Verwevenheid zorg & criminaliteit · Het onderzoek is uitgevoerd door middel van de volgende...

VERTROUWELIJK SAMENVATTINGVERTROUWELIJK

informatie knooppunt zorgfraude

Verwevenheid zorg & criminaliteit Eindrapport - december 2020

Verwevenheid zorg & criminaliteit - Eindrapport - december 2020 2

Inhoudsopgave Managementsamenvatting 3

1 Inleiding 10 1.1 Aanleiding 10 1.2 Doel en vraagstelling 11 1.3 Afbakeningenoperationalisatie 11 1.4 Aanpakvanhetonderzoek 12 1.5 Leeswijzer 13

2 Selectieenomvangvandecasuïstiek 13 2.1. CasuïstiekinTwente 13 2.2 Casuïstiekinandereregio’s 14 2.3 Topvandeijsberg? 14

3 Kenmerkenvandecriminaliteit 15 3.1 Kenmerkencriminaliteit 15 3.2 Followupvandeonderzochtecasussen 18 3.3 Verbandzorgverleningencrimineleactiviteiten 19 3.4 Volgtijdelijkheidenmotieven 19

4 Kenmerkenvanhetzorgaanbodendecliënten 20 4.1 Zorgaanbod 20 4.2 Cliënten 21

5 Kenmerkenvandestructuurendeomvangvandeorganisaties 22 5.1 Aantal cliënten, personeel, omzet 22 5.2 Rechtsvorm 23 5.3 Structuurenbetrokkenheidandere(zorg)organisaties 23

6 Beleidenwet-enregelgeving 25 6.1 Mechanismen 25 6.2 Mogelijkheden 26

7 Conclusie 27

8 Slotbeschouwing 30

Bijlage1.Onderzoeksmethode 31


ManagementsamenvattingHetInformatieKnooppuntZorgfraude(IKZ)heeftinsamenwerkingmethetRegionaleInformatieenExpertiseCentrumOostNederland(RIECON)eenonderzoekuitgevoerdnaardeverwevenheidtussencriminaliteitenzorg.AanleidinghiervoorwaseenonderzoeknaarstrafrechtelijkeantecedentenvanbestuurdersbijzorgorganisatiesdathetIKZin2019heeftgepubliceerd.Deresultatenvanditonderzoekwezeninderichtingvaneenverbandtussenzorgfraudeenantecedenten:bijongeveerdehelftvandeonderzochtebestuurderswassprakevaneeneerdereveroordelingwaarbijeenstrafisopgelegd.Hetkonhierbijgaanomdiversesoortendelicten:om(zwaardere)verkeersdelicten,maarookomfraude,diefstalofgeweldsdelicten.

Hetverkregeninzichtincrimineleachtergrondenvanbestuurdersvanzorgorganisatiesnaaraanleidingvanditonderzoek,riepvervolgvragenopinhoeverresprakeisvancrimineleactiviteitenincombinatiemetzorg,hoevaakdecriminaliteitenzorgmetelkaarverwevenzijn en hoe deze verwevenheid eruit ziet.HetRIECONheeftinvervolghieropaangegevendiversecasusseninbehandelingtehebben(gehad)waarbijverwevenheidvanondermijnendecriminaliteitenzorgwasgeconstateerd.VanwegedemeerwaardediehetRIECONzagineenonafhankelijkonderzoekdatdeproblematiekinkaartbrengt,heefthetIKZinsamenwerkingmethetRIECONditonderzoekuitgevoerd.

DoelenvraagstellingHetdoelvanhetonderzoekisominzichttegeveninaarden,zomogelijk,omvangvandeverwevenheidtussenzorgencriminaliteit,omzohandvattentekrijgenomhetprobleemaantepakkenenhetteagenderen.

