ZorgplanPrinses Ireneschool 2018-2019

1

Inhoudsopgave

Inleiding 3

De zorgstructuur van de Prinses Ireneschool 4Basisvoorwaarden en route van de ondersteuning 4Groepsbesprekingen 10Leerlingbesprekingen 10Bespreken van de ‘herfstleerlingen’ 11Zorgoverleg met het team 11Intern zorgoverleg met de directie 11

Leerlingvolgsysteem/ toetsen 12

SWPBS 13

Administratie van de zorg 15Groepsoverzicht 15Handelingsplan 15Ontwikkelingsperspectief 15Leerlingdossier 15Leerlingvolgsysteem 15

Contact met andere instanties 16Samenwerkingsverband Midden Holland 16De gezinsspecialist 16Adviseur Passend Onderwijs 16De schoollogopediste 17De schoolbegeleidingsdienst 17

Leer- en hulpmiddelen 17

Planning coördinator leerlingenzorg 2016-2017 18

Planning coördinator leerlingenzorg 2017-2018 19

2

Inleiding.

Het is wettelijk verplicht om een zorgplan te hebben over de leerlingenzorg. In dit plan staat

beschreven hoe deze bij ons op school op dit moment geregeld is en hoe we hiermee verder

gaan in de toekomst.

Met ‘zorg’ wordt het onderwijs op didactisch, pedagogisch en sociaal-emotioneel gebied aan

alle leerlingen bedoeld.

Het zorgplan maakt deel uit van het schoolplan.

Twee van de uitgangspunten van de Prinses Ireneschool zijn: ”Iedereen hoort erbij” en

“Leren met hoofd, hart en handen”. Concreet houdt dit in dat alle kinderen welkom zijn voor

zover het binnen de mogelijkheden van de leerlingenzorg die we kunnen bieden ligt.

Voor sommige betekent dit extra begeleiding om de (minimum) leerdoelen te bereiken, voor

anderen extra leerstof omdat het basisprogramma te weinig uitdaging biedt.

Een ander kenmerk van de leerlingenzorg op de Ireneschool is, dat deze zich niet alleen

richt op het verbeteren van de leerprestaties. De leerlingenzorg richt zich ook op het

verbeteren van de werkhouding (hoe werkt een kind aan een taak?), de sociaal-emotionele

ontwikkeling (hoe zit een kind in zijn vel?) en het gedrag (houdt hij/ zij zich aan de afspraken

in de school?).

3

De zorgstructuur van de Prinses Ireneschool

Basisvoorwaarden en route van de ondersteuning Voordat het proces van ondersteuning toewijzen start, is het van belang dat scholen in hun

visie en handelen aan een aantal voorwaarden voldoen. Deze voorwaarden vormen het

fundament van de systematiek van ondersteuningstoewijzing: als niet aan deze voorwaarden

voldaan is, zal het doorlopen van de route zeer waarschijnlijk niet een passend of geschikt

arrangement opleveren. Met besturen zijn afspraken gemaakt, zodat onderstaande

voorwaarden tot de standaarduitrusting van elke school gaan behoren. Hier horen tevens

afspraken bij over wat er gebeurt als een school niet aan deze voorwaarden voldoet.

Afgesproken is dat alle scholen de onderstaande voorwaarden hebben gerealiseerd.

Passend Onderwijs; voldoen aan de basisvoorwaardenOm aan de onderwijsbehoefte van alle leerlingen te kunnen voldoen, moet de school aan

onderstaande voorwaarden voldoen.

Voorwaarde 1 – Handelingsgericht werken

We gaan uit van handelingsgericht werken (HGW). Deze werkwijze bestaat uit zeven

hoofdpijlers, te weten:

1. onderwijsbehoeften staan centraal;

2. het gaat om afstemming en wisselwerking;

3. de leerkracht doet ertoe;

4. positieve aspecten zijn van groot belang;

5. we werken constructief samen;

6. het handelen is doelgericht;

7. de werkwijze is systematisch en transparant.

De allereerste voorwaarde voor een goede systematiek van ondersteuningstoewijzing is dat

het mogelijk is te signaleren dat een leerling zich niet ontwikkelt naar vermogen en het met

4

behulp van handelingsgericht werken 2.0 te vertalen naar concrete

ondersteuningsbehoeften. Om dit in praktijk te brengen, zal de school daarom altijd volgens

de principes van handelingsgericht werken 2.0 moeten werken. Dit zorgt ervoor dat, op basis

van een groepsoverzicht, in een (groep)handelingsplan kan worden gezet wat een leerling

extra nodig heeft. Tevens impliceert het dat ouders worden betrokken bij alle stappen van

het proces. Handelingsgericht werken 2.0 is pas zinvol als het ook opbrengstgericht is.

De organisatie van de zorgstructuur sluit aan op de onderwijskundige organisatie van de

Prinses Ireneschool. Voor rekenen, spelling, begrijpend lezen en technisch lezen in groep 3

t/m 8 werken we met een groepsplan waarin alle kinderen een plaats krijgen aan de hand

van hun persoonlijke onderwijsbehoeften, de instructie en verwerking van de leerstof worden

hierop aangepast. De leerdoelen vormen hierbij een uitgangspunt. In groep 1-2 wordt er ook

gewerkt met leerdoelen. De criteria zijn o.a. verbonden aan de ontwikkelingslijnen van KIJK.

