Christelijke site inspireert complotdenkers BodegravenDeel 1 in een serie over complotverhalen in christelijke kring

Wouter Raatgever (linksboven), Joost Knevel (rechtsboven) en Micha Kat in hun video-uitzending.  beeld Red Pill Journal, RD RD 10 mrt 2021 p 6-7

Serie Complotten.

In Bodegraven veroorzaakten complotdenkers recent onrust op een begraafplaats. Evangelist Jaap

Dieleman omschrijft in een onlangs verspreid magazine de coronapandemie als een „plandemie,

een duivels plan van de Deep State.” Reformatorische christenen zijn bovengemiddeld

ontvankelijk voor complotverhalen, blijkt uit onderzoek van Kieskompas. Waarom? Een vierdelige

serie gaat in op die vraag.

Deel 1, woensdag: De wonderbaarlijke wereld achter weesdeweerstand.nl

Deel 2, donderdag: Christelijke complotsites belicht

Deel 3, vrijdag: Recherchedeskundige: Er is geen snipper bewijs voor verhaal over satanisch

pedonetwerk Bodegraven

Deel 4, zaterdag: Ds. W. A. Zondag: Complotdenkers Bodegraven verspreiden zeer ernstige laster

Johannes Visscher

Tot ontsteltenis van de autoriteiten legden complotdenkers afgelopen weken bloemen op een

begraafplaats en bij gedenkstenen. De activisten, onder meer in Bodegraven actief, schromen niet

om mensen met naam en toenaam te betichten van satanische kindermoorden. Een christelijke

website verspreidt die wilde verhalen.

Akelig citaat: „Heel Nederland is één groot Auschwitz. Overal zijn mensen bezig kinderen te

verkrachten, baby’s aan stukken te snijden, meisjes te vermoorden, waar je ook maar kijkt. Onder

elke steen die je optilt in Nederland, liggen 10 vermoorde baby’s en 23 vermoorde meisjes. Sorry dat

ik me wat plastisch uitdruk.”

De tekst is van Micha Kat. Hij schroomde niet die boodschap vorige maand te verkondigen in een

zogeheten Red Pill Journal, een video-uitzending op internet. Kat is veroordeeld voor belediging,

bedreiging en smaad. Zo werd hij bestraft, omdat hij een journalist met de dood bedreigde. Een

verslaggever van Nieuwsuur noemde Kat onlangs „de beruchtste complotdenker” van Nederland. Kat

verblijft in Ierland en wordt mogelijk uitgeleverd naar Nederland.

Kat geldt als een van de aanjagers van acties waarbij complotdenkers afgelopen weken bloemen

legden en tekstbordjes plaatsten bij graven van jonggestorven mensen. Dat gebeurde onder meer bij

een gedenksteen voor Marianne Vaatstra (in 1999 op 16-jarige leeftijd verkracht en vermoord nabij

het Friese Veenklooster) en bij een plaquette voor Nicky Verstappen (in 1998 op 11-jarige leeftijd

misbruikt en gedood in Zuid-Limburg). In beide zaken zijn daders veroordeeld. Onrustig was het de

afgelopen weken vooral op en rond begraafplaats Vredehof in Bodegraven. Daar zijn tientallen

bloemen neergelegd. De bloemenleggers beweren dat onder anderen een topman van het RIVM en

een vroegere hulpverlener deel uitmaken van een satanisch pedonetwerk dat in Bodegraven

kinderen vermoordde en getuigen van die gruwelmoorden uit de weg ruimde. Complotdenkers

leggen bloemen bij graven van jonge mensen die slachtoffer zouden zijn van dat netwerk.

De burgemeester van Bodegraven noemt de verhalen van Kat en de zijnen volslagen onzin, maar dat

weerhield Kat er niet van in een video-uitzending enkele weken geleden het vuurtje op te stoken.

Sarrend stelt Kat voor om op plaatsnaamborden Bodegraven te veranderen in Dodegraven of

Pedograven. „Zo kunnen we ze helemaal gek maken.”

Vermoord

De beschuldigingen aan het adres van een RIVM-topman komen onder anderen van Joost Knevel,

oud-inwoner van Bodegraven. Hij beweert op grond van hervonden herinneringen dat hij begin jaren

tachtig van de vorige eeuw als kind is verkracht door de RIVM’er. Ook stelt Knevel dat hij er samen

met een paar andere kinderen getuige van was dat die RIVM’er een meisje tijdens een satanisch

ritueel vermoordde. Getuigen zouden later zijn vermoord door toedoen van het pedonetwerk, zo

luidt de ongegronde aantijging.

Knevel lag in de clinch met de autoriteiten in Bodegraven en zegt in een recente internetvideo

meerdere celstraffen te hebben uitgezeten. „Vaak voor niks. Ze hebben me vals beschuldigd van

ernstige misdrijven.” Hij zegt al jaren in Spanje te wonen.

Knevel vult samen met Kat onlinevideojournaals, onder meer dus onder de vlag Red Pill Journal. Een

andere deelnemer is Wouter Raatgever (zie ”Deel overheid aanbidt Moloch”). Hij is naar eigen

zeggen een van de mensen die bloemen legden bij de Bodegraafse begraafplaats. Het driemanschap

is actief met hun „nieuwskanaal Bataafse Nieuws” en spuit daar onwaarschijnlijke verhalen.

Zo zegt Raatgever dat de invoering van de maximumsnelheid van 100 kilometer per uur vorig jaar in

Nederland „de start is geweest vanuit ingrijpen vanuit Peking, vanuit de deepstate, in mijn ogen. Om

ons langzamerhand in slaap te sussen als je op de snelweg naar je werk rijdt.” Raatgever stelt dat hij

„uit puur protest” 150 kilometer per uur rijdt. „Ik krijg tientallen bonnen, ik betaal ze niet. Ik betaal

geen belastingen, geen ziektekostenverzekering, al zeven jaar niet.”

Corona

De website weesdeweerstand.nl is aanjager van de verhalen over een pedonetwerk in Bodegraven.

De ideeën van de drie mannen –Kat, Knevel en Raatgever– krijgen alle ruimte op de website. Daarop

staan video’s met heftige aantijgingen aan het adres van onder anderen de RIVM-topman.

Een drijvende kracht achter de website, Hans, en Raatgever presenteren zich als rechercheurs die de

zaak Bodegraven onderzoeken. Ze tonen videobeelden van locaties in het dorp waar kinderen

zouden zijn misbruikt dan wel vermoord.

Weesdeweerstand.nl presenteert zich als christelijk. De sitenaam verwijst naar Jakobus 4, waar

wordt opgeroepen de duivel weerstand te bieden. Diverse mensen uit reformatorische kring volgen

het viertal, zo valt onder meer op te maken uit online-commentaren.

Hans verzorgt op de site Bijbelstudies. Hij houdt de kijkers voor: „Het Woord van God is te allen tijde

het fundament. Het is van levensbelang dat het goede nieuws van het Koninkrijk van God verspreid

wordt.” In februari trad Hans op met evangelist Jaap Dieleman. Diens onder miljoenen Nederlanders

verspreide blad Eyeopener, waarin hij de pandemie „een duivels plan van de Deep State” noemde,

veroorzaakte ophef.

In schrille bewoordingen verzet weesdeweerstand.nl zich tegen het coronabeleid. Hans, in februari:

„Er is nooit een pandemie geweest. Ga echt iets doen, blijf niet zitten toekijken hoe heel Nederland

gewoon naar de knoppen wordt geholpen door een stel gasten dat contracten met de duivel heeft

getekend.” Hij beweert dat een vaccin „geen bescherming tegen ziekte is, maar een

besturingssysteem. Bedoeld voor het menselijk lichaam, om daar een computer van te maken.”

