Geschreven in het zand. Een beeldend schrijven over het ontstaan van Wadland en een selectie van ingezonden tekstregels voor de Waddenzee.

Wadland - Oerol 2014 Over de wonderlijke werking van de cyclische natuur.

Zaterdag 21 juni 2014 om 10.21 uur buigt het noordelijk halfrond van de aarde maximaal naar de zon, het moment van de zonnewende. Dit boekje geeft rond dit moment per half uur de waterstand op Terschelling-West aan; onderin het tijdstip, links het waterpijl.

22|51

-1 | 12

WADLANDgeschreven in het zand

SLeM

Uitgave SLeM - Stichting Landschapstheater en MeerIdee en realisatie Bruno Doedens, Machiel SpaanTeksten Joop Mulder, oprichter/creatief directeur Oerol

Bruno Doedens, SLeM; Machiel Spaan, M3H Arjan Berkhuysen, directeur Waddenvereniging

Tekstredactie Frits VogelsFoto’s GBV = Gerrit Bart Volgers; BD = Bruno DoedensVormgeving Theo HeldensDruk Ten Brink MeppelBindwerk Hexspoor Boxtel Dit Wadlandboekje is een coproductie van Oerol, SLeM & Waddenvereniging

© SLeM 2014 - ISBN 978-90-822399-0-4Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van SLeM.

23|21

-1 | 02

Hoe het wad Mondriaan ontdekte

Voorwoord_________

Op de Noordsvaarder van Terschelling is voor Oerol 2014 de landschapsinstallatie Wadland gebouwd. In het zand tussen de lange dammen van wilgentenen worden tekstregels voor de zee geschreven, een ode aan de natuur, haar kracht en haar schoonheid. In de wetenschap dat de natuur dynamisch en cyclisch is, zijn met eb teksten in het zand gekrast die met vloed weer door de zee worden meegenomen, elk getij opnieuw. Wadland maakt, met zijn op het schilderij ‘Pier en Oceaan’ van Mondriaan geïnspireerd patroon, op theatrale wijze de werking van de kweldervorming zichtbaar en vertegenwoordigt daarmee een nieuwe wijze van kijken naar en omgaan met de natuur. We noemen het Culturele Landschapsontwikkeling. Naast de werking van de ecologische wetmatigheden, de wind en stroming als haar

23|51

-0 | 87

natuurlijke aanjagers, krijgen daarbij ook de sociale en culturele componenten een prominente plaats. We bedanken iedereen die heeft bijgedragen aan de totstandkoming van Wadland en speciaal alle studenten en vrijwilligers die samen de méér dan twaalfhonderd meter wilgendammen hebben gebouwd. Geniet van natuur en cultuur. Geniet van Wadland.

Joop Mulder, Machiel Spaan en Bruno Doedens

24|21

-0 | 70

GBV

Wadland _______

Wadland 2014 is een tijdelijk landschap van wilgentenen dat het proces van kweldervorming zichtbaar maakt. Wadland is geïnspireerd op het abstracte schilderij van Mondriaan ‘Pier en Oceaan - 1915’. Het is een experiment en schaalmodel voor nieuw te ontwikkelen kwelders. Zoals bijvoorbeeld de Strieperkwelder bij Midsland, een initiatief van de Gemeente Terschelling in samenwerking met Oerol in het kader van Sense of Place en Culturele Landschapsontwikkeling.

Wadland is een geconstrueerd landschap op de Noordsvaarder van circa honderdvijftig bij honderdvijftig meter. Water en slib uit de Waddenzee zoekt met behulp van de eb- en vloedbeweging zijn weg binnen de structuur van wilgentenendammen waardoor kreekjes en een eerste aanzet van kleine wallen gaan ontstaan. Wadland is

24|51

-0 | 48

een vervolg op Pannenland 2013 waarin het proces van duinvorming beleefbaar werd gemaakt.

