Inhoudsopgave

Inleiding 3

Bestaat er al zoiets als een specifieke gesprekstechniek voor tienminutengesprekken5

Welke valkuilen zijn er en welke vaardigheden zijn er nodig voor een goed tienminutengesprek? 6

Docenten enquête 8

Uitkomst enquête 10

De gesprekken van de ouderavond 11

Uitkomst opgenomen gesprekken 13

Welke resultaten van mijn enquête en de opgenomen gesprekken kan ik gebruiken tijdens een tienminutengesprek 14

Stappenplan 16

Conclusie 18

Dankwoord 19

Bronvermelding 20

Bijlagen:

Vragenlijst docentenenquête I

Excel bestand met uitslag enquête II

Link naar wetransfer video’s III

1

Tienminutengesprekken met ouders:

een stappenplan

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Yvonne GerlofsmaLerarenopleiding docent EngelsCohort 2012P-taak 31 januari 2014

2

Inleiding

Een leraar op de middelbare school doet meer als alleen kennis overdragen. Naast lesgeven is hij ook coach, bereidt hij lessen voor, houdt zijn vak bij, hij overlegt met collega's, kijkt proefwerken na en praat met ouders. Het laatste, praten met ouders, ervaren veel leraren als lastig. Oudergesprekken zijn meer dan alleen informeren over de leerresultaten en gedrag van de leerling. Van de leraar wordt verwacht dat hij in gesprek gaat met de ouders, dat hij gezamelijke doelen stelt met de ouders en dat hij de vaardigheden heeft om zo een gesprek goed te laten verlopen.

Dit schooljaar ben ik zelf mentor van een derde klas. Als mentor wordt van mij verwacht dat ik gesprekken houd met ouders over de ontwikkelingen van hun kinderen op school. Dit zijn individuele gesprekken en 10-minutengesprekken tijdens de ouderavonden. Ik wil graag uitzoeken of er voor een dergelijk tienminutengesprek met ouders een techniek bestaat die de leraar kan volgen om het gesprek soepel en doeltreffend te laten verlopen.

Ik heb de volgende onderzoeksvragen:

Bestaat er al zoiets als een specifieke gesprekstechniek voor tienminutengesprekken?

Welke valkuilen zijn er en welke vaardigheden zijn er nodig voor een goed tienminutengesprek?

Welke resultaten van mijn enquête kan ik gebruiken tijdens een tienminutengesprek?

Welke technieken zie ik terug in de werkelijke opgenomen gesprekken tijdens het oudercontact?

3

Als voorbereiding heb ik een gesprek gehad met de directeur van onze school. Zij stelde voor me alleen te richten op de tienminutengesprekken. Tijdens het oudercontact in december heb ik toestemming om verschillende gesprekken op te nemen op video, mits de ouders en docent toestemming geven.

Praktisch gezien ga ik tijdens een ouderavond een aantal tienminutengesprekken vastleggen op video. Na het gesprek vullen de docenten het enquêteformulier in en stel ik ze een aantal vragen over het gesprek.

4

Bestaat er al zoiets als een specifieke gesprekstechniek voor tienminutengesprekken?

In de literatuur is er al veel onderzoek te vinden naar gesprektechnieken. Vaak zijn het technieken die in het bedrijfsleven gebruikt worden bij overleggen en functioneringgesprekken. De gesprekken verlopen grotendeels volgens een vaste indeling:

-opening, de doelen worden vastgesteld-situatie verduidelijken-boodschap overdragen en ontvangen-verzoek doen of opdracht geven-reageren op een opdracht of een verzoek-feedback geven- reageren op feedback.

Het gesprek is vaak tussen twee partijen. Bij tienminutengesprekken is er minder sprake van twee partijen die tegen over elkaar staan . Het belang van zowel ouders en docent ligt in de eerste plaats bij de leerling en daardoor verschuift de nadruk meer naar een vorm van samenwerking tussen docent en ouders.

