1

Focus•••

2

R.A.J. van Tergouw

3

4

5

Even incognito de lerarenkamer inlopen? Vergeet

het maar. Faiza Oulahsen mag dan tien jaar geleden

de school verlaten hebben, menig leraar komt haar

de hand schudden. ‘Ha, Faiza, hoe gaat het? Heb je

je Russische avontuur overleefd?’ Op een gegeven

moment vraagt Fons van der Mullen maar even ple-

nair de aandacht om de oud-leerlinge, die in 2013 als

Greenpeace-campagneleider van de Arctic Sunrise

net als de rest van de bemanning in een Russische

cel belandde, welkom te heten. En om te melden dat

hij heel trots is dat ze hem als favoriete leraar heeft

gekozen.

Later, in rustiger vaarwater, vertelt Faiza waarom.

‘Zijn lessen kunstgeschiedenis zijn me als enkele

van de weinige lessen bijgebleven. Als ik over straat

loop in Italië of Spanje, kijk ik altijd naar de gebou-

wen om te kijken uit welke stijl ze zijn.’ FM: ‘Dat

vleit me. Tekenen is vergeleken bij andere vakken

niet cerebraal, leerlingen kunnen lekker bezig zijn.

De meesten zitten dan ook niet te wachten op theo-

rie. Daarom was kunstgeschiedenis het moeilijkste

onderdeel van mijn vak.’

Realisme

FO: ‘We mochten hem bij zijn voornaam noemen.

Fons hechtte geen belang aan hiërarchie en dat non-

hiërarchische stelde ons op ons gemak. Je liet ieder-

een in zijn waarde.’

FM: ‘Leuk dat je dat zo omschrijft. Ik was me daar

niet van bewust, maar dat is misschien ook inherent

aan het vak. Iedereen komt met zijn eigen talenten

de klas binnen. Leerlingen moeten hun beginsitua-

tie ontdekken en al onderzoekend verder groeien.

Als docent keek ik minder naar het eindresultaat,

maar in hoeverre een leerling creatief heeft ingegre-

pen in zijn proces. Het was echt individuele bege-

leiding.’

FO: ‘Je commentaar op ons werk was altijd heel

opbouwend. Je kon er verder mee. Al had ik dus

helemaal geen tekentalent.’

FM: ‘Vaak bedoelen leerlingen daarmee dat ze niet

handig zijn in realistische weergave, “het lijkt niet”.

Maar dat soort leerlingen is dan juist wel weer goed

in kleurstelling en compositie. Turner of Van Gogh

bijvoorbeeld, die waren helemaal niet goed in rea-

lisme. Als je dat onderkent, kun je groeien. Ik pro-

beerde leerlingen te laten kijken en door analyse tot

bloei te laten komen.’

FO: ‘Ik heb inderdaad geleerd om goed te kijken

naar kleuren en compositie. Het is kennis die ik nog

steeds toepas. Jouw sleutelwoord was “contrast”. Dat

houd ik altijd in mijn achterhoofd als ik kleding

uitkies of mijn huis inricht.’ Met een blik op Fons:

‘Ben je meer zwart gaan dragen? Je droeg vroeger

altijd grijs.’

FM: ‘Nou, dit (wijst naar zijn haar) is al grijs, daar-

om draag ik nu zwart.’

Actievoeren

FM: ‘Ik ben al jaren lid van Greenpeace. Dat heb ik

zelfs notarieel vastgelegd. Ik steun Greenpeace,

omdat ik vind dat ik er eigenlijk zelf had moeten

staan, daar op dat schip.’

FO: ‘Ik hoor dat vaker. Maar protest is slechts één

manier van actievoeren. Je kunt ook les geven over

klimaatverandering.’

FM: ‘Faiza was vroeger bescheiden en leergierig.

Niet iemand van wie ik toen had gedacht dat ze

actievoerder zou worden.’ FO: ‘Bij tekenen was ik

misschien bescheiden, maar ik denk dat andere

leraren me anders zullen omschrijven. Ik vond het

heerlijk om te discussiëren en dat viel niet altijd

goed. Ik herinner me dat we ook in de tekenlessen

van alles bespraken, van politiek tot en met mensen

die paarden hielden.’ FM: ‘Eigenlijk moet ik wei-

nig hebben van politieke discussies. Ik geloof dat

elk mens iets transcendents in zich heeft, ieder

mens woont in eeuwigheid. Een moeder met kind,

dat symboliseert voor mij de ideale politiek: het

besef dat niet jij telt, maar het algemene, de demo-

cratie, de vrijheid. De man met zijn rationele analy-

se is eerder een hindernis. Het dogmatische verhin-

dert mensen om vrij en gelukkig worden.’

FO: ‘Ik heb je dat toentertijd nooit zo horen zeggen.

Dit is voor mij nieuw. Maar ik ben het helemaal met

Fons eens dat dogma’s een obstakel zijn. En ja, in

onze samenleving zijn mannen nog altijd de norm. Ik

heb vaak te horen gekregen: “Wat moet een meisje –

let wel: ‘meisje’! – nu op zo’n schip?”’ FM: ‘Ik ben

trots op jou.’ FO: ‘Ik vind het mooi dat je als leraar

een vak maatschappelijk relevant kunt maken. Jij

deed dat met jouw lessen kunstgeschiedenis. Dat was

geschiedenis op een hoger niveau. Je vertelde het

verhaal over wat geschiedenis met mensen deed. Bij

geschiedenis en maatschappijleer leerde je de feiten

en de verklaringen, bij kunstgeschiedenis zag je de

impact van gebeurtenissen op mensen. Daarom vond

en vind ik het zo boeiend.’ ■

6

7

8

9

Thema water op

locatie Vinkeveen

Thema China op

locatie Mijdrecht