Wadland is gebouwd met de hulp van meer dan tweehonderdvijftig studenten uit binnen- en buitenland en vrijwilligers. Bij de Wadland- workshops stond het ‘learning by doing’ centraal. Door direct te bouwen met de wilgentenen zijn verrassende constructie-principes voor het weven en knopen ontdekt. Op een intuïtieve wijze zijn de mogelijkheden van het materiaal doorgrond. Door oefening en herhaling zijn alle deelnemers ‘experts’ geworden in het bouwen met wilgentenen.

De gebouwde wilgentenendammen worden keer op keer blootgesteld aan het getij. De dammen hebben invloed op de stroming en de zandverplaatsing. Door te testen, te kijken, te monitoren en steeds weer te verbeteren, ontstaat er gedurende de workshops een

BD01|21

-0 | 26

BD

steeds scherper beeld van het dynamische proces en het mogelijke eindresultaat. Studenten leren samen te werken en worden fysiek geconfronteerd met de logistiek van het bouwproces.

Naast het bouwen hebben we ook hoogwaterlezingen en duinwandelingen georganiseerd. Met de lezingen wordt Wadland geplaatst in de reeks van SLeM-projecten zoals Jaarringen 2006 en Pannenland 2013. Het begrip Culturele Landschapsontwikkeling speelt hierbij een essentiële rol. Tijdens de duinwandelingen vertelt geoloog en bioloog Han Leereveld over de ontstaansgeschiedenis van de Waddenzee en de Waddeneilanden. Met deze verhalen plaatsen we Wadland in een grotere context.

Wadland is meer dan een landschappelijke installatie. Het is ook een educatief project dat studenten van verschillende opleidingen

01|51

-0 | 05

met elkaar verbindt en studenten leert over de nieuwe wijze van Culturele Landschapsontwikkeling. Het laat studenten ervaren wat het is om onderdeel te zijn van iets groots en dynamisch en wat de rol van de verbeelding daarin kan zijn.

Machiel Spaan en Bruno Doedens

BD02|21

0 | 06

BD

Sense of Place ______________

Als onderdeel van Leeuwarden Culturele Hoofdstad van Europa in 2018 is het project ‘Sense of Place’ in het leven geroepen. Een initiatief om verder te kijken dan alleen Terschelling en met bijzondere landschapsprojecten de rijkdom en potentie van het Cultureel Erfgoed Waddenzee aandacht te geven en zichtbaar te maken. Met een tiental initiatieven met verschillende kunstenaars zal het project ‘Sense of Place’ in de komende jaren ingevuld gaan worden. Wadland van SLeM is hiervan het eerste project. Het dient als voorbeeld voor de Culturele Landschapsontwikkeling van (nieuwe) kwelders, waaronder de beoogde verandering van de Strieperkwelder ten zuiden van Midsland. De mens heeft, in de relatief korte geschiedenis van Terschelling, met talloze ingrepen, het huidige landschap vormgegeven. Kloosterlingen legden eeuwen geleden in het Waddengebied dijkjes

02|51

0 | 33

aan, zij startten de inpoldering. De mens bleef pionieren in het landschap, in eerste instantie vanuit lijfsbehoud, later ook vanuit economische motieven en weer later vanuit een betrokkenheid met de natuurlijke omgeving en het behoud van de natuurlijke kwaliteiten. Met handwerk en machines, telkens werden nieuwe methoden ontdekt, toegepast en doorontwikkeld. Nieuwe inzichten gaan een dialoog aan met het specifieke getijdenlandschap en spelen een spel met de elementen. Alles wat wij zien, beleven en ervaren is door mensenhanden aangeraakt. Kijk naar de duinvorming waaronder de stuifdijk, de inpoldering en niet te vergeten de kwelders.

