De best verborgen schatten van NederlandRondje Friesland

Dit infoboekje beschrijft een rondje door Friesland (en een klein beetje Groningen en Drenthe) langs een aantal bijzonder plekken. De GPS-track en andere informatie kun je vinden op mijn website (http://www.vanderveeke.net/fiets-algemeen/fietsen.htm) onder het kopje Best Verborgen Schatten.

Mocht je aanvullingen opmerkingen hebben, dan hoor ik die graag. Je kun je mailen aan hans@vanderveeke.net.Als je het rondje gaat fietsen en je gebruikt mijn informatie, dan doe je me een plezier door mij onderweg een kaartje te sturen. Dat kan naar:

Hans van der VeekeNoordewierstraat 299953 SV Baflo.

En als je langs Baflo komt, dan ben je altijd welkom voor een bakje koffie of thee.Maar het belangrijkste is dat je net zo geniet van het rondje en de bezienswaardigheden als wij hebben gedaan.

Hans van der VeekeJuni 2020

De Luchtwachttoren Warfhuizen (postnaam Den Hoorn) is een luchtwachttoren (postnummer 7O1), aan een scherpe bocht in de Baron Van Asbeckweg (onderdeel van de N983) aan de weg tussen Wehe-den Hoorn en Warfhuizen in de Nederlandse provincie Groningen. De toren heeft zijn oorspronkelijke vrije ligging in open gebied behouden.

De toren werd in 1953 gebouwd voor het Korps Luchtwachtdienst (KLD). De KLD wilde aanvankelijk eigenlijk een toren bouwen boven op het Brabantse zaadteelt- en bietveredelingsbedrijf Goyarts en Zn aan de Merneweg 46-48 in Wehe-den Hoorn, maar de eigenaar wilde niet hieraan meewerken. Daarop werd de luchtwachttoren aan de Baron Van Asbeckweg gebouwd.[1] De toren is van type 13,92 (totale hoogte 15,44 m) en is gebouwd van prefab betonnen raatbouwelementen. Boven op de toren is het uitkijkplatform, dat bestaat uit een open ruimte van 3 bij 3 meter met een 1,5 meter hoge borstwering. Aan de noordwestzijde van het uitkijkplatform is een overdekte schuilnis. De toren vormde een driehoek (luchtwachtkring) met de luchtwachttorens in Warffum-Noord (verdwenen) en Bedum (restant nog aanwezig). De waarnemers rapporteerden aan het luchtwachtcentrum in Groningen.[2] De toren is gebruikt tot 1968, het jaar waarin het Korps Luchtwachtdienst ook in de noordelijkste regio’s definitief is opgeheven.

De toren leed aan vandalisme waardoor de toegangsdeur verdween. De toren werd regelmatig beklommen. De trap die er in 1974 nog was werd uit veiligheidsoverwegingen verwijderd. De enige bezoekers bestonden uit studenten, padvinders, artiesten, zendamateurs en vogelwachters. De toren viel ondertussen ten prooi aan betonrot. In 1989 verklaarde van Andel dat hij van de toren af wilde, maar kopers bleven uit ondanks de regelmatige media-aandacht voor de toren. Ruim 20 jaar later, in 2011, werd de Stichting Luchtwachttoren 7O1 opgericht die zich tot doel stelt de toren voor het nageslacht te behouden. Om de toren minder tegen de omgeving te laten afsteken is destijds rond de toren een bosschage van snelgroeiende wilgen en populieren geplant. De in slechte staat verkerende bomen die inmiddels hoger waren geworden dan de toren zijn in 2012 gekapt en zullen worden herplant. In 2016 besloot Pek van Andel in overleg met de stichting om de toren over te dragen aan de stichting Het Groninger Landschap. Deze wil de toren gaan restaureren met behulp van een gift van 100.000 euro uit het Prins Bernhard Cultuurfonds.

