Voetbal en economie

download Voetbal en economie

of 11

description

Wat het WK voetbal van 2014 voor de Nederlandse economie betekende.

Transcript of Voetbal en economie

  • #WKnomie14

    Voetbal en

    economie

    23 mei 2014

    WK-nomie

  • ING #WKnomie14

    Economisch Bureau, mei 2014 2

    De aftrap van het WK-voetbal in Brazili nadert

    met rasse schreden. Traditiegetrouw brengt het

    ING Economisch Bureau ook deze eindronde

    voetbal en economie samen. In #WKnomie14

    laten we opnieuw zien dat voetbal niet alleen een

    mooie sport is, maar ook economisch zijn sporen

    nalaat.

    Het WK en de economie

    De aftrap van het WK nadert. Donderdag 12 juni is het

    zover. Vanaf dat moment strijden de beste 32 nationale

    voetbalelftallen van de wereld erom wie zich in de

    grootste sport ter wereld uiteindelijk de allerbeste mag

    noemen. Zon groot voetbaltoernooi gaat niet

    onopgemerkt voorbij. Niet alleen straten en winkels

    kleuren oranje, het WK draagt voor veel Nederlanders

    positief bij aan de sfeer in de straat en op het werk.

    Meer dan driekwart van Nederland geeft aan straks naar

    de wedstrijden van Oranje te gaan kijken. De meesten

    kijken thuis, maar ook bij vrienden en familie en via

    videoschermen in de kroeg volgen we onze jongens.

    Natuurlijk heeft het WK ook invloed op de economie.

    Economie gaat immers over keuzes. En het WK blijkt

    keuzes van consumenten te benvloeden. Hoe de bal

    rolt, zien we terug op de werkvloer, in de bestedingen

    en mogelijk in het vertrouwen van consumenten. Zelfs

    de handel op de beurs schakelt een tandje terug als er

    gevoetbald wordt.

    Voetbal door een economische bril

    Het ING Economisch Bureau grijpt het WK aan om met

    een economische bril naar voetbal te kijken. Economen

    bestuderen cijfers, trends en verbanden. Met de

    economische gereedschapskist in de hand kijken wij

    hoe het WK consumenten in Nederland en in andere

    landen benvloedt. Zo onderzoeken we voor welke fans

    de titel het meest waard is, van welk elftal het meest

    wordt verwacht en in welke landen fans het meest

    uitgeven aan supportersartikelen.

    De voetbalpool onder de loep

    Niet alleen in de Braziliaanse speelsteden worden straks

    64 voetbalwedstrijden afgewerkt. Ook op menig

    werkvloer, in voetbalkantines en bij de Oranjefans thuis

    wordt het WK meegespeeld. Wat gaat het worden is de

    vraag die door veel voetballiefhebbers wordt

    beantwoord met het invullen van de voetbalpool. In

    deze publicatie duiken we verder in de wereld van de

    voetbalpool.

    Welk deel van Nederland doet mee? Waarom spelen

    we mee en hoeveel zetten we op het spel? Mag de

    winnaar van de voetbalpool straks de winst voor zichzelf

    houden of wordt er eigenlijk een rondje verwacht?

    Daarnaast nemen we een kijkje in andere voetballanden.

    Hoe groot is de inzet van voetbalfans over de grens? En

    op basis waarvan selecteren zij hun winnaar: kiezen ze

    met het hoofd of met het hart bij het invullen van de WK-

    voetbalpool?

    ING #WKnomie14

    Mei 2014

    WK-nomie

    Het WK-voetbal door een economische bril

  • ING #WKnomie14

    Economisch Bureau, mei 2014 3

    Het veroveren van de gouden bal vindt Nederland

    gemiddeld ruim 39 euro waard, ruim 500 miljoen

    euro in totaal. Over de grens hebben de Chilenen.

    het meest voor de titel over. Tijdens het WK gaat

    de hand iets van de knip. Zo gaat er voor 70

    miljoen aan Oranjeartikelen over de toonbank.

    Ruim een half miljard voor de WK-titel

    Eens in de vier jaar strijden de beste nationale elftallen

    om de wereldtitel. Zon schaarse en prestigieuze titel is

    heel wat waard. De vraag is alleen: hoeveel? Een manier

    om dat te bepalen is consumenten te vragen hoeveel zij

    bereid zijn te betalen voor de overwinning. Natuurlijk is

    de WK-titel niet te koop, maar we kunnen consumenten

    wel de vraag stellen hoeveel ze voor de

    eindoverwinning zouden opofferen. En wat blijkt:

    Nederlanders hebben daar gemiddeld 39 euro per

    persoon voor over. Niet iedereen heeft geld over voor

    de titel. Driekwart (77%) kent geen financile waarde

    toe aan de titel. Een kwart (23%) doet dat wel. Zij willen

    gemiddeld 170 euro per persoon neertellen voor een

    zekere overwinning. In totaal vertegenwoordigt de titel

    daarmee voor Nederlanders een waarde van 529

    miljoen euro.

    Minder dan het vorige WK

    Met 39 euro is de WK-titel in Brazili Nederlanders

    minder waard dan bij het vorige WK-titel in 2010. Toen

    hadden we gemiddeld nog 47 euro over voor de zege.