Oerol wil graag een gids zijn in de Culturele Natuur- en Landschapsontwikkeling én het bewustzijn van de plek, de notie van een locatie. Een gids die spreekt als verkenner, reiziger en bewoner. Een gids van realiteit en actualiteit, maar ook van fictie en

GBV03|21

0 | 46

BD

fantasie. Oerol wil in de komende jaren een verhaal brengen over het landschap dat in het centrum van de gebeurtenissen staat: wat brengt de mens teweeg in het landschap en hoe vertalen we dat vanuit en naar de samenleving? Improvisaties, imitaties, fysieke pres(en)taties, babbelen, oreren, verleiden, alle technieken uit het theater zien we in het landschap terug. En alles in het licht van ‘Sense of Place’, om ons gevoel en besef van de locatie naar boven te halen. In de geschiedenis van het Oerol festival is er via de kunsten een nieuwe relatie ontstaan tussen het gevormde landschap en de beleving ervan. De relatie tussen cultuur en natuur wordt op zowel speelse als kritische wijze ondervraagd. Het landschap van Terschelling, met zijn geologische, sociologische, biologische en historische eigenheden en processen, vormt zowel het platform als de voedingsbodem voor dit creatieve onderzoek. In dit laboratorium voor cultuur en natuur wil Oerol een bijdrage leveren aan ontwikkelingen

03|51

0 | 55

en de discussie voeden door een nieuwe vorm van samenwerking tussen kunstenaars en wetenschappers met het getijdenlandschap van het Waddengebied als gedeelde fascinatie.

‘Sense of Place’ is onze volgende stap. Landschapsontwikkeling willen wij koppelen aan de kunsten. Landschapsarchitecten en -kunstenaars die zich bemoeien met kweldervorming en zandsuppletie, beeldend kunstenaars die observatoria ontwerpen, theatermakers die expedities maken. Oerol kan gedurende het festival de resultaten van onderzoeken en landschapsontwikkelingen op locatie tonen en laten beleven door een groot publiek. Vervolgens moet dit de leidraad zijn die het waddengebied nog meer bijzonder maakt vanwege de Culturele Natuur- en Landschapsontwikkeling en de beleving er van.

Joop Mulder

GBV04|21

0 | 57

GBV

Culturele Landschapsontwikkeling ________________________________

Culturele Landschapsontwikkeling heeft als doel landschapsvormende processen cultureel aan te jagen, te verrijken en onder de aandacht te brengen van bewoners en een breed publiek. Dit door samenwerking van kunstenaars, wetenschappers, studenten, eilandbewoners en bezoekers. Daarmee worden zowel het begrip en de schoonheid van de dynamische processen die het waddengebied en Terschelling continu vormen en vervormen vergroot, als ook de processen zelf beïnvloed en aangejaagd. Zo ontstaan inspirerende rijkere landschappen die meerdere doelen dienen en de schoonheid en poëzie van proces en resultaat zichtbaar maken.

Deze benadering, ontwikkeld door Joop Mulder (Oerol) en Bruno Doedens (SLeM), kan gezien worden als een bijdrage naar het

04|51

0 | 53

zoeken van een logische volgende stap in de ontwikkeling van het landschap in Nederland. Een logische stap in het omgaan met landschap en natuur in het ‘gevecht’ met de zee, waarin Nederland al eeuwen voorop loopt. Na het technisch kunnen bouwen van kustverdedigingen, het droogleggen en vormgeven van nieuw land, van landschap, zelfs van natuur, voegen we een nieuwe culturele laag toe. Door participatie en verbeelding zorgt deze voor de benodigde ‘maatschappelijke verankering’ zonder de ecologische waarden en veiligheidsdoelstellingen te vergeten.

Overheden zijn in het Waddengebied al jaren bezig met Dynamisch Kustbeheer, zandsuppleties, de zee inlaten, het land mee laten groeien, zachtere dijken en biobouwers, zijn hier voorbeelden van. De overheid krijgt daarbij ook steeds vaker te maken met sceptische bewoners. Onbegrip over landschappelijke veranderingen blijkt veelal voort te