Over het ontstaan van de bron zijn verschillende legenden in omloop. De ene vertelt van het paard van Bonifatius, dat met zijn been op de grond stampte, waarna het water uit een wel tevoorschijn kwam. Het verhaal uit de Latijnse levensbeschrijving van Willibald vertelt dat deze bron, waaruit zoet water welde, op wonderlijke wijze ontdekt werd tijdens het opwerpen van de terp kort na de moord. De prefect Abba, die namens de Frankische koning Pippijn de werkzaamheden leidde, reed met zijn gevolg om de heuvel heen. Het paard van één van hen zakte plotseling in de weke bodem weg; toen het met vereende krachten eruit getrokken was, welde zoet water op.Een andere legende luidt dat Bonifatius - op zoek naar zoet water - met zijn bisschopsstaf op de grond tikte en daar op dat moment een bron ontstond. De bron is eeuwenlang heel belangrijk geweest voor de watervoorziening van Dokkum; de bierbrouwerijen bijvoorbeeld profiteerden van het heldere en vooral schone water uit de Fontein (bron).Van oudsher werd aan de bron ook geneeskrachtige werking toegeschreven. In 1990 kwam dit extra in de publiciteit toen een kind in het water werd gedompeld en daarna op niet verklaarbare wijze plotseling haar kinkhoest kwijt was.Sindsdien hebben heel veel mensen 'heil ervaren' en 'kracht geput' door met het water in aanraking te komen.Vanaf 1993 is de bron door een buizensysteem binnen de omheining van het Bonifatiuspark gebracht.Waadplek voor BonifatiuskapelAan de kunstenaar F. Ram te Hogebeintum werd gevraagd, in en rond de waadplek, de kracht van het water en de figuur Bonifatius uit te beelden. Hij deed dit door het aanbrengen van een zonnewijzer en een wereldbol. Ook is er toen een voorziening aangebracht om op eenvoudige manier

bronwater te tappen.

De 13 meter hoge Stoepa voor de wereldvrede, genaamd "Tashi Gomang", is gebouwd door Lama Gawang Rinpoche.Het heeft vier jaar geduurd om dit te volbrengen. Niet alleen de mooie buitenkant is bijzonder, maar de Stoepa is ook tot de top gevuld met vele bijzondere en heilige voorwerpen zoals: twee ringsel relikwieën van de Boeddha, een levensader, ontelbare mantra's, gebeden, mandala's en tsatsa beelden, alsmede tempel offeringen, muziekinstrumenten en verschillende soorten vazen.Het in stand houden van de Stoepa dient door een echte Lama met hoge meditatie ervaring, die anderen helpt, competent en puur is, gedaan te worden. Dat is goed voor het land. Wanneer een gewone man of vrouw dat doet, ontstaat er onvrede en ongeluk.

De romanogotische kerk van Janum is rond 1300 gebouwd, maar het romaanse koor is ouder en dateert van ongeveer 1200. De kerk bestond uit twee delen. Het ene deel was bestemd voor de lekenbroeders van het klooster en het andere deel was bestemd voor de geestelijken. In de tweede helft van de 16e eeuw is er aan de kerk het nodige veranderd.

In de loop van de tijd raakte de kerk steeds meer verwaarloosd. In de Tweede Wereldoorlog, in de jaren 1942-'44, is de kerk gerestaureerd. Een bijkomend voordeel was dat de bouwvakkers die bij de restauratie waren betrokkenen niet naar Duitsland konden worden gestuurd. Na de restauratie moest voor het kerkgebouw een bestemming worden gevonden. In 1947 stichtte het Fries Museum er een dependance. Janum kreeg zo een kerkmuseum, met de op een na grootste collectie van sarcofagen, deksels en stenen grafkisten. De oudste stukken uit de collectie dateren uit de 12e eeuw. Later heeft het Fries Museum de dependance afgestoten. De Stifting Monuminten Ferwerdadiel heeft het museum onder zijn hoede genomen en heeft ook het kerkgebouw gekocht, dat nog altijd in handen was van de Hervormde Gemeente Birdaard/Janum.

De zadeldaktoren uit de 14e eeuw staat op een terp. De kerk is in 1834 gesloopt. De achterover hellende toren heeft een 19e-eeuwse ommetseling en werd in 1956 gerestaureerd. De kerktoren staat 4,72 graden (hellingshoek) uit het lood. Daarmee helt de 14 meter hoge toren ruim een meter over en is het de scheefste toren van Nederland.[1] De kerktoren is een rijksmonument.

De Blokhuispoort is een gebouwencomplex dat tot december 2007 dienst heeft gedaan als huis van bewaring in Leeuwarden. Het huidige gebouw is in de tweede helft van de negentiende eeuw gebouwd op de plaats waar al rond 1500 een gevangenis stond. De Blokhuispoort staat op de zuidoostelijke hoek van de oude binnenstad. Het heeft in de eeuwen vele aanpassingen en uitbreidingen ondergaan en heeft sinds 1580 dienstgedaan als gevangenis. In de vorm die het nu heeft is het complex 130 jaar oud en heeft 180 cellen. De Blokhuispoort kon niet meer voldoen aan de hedendaagse (brand)veiligheidseisen die werden gesteld aan een penitentiaire inrichting en zou voor €15.000.000 verbouwd moeten worden.

