V.Z.W. ‘t Appelboomke 25 jaar R.I.Z.I.V.-conventie Jubileumcongres 2006

V.Z.W. t Appelboomke25 jaar R.I.Z.I.V.-conventieJubileumcongres 2006De verbazing voorbijVroegbehandeling bij autismespectrumstoornissenVrijdag, 13 oktober 2006

V.Z.W. 't Appelboomke - Runkstersteenweg 511 - 3500 Hasselt - www.appelboomke.be - [email protected] - 011 27 30 69

V.Z.W. t Appelboomke25 jaar R.I.Z.I.V.-conventieJubileumcongres 13-10-2006Medicatie bij kleuters met autismeKathleen Lantin, Jean Steyaert


InleidingEnkele klinische beeldenDiagnostische problemenWaarom medicatieKeuze van de medicatieEvaluatie van de werkingEffect in de leefgroepConclusies


StanAutisme + Lichte verstandelijke handicapOpvallende spanningsgevoeligheidAfgeleid, beperkte aandacht en concentratieOverprikkelbaar en impulsiefZwakke werkhoudingSpel: chaotisch en onhandig (dingen stuk maken o.w.v. onvoorzichtigheid)


Dieter 5 jaarAutisme + zwakbegaafd niveauMotorisch onhandig en onoplettendImpulsiefUitgesproken motorische onrust en rondlopen in de groepspraakwaterval, maar moeilijk te verstaanHeel vluchtig spelZwakke taakhoudingKan aandacht niet richten en niet verdelen tijdens spel of taak


Dimitri 6 jaarAutisme + lichte mentale retardatieUitdagend en eisend gedragAgressief en destructiefWoede- en huilbuienRigiditeitDwangmatige handelingenReeds medicatie (Risperdal) bij opname in Appelboomke


Wanneer medicijnengebruik? Bepaalde symptomen zijn niet (meer) te hanteren met alleen auti-specifieke en andere pedagogische maatregelen. ENDe ernst van de symptomen hindert de verdere ontwikkeling & behandeling van het kind. Dit wordt pas duidelijk bij aanleren nieuwe vaardigheden.OFSymptomen overstijgen de draagkracht van de omgeving.


Overzicht 5 jaar:34 kinderen11 psychofarmaca gestart + 1 anti-epileptica 1/3


Overzicht 5 jaar:


Grafiek2

5

2

2

4

Indicaties

Blad1

ADHD5Rilatine4

Overprikkelbaarheid2Risperdal4

uitagerend gedrag2Trazolan3

Slaapstoornissen4Tegretol1

Blad1

Middelen

Blad2

Indicaties

Blad3

Grafiek4

4

4

3

1

Middelen

Blad1

ADHD5Rilatine4

Overprikkelbaarheid2Risperdal4

uitagerend gedrag2Trazolan3

Slaapstoornissen4Tegretol1

Blad1

Middelen

Blad2

Indicaties

Blad3

Waarvoor medicijnengebruik? Extreme auti-symptomen (zelden):Sensorische overprikkelbaarheidStereotypien met zelfverwondend gedrag

Secundaire symptomenErnstige angstUitagerend gedrag: woede, agressieInslaapproblemen

Co-morbiditeit bij autismeADHD-klachtenSlaapstoornissen


Welke medicatie? Problemen bij de keuze en dosering:Wat is precies de co-morbiditeit?Leeftijd: 6 jaarAutismeAndere bijwerkingen


Welke medicatie?Probleem: Leeftijd Psychofarmaca zijn niet geregistreerd voor 6 jaar. Geen onderzoek m.b.t. werking (geen evidence base)Geen onderzoek m.b.t. farmacologische eigenschappen in die leeftijdsgroep. Soms onverwachte, of paradoxale bijwerkingen

Algemeen: wat werkt bij 7-12 jarigen werkt meestal ook bij 4-6 jarigenmethylfenidaat (Rilatine, Concerta)atypische neurolepticatrazodone (Trazolan)Anti-epileptica als stemmingsstabilisator: ???


