Tips foar it farren op it Fryske wetter

Wettersportyn Fryslân

2

Hoe heerlijk ontspannen het is om op het Friese water te varen, kan ik u

uit eigen ervaring vertellen. Met het Statenjacht van de provincie heb ik

al talrijke vaartochtjes gemaakt, vooral in het gebied rond de Snitser Mar.

De gemoedelijkheid van de mensen, het prachtige landschap en het

gevoel er even helemaal uit te zijn, maken dat de boottochtjes voorzien

in een permanent vakantiegevoel. Als er gasten aan boord zijn, heb ik

het gevoel dat ik ze live door een Fries reclamefilmpje leid.

De provincie doet er alles aan om dat behaaglijke gevoel te vergroten. Dat

kun je goed zien op het water. Baggerschepen zijn bezig om via het Friese

Merenproject de vaarwegen uit te diepen. Zeilboten kunnen steeds meer

delen van de provincie bereiken, zonder dat ze de mast hoeven te strijken.

Aquaducten zorgen ervoor dat auto’s en schepen elkaar minder laten

wachten. Hoe toegankelijker het vaargebied, des te beter kunt u onze

waterrijke provincie ontdekken en des te meer geniet u ervan.

Daarom is het voor mij geen toeval dat we vorig jaar alweer meer toeris-

ten in Fryslân mochten verwelkomen. Ook u bent van harte welkom.

Uiteraard zorgen de vele activiteiten op het water ervoor, dat wij rekening

moeten houden met elkaar en met elkaars veiligheid. De informatie in

deze brochure kan u daarbij goed van pas komen. U vindt er ook de

openingstijden van bruggen en sluizen, de belangrijke telefoonnummers

en de informatieve websites.

Veel plezier op het Friese water en oant sjen!

Tige wolkom yn Fryslân!

J.A. Jorritsma,

Commissaris van de Koningin

in de provincie Fryslân

3

2 Tige wolkom yn Fryslân!

4 Houd je van water, dan kom je naar Fryslân!

5 Algemene verkeersregels op het water

7 Prinses Margrietkanaal en Johan Frisokanaal

7 Zomerwatertoezicht

8 Afmeren en aanleggen

10 Betekenis verkeerstekens

11 Lozingsverbod voor pleziervaart

12 Snelle motorboten

14 Sportvissen in Fryslân

16 Het waddengebied: een uniek stukje werelderfgoed

17 Vaardiepten in Fryslân

19 Veilig zwemmen in open water

22 Zwemwaterlocaties

22 Kitesurfgebieden

24 Frisian Solar Challenge

27 Stil en schoon varen op de Friese meren

29 Het Friese Merenproject

30 Bedieningstijden bruggen en sluizen in Fryslân

32 Grenzeloos varen in Fryslân

34 Handige internetadressen

35 Belangrijke telefoonnummers

Inhoudsopgave

De zon aan de blauwe hemel, hetruisende riet en aan de horizon dewitte zeiltjes boven het groene wei-land. Een perfecte dag om de Friesemeren te beleven. Wie aan watersportdenkt, denkt aan Fryslân. De vele

meren, de uitstekende faciliteiten ende prachtige dorpen en stedenmaken dat u zich als watersportermeer dan welkom voelt. Fryslân is danook de provincie bij uitstek om perboot te ontdekken.

4

Houd je van water, dankom je naar Fryslân!

Elk jaar komen veel toeristen naar Fryslân om te genieten van ons

prachtige watersportgebied. Tijdens de seizoensdrukte op het water,

is het noodzakelijk dat iedereen rekening met elkaar houdt. Net zoals

in het verkeer op de weg, gelden er ook verkeersregels op het water.

• Verander niet plotseling van koers.

• Zorg dat u rondom goed zicht heeft en kijk regelmatig achterom.

• Voer tijdig de juiste navigatieverlichting.

• Anker niet bij bruggen, sluizen, werkschepen met uitstaande ankers

en in het midden van een vaarwater.

• Voorkom laveren op drukke vaarroutes en houd het midden vrij voor

grote schepen.

• Voor het besturen van snelle motorboten en boten langer dan 15

meter is een vaarbewijs verplicht.

• Zwemmen in de vaargeul, bij bruggen, sluizen en wachtplaatsen is

verboden.

• De minimum leeftijd voor het besturen van een boot:

- snelle motorboot: 18 jaar;

- motorboot, groot schip en zeilboot langer dan 7 meter: 16 jaar;

- open motorboot, die niet sneller kan dan 13 km/u en korter is dan

7 meter: 12 jaar;

- zeilbootjes korter dan 7 meter en kleine roeibootjes:

geen minimum leeftijd.

• Blijf uit de buurt van visnetten. Deze worden meestal gemarkeerd

door zwarte of gele vlaggetjes, of door een bord met een groen/

witte ruit, waarbij de groene kant de veilige passeerzijde aanduidt.

• Vaar alcoholvrij. De wettelijke grens op het water ligt op 0,5

promille. Daar wordt op gecontroleerd, de boetes zijn hoog!

• Bewaar de rust in de natuur- en woongebieden.

• Beperk het overmatig geluid van radio en overige muziekinstallaties.

Bezorg uw omgeving geen overlast.

Voor uitgebreide informatie over de vaarregels verwijzen wij u naar het

Binnenvaartpolitiereglement en de Vaarwegenverordening Friesland.

