0

Vormingscatalogus adviesraden

1 www.dewakkereburger.be

OOvveerr Deze vormingscatalogus is een initiatief van De Wakkere Burger. De Wakkere Burger zet zich al bijna 30 jaar in voor burgerschapsvorming en de verbetering van inspraak en beleidsparticipatie, in de eerste plaats op lokaal niveau. Wij doen dit via sensibiliserings- en vormingsactiviteiten, advies en begeleiding, campagnes, publicaties, websites en ons documentatiecentrum. 2012 was het jaar van de gemeenteraadsverkiezingen; 2013 van het opstellen van een meerjarenplanning en de kans om zoveel mogelijk burgers bij het beleid te betrekken. Met het project “jij bent de gemeente” wijzen we, door te werken aan een vernieuwde rol voor adviesraden, op de mogelijkheden om de ontstane dynamiek vast te houden en de opvolging, evaluatie en bijsturing van het meerjarenplan door transparante en open adviesraden te laten gebeuren. Adviesraden moeten, in onze visie, een kwaliteitsvolle ontmoetingsplaats tussen burger en beleid zijn, en een reële meerwaarde in jouw straat, wijk, dorp, gemeente, stad betekenen. Om dit te realiseren bieden we twee concrete hulpmiddelen. We begeleiden een adviesradenmarkt die samenwerking tussen adviesraden stimuleert, en promoten het gebruik van het digitaal netwerkplatform adviesraden.be. Hierdoor moet samenwerking zowel binnen als buiten de gemeente makkelijker worden en kan er op initiatief van de vaste ledenkern thematische input gevraagd worden aan derden. De Wakkere Burger stelt hiervoor passe-partout promotiemateriaal ter beschikking. Neem gerust een kijkje op adviesraden.be/download. Wil je gebruik maken van het digitaal netwerk? Lees de verschillende mogelijkheden na op adviesraden.be/faq

2 www.dewakkereburger.be

Naast het specifiek aanbod binnen het project “jij bent de gemeente” heeft De Wakkere Burger ook een algemeen vormingsaanbod voor adviesraden (zie onze eigen brochure). Uiteraard zijn er nog andere organisaties die ondersteuning aanbieden. De meeste sectorale adviesraden hebben een koepelorganisatie met hun specifiek aanbod. Omdat samenwerking loont geven we een overzicht van dit aanbod. Instellingen en organisaties die nog niet opgenomen zijn in de vormingscatalogus kunnen dit met een simpel seintje veranderen. Grasduin en vind de ideale begeleiding of vorming voor jouw adviesraad. Het De Wakkere Burger –team Wim, Dieter, Lisa en Angelique dwb@dewakkereburger.be | 02 274 24 01

3 www.dewakkereburger.be

11]] aallggeemmeeeenn aaaannbboodd Het aanbod van De Wakkere Burger kan je nalezen in een aparte brochure. Naast De Wakkere Burger zijn er nog tal van anderen organisaties die een specifiek of een algemeen aanbod hebben voor adviesraden. De Stichting Lodewijk de Raet ontwerpt en faciliteert vorming en procesbegeleiding rond een heel aantal competenties, die relevant zijn voor deelnemers aan en begeleiders van participatieraden. Voor onderstaande thema’s kan je als ondersteuners van participatieraden, of als deelnemer aan een participatieraad, hetzij voor beide, beroep doen op Stichting Lodewijk de Raet.

Hoe versterk je de burgerparticipatie in de eigen gemeente of stad

Leer het abc van burgerparticipatie en haar methoden op een praktijkgerichte manier kennen. Op welke manier(en) kijkt het eigen bestuur naar burgerparticipatie? Hoe bepaal je welke burgers en andere stakeholders je rond een bepaalde kwestie betrekt? Welke vormen laat ik de burgerparticipatie aannemen? Wat zijn aandachtspunten bij de communicatie over een participatiemoment? Hoe faciliteer je het overleg tijdens een participatiemoment?

Spreken voor groepen

Bekwaam je in de kunst om groepen op een effectieve en levendige manier toe te spreken.

Vaardig vergaderen

Vaardig vergaderen heeft zowel een positieve impact op de resultaten, als op de motivatie van de participanten. Basis: werk vanuit ‘kwesties’ (en niet vanuit ‘punten’); versterk twintig communicatieve functies (en doe niet alsof goed vergaderen vanzelfsprekend is); werk aan de inbreng van iedereen (en minder de inbreng van enkelen). Vervolmaking: gebruik alternatieve werkvormen (en doe niet altijd hetzelfde); bemiddel bij meningsverschil of conflict (en vermijd de mantel der liefde); …

4 www.dewakkereburger.be

Werven en onthalen van nieuwe vrijwilligers/participanten Analyseer hoe je in het verleden al succesvol was in het aantrekken van nieuwe vrijwilligers/participanten. Trek hieruit conclusies over de huidige aanpak. In 90 procent van de gevallen levert dit snel nieuwe succesverhalen op.