Welke medicatie?Probleem: Autisme Bij autisme: andere werking: ???

Methylfenidaat: Aantal kleuters met ASS lijken meer gevoelig voor werking van methylfenidaat: werking bij lagere dosis dan bij kinderen met ADHD zonder ASSSoms toename van rigiditeit, stereotypien, over-focusedAtypische neuroleptica: geen duidelijk verschil met andere kinderen (?)Trazodone (Trazolan): Kleuters (met autisme) lijken minder gevoelig: werking pas bij relatief hogere dosis


Welke medicatie?Andere bijwerkingen bij kleuters? Bijwerkingen: profiel kan bij kleuters anders zijn dan bij oudere kinderen en volwassenenNeuroleptica: meer slaperigheid, meer motorische bijwerkingen (vooral oude neuroleptica), veel eetlustMethylfenidaat: af en toe hyperactiviteit Tranquilizers (Valium, Tranxene, Temesta.): vaak ontremming en motorische bijwerkingen


Welke medicatie bij kleuters met autisme?In de praktijkRilatine: autisme + ADHDRisperdal: overprikkelbaarheid, uitgesproken uitagerend gedrag, emotionele labiliteitTrazolan bij slaapstoornissenAnti-epileptica bij epilepsie


Vb. Dieter Rilatine2 x 2,5 daags: twijfelachtig2 x 5 mg: bijwerkingen: angstig, passiviteit, geen eetlust2 x 2,5: minder bijwerkingen, nog slaapproblemenUiteindelijk 1x 2,5 mg per dag meest effectieve dosis !Vermoeden van poor metabolizer kon niet bevestigd worden


Hoe medicatie geven?Altijd proefbehandelingAfgesproken doelsymptomenBijwerking voldoende bespreken met omgevingZeer geleidelijk opdrijvenBv. Rilatine: 2 x 2,5 mg 2 weken, 2x 5 mg 2 weken .Bv. Risperdal: 2 x 0,2 mg 1 week, 2 x 0,3mg 1 week.Objectieve evaluatie: vragenlijstenDubbel blind ?

Opvolging vanWerking t.a.v. doelsymptomenBijwerkingen: gewicht, groeistofwisseling vetten & glucose bij atypische neuroleptica


Evaluatie: VragenlijstenInstrumentenVerkorte Conners vragenlijst: ADHD-symptomenAberrant Behavior Checklist (Amman & Singh)Nachtkalender

Observaties: dagboek Groepsleiding, oudersNieuw gedragMogelijke bijwerkingen, verwachte en niet-verwachteVoldoende lang (behalve acute bijwerkingen)


VerkorteConners


Handleiding

Handleiding bij de CAP vragenlijst.

Geachte ouder / leerkracht / opvoeder,

Deze vragenlijst is bestemd voor het evalueren van het effect van medicatie

bij kinderen met aandachtsstoornissen en druk gedrag.

Het bestand bevat 12 werkbladen met telkens een identieke vragenlijst. Dit is bestemd

voor 4 medicatie-evaluaties: "periode voor", en "periodes 1 tot 3".

Voor elke periode zijn er 3 lijsten: "ouders", "leerkracht", "andere begeleider".

In overleg met de arts wordt bepaald welke van de 12 lijsten ingevuld zullen worden.

De lijsten kunnen uitgeprint worden of elektronisch ingevuld.

Bij elektronisch invullen:

- tijp de eerste maal de naam & voornaam van het kind hier:

- kies het juiste werkblad

- vul op de met de arts afgesproken data alle gele velden in : datum en beoordelingen

- bewaar (save) het bestand voor verder gebruik

-e-mail het hele bestand terug voor verwerking als het volledig ingevuld is

naar e-mail:

Bij invullen op papier:

- print de lijst een voldoende aantal malen uit

- vul op de met de arts afgesproken data de groene + de gele velden in. Dus ook naam van het kind en persoon die

de lijst invult, en de datum van invullen.

