ACTIVITEITENPLAN

Speel-o-theek De Steeg

Stichting speel-o-theek De Steeg, Hilversum, maart 2017

1

Inhoud

Inleiding..................................................................................................................................................3

Visie........................................................................................................................................................3

Cijfers.....................................................................................................................................................4

Werkgebied............................................................................................................................................4

Duurzaamheid........................................................................................................................................5

Ontmoetingsplek bezoekers...................................................................................................................5

Begeleiding en re-integratie medewerkers............................................................................................5

VSN.........................................................................................................................................................5

Wederkerigheid......................................................................................................................................6

Regeling ‘Meedoen’............................................................................................................................6

Kansen voor Kinderen........................................................................................................................6

Versa Welzijn......................................................................................................................................7

Speelgoedbank...................................................................................................................................7

CJG......................................................................................................................................................7

Erfgooiersspeeltuin............................................................................................................................8

Gemeente Hilversum..........................................................................................................................8

Zwerfboeken......................................................................................................................................8

Stichting Leergeld...............................................................................................................................8

Voor- en vroegschoolse educatie.......................................................................................................8

Cofinanciering........................................................................................................................................9

Speelgoedbeurs..................................................................................................................................9

RABO Bank en ING Bank.....................................................................................................................9

Draagvlak................................................................................................................................................9

Initiatieven voor 2017............................................................................................................................9

2

Inleiding Speel-o-theek De Steeg is een laagdrempelige mogelijkheid voor ouders of verzorgers, maar ook voor gast- of grootouders om speelgoed te lenen voor kinderen van 0 tot 10 jaar. De speel-o-theek heeft een breed samengestelde collectie speelgoed van circa 850 stuks voor alle leeftijdsgroepen en ontwikkelingsstadia. Vrijwilligers dragen er zorg voor dat al het speelgoed goed wordt onderhouden en regelmatig wordt vernieuwd. Het lidmaatschap kost €27,50 per jaar en biedt daarmee een laagdrempelige toegang tot speelgoed. Speelgoed is vaak duur en lang niet alle gezinnen hebben de middelen voor aanschaf. Een speel-o-theek is dan een uitkomst.

De speel-o-theek is in 1983 begonnen als burgerinitiatief en bestaat nog steeds dankzij de inzet van gemiddeld 35 vrijwilligers. Er zijn geen betaalde medewerkers. Drie keer per week kunnen de leden gedurende anderhalf uur speelgoed komen lenen en terugbrengen. Tijdens de openingstijden staat de koffie, thee en limonade klaar en is de speel-o-theek een ontmoetingsplek voor kinderen en hun verzorgers. Op maandagmorgen komen de (gast)ouders met kinderen die nog niet naar de peuterspeelzaal of basisschool gaan. Op woensdagmiddag en zaterdagochtend komen de basisschoolleerlingen ook mee. Er is bewust gekozen om ook in het weekend open te zijn, zodat ook ouders die allebei doordeweeks werken speelgoed kunnen lenen.

Op woensdagmorgen zijn de medewerkers aan het werk om speelgoed gereed te maken voor de uitleen om het te repareren of aan te vullen.

In 2016 is het initiatief genomen om een nieuwe categorie T (taal-, reken- en denkspellen) te maken. Mede dankzij de éénmalige giften van de RABO bank en de ING bank kan deze nieuwe categorie worden uitgebreid. Omdat de T-categorie vaak maar in een korte leer- en ontwikkelingsfase gebruikt wordt, is hier een grote vraag naar. Er worden niet alleen spellen gekocht om taal- en rekenvaardigheden te stimuleren, maar ook breinbrekers voor slimme kinderen.

Tevens gaan we investeren in meer bewegingsspeelgoed en coöperatieve spellen. Hierbij leren de kinderen om samen te werken en samen te winnen.

Er zijn dit jaar ook zeven themaboxen samengesteld voor verjaardagsfeestjes. Deze zijn twee weken te leen voor €10, -. Met een box vol met verkleedkleding, attributen en spelideeën kan een leuk verjaardagspartijtje worden georganiseerd. De thema's zijn: piraten, prinsessen, ridders, kabouters, heksen/tovenaars, levend ganzenbord en Sint en Piet.