Hierbijzijndevolgendeonderzoeksvragengesteld:1. WatisdeomvangvandeproblematiekindecasuïstiekvanhetRIECON,enwatiser

bekendoverdeomvanginandereregio’s?2. Welkevormenvancriminaliteitkomenvoorincombinatiemetzorg?3. Binnenwelkezorgdomeinenencliëntendoelgroepenkomtverwevenheidmet

criminaliteitvoor?4. Welkekenmerkenhebbenzorgorganisatiesdiegelinktwordenaancriminaliteit?5. Inwelkematekomtzorgfraudevoornaastdecriminaliteitenwatishetverband?6. Watisdevolgtijdelijkheidvanzorgactiviteitenencriminaliteitenwatzijnmotieven?7. Welkefactorendrageneraanbijdatcriminelepersonenzichopdezorgmarktgaan

begeven?8. Welkemogelijkhedenzijnervoorbeleid,wet-enregelgevingenintoezichtomhet

probleemtesignaleren,voorkomenenaantepakken?Defocusvanditonderzoekisdeverwevenheidtussenzorgenondermijnendecriminaliteit.Deonderzoeksvragenenonderzoeksopzetwarendaaromgerichtophetinkaartbrengenvanondermijnendecriminaliteitincombinatiemetzorg.Erkanhierbijooksprakezijnvanvermoedensvanzorgfraude,maardatisnietdeinsteek.

19/22

2017 t/m 2019

15/22

€

€

€

€

€


OnderzoeksopzetInhetonderzoekgevenweeenkwantitatieveeneenkwalitatievebeschrijvingvancasuïstiekdiebekendisbijhetRIECON.Uitdezecasuïstiekhebbenweopbasisvanfeitelijkedataeenbeschrijvendbeeldgevormdvandeverwevenheidvanzorgencriminaliteit.Ditbeeldisaangevuldmetkwalitatieveinformatievanexpertsoverdeaardvanenverklaringenvoordeproblematiekopbasisvanhunindrukkenenervaringen.Hetonderzoekisuitgevoerddoormiddelvandevolgendeonderzoeksmethoden:1. AnalysevandecasuïstiekvanhetRIECON(19casussenbetreffende22

zorgaanbieders).2. Verdiependeinterviewsmetbetrokkenpartijen.Intotaalwarendit10interviews.3. InventarisatievancasuïstiekbijoverigeRIEC’sinNederlanddoormiddelvaneen

enquête(N=7)

DecasussenvanhetRIECONdieonderzochtzijnbinnenditonderzoekbevattenconstateringen van verwevenheid tussen ondermijnende criminaliteit en zorg. Hiermee wordt bedoeld dat er feiten zijn geconstateerd die wijzen op ondermijnende criminaliteit, zoalseenaangetroffenhennepkwekerijofeenillegalegoklocatieenfeitendieblijkenuitaanwezigepolitieinformatie(bv.lidmaatschapmotorbende)ofeenboekenonderzoekvandeBelastingdienst.

Kortom,alswesprekenvaneenconstateringdanisersprakevanfeitendiedezorginstellinglinkenaanondermijnendecriminaliteit.

Ineenaantalgevallenzijnerooksignalen van zorgfraude. De zorgfraude is nog onderwerpvanonderzoekenisnogniet(strafrechtelijk)vastgesteld,wesprekendanookin dit rapport over signalen.

Aandachtspunten methodologieBinnenditonderzoekisdefocusgelegdopdeproblematiekinderegioTwenteaandehandvandecasuïstiekvanhetRIECON.Omdatdezecasuïstieknietuitputtendis,kunnenwegeenconclusiestrekkenoverdetotaleomvangvandeproblematiekinderegioTwente.Ookkunnenwegeenconclusiestrekkenoverdeproblematiekoplandelijkniveau.Erheeftweliswaareenverkenningplaatsgevondenvandeproblematiekinandereregio’s,hieruitkunnenechtergeenconclusiesgetrokkenwordenoverdeaardenomvangvandeverwevenheidtussenzorgencriminaliteitlandelijk.

Omdathetonderzoekkwalitatiefvanaardis,zijnsommigebevindingensubjectiefwantgebaseerdopindrukkenenervaringenvanexpertsoverdeaardvanenverklaringenvoordeproblematiek.Deconclusieszijngetrokkenopbasisvanuitsprakendieherhaaldelijkzijn gedaan door verschillende respondenten.