    Hoewel de Gouden Bal nog in de Hollandse prijzenkast

    ontbreekt, en de sportieve honger dus nog niet gestild is,

    lijkt het economisch wel te verklaren dat we nu minder

    overhebben voor de titel dan vier jaar geleden. Het

    consumentenvertrouwen is nauwelijks hoger dan toen

    en in de tussentijd heeft Nederland er wel vier jaar van

    koopkrachtverlies achter de rug. Een vergelijkbare

    economische redenering kan verklaren dat we de

    huidige WK-titel niet hoger waarderen dan die van het

    afgelopen EK terwijl de titel wel prestigieuzer is.

    WK-titel is vrouwen meer waard dan mannen

    Vrouwen hebben meer over voor de titel dan mannen.

    Hij heeft 30 euro over voor de WK-titel. Zij vindt de

    overwinning gemiddeld een investering van 49 euro

    waard, Dit opmerkelijke verschil tussen de seksen lijkt

    wel te verklaren. Het kan te maken hebben met wat

    economen onderling afhankelijk nut noemen: als hij blij

    is, dan maakt dat haar ook blij. Het extra geld dat

    vrouwen over hebben om de overwinning veilig te

    stellen kunnen we beschouwen als een afkoopsom. Het

    kan natuurlijk flink wat waard zijn om manlief niet

    maandenlang te horen zeuren over die gemiste kans

    van Robben in de WK-finale.

    Waarde van winnen over de grens

    We kunnen het Oranje-offer in context plaatsen door

    ook de inwoners van andere WK-deelnemers te vragen

    hoeveel zij over hebben voor een WK titel voor hun land.

    Gemiddeld zijn zij bereid om dieper in de buidel te

    tasten dan de Nederlanders. Zij hebben er gemiddeld

    185 euro voor over om hun aanvoerder op 13 juli de

    Gouden Bal te zien kussen. Op de Amerikanen na zijn ze

    stuk voor stuk bereid om dieper in de buidel te tasten

    dan de Nederlanders.

    Waarde WK-titel Nederland heeft ruim 500

    miljoen over voor de titel

    0

    20

    40

    WK2010 WK2014

    De waarde van winnengemiddelde per Nederlander

    0

    20

    40

    60

    NL Man Vrouw

    De waarde van winnennaar geslacht

  • ING #WKnomie14

    Economisch Bureau, mei 2014 4

    Latijnse passie in de top drie

    De Chilenen, opponent van Oranje in de poulefase, zijn

    het meest enthousiast. Zij vinden de titel 526 euro waard.

    Zij worden op de voet gevolgd door de Italianen (464

    euro ) en de Argentijnen (429 euro). Daarna komen de

    Australirs (176 euro ) en de Portugezen (169 euro),

    gevolgd door de Russen met 154 euro. Twee grote

    Europese voetballanden vormen de middenmoot

    Duitsland (149 euro) en Frankrijk (115 euro). Gastland

    Brazili staat niet in de top. Hoewel een relatief groot

    aantal Brazilianen hun portemonnee wel zou willen

    trekken, hebben ze een relatief bescheiden bedrag

    over voor de titel. Wellicht speelt hier het enorm grote

    vertrouwen in de eigen kansen (maar liefst 69% van de

    Brazilianen gelooft in de titel voor Brazili) een rol.

    Zeker gezien hun Latijnse voetbalbloed lijken de

    Spanjaarden op het eerste gezicht met maar 84 euro

    de opvallendste afwezige in de top. Kennelijk is er ook

    bij voetbaltitels sprake van enige vorm van verzadiging

    aangezien la Furia Roja er bij de laatste drie

    titeltoernooien waaronder de wereldbeker in Zuid-

    Afrika met de cup vandoor gingen. De lage landen,

    Belgi en Nederland, vormen onderdeel van de

    staartgroep met respectievelijk 91 euro 39 euro.

    Hekkensluiter met 37 euro is het land zonder echte

    voetbaltraditie: de Verenigde Staten.

    Koopkrachtneutraal vergelijken

    Geld is niet overal hetzelfde waard. Vergelijken we

    bijvoorbeeld de landen in onze eigen poule B dan zien

    we dat we voor hetzelfde geld in Chili bijna twee keer

    zoveel kunnen kopen als in ons eigen land. Ook in

    Spanje ligt de koopkracht van een euro hoger dan hier.

    Consumenten krijgen een zesde meer waar voor hun

    geld dan in Nederland. Aan de andere kant ben je in

    Australi maar liefst 100 euro kwijt voor iets dat je in

    Nederland 86 euro kost. Een bedrag in euros

    vertegenwoordigt dus niet overal hetzelfde offer.

    Om die reden hebben we ook gevraagd naar de

    bereidheid om in ruil voor de titel een jaar lang 1% van

    het inkomen in te leveren. Het relatieve offer is dan

    vergelijkbaar, ongeacht het loon- en prijsniveau.

    Inkomen inleveren

    Ruim vier op de tien Russen (42%) levert graag 1%

    koopkracht in ruil voor eeuwige roem, zij worden

    gevolgd door de opofferingsgezinde Chilenen en

    Argentijnen. Spanje rukt in dit klassement op richting de

    middenmoot. Hekkensluiters zijn Fransen (6%), de

    Amerikanen (5%) en wijzelf: slechts 3% van de

    Nederlanders is bereid 1% van zijn inkomen te geven

    aan dit goede voetbaldoel.