Onderzoek naar een techniek voor tienminutengesprekken is er nauwelijks in Nederland1. Het Nederlandse onderzoek richt zich voornamelijk op de bredere ouderparticipatie in school en niet specifiek op oudergesprekken. In de Nederlandse literatuur is een tweedeling zichtbaar: of er wordt gekozen de psychologie van het gesprek te analyseren, of er worden praktische handreikingen gedaan om de gesprekken zo soepel mogelijk te laten verlopen. In de literatuur, die zich richt op de psychologie van het gesprek, wordt er vooral gekeken naar de verhoudingen tussen gesprekspartners. Een vaker voorkomend beeld is de dynamische driehoek waarin loyaliteit centraal staat2. In de tweede richting gaat het vooral om praktische tips voor scholen, docenten en ouders. Het gaat hier vaak om een lijst met tips zoals bijvoorbeeld: het belang van een goede voorbereiding tot an de tips focus op prestaties. De tips worden meestal in een handzame lijst gezet en daarna gepubliceerd in een onderwijs tijdschrift of platform voor ouders.

In het boekje Tienminutengesprekken3 worden wel verschillende soorten gesprekken genoemd en de rol van de docent daarin, maar oook hier, komt geen duidelijk stappenplan naar voren.

1 Wanneer zijn ouders tevreden bij oudergesprekken, Y.W.M. Goselink, E.C. Sieverink en C. TUniversiteit Utrecht2 Handboek voor de leraar, Ard Nieuwenbroek3 Tienminutengesprekken met ouders, Ivo Mijland

5

Welke valkuilen zijn er en welke vaardigheden zijn er nodig voor een goed tienminutengesprek?

Komen ouders van Venus en leerkrachten van Mars? 4 Hun wederzijdse klaagzang doet vermoeden dat ze lijnrecht tegenover elkaar staan. Toch hebben beiden - als het goed is - hetzelfde doel: dat het goed gaat met het kind. Het is daarom belangrijk dat de docent zich bewust is van de vaardigheden en valkuilen die hij tegen kan komen tijdens een oudergesprek. Hieronder volgt een beknopte weergave van de vaardigheden en daarna de valkuilen.

Gesprekvaardigheden docentDe basis van deze samenwerking ligt bij het kunnen voeren van een oudergesprek. Docenten hebben verschillende gespreksvaardigheden nodig om het gesprek goed te laten verlopen. Het gaat hier voornamelijk om de basisvaardigheden, zoals luisteren, de leiding nemen, feedback kunnen geven. In het kort moet de docent met de nodige achtergrondkennis efficiënt en praktisch kunnen handelen om zo voor de ouders en de leerling effectief een verschil te kunnen maken.

Dynamische driehoek

kind

Ouder docent/school

Als men kijkt naar de psychologie van het gesprek wordt er vooral gekeken naar de verhoudingen tussen de gesprekspartners. Om dit duidelijk te maken wordt er vaak gebruikt

4 School en ouders, contact zonder conflict, internet

6

gemaakt van de dynamische driehoek5. Deze driehoek, waarbij de drie punten vertegenwoordigd worden door kind, ouders en school, laat zien dat deze contant met elkaar in verbinding staan. In de dynamische driehoek staat het begrip loyaliteit centraal, en is de loyaliteit tussen ouders en kind het sterkst. De docent moet deze relatie herkennen en accepteren om een partnerschap met de ouders op te kunnen bouwen

Teneinde duidelijke en wederzijdse doelen voor ogen te houden is het van belang dat de docent het initiatief neemt om heldere afspraken te maken en zich hier ook aan te houden. Zo zet de docent een duidelijk pad uit voor zowel ouders als kind.

Valkuilen voor de docent

Een valkuil in het gesprek kan voorkomen als de docent de leiding geeft aan de ouder. De docent bereikt niet zijn doel en het gesprek wordt door de ouders gedomineerd. Volgens onderzoek zijn ouders meer tevreden als de docent juist de leiding neemt.

Daarnaast is het net zo belangrijk dat de docent goed is voorbereid. Hij moet op de hoogte zijn van de inhoud van vorige gesprekken.

Een tweede valkuil is het gesprek waarbij alles goed gaat met de leerling. Ook dan is een gesprek heel nuttig: het ‘partnerschap tussen ouders en leerkracht krijgt een steviger basis. Daarnaast krijgt het kind bevestiging in het feit dat het zo zijn best doet.

Ten slotte moet een docent zich ook bewust zijn van zijn eigen grenzen. Het is immers niet steeds de taak van de docent om met leerling en ouders te communiceren. Zijn er vragen waar je geen antwoord op weet, benoem dat dan en overleg dit eerst met de directeur of de interne begeleider. Kom er wel altijd op terug en geef aan wanneer dat ongeveer zal zijn. Soms is het nodig een leerling en ouders door te verwijzen.