19/22

2017 t/m 2019

15/22

€

€

€

€

€


Uitkomstenonderzoek

Omvang van de problematiek IntotaalzijnindecasuïstiekvanhetRIECONindeperiode2017t/m2019bij22zorgorganisatiesinTwentefeitenvanondermijnendecriminaliteitgeconstateerd.Dezecasussenzijnoptafelgekomendoordegroeiendefocusopzorgfraude,deinzetvanhetbarrièremodel,meerpersoneleinzetenbeteresamenwerkingtussengemeenten,hetRIECONenexternepartijensinds2019.HetisaannemelijkdathierdoorinTwentemeerproblematiekvanondermijnendecriminaliteitenzorgzichtbaarisdaninandereregio’s.

NaarverwachtingishetaantalaanbiedersinTwentewaarbijverwevenheidistussenzorgencriminaliteit,hogerdande22casussendiedefocusvormenvanditonderzoek.Teneerstekanbijdeaanbestedingvanzorgaanbiedersdoorgemeentennietaltijdopvoorhandwordengesignaleerddateenaanbiederbetrokkenheidheeftbijondermijnendecriminaliteit.DaarbijheefthetRIECONooknietvoldoendecapaciteitomallesignalennaderteonderzoeken.TevenszijnnadestartvandezestudiebijhetRIECONtientallennieuwecasussenvanzorgorganisatiesmetsignalenvanondermijnendecriminaliteitbinnengekomen,diemomenteelookinonderzoekzijn.Hetaantalvan22zorgaanbiederswaarbijondermijnendecriminaliteitisgeconstateerdisdusnietuitputtend.

Oplandelijkniveaukunnengeenconclusiesgetrokkenwordenoverdeverwevenheidtussenzorgencriminaliteit,omdatdeandereRIEC’sveelaldeproblematieknogniet

alsspeerpunthebbenennogaanhetbeginstaanvandeaanpak.Ingeschatwordtdatwanneeractiefmetditthemaaandeslagwordtgegaanerwaarschijnlijkmeercasuïstieknaarbovenkomt.Ookwanneermeerbewustwordingenexpertisewordtontwikkeldbij(departnersvan)hetRIECvoorhetthemaondermijningbinnendezorg,zullenmeergevallen worden gezien.

Aard van de ondermijnende criminaliteit Bijde22zorgorganisatiesuitdecasuïstiekvanhetRIECONbestaanduidelijkeindicatiesvoorondermijnendecriminaliteit,gebaseerdopfeitelijkeinformatie.Erisbijvoorbeeldbewijsdatpersonendiebetrokkenzijnbijeenzorgorganisatiezichineencrimineelnetwerkbegevenen/ofdateenhennepkwekerijisaangetroffen.Hetbetreffendeelswelendeels(nog)geenstrafrechtelijkbewezenfeiten.

Bijdezorgorganisatieszijndiversevormenvanondermijnendecriminaliteitgeconstateerd.Hetmerendeel,namelijk15vande22zorgorganisaties,wordtinverbandgebrachtmethennepteelt.Hierbijzijnhennepkwekerijenaangetroffenopdevolgendelocaties:dezorglocatie(3),dewoningvandeeigenaar(4),dewoningvaneencliënt(1),dewoningvaneenwerknemer(1)ofdewoningvaneenfamilielidvandeeigenaar(1).Bijvijfzorgorganisatieshoudtdebestuurderzichookbezigmetgrootschaligeteelt/exploiterenvanmeerderekwekerijen.Driezorgaanbiederszettencliënteninvoorhetknippenvanhennep.

19/22

2017 t/m 2019

15/22

€

€

€

€

€


Vandevijftienorganisatiesdiewordengelinktaanhennepteelt,zijnbijzesorganisatiestevens andere vormen van criminaliteit geconstateerd. Hierbij gaat het om witwassen, belastingfraude,uitkeringsfraude,illegaalgokken,hetfaciliterenvancrimineleactiviteitenenseksueleuitbuitingvancliënten.