In de geschiedenis van de gevangenis hebben zich in de loop van tijd meerdere ontsnappingen en ontsnappingspogingen voorgedaan.Een van de meest spectaculaire ontsnappingen in haar geschiedenis was de overval door het Nederlandse verzet op 8 december 1944. Er ging een feilloos door Piet Kramer uitgewerkt plan aan vooraf om te voorkomen dat de nabij gelegerde Duitsers werden gealarmeerd. Op de avond van 8 december werden 51 verzetsmensen door hun vrienden van de KP uit de cel bevrijd waarbij niet één schot is gelost. Ook besloot de Sicherheitsdienst (SD) geen represailles te nemen tegen de actie. Deze actie wordt gezien als een van de grootste verzetsdaden tijdens de Tweede Wereldoorlog. De overval is in 1962 verfilmd door Paul Rotha onder de titel De Overval.[4] De volgende personen waren bij de aanval betrokken: Piet Kramer, Mevrouw Lammers, Eppie Bultsma, Jannie Bultsma, Koopman, Vos, Jellema, Agent Turksma, Inspecteur Bakker, Mies, Grundmann en Walther.Andere uitbraken en pogingen die hebben plaatsgevonden:De eerste ontsnapping dateert van 15 juni 1868. Er ontsnapten een zestal gevangenen. Christoffel Veldink en Hendrik Jan Hulsbeek werden vrij snel na hun ontsnapping door landlieden bij Goutum en Rijperkerk opgepakt. Bij Roodkerk werden twee andere gevangen opgepakt waaronder Schultz en de destijds beruchte Van Schenck. Ze werden vervoerd per trekschuit en onderweg door het overboord slaan van de geboeide Schultz kwam deze te overlijden waarbij opmerkelijk genoeg Van Schenck zijn tranen de baas niet meer was. Het waren blijkbaar twee goede vrienden. In Leeuwarden verzamelden zich mensen om de binnenkomst van de ontsnapten te aanschouwen. Daarbij kwam een veertienjarige jongen om toen de overbeladen pont die de mensen van de

Oosterkade naar de Grachtswal vervoerde om was geslagen. Vier dagen later werd bij Buitenpost de vijfde gevangene door een veldwachter opgepakt. De laatste bleef echter voortvluchtig.Op 13 januari 1883 wisten twee gevangenen door het onopgemerkt achterblijven in de verblijfszaal van de Blokhuispoort via een raam op het dak van de gevangenis te komen. Vanaf het dak lieten zij zich met een touw naar beneden zakken waarbij een van hen viel en zijn rechterbeen brak. Ondertussen waren de bewaarders al op de plek aangekomen en werden ze terug in het gevang gezet.In 1974 wist de Haagse meester-kraker, het genie van de thermische lans, Aage Meinesz te ontsnappen uit De Blokhuispoort. De meester-kraker vluchtte op de avond van 27 april. Door hulp van buitenaf was hij in het bezit gekomen van een snijbrander waarmee hij de tralies van zijn cel doorbrandde. Met een touw is hij daarna over de muur geklommen. Een medevluchter werd bij de ontsnapping gepakt.

Scheve toren van Leeuwarden verzakt stukje de goede kant op Als gevolg van werkzaamheden ten behoeve van een ondergrondse parkeergarage is de scheve toren van Leeuwarden, De Oldehove, vier millimeter rechter komen te staan.... (2006)

Toen zich een conjunctie van de maan en de planeten Mercurius, Venus, Mars en Jupiter zou voordoen, gaf dominee Eelco Alta uit Bozum een boekje uit, waarin hij voorspelde dat deze hemellichamen op 8 mei 1774 op elkaar zouden botsen. De aarde zou hierdoor uit haar baan worden geslingerd en zou in de zon verbranden. Door deze voorspelling ontstond in Friesland grote paniek. Om te laten zien dat voor deze paniek geen reden was geweest, besloot Eisinga in de woonkamer van zijn huis een werkend schaalmodel van ons zonnestelsel te bouwen. Een op de zolder aangebracht uurwerk regelt de omloopstijden van de toen bekende planeten: Mercurius, Venus, de aarde, Mars, Jupiter en Saturnus. Eisinga dacht die klus in zes maanden te kunnen klaren, maar pas in 1781 was het planetarium voltooid. Nog in datzelfde jaar werd de planeet Uranus ontdekt. Voor deze buitenplaneet was in het planetarium van Eisinga, dat zich in het plafond van zijn woonkamer bevond, geen plaats meer. De hoogleraar Jean Henri van Swinden die hem bezocht werd zeer enthousiast over de geleverde prestatie. Eisinga publiceerde in 1784 een Nauwkeurige Beschrijving en Afteekeningen van de uitwendige vertooning en de