Algemene verkeersregelsop het water

5

6

Wie heeft voorrang?• Kleine schepen (korter dan 20 meter) moeten voorrang verlenen aan grote

schepen, passagiersschepen, veerponten en sleepboten.

• Een klein schip mag bij het vertrekken medewerking verlangen van een

ander klein schip.

• Schepen die van buiten een betonde geul of van een nevenvaarwater de

hoofdgeul binnenvaren, moeten voorrang verlenen aan een schip dat in dat

hoofdvaarwater de stuurboordzijde volgt.

SnelheidTe snel varen is onnodig en hinderlijk voor de medewatersporters. Voor

de meeste wateren in Fryslân geldt een maximum snelheid van 6 of 9 km/u.

In havens en in de bebouwde kom geldt een maximum snelheid van

6 km/u. Alleen op het Van Harinxmakanaal en het Prinses Margrietkanaal

geldt een maximum vaarsnelheid van 12,5 km/u.

Fryslân bestaat voor een groot deel uit water en grenst aande Waddenzee en aan het IJsselmeer. De samenwerkendediensten van het Zomerwatertoezicht bewaken de veilig-heid op het water en de naleving van de regels. Voorkomoverlast en schade aan uw omgeving en let op uw golfslag.

Zomerwatertoezicht is een project van Politie Fryslân,Korps Landelijke Politiediensten, dienst Waterpolitie,Wetterskip Fryslân en provincie Fryslân.

7

Voor het druk bevaren Prinses Margrietkanaal en het Johan Frisokanaal

(waaronder de Jeltesleat) zijn enkele aanvullende vaarregels opgesteld.

Deze regels gelden zowel voor de beroeps- als voor de recreatievaart.

Wat mag wel en wat mag niet?

• Op het Prinses Margrietkanaal tussen de Krúswetters bij Warten

(km 51.8) en de invaart Jaansleat (km 78.1) moet uw boot voorzien zijn

van een motor. Deze motor moet onder alle omstandigheden direct te

gebruiken zijn.

• Uw boot moet minimaal 6 km/u kunnen varen.

• Houd stuurboordswal (rechts).

• Niet laveren en ook niet blijven kruisen voor een brug. Wel oversteken

van de vaargeul, mits via de kortste en veiligste route (in een rechte lijn).

• Behalve op aangewezen ligplaatsen is het langs de hele vaarweg niet

toegestaan aan te leggen (ankeren en meren), tenzij u ontheffing van

de vaarwegbeheerder heeft.

• Alle andere verkeersregels (Binnenvaartpolitiereglement en de

Vaarwegenverordening Friesland) zijn van kracht.

Prinses Margrietkanaal enJohan Frisokanaal

Waar u wel of niet mag aanleggen, heeft onder andere te maken met

het beschermen van kwetsbare oevers. Gelukkig zijn er juist in Fryslân

heel veel mooie en gastvrije plekken waar u goed en veilig uw boot kunt

aanleggen. Wij vragen u wel rekening te houden met een aantal zaken.

• Aanleggen is toegestaan op de daartoe aangewezen ligplaatsen. Zie

daarvoor de ligplaatsenverordening van de desbetreffende gemeente.

• Laat uw boot niet onbeheerd achter in het buitengebied (zomer- en/of

winterberging). Dat mag alleen in een jachthaven, of langs een speciaal

aangewezen ligoever.

• Een ontheffing voor het onbeheerd achterlaten van uw boot voor de

zomer- en/of winterberging, kunt u aanvragen bij de desbetreffende

gemeente.

• Buiten jachthavens is aanleggen langer dan drie dagen op één en

dezelfde plaats niet toegestaan (ook niet op de aanlegplaatsen van

De Marrekrite).

8

Voor uw eigen veiligheid• Een vrachtschip heeft een veel langere stopweg dan een pleziervaartuig.

• Een leeg vrachtschip heeft een grote dode hoek. Als u de schipper in de

stuurhut niet meer kunt zien, kan hij u ook niet zien.

• Grote schepen hebben meer ruimte nodig. Houd dus het midden van de

vaarweg vrij.

Afmeren en aanleggen

9

Midden in de natuur vindt u in Fryslân op 300 locaties ruim 3.500

Marrekrite-aanlegplaatsen. Deze bestaan zowel uit alleenstaande steigers

als uit eilanden en havens. Hier mag u vrij aanmeren en maximaal drie

dagen blijven liggen. De Marrekrite onderhoudt en beheert deze vrije

ligplaatsen. Zij zorgt op veel plaatsen voor het afvoer van huisvuil, voor

boeien en bakens in recreatievaarten en voor andere voorzieningen. Zij

doet dit namens de provincie Fryslân en 21 gemeenten. Het is de bedoeling

om een goede balans te vinden tussen de recreatie op en om het Friese

water en het behoud van landschap en natuur.

De aanleg en het onderhoud van de steigers en andere voorzieningen

worden grotendeels bekostigd door de aangesloten gemeenten en de

provincie. De watersporters brengen door het kopen van een wimpel een

kleiner maar waardevol gedeelte op. Dit deel komt ten goede aan het

onderhoud van de aanlegvoorzieningen. Daarmee dragen de kopers van

een wimpel direct bij aan het in stand houden van vrije

aanlegvoorzieningen in Fryslân.

Meer informatie: www.marrekrite.nl.