Bijdeoverigezevenzorgorganisatieszijnanderedelictendanhennepteeltgeconstateerd,namelijkuitkeringsfraude,mensensmokkel,belastingfraude,bezitenverkoopvanillegalewapens,illegaalgokkenenlidmaatschapvaneenOutlawMotorcycleGang(OMG).

Bij10vande22zorgorganisatiesdiebekendzijnbijhetRIECON,hebbendeaanondermijnendecriminaliteitgelinktepersonenantecedenten.Depersonenzijnvooralbestuurders, eigenaren, aandeelhouders of vennoten met veroordelingen voor met name diversedelicteninzakedeOpiumwet,waaronderhennepteelt.Daarnaasthebbendezepersonenantecedentenophetgebiedvanfraude,opzettelijkberovenvandevrijheid,valsheidingeschrifte,geweld-enbedreiging,wapenverkoopen-bezit,oplichtingendiefstaldoormiddelvaninbraak.Omdatgeregeld‘katvangers’wordeningezetkunnenpersonendiedaadwerkelijkdeleidingvoerenenantecedentenhebben,onderderadarblijven.Hetisdusmogelijkdatbijmeerzorgorganisatiespersonenmetantecedenteninrelatietotondermijnendecriminaliteit een leidende rol hebben.

Kenmerken van het zorgaanbodHetaanbodvanzorgorganisatiesdieinverbandwordengebrachtmetondermijnendecriminaliteit,heeftdevolgendekenmerken:• DezorgwerdmetnamegebodenbinnendeWlz,deWmoen/ofdeJeugdwet.• Deproblematiekkwamzowelvoorbijzorgorganisatiesdiepgb-gefinancierdezorg

biedenalsbijzorgorganisatiesdieZiNbieden.• Vaakginghetomzorgvormen,zoalsbegeleiding,diesamengaanmeteen

wooncomponent(zoalsbeschermdenbegeleidwonen),waardoorcliëntenvoorhunwoonruimteafhankelijkzijnvandezorgaanbieder.

• Cliëntenwarenveelaljongerenofouderenmeteenextrakwetsbaarheiddoorbijkomendeproblematieken,zoalsverslavingsproblematiek.

Kenmerken van de organisatiesDezorgorganisatieswaarbijsprakeisvanverwevenheidmetcriminaliteit,zijnmeestalbv’seneenmanszaken.Deomvangisveelalkleintotmiddelgrootwatbetrefthetaantalwerknemersencliënten.Daarentegenisdeomzetmeestalrelatiefhoogenhebbendezorgorganisatiesmeestalcliëntenmethogeindicatiesenzorgbudgetten. Dezorgorganisatiesmakenveelaldeeluitvaneennetwerkvanverschillendebedrijven;zowelzorgorganisatiesalsandereorganisatiesinbijvoorbeeldvastgoed,horeca,transportofgoudhandelmetdaarbovendiverseholdings.Deverschillende(zorg)organisatiesstaanveelalopnaamvanverschillendefamilieledenenpersonen.Partijenziendattussende

19/22

2017 t/m 2019

15/22

€

€

€

€

€


zorginstellingenenandereorganisatiesbinnendenetwerkenvaakmeerderefinanciëlestromenplaatsvindenengeldoverenweerwordtgeheveldtussendeorganisaties,waardoorgeldstromenlastigteachterhalenentevolgenzijn.Ditwordtextrabemoeilijktdoordeinzetvankatvangers,onderaannemerseninhuurvanZZP’ers.Hierdoorisooklastigteachterhalenwelkepersonenbetrokkenzijnenwelkeactiviteitenplaatsvinden.

