Voorontwerp materialendecreet

John Wante

Afdeling afvalstoffenbeheer - dienst Europa

25.01.2010

25.01.2010John Wante 2

Waarom nieuw decreet?

Omzetting van de nieuwe kaderrichtlijn afvalstoffen (tegen 12/12/2010)

Juridische basis voor een verruiming van afval- naar materialenbeleid Huidig: “decreet betreffende de voorkoming en het beheer van

afvalstoffen” Nieuw: “decreet betreffende het duurzaam beheer van

afvalstoffen en materiaalkringlopen”

25.01.2010John Wante 3

Structuur van het decreet

Inleidende bepalingen (rechtsgrondslag, definities en doelstellingen)

Algemene bepalingen rond het beheer van afvalstoffen en materiaalkringlopen

Bepalingen rond het beheer van specifieke afvalstoffen en materiaalkringlopen

Afbakening van de afvalfase Milieubijdragen en heffingen Toezicht en strafbepalingen

25.01.2010John Wante 4

Essentiële begrippen

afvalstof elke stof of elk voorwerp waarvan de houder zich ontdoet,

voornemens is zich te ontdoen of zich moet ontdoen

materiaal elke stof die wordt of is ontgonnen, gewonnen, verwerkt,

geproduceerd, verdeeld, in gebruik genomen, afgedankt of opnieuw verwerkt of elk voorwerp dat wordt geproduceerd, verdeeld, in gebruik genomen, afgedankt of opnieuw gebruikt, inclusief daaruit ontstane afvalstoffen

materiaalkringloop slaat op de ganse levenscyclus

25.01.2010John Wante 5

Algemene doelstellingen

De doelstelling van dit decreet is het vaststellen van maatregelen voor het tot stand brengen van materiaalkringlopen waarbij:

1° de gezondheid van de mens en het milieu gevrijwaard worden tegen de schadelijke invloed van afvalstoffen;

2° de uitputting van hernieuwbare en niet-hernieuwbare hulpbronnen, de verspilling van materialen en energie in het algemeen en de schadelijke gevolgen voor mens en milieu, verbonden aan materiaalgebruik en –verbruik, worden tegengegaan.

25.01.2010John Wante 6

Algemene doelstellingen

1° maatregelen waarbij als prioriteitsvolgorde de volgende hiërarchie wordt gehanteerd:

a) in de eerste plaats de preventie van afvalstoffen en een efficiënter en minder milieubelastend gebruik en verbruik van materialen via aangepaste productie- en consumptiepatronen;

b) in de tweede plaats het voorbereiden van afvalstoffen voor hergebruik;

c) in de derde plaats de recyclage van afvalstoffen en het inzetten van materialen in gesloten materiaalkringlopen;

d) in de vierde plaats andere vormen van nuttige toepassing van afvalstoffen, zoals bepaalde vormen van energie-opwekking;

e) in de vijfde plaats de verwijdering van afvalstoffen, met storten als laatste optie.

Waarbij wordt gestreefd naar het beste resultaat voor milieu en gezondheid, rekening houdend met de effecten die optreden over de ganse levenscyclus.

25.01.2010John Wante 7

Algemene doelstellingen

maatregelen om ervoor te zorgen dat het beheer van afvalstoffen en materiaalkringlopen geen gevaar oplevert voor de gezondheid van de mens en geen nadelige gevolgen heeft voor het milieu, met name:

zonder risico voor water, lucht, bodem, fauna en flora;

zonder geluids- of stankhinder te veroorzaken en tevens;

zonder schade te berokkenen aan natuur- en landschapsschoon.