5 Handboek voor elke mentor, Ivo Mijland

7

Docenten Enquête

Tijdens de avond van het oudercontact laat ik de docenten een enquête invullen. Door te analyseren waarover docenten precies tevreden en ontevreden zijn, kunnen meer gefundeerde stappen/tips aan de docenten worden gegeven voor het voeren van deze gesprekken. De enquête is door 10 docenten ingevuld op de avond van de oudergesprekken. De resultaten zijn in het uitgewerkte Excel bestand na te lezen.6

1. Hoe lang bent u al docent in het voortgezet onderwijs?Deze vraag is door alle respondenten beantwoord, de jaren variëren van 3 tot 40 jaar. De vraag op zichzelf vertelt niet zoveel maar samen met de andere vragen komt er wel een correlatie tevoorschijn.

2. Hoeveel avonden heeft u al oudergesprekken gevoerd?De meerderheid heeft hier ingevuld tussen de 5 en 20 avonden

3. Nummer de volgende zeven aspecten van 1, het belangrijkst, tot 7, het minst belangrijk.

- Ik mijn doel met het gesprek, bereik.- Dat de ouder(s) luisterde(n) naar mijn inbreng- Ik kan zeggen wat ik wil- Ik me serieus genomen voel door de ouder(s)- Dat de ouder(s) open staat/staan voor de ideeën van mij- Ik mij goed heb voorbereid- Dat ik het gevoel heb dat ik samen met de ouder(s) op één lijn zit

6 Bijlage 1, enquete resultaten

8

De meerderheid van de docenten vindt het belangrijkste in het oudergesprek dat de belangen van de leerling behartigd worden door goede communicatie met de ouders. Daarnaast komt naar voren dat docenten goede afspraken met de ouders willen maken.Bij het rangschikken van verschillende aspecten van het oudergesprek vindt de meerderheid het meest belangrijk dat de docent het gevoel heeft serieus genomen te worden door de ouders. Als minst belangrijk noemen de docenten dat ze kunnen zeggen wat ze willen. Wel blijkt dat de jongere docenten het wel waarderen als ze serieus genomen worden door de ouders. Blijkbaar zoekt de jongere groep meer externe bevestiging. Opmerkelijk is tevens dat de oudere leraren meer afstemming zoeken met de ouders om op één lijn te zitten.

4. Hoeveel tijd heeft u nodig als voorbereiding op het gesprek (minuten)?

Deze vraag is door 70 % ingevuld met 0-15 minuten

5. Wie is het meest aan het woord tijdens het gesprekvoorbereiding op het gesprek.

Volgens 80 % van de ondervraagde docenten zijn ouders en docenten evenveel aan het woord. Bij niemand zijn de ouders vaker aan het woord dan de docent tijdens het gesprek.

6. Wie neemt de leiding?

Volgens 60 % van de docenten neemt de docent de leiding, bij 0% nemen de ouders de leiding.

7. Gaat het gesprek altijd volgens een bepaald patroon?

Deze vraag kon door de docenten zelf ingevud worden. Er is wel een globaal patroon zichtbaar in de opbouw van de gesprekken maar geen standaard. De meeste gesprekken beginnen met een vraag aan de ouders, dan het verhaal van de docent en eindigen met het maken van afspraken.

8. Maakt u altijd een vervolg afspraak aan het eind van het gesprek?

Bij deze vraag antwoordt geen van de respondenten met ‘ja’, 80% antwoordt met ‘soms’ en 20% met ‘nee’.

9. Bent u tevreden over het verloop van de meeste oudergesprekken?

Uit de enquête blijkt dat 60 % altijd tevreden is en 40 % tevreden is over de meeste gesprekken.

10. Bij de gesprekken waar u niet tevreden over bent waar ligt dat meestal aan?

Deze vraag is door de meerderheid beantwoord met een opmerking in de strekking dat de ouders niet inzien dat een probleem ook bij de leerling kan liggen en dat de ouders de leerling te veel beschermen.

11. Heeft u nog suggesties?

Deze vraag is niet door alle docenten ingevuld. Suggesties geven over het algemeen aan dat10 minuten te kort is voor een oudergesprek.