- stuur volgens afspraak de lijsten terug.

Beoordeling van het effect van de medicatie zal met de arts plaatsvinden,

nadat alle gegevens terugbezorgd zijn.

Met dank voor de mederwerking,

dr. .

periode voor, ouders

Ingevuld door: OUDERS / GROEPSLEIDING

Duid aan met een kruisje in het bijhorende vakje in welke mate volgende klachten zich voordoen bij uw kind / pupil.

Naam van het kind:0

Datum van invullen:Periode:Voor123

Klachtenin het geheel nietweinigja, maar niet opvallendduidelijkheel uitgesprokenScore

01234

1.Overactief (bv. Altijd met iets bezig)

2.Perfectionist

3.Babbelzuchtig, praatziek

4.Houdt van activiteit

5.Wordt snel kwaad, opvliegend

6.Goede concentratie, aandachtig

7.Overbeweeglijk, kan geen minuut stilzitten

8.Is onhandig (bv. Morst aan tafel, loopt dingen omver)

9.Leert uit zichzelf van de fouten die hij/zij maakt.

10.Breekt dikwijls dingen.

11.Werkt een begonnen activiteit af.

12.Licht geraakt.

13.Vlug afgeleid

14.Werkt overdreven nauwkeurig.

15.Wisselt snel van bezigheid.

16.Impulsief (handelt alvorens na te denken)

17.Rusteloos

18.Luistert goed, gehoorzaam.0

19.Mistroostig, heeft gedrukte stemming.

20.Verminderde eetlust.

21.Klaagt over hoofdpijn.

