V.Z.W. ‘t Appelboomke 25 jaar R.I.Z.I.V.-conventie Jubileumcongres 2006

V.Z.W. t Appelboomke25 jaar R.I.Z.I.V.-conventieJubileumcongres 2006De verbazing voorbijVroegbehandeling bij autismespectrumstoornissenVrijdag, 13 oktober 2006

V.Z.W. 't Appelboomke - Runkstersteenweg 511 - 3500 Hasselt - www.appelboomke.be - [email protected] - 011 27 30 69

V.Z.W. t Appelboomke25 jaar R.I.Z.I.V.-conventieJubileumcongres 13 oktober 2006VerwelkomingProf. dr. Jean Steyaert


V.Z.W. t Appelboomke25 jaar R.I.Z.I.V.-conventieJubileumcongres 13 oktober 2006Getuigenis uit de mond van een ouderMevr. Elly Lauwers


V.Z.W. t Appelboomke25 jaar R.I.Z.I.V.-conventieJubileumcongres 13 oktober 2006Van de Wilde van Aveyron tot een scala van behandelingsmethodenProf. dr. I.A. van Berckelaer-Onnes


Waar begon het allemaal ?Behandeling


De Wilde van Aveyron (1775-1828)Kasper Hauser (1812-1833)18e 19e eeuw: retrospectie


Aandacht voor:

NosologieEtiologie Autisme van 1943 tot 1960


Autisme inNederland/Belgi1952 Van Krevelen een geval van e.i.a.1953 Kamp les psychoses chez lenfant1954 Grewel et al. Infantiel Autisme (zuster Gaudia Behandeling) 1955 Plenter Ziekte van Kanner


a. Psychogenetische verklaringstheorien

b. Organische verklaringstheorien

c. Combinatie van a. en b.Etiologie behandeling


Behandeling 1960 psychogenetische benadering

Psychodynamische benadering (Bethelheim 1967)Behavioristische benadering (Ferster 1961, Hewett 1965)Ethologische benadering (Tinbergen 1972)


Behandeling 1970 Interdisciplinaire invalshoekenPsycholinguistische benadering (Churchill 1970)Sensomotorische benadering Cognitieve benadering (Hermelin & OConnor 1970) (Ornitz 1971)


Strategien 1 (Schopler et al. 1978)TEACCH-principes: visualiseringDuidelijkheid in ruimteDuidelijkheid in tijdDuidelijkheid in activiteitenDuidelijkheid in benaderingOuders: co-therapeuten (1971)


Strategien 2 (Howlin & Rutter 1985)Gezinsgerichte strategie- Vermindering draaglastKindgerichte strategie - Stimulering van de normale ontwikkeling- Vermindering van specifieke autistische gedragingen- Eliminatie van non-spectrumgedragingen


Strategien 3(Van Berckelaer-Onnes & Van Engeland 1986)Gentegreerd behandelingsbeleidEerste graadsstrategieTweede graadsstrategieDerde graadsstrategieGebaseerd op Kok 1972


Eerstegraads strategieOuderbegeleidingInzicht in autismeInzicht in hun kind met autismeInzicht in opvoedkundige competentieFamiliebijeenkomstGezinFamilie (grootouders, ooms, tantes)HometrainingOndersteunende communicatie


Tweedegraads strategieCommunicatietrainingLogopedieFysiotherapiePsychomotore trainingSensorische integratie therapieSpeltrainingSociale vaardigheidstrainingEtc.


Derdegraads strategie

Eigenheid van het kindAngstigHyperactiefPassiefMotorisch gehandicapt


Matrix van twee assen KokRutter 1e 2e 3eGezin/omg.Norm.Ontw.Red.S.Probl.Elim.NS.Probl.


AutismespectrumOpvoeding Eerstegraadsstrategie OnderwijsBehandelingTrainingTweedegraadsstrategieIndividualiteiteigenheidDerdegraadsstrategiealternatiefregulier


Alternatief- Dolfijnentherapie - Bloesemtherapie

Regulier- Logopedie - Sensorische integratietherapie - SpeltrainingSonrise/KaufmanFacilitated CommunicationAlternatief - Regulier


??Behandeling: autismeEtiologieSymptomenDisciplineCognitieNeurobiologieBehandeling bepaald door:


De verbazing en het pionieren voorbij

Evidence based:gestuurd door gedrag of cognitie


Autisme OnderzoekGedragsniveau Cognitief niveauNeurobiologisch niveau


Gedrag: triade van WingVan gedrag naar cognitie:

Sociale interactiesCommunicatieVerbeelding


Achterliggend defect? Beperkte intentionaliteitBeperkte symboolvorming


Behandeling begrensd ??Intentionaliteit imitatie, spel

Symboolvorming communicatie, spel, taal


Cognitie: mogelijkeverklaringstheorienTheory-of-MindExecutieve FunctiesZwakke Centrale Coherentie


TOM: abnormale socialisatie, communicatie en verbeeldingC.C.: abnormale perceptie en verwerking van contextuele informatieE.F.: repetitief gedrag en cognitieve inflexibiliteitGABFEDC


Cognitie en behandeling

ToMToM-trainingenEFstructuur, planningCCbetekenisverlening


ToM training


Zwakke centrale coherentie

perceptie

betekenisverlening

sociale interactie communicatie verbeelding


Succesfactoren bij jonge kinderen Dawson et al.; Van Berckelaer et al.Lage ratio kind-behandelaarCommunicatie gericht op betekenisverleningImitatie: functioneel en contextgerichtSociale interactie: in alledaagse situaties


De Verbazing voorbijVan pionierswerk naar evidence-based interventies

Van gedrag naar cognitievan cognitie naar gedrag


V.Z.W. t Appelboomke25 jaar R.I.Z.I.V.-conventieJubileumcongres 13 oktober 2006

Koffiepauze


V.Z.W. t Appelboomke25 jaar R.I.Z.I.V.-conventieJubileumcongres 13 oktober 2006Gedragsproblemen In-ZichtDr. Y.M. Dijkxhoorn


Gedragsproblemen InZichtYvette DijkxhoornAmbulatoriumUniversiteit Leiden


Begrip voor probleemgedrag omdat:Elk gedrag (een poging tot) communicatie isProbleemgedrag onderdeel uitmaakt van de normale ontwikkelingDe specifieke problemen van kinderen met autisme gevolgen hebben voor hun gedrag


Probleemgedrag en autismeProbleemgedrag zeer veel voorkomend bij mensen met autismeAanwezigheid VB duidelijk risico-verhogendProbleemgedrag neemt af, als de ontwik-keling,met name de communicatie, toeneemtProbleemgedrag neemt in mindere mate af als de leeftijd toeneemtProbleemgedrag meest belemmerende factor voor deelname en integratie


Gedragsproblemen aannames:Subjectief gegevenVinden plaats in interactieKomen bij iedereen voorHebben een functie voor het individuHebben verschillende oorzaken en reageren niet allemaal op dezelfde interventies


Vormen van probleemgedragRutter theoretischSpecifiekNiet-specifiekKraijer statistischSpecifiekHalf-specifiekNiet-specifiek


Indeling gericht op inzichtSpecifiek of geassocieerd probleemgedragProbleemgedrag dat gerelateerd is aan autismeBijkomende problematiek


Specifiek Probleemgedrag

Problemen metSociale interactieProblemen met CommunicatieProblemen met VerbeeldingSpecifiek ProbleemgedragWeerstand tegen veranderingenBeperkt patroon aan interesses en bezighedenStereotiep gedragDwangmatig gedrag


Specifiek probleemgedragVaak de eerste vorm die wordt geconstateerdGaat vaak opvallen vanaf het moment dat kinderen gaan lopenToename na ontstaan object-permanentie: weerstand tegen veranderingenvasthouden aan patronenbeperkt repertoire aan interesses


Coping-strategieSpecifiek probleemgedrag lijkt een reactie op de complexe omgevingZelfstimulerend gedrag bij onderprikkelingRegulerend/sluizend bij overprikkelingVorm van het probleemgedrag: persoonsafhankelijk


TijdActiviteithyperalertneutraalkalmhypo


Oorzaak?Beperkte intentionaliteit en symbool-vorming beperkt repertoire (ook aan copingstrategien)Geen verband sensorische problemen en probleemgedrag aangetoond maar


Temple GrandinVerschillende stimuli die voor de meeste mensen onbelangrijk zijn, veroorzaken bij mij een ernstige stress-reactie


Gerelateerde problematiek bijvoorbeeldReactie: agressie, automutilatie, eetproblemen, slaapproblemen, destructie, gillen/schreeuwen etc. etc.


Gerelateerd probleemgedragIs een per individu verschillende reactie op het niet begrijpen van de communicatie, de sociale interactie, de eisen, de opdracht, de omgeving enz.


