Succesvolle Rotterdamse zorginnovaties door brede samenwerking Rotterdam profileert zich met toenemend succes als een innovatieve metropool op het gebied van medische zorg en gezondheidszorg. Wethouder Korrie Louwes meldt niet zonder trots dat ‘haar’ stad hoog scoort met internationale gezondheidscongressen. Naast trots op de internationale waardering is er vooral ook oog voor regionale ontwikkelingen. Zoals de eerste resultaten van Innovatie Ontketend in de zorg Rotterdam. Op de dertiende verdieping van de Rotterdam Science Tower presenteerden in april 2013 zeven grote zorginstellingen een of twee van hun dagelijkse vraagstukken aan 130 innovatieve MKB ondernemers. De ondernemers konden vervolgens bij de zorginstellingen pitchen voor mogelijke oplossingsrichtingen. In de weken na de bijeenkomst nodigden de instellingen de bedrijven met de meest interessante aanknopingspunten uit voor een nadere kennismaken. Het uiteindelijke doel is dat de samenwerking met en tussen MKB-ondernemers de invoering van innovaties in de zorg versnellen. Innovatieadviseurs van Syntens begeleidden het proces. Eerste stappen Ruim een half jaar later blijkt dat de eerste stappen naar daadwerkelijke samenwerking gezet zijn. Zo zijn Francis van Neutegem (IJsselland Ziekenhuis) en Marco van Heerde (Somehow uit Amsterdam) in gesprek om de procedures rond de vraag ‘hoe voorkom je dat operatiemateriaal achterblijft in het lichaam’ verder te verfijnen. Van Heerde heeft operaties bijgewoond en de procedures doorgelicht. Ook is gekeken hoe andere industrieën (luchtvaart en slachterijen) omgaan met dergelijke kwesties. Daar rolde een gefaseerd advies op diverse niveaus uit, zowel technisch als puur praktisch. Diverse oplossingen Van Neutegem: “Aan de hand van pictogrammen heeft Marco de natelprocedure van operatiemateriaal vereenvoudigd. Dit is echter niet dè oplossing. We gaan ons in 2014 vooral richten op het instrumentarium, het grootste probleem.’’ “Onze kracht ligt in het oplossen van strategische problemen’’, vult Van Heerde aan. “We werken op het snijvlak van business, design en technologie, maar de oplossing hoeft niet per definitie een app of game te zijn. Francis is een doortastende opdrachtgever die durft door te pakken.’’ Zorgontbijt Voor wethouder Louwes is deze samenwerking een voorbeeld hoe je de gezondheidszorg naar een hoger niveau kunt trekken. “Er zijn veel regionale initiatieven om de zorg te verbeteren, maar die zijn vaak gefragmenteerd. Door het MKB te koppelen aan grote instellingen – waar ze normaliter niet snel binnenkomen – kun je innovaties stroomlijnen en versnellen. Zo hebben we ook elk kwartaal het Zorgontbijt in café restaurant de Machinist bij de Coolhaven. Daar is de gehele zorgketen aanwezig, evenals creatieve en innovatieve MKB-ondernemers. Die bijeenkomsten versterken de netwerken, bundelen initiatieven en verhogen het niveau.’’ Concreet voorstel

Ook Wouter Steutel, manager bij Argos Zorggroep, is een eind op streek met zijn vraagstuk over zelfstandige revalidatie door ouderen. “We kregen veel en diverse reacties. Vita Care was voor ons direct veelbelovend door de combinatie van robotica met videobeelden. Inmiddels ligt er een concreet voorstel bij de raad van bestuur.’’ Voor Herbert Krakauer van Vita Care (Apeldoorn) gaat het allemaal nog te langzaam. “Onze Therapeutic Motion Stimulation (TMS) heeft zich al drie jaar bewezen in de zorg voor

verstandelijk gehandicapten. Met enkele aanpassingen is het systeem geschikt voor de ouderenzorg. Onze innovatie laat zich echter lastig verwoorden, dat bemoeilijkt het rapportage en beslissingsproces binnen zo’n grote organisatie.’’ Toegevoegde waarde Dat er urgentie is in het vinden van praktische oplossingen voor de gezondheidszorg en welzijn kan Louwes alleen maar bevestigen. “De vraag groeit terwijl de handen aan bed afnemen en tegelijkertijd wordt de patiënt ook consument. We signaleren ook verrassingen. Zo wil het project Tamboerijn de zelfredzaamheid en het welzijn van inwoners vergroten door communityvorming, e-health en domotica. Ouderen die een iPad kregen om bijvoorbeeld via Skype meer contact met hun (klein)kinderen te maken, bleken die ook te gebruiken om wijkinformatie, de culturele agenda en andere informatie op te zoeken. Dus als de eerste drempel geslecht is, krijgt zo’n initiatief een toegevoegde waarde. We onderzoeken nu de mogelijkheid van een eigen beheer van hun medische dossier.’’ Complexe vraagstelling De vraag van het Erasmus MC – naar het meten en beïnvloeden van pijnbeleving tijdens bevallingen met lachgassedatie – is vooralsnog niet opgelost. “We hebben meer zicht op het vraagstuk, maar we weten nog niet hoe de oplossing eruit gaat zien’’, zegt Hanneke de Graaf, projectleider innovatie verloskundige zorgverlening. “Met een team van vijf ondernemers werken we aan diverse mogelijkheden die zowel de vrouw, als het team om haar heen en de ‘harde’ medische metingen omvatten.’’ “Er is in feite sprake van twee situaties’’, licht Frank Bos van Redmax uit Rotterdam toe. “Eerst de 36 weken voor de bevalling waarin we kunnen toetsen hoe de vrouw omgaat met pijn en stress. Daarna is er de bevalling waarin keuzes gemaakt worden voor eerste- en tweedelijnszorg. Lachgas kun je in de eerste lijn toedienen, dat scheelt kosten en bijvoorbeeld een ruggenprik. Vanuit de gezamenlijke expertise moeten we tot een sluitend businessmodel komen. De zorg laat zich echter slecht in businessmodellen passen omdat deze sector op tijd en patiënt wordt afgerekend, niet op besparingen op andere momenten in de keten.’’ Ketensamenwerking

“Om innovaties efficiënt in te zetten en standaarden te creëren, moeten we de vraagkant organiseren en hebben we massa nodig’’, meent Korrie Louwes. “Enerzijds bundelen we kennis die makkelijk toegankelijk wordt zoals het online Zorgportaal Rijnmond. Anderzijds zoeken we samenwerking met de gehele zorgketen. Een voorbeeld is Medical Delta, het consortium van wereldklasse bestaande uit academische ziekenhuizen en onderzoeksinstituten uit Rotterdam, Delft en Leiden. Toponderzoekers weten via Medical Delta en in samenwerking met de Technology Transfer Office van hun universiteit hun resultaten in de markt te brengen. Daar komt ook het netwerk van Syntens van pas met de vele innovatieve MKB-ondernemingen.’’ Per 1 januari 2014 gaat de Regionale Ontwikkelings Maatschappij van start met een focus op de medische technologie. “En dan is er nog de Rotterdam Investment Agency, die vooral de internationale verbindingen legt. Voor al deze initiatieven geldt dat er een wereld valt te winnen als je samenwerkt, de zorgvragers weet te bereiken en hun de regie geeft. We zijn een eind in de goede richting.’’ Op 12 december 2013 is het eerstvolgende zorgontbijt. Inschrijven kan via nozi@zorgportaalrijnmond.nl