DE VOGEZENWANDELEN IN EUROPA

Uitzicht op kasteel Fleckenstein

REIZEN JULI/AUGUSTUS 2002 63

Op 500 kilometer van Nederland ligt hetFranse natuurpark Vosges du Nord. Dit door UNESCO beschermde deel van deVogezen is een paradijs voor wandelaars. In deel III van deze REIZEN-wandelseriebrengen we opnieuw vier mooie wandelingenin kaart.TEKST & FOTOGRAFIE: CHRIS-JAN VAN DER HEIJDEN

DEN

TSJECHIË

OOSTEN-RIJK

NB

ITALIËSPANJE

ZWEDEN

NOORWEGEN

DUITS-LAND

FRANKRIJK

IERLAND

PORTUGAL

ZWI

L

ENGELAND

GRIEKENLAND

Ardennen (R10/2001)2 Eifel (R3/2002)3 Vogezen4 Tannheim56 Cornwall7 Bohemen8 Andalusië9 Wicklow Mountains10 Umbrië11 Zweden

12 Bretagne13 Vierwoudstedenmeer14 Lake District15 Pyreneeën

Kreta

12

15

1

11

2

5

6

149

7

13

10

3

8

4

POLEN

REIZEN-serie 'Wandelen in Europa'

1

Ω

et Parc Naturel des Vosgesdu Nord is een van de bestgeconserveerde natuurge-

bieden van Frankrijk. Zestig pro-cent van het gebied bestaat uitdicht beboste hellingen met ei-ken, beuken, dennen en sparren.De andere veertig procent vanhet park bestaat uit weilandenvol fruitbomen, kronkelendebeekjes en kleine Elzasser vak-werkdorpen. Doordat dit deelvan de Vogezen bestaat uit lageglooiende heuvels is het eenwandelgebied pur sang. De veleafgelegen kasteelruïnes en idio-te zandstenen rotspartijen ge-ven het landschap bovendieneen geheel eigen gezicht. De vol-gende vier wandelingen voerenje door het mooiste dat het parkte bieden heeft.

∑ De bossen bij La Petite-Pierre: Door uitgestrekte bossennaar de unieke grotwoningenvan Graufthal.∑ Rotsen, meren en beekjes:Langs rotsruïnes, meren, bizarrezandsteenformaties, meande-rende beekjes en een stukjehoogveen.∑ Vakwerk langs de Maginot-linie: Aan de rand van het parkdoor open landschap. Via hetmooie vakwerkdorp Hunspachnaar de robuuste bunkers van deMaginotlinie.∑ Rotskastelen en superuit-zichten: Deze boswandeling is de klassieker van de noordelij-ke Vogezen. Langs vier rotsruï-nes met als climax kasteelFleckenstein.

H

Het park heeft honderden gemarkeerde wandelpaden. Zelf routes uitzetten kan pri-

ma met wandelkaarten uit serie ‘Club Vosgien Top 25’ (1:25.000). Ter plekke bij VVV’s te

koop voor ¤ 9 (Nederlandse reisboekhandel ¤ 13). De kaartnummers 3713, 3714 en

3814 bestrijken het park. La Petite-Pierre, Oberbronn en Wissembourg zijn de mooi-

ste plaatsjes. Bel voor overnachtingsadressen met Maison du Parc, 0033-(0)3-

88014959 (www.parc-vosges-nord.fr). Als wandelhotel vonden wij Hotel la Couronne

in Reipertswiller erg leuk. Eenvoudig hotel in een dorp van niks. Maar ideale centra-

le ligging, complete rust en sublieme keuken (geweldige halfpension-maaltijden!).

Tel. 0033-(0)3-88899621, 2-pers.kamer v.a. ¤ 45, HP v.a. ¤ 50 p.p. (ma + di gesloten).

Andere aanrader: hotel Gimbelhof vanwege schitterende ligging (uitzicht kasteel

Fleckenstein en startpunt veel wandelroutes). Wel eenvoudige kamers en in vakan-

ties veel gezinnen. Tel. 0033-(0)3- 88944358, 2.pers.kamer ¤ 48.