BD05|21

0 | 44

BD

komen uit gebrekkige informatievoorziening en betrokkenheid. Het verbeteren van het draagvlak en de informatievoorziening vraagt om een andere werkwijze. Een manier van werken die de bewoners meer bij het proces betrekt en ze ook trots maakt op het resultaat van de landschapsvervormingen. Hiervoor is het nodig nieuwe coalities te vormen, nieuwe werkwijzen toe te laten, experimenten aan te gaan én de verbeelding te laten spreken. Dit kan o.a. door kunstenaars en wetenschappers van verschillende disciplines bij de landschapsvormende processen die de eilanden continu vormen en vervormen een centralere rol te geven. Zo kunnen nieuwe plannen voor bijvoorbeeld zandsuppleties en zachtere dijken een positief imago krijgen en tot de verbeelding spreken. Op deze manier kunnen mogelijk ook onnodige procesvertragingen worden voorkomen. Kunstenaars en wetenschappers nemen in deze processen de rol om met vele betrokken partijen de landschapsvormende processen - van

05|51

0 | 31

natuurkrachten én menselijke activiteiten - te beïnvloeden en te vertalen naar overtuigende beelden die sociale en culturele verankering en betekenis geven.

Joop Mulder en Bruno Doedens

06|21

0 | 13

GBV

Waddenvereniging________________

Het wad is een van de grootste gebieden op aarde waar het getij nog vrij spel heeft. Eb en vloed, zoet en zout, wisselen elkaar voortdurend af. Door deze dynamiek is er een uniek landschap ontstaan met een schitterende natuur. In 2009 is de Waddenzee uitgeroepen tot natuurlijk werelderfgoed. Het is daarmee ons eigen Great Barrier Reef, Kilimanjaro of Grand Canyon. Net zo uniek, maar dan heel dichtbij!

De Waddenvereniging is er voor en door waddenliefhebbers zoals u. Samen zorgen we ervoor dat iedereen kan blijven genieten van het waddengebied. We werken aan een goede balans tussen menselijke activiteiten en de kwetsbare waddennatuur. Voor kustverdediging moet er in het kader van klimaataanpassing heel wat gebeuren en

06|51

-0 | 06

de Waddenvereniging is er voorstander van dat dit zo natuurlijk mogelijk gebeurt. Niet zomaar hogere dijken, maar waar het kan gebruik maken van de waddendynamiek om de kust veiliger te maken.

De actieve betrokkenheid van bevolking en creatieve mensen bij dit soort projecten is een goede zaak. Sommige mensen zijn bang dat het omslaat in tuinieren op de vierkante centimeter, maar wij denken dat dat wel meevalt als we de natuurlijke processen van het waddengebied als uitgangspunt nemen. Wadland is hier als pilot een mooi voorbeeld van.

Arjan Berkhuysen

BD07|21

-0 | 28

GBV

07|51

-0 | 48

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

0

-25

-50

-75

-100

-125

-150

25

50

75

100

125

NAP

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

eerste kwartier volle maan

-

-

-

-

-

-

-

125

100

75

50

25

0

25

50

75

100

125

150

Wadlandkalender - water- en maanstanden, West-Terschelling, juni 2014

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

0

-25

-50

-75

-100

-125

-150

25

50

75

100

125

NAP

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

zonnewende

nieuwe maanlaatste kwartier

08|21

-0 | 68

GBV

08|51

-0 | 85

Geschreven in het zand

Honderden rollende koppen met donkerblauwe ogen komen op ons afMarion Smit - Utrecht

Laag kerft zon schaduw in wad, straks streelt maan het waterNicolette Leenstra - Assen

09|21

-0 | 98

Honderden rollende koppen met donkerblauwe ogen komen op ons afMarion Smit - Utrecht

Laag kerft zon schaduw in wad, straks streelt maan het waterNicolette Leenstra - Assen

Inkeer uitkeer keer op keer omkeer terugkeer keer je weer?Lidewij Kemme - Broek op Langedijk

D’aan einder daze mist toont in heiig licht vers gekwelderd landRiann - Alkmaar

09|51

-1 | 08

Inkeer uitkeer keer op keer omkeer terugkeer keer je weer?Lidewij Kemme - Broek op Langedijk

D’aan einder daze mist toont in heiig licht vers gekwelderd landRiann - Alkmaar

51

Golven nemmen gien ofscheid | Golven nemen geen afscheidWillem Tjebbe Oostenbrink - Zuidhorn