Problemen met de Executieve functiesVerband met externaliserend gedrag als agressie, hyperactiviteit: tekort aan controle op het gedragVerband met gebrek aan flexibiliteit: weerstand tegen veranderingen, dwanghandelingen


Gevolgen van gebrek aan Theory of MindGedrag nemen zoals het zich voordoetNiet begrijpen van achterliggende oorzaken en motievenGeen verwachtingen over gedrag van anderenMensen met autisme zijn behavioristen


Problemen met de Centrale CoherentieStimulivoelen proeven ruiken zien horenLetterlijke & fragmentarische betekenisverlening


Zwakke Centrale CoherentieFragmentarische waarnemingGeen integratieGeen transferProblemen met betekenisverleningNiet onze perceptieCHAOS


Sluitende verklarende theorien voor gedragsproblemen?


Bijkomende problematiekNeurologische problemenPsychiatrische problemenSensorische problemenOpvoedingsproblematiekAcceptatieproblemen


InteractieAutismeBijkomende problematiekGedragsproblemen als uiting van onderliggende problematiek


RisicofactorenVerhoogde kwetsbaarheidAndere uitingsvormenProblemen met onder woorden brengen klachtenOverlappende symptomenExtreme reactie op relatief geringe stressor


Risicofactoren: BiologischAlgemene medische oorzaken (pijn, jeuk enz.), epilepsieMetabole ziektes verband probleem-gedrag en ASS Specifieke subgroepen (Rett, Heller, Prader Willi, bepaalde syndromen)Medicatie, bijverschijnselenVoeding en stimulantiaExtreme sensorische problemenInhibitieproblemen


Protectieve factoren: biologischGoede gezondheidGemakkelijk temperamentGekende oorzaak van de problematiek


Risicofactoren: PsychologischDiscrepantie: grote communicatiedrag/weinig middelendrang tot sociale interactie, maar niet kunnen/geen grenzen hebbendiscrepantie sterk cognitief en zwak sociaal en communicatief functioneren (m.n. receptief)discrepantie sterk motorisch en zwak communicatief (met name expressief)


Risicofactoren IIWaarnemingsproblemenOrdeningsproblemenAangeleerde patronen


Protectieve factoren: psychologischPassieve typePositieve grondhoudingRelatief goede communicatieve en sociale vaardigheden of geringe drangRelatief harmonisch ontwikkelingsniveauRelatief goed inzicht in eigen mogelijkheden en beperkingen


Risicofactoren: Pedagogisch

Gebrek aan structuur/duidelijkheidInsteken op cognitief niveauOmgevingNiet aangepaste begeleidingsintensiteitGrote verschillen tussen leefwereldenVerkeerde structuur: middel en doel


Protectieve factoren: PedagogischEen begrijpende en realistische omgevingGoed evenwicht bieden van mogelijkheden en inzicht in beperkingenDuidelijk perspectief


Aanpak van gedragsproblemenIndicatiestellingBehandelingsstrategie1e graads2e graads3e graadsEvaluatie


Indicatiestelling IVoorgeschiedenisHuidig functionerende triade van Wing (1996);de mogelijkheden en beperkingen;het zintuiglijk functioneren en de betekenisverlening;gezondheid;activiteitsniveau


Indicatiestelling IIGedragsproblemenonderzoek de achtergronden en beschrijf het probleemgedrag;breng de geschiedenis van de persoon, zijn familie en de huidige staat van zorg in kaart;breng de medische en biologische factoren in kaart en laat eventueel onderzoek plaatsvinden;analyseer de huidige omgeving(en) waarin de persoon verblijft; onderzoek oorzakelijke en in stand houdende factoren;


Indicatiestelling IIIContextfactoreninteractie tussen de specifieke behoeften en de opvoedings- en begeleidingsstrategien vanuit de omgevingbejegeningbehoefte aan fysieke en psychische ruimte, intensiteit van begeleiding, gebruik van ruimte.


Behandelstrategien: specifiek probleemgedragPrimair: eerstegraadsstrategieBv. SPELL-curriculum (NAS, 2003) StructuurPositief (zowel in benadering als verwachtingen)EmpathieLage arousal Links


Behandelstrategien: specifiek probleemgedrag IIDaarna: is specifieke behandeling noodzakelijkVoornamelijk gedragsmodificerende techniekenfadingrelaxatieritualiserenaanleren alternatief gedragNiet: straffen en negeren


Behandelstrategien gerelateerd probleemgedragAanscherpen eerstegraadsstrategie m.n. evenwicht:Inspanning/rustBevragen/latenAlleen doen/samen doenUitlokken/beschermenVergroten inzicht opvoeders