    Een kwart levert mobieltje een maand in

    De opofferingsgezindheid wordt nog een stuk groter als

    het niet om geld gaat. De mobiele telefoon is haast niet

    meer weg te denken uit het straatbeeld, maar voor een

    WK-titel is er toch een groot aantal mensen bereid hun

    telefoon een maand lang aan de kant te leggen.

    Internationaal gezien is gemiddeld bijna een kwart

    (23%) hiertoe bereid. De Russen voeren de ranglijst aan.

    Ons eigen land bungelt met 8% onderaan. Wel ligt de

    opofferingsgezindheid onder de Hollandse voetbalfans

    een stuk hoger: op het internationale gemiddelde.

    Bijna vier vakantiedagen voor de overwinning

    En op de acht werkende Nederlanders (12%) is bereid

    vakantiedagen in te leveren voor de WK-titel. Deze

    groep wil gemiddeld 4 vakantiedagen inleveren om

    Oranje aan de overwinning te helpen. Heel werkend

    Nederland heeft gemiddeld een halve vrije dag voor de

    wereldtitel over. Dat is vergelijkbaar met de 39 euro die

    Nederlanders gemiddeld voor de winst willen neertellen.

    Werknemers met een modaal brutosalaris (33.000 euro)

    verdienen netto namelijk ongeveer 45 euro met een

    halve dag werken. Wel zien we dat hoe hoger het

    inkomen en duurder de vakantiedag hoe minder

    dagen men bereid is in te leveren.

    0 10 20 30 40 50

    NederlandVerenigde staten

    FrankrijkZuid-Korea

    SpanjeAustrali

    BelgiDuitslandEngelandPortugal

    BraziliChili

    ItaliArgentini

    Rusland

    Opoffering mobiele telefoon% van de respondenten lllllllllllll

    0 100 200 300 400 500

    VS

    Nederland

    Spanje

    Belgi

    Engeland

    Zuid-Korea

    Brazili

    Frankrijk

    Duitsland

    Rusland

    Portugal

    Australi

    Argentini

    Itali

    Chili

    De waarde van de WK-titelin euro lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll

  • ING #WKnomie14

    Economisch Bureau, mei 2014 5

    Hand iets van de knip tijdens het WK

    Tijdens het WK denken consumenten meer uit te geven,

    al gaat het niet om een hele grote verschuiving. Een op

    de tien (11%) denkt meer uit te geven bijvoorbeeld

    aan oranje artikelen 6% denkt minder kwijt te zijn,

    bijvoorbeeld vanwege minder uitjes zoals de bioscoop

    of het restaurant. Sommigen blijven wellicht tijdens het

    WK liever in Nederland in plaats van op vakantie te gaan.

    Onder de voetbalfans is de verschuiving veel

    duidelijker: een kwart (26%) van de fans geeft meer uit,

    slechts 1% doet rustiger aan tijdens het WK.

    Voor ruim 70 miljoen aan oranjeartikelen

    Zonder oranjeartikelen is het WK-feest niet compleet.

    Veel voetbalkijkers volgen onze jongens dan ook

    uitgedost met oranje petjes, toeters en T-shirts.

    Nederlanders geven dit WK gemiddeld ruim 5 euro per

    persoon uit aan oranjeartikelen, hoge inkomens meer

    dan lagere. Lang niet iedereen trekt de portemonnee.

    Zo geeft driekwart (75%) niets uit aan oranjeartikelen.

    De overige 25% geeft gemiddeld 22 euro per persoon

    uit. Dat betekent dat consumenten gezamenlijk voor

    ruim 70 miljoen euro aan supportersspullen kopen. Dat

    is meer dan de 60 miljoen die consumenten vier jaar

    geleden bij het WK in Zuid-Afrika uitgaven. Al is de

    stijging in euros maar heel bescheiden als we rekening

    houden met de inflatie over de afgelopen vier jaar en de

    bevolkingsgroei (18+). Ook de consumptie van alcohol

    krijgt een impuls tijdens het WK. 14% geeft tijdens het

    WK meer uit aan alcohol dan normaal.

    Argentijn en Rus investeren meest in uitdossing

    Waar Nederland oranje kleurt tijdens het WK, daar staat

    het Belgische voetbalelftal bekend als de rode duivels

    en hebben de Fransen de bijnaam Les Blues. Elk

    voetbalelftal heeft zijn eigen kleuren en ieder land zijn

    eigen gewoontes als het aankomt op aanmoedigen. Ook

    de bedragen die consumenten uitgeven aan

    supportersartikelen lopen sterk uiteen. De Russen en de

    Argentijnen geven het meeste uit: beiden gemiddeld 48

    euro per persoon. Gastland Brazili volgt met 40 euro.

    Nederlanders zijn met ruim 5 euro het behoudendst.

    Een mogelijke verklaring voor onze bescheiden oranje-

    uitgaven is dat consumenten hier veel gratis

    oranjeartikelen cadeau krijgen; bijvoorbeeld bij de

    dagelijkse boodschappen.