Participatief leiding geven

Ontwikkel je gevoeligheid voor wat voor jouw vrijwilligers/participanten de gepaste vorm van aansturing is. Versterk vervolgens de competenties die jou helpen om een motiverende, participatieve context te creëren.

Intercultureel denken en handelen

Onderzoek hoe je interculturaliteit heel concreet en lokaal kunt invullen.

Omgaan met verschil

Sterk jezelf in het zorgvuldig omgaan met meningsverschillen en conflicten.

Contact: www.de-raet.be

Geert Vansieleghem

geert@de-raet.be 09|382.75.70

5 www.dewakkereburger.be

22]] LLookkaaaall NNoooorrdd--ZZuuiidd bbeelleeiidd 11.11.11., de koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging, heeft een specifiek vormingsaanbod op maat van de gemeente en van de Gemeentelijke raden voor Ontwikkelingssamenwerking (GROS).

Het ABC van het lokaal Noord-Zuidbeleid

Een basiscursus rond de diverse aspecten van het lokale beleid ontwikkelings-samenwerking : visie, de 4 pijlers, de actoren, de fundamenten, de taken en bevoegdheden, financiële ondersteuning, actuele campagnes en evoluties, de uitdagingen, lokale samenwerking en praktijkvoorbeelden. Deze vormingen wordt vaak gegeven aan nieuwe GROS-sen of als vorming voor besturen en actoren die willen starten met de oprichting van een GROS.

De GROS in de praktijk Een infosessie met de diverse aspecten van een GROS-werking : lokale koepel, rol van de GROS, opdrachten, instrumenten, lokale samenwerking, uitdagingen. Hierbij staan de praktijkvoorbeelden en tips centraal. Vooral bij de drie functies (advies- ondersteuning en sensibilisering) wordt stil gestaan en worden concrete voorbeelden aangereikt. Deze infosessie is vooral interessant voor GROS-sen die op zoek zijn naar een nieuwe dynamiek en nood hebben aan tips en inspiratie om hun werking te versterken.

Subsidiereglement Vooreerst wordt het belang van een subsidiereglement centraal gesteld en gefundeerd met een aantal voorbeelden. Daarnaast worden de diverse mogelijkheden voor gemeenten om initiatieven te ondersteunen naast elkaar gelegd. De focus ligt op instrumenten en criteria om vorm te geven aan het gemeentelijke ondersteuningsbeleid.

De GROS-thermometer De GROS-thermometer is een begeleide methodiek/workshop om samen met de GROS of het lokale samenwerkingsverband de werking en de diverse taken van de GROS nader te bekijken: wat loopt goed en waar wil men meer op inzetten? De concrete doelstellingen van de GROS-thermometer zijn :

de eigen huidige GROS-werking nader te bekijken/ onder de loep te nemen

nagaan of de GROS actief is op alle domeinen/aspecten/functies van een goede GROS-werking

detecteren waar de GROS-werking kan bijgestuurd worden

6 www.dewakkereburger.be

opstellen van een actie- of werkplan met concrete afspraken en timing voor de GROS

meer dynamiek in de GROS-werking te steken Hierbij worden de verschillende functies ( adviseren, ondersteunen en organiseren) en de interne werking nader bekeken op basis van een aantal richtvragen en in groepjes geanalyseerd. Vanuit die analyse maken we een werkplan/actieplan op voor de GROS.

Maak werk van een solidaire gemeente Met deze vormingen willen we GROS-sen en lokale actoren inspireren en wapenen om in eigen gemeente aan de slag te gaan met een noord-zuidmemorandum of een eisenpakket voor het lokaal noord-zuidbeleid. Met je GROS of middenveld kan je concrete aanbevelingen in de kijker zetten om van je gemeente een sterke Noord-Zuidspeler te maken en eisen dat je bestuur werk maakt van een geïntegreerd noord-zuidbeleid. Tijdens deze vormingen willen we vooral focussen op enkele kapstokken of noord-zuiddoelen die een basis kunnen vormingen voor een eigen noord-zuideisenpakket. Ook buiten een verkiezingsjaar kan deze vorming interessant zijn om samen met de gemeente werk te maken van de belangrijkste bouwstenen voor een solidaire gemeente. Deze vorming is zowel naar GROS-sen als naar besturen en ambtenaren gericht.

Contact: www.11.be/gemeente

gros@11.be

7 www.dewakkereburger.be

33]] BBeewwoonneerrssggrrooeeppeenn Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen begeleidt bewonersgroepen. Naar aanleiding van de trefdag “participatie wordt ge(s)maakt” gaf de organisatie een duopublicatie uit: één vanuit het perspectief van bewoners; één vanuit het perspectief van de bestuurder. Op www.participatiewordtgesmaakt.be kan je beide brochures nalezen. Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen heeft een aanbod die focust op:

Voor bewonersgroepen De werking van je bewonersgroep

Samenwerking met je bestuur

Inspirerende voorbeelden

Mogelijke subsidies

Voor bestuurders

Maatschappelijke ontwikkelingen

10 drempels

Wat brengt het op?