De site keert zich tegen 5G-technologie en roept op exacte locaties van 5G-masten („moordmasten”)

door te geven. Vorig jaar is bij tal van zendmasten brand gesticht.

Hans is omstreden. Het tv-consumentenprogramma Radar van AvroTros stelde recent dat het

klachten regent over Hans als vogelverkoper en dat hij vermoedelijk een valse achternaam gebruikt.

Hans meldde op een vogelverkoopsite dat AvroTros een „lastercampagne” voert. Pogingen van het

Reformatorisch Dagblad om met Hans in contact te komen, hadden geen resultaat.

Op weesdeweerstand.nl trekt ook Wouter Raatgever van leer tegen het coronabeleid. Een video start

met: „Nieuwe wereldorde: uw enkele reis naar de hel. U gratis aangeboden door het World Eco-

nomic Forum”. Het Nederlandse volk wordt in zijn optiek gehersenspoeld. De machthebbers zijn uit

op „totale controle, om er zelf beter van te worden.”

Raatgever noemt de vaccinatiecampagne „genocide” en omschrijft mondkapjes als een „satanisch

wapen.” Hij vergelijkt overheidsbrieven waarin mensen een oproep krijgen voor een vaccinatie met

de „oproepen die de Joden in de Tweede Wereldoorlog ook kregen. Jullie mogen gaan werken in

Duitsland en dat is een hele eer. Er werd hun alleen niet verteld wat er daarna gebeurde.”

Zwarte maffia

Het Reformatorisch Dagblad analyseerde uren aan recent videomateriaal waarin Kat, Raatgever,

Knevel en Hans hun theorieën wereldkundig maken. In afleveringen duiken telkens ongefundeerde

beschuldigingen van satanisme en pedoseksuele misdaden op. Vermeende betrokkenen worden met

naam genoemd. Over rechters zegt Kat: „Het is zwarte maffia, het zijn satanisten. Er zullen misschien

best af en toe wel goede mensen tussen zitten. Maar zij worden geïntimideerd en bedreigd als ze

niet meestemmen met sado-pedo-rechters.”

Sommige uitspraken klinken oorlogszuchtig. „We gaan echt naar een helse periode toe, mensen”,

zegt Kat in een recente aflevering. „Rutte, De Jonge en Grapperhaus hebben hun maskers volledig

afgelegd. Ze hebben zichzelf laten zien als pure massamoordenaars. Nu kan alles gebeuren. Ze

kunnen uit de weg geruimd worden. Een bombardement op Den Haag, alles is mogelijk.” Ook

commentaren van reageerders gedurende de uitzendingen liegen er niet om. „Wie van de Tweede

Kamer wordt als eerste gelyncht?”

De mannen vragen kijkers –het lijken er enkele duizenden per keer te zijn– om donaties. Dat geld zou

–bijvoorbeeld– moeten worden gebruikt om in het levensonderhoud van Knevel te voorzien.

Verbolgen

Zowel RIVM als de gemeente Bodegraven is verbolgen over de aantijgingen van de complotdenkers.

Het RIVM deed aangifte tegen Kat wegens smaad. „Wat de complotdenkers beweren over bij naam

genoemden is pertinente onzin”, stelt het RIVM.

Ook de gemeente Bodegraven deed aangifte, onder anderen tegen Kat en Raatgever. Over Raatgever

zegt de gemeente: „Deze meneer zegt christelijk te zijn, maar is in onze ogen als het ware een valse

profeet die zijn volgelingen een complotleer voorhoudt. Hij is actief met fondsenwerving en is niet

transparant over geldbesteding. Het lijken wel sektarische toestanden.”

„Hij gaat om met mensen die veroordeeld zijn voor smaad en laster en andere criminele daden. Of

zich daar nu schuldig aan maken. Hun ideeën zijn volstrekt onbegrijpelijk. Het is echt niet te begrijpen

dat ze zonder enig bewijs mensen ervan beschuldigen dat ze behoorden bij een satanisch

pedonetwerk dat kinderen seksueel misbruikte en vermoordde. Deze complotdenkers kramen de

meest grove en onsamenhangende onzin uit en kunnen die op geen enkele wijze onderbouwen met

bewijs. Ze besmeuren de naam van mensen die geen vlieg kwaad doen.”

Het stoort de gemeente zeer dat de actievoerders bloemen legden op de begraafplaats, zegt een

woordvoerder. „Dit is zo ongepast en on-Nederlands. De begraafplaats is een rustplaats, geen

actieplaats. Het is bij mijn weten de eerste keer dat actievoerders een begraafplaats gebruiken. Er

zijn zelfs bloemen en bladen met leuzen op graven gelegd van personen die niet eens door de

complotdenkers zijn genoemd.”

Nabestaanden zijn verontwaardigd, stelt de gemeente. „Het is inverdrietig, grievend en gaat alle

perken te buiten dat de complotdenkers gestorven kinderen niet met rust laten.”

De politie volgt „zowel online als offline” complotdenkers in de zaak Bodegraven, zegt een zegsman

van de politie Den Haag desgevraagd. „Als we meldingen krijgen van voorvallen op of rond de

begraafplaats, komen we ter plaatse.”

„Deel overheid aanbidt Moloch”

Wouter Raatgever legde onlangs als „een van de eersten” bloemen bij een begraafplaats in

Bodegraven. Hij zegt te geloven dat zo’n veertig jaar geleden er een satanisch netwerk van

pedoseksuelen in het dorp actief was.

Raatgever („ik ben wedergeboren christen”) zit al „zes maanden ondergedoken.”

De gemeente vindt jullie actie op een begraafplaats onbeschoft.

„Het is zeker niet onbeschoft. Satanisten draaien de boel om. De burgemeester moet zich kapot

schamen dat hij een bloemlegactie verstoort en een pedonetwerk beschermt. Ik legde de bloemen

bij een oorlogsmonument bij de begraafplaats, omdat ik een begrafenis niet wilde verstoren. De

autoriteiten in Bodegraven willen niet inzien dat een topman van het RIVM betrokken is bij

kindermoord. Ze willen geen onbevooroordeeld onderzoek doen. Zo verrot is de pedocratie.”

De gemeente noemt uw verhalen grove en onsamenhangende onzin.

„Een deel van de overheid is van God los en aanbidt de Moloch. Wij worden als complotgekkies of

staatsgevaarlijke terroristen weggezet. Terwijl we strijden om de waarheid boven tafel te krijgen.”

U kraakt het coronabeleid én beticht een RIVM’er van kindermoord. Mensen kunnen denken dat u

vanwege uw kritiek op het coronabeleid hem zwartmaakt?

„Dat klopt niet. Mensen moeten zich niet in de luren laten leggen. Ik ben tegen de PCR-test, die

belachelijke mondkapjes, de dodelijke anderhalvemeterregel en de vaccingenocide. Los daarvan

staat vast dat de RIVM-topman schuldig is aan kindermoord.”

Bodegraven deed aangifte tegen u.

„Wij probeerden maanden geleden via slachtoffer Joost Knevel aangifte te doen met het oog op dat

pedonetwerk, maar de autoriteiten verhinderden dat. Ik probeerde aangifte tegen Hugo de Jonge te

doen. Denk je dat zo iemand van de straat wordt getrokken? Dat gebeurt niet. Het wordt tijd dat

Nederland met militaire hulp wordt bevrijd.”

U beweert nogal wat, zonder enig bewijs.

„Is het geen bewijs dat Knevel wordt gedemoniseerd? Natuurlijk zullen schuldigen ontkennen.”

De NOS noemt uw medestander Micha Kat de beruchtste complotdenker van Nederland.

„Kat is de beste journalist van het land. Hij verdiepte zich in de zaak-Marianne Vaatstra, het meisje

dat in de nacht van 30 april op 1 mei 1999 is vermoord. Voor satanisten is 30 april een rituele dag.