9

Uitkomst enquête

De enquête is op de dag van de oudergesprekken aan twintig docenten uitgedeeld. Er zijn tien enquêtes ingeleverd. Het aantal is te klein om er algemeen geldende conclusies aan te verbinden maar er komen wel een aantal opmerkelijke resultaten en correlaties naar voren die in het stappenplan verwerkt kunnen worden.

Er blijkt een verband te zijn tussen hoe lang een docent in het onderwijs werkt en hoe tevreden hij is over het verloop van het gesprek. Docenten die meer dan 20 jaar in het onderwijs werken zijn tevreden over 75-100 procent van de gesprekken. Dit hoeft niet te betekenen dat de gesprekken ook werkelijk beter verlopen, maar de docent ervaart het wel zo.

Slechts 10 % benoemt van tevoren als belangrijkst aspect het te behalen doel. Dit is opmerkelijk omdat volgens de meeste bekende gesprekstechnieken het doel bovenaan staat.

Daarnaast is het opvallend dat de meerderheid van de docenten “afspraken maken” als onderdeel van het gesprek zien, maar uit de enquête blijkt dat maar een klein percentage een vervolgafspraak maakt.

Uit de enquête blijkt dat de ondervraagde docenten bijna altijd tevreden zijn over het verloop van het gesprek. Uit het theorie onderzoek komt juist naar voren dat docenten en ouders helemaal niet tevreden zijn met de gesprekken. Wellicht kan feedback van collega’s een effectief middel zijn om de tevredenheid te verhogen.

Deze resultaten zullen in het stappenplan verwerkt worden.

10

De gesprekken van de ouderavond

Tijdens de ouderavond zijn er verschillende tienminutengesprekken opgenomen. De docenten zijn van te voren gevraagd om mee te werken en de ouders geven ook voor het gesprek toestemming. De camera staat alleen op de docent gericht. In het kader van het onderzoek naar een stappenplan wordt er niet zozeer naar de inhoud van de gesprekken gekeken als wel naar de opbouw en vaardigheden van de docent.

Voor ieder gesprek worden de stappen genoemd om daarna te zien of er algemene zaken naar voren komen die in het stappenplan gebruikt kunnen worden.

Er zijn zes gesprekken gefilmd, Het geluid van het laatste gesprek is van slechte kwaliteit en ook niet meegenomen in het onderzoek. Gesprek 1 en 2 volgen grotendeels het stappenplan, de gesprekken daarna niet. Hierna volgt in beknopte vorm de weergaven van de opgenomen oudergesprekken. (zie bijlage 2)

Gesprek 1: Raymond.

De ouders worden welkom geheten door de docent, docent vraagt of ze het over een specifiek onderwerp willen hebben, docent noemt de cijfers bespreken als doel van het gesprek, bespreken samen of de leerling wel weet hoe hij iets moet leren, ouders vinden dat Raymond thuis niks doet. Docent geeft huiswerkadvies, praktische tips. De afspraken worden nog een keer samengevat door de docent, de bel gaat, docent vertelt de ouders de afspraken nogmaals. Ouders beginnen over nieuw onderwerp, te laat invoeren van cijfers. Spreken af over een maand een mail te sturen met vragen over de cijfers. Ouders verlaten het lokaal.

Gesprek 2 Daniel

Docent: fijn dat jullie er zijnOuders: nou ik vind het niet zo fijn….

Ouders nemen hun kind mee naar het gesprek. Docent begint met algemeen verhaal over de klas. Ouders gaan meteen over op Daniel zelf, ouders niet bekend met huiswerk. Docent geeft uitleg over wat er nu van de leerling verwacht wordt en betrekt leerling bij het gesprek. Daniel vertelt de reden voor zijn slechte cijfers. Ouders geven kritiek op zoon, zoon geeft kritiek op docent. Docent onderbreekt; verantwoordelijkheid bij de leerling . De bel gaat alweer, ouders praten door, gesprek wordt door docent beëindigd, geen tijd meer voor samenvatting of afspraken door te nemen.