Voorwaarde 2 – Werken volgens het inspectiekader / basisarrangement

De tweede voorwaarde voor een school om adequaat in te kunnen spelen op

onderwijsbehoeften van leerlingen is het werken volgens (de zorgindicatoren van) het

inspectiekader. Als de inspectie van mening is dat de school voldoet aan het inspectiekader,

krijgt zij een basisarrangement toegewezen, waaruit blijkt dat zij voldoet aan de

basiskwaliteit die verwacht wordt van scholen. In het nieuwe inspectiekader wordt ook

gekeken naar eigen aspecten van kwaliteit.

Voorwaarde 3 – Goede leerkrachten

Een derde voorwaarde voor een geslaagde route is een goede leerkracht. Kenmerken van

een goede leerkracht zijn onder andere:

- kunnen reflecteren op het eigen handelen om systematisch en professioneel op

gesignaleerde ondersteuningsbehoeften te kunnen inspelen, eventueel met behulp van

extern advies;

- benodigde handelingen kunnen internaliseren en weten welke doelen na te streven bij het

bieden van ondersteuning aan een leerling;

-het hebben van hoge verwachtingen waardoor er een actieve en optimistische houding van

de leerkracht ontstaat, met als doel eruit te halen wat erin zit. 

Voorwaarde 4 – Een goede/gekwalificeerde coördinator leerlingenzorg

Een laatste voorwaarde betreft een goede en gekwalificeerde coördinator leerlingenzorg.

Een goede coördinator leerlingenzorg vormt het eerste vangnet op school bij

5

handelingsverlegenheid van leerkrachten. Tevens biedt dit garantie op een effectiever

proces (een goede coördinator leerlingenzorg weet wie wat doet en waar wat te halen valt).

Passend Onderwijs; route van ondersteuningAls de basisvoorwaarden op orde zijn, geeft de route van ondersteuningstoewijzing

vervolgens aan welke stappen er worden gezet in het proces van arrangeren, zowel op het

niveau van de school als op het niveau van het samenwerkingsverband. Dit proces start bij

de signalering door een leerkracht of door de ouders bij een ondersteuningsbehoefte van

een leerling en eindigt op het moment dat passend onderwijs voor deze leerling gerealiseerd

is. Bij de signalering is het van belang dat informatie uit de voorschoolse voorzieningen wordt

ingebracht door de ouders bij de aanmelding op de basisschool. Een adequate

overdrachtsprocedure helpt hierbij.

Voor een kleine groep kinderen met een evidente ondersteuningsbehoefte is al in de eerste

levensjaren duidelijk dat zij direct zullen instromen in het speciaal (basis) onderwijs.

Stap 1 – Signalering door de leerkracht of ouders De route start met de signalering door de ouders en/of de leerkracht dat de ontwikkeling van

een leerling stagneert. Op dat moment start de route van ondersteuningstoewijzing, op basis

van handelingsgericht werken in de klas. Uiteraard betrekt een leerkracht (indien deze

degene is die signaleert) op dit moment ook de ouders van de betreffende leerling bij het

proces: leerkracht en ouders werken constructief samen om een oplossing te vinden. De

leerkracht houdt de vorderingen en onderwijsbehoeften nauwkeurig bij in ParnasSys, hierin

maakt de leerkracht notities van gesprekken met de leerling/ ouders of andere

bijzonderheden.

Wanneer de ontwikkeling niet naar wens verloopt, stelt de leerkracht een plan van aanpak

op, welke in een beknopt individueel handelingsplan wordt vastgelegd. Indien nodig vraagt

de leerkracht hulp aan de coördinator leerlingenzorg bij het opstellen van dit plan.

Het handelingsplan beschrijft o.a. het leerdoel, de manier waarop het doel moet worden

bereikt en een tijdsplanning. De leerkracht gaat, soms samen met een stagiaire,

onderwijsassistente of andere leerkracht, gedurende ongeveer 5 maanden aan het werk met

het plan (bij een gedrags- en/of werkhoudingsprobleem 2 maanden). Aan het eind van deze

periode wordt een evaluatie gehouden. Wanneer de doelen zijn bereikt, stopt de intensieve

zorg en valt de leerling weer in het algemene zorgniveau.

Wanneer de doelen van het handelingsplan niet zijn gehaald, stroomt de leerling door naar

stap 2.

Stap 2 – In gesprek met de coördinator leerlingenzorg

6

Op het moment dat de leerkracht handelingsverlegen is, gaat hij/zij in gesprek met de

coördinator leerlingenzorg van de school. De coördinator leerlingenzorg maakt in eerste

instantie een gedegen analyse van de situatie (leerkrachtoverstijgend) en geeft vervolgens

advies over een mogelijke aanpak.