    Naar Oranje-finale voor 226 euro

    Uiteindelijk willen de landen die meedoen aan het WK

    maar een ding: winnen. Als Nederland de finale van het

    WK haalt, dan wil iets meer dan een kwart (26%) van de

    Nederlanders betalen om erbij te zijn. Zij zijn bereid

    gemiddeld 226 euro te betalen voor het slotduel in het

    Maracan-stadion in Rio de Janeiro. De echte fans gaan

    nog een stapje verder: zij willen 239 euro betalen voor

    een finalekaartje. Toch komen ze niet ver met dat

    bedrag. Kaartjes voor de (uitverkochte) WK-finale

    kostten in de voorverkoop via de internationale

    voetbalbond FIFA minimaal 335 euro. Op internet

    bieden tussenpersonen de finalekaarten inmiddels aan

    voor een veelvoud van dat bedrag.

    Meer sfeer op werk dankzij WK

    Ook op de werkvloer houdt het WK de gemoederen

    bezig. Extra lange wedstrijdanalyses bij de

    koffieautomaat kunnen iets ten koste van de

    productiviteit gaan, maar het WK kan ook positieve

    effecten hebben. Ruim een derde (35%) van de

    werknemers vindt dat de WK eindronde de sfeer op het

    werk positief benvloedt. Het WK is bijvoorbeeld ook

    een mooi moment om eens helder te krijgen wie van de

    collegas nu echt het meeste verstand heeft van voetbal..

    Voetbalpools werken vaak sfeerverhogend. Bijna zeven

    op de tien werknemers (69%) die meedoen, vinden dat

    het houden van een voetbalpool goed is voor de sfeer.

    Voetbalvrije zomer is ook wat waard

    Eerlijk is eerlijk, niet iedereen houdt van voetbal. In de

    junimaanden van de even jaren valt er echter heel

    moeilijk aan de Oranje-koorts te ontsnappen. Maar net

    als we op het behalen van de WK-titel een waarde

    kunnen plakken, kunnen we dat ook op een voetbalvrije

    zomer. Sommigen hebben er juist geld voor over om

    het WK deze zomer aan ons allen voorbij te laten gaan.

    Het gaat hier om een kleine minderheid van 6%. Voor

    een voetbalvrije zomer heeft deze groep gemiddeld

    200 euro over. Vrouwen hebben meer over dan

    mannen voor een afgelast WK (290 euro tegen 130 euro).

    0

    100

    200

    300

    NL man vrouw

    Minderheid heeft 200 euro over voor voetbalvrije zomer (gemiddeld bedrag in euro's )

    0 10 20 30 40 50 60

    Nederland

    VS

    BelgiPortugal

    Engeland

    Frankrijk

    Australi

    Duitsland

    Zuid-Korea

    Spanje

    Itali

    Chili

    Brazili

    Rusland

    Argentini

    Uitgaven aan fanartikelenin euro lllllllllllllllllllllllllllllllllllllll

  • ING #WKnomie14

    Economisch Bureau, mei 2014 6

    Wat gaat het worden? Die vraag houdt menig

    voetballiefhebber bezig. Wie je het ook vraagt, de

    bookmakers of het volk, de kansen van Oranje

    worden niet al te hoog ingeschat. Brazili is

    topfavoriet, Belgi outsider. Ook veel

    Nederlanders buigen zich in voorbereiding op het

    WK over de vraag wat gaat het worden' en doen

    mee aan een voetbalpool. Als we daarbij geld

    inzetten, verdelen we 38 miljoen onder elkaar.

    Hoop doet leven

    De meeste mensen hopen natuurlijk dat hun eigen land

    de titel pakt. In ons land hoopt 60% op de titel voor

    Oranje. Alleen in Frankrijk is er geen meerderheid die

    hoopt dat les Bleus met de titel huiswaarts keren. De

    Franse voorkeur voor hun eigen elftal is maar nauwelijks

    (41%) groter dan hun voorkeur voor Brazili (37%).

    Kijken we naar het gemiddelde over alle landen dan

    gunt men gastland Brazili (14%) de titel het meest.

    Daarna volgen regerend kampioen Spanje (9%) en

    Argentini (8%).

    Wat gaat het worden? Brazili topfavoriet

    De goddelijke kanaries wordt wereldwijd de meeste

    kans toegedicht. Vier op de tien (41%) verwacht dat het

    gastland de titel pakt. Een op de zeven (13%) denkt dat

    Spanje zijn vierde grote eindronde op een rij wint. Het

    zelfvertrouwen onder de Brazilianen is ook het grootst,

    ruim twee derde van hen (69%) verwacht dat de cup na

    het kampioenschap in Brazili blijft. Sowieso is men op

    het Zuid-Amerikaanse continent overtuigd van de eigen

    kansen. Ook de meerderheid van de Argentijnen (58%)

    gaat er vanuit dat ze wereldkampioen worden. In

    Europa zijn alleen de Spanjaarden erg zeker van hun

    zaak: 63% gelooft in weer een titel.

    Nederlanders erg bescheiden

    Het geloof in eigen kunnen is in het nuchtere Nederland

    niet zo hoog. Slechts 4% van de Nederlanders denkt dat

    Oranje wint. Naast Brazili dichten wij onze aartsrivaal

    Duitsland de meeste kans toe. En op de zes (16%)

    landgenoten ziet de beker naar de Oosterburen gaan.

    Hoewel de kansen voor Oranje op de winst niet erg

    hoog worden ingeschat denkt de meerderheid van

    Nederland wel dat we onze zware poule gaan overleven.

