Vragen:Vragen:

- - Waarvan werd een boek gemaakt?Waarvan werd een boek gemaakt?

- Door wie werd een boek gemaakt?- Door wie werd een boek gemaakt?

- Wie gebruikten boeken?- Wie gebruikten boeken?

- Hoe werd een boek beschreven en - Hoe werd een boek beschreven en met wat? met wat?

- Wat kostte het om een boek te - Wat kostte het om een boek te maken?maken?

Het Middeleeuwse BoekHet Middeleeuwse Boek

In het kortIn het kort

IntroductieIntroductie• Middeleeuws boek: Middeleeuws boek: HandschriftHandschrift• Wat is perkament? Hoe werd het Wat is perkament? Hoe werd het

gemaakt?gemaakt?• Schrijven: schrijfmaterialenSchrijven: schrijfmaterialen• AfbeeldingenAfbeeldingen• BoekbindenBoekbinden

Perkament (filmpje)Perkament (filmpje)

• Dierenhuid: Kalf, Schaap, GeitDierenhuid: Kalf, Schaap, Geit• Twee zijden: de vleeszijde en de Twee zijden: de vleeszijde en de

haarzijdehaarzijde• Het maken van perkament:Het maken van perkament:

• Wassen in kalkwaterWassen in kalkwater• Schoonschrapen met een klingSchoonschrapen met een kling• Nogmaals wassenNogmaals wassen• Huid op een spanraamHuid op een spanraam• Schrapen en schuren van de huidSchrapen en schuren van de huid

KaternKatern

Het SchrijfprocesHet Schrijfproces

• Prikken en liniërenPrikken en liniëren

Het SchrijfprocesHet Schrijfproces

• ScriptorScriptor• GanzenveerGanzenveer• PenmesPenmes• InktInkt

InktInkt

• IJzergal of eikengalIJzergal of eikengal• VloeistofVloeistof• Koper of ijzerKoper of ijzer• Arabische gomArabische gom

AfbeeldingenAfbeeldingen

TekeningenTekeningen InitialenInitialen

Gehistorieerd Gehistorieerd AuteursportretAuteursportret DecoratieDecoratie

BoekbindenBoekbinden

• Katernen aan elkaarKaternen aan elkaar• KoordenKoorden• HoutenplankenHoutenplanken• LeerLeer

Wie maakten de boeken?Wie maakten de boeken?

Meerdere mensenMeerdere mensen

– – PerkamentmakersPerkamentmakers

– – ScriptorScriptor

– – MiniaturistMiniaturist

– – BoekbinderBoekbinder

Wie gebruikten de boeken?Wie gebruikten de boeken?

GeestelijkenGeestelijken EdelliedenEdellieden UniversiteitenUniversiteiten

Wat kostte een boek?Wat kostte een boek?

Afhankelijk van het boek verschilt de Afhankelijk van het boek verschilt de waarde.waarde. Een huisEen huis Tot 6 miljoen Euro vandaagTot 6 miljoen Euro vandaag