Hoge functionarissen uit een pedonetwerk waren bij de moord betrokken.”

Daarvoor is Jasper S. veroordeeld. Hij bekende en er is DNA-bewijs.

„Hoe naïef kun je zijn? Van dat kulverhaal van de overheid klopt geen hout. U hebt geen idee van de

slechtheid van de overheid. U hangt te veel aan door de overheid gepresenteerde feiten, u zou

patroonmatig moeten denken. Duizenden jonge mensen zijn afgelopen jaren in de bloei van hun

leven overleden. Daar zit veel meer achter, er zitten patronen van handelen in. Bij de moord op

Fortuyn op het Mediapark is Volkert van der G. aangestuurd door anderen. Hij schoot niet alleen. Eén

kogel is afgevuurd vanaf het dak van het NOS-gebouw.”

U vergeleek de vaccinatiecampagne met wegvoering van de Joden. Dat is toch een stuitende

vergelijking?

„De vaccinatie is genocide. De macht van het RIVM is gebaseerd op leugens. Vaccins zijn wapens

waarmee miljoenen mensen worden vermoord. Ga tien minuten een filmpje daarover op internet

bekijken, dan weet je hoe het zit.”

Recent zei u: „Ga je vechten? Of kruip je nog eens lekker je bed in?” Dat lijkt op opruiing.

„Natuurlijk is dat geen opruiing. Je moet mijn uitspraak figuurlijk opvatten. Ik bekrachtig mensen.

Zelfverdediging tegen genocide mag. Ik vecht voor de vrijheid, tegen het ziekmakende 5G-netwerk,

voor een veilige omgeving voor kinderen en voor kinderen die zijn vermoord. Ik liet mijn bedrijf in

leiderschapstraining vallen en leef op spaargeld.”

U en uw medestanders vragen donaties. Hoeveel geld is er al binnen?

„Ik weet dat niet, het is niet relevant. Alle giften worden aangewend voor ons doel. Mensen

proberen met digitale aanvallen donaties te verhinderen.”

Wilde verhalen op christelijke sitesChristelijke complotsites koesteren diep wantrouwen tegenover de regering en vegen de vloer aan

met reguliere media serie RD 11 mrt 2021 p 16-17

Complotten Deel 2 in een serie over complotverhalen in christelijke kring.

Johannes Visscher

Rutte is in dienst van hogere machten. Die krachten willen via een duistere, satanische

vaccinatiecampagne greep krijgen op de wereldbevolking. Dat soort complottheorieën vindt ook in

reformatorische kring weerklank. Diverse websites van christelijke signatuur geven voeding aan zulke

wilde verhalen.

„Nieuwe wereldorde: uw enkele reis naar de hel. U gratis aangeboden door het World Economic

Forum”, startte Wouter Raatgever onlangs een video op weesdeweerstand.nl, een complotsite van

christelijke signatuur. Raatgever, zo beschreef het Reformatorisch Dagblad deze week, maakt gehakt

van het coronabeleid. Hij noemt de vaccinatiecampagne tegen het virus „genocide” en omschrijft

mondkapjes als „satanisch wapen.”

Veel meer christelijke digitale kanalen –nogal eens gerund door enkelingen– grossieren in

samenzweringstheorieën over bijvoorbeeld de coronapandemie. Vaak verspreiden de christelijke

sites met schreeuwerige koppen grove beschuldigingen en dubieuze of ronduit onware verhalen. Al

dan niet met een beroep op de Bijbel. In hun pogingen hun verhaal kracht bij te zetten tonen

complotdenkers onheilspellende foto’s of filmfragmenten, bijvoorbeeld uit de populaire filmreeks

”Narnia”, gebaseerd op romans van de christelijke apologeet C. S. Lewis. Ook trekken ze vaak

vergelijkingen met het nazisme.

Typerend voor deze sites is het hameren op alarmerende verhalen over steenrijke zakenmensen dan

wel economen die de wereld naar hun hand willen zetten. Een organisatie zoals het World Economic

Forum zou een centrale rol spelen in een duister plan om de wereldbevolking te hersenspoelen en te

knechten.

Ook koesteren auteurs op christelijke complotsites diep wantrouwen tegen de regering en vegen ze

de vloer aan met de reguliere media (vaak mainstream media, MSM, genoemd). Niet zelden zijn

dergelijke sites vernietigend over klimaatmaatregelen, migranten, genderideologie en 5G-

technologie.

Uiteraard kan kritiek op bijvoorbeeld het coronabeleid op dergelijke sites hout snijden. En je kunt

niet zomaar al die digitale platforms in het alternatieve circuit op één hoop gooien.

Een opsomming van enkele christelijke sites/kanalen met op z’n minst een hang naar

samenzweringstheorieën. Ze kunnen in delen van de reformatorische kring op belangstelling rekenen

(zie ”SGP’ers vatbaar voor complottheorie”).

Xandernieuws.net

Onduidelijk is er wie achter de knoppen zit van xandernieuws.net. Het „team” adviseert reageerders

een schuilnaam te gebruiken. Nepnieuwsexpert Peter Burger van de Universiteit Leiden noemde

xandernieuws vorig jaar bij de NOS „een van de bekende complotsites.”

Xandernieuws.net, sinds 2008 actief, biedt „een ander perspectief op de wereld.” Op de site

verschijnen veel artikelen over corona. De toon is alarmerend.

Nadruk legt xandernieuws op de vermeende misstanden tijdens de vaccinatiecampagne. In een

recent artikel met de kop ”22 bewoners verpleeghuis Amersfoort overleden na eerste vaccinatie”,

staat een onjuiste bewering: „Het zogenaamde ‘bewijs’ van de coronabesmettingen, de gewraakte

PCR-test, is inmiddels zelfs door de hoogst geplaatste experts in twijfel getrokken of compleet

ontkend, maar dat neemt niet weg dat deze nog altijd wordt gebruik om de pandemie-hoax in stand

te houden.”

Xandernieuws veegt de vloer aan met de regering. In een videocolumn van Sven-Ake Hulleman,

wiens site eenoorlogreedsverloren.nl wordt aanbevolen, klinkt het: „Wat we nu hebben als regering

zijn in mijn ogen onderdrukkers. U, huidige regering, vervalt tot terroristisch geweld. We hebben

gezien hoe u omgaat met vreedzame demonstraties.”

Xandernieuws biedt een Geloofsforum. Iemand meldt een video gemaakt te hebben over ”Corona en

de profetie van de Openbaringen”. De video laat onder meer zien dat „de paus de hoer van Babylon

is en hoe de agenda van bedrog met vaccinaties in de Bijbel voorspeld is.”

Xandernieuws brengt ook de kanalen van Café Weltschmerz en de geestverwante Blue Tiger Studio

onder de aandacht. In een rapport waarschuwde terreurbestrijder Pieter-Jaap Aalbersberg vorig jaar

voor de „ultraconservatieve” Groningse uitgeverij De Blauwe Tijger, die achter de Blue Tiger Studio

zit. De uitgeverij vormt „een doorgeefluik van anti-overheidspropaganda, nepnieuws en

complottheorieën”, vindt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid. Activiteiten

van De Blauwe Tijger kunnen „verharding in de hand werken.”

Tom Zwitser, christen en drijvende kracht achter uitgeverij De Blauwe Tijger, noemde het vorig jaar

oktober in het Reformatorisch Dagblad „heel intimiderend” dat zijn organisatie op de korrel werd

genomen.

Stopworldcontrol.com

De site stopworldcontrol.com (ook Engelstalig) deinst niet terug voor stevige taal. „De shockerende

waarheid over covid-19”, krijgt de sitebezoeker in fikse letters voorgeschoteld. En: „Ontdek hoe

superrijke criminelen de pandemie gepland hebben, om een werelddictatuur te vestigen.”