    En vijfde (20%) ziet Oranje stranden in de poule. De

    grootste groep (25%) denkt dat Nederland strandt in de

    kwartfinale. Onder voetbalkenners heerst wat minder

    optimisme. Ruim een derde van hen denkt dat we groep

    B niet overleven.

    Rode Duivels grotere kans dan Oranje

    Een objectievere manier om de titelkansen in te

    schatten, is door te kijken naar internationale

    weddenschappen over voetbal. Omdat er geld op het

    spel staat, mogen we verwachten dat degenen die

    een gokje wagen zo rationeel mogelijk naar de

    titelkansen kijken. Bovendien is het zo dat

    internationaal gezien de diverse fans allemaal

    verschillende voorkeuren hebben.

    De grootste kanshebbers

    Ook de bookmakers en deelnemers aan

    weddenschappen op internet hebben torenhoge

    verwachtingen van Brazili. De Brazilianen maken

    begin mei met 24% de meeste kans op de eindzege

    volgens de wedmarkten. De Argentijnen komen met

    16% op de tweede plaats. Duitsland (13%) en Spanje

    (12%) lijken volgens deze noteringen ook niet bij

    voorbaat kansloos.

    Kansen op succes Ruim 38 miljoen op het spel

    0%

    10%

    20%

    30%

    40%

    Bra Dui Spa Arg NL

    Wie wordt er kampioen denkt u?% respondenten llllllllllkkkkkkkkllllll

    Nederlanders Allen

  • ING #WKnomie14

    Economisch Bureau, mei 2014 7

    Oranjes kansen

    Oranje behoort dit WK niet tot de favorieten en moet

    negen kanshebbers voor zich dulden. De

    bookmakers dichten Oranje slechts een kleine 3%

    kans toe op de overwinning. Dat is net iets meer dan

    Portugal en Colombia, maar ruim achter onze

    zuiderburen. De Rode Duivels maken 5% kans en

    hoeven slechts vier grote voetbalnaties boven zich te

    dulden.

    Hoewel de bookmakers ons een objectievere manier

    bieden om naar de kansen te kijken, zeggen kansen

    vooraf natuurlijk niet alles. Gedurende het toernooi

    kan het verkeren, de bal blijft immers rond. En

    wellicht kunnen we hoop putten uit de gedachte dat

    de Gouden bal 4 jaar terug door de Amsterdamse

    grachten zou zijn gevaren als de rechterschoen van

    Iker Casillas een paar maatjes kleiner was geweest.

    De WK-pool: ruim 38 miljoen op het spel

    Niet alleen Oranje bereidt zich voor op het WK. In

    Nederland wordt op menig werkvloer en in vele

    huiskamers hard nagedacht over de vraag wat het gaat

    worden. Bijna een kwart (24%) van de Nederlanders

    speelt deze zomer mee in n of meerdere

    voetbalpools; bijvoorbeeld met vrienden, kennissen of

    collegas op het werk. Zij zetten gemiddeld 12 euro per

    persoon in op het spel. Dat betekent dat er in de

    Nederlandse voetbalpools in totaal ruim 38 miljoen euro

    op het spel staat. Mannen (27%) zetten vaker geld in dan

    vrouwen (20%). En dat is niet het enige verschil tussen

    de seksen. Hoewel vrouwen meer over blijken te

    hebben voor de titel zetten mannen aanzienlijk meer op

    het spel dan vrouwen (14 euro tegenover 8 euro). Dit

    verschil laat zich wellicht verklaren door het feit dat

    vrouwen vaker zeggen geen verstand te hebben van

    voetbal dan mannen.

    Twee derde van de vrouwen (67%) vindt dat zij weinig

    tot niets van voetbal weten. Onder mannen is dat 39%.

    Spanjaarden spelen het vaakst mee

    Nederlanders doen volop mee aan de voetbalpool. Een

    kwart (24%) doet dit WK mee aan een voetbalpool en

    daarmee zijn we internationaal gezien een middenmoter.

    In Spanje is de animo het grootst: de helft (49%) van de

    Spanjaarden zet geld in op WK-wedstrijden. Zij worden

    gevolgd door Chili (41%), Itali (40%), Brazili (39%) en

    Argentini (38%). In landen waar mensen zeggen veel

    van voetbal te weten, wordt vaker meegespeeld in

    voetbalpools. Zo zeggen de Spanjaarden, Chilenen,

    Italianen, Brazilianen en Argentijnen (de hele top 5)

    allemaal bovengemiddeld vaak dat zij veel weten van

    voetbal.

    In de Verenigde Staten (9%) wordt het minst vaak

    gegokt. Dat is niet zo verwonderlijk, aangezien de VS

    geen groot voetballand is. Ook in Australi (14%) en

    Frankrijk (15%) doen mensen minder vaak dan

    gemiddeld mee aan een voetbalpool. De Australirs en

    Fransen zeggen samen met de Nederlanders - ook het

    minst vaak dat zij veel verstand van voetbal hebben.