Behandelstrategien gerelateerd probleemgedrag IIIndividugerichte interventies op indicatieIndividuele communicatietrainingSoVatraining, ToM-training, Social Stories, speltraining, peer-group, enz.Fysiotherapie, SI-therapie, muziektherapie enz. Medicatie


Behandelstrategien: bijkomende problematiekOp indicatie, de passende protocollen bij de problematiekAutisme niet vergetenVaak autistisch beeld pregnanter nadat bijkomende problematiek verminderd is


Inzicht in probleemgedragBegeleiden IS begrijpen

Problemen aanpakken zonder de achtergrond te weten BEHEERSEN


V.Z.W. t Appelboomke25 jaar R.I.Z.I.V.-conventieJubileumcongres 13 oktober 2006Getuigenis zelfstandig wonen uit de mond van een persoon met ASSMevr. Tess Van Deynse


tess van deynse walenstraat 39 3500 hasselt 0499/16.57.75

geboren op 14 januari 1983 te leuven

ik werk als vrijwilligster in de provinciale bibliotheek van hasselten in het cultuurcentrum Z33

mijn hobbys zijn schrijven, reizen, schilderen, ik houd van cinefiele films en je komt me geregeld tegen op concerten en festivals


V.Z.W. t Appelboomke25 jaar R.I.Z.I.V.-conventieJubileumcongres 13 oktober 2006

Lunchpauze


V.Z.W. t Appelboomke25 jaar R.I.Z.I.V.-conventieJubileumcongres 13 oktober 2006Ouderbegeleiding bij autismespectrumstoornissenWat helpt ouders om adviezen uit te voeren?Dhr. Wilfried Peeters


OpzetUitgangspunt: een aanzienlijk deel van alle ouderbegeleidingen mislukt

Vraag: waarom?

Doel: leren uit mislukkingen


Weten we te weinig over (de aanpak van) kinderen met autisme? Aanpak: bronnen en techniekenTEACCH: visuele verduidelijking en auti-didactiekgedragstherapie: leerstrategiencognitieve therapie: scripts en analyseschemata

Conclusie: voldoende kennis voorhanden

Cf. toepassing kennis over aanpak in een auti-setting werkt


Waarom werken adviezen die effectief zijnin een auti-setting, thuis niet?Belangrijke oorzaak van falen ouderbegeleiding:niet: advies werkt niet bij kindwel: ouders voeren advies niet of met onvoldoende overtuiging uitlang genoeg volhoudenconsequent handhavenzonder tegenstrijdige lichaamssignalen

Conclusie:niet: het is de fout van de ouderswel: cruciale taak van de ouderbegeleider is ouders motiveren om adviezen uit te voeren


Hoe ouders motiveren om adviezen uit te voeren?Wt adviseren: stem adviezen niet enkel af op het kind met autisme, maar op het hele gezinssysteemsluit aan bij voorkeuren en sterkten van het gezinhoud rekening met impact adviezen op het hele gezinstem advies af op de aanpassingsfase van het gezin

Ho adviseren: ouders tot actie bewegen


Sluit aan bij voorkeuren en krachten van individuele gezinsleden:vaardigheden (vb. organisatietalent)karaktersterktes (vb. rustig, geduldig)interessen (vb. in schoolwerk)

van het gezin als geheel:structuur: organisatie en hirarchierelaties: afgrenzing, expressie, conflicten en conflictoplossend vermogen normen en waardenafgrenzing tegenover buitenwereldflexibiliteit


Houd rekening met de impact van adviezen op het hele gezin


Stem adviezen af op de aanpassingsfase waarin het gezin zich bevindt


Fase 1: uitputting schep ademruimtevergroot draagkracht: ondersteunend netwerkformeel en informeel netwerkemotionele en praktische steun

verminder draaglast:feitelijke belasting: verlaag (tijdelijk) de eisensubjectieve belasting: verander de beleving van het probleemgedragvb. niet elk ongewoon gedrag is storendvb. observeer hoe vaak en lang (g)een probleemgedrag optreedtvb. kind met autisme viseert vertrouwenspersoon


Fase 2: machteloosheid herstel controle Gedragsexperimenten:Doel: haalbare inspanning van ouders (doe minder) hoge kans op succes Opbouw:selecteer n klein en afgebakend concreet probleemgedragspreek aanpak af: combineereisen verlagenomgeving verduidelijkengewenst gedrag aanleren, fysiek begeleiden en bekrachtigenstorend gedrag voorkomen of negerenoefen in: mogelijke reacties van kind en ouderslaat ouders effect kwantitatief registreren