WANDELGIDSPrima gids voor

onderweg is ‘Wandel-gids Vogezen/Elzas’van ANWB (¤ 12,25,

ISBN 9018014397). Met 35 beschreven

dagtochten waarvan 8 in de noordelijke

Vogezen.

Wandelinformatie

Het landschapTwee miljoen jaar geleden werden de

Vogezen bedolven onder de gletsjers van

de IJstijd. Behalve dan het noordelijkste

puntje. Waar in de rest van het gebied

de zandstenen bovenlaag door het ijs

werd weggeschuurd, bleef die laag in de

noordelijke Vogezen behouden. Juist

daardoor heeft het Parc des Vosges du

Nord een heel ander karakter dan de

zuidelijke Vogezen. Niet alleen zijn de

bergen lager (zelden boven de 500 me-

ter), de resten van het zandstenen pla-

teau zijn een soort geologisch pretpark.

Van diep uitgesneden dalen tot de meest

bizarre rotsformaties. Reuzenpadden-

stoelen, fossielen, Gaudí-achtige torens

en onheilspellend balancerende stenen.

Bovendien bleken vele van de priemen-

de rotseni n deze zwaar bevochten regio

in de Middeleeuwen een ideaal funda-

ment voor kastelen. Ze steken als her-

kenningsboeien uit boven de dicht be-

boste heuvels.

REIZEN JULI/AUGUSTUS 2002 65

FLORA & FAUNA: SPOREN OP HET ZANDPLATEAUIn 1998 werd het Parc Natural des Vosges du Nord alseerste natuurpark in Europa door de UNESCO uitgeroe-pen tot biosfeerreservaat, om de unieke flora en faunavan het zandplateau te beschermen. Het park barst vande zeldzame plant- en diersoorten en overal zul je desporen ervan aantreffen. Hieronder noemen we viersoorten waarvan de kans groot is dat je ze tijdens dewandelingen zult tegenkomen.

ROODGERANDE HOUTZWAMVan de vele soorten paddestoelen die het park rijk is, is de roodgerande

houtzwam het hele jaar door te bewonderen. Toch is hij niet altijd ge-

makkelijk te herkennen omdat hij in de verschillende groeifasen steeds

anders kleurt. Hij kan ivoorwit zijn, okergeel of zelfs bruinzwart. Een

trucje is kijken naar druppels. Deze houtzwam is de enige die aan de on-

derzijde waterige druppels afscheidt en een beetje zuur ruikt. Eten kun

je hem dan ook niet vanwege de bittere smaak en het taaie vlees.

Spottip: Groeit op sparren, zelden op andere naald- of loofbomen.

LEVENDBARENDE HAGEDISOok in Nederland komt deze hagedis voor, maar zien doe je het water-

vlugge diertje bij ons niet snel. In de Vogezen is dat een stuk gemakke-

lijker. Op de muren van de vele kasteelruïnes hoeven maar een paar

straaltjes licht te vallen en het 15 tot 20 cm lange reptiel baadt opzich-

tig in de zon. Wachtend op een maaltje spin, rups of ander kruipgedier-

te. Wordt de hagedis zelf bij zijn staart gegrepen door een kraai of

fazant, dan weet hij op Houdini-achtige wijze te ontsnappen door blik-

semsnel zijn staart af te stoten. Spottip: Op rotsen en oude stenen ge-

bouwen. In het bijzonder op het lage muurtje bij de ingang van kasteel

Wegelnburg (Wandeling 4).

Ω

FOTO

: FRI

TS V

AN D

AALE

N/FO

TO N

ATUR

A

FOTO

: K. W

OTH

E/ F

OTO

NATU

RA

KONINGINNEPAGEIn Nederland nog maar zelden te

zien, maar in de Vogezen liepen

we de magnifieke koninginnep-

age zomaar tegen het lijf. De

vliegtijd van deze 8 cm grote vlin-

der is van april tot september. De

mannetjes en vrouwen maken el-

kaar uitsluitend het hof op hoge

punten in het landschap. Dus op

de vele rotskastelen van het park

maak je een goede kans een vrij-

end paartje aan te treffen.