De coördinator leerlingenzorg zal soms, in samenspraak met ouders en een externe, nader

onderzoek (laten) verrichten om de hulpvraag nog beter in kaart te brengen. Hoe beter de

diagnose, hoe groter de kans om een succesvolle aanpak. Een dergelijk onderzoek geeft

inzicht in de mogelijkheden en beperkingen van een leerling en hoe daarmee om te gaan op

school. Op basis van deze onderzoeksgegevens stelt de leerkracht met eventuele hulp van

de coördinator leerlingenzorg weer een handelingsplan op. Het plan is meer gedetailleerd

dan het handelingsplan in stap 1. Net als bij stap 1 wordt er 5 maanden aan het plan gewerkt

Soms is het nodig om eerder te evalueren. Bijvoorbeeld bij een gedrags- en/of

werkhoudingsprobleem, maar ook als er veel stappen worden gemaakt op leergebied. Het

plan wordt besproken en geëvalueerd met ouders.

Tevens is de coördinator leerlingenzorg verantwoordelijk voor professionele dossiervorming.

Zij heeft daarmee de rol van trajectbegeleider en regievoerder in het arrangeerproces.

Stap 3 – Schoolondersteuningsteam en deskundigenadvies

Indien zowel leerkracht als coördinator leerlingenzorg (en ouders) handelingsverlegen zijn,

roept de coördinator leerlingenzorg de hulp van het schoolondersteuningsteam in. Er wordt

een groeidocument opgesteld door de leerkracht, coördinator leerlingenzorg en met hulp van

ouders, dat in het schoolondersteuningsteam wordt besproken. Tot dit ondersteuningsteam

behoren, naast leerkracht, ouders en coördinator leerlingenzorg:

*de directeur van de school. Deze is eindverantwoordelijk voor het arrangeerproces;

*de onderwijsspecialist, werkend bij Onderwijs Advies. Deze beschikt over ruime

onderwijservaring. Deze beschikt daarnaast over aanzienlijke kennis van speciale

onderwijsbehoeften. De rol is die van wegwijzer en architect: hij ondersteunt de school bij het

vormgeven en vinden van het juiste arrangement.

*de gezinsspecialist (schoolarts, schoolmaatschappelijk werker of een specialist die al bij het

gezin betrokken is). Deze is de evenknie van de onderwijsspecialist, maar dan voor de

jeugd- en gezinskant (opvoeding). Deze is een generalist, meestal werkend vanuit het

Centrum voor Jeugd & Gezin (CJG), waarin diverse soorten (specialistischer) jeugdhulp zijn

samengevoegd.

De vervolgstap is afhankelijk van welk soort arrangement uit het schoolondersteuningsteam

komt: hulp binnen de basisondersteuning van de school of hulp binnen de

7

basisondersteuning met behulp van het expertiseteam (stap 4) of verwijzing naar het

gespecialiseerd onderwijs (stap 5).

Het arrangement wat uit het schoolondersteuningsteam komt, wordt vervolgens besproken in

het deskundigenadviesteam (DAT). In dit team zit een orthopedagoog en een psycholoog, de

trajectbegeleider van Passend Onderwijs, een voorzitter en de coördinator leerlingenzorg.

School nodigt de ouders uit om deel te nemen aan het DAT. Het DAT bekijkt de aanvraag

(extra ondersteuning of aanvraag toelaatbaarheid) inhoudelijk en stellen tijdens de

bijeenkomst aanvullende vragen. Daarna zal het DAT binnen 10 werkdagen tot een advies

komen dat aan school wordt gecommuniceerd. School zal dit doorgeven aan de ouders. Het

vervolg wordt dan ook gelijk met ouders besproken.

Bij een positief besluit van het DAT wordt de aanvraag door het bestuur verzonden aan de

TLV commissie. Zij keren extra ondersteuning uit aan het samenwerkingsverband; dit keert

de middelen uit aan de betreffende school of geeft groen licht voor de toelating op SBO/SO.

Stap 4a – Arrangement in de basisondersteuning

De basisondersteuning omvat alle mogelijke arrangementen tot aan een verwijzing naar het

gespecialiseerd onderwijs. Van het budget dat de school voor basisondersteuning

beschikbaar heeft en de extra gelden in het samenwerkingsverband, organiseert zij het

betreffende arrangement. Hierbij maakt zij, indien nodig, gebruik van het team van experts

dat op het niveau van de kring opereert. Dit team van experts bestaat uit deskundigen op

diverse vakgebieden die inzetbaar zijn voor de uitvoering van daadwerkelijke hulp. Zij

worden betrokken op het moment dat duidelijk is welke ondersteuning geleverd moet

worden.

Stap 4b - Ontwikkelingsperspectief

Iedere school moet in staat zijn, eventueel met behulp van het collegiaal netwerk, een

ontwikkelingsperspectief op te stellen. Een ontwikkelingsperspectief is verplicht bij de

aanvraag van extra ondersteuning of een toelaatbaarheidsverklaring in het

samenwerkingsverband.