Vraag naar uitzonderingen:wat lukt wl en hoe?als niets lukt: hoe houden jullie dat toch vol? (copingvraag)


Fase 3: balans bewerkstellig goodness of fit bekrachtig ouders: bevestig dat ze het goed doen

bevraag het bereikte evenwicht:hoe beleeft elk gezinslid dit?is het bestand tegen veranderingen in het gezin?

interventies: naar een flexibeler evenwicht voor het hele gezinaanpassen of veranderen veranderen door aanpassendoelen en middelen scheiden: zoek de gedeelde doelen


Wat zet ouders aan tot actie?motiveer:vanuit autistisch denkenleg uit (inleving, samenhangdenken, strategieverandering)gebruik beeldenpraat vanuit het kindvanuit ieders voordeel

bespreek concreet gedrag, geen algemene houding:oa. wat doen in plaats van wat niet doenonderliggende boodschap:aanpak moet voor kind met autisme kristalhelder zijnwat je doet telt, niet wat je bedoeltdetails zijn van belang


Wat zet ouders aan tot actie?oefen in: overloop mogelijke scenarios en anticipeer op mogelijke reacties

geef iedereen wat te doen

vraag of en wanneer ze dit kunnen

geloof er zelf in:haalbare opdracht: beter 1 concrete taak dan 10 suggestieswat als het niet lukt?


Besluit

Vergeet de ouders niet!


V.Z.W. t Appelboomke25 jaar R.I.Z.I.V.-conventieJubileumcongres 13 oktober 2006Ouderbegeleiding in systeemMevr. Helga Nulens


UITGANGSPUNT

Ouderbegeleiding = steeds werkenIN & METhet systeem rondom het kind


OUDERBEGELEIDING IN T APPELBOOMKE

Specifieke kenmerken van de gezinnen en de consequentiesOuderbegeleiding als proces doorheen de behandeling in t Appelboomke


SPECIFIEKE KENMERKEN

Jonge ouders



Jonge oudersNiet-communicatieve kinderen



Jonge oudersNiet-communicatieve kinderenSemi-residentieel karakter van de opvang


Semi-residentieel karakter

Kennis van het kind



Kennis van het kindHet hele team is ouderbegeleider



Kennis van het kindHet hele team is ouderbegeleiderRelatie met de ouders


OUDERBEGELEIDING ALS PROCES



Kennismakingsbezoek



KennismakingsbezoekIntake + inschrijvingsgesprek



KennismakingsbezoekIntake + inschrijvingsgesprekOudergesprekken



KennismakingsbezoekIntake + inschrijvingsgesprekOudergesprekkenOuderavonden



KennismakingsbezoekIntake + inschrijvingsgesprekOudergesprekkenOuderavondenOpen dagen


[email protected]@skynet.be


V.Z.W. t Appelboomke25 jaar R.I.Z.I.V.-conventieJubileumcongres 13 oktober 2006Afsluiting plenaire zittingDr. Georges Vereecke


WorkshopsCommunicatieDhr. L. Breesch, groepschefMevr. L. Ceulemans, logopedisteV.Z.W. t AppelboomkeMedicatieProf. Dr. J. Steyaert, kinderpsychiaterMevr. K. Lantin, opvoedsterV.Z.W. t AppelboomkeTEACCHMevr. H. Nulens, psychologeMevr. S. Mottart, opvoedsterV.Z.W. t AppelboomkeImitatietrainingMevr. M. Vanvuchelenlicentiate kinesitherapie UZ LeuvenDocent PHL


Met dank aanEn Greet Bosschaert

PhD-thesisAlle vormen van probleemgedrag komen veel vaker voor. Terminologie al een groot probleem, keuze voor de makkelijkste term met de volgende aannamenBelangrijkste indelingen: Rutter gebaseerd op idee van autisme, Kraijer gebaseerd op statistiekOvergang borst-fles, vloeibaar-vast voedsel, ander bedje;