inwendige zamenstelling van het gansche Planetarium. Koning Willem I bezichtigde het planetarium in 1818, en kocht het in 1825 aan voor de Nederlandse staat. In 1859 werd het planetarium door de Nederlandse staat geschonken aan de stad Franeker.

De Laurentiuskerk is gebouwd op een terp. Het oudste deel van de kerk dateert uit ongeveer 1050. Het romaanse tufstenen schip dateert nog uit de 11e eeuw. Het priesterkoor kwam in de tweede helft van de 13e eeuw tot stand.Boven de ingang van de noordzijde bevindt zich een in rode zandsteen uitgevoerde timpaan (12e eeuw of 13e eeuw), gemaakt van een sarcofaagdeksel en versierd met een mannenkop en rankenmotief. De kerk heeft later verschillende veranderingen ondergaan, zoals de beklamping van de zuidgevel.De tufstenen toren verrees in de 12e eeuw en werd in 1516 in baksteen verhoogd. In de toren hangt een door Geert van Wou gegoten klok (1515).Het interieur wordt gedekt door een houten tongewelf. Interieur en inventaris zijn in 1695 in opdracht van Tjaerd van Aylva in laat-maniëristische stijl vernieuwd. Hiertoe behoren de betimmeringen, de koorafscheiding, de preekstoel met gesneden Bijbelse taferelen tussen getordeerde kolommen, het doophek, de kerkbanken met gesneden wangstukken en een overhuifde herenbank met de wapens van de families Tijara en Heemstra.Verder bevat de kerk een door Jacob Lous gebeeldhouwde zerk (1614) op het graf van de familie Heemstra en een door W. Hardorff gebouwd orgel (1858)

Volgens de overlevering woonde Grote Pier (Grutte Pier) in dit dorp, de beroemdste en beruchtste inwoner, die rond 1480 geboren is en zijn sporen in binnen- en buitenland heeft nagelaten. Hij was de vrijheidsstrijder van Friesland. Hij heeft het vooral opgenomen tegen het gezag van de Saksen, de keizer en de Hollanders "van over de Zuiderzee". Er is in Kimswerd dan ook een beeld voor hem opgericht.

Hindeloopen kreeg in 1225 stadsrechten en is een van de Friese elf steden. Hoewel het geen haven had maar slechts een rede in de Zuiderzee, was Hindeloopen lange tijd een belangrijke handelsplaats. De Hindelooper Grootschippers voeren in hun fluitschepen naar de Oostzee om handel te drijven. Ze verkochten in de Oostzeelanden veel Nederlandse producten als jenever en wollen stoffen. Op de terugreis naar Hindeloopen werd altijd hout getransporteerd naar Amsterdam en de Zaanstreek. Uit deze periode stammen ook de bijzondere leefcultuur, het Hindelooper schilderwerk en de prachtige, kleurrijke klederdracht.

De grote bloeiperiode van het stadje lag tussen 1650 en 1790, toen Hindeloopen een grote vloot bezat van ruim tachtig schepen. Aan de kapitale 17e- en 18e-eeuwse kapiteinshuizen is nog te zien hoe rijk de Hindeloopers waren. Later, tijdens de Napoleontische tijd werd Hindeloopen arm door handelsbeperkingen en werd het steeds meer een vissersplaats. De vissersschepen droegen de lettercode HI.

Hindeloopen vormde een zelfstandige gemeente, tot die in 1984 samen met Workum, Stavoren en een groot deel van Hemelumer Oldeferd opging in de nieuwe gemeente Nijefurd. Per 1 januari 2011 maakt Hindeloopen deel uit van de fusiegemeente Súdwest-Fryslân.