Spottip: Buiten het paren om heb

je de grootste kans een koningin-

nepage te zien in bloemrijke gras-

landen. Wij zagen er een op de

open weide voor Hirschthal tij-

dens wandeling 4.

SLECHTVALKDe slechtvalk broedt op de steile

rotswanden van de Vogezen. Dit

snelste dier ter wereld slaat zijn

prooien uit de lucht met duik-

vluchten waarbij snelheden tot

350 km per uur zijn gemeten. Door

zijn enorme wendbaarheid en

snelheid is een duikvlucht van de

slechtvalk een sensationeel ge-

zicht. Minder enthousiast over de-

ze luchtacrobatiek zijn de duiven.

Aangezien zij meestal het prooi-

dier zijn. Spottip: Let bij zandste-

nen rotsformaties op plekken die

wit zijn van vogelpoep. Ze wijzen

vaak de weg naar een nest. Op de

ruïne van kasteel Falkenstein

(wandeling 2) broedt bijna elk jaar

een paartje.

ROUTE 3 VAKWERK LANGS DE MAGINOTLINIE

STARTPUNTKerk van Schœnenbourg

ROUTEBESCHRIJVING∑ Neem achter kerkhof pad naar

beneden ∑ Einde pad linksaf en

eerste weg rechts ∑ Eerste weg

links ∑ Rechtdoor tot Hunspach

(alle zijpaden en wandelmarke-

ringen negeren) ∑ In Hunspach

wandelmarkering met groene

cirkel volgen door het dorp ∑ Op

kruising einde dorp pad recht-

door nemen (groene cirkel vol-

gen) ∑ Na 200 m eerste pad

linksaf een beekje over en om-

hoog lopen ∑ Eerste pad rechts

(langs bunker) ∑ Weg oversteken

en in gehucht Oberhof eerste

weg rechtsaf ∑ Einde pad links

en eerste pad rechts ∑ Eerste pad

links en weer eerste pad links (bij

bunker met zonnepaneel) ∑ Na

250 m langs bosrand bij wandel-

bordje met rode cirkel linksaf

(weer langs bosrand) ∑ Voor

dorp Oberhof langs de bosrand

rechtsaf ∑ Op verharde weg

rechtsaf ∑ Langs ingang bunker-

complex (mei t/m sept. geopend

14.00-16.00 uur, rondleiding van

2 uur à ¤ 5 p.p.) ∑ Verharde weg

blijven volgen ∑ Na voetbalveld

buigt weg naar rechts ∑ Neem

daar het onverharde pad recht-

door en loop terug naar

Schœnenbourg ∑

Afstand 10 km∑Tijd: 2,5 uur

66 REIZEN JULI/AUGUSTUS 2002

WANDELROUTES VOGEZEN

STARTPUNTParkeerplaats naast Office

de Tourisme in La Petite-

Pierre. De route start aan

overkant parkeerplaats, di-

rect rechts van klein stenen

monument en informatie-

bord.

ROUTEBESCHRIJVING∑ Pad naar beneden en

volg wandelmarkering met

rode ruit (‘Rocher des

Païens, Graufthal’) ∑ Na 1

km afdalen bij huis met in-

scripties rechtsaf ∑ Let op:

na 50 m wijst bordje met

rode ruit naar links: be-

doeld wordt het smalle,

steile pad dat links van het

bordje omhoog kronkelt en

niet het brede pad naar

links ∑ Rode ruit blijven

volgen (soms verdekt opge-

steld) ∑ Na Rocher des

Païens (overhangende rot-

sen) afdalen tot verharde

weg ∑ Daar linksaf tot

Chalet St. Hubert ∑ Ga voor

korte route bij St. Hubert

rechtdoor en na 1200 m

linksaf route met rode balk-

jes volgen ∑ Ga voor lange

route rechts en volg marke-

ring met rode ruit ∑

Afdalen tot verharde weg

en linksaf tot Graufthal ∑

Loop – na bekijken rotshui-

zen – Graufthal weer uit

over dezelfde weg ∑ De

markering houdt hier op ∑

50 m na kerkhof links om-

hoog karrenspoor op ∑

Zijpaden negeren en stij-

gen tot de eerste huizen

van Eschbourg ∑ Eerste

weg links (Rue de l’Église)