De site stelt dat er een „Derde Wereldoorlog” gaande is. „Geen oorlog met tanks en raketten, maar

een oorlog met misleiding en bedrog. Het resultaat is hetzelfde: totale overrompeling van de

volkeren, het roven van rechten en vrijheden en totale onderwerping aan machthebbers.”

Stopworldcontrol.com haalt de Bijbel erbij om te pleiten voor opstand tegen de overheid. „God

klaagt Zijn volk in de Bijbel juist aan, omdat ze niet rebelleren tegen het kwaad van de overheid. Hij

stuurde zijn profeten om te spreken tegen de overheid, die door en door corrupt was.”

Onder het kopje ”Bescherm jezelf” staat: „Criminele miljardairs zoals Soros, Schwab en Gates werken

samen om een nieuwe wereldorde te vestigen, onder het mom van Covid. Leer hoe je jezelf kunt

beschermen tegen de toenemende tirannie.”

In complottheorieën duiken vrijwel standaard de namen van de zakenmannen George Soros, Bill

Gates en Klaus Schwab (voorzitter van het World Economic Forum) op. Critici dan wel

complotdenkers zien in vorig jaar zomer gepresenteerde boekwerk ”The Great Reset” (De grote

herstart), waaraan Schwab meewerkte, een poging om een nieuwe wereldorde in te voeren.

Stopworldcontrol.com beweert ten onrechte dat „Bill Gates en Mark Zuckerberg (Facebooktopman

en multimiljardair, JV) erkennen dat de nieuwe coronavaccins ons DNA veranderen. Het einddoel is

om de mens tot een cyborg (kruising tussen mens en machine, JV) te maken.”

De Belgische prediker David Sorensen bestiert stopworldcontrol.com. Hij is ook betrokken bij de site

ontdekgod.nl. Die website stelt dat Sorensen „zich met hart en ziel inzet om iedereen te laten zien

hoe geweldig het is om God echt te kennen.”

Sorensen vraagt om donaties, iets wat je bij meer complotsites ziet. „David is niet uit op het geld,

maar op het welzijn van mensen over de hele wereld.”

Hetgekrookteriet.com

De website hetgekrookteriet.com biedt een overzicht van „schriftuurlijk-bevindelijke predikaties en

theologische artikelen”, schrijft M. G. van der Hoeven, die de site runt. „Het belangrijkste doel is dat

zondaren getrokken mogen worden uit de duisternis tot Zijn wonderbaar Licht.”

Over de coronacrisis schrijft Van der Hoeven complotachtige verhalen die breder in reformatorische

kring rondgaan. „Alles wat er nu gebeurt, zoals de Covid-19 pandemie (die geen pandemie blijkt te

zijn), staat in het teken van de great reset om de nieuwe wereld te creëren met een nieuwe

wereldorde en nieuwe mensen.”

De paus heeft „zijn zegen al gegeven aan de plannen voor de nieuwe wereldorde”, schrijft Van der

Hoeven. „Er dient een wereldreligie te worden gevormd en daarbij zullen de huidige valse

godsdiensten gaan samensmelten, waarbij een belangrijke rol voor de paus is weggelegd.”

Van der Hoeven trekt een vergelijking met de Tweede Wereldoorlog. „Men is bezig met een

programma van wereldwijde controle, socialisme met herverdeling van welvaart, het creëren van

een supermens en het (nu nog) buiten de maatschappij plaatsen van mensen die zich hierin niet

willen voegen (bijvoorbeeld omdat het coronavaccin geweigerd wordt). We zien hier het plan van

Adolf Hitler in een nieuw jasje. Het is niet anders dan een fascistische reset.”

De website poneert onjuiste theorieën, bijvoorbeeld over vaccinaties. „Vaccinaties bieden een

interessante mogelijkheid om DNA van mensen te veranderen, om onvruchtbaarheid te bevorderen

en wie weet nog andere zaken.”

Hetgekrookteriet.com haalt uit naar de „gangbare Main Stream Media (MSM).” Dat schelden op de

reguliere pers is op complotsites gebruikelijk. De NOS wordt weggezet als een „corrupte linkse

bende.” Het Reformatorisch Dagblad heet „het Rookgordijn Dagblad.”

De site biedt een overzicht van „vrije media.” In een opsomming van een vijftigtal (internet)kanalen

duiken tal van complotachtige sites/media op, zoals stopworldcontrol.com, xandernieuws.net, de

Jensen Show, de Andere Krant en de krant Gezond Verstand. Hetgekrookteriet.com tipt ook het FVD-

journaal.

Rokendevlaswiek.com

Enigszins vergelijkbaar met hetgekrookteriet.com is rokendevlaswiek.com van G. P. P. Burggraaf. Op

die site is volop ruimte voor de complottheorie rond de moord op de destijds 16-jarige Marianne

Vaatstra in 1999. Daarvoor is de boer Jasper S. veroordeeld, op grond van diens bekentenis en DNA-

bewijs. Op de site staat echter: „Jasper S. kan de dader niet zijn op grond van een in scène gezet

DNA-onderzoek.”

Zowel op rokendevlaswiek.com als op hetgekrookteriet.com is het onlangs verschenen document

”Vaccinatie en Gods handtekening in alle lichaamscellen” van dr. Ruth Seldenrijk geplaatst. Dat

document gaat rond in reformatorische kring. Seldenrijk stelt daarin dat vaccinatie een verborgen

code in het DNA van menselijke cellen (Gods ‘handtekening’) aantast.

YouTubekanaal van Leon Kerkdijk

Complotverhalen komen ook uit de mond van de jonge Almeloër Leon Kerkdijk, die zich op zijn

YouTubekanaal omschrijft als „follower of Jesus” (volgeling van Jezus). „Het is de hoogste tijd voor

ongehoorzaamheid”, adviseerde Kerkdijk in november op zijn YouTubekanaal zijn kijkers. „Onder het

kopje ”Covid-19” vindt er op dit moment een gigantisch grote misdaad plaats door overheden en de

media”, betoogt de jongeman met geestdriftige armgebaren in zijn door 15.000 mensen bekeken

video.

„Als we nu niet opstaan tegen de corruptie, misdaad en tirannie van de overheid zullen alle vrijheden

en rechten waarvoor onze voorvaderen gestorven zijn, van ons af worden genomen, en gaan we een

tijdperk van ongekende slavernij tegemoet door vaccinatiedrang, digitale controleterreur, extreme

censuur, medische terreur en zo veel meer waar we niet eens over na durven te denken. Het is tijd

om wakker te worden en een held te zijn!”

Net zoals op stopworldcontrol.com noemt Kerkdijk een reeks Bijbelse figuren in een poging opstand

tegen de overheid te rechtvaardigen. „Mozes was ongehoorzaam aan de overheid, met als gevolg dat

het Hebreeuwse volk uit de slavernij verlost werd. Daniël was ongehoorzaam aan de overheid, met

als gevolg dat extreme afgoderij van een koning afgebroken werd.”

Cultuurondervuur.nl

Een Hollandse molen die in brand staat. Dat is het logo van de campagne op cultuurondervuur.nl. De

campagne, gelanceerd in 2014, beoogt „de Nederlandse cultuur en christelijke tradities te

verdedigen tegen de aanvallen van politiek-correct links.” De site valt onder de vlag van de rooms-

katholieke Stichting Civitas Christiana te Heilig Landstichting (nabij Nijmegen).

Cultuurondervuur.nl spreekt in de vorig jaar uitgebrachte brochure ”De grootste

maakbaarheidsoperatie en ideologische omkering van de geschiedenis” scherpe woorden over het

coronabeleid in Europese landen. „Is de lezer het niet met ons eens dat de huidige wereld –dankzij

onverantwoordelijkheid van de WHO (wereldgezondheidsorganisatie, JV), haar politieke leiders en

haar media, die de paniek hebben veroorzaakt– zelfmoord pleegt uit angst te sterven aan Covid-19?