Zeker bij mensen bij Asperger zeer herkenbaar; biedt een verklaring voor hoger niveau sociale problemenZowel zwakke bottom-up als top-down verwerking, is dit een stijl of een gebrek?Laten we eerst stilstaan bij het gegeven dat ik sterk de nadruk leg op het systeem. Waarom is dit zo belangrijk? Het is toch het kind dat de diagnose autisme heeft. Het probleem situeert zich bij het kind, niet bij de ouders, bij het gezin of het systeem rondom het kind.Deze stelling klopt uiteraard niet! Het kind leeft bij de ouders, leeft in een gezin, leeft in een systeem en heeft invloed op dit systeem. Vroeger werd er gepraat over de koelkastmoeders. Vandaar de terughoudendheid die er is geweest om ook het systeem te betrekken. Dit is intussen volledig achterhaald en kennen we het belang van het werken met systeem. En als ik hier over systeem spreek bedoel ik ook het micro-, meso- en macro systeem dat zich siteert rond een kind.Hoe zien we dit werken met dit systeem / deze systemen?een kind is meer dan 1 diagnose. Belangrijk is om het kind met zijn hele problematiek in kaart te brengen. En deze hele problematiek kan pas in kaart gebracht worden als we kijken waar het allemaal invloed op heeft. Een prachtig citaat van Dany Baert Een kind met autisme kan toveren. Het tovert het gezin om tot een ongewoon gezin dat overal met argusogen en gefronste wenkbrauwen wordt bekeken. Ook hieruit blijkt duidelijk dat kind invloed heeft op zijn / haar gezin.Dit citaat refereert ook naar het gehele systeem, niet alleen het micro maar ook het meso- en macro niveau. Dit toverkind zorgt dus dat de ouders met argusogen worden bekeken. Veel ouders steken dan ook enorm veel energie in het zoveel mogelijk normaliseren van het gedrag van hun kind zodat het in de buitenwereld minder zou opvallen. De resultaten hiervan zijn echter mager. In de ouderbegeleiding helpen we de ouders ontdekken dat er een ander alternatief is, nl energie stoppen in de samenwerking met de buitenwereld zodat deze goed genformeerd is en in staat zich wat meer af te stemmen op dit toverkind. Wanneer ik jullie straks de oB van t Appelboomke toelicht zullen jullie zien dat ook hier rekening mee gehouden wordt.OB = werken MET het systeem. Wat bedoel ik hier mee? De OB is meer dan datgene dat de OBer doet. Ook hier bestaat een systeem rond. Ook de opvoedsters doen aan ouderbegeleiding. De meest belangrijke contacten, de dagelijkse deur contacten gebeuren door de mensen die effectief werken met de kinderen. Ook zij spelen een belangrijke rol voor de ouders. Uiteindelijk zijn wij als team ouderbegeleider en gebeurt dit niet door 1 individu.

Gezien de doelgroep van t Appelboomke zich richt op peuters en kleuters, is het een logisch gevolg dat hun ouders nog vrij jong zijn. Typisch voor jonge gezinnen is dat je hier de grootouders vaak ziet op de het toneel verschijnen. Dit kan op 2 manieren:Vaak zie je dat deze grootouders hun kinderen nog niet 100% hebben losgelaten en zie je toch heel wat grootouders die aan hun kinderen proberen te zeggen wat ze moeten doen. Dit is dan het meso-systeem waarover eerder sprake dat de ouders met argusogen bekijkt en probeert advies te geven. Als ouderbegeleider heb je weinig vat op de invloed die de grootouders op het gezin hebben. Je kan enkel proberen hen ook op de 1 of andere manier proberen te bereiken. Bij jonge gezinnen zie je vaak dat beide ouders uit huis werkende zijn. Zij moeten dan vaak een beroep doen op de grootouders voor de zorg van hun kinderen. Wij zien dan ook vaak grootouders die de kinderen brengen / halen. De invloed die deze grootouders hebben, kunnen we beter bereiken. De opvoedsters zien deze grootouders ook aan de deur-contacten, kunnen een gesprek met hen voeren en horen via een rechtstreeks kanaal hun bezorgdheden, twijfels en moeilijke momenten. Door hun rechtstreeks contact met t Appelboomke zien en horen deze grootouders veel meer en kunnen zij eventueel belaalde gedragingen van hun kleinkind eenvoudiger plaatsen. Dit maakt het voor de ouders makkelijker om met dit meso-niveau om te gaan.