11

Gesprek 3 Mike

Moeders welkom geheten door de docent, vraagt of er iets bijzonders is, niet, gaan algemeen gesprek in, beginnen met rapport, compliment van docent, moeders verwachten meer van Mike. Gesprek gaat over cijfers, doel wordt niet expliciet genoemd. De moeders willen echt hun verhaal kwijt, docent geeft ze de ruimte hiervoor. Eind van het gesprek, terug naar algemene houding Mike, docent eindigt het gesprek positief. Ouders verlaten 1 minuut na de bel het lokaal.

Gesprek 4 Pelle

De ouders worden welkom geheten, vraag: zijn er zaken die meteen bespoken moeten worden. De docent luistert naar de ouders en herhaalt wat ze zeggen. Gesprek gaat over verschillende zaken, van wakker liggen voor een presentatie, tot rugzakje tot Serious Request. De bel gaat, docent vat de afspraken samen en eindigt het gesprek positief: “het gaat de goede kant op met Pelle!”

Gesprek 5 Rinse

Op verzoek van de docent is de leerling is samen met zijn ouders naar het gesprek gekomen. De docent vraag de ouders of er specifieke vragen zijn. De docent benadert de leerling positief en betrekt hem bij het gesprek. Het gesprek gaat vooral over het gedrag van de leerling en de moeilijke december maand. De docent luistert veel en herhaalt af en toe wat de moeder zegt. De docent sluit het gesprek af, maar de moeder begint over een nieuw onderwerp, de bereikbaarheid van de school. De docent geeft hier een kort antwoord op, en sluit af: Fijn dat jullie zijn geweest, mooi dat je erbij was!

Gesprek 6 Cora

Moeder wordt ontvangen met leuke anekdote over de moeder, ijsbreker. Na 2 miuten draait docent het gesprek: maar we gaan het over de cijfers hebben…Gesprek verder over het leren van woordjes Engels, toetsen, voorbereiden op derde klas, gaat verder over houding, meelopen met vriendjes, tijd over aan het eind van het gesprek, gaat over geen vlees eten, kippen, de bel gaat, ouder neemt initiatief om op te staan als de bel gaat, docent bedankt de ouder.

12

Uitkomst opgenomen gesprekken

De gesprekken zijn bij drie verschillende docenten opgenomen. Er wordt al snel duidelijk dat er een groot verschil is niet alleen tussen de docenten onderling maar ook welke ouders er tegenover de docent zitten. Er zijn vier punten die opvallen:

VolgordeDe docenten hanteren grotendeels dezelfde volgorde in het gesprek. De docent neemt de leiding, heet de ouders welkom, vraagt naar bijzonderheden en vertelt dan wat hij zelf graag kwijt wil. Het gesprek wordt meestal pas afgerond nadat de bel is gegaan. Met een duidelijke agenda kan wellicht voorkomen worden dat het gesprek uitloopt.

Rendement, doelHet doel wordt maar bij twee gesprekken expliciet genoemd, bij twee andere gesprekken wordt wel genoemd waar het gesprek over zal gaan, en bij de laatste twee is niet helemaal duidelijk waar het gesprek naar toe leidt. IN het stappenplan zal hier veel aandacht aan gegeven worden

Goed gevoelTijdens bijna alle gesprekken komt naar voren dat de docent vooral positief naar de ouders probeert te zijn. Positief over de school, over collega’s en over de leerling. Dit draagt bij aan de tevredenheid over het gesprek.

IntuïtieHet blijkt al snel uit de gesprekken dat er een factor bijkomt die moeilijk te meten is, intuïtie. De docenten spelen vaak in op de ouders, passen taalgebruik aan en tonen interesse in de leefwereld van de ouders en de kinderen. Als de ouder kritisch naar zijn kind toe is, is de docent vaak beschermend,maar dit is ook vice versa het geval, als de docent het kind bekritiseert, is het de ouder die het voor zijn kind opneemt. In het stappenplan wordt hier rekening mee gehouden

Gesprek 1 en 2 met stappenplan als leidraad:

Bij de eerste twee opgenomen gesprekken werd een ruwe versie van het stappenplan al gebruikt. De docent volgt de stappen grotendeels, heeft een doel, communiceert dit aan de ouders, houdt zich aan de tijd en toont interesse in het kind.

13

Welke resultaten van mijn enquête en de opgenomen gesprekken kan ik gebruiken voor het stappenplan?

Uit de enquête en gesprekken komen hoofdzakelijk vier zaken naar voren die in het stappenplan gezet moeten worden. Het gaat hier om aspecten die niet tot hun recht komen in de enquête en opnames.

