DERSİ PLANLAMA VE ETKİNLİKLERİ SIRAYA KOYMA

DERS PLANI

DERSİN ADI : Görsel Sanatlar

PERSPEKTİF

SINIF : 9 .sınıflar

SAAT : Uygulama ders saati (40dk)

HEDEFLER : 1. Perspektif çeşitlerini ayırt edebilme 2. Perspektifin resimdeki etkilerini açıklayabilme. 3.Tek,çift ve üç kaçış noktalı perspektif çizimi yapabilme. 4.Resimlerinde renk ve çizgi perspektifi uygulayabilme. 5.Cevresindeki perspektifi fark eder. 6.Çizgi Perspektifi paralel çizgilerin sonsuzda birleşmesi yani küçülmesini görür. 7.Renk Perspektifi ışık değiştikçe ve cisimler bizden uzaklaştıkça renkleri değişim göstermesini görür.

Amaçlar : Öğrencinin obje ve mekanlarda perspektif algısının oluşması, perspektif kurallarına uygun çizim yapabilmesi.

Kazanımlar

4.1.1 Kaçış noktasını öğrenir.

4.1.1 Derinlik etkisinin oluşumunu gözlemler.

4.1.2. Derinlik etkisini görselleştirir.

4.1.3. Çizgi perspektifini çalışmalarında uygular.

4.1.4. Renk değerleri ile ön ve arka plan oluşturur

Yöntem : Anlatım ve göstererek yaptırma yöntemi.

Ders İçeriği ve süreç

Perspektif, doğadaki iki boyutlu ya da üç boyutlu cisimlerin bizden uzaklaştıkça küçülmüş ve renklerinin solmuş gibi görünmesine perspektif denir. Perspektif, çizgi perspektifi, renk perspektifi olmak üzere 2’ye ayrılır..

Perspektif Nedir?

Perspektif, iki boyutlu yüzeye üç boyutlu görsel etki kazandırmak için nesnenin ve mekanın görünümünün belirli teknikler kullanarak kağıda aktarımıdır. Nesneler ve Mekan farklı bakış açılarından değişik görünüm şekilleri oluşturabilirler, en basit ifade ile nesneler uzaklaştıkça görünüşleri gerçek görünüşlerinden farklılaşarak küçülür, bu farklılaşma çizimin yanı sıra perspektif bilimi ile optik ve matematik olarak ta ifade edilebilir. Perspektif çizim teknikleri başta mimarlar, mühendisler, endüstri planlayıcıları tarafından çok kullanılır. Bu yazımızda Perspektif Çizim Teknikleri’ ni yakından inceleyeceğiz…

Nasıl Uygulanır?

Planlanan proje perspektif olarak hazırlanır. proje başlamadan çok önce bitmiş şekli üzerinde daha teferruatlı çalışmalar yapılır. En basit perspektif çizim, bir kağıt üzerine çizilen yatay izgidir. Bu yatay çizgi mesela o bölgenin ufuk hattını temsil eder. Bu çizgi üzerine bir gemi ve biraz üzerine bulutlar konulursa gökyüzü de temsil edilmiş olur. Gemiyle çizim yapanın arasındaki mesafe yaklaştıkça boyutları büyüyen diğer cisimler sıralanır.

Perspektif çizimlerde atmosferin ışık etkisiyle renk ve gölgelere etkisi, görüntülerin farklılaşmasına sebep olur. atmosfer etkileri dikkate alınarak çizilen perspektif çizimlere uzay (areal) perspektif denir. Tatbikatta en çok kullanılan çizim metodu ise, ışık etkisi gösterilmeyen doğrusal (linear) perspektiftir. Çizim yapılırken belli bir oranda küçültme yapılır. Bu küçültme oranına, çizilen resmin mikyası denir. Perspektif resimde esas olan, cismin tabii şeklini kutu biçimindeymiş gibi resimlemektir. Bir kutunun altı yüzeyi, bu yüzeylerin kesiştiği 12 kenarı vardır. Bu kenarları çizimde uzunluk, genişlik ve yükseklik olmak üzere üç gruptur. Bir şeklin perspektifi, tepesi bakan göz olan ve tabanı çizime teğet olan koninin arada şeffaf bir yüzey üzerindeki arakesitidir.

Resmin iki boyutlu ortamda üç boyutlu görüntü verilmesidir.Bir diğer adı derinlik yanılsamasıdır.2 tür perspektif tekniği vardır;a) Çizgi perspektifib) Renk perspektifi

ÇİZGİSEL PERSPEKTİFMekan ve içindeki nesneler aynı görüş noktasından bakılarak çizilir.Bu bakış açısına göre nesneler bakış noktasından uzaklığına göre gerçek boyutundan daha büyük ya da daha küçük görünür.Bakış noktası, kaçış noktası, ufuk çizgisinden yola çıkılarak yapılan çizgi perspektifi ilk olarak 15.yy’ da Floransalı Mimar Fillippo Brunneleschi (1377-1446) kullanmıştır.Brunneleschi’nin bulduğu bu teknik Massacio tarafından 1425’te yaptığı fresklere uygulanmıştır.Geometri bilgilerini kullanan rönesans sanatçıları mekan içindeki canlı ya da cansız objeleri resmetme yöntemini araştırmışlardır.Çizgisel perspektif göze doğru gelebilir ancak kusursuz değildir.Perspektif durağan varlıklarda ya da tek göz kapatılarak göz bir noktaya sabitlendiğinde uygulanır.