Het overgrote merendeel van de kinderen die worden opgenomen in t Appelboomke zijn, zeker bij aanvang, niet communicatief. Dit houdt in dat de ouders alles moeten verwoorden voor hun kind.Dit geeft toch een specifiek van karakter aan de ouderbeleiding.Een valkuil is dat de ouderbegeleiding louter en alleen rond het kind gaat, want de ouder verplaatst zich in het kind om op die manier proberen het kind aan het woord te laten. Een ouderbegeleiding enkel en alleen gefocused op het kind is niet efficient, zoals reeds eerder aangegeven. Nogmaals, het hele systeem moet betrokken worden.Ook de gevoelens van de ouders zijn heel belangrijk. Belangrijk is ook tijd te maken voor de verwerking van de diagnose en de diagnoses die er tijdens de behandeling in t Appelboomke bovenop komen (ernst van mentale retardatie, ADHD,)

Bij het verwoorden in de plaats van hun niet-communicatieve kind is het belangrijk uit elkaar te trekken wat effectief de verwoording in plaats van het kind is en wat het onbewuste ideengoed van de ouders is. De ouders hier bewust van maken en dit kaderen is ook geen evidentie.Het semi-residentieel karakter van de opvang in t Appelboomke geeft ook weer een specifiek karakter aan de ouderbegeleiding. Het heeft zeker voordelen maar ook zeker nadelen.Elk aspect heeft zijn voor- en nadelen.

De personen die bij ons de ouderbegeleiding doen staan ook in de werking. M.a.w. ze kennen het kind zeer goed. Dit is zeker een voordeel bij het bespreken en oplossingen zoeken van problemen. In de ouderbegeleiding van t Appelboomke wordt niet enkel besproken waar het kind in t Appelboomke mee bezig is, welke vorderingen het maakt, welke problemen zich er voor doen, Ook is er de mogelijkheid en de ruimte voor de ouders om er problemen die zich thuis voordoen te bespreken. Deze problemen worden dan steeds gekaderd in het autisme van dat kind en vandaaruit wordt er gezocht naar oplossingen. Het feit dat we de kinderen goed kennen maakt dit eenvoudiger. Omgekeerd kunnen ouders belangrijke info ONMIDDELLIJK doorgeven waar we dan opnieuw rechtstreeks en gericht op kunnen inspelen (bv ziekte kind, medicatie toedienen)En nadeel van de kennis van de kinderen kan ook zijn dat je bevooroordeeld bent. Problemen die ouders aanhalen, kader je al snel vanuit hoe je kind in t Appelboomke kent hoewel dit een totaal andere situatie kan zijn.

Zoals reeds eerder gezegd, is eigenlijk het hele team ouderbegeleider. Ook dit heeft voor- en nadelen. Het voordeel is dat je ondersteunt wordt door je collegas en dat leegtes in aanwezigheid bij crisissituaties eventueel kunnen opgevuld worden. Het nadeel hieraan is echter dat je niet steeds op dezelfde golflengte zit. De personen die niet de individuele ouderbegeleiding doen, kennen niet steeds de gevoelige plekken van de ouders omdat deze uiteraard niet in de gang besproken worden. Het gaat vaak om aspecten die niet in een team besproken horen te worden (nice to know need to know). Dit kan soms vervelende situaties met zich mee brengen.

Een nadeel voor de individuele ouderbegeleider kan zijn dat je door dit semi-residentieel karakter, vaak onbewust, een andere band met de ouders krijgt. Je ziet de ouders dagelijks bij het brengen en afhalen van het kind waardoor je een iets lossere band ontwikkeld. (een babbeltje over het weer, ouders worden aangesproken met de voornaam) Wanneer je dan bv een minder aangename boodschap moet brengen of een gevoelig onderwerp dient aan te snijden, is het toch belangrijk maar niet evident om je weer in die andere positie te plaatsen. Een trucje dat ik nogal eens gebruik is tijdens het bespreken van gevoelige onderwerpen de ouders nooit aan te spreken met de voornaam maar hen echt te appeleren als mama van X, papa van X