Bij de vraag wanneer een ontwikkelingsperspectief nuttig en wenselijk is, zijn onderstaande

vier uitgangspunten leidend:

a) De eis van de inspectie dat een ontwikkelingsperspectief wordt opgesteld op het moment

dat een leerling op een andere leerlijn geplaatst wordt;

b) De situatie waarin een leerling gedrag laat zien waardoor zijn eigen ontwikkeling en het

functioneren van de groep structureel verstoord dreigt te worden;

8

c) De wenselijkheid van het opstellen van een ontwikkelingsperspectief bij leerlingen

waarvan uitstroom op het niveau van groep 8 niet haalbaar lijkt en/of die als gevolg van extra

ondersteuningsvragen (leren, werkhouding, sociaal-emotioneel functioneren) de vooraf

gestelde doelen herhaaldelijk niet behalen (cognitief, sociaal-emotioneel of anderszins). Bij

jonge leerlingen vormt het reguliere aanbod altijd de basis, aangezien hun ontwikkeling nog

grillig verloopt. Het uitgangspunt is: eerst intensiveren (intensievere begeleiding), dan

compenseren (hulpmiddelen aanbieden), dan dispenseren (einddoelen bijstellen);

d) De beargumenteerde vraag van ouders tot het opstellen van een ontwikkelingsperspectief.

Stap 4c – Bezwaar

Indien ouders en school het structureel niet eens worden over de te organiseren

ondersteuning voor een leerling is het mogelijk om bij het samenwerkingsverband bezwaar

aan te tekenen. Hiertoe organiseert het samenwerkingsverband een adviescommissie voor

bezwaarschriften.

Stap 5a – Gesprek met voorgenomen school voor gespecialiseerd onderwijs

Op het moment dat duidelijk is dat aan de ondersteuningsbehoefte van een leerling het best

tegemoet kan worden gekomen in het gespecialiseerd onderwijs, wordt in eerste instantie

met ouders een afspraak gemaakt op de betreffende school. Met een deskundige worden

samen met de ouders de mogelijkheden op de school doorgesproken in termen van duur en

intensiviteit van het arrangement. Daarbij komt aan de orde op welke wijze de school, met

haar specifieke expertise, invulling kan geven aan het benodigde arrangement. Gekeken

wordt naar de mogelijkheden (en onmogelijkheden) van flexibele arrangementen. Het

gespecialiseerd onderwijs zal dit met elkaar gaan vormgeven, zodat de kwaliteit van het

onderwijs gewaarborgd blijft. Ten slotte wordt uitgebreid stilgestaan bij het

ontwikkelingsperspectief van de leerling, en de mogelijkheden die dit perspectief op termijn

biedt voor terugplaatsing in het regulier onderwijs.

Stap 5b – Afgeven toelaatbaarheidsverklaring

Als stap 5a is afgerond, wordt de toelaatbaarheidsverklaring aangevraagd. Degene die deze

verklaring afgeeft, toetst alleen procedureel of alle stappen tot aan stap 5b via de

afgesproken procedure zijn doorlopen.

Stap 6 – Evaluatie

9

Een essentieel onderdeel van handelingsgericht werken betreft een cyclische werkwijze. Het

is daarom van groot belang dat, voordat het arrangement (van klein naar groot)

daadwerkelijk start, er afspraken worden gemaakt over evaluatie. De evaluatie wordt cyclisch

ingericht en de opbrengsten worden opgenomen in het leerlingendossier en gebruikt als

input voor het (eventueel) vormgeven van een ander of vervolgarrangement, of het

beoordelen van mogelijke terugplaatsing. Hiernaast is constante evaluatie van alle stappen

in het proces noodzakelijk om kwaliteit te waarborgen.

Niet elke stap in bovenstaande route is voorwaardelijk voor de volgende. Een flexibele

werkwijze die passend is bij de situatie en die aansluit bij wat het kind nodig heeft, staat

voorop.

GroepsbesprekingenDe coördinator leerlingenzorg plant elk schooljaar twee gesprekken per groep met de

betreffende leerkracht(en), gekoppeld aan een groepsbezoek. De groepsbesprekingen

vinden plaats na de cito’s midden en eind (in februari en in juni). Bij de groepsbesprekingen

is ook de directie aanwezig, maar de coördinator leerlingenzorg leidt het gesprek.

De toetsresultaten van het leerlingvolgsysteem (LOVS) spelen een belangrijke rol in dit

traject en zijn het onderwerp van het gesprek. Met de leerkrachten van de kleutergroepen

wordt o.a. het leerlingvolgsysteem en de KIJK besproken. Ook worden de observatielijsten

besproken van Zien!.

Leerkracht en coördinator leerlingenzorg bespreken eventuele opvallende uitkomsten en

bespreken mogelijke aanpassingen op zowel individueel- als op klassikaal niveau. Het is

hierbij ook belangrijk dat de leerkracht naar zijn/ haar eigen handelen kijkt en bespreekt waar

hij/ zij tevreden over is en wat eventueel beter zou kunnen.

LeerlingenbesprekingenElk schooljaar wordt er per groep een leerlingenbespreking gepland. Deze vindt in oktober

plaats. De coördinator leerlingenzorg plant deze samen in met de betreffende leerkracht(en).

De gegevens van Zien!, het leerlingvolgsysteem en eigen observaties en hulpvragen

vormen de basis voor deze gesprekken. Bij deze besprekingen is de directie niet aanwezig.