Doel

In de theorie heeft het doel7 van het gesprek een belangrijke functie. Door van te voren een doel te bepalen kan de docent zich richten op een onderwerp. Vooral in een kort gesprek van tien minuten is het belangrijk een duidelijke haalbaar doel te stellen. Het doel kan varieëren van kennismaking tot een negatief studieadvies. Het is voor de ouders ook fijn als zij het doel van het gesprek weten aan het begin van het gesprek. Zo werken ouders en docent aan hetzelfde doel. Uit de enquête blijkt dat de docenten het bepalen van een doel niet als belangrijk ervaren. Ook tijdens de gesprekken wordt dit niet expliciet met de ouders over gesproken.Toch zal het inzetten van een realistisch doel de effectiviteit van het gesprek ten goede komen. Er is meer duidelijkheid voor ouders en leerkracht, de verwachtingen zijn ingedamd en beide partijen zitten sneller op een lijn. Het benoemen van het doel van het gesprek zal dan ook een belangrijke stap worden van het stappenplan.

Afspraken maken

In de opnames wordt er maar bij een enkel gesprek een vervolgafspraak gemaakt. Het is daarom opvallend dat de meerderheid van de docenten ‘afspraken maken’ als onderdeel van het gesprek zien, maar uit de enquête blijkt dat maar een klein percentage een vervolgafspraak maakt. Het maken van een vervolg afspraak kan de tevredenheid van de ouders verhogen. Ze hebben het idee dat er iets wordt gedaan met hun verhaal. De afspraak kan bestaan uit een telefoontje, mail of gesprek. Dit onderdeel van het gesprek moet ook in het stappenplan terug zijn te zien.

7 Het handboek voor de mentor, Ivo Mijland

14

Feedback van collega’s

Uit de enquête blijkt dat de ondervraagde docenten bijna altijd tevreden zijn over het verloop van het gesprek. Uit het theorie onderzoek komt juist naar voren dat docenten niet tevreden zijn over tienminutengesprekken in het algemeen. Dit heeft deels te maken met de organisatie om de gesprekken heen en de hoeveelheid gesprekken op een avond, maar ook met de voortgang van het gesprek. Het lijkt daarom erg belangrijk om een soort feedback toe te voegen aan het stappenplan. Door feedback te vragen aan collega’s en ouders kun je ontdekken of het gesprek wel echt geslaagd is en welke verbeterpunten er zijn. Zo zorgt de docent ervoor dat het volgende tienminutengesprek ook werkelijk zo goed verloopt als de docent denkt! Wellicht is dit een aandachtpunt voor het schoolbeleid.

Tijdsbewaking

Tienminuten is kort. Uit de opnames blijkt dat de meeste gesprekken uitlopen, niet goed worden afgerond en de ouders na de zoemer het lokaal uit begeleid moeten worden. Het gesprek zou veel beter verlopen als de docent een duidelijke agenda hantert, een timer instelt en zich houdt aan een strak schema en aan een duidelijk onderwerp. Wellicht is een iets uitgebeidere voorbereiding noodzakelijk voor een betere en doelgerichtere tijdsbewaking.

15

Het stappenplanStappen inhoud hulpzinnen

Stap 1

Voorbereiding

(15 minuten)

zorg ervoor dat je al iets over de ouders weet via email of telefoon

zorg dat je genoeg van de leerling weet, cijfers, werkhouding en gedrag

maak een korte agenda waar je de bespreekpunten in zet, stuur dit naar de ouders

noteer het doel van het gesprek

zorg ervoor dat je de tijd in de gaten kunt houden tijdens het gesprek

we zitten hier om....

voordat we....

is er iets wat wemoeten/wat u wiltbespreken?

we hebben 10 minuten…..

er komt nog gelegenheid voor...

Stap 2

Input docent

(1 minuut)

heet de ouders welkom

laat de ouders zien wie jij bent

laat zien dat je het kind kent

volg je intuïtie

wat fijn dat u er bent……

ik wil graag iets vertellen over (de naam van het kind)……

ik geniet van deze klas…..

ik zie dat u……..