Vanuit het micro- meso- macro denken zien wij de ouderbegeleiding als een proces dat reeds begint voor de ouders beslissen hun kind op de wachtlijst van t Appelboomke te plaatsen.Alle onderdelen van dit proces benvloeden elkaar en benvloeden ook de verschillende niveaus.Voor de ouders beslissen om hun kind op de wachtlijst te plaatsen, nodigen wij hen uit voor een kennismakingsbezoek.De doelstelling is niet alleen de ouders info te geven over de werking van t Appelboomke, maar zeker ook de ouders te laten ZIEN waar hun kind terrecht komt. Het woord ZIEN is hier van groot belang.Het (visuele) beeld dat de ouders dan van t Appelboomke hebben, is eenvoudiger over te brengen naar het meso-niveau (grootouders, buren, huidige school,). Op die manier kunnen ouders een beeld scheppen en op die manier staan ze sterker om, indien nodig, hun te verantwoorden waarom ze hun kind al dan niet op onze wachtlijst zettenDit heeft een dubbele doelstelling:De diagnose wordt verfijnd: Hoort dit kind thuis in t Appelboomke? In welke groep hoort dit kind thuis? Het is een eerste kennismaking met het kind. De bedoeling is een zo volledig mogelijk beeld van het kind te krijgen zodat de opname optimaal kan worden voorbereid. Dit komt het kind zeker ten goede en zo op zijn beurt benvloedt dit de gevoelens van de ouders (micro-niveau). De ouders zien bij opname dat het kind zich goed voelt of op zijn minst dat de opname uitgebreid is voorbereid en dit geeft hen een goed gevoel. Dit gevoel (op micro-niveau) heeft hoe je t ook draait of keert ook terug een positieve invloed op het kind. (Minder spanning bij de ouders,)Een 2e doelstelling is de info die de ouders bij het kennismakingsbezoek hebben gehad, checken. Belangrijk want: Kennismakingsbezoek is vaak vlak na de diagnose. Ouders hebben dan zoveel te verwerken en er komt zo veel op hen af dat er toch dingen verloren gaanDe tijd tussen het kennismakingsbezoek en de intake / inschrijvingsgesprek heeft hen de mogelijkheid gegeven na te denken maar ook om het meso-niveau af te checken: hoe denken grootouders er over, Vragen die de reacties van het meso-niveau bij heeft doen oproepen kunnen gesteld worden,Elk ouderpaar heeft in t Appelboomke een individuele ouderbegeleider. Er worden gemiddeld 1X per maand individuele oudergesprekken gepland.De inhoud van deze oudergesprekken:verwerking van de diagnose, eventueel bijkomende diagnosesAuti-educatie toegepast op hun kindChecken en eventueel aanvullen van het behandelingsplanBespreking van de ontwikkelingen en vorderingen van het kind t Appelboomke (er wordt veel gewerkt met video-materiaal)Problemen die zich thuis voordoen worden gekaderd binnen het autisme van het kind en er van daar uit wordt er gezocht naar oplossingen of handvaten die het draaglijker makenDoorverwijzing

Om te beginnen moet ik toegeven dat een fout gekozen woord is. Waarom zal duidelijk worden.Het Appelboomke organiseert ongeveer 4X per jaar een ouderavond. Op zo een ouderavond wordt er een specifiek onderwerp m.bt. Autisme besproken. Bv autisme en communicatie, Autisme en cognitie, Autisme en spel en verbeelding, Autisme en gedragsproblemen, concrete kennismaking met de leefgroepwerking.De ouders zijn vrij om deel te nemen aan deze avonden. Per slot van rekening kunnen zij deze info-avonden overal volgen. Het voordeel is dat de personen die deze avonden inhoudelijk verzorgen, mensen van t Appelboomke zijn en bijgevolg ook de kinderen van de deelnemers kennen. Het grote verschil met deze avonden en de info-avonden elders georganiseerd is dat we toch wel merken dat de ouders bij de mogelijkheid tot vragen stellen na het theoretisch gedeelte opener zijn en meer vragen stellen. Tenslotte kennen wij hun kind en kunnen we een gerichter antwoord geven. Terug naar mijn 1e uitspraak nl dat dit een verkeerd gekozen naam is. Het zijn avonden die wij ook open stellen voor grootouders (herinneren jullie het gevolg van de jongen gezinnen), familieleden, babysit, kortom iedereen die met de directe zorg van het kind te maken heeft. Dit is opnieuw het meso-niveauHiermee bedoelen we het tuinfeest, Sint feest,Hierop wordt het gezin met grootouders uitgenodigd.Het geeft de ouders de mogelijkheid hun meso-niveau te verbreden, nl door de kennismaking met andere ouders. Een gesprek met lotgenoten kan deugd doen.Aan grootouders geven we de kans om eens te komen kijken hoe er het in het centrum waar hun kleinkind naar toe gaat aan toe gaat. Dit zorgt vaak dat de grootouders een andere (meestal positiever) kijk hierop krijgen.

Ik hoop dat ik jullie met deze uiteenzetting een beeld heb kunnen schetsen van hoe t Appelboomke ouderbegeleiding in systeem ziet. De bedoeling was om te verduidelijken dat een ouderbegleiding niet beteket: ouderbegleider + ouders. Maar dit is veel breder en de verschillende sociologische niveaus worden hierin betrokken.Ik dank u voor uw aandacht.

V.Z.W. ‘t Appelboomke 25 jaar R.I.Z.I.V.-conventie Jubileumcongres 2006

Documents

Transcript of V.Z.W. ‘t Appelboomke 25 jaar R.I.Z.I.V.-conventie Jubileumcongres 2006