Wie er garen spint bij deze collectieve zelfmoord van onze hedendaagse maatschappij? Binnen de

westerse samenlevingen zullen drie ideologische stromingen –die zich de grote voorstanders van

radicale opsluiting van de bevolking hebben getoond– er het meest van profiteren: de radicale

ecologen, de pleitbezorgers van een wereldregering en radicaal links.”

In de brochure veegt de site paus Franciscus de mantel uit. „Hij pleit tijdens de coronacrisis vooral

voor globalisme, klimaatrevolutie en ‘solidariteit’”, gruwt cultuurondervuur.nl. „Het Vaticaan bezigt

dezelfde taal als radicaal links.”

SGP’ers extra vatbaar voor complottheorie

SGP’ers zijn bovengemiddeld vatbaar voor complottheorieën. Dat bleek vorig jaar augustus uit

onderzoek van Kieskompas. Neem de gedachte dat met een toekomstig vaccin een chip wordt

geïnjecteerd om mensen permanent te blijven volgen. Zo’n 20 procent van de SGP-kiezers noemt die

stelling (heel) geloofwaardig.

Alleen onder PVV’ers ligt het percentage nog hoger, namelijk op zo’n 22 procent. Onder CU- en CDA-

stemmers ligt dat percentage stukken lager, namelijk rond de 3 procent. Van alle Nederlanders hecht

zo’n 5 procent waarde aan die theorie.

Een deel van de RD-lezers steekt zijn licht op bij alternatieve media, waar complottheorieën de ronde

doen. Zo surft 13 procent van hen regelmatig (bijvoorbeeld wekelijks) naar Café Weltschmerz, dat

zichzelf omschrijft als „dogmavrij, journalistiek burgerplatform.” Dat blijkt uit in 2020 gehouden

onderzoek van het Reformatorisch Dagblad onder 1855 RD-lezers.

Van de RD-lezers volgt 7 procent regelmatig Blue Tiger Studio, ideologisch verwant met Café

Weltschmerz. Xandernieuws.net kan op belangstelling rekenen van 3 procent van de RD’ers en

Viruswaarheid op 8 procent.

Hoe complotdenker christen verleidt Serie ComplottenDeel 3 in een serie over complotverhalen in christelijke kring. RD 12 mrt 18-19

RECHERCHEKUNDIGE KLERKS: „Vroeger vertelden twee mannen in een kroeg elkaar de meest wilde verhalen en bleven die binnen dat café. Nu werkt internet als een megafoon.” beeld RD, Anton Dommerholt

Johannes Visscher

Christelijke websites die complottheorieën verspreiden, proberen met Bijbelse termen christenen te

mobiliseren. Dat zegt recherchedeskundige dr. Peter Klerks, auteur van een boek over nepnieuws.

„Het wekt vertrouwen als de ander jouw taal spreekt en kent.”

„Heel verontrustend.” Zo noemt Klerks recente ongeregeldheden op onder meer de begraafplaats in

Bodegraven. Daar legden complotdenkers bloemen bij graven van mensen die volgens hen zo’n

veertig jaar geleden slachtoffer waren van een satanisch pedofielennetwerk. Complotdenkers

beweren dat onder meer een RIVM-topman betrokken is bij kindermoorden krap veertig jaar terug.

Het RIVM noemt dat „pertinente onzin.”

Klerks, die zich verdiepte in de kwestie Bodegraven: „Er is werkelijk geen snipper bewijs voor een

satanisch pedonetwerk dat in Bodegraven kinderen ritueel heeft vermoord. De complotdenkers

beweren bijvoorbeeld dat iemand zo’n veertig jaar geleden betrokken was bij het pedonetwerk,

terwijl die persoon op dat moment een jaar of acht was. Ik ben de meest bizarre verzinsels

tegengekomen. Complotdenkers suggereren dat er een verband is tussen gebeurtenis A en B, omdat

die gebeurtenissen gelijktijdig plaatsvonden. Maar als je zo redeneert, is er natuurlijk nog geen begin

van bewijs.”

Duidt de kwestie in Bodegraven erop dat complottheorieën die op internet rondgaan zich vertalen in

acties op straat?

Klerks, raadsadviseur van de top van het openbaar ministerie en auteur van het in 2020 verschenen

boek ”Door leugens verleid”: „Ik vind het schokkend dat complotdenkers de rust op begraafplaatsen

verstoren. Dat is een nieuwe ontwikkeling. Tot voor kort lieten we met z’n allen iedereen op een

begraafplaats ongemoeid. Of daar nou een rechts-extremist of een islamist begraven ligt.

Vertelden vroeger twee mannen in een kroeg elkaar de meest wilde verhalen, dan bleven die binnen

dat café. Nu werkt internet als megafoon. Voor de meest wilde theorieën kun je op het web altijd wel

honderden aanhangers vinden.

Zorgwekkend is dat ook een voormalige hulpverlener uit Bodegraven met naam en toenaam wordt

beschuldigd van gruwelijke misdaden, terwijl daar geen enkel bewijs voor is. Zo’n man heeft daar erg

veel last van. Nu worden er nog bloemen gelegd, maar een minder stabiel persoon die heilig gelooft

in dit soort dwaze verhalen zou in zijn auto kunnen stappen en even later met een mes op mensen

kunnen insteken.

Heftig vind ik ook dat de complotdenkers video’s op internet plaatsen waarop ze panden in

Bodegraven tonen waar kinderen zouden zijn misbruikt en vermoord. Je kunt je voorstellen dat

medestanders van de complotdenkers bijvoorbeeld ruiten ingooien van die gebouwen.”

Hoe beoordeelt u het feit dat de complotdenkers een RIVM-topman beschuldigen van satanische

kindermoord?

Klerks, voorheen lector criminaliteitsbeheersing en recherchekunde aan de Politieacademie: „Voor

complotdenkers is zo’n man een interessant doelwit. Een concreet persoon beschuldigen

veroorzaakt meer ophef dan iets abstracts als „de farmaceutische industrie” op de hak nemen. Het

verraderlijke is dat de complotdenkers in de zaak Bodegraven het zeggen op te nemen voor

kwetsbare kinderen. Dat mooie doel steunt iedereen. Dus kun je daar best mensen voor

mobiliseren.”

Bijbelse begrippen

Aanjagers van het bloemen leggen op de begraafplaats konden hun complotverhalen kwijt via de

christelijke website weesdeweerstand.nl. De naam verwijst naar het Bijbelboek Jakobus, dat ertoe

oproept weerstand te bieden aan satan. Die site, die zich fel verzet tegen het coronabeleid en 5G-

technologie, levert Bijbelstudievideo’s.

Wat zegt het u dat dergelijke complotsites een link leggen met de Bijbel?

„Dit soort complotsites gebruikt heel bewust Bijbelse begrippen om christenen te verleiden.

Christenen zijn volop bekend met een woord als satan: het ergste wat er is. Ze kunnen verwantschap

voelen met een complotdenker die zegt te strijden tegen satanisch kindermisbruik. Het wekt

vertrouwen als de ander jouw taal spreekt en kent. Iemand als Goebbels, de naziminister van

Propaganda, gebruikte bewust rooms-katholieke symbolen en rituelen om in Duitsland rooms-

katholieken voor zich te winnen. Samen zingen, kaarsen aansteken, met brandende toortsen

zwaaien.”

Clinton

Complotdenkers in de zaak Bodegraven vertellen gruwelijke verhalen over een pedo-satanisch

netwerk dat kinderen uit het dorp ritueel zou hebben vermoord. Soortgelijke verhalen gaan rond in

de Verenigde Staten binnen de complotbeweging QAnon. Die club strooit de theorie rond dat Hillary

Clinton betrokken is bij weerzinwekkende kindermoorden.