Verband met zorgfraudeVande22zorgorganisatiesdiebinnenhetRIECONbekendzijnwaarbijondermijnendecriminaliteitisgeconstateerd,zijnerbij13(59%)tevenssignalenvanzorgfraudeen/ofonvoldoendekwaliteit/veiligheidvandezorg.Designalenvanzorgfraudebetroffenonrechtmatigedeclaratiesvanurendienietzijngeleverd,waarbijzorgplannen,documenten,ID’s,diploma’sen/ofhandtekeningenzijnvervalst.Ookzijnbijeenaantalzorgorganisatiessignalenaangetroffendatdeverhoudingtussenpersoneelskostenenomzetnietrealiseerbaaris.Erisdansprakevanopvallendlagepersoneelskosteninrelatietotdeomzet,watsuggereertdatnietallegedeclareerdezorggeleverdis.Bijonvoldoendekwaliteiten/ofveiligheidvandezorgzijnsignalenen/ofconstateringendatzorgpersoneelnietbeschikteovereenrelevanteopleidingofervaring,zorgplannennietzorgvuldigwarenuitgewerkt,locatieswaardezorgwerdverleendonvoldoendeveiligwarenen/ofteweinigurenzorgaancliëntenwerdverleend.Bijcasuïstiekwaargeenexplicietevermoedensvanzorgfraudebestondennaastdevermoedens van ondermijnende criminaliteit, wordt door geïnterviewden aangegeven datditmogelijkonderderadarblijft.

Volgtijdelijkheid en motievenRespondentenziendatdevancriminaliteitverdachtepersonenveelalafkomstigzijnuitcriminelenetwerkendiezichbezighoudenmetgeorganiseerdecriminaliteit,zoalsdrugscriminaliteit.Binnenhetonderzoekzijninterviewsgevoerdmeteen(sociaal)rechercheurenandereexpertsdieveelcasussenhebbenonderzochtenookmetdadersgesprokenhebben.Hierbijisgevraagdnaarwatbekendisovervolgtijdelijkheid:zijnbetrokkeneneerstcrimineelengaanzedandezorginofandersom?Hierkomthetbeelduitnaarvorendathetgaatompersonendiealcrimineelactiefzijnendaarnaookindezorgactiefworden.Opvoorhandishetwaarschijnlijknietdeintentieomgoedezorgteverlenenvanuithetbelangvandecliënt.Hetwordtvooralgezienalseenvoudigeextrainkomstenbronnaastdeinkomstenuitdedrugscriminaliteit,waarbijdepakkansenstraffenlaagzijn.

Belemmerende factoren en verbeterpuntenDevolgendebelemmerendefactorendiebijdragenaanhet(voort)bestaanvandeproblematiek,zijnuitdeinterviewsnaarvorengekomen:• Detoetredingtotdezorgmarktisvoormalafidezorgorganisatiesrelatiefeenvoudig

doorlagedrempelsenonvoldoendebarrières.Aandevoorkantwordenteweinigkwaliteitseisengesteld,voormetnamepgb-aanbieders.

• Toezichtenopsporingopzorgaanbiederszijnonvoldoendeefficiënt.Ditkomtmetnamedoordezwarebewijslastendoordatpartijenteweinigfinanciëlemiddelenencapaciteit hiervoor hebben. Daarnaast hebben bijvoorbeeld gemeenten te weinig

19/22

2017 t/m 2019

15/22

€

€

€

€

€


bevoegdheden om toezicht uit te voeren op ondermijnende criminaliteit, dit moet overgedragenwordenaanpolitieenjustitie.

• Deproblematiekstaatnietvoldoendeopdeagendaenbijsommigepartijenmeteenpreventie-,toezicht-en/ofcontroletaakenookiseronvoldoendeexpertiseomdeproblematiekteherkennenenaantepakken.

• Partijenervarensomseenbemoeilijkteen/ofonvoldoendeintegralesamenwerking.

Uitditonderzoekblijktdatvermoedelijkmeerzorgaanbiedersverwevenheidmetondermijnende criminaliteit hebben dan nu wordt gezien. Door het creëren van meer bewustwordingvanhetverschijnselvancriminelezorgaanbieders,effectieverescreeningaandevoorkant(antecedentenvaneenbestuurder/betrokkenezijnhierbijbijvoorbeeldeenrisico-indicator,echtereenpapierencheckisnietafdoende),hetinrichtenvaneeneenduidigeencentralewerkwijzeindeaanpak,eneenbetereinformatie-uitwisselingensamenwerkingtussenbetrokkenactoren,kanvolgensdegeïnterviewdenmeerproblematiekzichtbaarwordenenaangepaktworden.