Çizgisel perspektifte kaçış doğruları;– Tek kaçışlı– İki kaçışlı– Üç kaçışlı20.yy sanatçılarının çoğu perspektifi kullanır.

Tek Kaçışlı Perspektif Nedir?

Bir nokta perspektifinde bir kutu şekli çizmek için birbirine yaklaşıp bir noktada birleşen iki doğru çizmek gerekir. Karayolu, demiryolu perspektif görünümü buna misaldir. Çizime ait kutu yüzey çizimleri, ufuk hattındaki kesişme noktasına göre düzenlenir.

İki Kaçışlı PerspektifCisim düzlem üzerinde açılı durur.Çizgiler ufuk çizgisinde iki noktada birleşir.

Üç kaçışlı perspektif

Çizim yatay doğrultuda iki kesişme noktasına ilave olarak dikey doğrultuda da üçüncü bir kesişme noktası ihtiva ediyorsa buna üç boyut perspektifi denir. Kullanma alanı çok sınırlı olup, tatbikatta bu tür çizimler yerine modeller kullanılır.

RENK PERSPEKTİFİ– Üst üste binme– Binme ve küçülme– Dikey yerleştirme– Üst üste binme yerleşltirme ve küçülmeRakursi; Bir resim terimidir.Türkçede kısa görünüş olarak kullanılır.Mesela modelin yatmış durumda ayak ucundan kısa görünüşüdür.Resmederken modelin hemen ayağının kenarında dizi ve dizinin kenarında çenesi yer alır.Ayağa oranla yüz çok küçük görünür.Perspektif terimleri;– Kaçış noktası– Ufuk çizgisi– İz düşüm– Kuş bakışı– Solucan bakışı

Perspektifte Kullanılan Terimler Nelerdir?

Perspektif çizimlerde dört düzlem kullanılır. Çizimle göz arasında resmin arakesit olarak çizileceği düzleme resim düzlemi; cismin ve çizen kişinin üzerinde durduğu düzleme zemin düzlemi; resim düzlemiyle zemin düzleminin kesiştiği hatta da zemin hattı denir. Resim düzlemini dik kesen göz hizasındaki düzleme ise yatay düzlem ismi verilir. Resim düzlemiyle yatay düzlemin kesiştiği hat ufuk hattı’dır. Merkez düzlem, diğer düzlemleri dik olarak kesen ve gözden dik olarak geçen düzlemdir. Yatay düzlemden gözün yüksekliği göz pozisyonu olarak tarif edilir ve gözün öne, sola, sağa kayması ile resim düzlemi sınırlandırılır. Gözün resim düzlemi üzerindeki izdüşümüne görüş merkezi, gözün bulunduğu mevkiye durma noktası, gözle görüş merkezi arasındaki mesafeye göz mesafesi denir. Perspektif çizgilerin ufuk hattında birleştikleri yere kesişme noktası adı verilir. Resim düzlemi üzerinde görüş merkezinin sağ ve solunda ufuk hattı üzerindeki gözün mesafelerine ise mesafe noktaları denir.

Perspektif esasına uygun bir çizim yapmak için:

1 – Resim çizimine başlarken kağıt üzerine ufuk çizgisi belirtilir.

2 – Ufuk çizgisinin üzerinde bulunan esas nokta tespit edilir.

3 – Çizimlerin ufuk düzleminin altında, üstünde veya hizasında olup olmadıkları tespit edilir.

4 – Resimde önce büyük yüzeylerin, sonra küçük yüzeylerin çizimi yapılır.

5 – ilk çalışmalarda kaçış noktaları daima resmin içinde yer almalıdır. Eğer kaçış noktalarından kağıt üzerinde bulunmayan varsa yanına tamamlayıcı küçük bir kağıt eklenir.

Yer Çizgisi ( zemin çizgisi ): Düşey olarak konan resim düzleminin yatay yer düzlemiyle yaptığı ara kesite “yer çizgisi” denilmektedir.

Ufuk Düzlemi: Ayakta duran bir insanın göz hizası olan zeminden 160 cm yukarıda, zemin düzlemine paralel bir düzlemdir. Bu düzlemin resim düzlemini keserek oluşturduğu ara kesite “ufuk çizgisi” denir. Ufuk düzleminin yeri değiştirildiğinde farklı perspektif görünüşler elde edilir.