en op tweesplitsing rechts

∑ Na kerk links en meteen

weer links ∑ Dorp uitlopen

∑ Na 2 km buigt weg bij

voetbalveld naar rechts en

daar wandelmarkering met

rode balkjes tot einde route

volgen ∑ Pad daalt 3 km

door bossen ∑ Na gebouw

houthandel rechtsaf water

oversteken en op verharde

weg linksaf ∑ Na 150 m

linksaf over smal pad steil

naar boven ∑ Pittige klim

∑ Helemaal boven bankjes

met uitzicht ∑ Links aan-

houden en afdalen naar La

Petite-Pierre ∑

ROUTE 1 DE BOSSEN BIJ LA PETITE-PIERREAfstand 7 of 17 km∑∑∑∑Tijd: 2 of 5 uur

Eschbourg

La Petite-Pierre

Grauft-hal

Rocherdes Païens

Weyerkopf+ 385 m

+ 354 m

Rehkopf+ 354 m

+ 378 m

+ 327 m

Brunnkopf+ 363 m

F R A N K

RI J

K

F R A N K

RI J

K

1.2.3.4.5.6.7.8.9.

10.11.

StartpuntHuis met 'graffiti'Overhangende rotsenChalet St. HubertVisvijversRotshuizenRestaurantKerkhofKruisbeeldVoetbalveldUitzicht

200 m

400 m

F R A N K

RI J

K

De bossen bijDe bossen bijLa Petite-PierreLa Petite-PierreDe bossen bijDe bossen bijLa Petite-PierreLa Petite-Pierre

N

P

4

6

2

3

7

8

9

10

11

1

5

korte variant

1.2.3.4.5.6.7.8.9.

10.11.

StartpuntHuis met 'graffiti'Overhangende rotsenChalet St. HubertVisvijversRotshuizenRestaurantKerkhofKruisbeeldVoetbalveldUitzicht

500 m0 m

200 m

400 m

Ober- hof

Schœnen- bourg

Hunspach

+ 183 m

+ 207 m

Vorderwald

Rotten-wald

VVakwerk langs de Maginotlinieakwerk langs de MaginotlinieVVakwerk langs de Maginotlinieakwerk langs de Maginotlinie

N

1. Startpunt2. Uitzicht3. Patisserie4. Vogelverschrikker met helm WO I5. Bunker met zonnepaneel6. Museum Maginotlinie7. Restaurant + terras8. Voetbalveld

4

2

3

7

8

1

5

6

0 m

200 m1. Startpunt2. Uitzicht3. Patisserie4. Vogelverschrikker met helm WO I5. Bunker met zonnepaneel6. Museum Maginotlinie7. Restaurant + terras8. Voetbalveld

500 m

REIZEN JULI/AUGUSTUS 2002 67

ROUTE 4 ROTSKASTELEN MET SUPERUITZICHTEN

STARTPUNTParkeerplaats restaurant Gimbelhof.

Rij vanuit Lembach richting kasteel

Fleckenstein en volg borden Gimbel-

hof.

ROUTEBESCHRIJVING∑ Volg de wandelmarkering met

rode stip richting Hohenbourg ∑ Na

900 m langzaam stijgen door bos op

open plek (bankje naast stenen zuil)