Vervolg

Rol van de Taskforce Integriteit Zorgsector (TIZ)DitonderzoekisuitgevoerddoorhetIKZinsamenwerkingmethetRIECON.DeTIZ(opdrachtgevervanhetIKZ)richtzichopfraudeindezorg.OndermijnendecriminaliteitisprimairgeenonderwerpvoordeTIZ.DeTIZwildeinformatieuitditonderzoekbenuttenomeenbrederbeeldtekrijgenvanwaterspeeltinrelatietotdezorg.DeRIEC’shebbentot doel de ondermijnende criminaliteit tegen te gaan.

Follow up van de onderzochte casussenBijdecasussenisvervolgonderzoekingesteldbinnenRIEC-verbandenbijhetmerendeelheefteenbestuursrechtelijkeofcivielrechtelijkeinterventieplaatsgevonden,zoalsontbindingvaneencontractdoorgemeentenofeenfiscaleinterventie.Vanwegecapaciteitsgebrekbijopsporingsinstantiesendezwarebewijslastwordeneenbeperktaantalcasussenstrafrechtelijkopgepakt.

19/22

2017 t/m 2019

15/22

€

€

€

€

€


Slotbeschouwing

Detendensvanondermijnendecriminaliteitincombinatiemetzorgiszeeronwenselijkvanwege een aantal redenen:• Zorggeldlektwegnaaranderedoeleindendanzorgverleningenverdwijntbinnen

criminelecircuits.Debetaalbaarheidvandezorgstaatonderdruk,hetzorggeldishardnodigvoorgoedeentoegankelijkezorg.

• Deondermijnendecriminaliteitblijktindeonderzochtegevallendezorgverleningenkwaliteitvanzorgteraken,waardoordeernstvoorcliëntendiemetdergelijkezorgaanbiederstemakenkrijgengrootis.Kwetsbarecliëntenmetveelaleenzwarezorgindicatieenbijkomendeproblematiekenontvingennietdekwantiteitenkwaliteitvan zorg die ze nodig hadden.

• Naastdatcliëntennietdezorgontvingendiezenodighadden,werdencliënteningezetbijcrimineleactiviteiten.Cliëntenwerdenhierbijbedreigdengechanteerdenbevondenzichinonveiligesituaties.Decriminaliteitbleekopgeorganiseerdniveautezijn, waar geen oog is voor de veiligheid en het welzijn van andere mensen, in dit geval kwetsbarecliëntendiejuistextrabeschermingenzorgnodighebben.

• Verwevenheidvanondermijnendecriminaliteitenzorgheefteenaantastendeffectopdeintegriteitvandezorgsectorenleidttotontwrichtingvandesector.Ookleidtgelddatviacrimineleactiviteitenwordtverkregentoteenhogereomzetenhiermeetoteengrotereconcurrentiekrachtvandergelijkezorgorganisatiestenopzichtevanzorgorganisatiesmeteenlegaalverkregenomzet.

Omwille van de veiligheid van cliënten en de grote bedragen die in de zorgsector omgaan ishetvanbelangdatgekekenwordtnaareeneffectieveaanpakvandeproblematiekvanondermijnende criminaliteit verweven met zorg.

19/22

2017 t/m 2019

15/22

€

€

€

€

€


1 InleidingHetInformatieKnooppuntZorgfraude(IKZ)bestaatsinds1november2016enheefttottaakomdeintegriteitvandezorgsectorteversterken.HetwerkvanhetIKZdienteenmaatschappelijkbelang:doorintegermetzorggeldomtespringen,houdenwedezorgbetaalbaar.HetNederlandsezorgstelselwaarborgtdatgoedezorgvooralleNederlanderstoegankelijkis.Metdezelfdezorgwaarmeeaanhetzorgstelselisgebouwd,wilhetIKZwerkenaandeaanpakenafhandelingvanfraudeindezorg.Onzemissieluidtdaarom:‘zorgmetzorgbeschermd’.