Schaart u de complotdenkers in de zaak Bodegraven onder de QAnon-aanhangers?

„Zonder meer. De onzinnige QAnonverhalen over satanisch kindermisbruik door allerlei politici

leidden in Amerika tot een rel die wordt aangeduid als de pizzagate. Een jongeman geloofde

werkelijk het complotverhaal dat in een kelder onder een pizzeria in Washington door toedoen van

Hillary Clinton kinderen op satanische wijze werden misbruikt en vastgehouden. Hij reed in 2016 naar

de pizzeria toe en loste schoten. Maar onder de pizzeria bleek zich niet eens een kelder te bevinden.

En er werden geen kinderen misbruikt.”

QAnonaanhangers gebruiken onderling nogal eens een soort geheimtaal, weet Klerks. „Zo hanteren

ze het getal 17, dat verwijst naar de Q, de zeventiende letter van het alfabet. Voor neofascisten heeft

het getal 88 een speciale betekenis: twee keer de achtste alfabetletter, de H dus. Dan kom je op HH,

oftewel Heil Hitler.”

Complotdenkers in onder meer christelijke kring stellen dat miljardairs via de vaccinatiecampagne

tegen corona een nieuwe wereldorde willen afdwingen. Mensen zouden via de vaccins chips

ingespoten krijgen. Zo wil de elite het volk bedwingen. In het complot spelen onder meer het World

Economic Forum en miljardairs zoals Bill Gates en George Soros een hoofdrol. Premier Rutte en Jaap

van Dissel zijn in dat verhaal loopjongens van de machtigen der aarde.

Hoe beoordeelt u dat soort samenzweringstheorieën?

„Ik snap best de behoefte aan een groot verhaal. Toch moeten de complotdenkers bij zichzelf te rade

gaan. Natuurlijk hebben economen invloed op het politieke beleid van bijvoorbeeld een land. Maar

het is echt te simpel om te denken dat mensen met een grote zak geld ergens in Zwitserland aan de

touwtjes trekken en in een samenzwering zitten met bijvoorbeeld de Chinese Deep State om de

wereldbevolking kwaad te doen.”

In rap tempo worden er wereldwijd tientallen miljoenen mensen ingeënt. Je kunt je voorstellen dat

burgers dan denken: Wat zit hier achter en waar gaat dit heen?

„Zeker. Niet alleen christenen zijn vatbaar voor samenzweringsverhalen. Ook bijvoorbeeld newage-

achtige types zijn daar gevoelig voor, merk ik. Veel mensen hadden hun hele leven de vrijheid om te

gaan waar ze maar wilden, om te doen wat hen uitkwam. Daar kwam vorig jaar plotseling een eind

aan. Ze moesten mondkapjes dragen en mochten niet meer feesten. Heel begrijpelijk dat de

overheidsmaatregelen weerstand oproepen en dat mensen vatbaar zijn voor complotverhalen.”

Als complotdenkers fel afgeven op de overheid, kan daar toch een kern van waarheid in zitten? In de

toeslagenaffaire laat de overheid zich van een slechte kant zien.

„Dat is waar. In dit soort dossiers toont de overheid zich onbetrouwbaar. Dat is ernstig. Denk ook aan

de laakbare opstelling van de overheid tegenover Groningers die slachtoffer zijn van gasboringen of

tegenover slachtoffers van de Q-koorts. Slecht overheidsoptreden in dergelijke affaires ondermijnt

het vertrouwen in de samenleving en maakt burgers wantrouwig. Dus is het ook niet zo raar dat

sommigen hun toevlucht zoeken tot complotdenkers en geloof hechten aan dwaze verhalen.”

Complotdenkers vegen de vloer aan met bijvoorbeeld de NOS. Ook politici als Wilders en Baudet

beschimpen regelmatig de NOS. Wat vindt u daarvan?

„In mijn boek ”Door leugens verleid” beschrijf ik hoe nazikopstukken in de jaren dertig van de vorige

eeuw bewust reguliere media aanvielen. Iemand als propagandaminister Goebbels betitelde kritische

media als Lügenpresse, dus leugenpers. Zo probeerde hij die media uit te schakelen. Een soortgelijke

tactiek gebruikte president Trump afgelopen jaren. Hij sprak over fakenews-media.

Ik wil mensen als Wilders en Baudet niet betichten van nazitactieken, maar ik vind het niet

vrijblijvend dat ze de NOS voortdurend verdacht maken. Natuurlijk mogen mensen kritiek hebben op

de NOS, we leven in een vrij land. Zelf heb ik een voorkeur voor RTL. Die vind ik wat kritischer,

scherper en creatiever dan de NOS. Maar het gaat nogal ver als critici beweren dat de NOS samen in

een complot zit met politici en grote farmaceutische ondernemingen die de mensheid willen

beheersen.”

De meeste complotsites vragen bezoekers om donaties. Kan het rondstrooien van de wildste

verhalen ook bedoeld zijn om sitebezoekers te trekken en zo geld binnen te harken?

„Dat moet je per geval bekijken. Complotdenkers kunnen voor eigen gewin in de weer zijn. Binnen

trumpiaanse subculturen in Amerika drijven ze vaak rare en frauduleuze handeltjes. Ze verkopen

Trumpmokken of Trumppetjes voor 25 dollar. Terwijl je voor een soortgelijke mok of pet, zonder

Trumps hoofd, in een gewone winkel maar 3 dollar betaalt.

Maar de mogelijkheid bestaat dat complotdenkers geld vragen om zo hulp te kunnen bieden aan

geestverwanten, zoals QAnon-aanhangers die op straat zwerven en niet zelf in hun levensonderhoud

kunnen voorzien.”

Weesdeweerstand.nl, dat zich verzet tegen 5G-technologie, roept ertoe op om exacte locaties van

5G-masten door te geven. Intussen is er bij tientallen zendmasten brand gesticht. Ziet u een

verband?

„Ik ben geneigd dat verband te leggen. Ik denk aan de rol van Trump bij de bestorming van het

Capitool in Washington. Hij sprak opruiende woorden, zei dat een bijeenkomst van zijn aanhangers

op 6 januari „wild” zou worden. Maar hij riep weer niet rechtstreeks op om het Capitool aan te vallen

of mensen te vermoorden. Kun je Trump strafrechtelijk veroordeeld krijgen voor de aanval op het

Capitool? Dat is voer voor juristen.

Een zorgelijke trend op internet is dat mensen adresgegevens van politiemensen publiceren. Rond de

avondklokrellen deed dat fenomeen zich voor. De daders roepen al dan niet in verhulde termen op

die agenten te intimideren. Dat hakt er fors in.”

Wat kan de overheid doen om een halt toe te roepen aan complotdenkers en de uitwassen in de

openbare ruimte, zoals in Bodegraven?

„De overheid zou begraafplaatsen beter kunnen beveiligen. Ik vind het een heilige plicht dat de staat

op een dodenakker rust en veiligheid garandeert. Verder moet de overheid bevorderen dat mensen

met tegengestelde meningen in gesprek blijven. Het beroemde Nederlandse poldermodel.

Ooit hoorde ik iemand zeggen: Vrede is een aaneenschakeling van goed opgeloste conflicten. Wij

mogen best met verhitte koppen tegenover elkaar staan. Toch zullen we er samen uit moeten

komen. Dus als een politicus of RIVM’er wordt bedreigd, hoop ik dat een SP’er, een PvdA’er, een

PVV’er en een SGP’er samen om het slachtoffer heen gaan staan.”

Duizenden aanhangers QAnon in Nederland

In Nederland hechten duizenden mensen geloof aan samenzweringstheorieën van QAnon. De

onlinebeweging, die met extreemrechts wordt geassocieerd, ontstond medio 2016 in Amerika en

spuit complotverhalen. Zoals het verhaal dat Hillary Clinton in een satanisch pedonetwerk zit. De

complotdenkers die pas bloemen legden op een begraafplaats in Bodegraven koesteren soortgelijke

denkbeelden.