Tijdens dit gesprek wordt iedere leerling apart besproken. De ‘zorgleerlingen’ worden tijdens

dit gesprek uitgebreid besproken. De handelingsplannen van deze leerlingen worden

besproken. De coördinator leerlingenzorg kan suggesties en tips geven voor de omgang met

de leerling. Om het probleem helder te krijgen is een observatie in de groep en/ of

diagnostisch onderzoek mogelijk. Een gesprek met de ouders kan duidelijkheid geven. Ook

kan advies aan collega’s worden gevraagd.

10

Hoe en wanneer eventueel doubleren, terugplaatsen of versnellen wordt besproken is

opgenomen in het beleid ‘doubleren en versnellen groep 1 t/m 8’.

Doubleren, terugplaatsen of versnellen gebeurt altijd in overleg met de coördinator

leerlingenzorg, directie en de ouders.

In het schoolondersteuningsteam (SOT) worden leerlingen besproken met een hulpvraag

van school en/of ouders waarover school en/of ouders handelingsverlegen zijn. Dit overleg

vindt plaats met een team van deskundigen (gezinsspecialist, schoolspecialist, directie,

leerkracht, coördinator leerlingenzorg en eventuele andere deskundigen op uitnodiging).

Ouders moeten toestemming geven voor dit overleg en zijn zelf ook bij dit overleg aanwezig.

Bespreken van de ‘herfstleerlingen’In (oktober), februari en in juni worden de ‘herfstleerlingen’ van groep 1 en 2 (de kinderen die

in oktober, november en december geboren zijn) besproken in het zorgteam. In het zorgteam

zitten alle kleuterleerkrachten, de coördinator leerlingenzorg en de directie. Met elkaar

bespreken we de betreffende leerlingen en wordt de voortgang besproken. In juni wordt

besloten of het kind het jaar nog een keer doet of door gaat naar de volgende groep. Zie

voor de procedure het protocol: ‘Herfstleerlingen Prinses Ireneschool’.

Zorgoverleg met het team Overleg met het hele team over specifiek CLZ gerelateerde onderwerpen vindt plaats op de

momenten van zorgoverleg die iedere teamvergadering worden opgenomen in het

vergaderrooster. Onderwerpen kunnen gaan over interne beleidszaken, maar er wordt door

de coördinator ook relevante informatie gegeven over bijv. recente ontwikkelingen vanuit het

samenwerkingsverband. Ook worden er leerlingen besproken.

De voorbereiding en uitvoering behoren tot de taak van de coördinator leerlingenzorg en

directie. Zij stellen de agenda op. De agenda dient minimaal een week van tevoren

beschikbaar te zijn.

Intern zorgoverleg met de directieIedere week heeft de coördinator leerlingenzorg ongeveer 1 uur overleg met de directie. Het

doel van dit overleg is het bespreken en optimaliseren van de zorg op leerling-, leerkracht-

en schoolniveau.

11

Leerlingvolgsysteem/ toetsen

Het leerlingvolgsysteem is een van de mogelijkheden om problemen te signaleren bij

individuele leerlingen en op groepsniveau. Er worden regelmatig door het hele jaar

methodetoetsen afgenomen. Daarnaast worden er ook twee keer in het jaar Cito toetsen

afgenomen (niet-methodetoetsen). Deze worden in januari en in mei/ juni afgenomen.

Op de Ireneschool werken we met groepshandelingsplannen voor de vakken rekenen,

spelling, begrijpend lezen en technisch lezen. Per blok wordt er een groepsplan opgesteld

met daarin de doelen waar de leerlingen het komende blok aan moeten werken. Zo wordt

duidelijk aan welke deelgebieden van deze vakken gewerkt moet worden per periode.

Naast de methode- en niet-methodetoetsen wordt gewerkt met het observatie- en

registratiemodel Zien! om de sociaal emotionele ontwikkeling van leerlingen te volgen. Zien!

wordt twee keer in het jaar (oktober en maart) voor alle leerlingen ingevuld door de

leerkracht. Vanaf groep 6 worden dan ook de leerlingenvragenlijsten afgenomen. N.a.v. de

uitslag wordt een analyse en een groepsplan gemaakt in Parnassys. Indien nodig worden er

ook individuele plannen gemaakt voor individuele leerlingen. Deze plannen kunnen dan

tijdens de eerste contactavond besproken worden. De plannen worden in februari

geëvalueerd en in maart worden er (na de tweede afname) nieuwe groeps- en/of individuele

plannen gemaakt. Deze worden dan ook weer in juni geëvalueerd door de groepsleerkracht. De coördinator leerlingenzorg zal deze plannen regelmatig monitoren en bespreken met de

leerkracht.

12

In de kleutergroepen wordt ook met KIJK gewerkt voor alle ontwikkelingsgebieden. Deze

KIJK- gegevens zijn medebepalend voor het maken van de plannen voor de kleuters.

Naast de geplande groeps- en leerlingbesprekingen kunnen leerlingen (op afspraak) te allen

tijde door de leerkracht besproken worden met de coördinator leerlingenzorg.