De Marrekrite:vrije aanlegplaatsenin de natuur

• Houd rekening met uw buren en veroorzaak geen (geluids)overlast.

• Gooi nooit afval, de inhoud van het chemische toilet, of verf- en

lakresten overboord.

• Laat geen troep achter op de oevers.

Eileen op het waterMet de service Eileen kun je met één telefoontje (0900-9722) informatie

opvragen over de bedieningstijden van bruggen en sluizen, de weers-

verwachting of bijvoorbeeld de dichtstbijzijnde jachthaven. Deze

telefoondienst is 24 uur per dag en 7 dagen per week bereikbaar.

Meer informatie: www.eileen.nl/water.

10

VErPLICHTING DE VAArSNELHEID

TE BEPErKEN, ZOALS AANGEGEVEN

IN KM/U

VErBODEN HINDErLIJKE

WATErBEWEGING TE

VErOOrZAKEN

VErPLICHTING DE STUUrBOOrDS-ZIJDE VAN HET VAArWATEr TE

HOUDEN

VErBODEN TE ANKErEN

EN AF TE MErEN

ONTMOETEN EN

VOOrBIJLOPEN

VErBODEN

WACHTPLAATS KLEINE SCHEPEN

VErBODEN VOOr ZEILSCHEPEN

MArIFOONKANAAL VOOr

NAUTISCHE INFOrMATIE,BIJVOOrBEELD KANAAL 18

VErPLICHTING Vóór HET BOrD

STIL TE HOUDEN ONDEr

BEPAALDE OMSTANDIGHEDEN

VErPLICHTING BIJZONDEr

OP TE LETTEN

BEPErKTE DOOrVAArTHOOGTE

IN METErS

IN-, UIT- OF DOOrVArEN

VErBODEN

De diverse eerdergenoemde regels moeten het waterverkeer in goede

banen leiden. Bij enkele bruggen en langs de vaarweg staan ook digitale

matrixborden met daarop belangrijke informatie en regels, soms

vergezeld van borden met verkeerstekens. Hieronder staan de

belangrijkste op een rijtje.

Betekenis verkeerstekens

11

Pleziervaartuigen mogen toiletwater en toiletspoelwater niet lozen in

het oppervlaktewater. Het oppervlaktewater moet schoon blijven voor

recreanten. Door lozingen van pleziervaartuigen kunnen er bacteriën en

blauwalgen in het water ontstaan. Dit is ongezond voor zwemmers.

U kunt in uw vaartuig een opvangvoorziening voor toiletwater installeren,

zoals een vuilwatertank of chemisch toilet. Uiteraard kunt u ook gebruik

maken van een toiletvoorziening op de wal.

Jachthavens met meer dan vijftig ligplaatsen voor kajuitboten moeten

zorgen voor een inzamelstation voor vuilwater. Op verschillende plekken

in Fryslân zijn inzamelstations. Als schippers toch vuilwater lozen op het

oppervlaktewater kan Wetterskip Fryslân hen een boete geven.

Meer informatie: www.vuilwater.info.

Uw veiligheidEen ongeluk zit in een klein hoekje. Om te voorkomen dat zich

vervelende of onveilige situaties voordoen, attenderen wij u graag op

een aantal zaken.

• Wees voorzichtig met gasflessen en gebruik goedgekeurde slangen en

kranen.

• Ventileer uw boot goed en continu om eventueel aanwezige

gevaarlijke dampen te laten ontsnappen.

• Draag een passend en goedgekeurd zwemvest.

• Sluit uw boot goed af.

• Leg volgbootjes en buitenboordmotoren ‘aan de ketting’.

• Laat geen waardevolle spullen achter in uw boot.

• Doe bij diefstal altijd aangifte bij de politie.

Lozingsverbod voor pleziervaart

12

Wilt u snelvaren? Dat kan uitsluitend op de daarvoor aangegeven

gebieden, die ter plaatse met gele tonnen zijn afgebakend. Daarbuiten

is snelvaren op de Friese meren niet toegestaan. Van 30 april t/m 30

september mag alleen overdag in de snelvaargebieden snel worden

gevaren. Hier mogen andere schepen overdag niet stil liggen. Op het

IJsselmeer en de Waddenzee is het snelvaren overdag, vanaf 250 meter

uit de kust, gedurende het hele jaar toegestaan. Met waterscooters en

jetski’s mag u alleen snelvaren op het aangegeven gebied op de

Hegemer Mar van 30 april t/m 30 september.

Snelle motorboten

13

Houdt u aan de onderstaande afspraken:

• Een snelle motorboot is elk klein schip dat sneller kan varen dan 20 km/u

(hieronder valt ook de waterscooter en jetski).

• Een bestuurder moet een registratiebewijs kunnen laten zien. Op de boot

moet een registratieteken van een door de minister van Verkeer en

Waterstaat aangewezen instelling zijn aangebracht. Hieronder valt ook

een bewijs van een erkende instelling in Duitsland, België of het Verenigd

Koninkrijk. Voor Nederland kunt u dit regelen op het postkantoor.

• Een bestuurder van een snelle motorboot moet ten minste 18 jaar oud zijn.

• Snelvaren is alleen toegestaan voor boten met een waterverplaatsing

van ten hoogste 1,5 m3 binnen aangewezen snelvaargebieden op de

Snitser Mar, de Hegemer Mar, de Fluezen, de Sleattemer Mar en de

Tsjûkemar. Hier is het verboden te ankeren en te zwemmen.