Er waren vorig jaar in Nederland in Facebookgroepen zo’n 12.000 QAnonsympathisanten actief. Zij

plaatsten pakweg 40.000 berichten, waar 500.000 reacties op kwamen. Dat blijkt uit onderzoek van

Nieuwsuur en de Universiteit van Amsterdam (UvA).

QAnon is te beschouwen als fanclub van Trump. De complotdenkers zien hem als „een

Messiasfiguur”, zei de Amerikaanse journalist Will Sommer onlangs in het tv-programma

Medialogica. Naar schatting gelooft 3 tot 7 procent van de Amerikanen de QAnonverhalen. De FBI

noemt QAnon een bedreiging voor de binnenlandse veiligheid.

De Q verwijst naar een mysterieus figuur die medio 2017 als ”Q” een samenzweringstheorie online

zette. Sommer zegt „veel overeenkomsten” te zien tussen QAnon en het christendom. „Zo heeft

QAnon ook een heilige schrift, de QAnon Clues.”

Facebook, Instagram, Twitter en YouTube slagen er niet in activiteiten binnen het Nederlandse milieu

van complotdenkers en verspreiders van coronamisinformatie terug te dringen, meldde NRC

Handelsblad deze week. Zo kregen berichten van invloedrijke coronasceptici en complotdenkers op

Instagram in juli vorig jaar ongeveer 15.000 likes per dag, in december 30.000, blijkt uit onderzoek

van NRC en de UvA.

„Dunne grens tussen gezond wantrouwen en laster”

Complotten Dit is het slot van een vierdelige serie over complotverhalen in christelijke kring

Johannes Visscher RD 13 mrt 2021 p. 8-9

Nogal wat behoudende christenen blijken vatbaar voor complottheorieën. Hoe kan dat? En wat is er

tegen te doen? Ds. P. van der Kraan uit Arnemuiden en ds. W. A. Zondag uit Dordrecht laten er hun

licht over schijnen.

In Bodegraven ontstond de afgelopen weken ophef over complotdenkers die bloemen legden op de

begraafplaats. Jonggestorvenen in het dorp zouden 35 jaar geleden het slachtoffer zijn geweest van

een netwerk van satanische kindermoordenaars. De bloemenleggers beschuldigen zonder enig

bewijs mensen met naam en toenaam, onder wie een RIVM-topman. Onder meer de christelijke

website weesdeweerstand.nl verspreidt het complotverhaal.

Hoe beoordeelt u de zaak Bodegraven?

Ds. Zondag, predikant van de gereformeerde gemeente in Dordrecht en tot 2015 hoogleraar

arbeidsrecht: „Ik vind het verschrikkelijk dat mensen dit soort ongegronde verhalen verspreiden. Het

is zeer ernstige laster. Heel erg dat deze complotdenkers zich christelijk durven noemen. Ze

suggereren daarmee dat ze betrouwbaar zijn, het is als het ware een vermenging van Bijbel en laster.

Het zijn wolven in schaapskleren, waar Christus Zelf tegen waarschuwt.

De Bijbel leert ons de naam van een ander hoog te houden en een goed gerucht van onze naaste te

verspreiden. Als je zeer gegronde redenen hebt om iemand ergens van te beschuldigen, stap je naar

de politie. Dan kan het OM er een zaak van maken en de rechter een oordeel vellen. Zo werkt dat in

ons rechtssysteem.”

Ds. Van der Kraan, emeritus predikant binnen de PKN, pastoraal werker bij de hervormde gemeente

Arnemuiden: „Ik vind het smakeloos en verwerpelijk dat complotdenkers in de zaak Bodegraven

mensen zonder enige grond veroordelen. Het gaat in hun verhalen echt van dik hout zaagt men

planken. De site weesdeweerstand.nl kan zichzelf christelijk noemen, maar wat de complotdenkers

daar verkondigen, is verre van christelijk. Als de boom herkend wordt aan de vruchten, zie ik hier

alleen maar kwalijke vruchten.”

In christelijke kring hechten nogal wat mensen geloof aan verhalen dat topmannen zoals de

miljardair Bill Gates en Klaus Schwab (oprichter van het World Economic Forum) in een complot

zitten dat eropuit is de wereldbevolking te knechten of zelfs deels uit te roeien.

Ds. Zondag, die ook als bijzonder hoogleraar verbonden is aan de Theologische Universiteit

Apeldoorn: „Ik vind het een ernstige zaak dat christenen mensen zoals Gates en Schwab van dat

soort zaken betichten. Behandel een ander zoals je zelf behandeld wilt worden. Als Schwab mede-

opsteller is van het vorig jaar gepresenteerde voorstel ”The Great Reset” (De grote herstart – over

een duurzame opbouw van de wereldeconomie na de pandemie), dan wil dat natuurlijk niet zeggen

dat hij de wereldbevolking wil onderdrukken of uitdunnen.

Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid publiceerde vorige week een boek met de titel ”De

weerloze samenleving”. Dan mag je uiteraard niet de conclusie trekken dat hij in een complot zit om

burgers weerloos te maken.

Toen ik vorig jaar in een RD-column Bill Gates een respectabele man noemde, werd ik overspoeld

met agressieve en onheilspellende mails. Ik zou een handlanger van de duivel zijn, en dat onder

verwijzing naar talloze Bijbelteksten.

Het valt me op dat mensen die waarde hechten aan complottheorieën vaak van alles voor zoete koek

slikken. Wat hen aannemelijk lijkt, nemen ze voor waar aan. Mensen praten elkaar na en kunnen de

betrouwbaarheid van bronnen op internet niet altijd goed inschatten. Samenzweringsverhalen zitten

nogal eens slecht in elkaar.

Als bijvoorbeeld iemand voorstander is van abortus, wil dat nog niet zeggen dat die persoon

onbetrouwbaar is. De meerderheid van de Tweede Kamer is helaas niet tegen abortus. Toch mag je

al die parlementariërs dan niet vogelvrij verklaren en ernstige laster over hen verspreiden.”

Ds. Van der Kraan: „Ergens kan ik er inkomen dat christenen huiverig zijn voor topmensen zoals

Gates. We zullen erop bedacht moeten zijn dat de macht te veel bij één mogendheid, één persoon of

een log orgaan komt te liggen. Terecht dat een partij als de SGP zich altijd verzet tegen te veel macht

voor de Europese Unie.

Iemand als Bill Gates heeft veel geld en invloed. Mensen kunnen die macht misbruiken. Dus je mag

best wat gezonde argwaan hebben. Maar die kan snel overgaan in ongegronde beschuldigingen. Die

grens is flinterdun. Voordat je het weet, verhuis je van het ene compartiment naar het andere. Maak

niet zonder enig bewijs mensen zwart.”

Uit onderzoek van het Kieskompas van vorig jaar blijkt dat SGP’ers bovengemiddeld vatbaar zijn voor

complottheorieën, zoals verhalen dat in een vaccin een chip zit. Hoe verklaart u die hang naar dat

soort verhalen?

Ds. Zondag: „Technisch is het onmogelijk om een chip in een vaccin te stoppen. Natuurlijk moeten

we als christenen letten op de tekenen der tijden. Ik zie in het coronavirus de naderende

voetstappen van Christus. We dachten alle ziektes uit te kunnen bannen, de pest zou nooit meer

terugkeren.

We dienen als christenen alert te zijn. Wat in China gebeurt, baart mij zorgen. De overheid daar

onderdrukt christenen en andere minderheden. Ook doen de Chinese autoriteiten geheimzinnig over

de locatie waar het coronavirus voor het eerst opdook.