Golven nemmen gien

Het water komt, het water gaat – beweging Linda Maters - Amsterdam

10

-1 | 12

Golven nemmen gien ofscheid | Golven nemen geen afscheidWillem Tjebbe Oostenbrink - Zuidhorn

ofscheid | Golven nemen geen afscheidWillem Tjebbe Oostenbrink - Zuidhorn

waaruit land ontstaat

21

o, wadland van komen en gaan | laat mij op uw bodem staanJanny Baars - Hoevelaken

Wie schept dit land uit zee en zand? Is het de maan of Mondriaan?Linda Maters - Amsterdam

10

-1 | 10

o, wadland van komen en gaan | laat mij op uw bodem staanJanny Baars - Hoevelaken

Wie schept dit land uit zee en zand? Is het de maan of Mondriaan?Linda Maters - Amsterdam

10|51

geuren wad | het dijkpad kronkelt | kiezelt stil | de wind lucht | me opRob Komen - Alkmaar

Met de handen diep in de zakken, de voeten zilt, word ik opgetildLuciën Jansen - Buurse

-1 | 03

geuren wad | het dijkpad kronkelt | kiezelt stil | de wind lucht | me opRob Komen - Alkmaar

Met de handen diep in de zakken, de voeten zilt, word ik opgetildLuciën Jansen - Buurse

11|21

Wel, wat wirrelt en wurmt het wulpse wad weer!Ted van Putten - Den Haag

in getijden ademt de aarde eeuwig verlangend naar de maanHilda Boer - Enschede

-0 | 90

Wel, wat wirrelt en wurmt het wulpse wad weer!Ted van Putten - Den Haag

in getijden ademt de aarde eeuwig verlangend naar de maanHilda Boer - Enschede

11|51

Wind waait wolken over het wad water trekt sporen eiland geborenMagda Rietdijk - Niawier

Accepting the way-It is and is not and both-And not both, It is!Fons Elders - Warder

-0 | 73

Wind waait wolken over het wad water trekt sporen eiland geborenMagda Rietdijk - Niawier

Accepting the way-It is and is not and both-And not both, It is!Fons Elders - Warder

12|21

Kom en ga, schuimende kracht van transparant zacht glasAnita Hugen - Aruba

Met komen en gaan groeien de kwelders langzaam aanThomas Smith - Groningen

-0 | 52

Kom en ga, schuimende kracht van transparant zacht glasAnita Hugen - Aruba

Met komen en gaan groeien de kwelders langzaam aanThomas Smith - Groningen

12|51

Met duimdrukken in ‘t wad, geef ik mijn blauwdruk af, ik ben hierWillem Olthof - Nieuwegein

wijds wadden wad | wereldwijd wonder | waar water, maan en slik | het leven maken... Nelleke Hildebrand - Tilburg

-0 | 30

Met duimdrukken in ‘t wad, geef ik mijn blauwdruk af, ik ben hierWillem Olthof - Nieuwegein

wijds wadden wad | wereldwijd wonder | waar water, maan en slik | het leven maken... Nelleke Hildebrand - Tilburg

13|21

open... dicht en adem... ontwaak in de stroom... wees stil en luisterRuth van de Pol - Megen

Klotsend, ruisend, zacht en zout zwelt het water hard en koudAfra de Jong - Schijndel -0 | 05

open... dicht en adem... ontwaak in de stroom... wees stil en luisterRuth van de Pol - Megen

Klotsend, ruisend, zacht en zout zwelt het water hard en koudAfra de Jong - Schijndel

13|51

En is het de maan die de overvloed van tranen weg laat ebben?Gemma Cornelissen - Beuningen

De zandkorrels schuren met de tranen van de zee, schoorvoetendYvonne de Vries - Assen

0 | 20

En is het de maan die de overvloed van tranen weg laat ebben?Gemma Cornelissen - Beuningen

De zandkorrels schuren met de tranen van de zee, schoorvoetendYvonne de Vries - Assen

14|21

Neemt dan de branding zijn wending in het waddenrequiemS. van Tuinen - Enschede

het stijgt en daalt, golft en stuwt met de wind, al het leven Jeanne Stammeshaus- van der Windt - Schiedam

