Wat gebeurt erin de

kerkdienst?Voor jongeren van 12 tot 16 jaar

dr. M. van Campen

Vierde, herziene druk

Zoetermeer

Vierde, herziene druk 2007

Ontwerp omslag: Mirella Dijkerman, Den Haag

Vormgeving: Anton Sinke, Nieuwerkerk a/d IJsselIllustraties: Roel Ottow, Diemen

ISBN 978 90 239 3006 8NUR 746

© 2007 Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in eengeautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elek-tronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaandeschriftelijke toestemming van de uitgever.

Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16BAuteurswet 1912 j° het Besluit van 20 juni 1974 St.b. 351, zoals gewijzigd bij Besluit van23 augustus 1985, St.b. 471 artikel 17 Auteurswet, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde ver-goedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 882, 1180 AW Amstelveen). Voor hetovernemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken(artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden.

www.uitgeverijboekencentrum.nl

www.reflector.nu

Inhoud1. Wat doe je in de kerk? - de orde van dienst 6

2. God wil ons ontmoeten - het geheim van de kerkdienst 10

3. Zijn we er klaar voor? - de voorbereiding 14

4. De groeten van God - votum en groet 17

5. Het hoogste lied - het zingen van de gemeente 21

6. Spiegel en richtingwijzer - de Wet van God 25

7. Op toonhoogte?! - de geloofsbelijdenis 30

8. Laten wij bidden - de gebeden 34

9. De Bijbel open - Schriftlezing en preek 39

10. Offer of fooitje? - de collecte 43

11. Gezegend gezonden - de zegen 48

12. Je bent getekend - de Heilige Doop 52

13. Aan Gods tafel - het Heilig Avondmaal 57

14. Van feest tot feest - het kerkelijk jaar 61

15. Tot Uw dienst - de ambten 65

Bijlage 70

INHOUD

5

VERKENNINGMirjam van 13 krijgt een brief van haar vriendin Inge. Ze hebben samen op de chris-telijke school gezeten. De ouders van Inge zijn niet kerkelijk, maar toch ging zij vaakmet Mirjam mee naar de kerk. Intussen is Inge verhuisd. De meisjes schrijven elkaarnog regelmatig. Na een half jaar vertelt Inge eerlijk aan Mirjam dat ze ’s zondags uit-slaapt. Ze heeft geen behoefte meer aan de kerkdienst. Ze gelooft nog wel, maardaar heeft ze de kerk niet voor nodig, vindt ze.

Als jij Mirjam was, wat zou je dan terugschrijven?

BIJBELSTUDIE: Lukas 4:16-21

1 In welke plaats gaat Jezus naar de‘kerk’?

1

LES

6

DE ORDE VAN DIENSTWatdoe je inde kerk?

Herziene Statenvertaling16 En Hij kwam te Nazareth, waar Hij opgevoed was,

en ging naar Zijn gewoonte op de dag van de sab-bat naar de synagoge, en Hij stond op om te lezen.

17 En aan Hem werd het boek van de profeet Jesajagegeven, en toen Hij het boek opengedaan had,vond Hij de plaats waar geschreven stond:

18 De Geest van de Heere is op Mij, omdat Hij Mijgezalfd heeft; Hij heeft Mij gezonden om aanarmen het Evangelie te verkondigen, om te genezendie gebroken van hart zijn,

19 Om aan gevangenen vrijlating te prediken en aanblinden het gezichtsvermogen, om verslagenen wegte zenden in vrijheid, om het aangename jaar vande Heere te prediken.

20 En toen Hij het boek dichtgedaan en aan de die-naar teruggegeven had, ging Hij zitten, en de ogenvan allen in de synagoge waren op Hem gevestigd.

21 Hij begon tegen hen te zeggen: Heden is dezeSchrift in uw oren in vervulling gegaan.

Nieuwe Bijbelvertaling16 Hij kwam ook in Nazaret, waar hij was opgegroeid,

en volgens zijn gewoonte ging hij op sabbat naar desynagoge. Toen hij opstond om voor te lezen,

17 werd hem de boekrol van de profeet Jesaja over-handigd, en hij rolde hem af tot de plaats waargeschreven staat:

18 ‘De Geest van de Heer rust op mij, want hij heeftmij gezalfd. Om aan armen het goede nieuws tebrengen heeft hij mij gezonden, om aan gevange-nen hun vrijlating bekend te maken en aan blindenhet herstel van hun zicht, om onderdrukten hunvrijheid te geven,

19 om een genadejaar van de Heer uit te roepen.’20 Hij rolde de boekrol op, gaf hem terug aan de die-

naar en ging weer zitten; de ogen van alle aanwezi-gen in de synagoge waren op hem gericht.