13

SWPBS

Schoolwide Positive Behavior Support (SWPBS)Schoolwide Positive Behavior Support (SWPBS) is een evidence based systeem dat zorgt

voor een geïntegreerde schoolbrede aanpak, gericht op het bevorderen van gewenst gedrag

van alle leerlingen binnen de school. Goed gedrag kun je leren!

 

SWPBS - kortweg PBS - richt zich op het versterken van gewenst gedrag en op het

voorkomen van probleemgedrag. Het doel is een positieve, sociale omgeving te scheppen

die het leren bevordert en gedragsproblemen voorkomt.

PBS richt zich op drie niveaus van de school: het

primaire interventieniveau voor alle leerlingen in

alle schoolsituaties (85-92%); het secundaire

interventieniveau voor groepjes leerlingen die extra

ondersteuning nodig hebben om gewenst gedrag

te kunnen ontwikkelen (7-10%); en op enkele

leerlingen die een intensieve zorg voor gedrag

nodig hebben (3-5%).

De basiselementen van PBS1. Leerlingen weten welk gedrag van hen wordt verwachtVanuit de gemeenschappelijke waarden respect, verantwoordelijkheid en veiligheid heeft het

team gezamenlijk beschreven welk gedrag van kinderen wordt verwacht. Voor alle plekken in

en om de school zijn deze gedragsverwachtingen duidelijk benoemd en visueel gemaakt.

Dus niet alleen in de klas, maar ook in de gangen, op het schoolplein en bij activiteiten buiten

de school, weten de leerlingen welk gedrag er van hen verwacht wordt.

Alle medewerkers, ouders, gidsen en vrijwilligers worden betrokken bij de uitvoering van de

verschillende interventies. Zo wordt gewenst gedrag bekrachtigd door de leerkracht in de

klas, maar ook door de onderwijsassistente op het schoolplein en de leesmoeder in de

bibliotheek.

 

2. Gedrag wordt aangeleerdIn een PBS-school wordt gedrag gezien als een vak. Net als taal en rekenen wordt gedrag

regelmatig geoefend en herhaald. Zo weten de leerlingen hoe het gedrag behorende bij de

gedragsverwachting er concreet uitziet.

 

14

3. Gewenst gedrag wordt bekrachtigdOm gedrag structureel te stimuleren, werkt de Prinses Ireneschool met een

beloningssysteem dat door alle medewerkers van de school wordt gebruikt, in alle ruimtes

van de school.

De aandacht voor ongewenst gedrag wordt minimaal gehouden. Teamleden werken actief

aan een verhouding van 4:1. Dat betekent vier positieve bekrachtigers tegenover één

correctie. Bekrachtigen gebeurt met name door het geven van complimenten gekoppeld aan

gewenst gedrag.

 

4. Bij ongewenst gedrag volgt een duidelijke consequentieWanneer een leerling niet aan een gedragsverwachting voldoet, volgt de reactieprocedure

waarbij een leerling de keus krijgt van een consequentie of te handelen naar de

gedragsverwachting. Er is eenduidigheid binnen de school over de consequenties die

gehanteerd worden bij ongewenst gedrag, zodat voor leerlingen en leerkrachten duidelijk is

hoe die consequenties eruitzien.

 

5. School, ouders en (jeugd)zorg werken intensief samenEen belangrijk en uniek element binnen PBS is dat een actieve samenwerking tussen

school, ouders en (jeugd)zorg gestimuleerd wordt.

Wij betrekken ouders op een positieve manier bij het onderwijs van hun kind. Er zijn

ouderavonden om de ouders te informeren over de waarden die hun kind op school leert.

Hierbij wordt ook gezamenlijk nagedacht over manieren waarop ouders zelf het positieve

gedrag van hun kind thuis kunnen stimuleren. Het integreren van onderwijs en zorg helpt bij

het vroeg signaleren van leerlingen en gezinnen die specifieke zorg nodig hebben en zorgt

ervoor dat de juiste zorg sneller op de juiste plek geboden wordt.

 

6. Beslissingen worden genomen op basis van geregistreerde gegevensHet gedrag van alle leerlingen wordt schoolbreed geregistreerd en in kaart gebracht in een

databasesysteem. De registratie van gedragsincidenten geeft zicht op waar, wanneer, hoe

laat en bij wie gedragsincidenten plaatsvinden. Deze informatie helpt om gerichte

beslissingen te nemen en waar nodig over te gaan tot actie op het niveau van de hele

school, een groep of een individuele leerling. Deze informatie wordt maandelijks besproken

in het PBS team. Dit team bestaat uit directie, clz, 3 leerkrachten en de PBS coördinator.

15

Administratie van de zorg

GroepsoverzichtVoor de leerlingen in de groepen 1 t/m 8 wordt er gewerkt met groepsoverzichten waarin de

onderwijsbehoeften van alle kinderen worden beschreven. De stimulerende en

belemmerende factoren worden beschreven en de bijzonderheden. Zo is er goed zicht op de

behoeften van de leerling. Het groepsoverzicht vormt de basis voor de overdracht. Het

groepsoverzicht wordt doorlopend aangepast naar de situatie.