• Op het IJsselmeer is snelvaren overdag toegestaan, mits op grotere

afstand dan 250 meter uit de kust.

• Met waterscooters en jetski’s mag alleen overdag snelgevaren worden

binnen een bepaalde periode in het snelvaargebied op de Hegemer Mar.

• Op snelle boten met open besturing moet een ‘dodemansknop’

aanwezig zijn, waarvan het bedieningskoord tijdens de vaart door

de bestuurder ook daadwerkelijk wordt gedragen.

• Voor iedere opvarende moet onder handbereik een reddingsvest aan

boord zijn.

• Aan boord moet een deugdelijke brandblusser aanwezig zijn.

• De snelle motorboot moet voorzien zijn van een goed functionerende,

doeltreffende en geluiddempende uitlaat.

• Voor het varen met schepen die langer zijn dan 15 meter en voor het

besturen van een snelle motorboot, geldt een vaarbewijsplicht.

14

Sportvissen in Fryslân

Fryslân is bij uitstek een provincie waar u kunt sportvissen. Of u nu een

doelgericht specialist, een actief wedstrijdvisser of een zeevisser bent, óf dat

u vist uit pure liefhebberij; met ruim 17.000 hectare viswater biedt Fryslân

volop ruimte voor elke vorm van hengelsport.

Sportviskaart FryslânVia www.visseninfriesland.nl kunt u een kaart van Fryslân bestellen, waarop

alle viswateren staan en de vissoorten die u er kunt vangen. Daarnaast

worden ook de trailerhellingen en visplaatsen voor mindervaliden vermeld.

15

RegelsHet spreekt voor zich dat ook het sportvissen aan regels is gebonden.

In ieder geval moet u in het bezit zijn van de juiste vergunning.

Kleine VISpasMet de Kleine VISpas kunt u, met één hengel en een beperkt aantal aas-

soorten, vissen in een klein aantal wateren. Deze zijn opgenomen in de

bijhorende Kleine Lijst van Viswateren. De Kleine VISpas vormt samen met

de Kleine Lijst van Viswateren de visvergunning. Deze pas kunt u bestellen

via Sportvisserij Nederland in Bilthoven of halen bij het lokale postkantoor.

VISpasIndien u als sportvisser uitgebreidere mogelijkheden wilt hebben om te

vissen, dan kunt u lid worden van een hengelsportvereniging. De HSV

geeft de VISpas uit.

• Met deze VISpas, in handig creditcardformaat, kunt u vissen in alle

wateren die in de bijbehorende Lijst van Viswateren staan vermeld.

• U mag met twee hengels en alle toegestane aassoorten vissen.

• U heeft één pasje als bewijs dat u lid bent van uw vereniging,

de Federatie én Sportvisserij Nederland.

WeekvergunningIndien u alleen in een korte periode wilt sportvissen, omdat u bijvoorbeeld

geniet van de welverdiende vakantie in Fryslân, dan kunt u een

weekvergunning aanschaffen. Deze weekvergunningen kunt u kopen bij

de VVV’s en de hengelsportwinkels in Fryslân. De kosten zijn ca. 10 euro.

JeugdVispasVoor de jonge sportvisser tot 14 jaar is geen vergunning nodig, als hij vist

onder begeleiding van een volwassene met een VISpas. Daarnaast bestaat er

de jeugdVISpas. Met de jeugdVISpas mag hij of zij vissen met twee hengels.

Ook mag op roofvis worden gevist. De mogelijkheden zijn gelijk aan die van

de VISpas voor volwassenen. De plaatselijke hengelsportvereniging verkoopt

deze jeugdpas. Ook voor het vissen met één hengel en aangewezen

aassoorten heeft de jeugd een vergunning nodig. Vaak volstaat hiervoor

een Jeugdvergunning van de plaatselijke HSV.

16

Het waddengebied:een uniek stukjewerelderfgoed

17

Als u het Nederlandse of Duitse waddengebied bezoekt, maakt u kennis met

een uniek natuurgebied. Als recreant kunt u in dit gebied genieten van de

rust, de ruimte en de prachtige natuur. Daarnaast is dit grootste natuur-

gebied van Europa van levensbelang voor allerlei soorten vogels, vissen

en zoogdieren. Door haar unieke karakter is de Waddenzee in juni 2009

opgenomen als werelderfgoed. Om ervoor te zorgen dat het Wad zijn

bijzondere karakter behoudt, is er een Erecode opgesteld.

Deze Erecode geldt voor iedereen die gebruik maakt van het Wad, zoals

opvarenden van schepen, kanovaarders, wadlopers en vogelzoekers. In deze

Erecode staan gedragsregels waar men zich aan dient te houden, zoals

gepaste afstand houden tot zeehonden en geen afval achterlaten. Ook

staan er gebieden beschreven die niet toegankelijk zijn.

De Erecode en de bijbehorende campagne kunt u vinden op

www.ikpasophetwad.nl. Deze campagne wijst vaarrecreanten op hun

eigen verantwoordelijkheid en om respectvol om te gaan met de natuur.

Meer informatie: www.waddenzee.nl en www.worldheritage-waddensea.org.

