Ganzen: van

natuurbeschermings

succes tot

probleemvogel?

Kees Koffijberg

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Van natuurbeschermingssucces tot

probleemvogel?

Ganzen oeverloos verhaalSchade ganzen afgewenteld op boeren

Groningen wil actie tegen ganzen

Ganzen richten steeds grotere schade aan

De overlast van ganzen is

gigantisch. In de toekomst komt

daar overlast door zwanen nog bij

Ganzen hardleers

Alterra: 380.000 grauwe ganzen uitschakelen

Ganzen uitroeien, red je nooit

Bijna 10.000 Schiphol-

ganzen vergast

Ganzen rooien peen

Aanpak ganzenoverlast Schiphol succesvol

Honderden aanvragen om ganzen te schieten

VVD: afspraken Ganzen-7 gaan niet ver genoeg

KNJV: aantal ganzen blijft toenemen

Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans - 2/17

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Naar: Beintema & Muskens 1987 in J. Applied Ecology 24: 743-758 en Van der

Jeugd et al. 2006, Sovon-onderzoeksrapport 2006/02

Ganzen profiteren o.a. van intensivering van de

landbouw: toename in N-Amerika en Europa

Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans - 3/17

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Bron: LEI

Nederland ideaal als pleisterplaats voor ganzen

Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans - 4/17

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Nederland van groot belang voor wintergasten:

van veel soorten >50% flywaypopulatie

Sovon/CBS – Netwerk Ecologische Monitoring - watervogeltellingen

Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans - 5/17

Flyway Kleine Rietgans(Scott & Rose 1996)

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Ontwikkeling aantallen Nederland: toename tot

2,1 miljoen overwinteraars (1980: 500.000)

Sovon/CBS – Netwerk Ecologische Monitoring - watervogeltellingen

Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans - 6/17

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Niet alleen toename aantallen maar ook langer

ganzenseizoen

Noord

Oost

West

Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans - 7/17

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Maar tegelijk steeds minder jonge ganzen

Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans 2013 - 7/15

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Broedvogels en overzomeraars (“zomerganzen”):

sterke groei sinds 1990

Sovon/CBS – Netwerk Ecologische Monitoring - BMP

Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans 2013 - 9/17

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Driekwart “zomerganzen” zijn Grauwe Ganzen

Schekkerman 2012, Sovon-rapport 2012/34

Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans 2013 – 10/17

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Trekkende “zomerganzen”

Bron: B. Voslamber / www.geese.org

Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans - 11/17

Bron: www.frankmajoor.nl

Nijlganzen uit

Arnhem

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Wat is er nu aan maatregelen uitgevoerd:

Winter: Beleidskader Faunabeheer

Bron: Schekkerman et al. 2013, Sovon-rapport 2013/17

Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans - 12/17

Opvang - boerenland

Opvang - natuur

Alles buiten de opvang

Sinds 2005 ruwweg

verdubbeling van

kosten voor ganzen

door opeenstapeling

van twee

beleidsinstrumenten:

(1)Tegemoetkoming

schade

(2)Kosten

beheersvergoedingen

(van Bommel & van der Have 2010, De

Levende Natuur 111: 22-24)

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Verjaging met ondersteunend afschot

Beleidskader Faunabeheer

Bron: KNJV / FBEs / Provincies

Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans - 13/17

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Afschot in de zomer

Bron: KNJV / FBEs / Provincies

Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans - 14/17

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Wat vertelt ons de populatiedynamica?

Bron: Stahl et al. 2013, Sovon-rapport 2013/28

Ongestoorde

situatie: populatie

groeit zolang er

voldoende habitat,

voedsel, etc is

Er vindt reductie

van de populatie

plaats (afschot,

vangsten,

legselbeperking)

De draagkracht

wordt verlaagd

zodat de populatie

bij een lager aantal

stabiliseert

Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans - 15/17

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Wat brengt de toekomst?wonen aan het water...met ganzen

Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans - 16/17

Sovon Vogelonderzoek Nederland

Bedankt!

8.000 vrijwillige vogeltellers, districtscoordinatoren,

regiocoordinatoren, soortspecialisten, terreinbeheerders en diverse

instellingen die aan het monitoringprogramma bijdragen

Samenstelling Vogelbalans 2013:

Kees Koffijberg

Chris van Turnhout

Ruud Foppen

Fred Hustings

Vormgeving:

Peter Eekelder

www.sovon.nl/vogelbalans

Foto’s presentatie: Peter Eekelder,

Kees Koffijberg, Stefan R. Sudmann,

Mark Zekhuis

Landelijke Dag 30 nov. 2013 – Vogelbalans 2013 - 15/15