VisieDe Visie van de Speel-o-theek is dat spelen dé manier is voor kinderen om zich te ontwikkelen.

Er bestaat bij elk kind een even grote behoefte aan spelen als aan eten, drinken en slapen. Wij vinden dat ieder kind er recht op heeft om speelgoed en spelmaterialen binnen zijn bereik te hebben om zich zo optimaal te kunnen ontwikkelen. Spelen is voor kinderen dé manier om te oefenen, te ontdekken, te experimenteren en te fantaseren. Kortom: om zich verder te ontwikkelen. Ook kan een kind door spel zich beter leren uiten en allerlei indrukken en emoties verwerken.

3

De ontwikkeling van een kind is onder te verdelen in drie gebieden die in ons speelgoedassortiment zijn onderverdeeld in acht subcategorieën en zijn aangeduid met letters:

De sociaal-emotionele ontwikkeling: gezelschapsspellen (G), fantasiespeelgoed (F) en expressie materiaal (E)

De verstandelijke ontwikkeling: constructiemateriaal (C), puzzels (P) en taal-, reken- en denkspellen (T)

De lichamelijke ontwikkeling: bewegingsmateriaal (voor de grove motoriek) (B) en zintuiglijk materiaal (voor de fijne motoriek) (Z)

Als ouders samen met hun kind speelgoed kiezen en uitproberen, krijgen zij zicht op de interesse en mogelijkheden van hun kind. Zo kan een kind natuurlijk puzzelen op de computer, maar met een echte puzzel oefent het kind de fijne bewegingsmotoriek en het ruimtelijk inzicht. Door het spelen van een echt bordspel leert het kind sociale vaardigheden aan. Coöperatieve spellen leren kinderen om met elkaar samen te werken in plaats van tégen elkaar te spelen, want ze winnen of verliezen sámen. Hierdoor ontstaat een opbouwende positieve sfeer. Om kinderen meer te laten bewegen en overgewicht te voorkomen heeft de speel-o-theek een grote keuze in buitenspelmaterialen.

Nederland heeft het Verdrag van de Rechten van het Kind dat in 1979 is opgesteld door de Verenigde Naties medeondertekend. Daarmee verplicht ons land zich om kinderen te voorzien van mogelijkheden om te spelen. De speel-o-theek in Hilversum is bij uitstek een voorziening, die het spelen binnen- en buitenshuis stimuleert met een ruim aanbod van verantwoord speelgoed.

CijfersDe speel-o-theek in cijfers:

91 gezinnen waren eind 2016 lid van de speel-o-theek 35 vrijwilligers zijn als medewerker in de speel-o-theek actief. Voor een aantal

vrijwilligers is de speel-o-theek hun inburgerings-, leer- of re-integratieplek, vaak met als doel om de Nederlandse taal te leren spreken

De collectie bestaat uit 850 stuks speelgoed In 2016 is er 2040 keer uitgeleend. Dit aantal ligt aanzienlijk hoger dan in 2015.

WerkgebiedDe leden komen uit de hele gemeente, maar verhoudingsgewijs het meest uit Hilversum- Oost en Noordoost. Enkele leden komen uit Almere, Bussum, Huizen, Loosdrecht, Blaricum en Laren.

De speel-o-theek wil het aantal leden ten minste op peil houden, maar liever nog uitbreiden. Om dit te bereiken, zal onder andere de website worden vernieuwd. Dit is in 2016 gedeeltelijk gerealiseerd. Een van de doelstellingen is om een digitale catalogus te ontwikkelen die via de website kan worden bekeken. Een groot deel van de collectie is al gecatalogiseerd, maar nu nog alleen beschikbaar in de speel-o-theek. De verwachting is dat

4

er meer belangstelling voor het speelgoed zal ontstaan als ouders of andere mogelijke leners de hele collectie online kunnen bekijken. Verder is de speel-o-theek actiever dan voorheen op facebook om verbinding te leggen met de doelgroep. Minstens een keer per maand wordt een bericht geplaatst, vaak met een foto van nieuw speelgoed.

Duurzaamheid Speelgoed lenen in de speel-o-theek is duurzaam. Kinderen kunnen het speelgoed met elkaar delen. Zo hoeft niet elke ouder hetzelfde speelgoed aan te schaffen, wat geld en materiaal uitspaart. Bovendien scheelt speelgoed lenen ruimte, omdat leden het speelgoed na een leenperiode weer terugbrengen.