Vaardiepten Fryslân

Ook in 2010 werken we er in Fryslân hard aan om onze vaarwegen op

diepte te krijgen. Het doel is om de bereikbaarheid en veiligheid op het

water te verbeteren. Zodra baggerwerkzaamheden aan de vaarwegen

daadwerkelijk hinder opleveren, vindt u op onze website www.fryslan.nl/

scheepvaartberichten gedetailleerde informatie.

Wat is bagger?‘Bagger is een vieze, geldverslindende stof die nergens goed voor is’, vinden

veel mensen. Toch is dit niet helemaal terecht. Bagger is de neerslag van

stof, zand, bladeren en groen, die terechtkomt op de waterbodem. Het ziet

er vies uit, maar het is vaak heel goed te gebruiken om kades en oevers te

verhogen, eilandjes te maken en het land te bemesten.

18

Het neerslaan van bagger is een natuurlijk proces. Een kwart van alle bagger

in Nederland ontstaat in de Friese wateren. Door gemiddeld eens in de tien

jaar te baggeren, kunnen we de sliblaag goed in bedwang houden. Als we

dit niet doen, zijn de Friese vaarwegen in 2020 compleet dichtgeslibd.

Baggeren is dus van groot belang om onze vaarwegen goed begaanbaar te

houden.

Op diepte brengen van vaarwegenVerschillende partijen zijn verantwoordelijk voor het op diepte brengen van

het recreatieve vaarnetwerk in Fryslân. De provincie Fryslân, de Friese

gemeenten, eigenaren/beheerders van jachthavens en recreatieschap

De Marrekrite moeten de vaargeulen op diepte brengen en zorgen dat

de aanlegvoorzieningen en jachthavens goed bereikbaar zijn. Bovendien

moeten zij een deel van de meren beter bevaarbaar maken.

Baggerwerkzaamheden worden voornamelijk buiten het seizoen uitgevoerd,

zodat de watersporter er zo weinig mogelijk last van heeft. Uiteraard houdt

men bij deze werkzaamheden ook rekening met de natuur en omwonenden.

19

Iedereen wil graag veilig zwemmen in schoon water. Sommige plaatsen zijn

daarvoor meer geschikt dan andere. Op pagina 23 vindt u een overzicht van

de zwemplaatsen in Fryslân en de aanwezige voorzieningen.

Kwaliteit zwemwaterDe provincie controleert de waterkwaliteit, hygiëne en de veiligheid van

zwemplaatsen. Hiervoor wordt het water van mei tot en met september

tweewekelijks onderzocht. Bij deze controles kijkt men of er bacteriën, die

ziektes kunnen veroorzaken, in het water aanwezig zijn. Ook wordt er gelet

op de helderheid, de zuurgraad en de temperatuur van het water. Gelukkig

is het Friese zwemwater meestal goed. Is het op een bepaalde plaats niet

meer verantwoord om te zwemmen, dan maakt men dat in de media en op

waarschuwingsborden bekend.

Veilig zwemmen in open water

20

Veiligheid en zwemmenVanaf de kant is niet te zien of zwemwater veilig is. Er kunnen glasscherven,

puin en andere zaken op de bodem liggen. Ook stromingen en

voorbijvarende schepen zorgen voor gevaar. Zwem daarom nooit alleen,

blijf binnen de drijflijnen en let op de waarschuwingsborden. Al voldoet het

water aan de bacteriologische eisen, het kan toch troebel zijn. U kunt dan

moeilijk zien hoe diep het is. Duiken in troebel water is daarom

levensgevaarlijk. Zeewater is in het algemeen vrij schoon. De risico’s van

zwemmen in zeewater worden veroorzaakt door stromingen, aflandige

wind en de invloed van eb en vloed. Dit geldt vooral in de buurt van

strekdammen, havens en pieren. Het is dan ook af te raden om op die

plaatsen te gaan zwemmen.

ToegangVeel zwemplaatsen in Fryslân zijn vrij toegankelijk. Soms moet u echter

betalen voor de voorzieningen (parkeren, douchen en/of toegang tot een

natuurgebied). In enkele gevallen hoort een zwemplaats bij een

kampeerterrein of recreatiepark en is daardoor alleen toegankelijk voor de

gasten. Soms is zwemmen verboden omdat het water verpacht is als

viswater of tot een beschermd visgebied behoort. Let daarom altijd op de

toegangsvoorschriften.

BotulismeBij een hoge watertemperatuur kan het gebeuren dat watervogels en vissen

sterven door de botulismebacterie. In de meeste gevallen is deze bacterie

niet schadelijk voor mensen. Blijf echter voorzichtig als u gaat zwemmen of

21

surfen in water waarin dode dieren drijven. Om verspreiding te voorkomen

moeten dode dieren zo snel mogelijk worden opgeruimd. Doe dit niet zelf!

Ziet u dode watervogels of vissen, bel dan het milieualarmnummer.

Aanvullende tips voor zwemmers• Ga niet zwemmen als u twijfelt aan de waterkwaliteit.

• Ga niet zwemmen als u zich niet goed voelt of minder weerstand tegen

ziektes hebt.

• Probeer zo weinig mogelijk water binnen te krijgen.

• Ga niet zwemmen in drijflagen van algen (groene laag op het water).

• Gooi bij het recreëren geen etensresten of verpakkingen in het water.

Hierdoor kunnen zich bacteriën vormen.