    Meedoen vooral om de lol

    De overgrote meerderheid van de Nederlanders doet

    vooral mee aan de voetbalpool voor de lol. Ruim acht op

    de tien (81%) voetbalpooldeelnemers geeft aan dat ze

    vooral meedoen voor de sfeer. Voetbalpools op het

    werk worden ook door een ruime meerderheid van

    70% sfeer verhogend genoemd. Een zesde (16%) vindt

    de saamhorigheid die de voetbalpool oplevert het

    belangrijkste om mee te doen. Slechts een hele kleine

    groep van 2% is het bij de deelname aan een

    voetbalpool niet zozeer om het spel, maar vooral om de

    knikkers te doen.

    0% 20% 40% 60%

    VSAustraliFrankrijk

    BelgiPortugal

    DuitslandNederlandGemiddeld

    EngelandRusland

    Zuid-KoreaArgentini

    BraziliItaliChili

    Spanje

    Meedoen met de WK-poolin % van de bevolkingllllllllllll

    0 5 10 15 20 25

    Brazili

    Argentini

    Duitsland

    Spanje

    Belgi

    Frankrijk

    Uruguay

    Itali

    Engeland

    Nederland

    Bron: Betfair

    Top-10 kanshebbers WK-titel(in %; obv data v/d bookmakers, 8 mei '14)

  • ING #WKnomie14

    Economisch Bureau, mei 2014 8

    Nederlanders zetten minste geld op het spel

    Internationaal vergeleken zetten Nederlanders veruit het

    minst op het spel. Naast het feit dat we vooral voor de lol

    meedoen aan voetbalpools kan de verklaring ook liggen

    in het feit dat Nederlanders relatief bescheiden zijn over

    onze voetbalkennis. Wie denkt niet heel erg veel

    verstand van zaken te hebben, zal eerder terughoudend

    zijn met inzetten. De grootste gokkers zijn te vinden in

    Rusland (met een gemiddelde inzet van 83 euro) en

    Frankrijk (80 euro). Daarna volgen de Australirs (61

    euro) en de Italianen (60 euro).

    Met het hoofd of met het hart?

    Draait het op het veld om de goals, in de pools gaat het

    om het aanwijzen van de winnaars. Dus welk team

    wijzen we aan als winnaar wanneer we een voetbalpool

    invullen? Rationeel gezien kunnen we het best het team

    kiezen waarvan we denken dat het de meeste kans

    maakt op een overwinning. We kiezen dan meer met het

    hoofd. In de praktijk hebben we allemaal zo onze eigen

    voorkeuren. We kunnen dus ook het team kiezen dat we

    de overwinning het meeste gunnen. We kiezen dan

    meer met ons voetbalhart. Nog een mogelijkheid is om

    een outsider als winnaar aan te wijzen; bijvoorbeeld

    omdat de winst dan groter is, als we de uitslag goed

    blijken te hebben voorspeld.

    Zuid-Korea met het hart, Spanje met het hoofd

    Zuid-Koreanen blijken de meest emotionele gokkers.

    Maar liefst 77% van de Zuid-Koreanen wijst bij het

    invullen van een voetbalpool normaal gesproken het

    team aan dat zij de overwinning het meest gunnen. In

    gastland Brazili speelt de gunfactor ook een

    belangrijke rol bij het aanwijzen van de winnaars.

    Bijna de helft van de Brazilianen (47%) kiest gewoonlijk

    het team dat zij de zege het meest gunnen, op plek drie

    worden zij gevolgd door de Australirs (44%). De meest

    rationele gokkers zijn te vinden in Spanje. Daar kiest

    82% bij het invullen van de voetbalpool in principe voor

    het team waarvan zij denken dat het de meeste kans

    maakt op de overwinning. Ook in Argentini (80%)

    wordt de pool vaak met het hoofd ingevuld.

    Nederlanders volgen op een derde plek: driekwart van

    de Nederlandse voetbalpooldeelnemers (74%) kiest

    normaal gesproken voor de grootste kanshebber.

    Eigen mening telt het zwaarst

    De n roept de hulp in van deskundigen, de ander

    werpt een blik op de ranglijst van voetbalbond FIFA.

    Iedereen heeft zo zijn eigen manier om een voetbalpool

    in te vullen, maar uiteindelijk weegt bij de meeste

    Nederlanders de eigen mening het zwaarst. Driekwart

    (75%) vaart vooral op zijn of haar eigen mening bij het

    aanwijzen van de winnaars. En op de acht (12%) roept

    hulp in van de omgeving. Zij vragen vrienden, familie en

    collegas bijvoorbeeld om informatie. Daarnaast zegt 4%

    vooral de FIFA-ranglijst te raadplegen en vertrouwt nog

    eens 4% voornamelijk op de deskundigheid van tv-

    experts.

    Vrouwen baseren zich een stuk vaker op de mening van

    hun omgeving dan mannen: 21% van de vrouwen doet

    dit, tegenover 6% van de mannen. Vrouwen vinden ook

    vaker van zichzelf dat ze echt geen verstand van voetbal

    hebben. Bijna een derde (31%) van de vrouwen geeft

    aan dat ze geen verstand van voetbal hebben (onder

    mannen is dit 16%). Hulp inroepen bijvoorbeeld van

    hun (mannelijke) partner kan dan een slimme zet zijn.

    0 20 40 60 80 100

    Nederland

    VS

    Chili

    Belgi

    Engeland

    Spanje

    Argentini

    Brazili

    Duitsland

    Portugal

    Zuid-Korea

    Itali

    Australi

    Frankrijk

    Rusland

    Inzet WK-voetbalpoolin eurolllllllllllllllllllllllllllllllll

    0

    20

    40

    60

    80

    100

    man vrouw

    Welke mening telt?