Stap 3

Het gesprek

(7 minuten)

schets globaal het verloop van het gesprek (kom tot een agenda)het is maar tien minuten!

spreek wederzijds de verwachtingen en doelen uit

de docent neemt de leiding in het gesprek. Verhoogt de tevredenheid

belang van het kind staat altijd voor op!

betrek de ouders bij het oplossen

ik zie dat uw kind...

uw kind laat zien dat...

uw kind lijkt zich ...... teontwikkelen.

ik zie ...... bij uw kind,herkent u dit?

Wat vind u ervan dat...?

16

van een probleem, zij kennen het kind het best!

geef een compliment over het kind

Stap 4afspraken

(2 minuten)

na 8 minuten gaat de docent het gesprek afronden

herhaal gemaakte afspraken

informeer of de ouders tevreden zijn

maak duidelijk afspraak voor een vervolg (gesprek, mail, telefoon)

wees niet bang de ouders door te verwijzen.

zijn al uw vragen beantwoord?

we hebben het nu gehad over...

bent u geholpen met dit gesprek?

heeft u nog vragen?

ik maak een afspraak bij……

Stap 5

afsluiting

(1 minuut)

bedank de ouders voor hun komst

begeleid ze naar de deur

bedankt dat u er was!

we zien elkaar op……..

nog een fijne avond

de groeten aan …

17

Conclusie

De tijd waarin de leerkracht op een voetstuk stond is allang voorbij. Ook ouders hebben een eigen visie op onderwijs en opvoeding en zullen niet twijfelen om met de leerkracht in discussie te gaan. Door het aanleren van enkele gesprekstechnieken en het opdoen van de nodige ervaring en het nodige zelfvertrouwen, zal de leerkracht zijn boodschap veel duidelijker weten over te brengen.

De communicatie tijdens het oudercontact blijkt meer te zijn dan enkele gesprektechnieken toepassen. Uit de enquête en de gesprekken is te zien dat ook gevoel, samenwerking en het stellen van doelen bijdragen aan een goed tienminutengesprek. Daarnaast is het krijgen en geven van feedback een belangrijk intsrument bij het verbeteren van de gesprekken.

Niet alleen de leraar kan bijdragen aan een goed gesprek, de school heeft ook een belangrijke functie. De school moet ook de tienminutengesprekken evalueren, zorgen voor goede randvoorwaarden en de leraar kunnen ondersteunen. Misschien een tip voor de school om het doel van het tienminutengesprek alvast te melden bij de uitnodiging. Dit zal zeker de tevredenheid van de ouders verhogen en daardoor het gesprek voor de docent ook vergemakkelijken.

Het ontwikkelde stappenplan kan zeker een bijdrage leveren aan het succes van een tienminutengesprek. Verder ontwikkelen en testen in de praktijk zal nog moeten uitwijzen of het stappenplan zijn waarde behoudt in de toekomst. Opmerkelijk is verder dat het startpunt van dit onderzoek vooral voor beginnende docenten is bedoeld. Uit de enquête en gesprekken wordt wel duidelijk dat ook de ervaren docenten het plan kunnen gebruiken om het gesprek weer in de goede lijnen te krijgen.Verder kan het stappenplan helpen bij het goed omgaan met ouders, waardoor de docent het tienminutengesprek gaat gebruiken als hulpmiddel in plaats van het te zien als ‘verplicht nummer’.

Er zijn verschillende nieuwe methoden die de effectiviteit van het tienminutengesprek in twijfel trekken. Deze methoden promoten een oudergesprek ‘nieuwe stijl’, waarbij de gesprekken langer zijn en het kind de regie over het gesprek heeft. Door ‘met’ de kinderen in gesprek te gaan en samen te praten over behoeften en doelen verwacht deze methode een positieve invloed op de ontwikkeling van de kinderen. Onderzoek hiernaar is veelbelovend maar staat nog in de kinderschoenen.

Als laatste wil ik benadrukken dat het bij alle contact tussen ouders en leraren het vooral gaat om het welbevinden van het kind. Alle hulpmiddelen zijn een instrument om via de communicatie te zorgen dat alle partijen het welzijn van het kind voorop zetten. Tenslotte willen en ouders, de docenten en leerlingen hetzelfde bereiken: een kind dat floreert zowel thuis als op school!