DoelvanhetIKZishetverstevigenvandeinformatiepositievandepartners,zodatzorgfraudeeffectieverkanwordenaangepakt.Doorexpertiseeninformatiebijelkaartebrengen,kunnenwevanuitverschillendeinvalshoekenkijkennaarsignalenoverfraudeindezorg.Toezichthouders,opsporingsdienstenencontroleursvanzorgverzekeraarsbeschikkendaardooreerderoveradequaatbeeldvaneenpotentiëlefraudezaak.Wekijkennietalleennaarindividuelezaken,maarsignalerenooktrendsenontwikkelingen.AandehanddaarvankunnendeIKZ-partnersprioriteitenstellenenfocusaanbrengeninhun controle, toezicht en opsporing.

1.1 Aanleiding

Onderzoek naar strafrechtelijke antecedenten van bestuurdersInjuli2019publiceerdehetIKZeenonderzoek1naarstrafrechtelijkeantecedentenvanbestuurdersvanzorgorganisaties.AanleidingvoorditonderzoekwasdeervaringdatinrelatiefveelcasussenvanvermoedensvanzorgfraudediebekendwarenbijhetIKZ,sprakewasvanstrafrechtelijkeantecedentenbijbestuurders.Inditonderzoekisvervolgensbrederbekekenhoeveelbestuurderswaarbijeensterkvermoedenisvanfraudemetzorggeld,reedsstrafrechtelijkeantecentenhaddenenvanwelkeaarddezewaren.Deresultatenvanditonderzoekwezeninderichtingvaneenverbandtussenzorgfraudeenantecedenten:bijongeveerdehelftvandeonderzochtebestuurderswassprakevaneeneerdereveroordelingwaarbijeenstrafisopgelegd.Hetkonhierbijgaanomdiversesoortendelicten:om(zwaardere)verkeersdelicten,maarookomfraude,diefstalofgeweldsdelicten.

Hetverkregeninzichtincrimineleachtergrondenvanbestuurdersvanzorgorganisatiesnaaraanleidingvanditonderzoek,roeptvervolgvragenopinhoeverresprakeisvancrimineleactiviteitenincombinatiemetzorg,hoevaakdecriminaliteitenzorgmetelkaarverweven zijn en hoe deze verwevenheid eruit ziet.

Nieuw onderzoek in samenwerking met RIEC ONDeresultatenvanditeerdereonderzoekgevenvoorhetIKZendepartnersvandeTaskforceIntegriteitZorgsector(TIZ)2aanleidingvoorhetopzettenvaneenvervolgonderzoek,metalsfocusdeverwevenheidtussenzorgencriminaliteit.

TervoorbereidingophetuitwerkenvaneenonderzoeksopzetisgesprokenmethetRegionaleInformatieenExpertiseCentrumOostNederland(RIECON),éénvandetienRIEC’sinNederland.HetRIECondersteunthaarpartners3bijdeaanpakvanondermijnendecriminaliteitdoorinformatie,inzetenexpertisevandeverschillendeoverheidsinstantiesteverbinden.HetRIECONheeftaangegevendiversecasusseninbehandelingtehebben(gehad)waarbijverwevenheidvanondermijnendecriminaliteitenzorgisgeconstateerd.VanwegedemeerwaardediehetRIECONzietineenonafhankelijkonderzoekdatdeproblematiekinkaartbrengt,ishetIKZinsamenwerkingmethetRIECONgestartmetditonderzoek.

Deproblematiekvancriminaliteitenfraudeincombinatiemetzorgstaatindebelangstellingenisonderwerpvanmeerderelopendeonderzoeken.ZovoertdeInspectieSZWinopdrachtvanhetMinisterievanVolksgezondheid,WelzijnenSport(VWS)in2020/2021onderzoekuitnaaraardenomvangvanfraudemetzorggelden.Uiteenrecentonderzoek4vandeVerenigingvanNederlandseGemeenten(VNG)naaraardenaanpakvanfraudebinnendeWmoenJeugdwetkomtdeproblematiekvandeverwevenheidvanzorgencriminaliteitooknaarvoren.