25.01.2010John Wante 8

Hiërarchie en afwijkingen erop

Hiërarchie is een verplichting voor de Vlaamse overheid

gemotiveerde afwijking mogelijk op basis van levenscyclusdenken houdt rekening met ecologische, economische en sociale

overwegingen

motivatie op advies van de OVAM, bijgestaan door een overlegplatform

onafhankelijke wetenschappelijke studies

25.01.2010John Wante 9

Preventieprogramma’s en uitvoeringsplannen

Preventieprogramma’s: preventie van afval uitvoeringsplannen: afvalbeheer beide uitbreidbaar naar programma’s of plannen

voor ganse materialenkringloop Andere overheidsinstellingen en niet-overheden

betrekken via overlegplatform OVAM coördineert openbaar onderzoek vereist eerste preventieprogramma tegen 2013 evaluatie om de 6 jaar

25.01.2010John Wante 10

Maatregelen ter ondersteuning van de hiërarchie

verplichting voor de Vlaamse overheid tot stimuleren van hergebruik en recyclage daartoe moet gescheiden inzameling worden georganiseerd mogelijkheden om

gescheiden aanbieding en inzameling te verplichten en inzamelwijze vast te leggen

doelstellingen vast te leggen afvalverwerkingshandelingen op te leggen of te verbieden

erkenning voor kringloopcentra subsidies groen aankoopbeleid

lagere milieu-impact over ganse keten recyclaten

25.01.2010John Wante 11

Uitgebreide producentenverantwoordelijkheid

Slaat op ontwikkelaar, producent, bewerker, invoerder, verkoper

kan bestaan uit operationele verantwoordelijkheid voor inzameling aanvaardingsplicht financiële verantwoordelijkheid voor inzameling en verwerking informatieverstrekking bevorderen ecodesign

voor huishoudelijke afvalstoffen is samenwerking met gemeenten verplicht

25.01.2010John Wante 12

Registraties, voorwaarden en erkenningen

registratieplicht voor alle afvalbeheerders (inzamelaars, vervoerders, verwerkers, makelaars en handelaars)

mogelijkheid tot opleggen van voorwaarden aan inzamelaars en degenen die regelingen treffen voor afvalbeheer

mogelijkheid tot schorsing van registratie systeem van erkenningen wordt verlaten

25.01.2010John Wante 13

Huishoudelijke afvalstoffen

zorgplicht voor gemeenten Vlaamse regering kan gescheiden inzameling en

hun verwerking voorschrijven meer sturing mogelijk door Vlaamse overheid

inzake afvaltarieven en inzamelwijzen financiële tussenkomst voor inzameling mogelijk Vlaamse regering kan in de plaats treden van de

gemeente overlegplatform huishoudelijk afval

25.01.2010John Wante 14

In- en uitvoer van afvalstoffen

Geeft regering mandaat om alle maatregelen te nemen in kader van verordening grensoverschrijdend transport van afvalstoffen in- en uitvoer verbieden bankgaranties eisen

verbod mogelijk voor binnenkomende transporten voor R1 (conform uitvoeringsplannen en indien eigen netwerk ontoereikend)

Interpretatie van de R1-formule nog geen Europese duidelijkheid soepele invulling in Vlaanderen

25.01.2010John Wante 15

Bedrijfsafvalstoffen

producenten houden afvalstoffenregister bij met meldingsplicht

financiële en operationele verantwoordelijkheid voor nuttige toepassing of verwijdering binnen onderneming afgifte aan derde afgifte aan derde buiten Vlaams Gewest

bij afgifte is afgiftebewijs nodig vermeldt bestemming, ontvanger, verwerkingswijze, soort en

hoeveelheid afval

25.01.2010John Wante 16

Doel van wijzigen bepalingen afval/geen afval

Tegemoetkomen aan nieuwe bepalingen in kaderrichtlijn nieuwe wetgeving, zoals REACH

bestaande onduidelijkheden oplossen omslagpunt statuut secundaire grondstoffen

vervanging stimuleren van primaire door secundaire materialen discriminaties wegwerken tussen primaire en secundaire

materialen

“shopping” in wetgeving vermijden

25.01.2010John Wante 17

Zijn geen afvalstoffen ikv dit decreet (art. 39)

Gasvormige effluenten en CCS dierlijke mest afvalwater onuitgegraven bodem en duurzaam met de

bodem verbonden gebouwen radioactieve afvalstoffen

25.01.2010John Wante 18

Begin van de afvalfase (art. 40 en 41)

Afvaldefinitie voldaan? Indien ja, dan toepasselijke code uit EURAL-lijst

toekennen

25.01.2010John Wante 19

Einde van de afvalfase: wat zegt Europa?