Balk is gelegen tussen Harich en Wijckel. Door het dorp stroomt het riviertje de Luts. Het plaatsje is ontstaan bij een balk over het kanaaltje; vandaar de naam. De plaats komt rond 1500 voor het eerst voor als Wyckelderbalk. Later werd hier een brug gebouwd.

Balk kende vanouds diverse geloofsgemeenschappen. Eén daarvan was de gemeente der Mennonieten in Balk die zeer streng in de leer was. In het midden van de 19e eeuw is een grote groep naar Amerika uitgeweken om zich daar in de omgeving van Goshen in de staat Indiana te vestigen. Een gevelsteen in Balk herinnert nog aan deze oude geloofsgemeenschap.

Het dorp en het riviertje hebben de dichter Herman Gorter, wiens grootvader in de 19e eeuw doopsgezind predikant was in Balk, tot zijn beroemde gedicht "Mei" geïnspireerd. Daarin spreekt Gorter overigens niet van een dorp, maar van stadje; en niet van een riviertje, maar van een watergracht:

Een nieuwe lente en een nieuw geluidIk wil dat dit lied klinkt als het gefluitDat ik vaak hoorde voor een zomernachtIn een oud stadje, langs de watergracht.

Het Ir. D.F. Woudagemaal is het grootste stoomgemaal ter wereld ooit gebouwd.[1] Het gemaal bevindt zich in Lemmer nabij Tacozijl in Friesland. Het wordt ieder jaar nog geregeld gebruikt tijdens perioden met veel regen en wind, om het Friese boezemwater op het vereiste peil te houden als het J.L. Hooglandgemaal bij Stavoren door omstandigheden onvoldoende capaciteit kan leveren. Het is het grootste nog werkende stoomgemaal in Europa.

Het machinepark bestaat uit vier tandem-compound hoofdstoommachines van 500 IPK en acht tweezijdig aanzuigende centrifugaalpompen. Elke hoofdstoommachine is gekoppeld aan twee van deze pompen. Per twee hoofdstoommachines zijn er condensatie-inrichtingen opgesteld met elk een kleine tandem-compound stoommachine. In 1955 werden de zes kolengestookte Piedboeuf stoomketels vervangen door vier vlampijpketels van Werkspoor, die in 1967 op zware stookolie werden omgebouwd.

Sinds 1998 staat het gemaal op de UNESCO-Werelderfgoedlijst.[1] Het behoort tot de top 100 der Nederlandse rijksmonumenten. Het monument is bijna dagelijks voor bezoek geopend, er is een futuristisch ogend bezoekerscentrum aanwezig. Tijdens de 'draaidagen' trekken de werkende stoommachines vaak zoveel bezoekers dat met een wachttijd van een uur of langer rekening moet worden gehouden.

Nabij de kerk is een curieus bouwsel ontstaan. In 1934 is op schaal de grot van Lourdes nagebouwd, compleet met beelden van de H. Bernadette en Maria. De grot is van beton opgetrokken. Parochiaan Huite Huitema had er in opdracht van pastoor Joannes Bentla, die een vurig Mariavereerder was, een model van gemaakt. Omdat zijn vrouw veel ziek was en hij regelmatig met haar naar Lourdes was geweest en daar foto’s had gemaakt, wist hij precies hoe de grot er uit zag. Het model werd gebouwd in lijndraad van 5 mm. in een schaal van 1:10. De grot werd door pastoor Bentla ingewijd op 11 februari 1935. Bouwers waren, naast Huitema, timmerbaas Yde de Lange, zijn zoon Sake en bouwvakker Piet Negen-man. Het werd een dubbelwandige structuur met een afmeting van ongeveer 11x8x7 meter. De grot is eenvoudig gemeubileerd. In het midden bevindt zich een simpel houten altaar in art déco[i] stijl. Het front daarvan wordt afgedekt met een grote foto van Bernadette, liggend in haar glazen schrijn. Onder deze foto de tekst “Je ne vous promets pas d’être heureuse en ce monde mais dans l’autre”. (Vertaling: “Ik beloof u niet gelukkig te zijn in deze wereld, maar in de andere wereld”).