22.Heeft slaapproblemen.0

periode voor, leerkracht



Naam van het kind:0



01234

1.Overactief (bv. Altijd met iets bezig)0

2.Perfectionist0

3.Babbelzuchtig, praatziek0

4.Houdt van activiteit0

5.Wordt snel kwaad, opvliegend0

6.Goede concentratie, aandachtig0

7.Overbeweeglijk, kan geen minuut stilzitten0

8.Is onhandig (bv. Morst aan tafel, loopt dingen omver)0

9.Leert uit zichzelf van de fouten die hij/zij maakt.0

10.Breekt dikwijls dingen.0

11.Werkt een begonnen activiteit af.0

12.Licht geraakt.0

13.Vlug afgeleid0

14.Werkt overdreven nauwkeurig.0

15.Wisselt snel van bezigheid.0

16.Impulsief (handelt alvorens na te denken)0

17.Rusteloos0


19.Mistroostig, heeft gedrukte stemming.0

20.Verminderde eetlust.0

21.Klaagt over hoofdpijn.0


periode voor, ander begeleider



Naam van het kind:0



01234


2.Perfectionist0










12.Licht geraakt.0

13.Vlug afgeleid0




17.Rusteloos0






periode1 ouders



Naam van het kind:0



01234


2.Perfectionist0










12.Licht geraakt.0

13.Vlug afgeleid0




17.Rusteloos0






periode1, leerkracht



Naam van het kind:0



01234


2.Perfectionist0










12.Licht geraakt.0

13.Vlug afgeleid0




17.Rusteloos0






periode1, andere begeleider



Naam van het kind:0



01234


2.Perfectionist0










12.Licht geraakt.0

13.Vlug afgeleid0




17.Rusteloos0






periode2 ouders



Naam van het kind:0



01234


2.Perfectionist0










12.Licht geraakt.0

13.Vlug afgeleid0




17.Rusteloos0






periode2 leerkracht



Naam van het kind:0



01234


2.Perfectionist0










12.Licht geraakt.0

13.Vlug afgeleid0




17.Rusteloos0






periode2 andere begeleider



Naam van het kind:0



01234


2.Perfectionist0










12.Licht geraakt.0

13.Vlug afgeleid0




17.Rusteloos0






periode3 ouders



Naam van het kind:0



01234


2.Perfectionist0










12.Licht geraakt.0

13.Vlug afgeleid0




17.Rusteloos0






periode3 leerkracht



Naam van het kind:0



01234


2.Perfectionist0










12.Licht geraakt.0

13.Vlug afgeleid0




17.Rusteloos0






periode3 andere begeleider



Naam van het kind:0



01234


2.Perfectionist0










12.Licht geraakt.0

13.Vlug afgeleid0




17.Rusteloos0






Totaal scoren

Totaal Scores

Oudersleerkrachtandere begeleider

Voor000

Periode 1000

Periode 2000

Periode 3000

Totaal scoren

000

000

000

000

Ouders

leerkracht

andere begeleider

CAP Score

Tabel Scoren per Item

Voor oudersVoor begeleiding AVoor begeleiding B1 ouders1 begeleiding A1 begeleiding B2 ouders2 begeleiding A2 begeleiding B3 ouders3 begeleiding A3 begeleiding B


2.Perfectionist000000000000










12.Licht geraakt.000000000000

13.Vlug afgeleid000000000000




17.Rusteloos000000000000


Chart Scores per Item

000000000000

000000000000

000000000000

000000000000

000000000000

000000000000

000000000000

000000000000

000000000000

000000000000

000000000000

000000000000

000000000000

000000000000

000000000000

000000000000

000000000000

000000000000

Voor ouders

Voor begeleiding A

Voor begeleiding B

1 ouders

1 begeleiding A

1 begeleiding B

2 ouders

2 begeleiding A

2 begeleiding B

3 ouders

3 begeleiding A

3 begeleiding B

Conners Score / Item

Aberrant Behaviour ChecklistFactorenPrikkelbaarheid agitatieLethargie sociale isolatieStereotypienHyperactiviteit opstandig gedragBizar taalgebruik


Nachtkalender


Blad1

Datum789101112131415161718192021222324123456

Blad2

Blad3

Vragenlijsten: valkuilenTe letterlijk of te situatiegebonden opvatten van items. Bv.Kan geen minuut stilzittenOnhandig (bv. morst aan tafel)Discrepantie tussen vragenlijsten ouders / groepsleiding


Effect in de leefgroepStan en Dieter:Gefocust en geconcentreerd in werksessiesMinder afgeleid en overprikkeld door materiaal en omgevingResultaten van ergo en kleuterwerk: nauwkeuriger en zorgvuldiger werkenMeer doordachte handelingen i.p.v. impulsiviteit, meer leerbaarBetere afstemming op volwassenen (Stan) of groepsgenoten (Dieter)


Effect in de leefgroepDimitri:Destructief en agressief gedrag verminderde snel en doofde uitFlexibeler voor veranderingen en aanpassingen in dagstructuurSporadische woede- en huilbuien


Effect in de leefgroepAlgemeen: ruimte voor nieuwe leerprocessen(Ortho)pedagogische behandelingen en aanpassingen mogelijk: auti-specifieke aanpak meer kans op slagenRelatie met het kind positief gevolueerd


ConclusiesGeen medicatie die autisme geneestWel voor symptomen die ontwikkeling en behandeling tegenhoudenGroepsleiding & ouders zijn meestal best geplaatst om dit te detecterenDoelsymptomen duidelijk definirenGeen evidence base voor gebruik van psychofarmaca bij kleuters met autisme -> consensus of eigen ervaring -> proefbehandeling


Conclusies (2)Proefbehandeling: werkingbijwerkingenEvalueren van proefbehandeling is geen gemakkelijke opdracht voor groepsleiding / oudersMedicatie heeft vaak effect op interacties in hele groepMedicatie alleen is niet voldoende


V.Z.W. ‘t Appelboomke 25 jaar R.I.Z.I.V.-conventie Jubileumcongres 2006

Documents

Transcript of V.Z.W. ‘t Appelboomke 25 jaar R.I.Z.I.V.-conventie Jubileumcongres 2006