• Houdt u zich aan de regels en let op waarschuwingsborden.

Belangrijke telefoonnummersHet milieualarmnummer: 058-212 2422. Meldingen van vervuiling, dode

vissen of andere dieren kunt u doen via dit alarmnummer.

Als u door het zwemmen in het oppervlaktewater ziekteverschijnselen hebt

opgelopen, kunt u contact opnemen met GGD Fryslân: 058 – 233 4334.

De zwemwatertelefoon: 058-292 5650. Via dit nummer kunt u informatie

krijgen over de kwaliteit van het zwemwater.

Meer informatie: www.fryslan.nl/zwemwaterkwaliteit.

22

Zwemwaterlocaties

KitesurfgebiedenWesterzeedijk (Harlingen) . . . . . . . .1 april tot 1 septemberHoek van Bant (Dongeradeel) . . . . .1 mei tot 1 oktoberKornwerderzand . . . . . . . . . . . . . . . .1 mei tot 1 oktoberIt Soal (Workum) . . . . . . . . . .1 september tot 1 juniHolle Poarte (Makkum) . . . . . . .1 oktober tot 1 meiStrand Lemmer . . . . . . . . . . . . . .1 oktober tot 1 mei

Hindeloopen tot aan badpaviljoen . . . . . . .gehele jaarMirnser Klif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .gehele jaarStavoren bij de Potvis . . . . . . . . . . . . . . . . . .gehele jaarWestzijde veerdam Nes (Ameland) . . . . . . .gehele jaar

23

Noordzee1. Badstrand Badhuis Oost-Vlieland2. Badstrand West aan Zee Terschelling3. Badstrand Hoorn Terschelling4. Badstrand Hollum Ameland5. Badstrand Nes Ameland6. Badstrand Buren Ameland7. Badstrand Prins

Bernhardweg Schiermonnikoog

Eilanden overig8. Duinmeertje Hee Hee9. De Vleyen Nes10. Berkenplas Schiermonnikoog

IJsselmeer11. De Holle Poarte Makkum12. It Soal Workum13. Badpaviljoen Hindeloopen14. Molkwerum Molkwerum15. It Süderstrand Stavoren16. Mirnser Klif Mirns17. De Hoge Grazen Oudemirdum18. Lemsterstrand Lemmer

Fryslân, vaste land19. Oostmahorn Oostmahorn20. Eeltsjemar rinsumageest21. Harlingerstrand Harlingen22. Kleine Wielen Leeuwarden23. Grote Wielen Leeuwarden24 Dagrecreatieterrein

Burgumer Mar Burgum25 Eastermar Eastermar26. It Wiid Earnewâld27. De Leien rottevalle28. Smalle Eesterzanding Smalle Ee29. Pottenstrand Sneek30. Terherne Terherne31. Aldegeaster Brekken Oudega32. Heeg Heeg33. Indijk Indijk34. Langwarder Wielen Langweer35. Woudfennen Boarnsterzwaag36. Nannewiid Oudehaske37. Meertje van

Laagduurswoude Makkinga38. De Kuilart Galamadammen

(Koudum)39. Elahuizen De Lange Hoek Elahuizen40. Zwem- en surfcentrum Balk Balk41. De Uilesprong Sint Nicolaasga42. rohel rohel43. De Heide Heerenveen44. Aekingermeer Appelscha45. De Driesprong Langelille46. Spokeplas Noordwolde47. Skipsleat Joure48. De Swanneblom Slappeterp

� � � � �

� � � � �

� � � � �

� � � � � �

� � � � � �

� � � � � �

� � � � �

� � � �

� � � � �

� � � �

� � � � �

� � � � � �

� � � � � � �

� � �

� � � � � � �

� � � � �

� � � � � �

� � � � � � �

� � � � �

� � � � �

� � � � � �

� � � � � � �

� � � � �

� � � � � � �

� �

� � � �

� � � � � � �

� � � � �

� � � � � �

� � � � � � �

� � � � � �

� � � � � �

� � � � � �

� � � � � � �

� � � � � � �

� � � � � � �

� � �

� � � � � � �

� � �

� � � � � � �

� � � � � � �

� � � � � � �

� � � � � �

� � �

� � � � � �

� � � � � �

� � � �

� � � �

24

De legendarische Elfstedentocht op de schaats. De tocht der tochten met

temperaturen ver onder het vriespunt. Zo kennen we de oorspronkelijke

Elfstedentocht op het ijs. De Frisian Solar Challenge (FSC) is de zonnige

variant. In de zomer van 2010 wordt de race voor de derde keer georgani-

seerd. In tegenstelling tot de koude editie is er voor deze race juist zonlicht

nodig. Het liefst zoveel mogelijk.

De tocht wordt afgelegd in zelfgebouwde boten die op zonne-energie

varen. De Frisian Solar Challenge is de grootste zonnebootrace ter wereld.

Een race die in het teken staat van duurzaamheid. Omdat het de grootste

race met zonneboten ter wereld is, heeft het evenement als ondertitel

‘The World Cup for Solar Powered Boats.’ Provincie Fryslân is één van de

sponsoren van deze unieke Formule 1-race.