Einde afval als end of waste criteria zijn voldaan schroot van ijzer, staal en aluminium (vanaf 12/12/2010) later ook koper, papier, glas en ??? kwaliteitszorgsystemen te controleren door lidstaten

Geen Europese end of waste criteria, dan terugvallen op afvaldefinitie en bestaande rechtspraak geval per geval benadering mogelijk door lidstaten normen en voorschriften moeten worden genotificeerd

25.01.2010John Wante 20

Vertaling van einde afval naar Vlaanderen

Indien Europese einde afval criteria grondstofverklaring vereist om deugdelijkheid

kwaliteitszorgsysteem te verifiëren

Indien geen Europese einde afval criteria Vlaamse einde afval criteria en grondstofverklaring

b.v.voorbehandelde slakken

Vlaamse einde afval criteria zonder grondstofverklaring b.v. filterkoek van de voedingsnijverheid

geen Vlaamse einde afval criteria, maar wel grondstofverklaring

b.v. materialen voor bodemsaneringswerken

geen Vlaamse einde afval criteria enkel advies mogelijk van OVAM op basis wetgeving en rechtspraak

25.01.2010John Wante 21

Vlaamse end of waste criteria

Worden opgenomen in Vlaream zijn bedoeld voor specifieke afvalstoffen te

gebruiken in bepaalde toepassingen moeten zo zijn opgesteld dat aan de voorwaarden

van het decreet zijn voldaan, nl. gebruikelijk toegepast voor specifieke doelen er is een markt of vraag naar alle technische voorschriften en productcriteria zijn voldaan gebruik heeft geen negatief effect op milieu en gezondheid

o.m. overwegingen ladder worden meegenomen

omslagpunt bij uitgang, niet ingang

25.01.2010John Wante 22

Welke materialen?

huidig normenkader secundaire grondstoffen blijft behouden, terminologie verandert

“secundaire grondstoffen” worden “grondstoffen” gebruikscertificaat wordt grondstofverklaring

Materialen voor gebruik in of als meststof of als bodemverbeterend middel in of als bouwstof als bodem in kunstmatige afdichtingslagen met waterglas in of als brandstof

schroot van ijzer en staal voor ferro-industrie schroot van aluminium voor aluminiumindustrie speciale regeling voor uitgegraven bodem

25.01.2010John Wante 23

Bijproducten: wat zegt Europa?

Materialen die niet het hoofddoel zijn van een productieproces en verder gebruik is zeker geschikt voor rechtstreeks gebruik zonder speciale

behandeling geproduceerd als integraal onderdeel van een productieproces verder gebruik is rechtmatig, m.a.w. voldoet aan alle

voorschriften en normen en geen nadelige effecten op milieu en gezondheid

25.01.2010John Wante 24

Vertaling van bijproducten naar Vlaanderen

Indien Europese criteria voor bijproducten nog af te wachten

Indien geen Europese criteria voor bijproducten zelfde normenkader als voor einde afval

25.01.2010John Wante 25

Gebruiksvoorwaarden voor materialen

regulering gebruik van materialen (ook niet afvalstoffen) is mogelijk

in eerste instantie bedoeld voor bijproducten en einde afval (huidige secundaire grondstoffen)

basis voor kwaliteitszorgsystemen met oog op traceerbaarheid, correcte verwerking, rechtmatig gebruik