Ontwerp je participatieproces

Methodieken

Rollen van bestuurders, ambtenaren en bewoners

Contact www.participatiewordtgesmaakt.be

joke.dekoninck@samenlevingsopbouw.be

051 | 24.29.28

8 www.dewakkereburger.be

44]] MMiilliieeuurraaddeenn eenn ggeeccoorroo’’ss Centrum Voor Natuur- en milieueducatie vzw (CVN) geeft al 15 jaar vormingen voor volwassenen over natuur, milieu en duurzame ontwikkeling. Voor milieuraden en gecoro’s hebben ze een specifiek programma. Je kan kiezen uit onderstaande aanbod, of er kan een programma op maat uitgewerkt worden.

Acties projectmatig opzetten

Hoe kan een milieuraad acties uitwerken en organiseren op projectmatige wijze? We vertrekken vanuit een concreet voorbeeld. In de les wordt ruimte gelaten om concrete acties vanuit de eigen gemeente onder de loep te nemen (vooraf te bespreken).

Bermbeheer – een juridische evaluatie De Vlaamse gemeenten voeren sinds 1985 een bermbeheer dat mede gericht is op natuurontwikkeling. Over het juridisch kader bestaat tot op vandaag veel onduidelijkheid, zo wordt vaak van een ‘bermdecreet’ gesproken. Bovendien hebben wijzigingen in de wetgeving nieuwe invalshoeken voor bermbeheer gecreëerd.

Biodiversiteit in je gemeente Na een inleiding over het hoe en waarom van biodiversiteit wordt een overzicht gegeven van mogelijke lokale biodiversiteitsacties. .

Bomen buiten het bos Wat is het juridisch statuut van bomen die zich niet in bosverband bevinden? Wat is de precieze taak van de gemeente hierin? We overlopen de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, het Natuurdecreet en het Landschapszorgdecreet..

Klimaatbeleid in je gemeente Het ABC van de klimaatcrisis. Een goed gemeentelijk klimaatbeleid. Relatie met ecologische voetafdruk en biodiversiteit. Met tal van concrete voorbeelden.

9 www.dewakkereburger.be

Milieuraden – algemene werking We maken in 2013 de overgang van de Samenwerkingsovereenkomst met de Vlaamse Overheid naar de Gemeentelijke Beleids- en Beheerscyclus. Wat houdt dat in en waar moeten milieuraden speciaal op letten? We bekijken de werking van de eigen milieuraad van naderbij aan de hand van een enquête die het toenmalige steunpunt Tandem uitvoerde. Eventueel voert de milieuraad een ‘zelftest’ uit. Milieuvergunningen Sommige milieuraden brengen aanvragen voor milieuvergunningen op de agenda. Het is dan nodig dat de raadsleden voldoende inzicht hebben in deze reglementering. Ook toezicht/handhaving en de afstemming met andere beleidssectoren komen aan bod.

Natuurbehoud – juridisch kader De natuurbehoudswetgeving heeft de naam behoorlijk ingewikkeld te zijn, en dat is volkomen terecht. Deze les geeft een overzicht van de belangrijkste krachtlijnen en wijst telkens aan wat de rol van de gemeente hierin is.

Natuurbehoud – vergunningen en toegankelijkheidsregelingen Deze les overloopt met welke vergunningen het beheer van de natuur te maken krijgt. Ook de verschillende toegankelijkheidsregelingen voor natuur- en bosgebieden komen aan bod. De deelnemers lossen zelf een of meerdere casussen op.

Ruimtelijke ordening in jouw gemeente Kennismaking met het ingewikkelde juridische kader van de Vlaamse Ruimtelijke Ordening. De krachtlijnen van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening worden op een heldere manier toegelicht. Daarna komen de verschillende opdrachten van de Gecoro aan bod. Ook aan het grond- en pandenbeleid wordt aandacht besteed. Een goede introductie voor leden van Gecoro’s.

Ruimtelijke ordening – workshop Korte versie van vorige vorming aangevuld met de aandachtspunten voor het gemeentelijk ruimtelijk beleid in de komende jaren. Deze inleiding is ook geschikt om milieuraden kennis te laten maken met dat ‘andere’ beleidsdomein, de ruimtelijke ordening.

10 www.dewakkereburger.be

Wijziging van vegetatie en kleine landschapselementen De juridische regeling door het Natuurdecreet munt niet uit in helderheid. Door CVN werd in opdracht van Provincie Antwerpen een handige brochure uitgegeven. De inleiding leert hoe je met deze brochure concreet aan de slag kunt gaan.

In voorbereiding:

Een gemeentelijk soortenbeleid Wat betekent het nieuwe Vlaamse Soortenbesluit voor het gemeentelijk beleid inzake biodiversiteit?

Evaluatie van Gecoro’s: CVN werkt een evaluatie-instrument voor Gecoro’s uit. Op basis van deze oefening kan de Gecoro, die in 2013 opnieuw samengesteld moet worden, een advies uitbrengen aan het nieuwe gemeentebestuur.

Contact: www.c-v-n.be

Paul Stryckers

paul.stryckers@c-v-n.be 03|205.17.54