Daarbij bestaat de eigen collectie gedeeltelijk uit gebruikt speelgoed. Regelmatig wordt door particulieren speelgoed aan de speel-o-theek geschonken. In 2016 hebben medewerkers speelgoed bij azc Crailo opgehaald, omdat het anders werd weggegooid. Geschonken speelgoed wordt wel nauwkeurig gecontroleerd. Een deel van dit speelgoed belandt in onze eigen uitleenkasten, een ander deel wordt verkocht op de jaarlijkse speelgoedbeurs die de speel-o-theek in november zelf organiseert. Een klein deel van het niet verkochte speelgoed gaat via Stichting Kennis Zonder Grenzen naar een neurologische kliniek in Burundi. Vooral telramen, blokken en fietshelmpjes zijn daar heel welkom. Wat dan nog over is gaat naar een kringloopwinkel of de weggeefwinkel in Wijdemeren.

Ontmoetingsplek bezoekersDe speel-o-theek is een laagdrempelige ontmoetingsplek. Alle (gast)ouders zijn welkom met hun kinderen. Zij moeten dan wel lid worden. Voor gezinnen met kinderen jonger dan 4 jaar is het ontmoeten van andere ouders niet altijd vanzelfsprekend. De speel-o-theek vormt een belangrijke ontmoetingsplaats voor jonge ouders om op een informele en persoonlijke manier informatie uit te wisselen over kinderen, opvoeding en speelgoed.

Begeleiding en re-integratie medewerkersDe speel-o-theek is ook een werkplek voor herintreders en deelnemers aan een inburgeringcursus. Ze werken aan hun taalachterstand en leren communiceren. Het betreft een aantal mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Ook voor mensen die anders moeilijk contacten maken en het gevaar lopen sociaal geïsoleerd te raken, is de speel-o-theek een belangrijke ontmoetingsplek.

Een groot voordeel van het werken in de speel-o-theek is dat medewerkers hun (klein)kinderen kunnen meenemen tijdens de uitleen. De kinderen spelen samen met elkaar, terwijl hun (groot)ouder in de speel-o-theek werkzaamheden verricht.

VSNDe speel-o-theek in Hilversum is lid van de Vereniging Speel-o-theken Nederland (VSN). Een aantal medewerkers bezoekt de jaarvergaderingen, en gaat op werkbezoek bij andere speel-o-theken om de eigen deskundigheid te vergroten en kennis uit te wisselen.

In opdracht van de VSN hebben twee derdejaarsstudenten van de ergotherapieopleiding van de Hoge School Amsterdam onderzoek gedaan naar de mogelijkheden voor samenwerking tussen speel-o-theken en ergotherapeuten. Een bloemlezing uit hun verslag:

“Play is the way the child learns what no one can teach him.” (LawrenceK. Frank 1890-1958)

5

“Spelen bevordert probleemoplossend, creatief, flexibel en prestatiegericht handelen”, (Spaargaren& Taam, 2013)

“Het uiteindelijke doel is dat het kind tot spelen komt, daar plezier aan beleeft en zo kan meespelen met andere kinderen, waardoor participatie bevorderd wordt.”(Spaargaren&Taam, 2013)

Één van de conclusies van het onderzoek was: Ergotherapeuten en speel-o-theken kunnen elkaar steunen als het gaat om kennisoverdracht over spel en ontwikkeling van kinderen.

In november organiseerde de VSN een landelijke dag in Veenendaal. Drie medewerkers hebben deze interessante bijeenkomst bijgewoond. Er werd onder andere voorlichting gegeven over betaalbare betaalautomaten, themaochtenden, kinderopvang, VVE (voorschoolse- en vroegschoolse educatie), en IKC (integraal kindcentrum).Het ging tevens over de ITLA, (international toy library association), de internationale conferentie voor speelotheken in 2017 in “Corpus” in Leiden. Een paar bestuursleden van de VSN treden af in 2017. Een medewerker van de speel-o-theek in Hilversum heeft zich aangemeld voor een functie in het bestuur van de VSN. Dankzij de presentatie over een mobiele betaalautomaat op deze dag kunnen de leden van de speel-o-theek binnenkort automatisch betalen.