    Eigen mening Vrienden en kennissen

    FIFA ranglijst Experts op TV

    Overig

  • ING #WKnomie14

    Economisch Bureau, mei 2014 9

    Welk team gaat het worden?

    We hebben gezien dat fans massaal hopen en soms

    denken, dat hun eigen team het WK wint. Dat is

    begrijpelijk, maar het is natuurlijk de vraag hoe

    realistisch dat is. De uitslag van het WK kan op

    verschillende manieren worden benaderd.

    De historici

    Geschiedkundigen bestuderen het verleden. En daar

    zijn soms wijze lessen uit te trekken. De geschiedenis

    heeft immers vaak de neiging zich te herhalen. Door

    de jaren heen zijn WKs op het Amerikaanse continent

    altijd gewonnen door een Zuid-Amerikaans team. Dik

    kans dat historici dit WK een team uit Zuid-

    Amerika aanwijzen als favoriet, bijvoorbeeld Brazili

    of Argentini.

    De bookmakers

    Op grote sportevenementen worden

    weddenschappen afgesloten. De bookies maken het

    mogelijk om te wedden. Zij verzamelen veel

    verschillende weddenschappen en afhankelijk van de

    afgesloten weddenschappen rollen daar de

    winkansen van elk team uit. Brazili is volgens hen

    de grote kanshebber.

    De economen

    Economen vergelijken cijfers, zoals hoeveel landen

    verdienen (het BBP), hoe ontwikkeld het is en hoeveel

    mensen er wonen. In een groot en rijk land wonen

    gemiddeld meer voetbaltalenten en is er meer geld

    om die talenten de kans te bieden zich te ontwikkelen.

    Zo bezien zouden de Verenigde Staten hoge ogen

    moeten gooien op het WK.

    De kenners

    De echte kenner is op de hoogte van zaken die

    niemand anders weet. Die speciale kennis van zon

    insider kan van grote waarde zijn. Stel dat de insider

    dat veel Engelse internationals extra vermoeid zijn na

    een lang en slopend seizoen in de premierleague. Dat

    soort informatie dat de kansen van Engeland op het

    WK danig benvloeden.

    Voetbalpool in 15 minuten

    Het invullen van de voetbalpool kost gemiddeld veel

    tijd. Nederlanders die meedoen, zijn er gemiddeld een

    kwartier mee bezig. Ruim de helft (52%) doet het in tien

    minuten of minder. Iets meer dan een kwart (27%) heeft

    tussen de 11 en 20 minuten nodig en 15% is er een klein

    half uur mee bezig. Slechts 5% heeft meer dan een half

    uur nodig. Echte kenners trekken er gemiddeld langer

    voor uit: ruim 18 minuten, terwijl de niet-kenners in 12

    minuten klaar zijn. Kenners doen ook aanzienlijk vaker

    mee aan meer dan n voetbalpool dan de niet-

    kenners: 21% tegenover 3%. Economisch bekeken is

    dat ook een manier om het risico te spreiden. Door mee

    te spelen in verschillende voetbalpools en verschillende

    uitslagen te voorspellen, kunnen deelnemers hun

    kansen spreiden. Natuurlijk daalt dan ook het verwachte

    gemiddeld rendement van de poolinzet.

    Twee en drie vallen ook in de prijzen

    De winner takes it all, zong de voormalige Zweedse

    popgroep Abba in hun gelijknamige hit uit 1980. Maar

    als het om voetbalpools gaat, dan doet ruim de helft

    (57%) van de deelnemende Nederlanders liever mee

    aan een pooltje waarbij de pot verdeeld wordt over een

    paar winnaars; de nummers n, twee en drie

    bijvoorbeeld. Een op de vijf (20%) geeft de voorkeur

    aan een pool waarvan de inleg volledig naar n

    winnaar gaat en 23% heeft geen voorkeur voor n van

    beide uitkeerschemas.

    Uitdelen mag, maar hoeft niet

    Wat doen we met de winst? Mag de winnaar de pot

    helemaal in hun eigen zak steken of wordt er toch

    verwacht dat er wordt uitgedeeld? Een ruime

    meerderheid (79%) van de deelnemers aan

    voetbalpools vindt dat de winnaars niet per se hoeven

    uit te delen. De overige 21% vindt toch eigenlijk van

    wel. Niemand hoeft zich dus echt bezwaard te voelen

    om na een gunstige voetbalpooluitslag er deze zomer

    met het prijzengeld vandoor te gaan.

  • ING #WKnomie14

    Economisch Bureau, mei 2014 10

    Zes tips om de voetbalpool in te vullen

    1. Zet je Oranjebril af. Als het om geld gaat, is

    emotie vaak niet de beste raadgever. Zo laten

    veel mensen zich verleiden tot impulsaankopen

    of betalen ze teveel voor die unieke kans op dat

    droomhuis. Laat je Oranjehart bij het invullen van

    je voetbalpool niet de overhand te krijgen maar

    raadpleeg bijvoorbeeld ook relevante

    voetbalstatistieken. Kijk bijvoorbeeld naar de

    FIFA-ranglijst, recente topscorers en

    blessuregevallen.