Frisian Solar Challenge, the World Cupfor Solar Powered Boats

25

Studenten van technische opleidingen en innovatieve bedrijven uit binnen-

en buitenland doen mee aan de race langs de Friese elf steden. De organisatie

verwacht in 2010 meer dan vijftig deelnemende teams. De zonneboten

starten vanuit Leeuwarden en varen vervolgens in zes dagen langs de 220

kilometer lange route van de originele Friese Elfstedentocht. De deelnemers

leggen per dag gemiddeld veertig kilometer af en komen na zes dagen weer

aan in Leeuwarden.

Op 4 juli start de FSC 2010 met een interactieve City race door de grachten

van start- en finishplaats Leeuwarden. Publiek en media kunnen dan kennis-

maken met de deelnemers en de zonneboten van dichtbij bekijken. Op 5 juli

gaat de race officieel van start in Leeuwarden. De race is dagelijks live te

volgen op internet. Bovendien zetten de deelnemers alles op alles om een

recordpoging ‘varen op zonne-energie’ neer te zetten voor het Guinness

Book of records.

Door het grote succes van de twee eerdere edities heeft de Frisian Solar

Challenge twee prijzen in de wacht gesleept: de European Solar Prize en de

Creatieve Energie.

Meer informatie: www.frisiansolarchallenge.nl.

Zou het niet mooi zijn als u in Fryslân straks stil kunt varen? ’s Avonds de

boot opladen en de volgende ochtend weer vertrekken. Het is toekomst-

muziek die niet ver weg klinkt. Provincie Fryslân en verschillende bedrijven

werken hard om elektrisch varen in Fryslân mogelijk te maken.

26

Elektrisch varen heeft de wind mee. Het is beter voor het milieu en voor de

portemonnee. Ook sluit het aan bij de doelstelling van provincie Fryslân om

de CO2-uitstoot te verminderen. Elektrisch varen past ook binnen de ambitie

van het Friese Merenproject om de komende jaren verder te investeren in

duurzaamheid en schone meren. Tot slot is elektrisch varen goed voor de

beleving van de watersporter. Het moet straks stiller zijn op de Friese meren.

StilProvincie Fryslân en het Friese Merenproject gaan voor stil en schoon varen.

We zetten ons in voor meer oplaadpunten bij jachthavens en horeca-

gelegenheden en voor speciale routes voor elektrische boten. Bovendien

willen we watersporters overhalen om voor elektrisch te kiezen. Om te

beginnen streven we ernaar dat er in 2015 zo’n 1.500 extra boten elektrisch

zijn aangedreven.

SubsidieregelingNaast deze promotie steunt provincie Fryslân het elektrisch varen met een

subsidieregeling. Omdat het in- en ombouwen meer kennis en tijd kost,

bestaat er nu nog een prijsverschil tussen de benzinemotor en de elektrische

motor. De provincie legt het verschil bij, op voorwaarde dat de boot in

Fryslân ligt. De regeling die in maart 2009 van start ging, loopt tot en met

augustus 2010.

Meer informatie: www.fryslan.nl/schoonvaren.

Stil en schoon varenop de Friese meren

27

28

SchoonVanaf 2009 mogen plezierjachten geen vuilwater meer lozen op het

oppervlaktewater. Provincie Fryslân financiert mede het nieuwe en

innovatieve systeem Yoss, dat direct vanaf de aanlegplaats het vuilwater uit

het vaartuig kan zuigen. Yoss is hygiënisch en gemakkelijk te bedienen en

stimuleert lozing aan de wal. Yoss levert dus een bijdrage aan schoner water.

De allereerste Yoss installatie staat bij jachthaven Enjoy Sailing in Lemmer en

daarmee heeft Fryslân de primeur. Meerdere jachthavens zullen volgen.

Het Friese Merenproject

Graag willen we zowel het toerisme als de unieke natuur van de Friese

meren behouden en verder ontwikkelen. Daarom gaan verbeteringen in

watersport en natuur hand in hand. De afgelopen jaren is er al veel verbeterd;

we hebben aquaducten gebouwd, bruggen verhoogd en de Friese meren op

diepte gebracht. Nu richten we ons meer op het verhogen van de kwaliteit

en duurzaamheid van de Friese watersport.

Er zijn plannen, zoals het stimuleren van het elektrisch varen, de uitbreiding

van de sluis Stavoren en het verbeteren van voorzieningen aan de wal.

Hiermee pakt Fryslân door met investeren in haar belangrijkste pijler, water.

De provincie Fryslân werkt in het Friese Merenproject samen met de gemeen-

ten, Wetterskip Fryslân, recreatieschap De Marrekrite en natuurorganisaties.

Meer informatie: www.friesemeren.nl.

29

Veel bruggen worden op afstand bediend of worden daarop in de komende

jaren voorbereid. Bij bruggen, die op afstand worden bediend, is het

noodzakelijk dat u uw schip binnen het camerabereik van de bedienpost

afmeert. Zo kan de brugwachter zien of er aanbod is om te laten passeren.

In bepaalde gevallen bent u al eerder waargenomen en geeft de

brugwachter het sein rood-groen, ten teken dat de brug gereed wordt

gemaakt om open te gaan. Soms moet er eerst op een lijnbus worden

gewacht. Is er bij een wachtplaats het bord B.5 van het Binnenvaart

Politiereglement geplaatst, dan bent u verplicht voor dit bord stil te houden

als u de doorvaartopening niet wilt of mag doorvaren.