WederkerigheidSpeel-o-theek De Steeg is een partner in de keten van Kindzorg. De speel-o-theek werkt onder andere samen met de Jeugd gezondheidsdienst Gooi- en Vechtstreek, het CJG (Centrum voor Jeugd en Gezin), Speeltuinvereniging Erfgooierskwartier, het Kinderzwerfboek (een initiatief van het Nationaal Fonds Kinderhulp), Versa Welzijn, logopedistenpraktijken en stichting Leergeld Hilversum-Wijdemeren. Verder is er een samenwerkingsverband met de netwerkorganisaties Duurzaam Hilversum en Hilversum Verbonden, het Platform Armoedebestrijding, de Voedselbank en de Speelgoedbank.

Regeling ‘Meedoen’Door het actief lobbyen van een medewerker is de speel-o-theek sinds eind 2016 toegevoegd aan de regeling “Meedoen”. Die regeling geldt voor iedereen met een inkomen van minder dan 110% van het sociaal minimum. Gezinnen kunnen een vergoeding krijgen voor bijvoorbeeld schoolreisjes, gymnastiekkleding of een lidmaatschap van de speel-o-theek. De vergoeding bedraagt €200, - per jaar per kind. Deze gemeentelijke regeling bestaat sinds 1 juli 2016.

Kansen voor KinderenIn december 2016 heeft de gemeente Hilversum een netwerkbijeenkomst georganiseerd “Kinderen en Kansen”. De aanleiding was een groot geldbedrag dat het kabinet ter beschikking heeft gesteld aan gemeentes om kinderen uit een gezin met een laag inkomen kansrijk te laten opgroeien. De gemeente moet in samenwerking met lokale organisaties er zorg voor dragen dat de middelen goed besteed worden. Gedacht wordt aan voorzieningen in natura, waar kinderen meteen iets aan hebben.

Behalve de speel-o-theek waren onder andere de volgende organisaties vertegenwoordigd: Voedselbank, Jeugdsport en –cultuurfonds, Versa Welzijn, Speelgoedbank, Stichting Leergeld, Maatjesproject, Onderwijs en jeugd, Voortgezet onderwijs, Jeugd en gezin Gooi- en Vechtstreek, Sociaal plein, Sociaal domein en stichting Mee. Uit de lokale politiek waren wethouder Arjo Klamer en raadslid Nelleke Degenhart aanwezig. Er is een Task Force opgericht die gaat nadenken over de aanpak van dit initiatief. Daarnaast is er door iedereen goed genetwerkt en zijn er concrete afspraken gemaakt voor samenwerking.

6

Naar aanleiding van de netwerkbijeenkomst “Kinderen en Kansen” zijn alle deelnemende organisaties en specifiek werknemers van het Sociaal plein en de WMO en burgemeester en wethouders uitgenodigd voor een voorstelling van de film I Daniel Blake. De film werd aangeboden door het Filmtheater Hilversum en is een aanklacht tegen de doorgeschoten sociale regelgeving. Enkele speel-o-theek vrijwilligers waren daarbij aanwezig, vooral omdat er na de film een discussie werd gevoerd over het onderwerp armoede in Hilversum onder leiding van wethouder Arjo Klamer. Ook daarna ontstonden er nuttige contacten.

Hopelijk komt uit de werkgroep “Kansen voor Kinderen” een initiatief voort, waardoor veel kansarme kinderen een gratis lidmaatschap van de speel-o-theek kunnen krijgen op kosten van de gemeente. Kinderen kunnen zich beter ontwikkelen door te spelen.

Versa WelzijnJeugdwerkmedewerkers van Versa Welzijn zijn een paar keer in de speel-o-theek geweest. Buurthuis de Lelie gaat lid worden van de speel-o-theek, zodat spelletjes geleend kunnen worden voor een taalproject. In de speel-o-theek wordt het kinderbuurtwerk van Versa Welzijn gepromoot. We mogen zelfs gratis “strippenkaarten ”uitdelen aan kinderen die anders niet zouden kunnen deelnemen aan deze activiteiten omdat de ouders daar geen geld voor hebben.