    2. Durf af te wijken. De meeste voetbalkenners

    voorspellen dat Brazili wereldkampioen wordt.

    Maar is dat team dan ook de beste keuze als

    kampioen in je voetbalpool? Het is goed om ons

    te realiseren dat de kans dat Brazili geen

    kampioen wordt nog altijd een stuk groter is dan

    de kans dat ze het WK wel winnen, maar liefst

    76% volgens de bookmakers. De meerderheid

    krijgt lang niet altijd gelijk. Het kan dus best een

    goed idee zijn om je geld op een outsider te

    zetten

    3. Vertrouw niet teveel op je geheugen.

    Informatie die we snel paraat hebben wegen de

    meeste mensen te zwaar. Als het drie dagen aan

    een stuk regent, dan overschatten we al snel de

    kans dat het morgen weer een natte dag wordt.

    Deze beschikbaarheidsfout kunnen we ook

    terugzien bij het inschatten van de kansen op

    WK-winst. Als we respondenten de vraag

    voorleggen de kans van Heersend Europees en

    Wereldkampioen Spanje in te schatten, zijn ze

    behoorlijk positief. Nederland schat hier de kans

    op een Spaanse overwinning erg hoog in, op

    50%. Een flink stuk hoger dan bijvoorbeeld de

    12% van de bookies. Zorg er bij het invullen van

    de voetbalpool dus voor dat je niet alleen op je

    parate kennis afgaat, maar diverse bronnen

    raadpleegt en meeweegt.

    4. Zoek niet naar patronen zonder betekenis.

    Mensen hebben vaak de neiging om patronen te

    zien, die er niet zijn. Deze zogenaamde

    gokkersillusie kan zich ook voordoen bij het

    invullen van de voetbalpool. Een patroon lijkt

    bijvoorbeeld dat er in het verleden altijd een

    Zuid-Amerikaans team gewonnen heeft tijdens

    een WK op het Amerikaanse continent. Toch

    moeten we dit historisch thuisvoordeel niet te

    zwaar laten wegen. Neem bij je voorspelling

    liever informatie mee over bijvoorbeeld spelers

    in topvorm, een oververmoeide sterspeler of

    heibel over de spelersbonussen.

    5. Geef toeval een kans. Toeval bestaat, ook in de

    sport. Als er maar een beperkt aantal interlands

    wordt gespeeld spelen geluk en pech een

    serieuze rol. Komen Griekenland en Itali 10 keer

    tegen elkaar uit, dan zullen, de meesten

    waarschijnlijk voorspellen dat Itali de meeste

    wedstrijden wint. Maar dit WK treden deze twee

    teams hoogstwaarschijnlijk maar 1 keer tegen

    elkaar aan. En bal op de binnen- of buitenkant

    van de paal kan dan een wereld van verschil

    maken, vraag dat maar aan Rob Rensenbrink.

    6. Geef vooraf niet teveel prijs. Informatie is

    onderdeel van de sleutel tot voetbalsucces. Zo

    kent een topkeeper de favoriete hoek van de

    penaltynemer van elke tegenstander. Ook bij het

    invullen van de voetbalpool kan het lonen om net

    iets meer te weten dan je opponenten. Hoewel

    een kwart van de deelnemers aan een

    voetbalpool (26%) de neiging niet kan

    onderdrukken om hun voorspelling vooraf te

    delen, is het raadzaam om specifieke

    voetbalweetjes even voor je te houden. Daarmee

    vergroot je je kans op succes. Houd dus die

    mogelijke blessure van de topspits van Chili nog

    even voor jezelf totdat de deadline van de

    voetbalpool verstreken is.

  • ING #WKnomie14

    Economisch Bureau, mei 2014 11

    Verantwoording en disclaimer ING

    Het onderzoek naar de houding en het gedrag van consumenten ten aanzien van voetbal in deelnemende landen aan

    het Wereldkampioenschap is uitgevoerd door TNS Nipo in opdracht van ING. In Nederland is online onderzoek

    gedaan onder 1067 respondenten die representatief zijn voor de bevolking op basis van leeftijd, geslacht en

    inkomen. In alle andere landen zijn minimaal 500 respondenten online ondervraagd die een representatieve

    afspiegeling vormen van de internetbevolking naar leeftijd en geslacht.

    De in deze publicatie neergelegde opvattingen zijn gebaseerd op de door ING vergaarde informatie en door

    ING betrouwbaar geachte bronnen. Deze gegevens zijn op zorgvuldige wijze in onze analyses verwerkt.

    Noch de ING, noch medewerkers van de bank kunnen aansprakelijk worden gesteld voor de in deze

    publicatie eventueel aanwezige onjuistheden. Aan de verstrekte informatie kunnen geen rechten worden

    ontleend. ING aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor de inhoud van de publicaties of voor informatie

    die op of via de sites wordt verstrekt. Auteursrecht en rechten ter bescherming van gegevensbestanden zijn

    van toepassing op deze publicatie. Niets in deze publicatie mag worden gereproduceerd, verspreid of

    gepubliceerd zonder de uitdrukkelijke vermelding van de ING als bron van deze informatie. De afnemer van

    deze informatie is verplicht aanwijzingen van de ING betreffende het gebruik van de informatie op te volgen.

    Nederlands recht is van toepassing.