0 | 42

Neemt dan de branding zijn wending in het waddenrequiemS. van Tuinen - Enschede

het stijgt en daalt, golft en stuwt met de wind, al het leven Jeanne Stammeshaus- van der Windt - Schiedam

14|51

Het Stryper wyfke | Heeft Brandaris’ licht geleid | Tot Groene WeidenP.B. Kempe

Horizon-taal lees ik, in een zee van ruimte, om grenzeloos te zien!Jozua van der Ploeg

0 | 60

Het Stryper wyfke | Heeft Brandaris’ licht geleid | Tot Groene WeidenP.B. Kempe

Horizon-taal lees ik, in een zee van ruimte, om grenzeloos te zien!Jozua van der Ploeg

15|21

De maan omhelst deze tijgebonden plaats, één kus is nu genoegS. van Tuinen - Enschede

zaand stöft, ken niet oarden, sliek is geboren veur woddelschietenWillem Tjebbe Oostenbrink - Zuidhorn

0 | 75

De maan omhelst deze tijgebonden plaats, één kus is nu genoegS. van Tuinen - Enschede

zaand stöft, ken niet oarden, sliek is geboren veur woddelschietenWillem Tjebbe Oostenbrink - Zuidhorn

15|51

Wyn en Weagen wuolje op en oer dit lân | En ik ik sjoch it oanGeartsje Talsma - Wirdum FR

wadlanders, druppels over wangen nat nat van het wadMarja Dortmans - Haps

0 | 85

Wyn en Weagen wuolje op en oer dit lân | En ik ik sjoch it oanGeartsje Talsma - Wirdum FR

wadlanders, druppels over wangen nat nat van het wadMarja Dortmans - Haps

16|21

De maan weerspiegelt mijn gemoed van ingetogenheid en overvloed Monique Hendrikx-Hoenderdos

0 | 90

Vage maandraden trekken het water aanWilleke Verbeek - Harderwijk

De maan weerspiegelt mijn gemoed van ingetogenheid en overvloed Monique Hendrikx-Hoenderdos

16|51

Zanden baarden toen | Sinte-Lucia vloeide | vogelwachtlopersP.B. Kempe

o, wonderlijk wad, zelfs droog ben je nat...H. van Dijk - Norg

0 | 88

Zanden baarden toen | Sinte-Lucia vloeide | vogelwachtlopersP.B. Kempe

17|21

welke voet of vis omspoeld, voor bij jou deze golf is... Mariken de Goede - Amsterdam

Fluwelig blauw, gemeen grijs, nacht en dauw, waterzon – daarom Henk Littel - Dordrecht

0 | 81

welke voet of vis omspoeld, voor bij jou deze golf is... Mariken de Goede - Amsterdam

Fluwelig blauw, gemeen grijs, nacht en dauw, waterzon – daarom Henk Littel - Dordrecht

17|51

Jouw aantrekkingskracht overspoelt me en laat me naakt achterBen Souren - Nijmegen

Lucht en watert de grens die steeds verder het land op kruiptHenk Hoenderdos

0 | 67

Jouw aantrekkingskracht overspoelt me en laat me naakt achterBen Souren - Nijmegen

Lucht en watert de grens die steeds verder het land op kruiptHenk Hoenderdos

18|21

Kom, fluistert de maan tegen de zee | Je bent de liefde zelfHan van den Boogaard - Nijmegen

een herinnering die opkomt en daarna weer vergeten - een duinKika Groszkopf - Amsterdam

0 | 50

Kom, fluistert de maan tegen de zee | Je bent de liefde zelfHan van den Boogaard - Nijmegen

een herinnering die opkomt en daarna weer vergeten - een duinKika Groszkopf - Amsterdam

18|51

voorouders lang gelaagd zijn wij als klei, gelegd door ademend tijRuth Bugel - Assen

hier hoor je de adem van de wereld, zie je de hartslag van de zeeMaarten van Doremalen - Heerenveen