∑ Volg daar wandelmarkering met

rode driehoek en rood-wit blokje

richting Krappenfels ∑ Hou na 75 m

het brede pad naar rechts aan (rode

driehoek volgen) ∑ Loop Krappen-

fels op voor prachtig uitzicht ∑

Loop terug naar pad en neem op de

hoek het steile pad omhoog (naast

bordje 71) naar kasteel Loewenstein

∑ Volg na Loewenstein rood-witte

markering naar kasteel Hohenbourg

∑ Volg na kasteel pad naar beneden

∑ Na 75 m splitst route zich (bij

Maidenbrunnen) ∑ Volg voor korte

route wandelmarkering met rode

blokjes naar links (loopt door tot

kasteel Fleckenstein) ∑ Ga voor

lange route rechtsaf richting

kasteel Wegelnburg ∑ Na 100 m

Duitse grens ∑ Hou middelste pad

aan naar boven ∑ Volg bij kasteel

rood-gele markering smalle pad

naar beneden ∑ Negeer na 200 m

pad naar rechts en loop rechtdoor

tot kruising van paden ∑ Neem

dalende weg naar dorp Hirschthal

(markering met blauwe streep)

∑ Ga in Hirschthal linksaf ∑

Neem buiten dorp aan linkerkant

weg bij bankje het smalle pad naar

Fleckenstein (rood-witte markering)

∑ Vanaf kasteel Fleckenstein

(geopend 10.00-16.30 uur, entree

¤ 1,85) via rood-witte bordjes terug

naar Gimbelhof ∑

cvdheijden@anwb.nl

Afstand 6 of 11 km∑∑∑Tijd: 2,5 of 4 uur

Hoe pittig?∑ = relaxt

∑∑ = lichte stijging∑∑∑ = gemiddeld

∑∑∑∑ = pittig∑∑∑∑∑ = zwaar

ROUTE 2 ROTSEN, MEREN EN BEEKJES

STARTPUNTParkeerplaats bij Etang de

Hanau. Gelegen aan weg

van Niederbronn-les-Bains

naar Bitche.

ROUTEBESCHRIJVING∑ Ga linksom het meer en

volg wandelmarkering

met gele blokjes ∑ Loop

over vlonders door stuk

veenbos ∑ Steek weiland

door naar Waldeck ∑ Bij

kasteel rechtsaf gele blok-

jes volgen ∑ Na 1800 m

aan linkerkant rotsforma-

tie Erbsenfelsen ∑ Bij ein-

de rotsformatie pad

rechtsaf haaks naar bene-

den ∑ Volg vanaf hier

markering met groene

rondje totdat je na 2 km

rechts door de bomen de

camping aan het

Hanaumeer ziet ∑ Ga

voor korte route recht-

door ∑ Neem voor lange

route eerste pad haaks

naar links en volg wandel-

markering met blauwe

kruis tot kasteel

Falkenstein ∑ Neem vanaf

kasteel hetzelfde pad te-

rug maar volg nu marke-

ring met blauwe driehoek

(bij stenen picknicktafel

links aanhouden) ∑ Na

1,5 km verharde weg over-

steken bij poterie du

Hérisson ∑ Beekje overste-

ken en over spoor rechtsaf

∑ Volg pad parallel aan

spoor (markering geel-wit

blokje) ∑ Bij groot paars

huis rechtsaf ∑ Spoor en

weg oversteken en volg

markering met geel

blokje terug naar het

Hanaumeer ∑

Afstand 6 of 14 km∑∑∑Tijd: 2 of 5 uur

Ω Routes gecheckt in mei 2002, maaromstandighedenkunnen altijd wijzigen en hourekening met seizoensinvloeden.

Lieschbach

Étangde Hanau

Waldeck

Erbsen-felsen

Étangde Lieschbach

KasteelWaldeck

KasteelFalkenstein

FR

AN

KR

I JK

Hasselberg+ 334 m

Fôret Dom.

De HanauGrand

Steinberg+ 351 m

+ 346 m

Muckenkopf+ 362 m

Rotsen, meren en beekjesRotsen, meren en beekjesRotsen, meren en beekjesRotsen, meren en beekjes

N

P

4

5

6

1

2

3

7

8

1. Startpunt2. Veenbos3. Kruisbeeld4. Slechtvalk5. Stenen picknicktafel6. Poterie du Hérisson7. IJsvogel8. Restaurant

1. Startpunt2. Veenbos3. Kruisbeeld4. Slechtvalk5. Stenen picknicktafel6. Poterie du Hérisson7. IJsvogel8. Restaurant

korte variant500 m

0 m

200 m

400 m

Gimbelhof

GR 5

3

Fleckenstein

Hohenbourg

Lœwen-stein

Wegeln-burg

Krappen-fels

DU

I T

SL A N D

F R A N K R I J K

+ 308 m

+ 571 m

Hirschthal

Sa

arb

ach

DU

I T

SL A N D

Rotskastelen met superuitzichtenRotskastelen met superuitzichtenRotskastelen met superuitzichtenRotskastelen met superuitzichten

