Koninklijk Nederlands Instituut voor ZeeonderzoekRoyal Netherlands Institute for Sea Research

NIOZ is part of the Netherlands Organisation for Scientific Research (NWO)

Een lange termijn kleurring-project aan Rosse Grutto’s: wat kunnen we er mee?

Bernard Spaans

2

- Typische wadvogel, typische wormeneter

-Lange afstand trekvogel, broedt in de hoge Arctis

- 2 populaties: een die overwintert in NW-Europa (lapponica), de andere in West Afrika (taymyrensis)

Waarom Rosse Grutto’s?

Onderzoeksmogelijkheden met individueel gemerkte dieren

De gekleurringde individuen zijn in principe levenslang te volgen (zenders: meer informatie maar over kortere periode)

Schatting van de jaarlijkse overleving.

Verschillen tussen de beide populaties?

Variatie door verschillen in voedsel

Invloed weersomstandigheden Gebiedsgebruik op een individuele basis

Plaatstrouw (voedselgebieden, HVP’s)

Verschillen in gebiedsgebruik tussen de populaties (voedsel) Schatting van de populatie-groottes

“Vinger aan de pols” bij een soort die geheel afhankelijk is van een schaars en snel veranderend habitat

4

Individueel merken met kleurringen

4 kleurringen op 4 verschillende posities en een vlag op 8 mogelijke posities: (44) x 8 = 2048 combinaties per vlagkleur

5

6

Wales

Oland, Zweden

Porsanger fjord, Noorwegen

Atlantische kust, Frankrijk

8

Hoe veel Rosse Grutto’s werden gekleurringd en teruggezien?

Start project 2001 Aantal gemerkt tm oktober 2013: Sleeswijk Holstein 48 W. Waddenzee 3223 O. Waddenzee 984 Hollandse kust 971 Banc d’Arguin 341 Totaal 5575

Aantal aflezingen 22721Aantal individuen ooit teruggezien 3635 (65%)Aantal aflezers 562

9

65% van de gemerkte Rosse Grutto’s werden gevangen met het Wilsternet:

Wilsterflappers:Joop Jukema en Catharinus Monkel

10

Aflezingen Rosse Grutto’s (I)Updated oktober 2013

22

66

19770 109

3

33

2

5

20

504

024

3

1

52

4

3

7726 !!

11

Aflezingen Rosse Grutto’s (II)

Updated oktober 2013

2130

133 28

2

16

3

2

2

2

3

Y2RYBB, maart 2003, Griend

R5YWRBGevangen: 13 mei 2010 op Texel

Waargenomen op Texel: 21 mei en 9 aug 2010

Waargenomen op de Banc d’Arguin: 27 nov 2010

Teruggemeld (geschoten): begin Juni 2011, Taimyr

Zijn Rosse grutto’s plaatstrouw?

Aantal % ooit fractie hiervan geringd teruggezien op vangplaats

Texel 1331 64% 73%

Terschelling 1542 75% 89%

Ameland 627 76% 88%

Y4WYYB, man, gevangen op 19 mei 2003, Polder bij Lies, Terschelling

Uitsluitend waargenomen op Terschelling:

2003 19 - 28 mei 6x 27 juli – 11 aug 10x 2004 3 – 18 mei 10x 2005 9 – 25 mei 13x 2006 6 – 26 mei 11x 2007 23 apr – 25 mei 26x 1 – 3 sept 2x 2008 31 juli – 2 aug 3x 2009 24 – 28 mei 3x 1 – 6 sept 2x 2010 26 apr – 16 mei 4x 30 aug – 6 sept 6x 2011 6 – 27 mei 13x 27 juli – 11 aug 9x 2012 2013 5 – 16 aug 4x

Uitersten 23 apr – 28 mei 27 juli – 6 sept

R2YBWR, vrouw, gevangen op 16 mei 2009, Polder tussen Oudeschild en Oosterend op Texel

Uitsluitend waargenomen op Texel en in de Baie d’Aouitif op de Banc d’Arguin

2009 18 - 24 mei TX 2x 8 en 11 aug TX 2x

11 - 19 dec BdA 7x

2010 24 nov – 3 dec BdA 2x

2011 29 - 30 mei TX 2x 13 – 29 nov BdA 5x

Y1YYRR, 26 april 2001, kwelder Schiermonnikoog:

2002 24 - 26 april 2x Terschelling

2003 27 april - 25 mei 5x Terschelling 2 okt 1x Terschelling

2004 10 - 15 mei 2x Balgzand 15 aug 1x Terschelling

2005 31 jan, 1x Chichester Harbour, UK

5 - 23 mei 8x Terschelling 2 - 24 sept 3x Terschelling

2006 4 - 21 mei 12x Terschelling 4 - 9 sept 3x Terschelling

2007 2 feb, 1x Chichester Harbour, UK

16 mrt - 22 mei 35x Terschelling 7 - 30 aug 2x Terschelling

2008 17 april 1X Terschelling 30 juli – 10 sept 5x Terschelling

2009 5 april - 20 mei 7x Terschelling 9 – 12 sept 2x Terschelling

2010 26 mrt – 9 mei 4x Terschelling 8 aug – 12 sept 7x Terschelling

2011 24 mrt – 17 mei 10x Terschelling

2012 26 mrt – 23 mei 8x Terschelling 10 – 12 sept 2x Terschelling11 nov, 1x Chichester Harbour, UK

2013 22 mei 1x Terschelling 2 sept 1x Terschelling

Rosse Grutto Y2YYBB in drie verschillende seizoenen afgelezen in Zuid Africa!Gevangen op 30 juli 2003 op De Richel

22-Jan-2006, Langebaan Lagoon, South Africa, photo: Peter Ryan

08-Nov-2009, Langebaan Lagoon, South Africa, photo: Per Holmen

24-Jan-2011, Langebaan Lagoon, South Africa, photo: Binks MacKenzie

Retour broedgebied-overwinteringsgebied:

30.000 km

Minstens 9 keer:270.000 km

Two populations of Bar-tailed Godwits using the same area (Terschelling) during the same period in spring

Sjoerd Duijns & Jacintha van Dijk

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

15-3-2007

19-3-2007

23-3-2007

27-3-2007

31-3-2007

4-4-2007

8-4-2007

12-4-2007

16-4-2007

20-4-2007

24-4-2007

28-4-2007

2-5-2007

6-5-2007

10-5-2007

14-5-2007

18-5-2007

22-5-2007

26-5-2007

30-5-2007

Dai

ly n

umbe

r of

res

ight

ed c

olou

r-rin

ged

bird

s European Afro-Siberian

21

Foerageer gebieden van de twee Rosse Grutto populaties op Terschelling in het voorjaar

T

L

T

T

L

L

T

Verschillen in opvetsnelheid en foerageertijd tussen de populaties

Gevangen met wilsternet: >95% taymyrensis

y = 6.6018x + 132.07

R2 = 0.7232

150

200

250

300

350

400

450

500

0 10 20 30 40

Springday (1 = 20 April)

Ma

ss

Ba

r-ta

ile

d G

od

wit

s (

ma

les

)

Gewichten Rosse Grutto’s

Eind april tot eind mei

y = 7.3981x - 86.889

R2 = 0.1788

-100

-50

0

50

100

150

200

250

300

350

0 5 10 15 20 25 30 35 40

springday (all years)

rese

rve

fem

ales

Residuen: relatieve conditie

Aankomst

Opvetten

0

10

20

30

40

50

60

70

80

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Fra

ctio

n w

ith

rel

ativ

e co

nd

itio

n >

0 (%

)

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Ave

rag

e re

serv

es a

t ar

riva

l (S

D)

females

males

Reserves bij aankomst (Castricum)

Relatieve conditie (Wadden)

Geen verband tussen reserves

bij aankomst uit Afrika en

conditie tijdens het opvetten:

voedselsituatie Waddengebied

is belangrijk

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

-12 -10 -8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8 10 12

Average annual reserves Castricum (g)

Ave

rag

e an

nu

al r

el.

con

dit

ion

(g

)

Zeer significant effect van de relatieve conditie op de jaarlijkse overleving

De (voedsel)situatie in het Waddengebied bepaalt overleving

0.5

0.55

0.6

0.65

0.7

0.75

0.8

0.85

0.9

0.95

-150 -100 -50 0 50 100 150

Relative condition (g)

Su

rviv

al a

fter

1st

yea

r af

ter

catc

h

femalesmales

Opvetsnelheid van Rosse Grutto’s in 2009, vergelijking Texel en Ameland

Ameland Texel

N males = 56; N females = 43 N males = 224; N females = 84

Meer doortrekkers op Texel?

27

Hoeveel?

12.634

Populatie schatting Taymyrensis met behulp van ring-dichtheid op een locatie ver weg van vangplek

Overlevingschatting: 779 in NL geringde vogels nog in leven in jan. 2007

11.699 vogels bekeken op de BdA: 1 op de 308 geringd in NL

1 week werk met 2 personen

Met veel dank aan:

Vangers: Wilsterflappers, VRS Castricum, VRS Calidris, helpers bij het vangen

Aflezers: 562 (25 personen met 100 of meer aflezingen)

Collega’s Nioz

Vragen ?