0 | 27

voorouders lang gelaagd zijn wij als klei, gelegd door ademend tijRuth Bugel - Assen

hier hoor je de adem van de wereld, zie je de hartslag van de zeeMaarten van Doremalen - Heerenveen

19|21

waarom wad alles zo dichtbij, eenmaal golf jij, tegenlicht dichtbij Jeroen Verveer - Rotterdam

na heen weer weer | en dan weer heen | en dan weer weerPaul Saris - Wortel (Hoogstraten)

0 | 05

waarom wad alles zo dichtbij, eenmaal golf jij, tegenlicht dichtbij Jeroen Verveer - Rotterdam

na heen weer weer | en dan weer heen | en dan weer weerPaul Saris - Wortel (Hoogstraten)

19|51

-0 | 20

20|21

SLeM - Stichting Landschapstheater en Meer________________________________________

SLeM schept ruimte voor verbeelding, activeert verwondering voor het alledaagse en laat sporen achter in het landschap en in de geest. Landschapstheater gaat over hoe kunstvormen het landschap en haar bewoners kunnen beïnvloeden, vervormen en van betekenis kunnen voorzien. Binnen de stichting, opgericht in 2003, komen de vakgebieden locatietheater, film/video en landschapsarchitectuur samen. Experimenten met de specifieke eigenschappen van de verschillende en zich uitbreidende disciplines komen voort uit de overtuiging dat wederzijdse beïnvloeding tot verrijking en vernieuwing leidt. Het contrast tussen de trage tijd bij landschapsarchitecten en de samengebalde en manipuleerbare tijd bij theatermakers, filmers en schrijvers biedt hiervoor vele mogelijkheden. Landschapstheater opereert op het grensvlak van de dagelijkse werkelijkheid. Hiervoor

-0 | 44

wordt een landschap gemaakt of vervormd en ten behoeve van het verschuiven van het perspectief vervreemd en opgeladen. In dit gecrëerde en vaak tijdelijke landschap is het publiek zowel deelnemer als toeschouwer. Het publiek kan zich in dit landschap verliezen zonder te verdwalen.

Het stichtingbestuur van SLeM wordt gevormd door Bruno Doedens, Veronique Vetjens en Frits Vogels. De raad van toezicht bestaat uit Marike Dijksterhuis, Marcel Kastein en Tobias Woldendorp.

20|51

Jaarringen 2006

-0 | 65

Pannenland 2013 21|21

Credits_______

Wadland is een coproductie van Oerol en SLeM en wordt door Bruno Doedens (SLeM) en Machiel Spaan (M3H) gerealiseerd met medewerking van specialisten, studenten, vrijwilligers en eilanders. Wadland is gerealiseerd in het kader van Leeuwarden Culturele Hoofdstad 2018.De ontwikkeling van de Strieperkwelder is een initiatief van de Gemeente Terschelling. SLeM verzorgt op voorspraak van Oerol het ontwerp.

Projectteam Wadland - SLeM Bruno Doedens, Machiel Spaan, Eva Souren, Stein van Brunschot, Erwin Webbink, Ariaan Witteveen, Han Leereveld, Theo Heldens, Piet Hein Spieringhs, Andras Hamelberg, Chris Corstens, Jan-Karel Lameer, Frits Vogels, Brigitte Defaix.

-0 | 84

Deelnemende studenten/opleidingen Academie v. Bouwkunst, landschapsarchitectuur en architectuur, AmsterdamHogeschool Van Hall Larenstein, landschapsarchitectuur, Velp Unitec Auckland, landschapsarchitectuur, Nieuw Zeeland Hogeschool Van Hall Larenstein, kust- en zeemanagment, Leeuwarden Hanzehogeschool, bouwkunde, Groningen Universiteit van Wageningen, landschapsarchitectuur, Wageningen University of Copenhagen, urban design, Denemarken

21|51

www.slem.org | www.oerol.nl | www.waddenvereniging.nl

29 mei - 1 juni 201424-25 mei 201417-18 mei 2014

13 mei 201412 mei 201416-17 dec 2013

-0 | 98