HandelingsplanVoor leerlingen die extra zorg nodig hebben bijvoorbeeld betreft gedrag, werkhouding, etc.

wordt een individueel handelingsplan opgesteld door de leerkracht. Het handelingsplan wordt

gemaakt in ParnasSys en met ouders besproken. Het handelingsplan wordt na een bepaalde

periode met ouders en het kind geëvalueerd. Het handelingsplan wordt regelmatig bijgewerkt

door de leerkracht en gemonitord door de coördinator leerlingenzorg.

Ontwikkelingsperspectief Met de invoering van het Passend Onderwijs zullen we voor steeds meer kinderen in de

midden- en /of bovenbouw een ontwikkelingsperspectief gaan opstellen. Als bekend is dat

kinderen mindere leercapaciteiten hebben en (voor bepaalde vakken) het eindniveau niet

gaan halen van het basisonderwijs, gaan we een prognose van het uitstroomniveau bepalen

en passen we de leerstof daarop aan. Het kind gaat dan zijn eigen leerlijn volgen en gaat

(gedeeltelijk) los van de jaargroep. Een kind verlaat dan bijvoorbeeld de basisschool met een

behaald eindniveau groep 6 voor rekenen en begrijpend lezen.

Leerlingendossier Het leerlingendossier bevat de volgende gegevens: verslagen van onderzoeken, observaties

en gesprekken met ouders en externe instanties, onderwijskundige rapporten, afgewikkelde

handelingsplannen en eventuele andere vertrouwelijke informatie. Het leerlingendossier

wordt beheerd door en is de verantwoordelijkheid van de leerkracht. Voor ieder kind is een

papieren en een digitaal dossier. Het streven is om zoveel mogelijk digitaal te bewaren.

Leerlingvolgsysteem (Cito/ niet-methodetoetsen) De toetsen worden volgens de toetskalender (zie jaarkalender) door de leerkrachten

afgenomen. De coördinator leerlingenzorg bestelt de toetsmaterialen. De leerkracht neemt

16

de toetsen af, kijkt de toetsen na, maakt een analyse en verwerkt ze in het computersysteem

ParnasSys. Vervolgens maakt de leerkracht een analyse welke de basis vormt voor het

groepshandelingsplan.

Contact met andere instanties

Samenwerkingsverband Midden Holland De Prinses Ireneschool is onderdeel van het samenwerkingsverband Midden Holland. Het

heeft een bestuur, een directeur, een coördinatieteam, een secretariaat en een groep

adviseurs.

De directeur en de coördinator leerlingenzorg vertegenwoordigen de school in het

samenwerkingsverband. Er zijn zowel bijeenkomsten voor de directie (voor beleid ten

aanzien van middelen en visie op zorgverbreding, deelneming in schoolgebonden

ondersteuningsteam e.d.) als voor de coördinator leerlingenzorg (deelneming in

schoolgebonden ondersteuningsteams en IB-netwerkoverleg met verschillende scholen uit

de omgeving.

De gezinsspecialist (schoolarts of schoolmaatschappelijk werker)Deze is de evenknie van de onderwijsspecialist, maar dan voor de jeugd- en gezinskant

(opvoeding). Deze is een generalist, werkend vanuit het Centrum voor Jeugd en Gezin,

waarin diverse soorten (specialistischer) jeugdhulp zijn samengevoegd. Hij geeft consultatie

en advies, denkt mee en versterkt professionals in het onderwijs. Hij is gericht op eigen

kracht van kinderen, gezinnen en hun (sociale) omgeving, waaronder nadrukkelijk de school.

Hij weet ‘de weg’ in de opvoed- en opgroeiondersteuning en staat in nauw contact met het

achterveld van aanbieders. Hij kan uit de voeten met de op school gebezigde

handelingsgerichte werkwijze en terminologie.

Adviseur Passend Onderwijs Deze beschikt over ruime onderwijservaring. Deze werkt voor en vanuit de visie van het

samenwerkingsverband en kent de onderwijsondersteuningsmogelijkheden binnen het

samenwerkingsverband. De adviseur beschikt daarnaast over aanzienlijke kennis van

speciale onderwijsbehoeften en heeft de expertise in huis om tijdig voor gespecialiseerde

ondersteuningsvragen het team uit te breiden met de juiste specialisten. De rol is die van

wegwijzer en architect: hij ondersteunt de school bij het vormgeven en vinden van het juiste

17

arrangement. De eventueel daarbij benodigde onderzoeken worden uitgevoerd vanuit de

schoolbegeleidingsmiddelen van de school – niet door de adviseur passend onderwijs;

De schoollogopediste De schoollogopediste voert de logopedische screening bij alle 5-jarigen uit. Ook kan zij door

ouders en school worden gevraagd voor advies en het bieden van ondersteuning op het

gebied van spraak-taalontwikkeling.

In het geval van noodzakelijk onderzoek kunnen we terecht binnen het

samenwerkingsverband of bij externe bureaus.

De schoolbegeleidingsdienst (OnderwijsAdvies)Voor de onderzoek en advies maakt de Ireneschool vaak gebruik van de

schoolbegeleidingsdienst “OnderwijsAdvies”. De orthopedagoog is ok altijd aanwezig bij de

SOT’s.

Leer- en hulpmiddelen.