N

korte variant

DU

I T

SL A N D

1. Startpunt2. Uitzicht3. Maidenbrunnen4. Oude grenspalen5. Hagedissen6. Koninginnepage7. Kiosk (alleen ijs en frisdrank)8. Restaurant (ma + di gesloten)9. Roodgerande houtzwam

1. Startpunt2. Uitzicht3. Maidenbrunnen4. Oude grenspalen5. Hagedissen6. Koninginnepage7. Kiosk (alleen ijs en frisdrank)8. Restaurant (ma + di gesloten)9. Roodgerande houtzwam

4

5

6

2

3

8

9

P1

70 m

600 m

200 m

400 m

500 m

68 REIZEN JULI/AUGUSTUS 2002

REIZEN ARRANGEMENT

ONTDEK DE VOGEZEN

In samenwerking met Frantour biedt REIZEN u een aantrek-

kelijk individueel wandelarrangement aan in de noordelijke

Vogezen. Een ideaal wandelgebied op minder dan 5 uur rijden

van Nederland. Met een lekker hotelletje en inclusief een tong-

strelend vijfgangendiner met specialiteiten van de Elzas.

In de schaduw van beboste heuvels, omgeven door zandstenen rotsen

met talrijke burchten die over de groene dalen met meren uitkijken,

bevindt zich het middeleeuwse dorpje La Petite-Pierre. Een ideale uit-

valsbasis voor een aantal mooie wandelingen in het natuurpark van

de Noordelijke Vogezen. Naast de wandelingen in dit nummer van

REIZEN, krijgt u een informatiepakket met gedetailleerde wandelbe-

schrijvingen en een wandelkaart. Daarmee vind u moeiteloos de weg

over de bewegwijzerde paden door bergen, bossen en weiden.

U verblijft in het sfeervolle hotel Aux Trois Roses ***, in traditioneel

18e eeuwse stijl gebouwd. De ruime kamers bevinden zich aan de

achterzijde met een panoramisch uitzicht en er is een binnenzwem-

bad. Tevens beschikt het hotel over een uitstekend restaurant met een

prachtig uitzicht over het gebied.

Geldig in de periode 1 juli t/m 30 december 2002

∑ 3 overnachtingen op basis van een 2-persoonskamer∑ 3 x ontbijtbuffet∑ 1 x 5-gangendiner met specialiteiten uit de Elzas ∑ informatiepakket met wandeltips

Vervoer, reserveringskosten ¤ 25, Calamiteitenfonds ¤ 3,40, 1-persoonskamertoeslag, reis en/of annuleringsverzekering.

Valerius Reizen Cornelis Krusemanstraat 1, 1075 NB Amsterdam, tel: 020-673 07 73, fax: 020-672 35 56, e-mail: reizen@valerius.nl

Arrangementsprijs ¤ 185 p.p. inclusief

Niet inbegrepen

Boeking en informatie

4 dagen wandelen voor ¤ 185

ASPIVENIN®EENVOUDIG TE BEDIENEN VACUÜM-POMPJE MET 4 UITZUIGNAPJES.• VERWIJDERT PIJNLOOS GIF EN ANGELS

• VERMINDERT DIRECT PIJN, JEUK, ZWELLING EN ALLERGISCHE

REACTIES

ASPIVENIN®

wespenmuggenvliegenmierenspinnenslangenkwallen

E F F E C T I E F B I J S T E K E N E N B E T E N V A N :

Twinny Load Er valt zóveel

te beleven.

www.fietsdrager.nl

Voor meer informatie

kunt u terecht bij uw

rijwiel-, auto- en caravan-

(accessoire) zaak.