Bedieningstijden bruggen en sluizenin Fryslân

30

• Vaar zo ver mogelijk op naar de brug of sluis

• Sluit achteraan bij wachtende boten voor bruggen en sluizen en wacht

uw beurt af.

• Wanneer de lichten groen en rood geven, kan worden opgevaren naar de

brug, omdat deze spoedig zal worden bediend.

• Ga bij geopende brug vlug door de brug.

• Strijk bij drukke bruggen zo mogelijk de zeilen en mast.

• Volg verkeersaanwijzingen van het bedienend personeel op.

• Bij druk wegverkeer wordt het waterverkeer verzameld.

Voor een volledig overzicht van de bedieningstijden, kijk op

www.fryslan.nl/bedieningstijden.

Van 1 april tot 1 november dagelijks:

9.00 - 12.00 uur 13.00 - 16.15 uur 17.15 - 19.00 uur** juni, juli, augustus tot 20.00 uur

Van 1 november tot 1 april van maandag t/m zaterdag:

op afroep tussen 9.00 en 17.00 uur. Afroepnummer: 058-292 5888.

Algemene regeling van bedieningstijden

31

Woudsend

Sloten

doorvaarthoogte 10 m

doorvaarthoogte 11,5 m

doorvaarthoogte 11,5 m

Warga

Warten

brug zonder spertijd

vaste brug

brug spertijden, zie noot.

aquaduct

Op termijn is het streven van de vaarwegbeheerders om de spertijden

wegens pauze van de brugwachters te laten vervallen. Nu al kan men door

de komst van aquaducten, opgehoogde en op afstand bedienbare bruggen,

op sommige routes de hele dag doorvaren (zie kaartje). Voor de overige

bruggen en sluizen in Fryslân geldt de algemene regeling van bedienings-

tijden (zie pagina 31).

Noot: tijdens het ter persegaan van deze brochure isnog geen besluit genomenover het afschaffen van despertijden in 2010.

Grenzeloos varenin Fryslân

32

ZeilbotenDe brug wordt geopend voor open zeilboten die voor het passeren van de

brug gebruik maken van een motor. Dit is om een vlotte doorvaart te

bevorderen. Als open zeilboten zonder motor op sleeptouw worden mee-

genomen, kan deze groep met dezelfde brugopening mee. Om onnodig

oponthoud voor de weggebruikers te voorkomen, wordt de brug niet

zomaar geopend voor open zeilboten zonder motor. Als de mast gemak-

kelijk strijkbaar is, kunnen zij onder het beschikbare vaste gedeelte van de

brug door varen.

In het kader van het Friese Merenproject heeft de provincie Fryslân samen

met de gemeenten Leeuwarden en Boarnsterhim de afgelopen jaren hard

gewerkt aan het vernieuwen van de Staandemastroute. Daardoor kunnen

zeilschepen nu, zonder de mast te strijken, rondom Leeuwarden en vanaf de

Friese hoofdstad via Wergea richting Grou varen en andersom. Er mag

gevaren worden met een maximale diepgang van 1.90 m. Voor wie de

drukte van de beroepsvaart graag vermijdt, is de Staandemastroute een

aantrekkelijk alternatief.

33

RedactieAfdeling Communicatie, provincie FryslânPostbus 20120, 8900 HM Leeuwardeninfo@fryslan.nl

© provincie Fryslân 2010

Fotografiehet Hoge Noorden, Klaas Pot, Anneliesruesink, Frisian Solar Challenge, Ids Aukema

Colofon

34

Handige internetadressen

www.beleeffriesland.nl

www.eileen.nl/water

www.friesemeren.nl

www.friesland.nl

www.fryslan.nl/bedieningstijden

www.fryslan.nl/scheepvaartberichten

www.fryslan.nl/vaarwegenverordening

www.fryslan.nl/waternamen

www.fryslan.nl/watersport

www.fryslan.nl/zwemwaterkwaliteit

www.marrekrite.nl

www.politie.nl/friesland

www.politie.nl/klpd

www.visseninfriesland.nl

www.waddenzeesites.nl/wadikhebjelief

www.wetterskipfryslan.nl

Meer informatieWilt u meer informatie over varen in Fryslân, arrangementen en

evenementen? Kijk dan op www.beleefFriesland.nl/watersport.

Vormgeving Druk OplageKlaas Pot, provincie Fryslân rekladruk, Giekerk 37.000 exemplaren

35

Belangrijke telefoonnummers

Algemeen alarmnummer 112

Eileen 0900 - 9722

GGD Fryslân 058 - 233 4334

Hengelsportfederatie Fryslân 0566 - 624 455

Meldkamer Driebergen KLPD Waterpolitie 0343 - 535 355

Milieualarmnummer 058 - 212 2422

Politie Fryslân 0900 - 8844

Provincie Fryslân (algemeen) 058 - 292 5925

Provincie Fryslân (brugbedieningstijden) 058 - 292 5888

Provincie Fryslân (publiekstelefoon) 058 - 292 5524

VVV informatienummer 0900 - 202 40 60

Waterpolitie, unit Waddenzee 058 - 880 2500

Waterpolitie, unit IJsselmeer/Friese wateren 0515 - 429 099

Weertelefoon voor watersporters 0900 - 9337 (€ 0,70 pm)

Wetterskip Fryslân 058 - 292 2222

Zwemwatertelefoon 058 - 292 5650

Wettersport yn Fryslân

Tips foar it farren op it Fryske wetter