Ter rechterzijde op 2.5 meter hoogte een Mariabeeld. Aanvankelijk was er tijdelijk een Mariabeeld uit de kerk geplaatst; later zorgde Huitema voor het huidige levensgrote beeld. Achter het hoofd van Maria een halo[ii], uitgevoerd in doorbroken letters vormend de tekst: “Ik ben de Onbevlekte Ontvangenis”. Ernaast bevindt zich een brandend godslampje; vrijwilligers zorgen ervoor dat dit altijd brandt en dat er altijd kaarsen zijn te vinden. De grot wordt afgesloten door een smeedijzeren toegangshek met toegangspoort, het hek wordt bekroond met zeven kruisvormige hekpunten. Buiten de grot bevindt zich aan de linkerzijde

een beeldje van de knielende Bernadette. De grot is gerestaureerd in 1982. Dagelijks komen er bezoekers om Maria te eren en er een kaarsje op te steken voor allerlei intenties. De grot is te bereiken via het pad in de pastorietuin, bij de hoofdingang van kerk en toren.

BernadettteBernadette Soubirous, geboren in Lourdes en een eenvoudig en arm meisje, kreeg op 14-jarige leeftijd in de grot van de Massabiellerots bij Lourdes in de eerste helft van het jaar 1858 maar liefst achttien keer een verschijning van een in het wit geklede vrouwengestalte, die zich later bekend maakte als de Onbevlekte Maagd Maria. De verschijningen werden echter pas in 1862 door de Kerk erkend, waarna er een basiliek op de rots werd gebouwd en Lourdes uitgroeide tot een bedevaartplaats van wereldformaat. Een bron op die plaats zou een heilzame werking hebben. Bernadette trok zich later terug in een klooster en is daar overleden en begraven. Toen in 1925 haar lichaam werd opgegraven bleek dit nog in gave staat te verkeren. Ze werd opgebaard in een glazen kist in het klooster van de Zusters van Barmhartigheid en in 1933 heilig verklaard.

Het Grote Gezicht (2003) bij de entree van Wyldehoarne. Het kunstwerk pompt vers water uit de polders ten noordoosten van Joure naar de vijvers in Joure., Leeuwarder Courant. Het werk wordt ook wel Wylde Wietske genoemd.

Het onderduikershol stond op het landgoed Berkenheuvel en kreeg de naam "De Wigwam". De hut diende voor onderduikers, maar ook voor de opvang van neergeschoten geallieerde vliegers. Voedsel werd verstrekt door de plaatselijke bakker en de slager en werd door betrouwbare inwoners van Diever naar de schuilhut gebracht.

Op de 22 november 1944 werd 's ochtends om 7 uur bij politieambtenaar Gerrit Temmingh te Diever op de deur gebonsd. Zijn woning was geheel omsingeld door de SD uit Heerenveen. Temmingh werd te verstaan gegeven dat hij in de overvalwagen moest plaatsnemen. Daar zat al de eveneens opgepakte politieagent Feenstra uit Dwingeloo. Ook de Dieverse huisarts S. van Nooten werd uit zijn huis gehaald en in de overvalauto gesmeten.

Temmingh werd de vraag gesteld: "Waar is Ome Joop (Geert Koster) en waar is het hol?". Hij heeft geprobeerd hen te misleiden, maar het mocht niet baten. Twee vrachtwagens met circa 50 SD-ers reden de bossen in en omsingelden binnen de kortste keren "De Wigwam", waar op dat moment vier KP-ers vertoefden. Dit waren Mans Vos, Hilbert Gunnink, Roelof Eggink en Gerhardus Koster (zoon van ome Joop).

De KP-ers werden eruit gehaaid en met de kolf van de geweren bewerkt. Vooral Gunnink werd zwaar aan het hoofd gewond. Twee broers van Roelof Eggink, Thijs en Jan, werden eveneens gearresteerd. Alle opgepakte personen werden naar Crackstate in Heerenveen gevoerd en via Amersfoort naar Duitsland gedeporteerd. Alleen Gerrit Temmingh is teruggekeerd. Van de anderen is nooit meer iets vernomen.

De uitkijktoren bij het Fochteloërveen is een door Natuurmonumenten geplaatste toren ten noordoosten van de plaats Ravenswoud. De constructie is 18 meter hoog en bestaat uit douglashout met het FSC keurmerk en staal. Hij is ontworpen door architect Dick de Haan. De toren ziet eruit als een gedraaide zeven.

De toren is zo ontworpen dat je geen last hebt van de zon tijdens het observeren van de natuur. Ook is hij net iets lager dan de boomtoppen waardoor de hoogbouw in Assen niet zichtbaar is.

De uitkijktoren is een geliefde plaats voor vogelaars.

Een replica van de uitkijktoren staat in Madurodam