21 Hij zei tegen hen: ‘Vandaag hebben jullie dezeschrifttekst in vervulling horen gaan.’

2 Hoe wordt de ‘kerk’ genoemd waarJezus heen gaat?

3 Op welke dag gaat Jezus naar de‘kerk’?

4 Hoe vaak gaat Jezus naar de ‘kerk’?

5 Wat gebeurt er in deze ‘kerkdienst’?

6 Wat is de boodschap van de preek indeze ‘kerkdienst’?

INFORMATIE1 Iedere zondag luiden in ons land de kerkklokken. Ze roepen ons op om naar de

kerk te komen. Is dat verplicht? Waar staat in de Bijbel dat je ’s zondags twee keernaar de kerk moet? Kun je niet evengoed geloven zonder de kerkdienst? En waar-om doen we de dingen tijdens de dienst zoals we ze doen? Mag het ook anders?

1

LES

7

Om zulke vragen te kunnen beantwoorden, moeten we weten wat er preciesgebeurt in de kerkdienst. Daarover gaat het in deze catechisatielessen. We willenmet elkaar nadenken over de eredienst van de gemeente. Stap voor stap gaan wezien wat er in de kerkdienst allemaal gebeurt en wat het betekent.

2 Het woord kerkdienst komen we in de Bijbel niet tegen. In de Griekse taal van hetNieuwe Testament lezen we wel het woord leitourgia, dat zoiets als dienst betekent.Ons woordje liturgie is daarvan afgeleid, dat we vaak gebruiken als het gaat om deeredienst van de gemeente. De gang van zaken tijdens een kerkdienst is niet toe-vallig. Ieder onderdeel heeft een bedoeling. Er is ook een bepaalde volgorde. Wenoemen dat wel de orde van dienst. Deze is niet altijd en overal hetzelfde. Een pro-testantse dienst ziet er bijvoorbeeld heel anders uit dan een rooms-katholieke. Ooktussen protestantse kerkdiensten zijn de verschillen soms groot.Tijdens vakantieskunnen we ineens ontdekken, dat dingen in een bepaalde gemeente anders toe-gaan dan we in onze eigen kerk gewend zijn. Het is belangrijk goed na te denkenover de invulling van de kerkdienst. Hoe meer je ervan weet en hoe beter je degang van zaken begrijpt, des te meer kun je meedoen.

3 Lang niet alles wat wij in onze kerkdiensten doen, hebben we zelf verzonnen. Hetmeeste hebben we ‘geleend’ van de joodse eredienst. Al eeuwen lang staat in desynagoge het Woord van God centraal. We zagen in de bijbelstudie dat Jezus deprofeet Jesaja voorlas en er daarna een ‘preek’ over hield. Ook het bidden en hetzingen nemen in de joodse eredienst een grote plaats in. De gebeden en liederenin de synagoge zijn bijna allemaal psalmen. Wie nadenkt over de christelijke ere-dienst kan niet om het joodse volk heen. Daar liggen onze wortels. Juist tijdens dekerkdienst weten we ons heel erg verbonden met Israël.

VERWERKING1 Waarom zou je naar de kerk gaan? Zet een 1 bij de zin die jou erg aanspreekt en een 0 bij de zin die je helemaal niets

zegt. Praat er daarna met elkaar over door.

Ik ga naar de kerk...

�� Om vrienden en vriendinnen te ontmoeten. �� Omdat het moet van thuis.�� Om bekeerd te worden. �� Om God te loven.�� Om de Bijbel beter te kunnen begrijpen. �� Om stil te worden van binnen.

2 Reageer op de volgende uitspraken. Als je vóór een uitspraak bent, steek je een hand op. Ben je tegen, dan doe je niets.Bij iedere uitspraak mogen twee voorstanders en twee tegenstanders vertellen waarom ze voor of tegen zijn.

• Als je uit gewoonte naar de kerk gaat, kun je evengoed thuis blijven.• Als je niet regelmatig naar de kerk gaat, komt het er op den duur helemaal niet meer van.• Als Jezus het al nodig had om naar de synagoge te gaan, kunnen wij de kerkdienst zeker niet missen.

1

LES

8

• Welk onderdeel spreekt jou hetmeest aan en waarom?

• Welk onderdeel spreekt jou hetminst aan en waarom?

4 Stel je voor dat jullie de liturgie voor de dienst van komende zondag mogen opstellen. Hoe zou deze er uitzien?Eventueel kun je deze opdracht uitvoeren in kleine groepjes. Daarna volgt bespreking in de hele groep.

a. Bedenk een thema voor de dienst.

b. Kies een bijbelgedeelte.

c. Zoek een tweede Schriftlezing uitdie bij de eerste past.

d. Schrijf op wat je wilt laten zingen.

e. Stel de volgorde van de liturgievast.

1

LES

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

a

b

c

d

e

3 Hoe ziet een kerkdienst in julliegemeente er uit? Haal de onderdelenuit de muur van de kerk en zet die in degoede volgorde (er zijn tien onderde-len).