Orthotheek Een orthotheek is een verzameling systematisch geordend onderzoeks- en

begeleidingsmiddelen, die gebruikt kan worden bij de speciale leerlingbegeleiding voor

kinderen met ontwikkelings-, leer-, en/of gedragsproblemen.

De orthotheek kan gebruikt worden in de signaleringfase en kan een hulpmiddel zijn bij de

daaropvolgende fasen. De orthotheek biedt diagnostische middelen die ingezet kunnen

worden bij nader onderzoek bij geconstateerde problemen. Daarnaast bevat het

remediërende materialen voor verschillende vakgebieden en materialen voor

(hoog)begaafden.

Het beheer en de uiteindelijke verantwoordelijkheid over de orthotheek liggen bij de

coördinator leerlingenzorg.

18

Planning coördinator leerlingenzorg 2017-2018

Evaluatie

Groepsplannen evalueren en aanpassen. Er zijn experimenten met proeftuinen gedaan waaruit een nieuwe groepsplan is

ontstaan. Dit groepsplan wordt volgend schooljaar ingevoerd, er wordt gestart met rekenen. Na de kerst is de planning dat alle plannen gemaakt worden.

Schema van stimulerende en belemmerende onderwijsbehoeften evalueren. Het groepsoverzicht wordt nu door alle leerkrachten ingevuld en vormt de basis van

de groepsoverdracht. De onderwijsbehoeften van de leerlingen worden beschreven zodat hierna gehandeld kan worden.

Basiszorg organiseren met onderwijsassistentes en ambulante leerkracht. Door vijf ochtenden een onderwijsassistente te hebben ingezet heeft de basiszorg

een extra impuls gekregen. SOT’s en DAT’s organiseren en zorgen voor actiepunten voor zorgleerlingen. Gedaan. Zien invullen volgens juiste instructies en bespreken tijdens groepsbesprekingen. Zijn ingevuld, aandachtspunt voor volgend schooljaar is de planning. Zorgen dat ze

door iedereen op tijd worden in gevuld. Leerlingenlijsten vanaf groep 6 laten invullen. Zie punt hierboven SW PBS lessen plannen, data analyseren en vervolg van training. Gedaan. Herfstleerlingen volgens protocol bespreken. Gedaan. Aandachtspunt is hier ook de planning. Contacten onderhouden met VO. Loopt redelijk kan nog beter. Ook een aandachtspunt. Opp’s via parnassys invullen en versturen via Kindkans. Gedaan. Volgend schooljaar cursus Kindkans. Mijlpalenmap digitaliseren op SharePoint. Gedaan. Contact onderhouden met SMW. Loopt goed. Volgend schooljaar faalangsttraining aanbieden. Verbeterplan Gepersonaliseerd leren uitvoeren. Grote stappen gezet. Volgend schooljaar evalueren. Analyse instrument Cito ontwikkelen. Dit loopt nog. Vraag ligt op het stafbureau. Beleid Plusklas uitvoeren en evalueren. Gedaan. In kaart brengen van plusmaterialen. Nog niet gedaan. Aandachtspunt voor volgend schooljaar. Cito analyse in teamvergaderingen bespreken. Gedaan aan de hand van nieuw format. Volgend schooljaar weer toepassen. Dyscalculieprotocol met Daphne en Linda bespreken en opzetten. Naar volgend schooljaar verschoven. Toetsprotocol 2017-2018 invoeren. Gedaan.

Studiedagen met team: Gepersonaliseerd leren. Groepsplannen. Cito analyse.

Planning coördinator leerlingenzorg 2018-2019

19

Groepsplannen evalueren.

Individuele handelingsplannen monitoren en bij houden in de lijst Zorgleerlingen.

Groepsplannen groep 1 en 2 evalueren.

Gepersonaliseerd leren evalueren en vervolg aan geven.

Basiszorg organiseren.

SOT’s en DAT’s organiseren en zorgen voor actiepunten voor zorgleerlingen.

Zien! invullen volgens juiste instructies en bespreken tijdens groepsbesprekingen.

SW PBS lessen plannen, data analyseren en vervolg van training.

Herfstleerlingen volgens protocol bespreken.

Contacten onderhouden met VO.

Analyse instrument Cito ontwikkelen.

In kaart brengen van plusmaterialen.

Cito analyse in teamvergaderingen bespreken.

Dyscalculieprotocol met Daphne en Linda bespreken en opzetten.

Betrokkenheid observeren.

Samenwerking gemeente consulent verbeteren.

BPO clusteren voor executieve functies.

Opstarten eigen leerlijnen aan de hand van Muiswerk.

Junior Einstein en Muiswerk evalueren.

Optimaliseren gebruik ParnasSys.

Enver jeugdhulp evalueren.

Clusteren en vooruit plannen van SOT’s.

Oriënteren op portfolio.

Trainingen:

Faalangsttraining door SMW voor de leerlingen.

Kindkans training voor clz.

Congres ‘Leren zichtbaar maken’ voor clz in november.

Congres WIB voor clz in november.

Studiedag met Nico van der Meer voor gehele team in oktober.

PBS studiedagen voor het gehele team.

Training coaching voor clz op stafbureau.

Studiedag visie / Wanita

20