Göz Noktası – İstasyon Nokta – Gözlem Noktası: Gözlenen ve gözleyen arasındaki mesafeyi belirler. Göz noktası objeye yakınsa, kaçma noktaları birbirine daha yakındır; göz noktası objeye uzaksa kaçma noktaları birbirinden daha uzaklaşır. Gözlenen yüzeyler eşit açı yapıyorlarsa ( 45º ) kaçma oranları eşit olur. Aksi halde obje resim düzlemine eşit olmayan açılarla döndürülmüş ise yüzeyler farklı oranlarda gözden kaybolacaktır.

Resim Düzlemi: Resim düzlemi düşeydir ve cisimle bakış noktası arasındadır.

Resim Düzleminin Saptanması: Göz noktası yerleştirilince, bir sonraki işlem, görülmek istenen resmin dış köşelerini belirlemek için görüş eğrisini ifade eden iki çizgi çizilir. Bu çizgi görüş merkezini saptar. Görüş açısı içinde kalan perspektif imge odaklanmak için görüş merkezine dik düzlem üzerinde oluşur. Resim düzlemi denilen bu düzlem bir çizgi ile görselleşir.

Rakursi-kısaltım:

Resim sanatında bir figürün ya da nesnenin, göz hizamıza göre konumunu, derinlik duygusunu yanılsama yoluyla (biçim bozulmalarıyla ifade ederek) yaratması açısından bir perspektif türü olarak kabul edilir. Nesnenin yer düzlemine göre dik durduğu durumları değilde, serbest pozisyondaki ve daha çok bize doğru devrik ve nesneyi oluşturan geometrik formların karşıdan görüldüğü durumları tanımlar. Perspektif çizimde, kaçış çizgilerinin başlangıçları ile kaçış noktası arasının kısa olduğu görünüştür. Çok gösterişli çizimlerdir. Hakim olmak için, bu özellikteki nesne ve figürleri çok gözlemlemek ve çizmek gerekir.

Göz hizamızdan 27,5 derecelik açı dışında bulunan nesneleri deforme olarak görürüz. Bu nedenle kağıt üzerinde, ufuk çizgisinde uzak çizilen nesnelerde bu deformasyonu gözleriz. Ufuk çizgisinden uzaklaştırdıkça, nesneye ait ufuk çizgileri birbirinden uzaklaşmaya devam ederek kuş bakışı görünüşe ulaşır. Deformasyonu önlemek için kaçma noktaları arasındaki mesafeyi açarak ve kaçma noktalarının ufuk çizgisiyle olan ilişkilerini kopararak ve k.noktalarını ufuk çizgisinden daha yüksek, yukarıda bir yere çizeriz.

Rakursi oranı arttıkça:

1-ana eksen ve geometrik şekil eksenleri arasındaki 90 derecilik ilişki değişmez.

2- geometrik daha karşıdan ve şekiller daha tombul görünür.

3- nesnenin boyu rakursi arttıkça daha kısa görünür ve geometrik şekiller birbirlerine yaklaşır.

4- rakursi oranı arttıkça 3. kaçma noktası nesneye yaklaşır ve açıları daha keskin görünür.

Sanat tarihinde kısaltımın en iyi bilinen örneğini veren Andrea Mantegna’in Ölü İsa adlı kompozisyonunu incelersek, yatan figürün ayak ucundan bakıldığında, ayaklar olduğundan büyük, baş küçük görünür.

Perspektif esasına uygun bir çizim yapmak için:

1 – Resim çizimine başlarken kağıt üzerine ufuk çizgisi belirtilir.

2 – Ufuk çizgisinin üzerinde bulunan esas nokta tespit edilir.

3 – Çizimlerin ufuk düzleminin altında, üstünde veya hizasında olup olmadıkları tespit edilir.

4 – Resimde önce büyük yüzeylerin, sonra küçük yüzeylerin çizimi yapılır.

5 – ilk çalışmalarda kaçış noktaları daima resmin içinde yer almalıdır. Eğer kaçış noktalarından kağıt üzerinde bulunmayan varsa yanına tamamlayıcı küçük bir kağıt eklenir.

DEĞERLENDİRME: (Çalışmış olduğum okulda hazırladığım sınav.)

DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ :

Dosya Değerlendirmesi: 15

Çalışmanın Özgünlüğü: 30

Teknik Bilgi ve Beceri : 25

Zamanı Kullanma: 10

Malzemeleri Getirme: 10

Temizlik: 10

Hazırlamış olduğum perspektif sınavı değerlendirmesi :

Sorular :

-Numara sırasına göre çiziniz.

-Kaçış noktasına dikkat ediniz.

-Paralel- paralel-paralel kurala uyunuz.

-Cetvel kullanınız.

-1 en önde diğerleri arkada olaçak şekilde çiziniz.