18

Dankwoord

Tot slot zou ik me nog even tot de directie en collega’s bij het Nordwin College willen richten. Tijdens het onderzoek hebben zij zich meer dan bereid getoont mee te werken. Ik mocht tijdens de tienminutengesprekken een camera neerzetten en de oudergesprekken opnemen. Ik heb de docenten en directie overspoeld met vragen over hun aanpak en zij hebben tijd ervoor uitgetrokken om de enquête in te vullen. Dit gebeurde allemaal op de middag en avond van het oudercontact, waarbij de meeste docenten al een overvolle agenda hebben. Voor deze inspanningen zou ik ze graag willen bedanken. Bedankt!

Yvonne Gerlofsma

19

Bronvermelding

Naslagwerken

NIEUWENBROEK, A., Tienminutengesprekken met ouders, KPC Groep, 2000MIJLAND, I., & BAKKER-DE JONG, M., Handboek voor elke Mentor, Quirijn, 2005

Internet

10-minutengesprek, Prima PO, www.prima-online.nlHoe voer je een tienminutengesprek, www.weersamennaarschool.nlIn Woorden Gevat, Tienminutengesprek, Rineke Wisman, www.tekstproducties.nlIt’s Conference time, www.ParentCenter.comOuderbetrokkenheid, www.expertisepuntouderbetreokkenheid.nlSamenspel, Training oudergesprek, www.woltring.nlTien tips voor het tienminutengesprek, www.jmouders.nl/.weblocSchool en ouders, J/M voor ouders, www.jmouders.nl/.webloc

20

21

Bijlage 1: vragenlijst docentenenquête

enquête voor docent

Voor u ligt een vragenlijst over tienminutengesprekken. Met behulp van deze lijst willen ik onderzoeken of docenten een bepaalde techniek gebruiken bij deze gesprekken, hoe zij zich voorbereiden op het gesprek en de stappen waaruit het gesprek bestaat.

Ik wil u vragen deze vragenlijst in te vullen. U kunt voor sommige vragen een recent gesprek in gedachte nemen. De vragenlijst is geheel anoniem en invullen duurt ongeveer 10 minuten. Bij voorbaat dank.

1. Hoe lang bent u al docent in het voortgezet onderwijs?

... jaar

2. Hoe vaak (aantal avonden) heeft u al oudergesprekken gevoerd (op deze en eventueel andere scholen)? 0-4 avonden 5-20 avonden 21 of meer avonden

3. Wat vindt u het belangrijkste in een oudergesprek?

___________________________________________________________________

Nummer de volgende zeven aspecten van 1, het belangrijkst, tot 7, het minst belangrijk.

_ Ik mijn doel met het gesprek, bereik._ Dat de ouder(s) luisterde(n) naar mijn inbreng_ Ik kan zeggen wat ik wil_ Ik me serieus genomen voel door de ouder(s)_ Dat de ouder(s) open staat/staan voor de ideeën van mij_ Ik mij goed heb voorbereid_ Dat ik het gevoel heb dat ik samen met de ouder(s) op één lijn zit4. Hoeveel tijd heeft u nodig als voorbereiding op het gesprek (minuten)?

22

0-1515-3030-4545-60

5. Wie is, over het algemeen, het meest aan het woord tijdens een gesprek?

- de docent- de docent meer dan de ouders- beide ongeveer evenveel- de ouders meer dan de docent-de ouders

Wie neemt de leiding?

- de docent- de docent meer dan de ouders- beide ongeveer evenveel- de ouders meer dan de docent-de ouders

4. Gaat het gesprek altijd volgens een patroon? Kunt u dat kort weergeven in vijf punten?

1

2

3

4

5

5. Maakt u altijd een vervolgafspraak aan het eind van het gesprek?

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6. Bent u tevreden over het verloop van de meeste oudergesprekken? Over hoeveel procent bent u tevreden?

23

0-25

25-50

50-75

75-100

7. Bij de gesprekken waar u niet tevreden over bent, waar ligt dat meestal aan?

...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ......................................................................................................

8. Heeft u nog suggesties voor verbetering van tienminutengesprekken in het algemeen?

...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ...................................................................................................... ......................................................................................................

Hartelijk dank voor uw medewerking!

24

Bijlage 2: het excelbestand met de enquete uitslagen wordt apart meegestuurd

Bijlage 3: de link naar de opgenomen video wordt apart meegestuurd via Wetransfer

25