Verder neemt de speel-o-theek deel aan workshops, netwerkbijeenkomsten en cursussen die door Versa Welzijn worden georganiseerd en gaan medewerkers naar regionale bijeenkomsten die zij regelt. De speel-o-theek maakt gebruik van de vacaturebank van de vrijwilligerscentrale. Ook was een vertegenwoordiging van de speel-o-theek aanwezig bij een netwerkbijeenkomst van “Hoost” in de wijk Oost. Dit is een buurt- en zorgnetwerk, waarin zorg en welzijn samenwerken. De speel-o-theek was uitgenodigd om mee te denken over de ontwikkeling daarvan.

SpeelgoedbankVan de Speelgoedbank hebben wij doorverwijsformulieren gekregen, zodat we mensen met lage inkomens zelf kunnen doorsturen. Kinderen kunnen vier keer per jaar gratis speelgoed halen bij de Speelgoedbank, die een keer per maand open is.

Een bestuurslid van de speel-o-theek heeft een logopediepraktijk in contact gebracht met de Speelgoedbank, omdat er binnen de praktijk meerdere gezinnen in aanmerking kwamen voor een lidmaatschap van de Speelgoedbank.

CJGDe speel-o-theek verleent medewerking aan voorlichtingsbijeenkomsten op peuterspeelzalen, die door het CJG worden georganiseerd. Het CJG geeft op zijn beurt informatie over de speel-o-theek tijdens de bijeenkomst voor nieuwe burgers die jaarlijks door de gemeente wordt georganiseerd. In 2017 hopen we een eigen kraam te hebben.

De ruimte van de speel-o-theek wordt incidenteel gebruikt voor een bijeenkomst van het Sociaal Netwerkcafé Hilversum Oost, een samenwerkingsverband voor jeugd van 0 tot 18 jaar. De organiserende partners zijn het CJG, Teens-on-a-mission, de buurtcoördinator van de gemeente voor maatschappelijk- en jongerenwerk en Versa Welzijn.

7

ErfgooiersspeeltuinElk voorjaar krijgt de Erfgooiersspeeltuin presentjes en foldermateriaal van de speel-o-theek voor de goodiebags van hun eerste honderd leden.

Medewerkers hebben voorlichting over de speel-o-theek gegeven op een van de themaochtenden die door de ouderinspiratiegroep “Kind en koffie” van de speeltuin zijn georganiseerd voor ouders met kinderen. Deze ochtenden waren voorheen in restaurant Luna .

Gemeente HilversumDe speel-o-theek heeft op 25 september met een informatiekraam deelgenomen aan ”Hilversum Actief”, een combinatie van de Sportfair en Vrijetijdsmarkt. Er is veel informatie uitgedeeld.

De gemeente Hilversum is sinds kort ook lid van de speel-o-theek. Gemeentemedewerkers hebben spelmateriaal geleend voor een informatiedag voor de nieuwbouwwijk Anna’s Hoeve. Een vrijwilligster van de speel-o-theek is daarbij aanwezig geweest in een partytent om informatie te geven.

ZwerfboekenEr staat een mand in de hal van de speel-o-theek waarin bezoekers kinderboeken kunnen schenken. Ook boeken die na de speelgoedbeurs over zijn worden gebruikt om de zwerfboekenkast regelmatig aan te vullen. Deze boeken worden door onze medewerkers geselecteerd, voorzien van een zwerfboeksticker en geplaatst in het zwerfboekenstation in de hal. Ze mogen gratis worden meegenomen. Kinderen uit gezinnen waar geen geld is voor de aanschaf van boeken, kunnen zo toch aan leuke boeken komen en leren lezen. Bezoekers van het consultatiebureau dat in hetzelfde gebouw als de speel-o-theek is gevestigd, kunnen ook als de speel-o-theek zelf gesloten is een zwerfboek meenemen.

Stichting LeergeldDe stichting Leergeld Hilversum-Wijdemeren heeft als doelstelling te voorkomen dat kinderen door geldgebrek sociaal uitgesloten worden. Leergeld heeft veel contacten met ouders van gezinnen die van een minimuminkomen moeten rondkomen. De speel-o-theek en stichting Leergeld hebben afgesproken dat Leergeld ouders met kinderen zal doorverwijzen naar de speel-o-theek wanneer blijkt dat kinderen onvoldoende kunnen spelen door een gebrek aan speelgoed.