Heel ernstig in eigen land vind ik dat honderden mensen demonsteren bij de kerk van de oud

gereformeerde gemeente in Krimpen aan den IJssel. Kennelijk mag ds. Kort, de predikant van die

kerk, niet meer met een beroep op de Bijbel wijzen op de scheppingsorde. Ik word bang van de

tendens dat orthodox-christelijke opvattingen over het huwelijk zulke heftige reacties oproepen.

Het letten op de tekenen der tijden mag geen vrijbrief zijn om mensen zonder enige grond verdacht

te maken. Ik ben ervan overtuigd dat de overheid in deze pandemie ons welzijn op het oog heeft.

Premier Rutte doet het best goed. Hij is transparant over zijn zoektocht om uit de coronacrisis te

komen. Al zeg ik niet dat overheid geen fouten maakt en 100 procent betrouwbaar is. De overheid

kan zaken wegmoffelen of zich hard opstellen. Denk aan de toeslagenaffaire. Daar ben ik van

geschrokken. Toch zullen we de overheid onderdanig moeten zijn. Toen de apostelen die oproep tot

gehoorzaamheid deden, was er een antichristelijke overheid aan de macht.”

Ds. Van der Kraan: „Zo’n veertig jaar geleden hoorde ik van een huisarts dat nogal wat patiënten uit

de rechterzijde van de reformatorische kring hun toevlucht namen tot alternatieve genezers. Dan

heb ik het niet over homeopathische artsen, maar over magnetiseurs en iriscopisten. In zeer

behoudende kringen in de gereformeerde gezindte heerst soms een hang naar het mystieke, het

ongrijpbare. Dus geloven sommigen ook sneller in verhalen over chips in vaccins.

Ergens snap ik wel dat mensen bang zijn voor het inplanteren van chips in het menselijk lichaam.

Neurologen kunnen elektroden in iemand lichaam plaatsen, die bedoeld zijn om bijvoorbeeld

symptomen van de spierziekte MS te onderdrukken. Dat kunnen nuttige toepassingen zijn, al mag je

best de kritische vraag stellen hoe ver je moet gaan met de inzet van computertechnologie bij

medische processen.

Complotdenkers denken bij dit soort thema’s: Waar rook is, is vuur. Zonder zich goed in dit soort

technische onderwerpen te verdiepen, komen ze dan met verhalen dat een geheim genootschap alle

burgers wil veranderen in robotmensen. Zo kunnen complotdenkers met een halve waarheid een

hele leugen in stand houden.”

Massale vaccinaties, een vaccinatiepaspoort, een avondklok, een mondkapjesplicht. Is het te

begrijpen dat christenen in deze onzekere tijden hun toevlucht zoeken in complottheorieën?

Ds. Zondag: „Nou, eerlijk gezegd begrijp ik niet dat mensen daar houvast in zoeken. Wel snap ik dat

er zorgen leven over coronamaatregelen en over een vaccinatiepaspoort. De vraag is of zo’n

paspoort mensen in een hoek zal duwen, ik heb over dit thema nog niet zo’n uitgesproken

standpunt.

Al vind ik het sowieso verwerpelijk dat mensen invoering van zo’n coronapaspoort vergelijken met de

uitsluiting van de Joden in de nazitijd. Wees toch voorzichtig met verwijzingen naar het

verschrikkelijke fascisme uit de Tweede Wereldoorlog.

Uitsluiten van mensen is in zekere zin van alle tijden. Denk aan het feit dat nogal wat werkgevers met

een smoes een zwangere vrouw niet in dienst nemen. Of dat een vrouw bij een sollicitatie geen kans

maakt als vrachtwagenchauffeur puur omdat ze vrouw is. Bij dit soort kwesties komen mensen toch

ook niet met allerlei theologische verklaringen of akelige verwijzingen naar de Tweede

Wereldoorlog?”

Ds. Van der Kraan: „De coronapandemie is als een vliegwiel van de geschiedenis. Er gebeurt zo veel

tegelijk. Mensen voelen zich als het ware gedwongen positie te kiezen. Ze hebben behoefte aan

zekerheid en veiligheid. Een complottheorie maakt de zaak behapbaar. Je verdeelt de samenleving in

vrienden en vijanden. De vijanden zijn dan premier Rutte, zorgminister De Jonge, RIVM-baas Jaap van

Dissel en miljardair Bill Gates. Om het verhaal rond te krijgen, worden bedenkelijke bewijzen uit de

lucht geplukt.

Dat vijanddenken kan tot gevaarlijke situaties leiden. Mensen kunnen onder invloed van leugens

veranderen in verscheurende dieren. Denk aan de bestorming van het Capitool. Die had duidelijk te

maken met onbewezen beweringen van Trump dat de verkiezingen niet eerlijk zijn verlopen.

Complottheorieën verspreiden is niet onschuldig. Het gevaar bestaat dat de geest niet meer

terugkeert in de fles. In Bodegraven leggen complotdenkers nu nog bloemen, maar het rondstrooien

van lasterpraat kan er ook toe leiden dat mensen bommen maken en messen grijpen.”

Nogal wat christenen leggen een verband tussen de coronacrisis en de eindtijd. Hoe kijkt u daar

tegenaan?

Ds. Zondag: „Sommige christenen zien op grond Openbaring een coronavaccin als het teken van het

beest. Of ze komen met een aanvechtbare theorie over het getal 666. Openbaring is een zeer

verborgen boek. Pas op met te snelle conclusies. Soms bekruipt me het gevoel dat christenen die ons

allerlei wilde theorieën voorspiegelen, lekker willen griezelen. Alsof ze een spannende film willen

laten zien. Mijn advies is dan: Wees nuchter en waakzaam.”

Ds. Van der Kraan: „De Bijbel is geen encyclopedie die precies voorschrijft wat er gaat gebeuren.

Openbaring is een moeilijk boek waar je met de nodige voorzichtigheid conclusies uit zou moeten

trekken. Ik verbaas me er wat over dat christenen nu ineens, tijdens een grote crisis, zo met

Openbaring bezig zijn. Was dat voorgaande jaren dan niet nodig? De eindtijd is al 2000 jaar oud. Het

valt me op dat sommige mensen zo ontzettend goed denken te weten hoe je Openbaring moet

uitleggen. Pas zag ik een video waarin een jonge evangelist, rivierenlandschap op de achtergrond, zo

overtuigd was van zijn gelijk over dit soort dingen. Volgens mij weten wij het allemaal zo zeker niet

wat Openbaring precies wil zeggen. Het is als het ware een geheim waarvan God alleen op de hoogte

is.”

Zouden predikanten moeten waarschuwen tegen het verspreiden van allerlei complottheorieën?

Ds. Zondag: „Ja, op gepaste wijze. In een preek over het verbod om een vals getuigenis te spreken

kun je het thema aan bod laten komen. Mensen moeten waken voor zwart-witdenken. Wij maken

allemaal fouten. Politici ook. Als iemand een verkeersfout maakt op een rotonde, wil dat nog niet

zeggen dat hij nooit meer mag deelnemen aan het verkeer.”

Ds. Van der Kraan: „Treffend vind ik wat in Jesaja 8:19 staat: „Wanneer zij dan tot ulieden zeggen

zullen: Vraagt waarzeggers en duivelskunstenaars, die daar piepen, en binnensmonds mompelen; zo

zegt: Zal niet een volk zijn God vragen?” Glashelder toch. Luister niet naar allerlei stemmen van

waarzeggers, maar schuil bij God en Zijn Woord.”

>>rd.nl/christenencomplot

Ds. Zondag: Letten op tekenen der tijden mag geen vrijbrief zijn

om allerlei mensen verdacht te maken

serie

Ds. Van der Kraan: Sommigen denken zo ontzettend goed te

weten hoe je Openbaring moet uitleggen