Voor- en vroegschoolse educatieDe speel-o-theek werkt aan samenwerkingsinitiatieven op het gebied van voorschoolse (2 tot 4 jaar) en vroegschoolse (4 tot 6 jaar, groep 1 en 2) educatie (VVE). Bij deze initiatieven gaat het om het signaleren en voorkomen van ontwikkelingsachterstanden bij kinderen. Het gaat dan niet alleen om achterstand bij taal, maar ook bij spelen, rekenen, motoriek en sociaal-emotionele ontwikkeling. Op dit vlak wil de speel-o-theek gaan samenwerken met Versa Welzijn en Bink. Beide organisaties zijn al een keer in de speel-o-theek op bezoek geweest om hierover te brainstormen.

Verder wil de speel-o-theek in Hilversum bijdragen aan de VVE door het beschikbaar stellen van educatief speelgoed. Als ouders hun kinderen meenemen naar de speel-o-theek, stimuleren de kinderen elkaar, want zien spelen doet spelen. Ouders vroegen om meer educatief speelgoed. Om aan deze vraag tegemoet te komen heeft de speel-o-theek bijvoorbeeld het grote basisschoolspel, Loco en een taalkwartet aangeschaft.

8

CofinancieringDe gemeente Hilversum geeft subsidie voor de huur van de ruimte van de speel-o-theek. Dit geld krijgt de speel-o-theek in werkelijkheid niet op de rekening, maar wordt door de gemeente overgemaakt naar de verhuurder. De inkomsten van de speel-o-theek bestaan uit de lidmaatschapsgelden, de opbrengst van de jaarlijkse speelgoedbeurs en eventuele incidentele donaties.

SpeelgoedbeursIeder jaar organiseren we een speelgoedbeurs. Mensen brengen speelgoed in dat door ons wordt verkocht, één derde van de opbrengst is voor de speel-o-theek, twee derde voor de inbrenger. De speel-o-theek kan zelf voordelig speelgoed inkopen voor de uitleen.

In 2016 waren er 60 bezoekers, de totale opbrengst was €510,-. Twee studenten van de Hogeschool Utrecht hebben een interview gehouden naar aanleiding van de speelgoedbeurs. Tijdens de beurs hebben ze foto’s gemaakt, die waren te zien op Hilversum.hu.nl.

RABO Bank en ING BankIn 2016 hebben we giften gekregen van de RABO Bank en de ING bank. De RABO bank ondersteunt lokale maatschappelijke en culturele initiatieven met financiële bijdragen. We bezochten in november een feestavond in theater ’t Spant! waar zestig organisaties een symbolische cheque ontvingen. Onze goed onderbouwde aanvraag werd beloond met een bedrag van €750, - waar onder meer de nieuwe T-categorie van wordt uitgebreid.

De ING Bank doneert jaarlijks aan projecten die worden voorgedragen door werknemers. De zoon van een bestuurslid van de speel-o-theek heeft geld aangevraagd voor het vrijwilligerswerk van zijn moeder. De speel-o-theek ontving een bedrag van €1000, -!

Draagvlak Ouders/verzorgers, medewerkers, maar bijvoorbeeld ook gast- of grootouders en

kinderen. Logopedisten, kinderfysiotherapeuten, Voorschoolse en Vroegschoolse Educatie. Iedereen wordt gevraagd actief mee te denken over aanschaf van het speelgoed.

Initiatieven voor 2017 Kast voor de nieuwe categorie T, Taal-, denk- en rekenspellen Uitbreiding van deze categorie Meer bewegingsspeelgoed Meer coöperatieve spellen Uitbreiding van samenwerking met deelnemers van de netwerkbijeenkomst “Kansen

voor kinderen”. Speelgoedaanschaf in samenwerking met logopediepraktijken/

kinderfysiotherapeuten Kwalitatief beter verpakkingsmateriaal Ingebruikname van een betaalautomaat Het digitaliseren van de speelgoedcatalogus

9

Een eigen informatiekraam op de jaarlijkse informatieavond voor nieuwe inwoners van Hilversum

Het lanceren van de nieuwe website Themakisten promoten Het opnieuw proberen om samenwerking met de VVE vorm te geven.

10