1 Strafrechtelijke antecedenten bij vermoedens van zorgfraude.IKZ,4juli2019.2DeNederlandseZorgautoriteit(NZa),ZorgverzekeraarsNederland(ZN),deInspectiegezondheidszorgenJeugd(IGJ),deInspectieSocialeZakenenWerkgelegenheid(InspectieSZW),deFiscaleInlichtingen-enOpsporingsdienst(FIOD),deBelastingdienst,hetCentrumIndicatiestellingZorg(CIZ),deVerenigingvanNederlandseGemeenten(VNG),hetOpenbaarMinisterie(OM)enhetMinisterievanVWS.

3Degemeenten,provincies,NationalePolitie,Belastingdienst(/Toeslagen),Douane,Fiscaleinlichtingenenopsporingsdienst(FIOD),InspectieSocialeZakenenWerkgelegenheid(SZW),KoninklijkeMarechaussee,Immigratie-enNaturalisatiedienst(IND),NederlandseVoedsel-enWarenautoriteit(NVWA),hetUitvoeringsinstituutWerknemersverzekeringen(UWV)enhetOpenbaarMinisterie(OM).

4 “Een wereld te winnen”.Overzorgfraude(Wmo2015enJeugdwet).LokaleZaken,juni2020.


1.2 Doelenvraagstelling

Hetdoelvanhetonderzoekisominzichttegeveninaarden,zomogelijk,omvangvandeverwevenheidtussenzorgencriminaliteit,omzohandvattentekrijgenomhetprobleemaantepakkenenhetteagenderen.

Hierbijzijndevolgendeonderzoeksvragengesteld:1. WatisdeomvangvandeproblematiekindecasuïstiekvanhetRIECON,enwatiser

bekendoverdeomvanginanderregio’s?2. Welkevormenvancriminaliteitkomenvoorincombinatiemetzorg?3. Binnenwelkezorgdomeinenencliëntendoelgroepenkomtverwevenheidmet

criminaliteitvoor?4. Welkekenmerkenhebbenzorgorganisatiesdiegelinktwordenaancriminaliteit?5. Inwelkematekomtzorgfraudevoornaastdecriminaliteitenwatishetverband?6. Watisdevolgtijdelijkheidvanzorgactiviteitenencriminaliteitenwatzijnmotieven?7. Welkefactorendrageneraanbijdatcriminelepersonenzichopdezorgmarktgaan

begeven?8. Welkemogelijkhedenzijnervoorbeleid,wet-enregelgevingenintoezichtomhet

probleemtesignaleren,voorkomenenaantepakken?

1.3 Afbakeningenoperationalisatie

FocusDefocusvanditonderzoekisdeverwevenheidtussenzorgenondermijnendecriminaliteit.Deonderzoeksvragenenonderzoeksopzetzijndaaromgerichtophetinkaartbrengenvanondermijnendecriminaliteitincombinatiemetzorg.Erkanhierbijooksprakezijnvanvermoedensvanzorgfraude,maardatisnietdeprimaireinsteek.Vooreeneenduidigeinterpretatievandeonderzoeksvragenoperationaliserenwedezebegrippenenlichtenwedeafbakeningvanditonderzoektoe. Ondermijnende criminaliteitWehoudeninditonderzoekvastaandedefinitievanondermijnendecriminaliteitdiehetLandelijkInformatieenExpertiseCentrum(LIEC)hanteert:“Ondermijnende criminaliteit duidt op criminaliteit die de legale en beoogde werking van het samenlevingssysteem aantast.”5

Criminaliteitisdeoorzaak;hetondermijnendeeffectopdesamenlevingiséénvandegevolgen.Ditsoortcrimineleactiviteitenleidentoteenontwrichtingvandesamenleving.

Hetgaatdusomcriminaliteitdiedelegalestructuurvanonzesamenlevingverzwaktofmisbruikt.Hetleidttoteenaantastingvanhaarfundamentenen/ofvandelegitimiteitvan het stelsel dat deze samenleving beschermt. Voorbeelden van ondermijnende criminaliteit zijn georganiseerde drugscriminaliteit, witwassen, mensenhandel, lidmaatschapvancriminelemotorbendestenbehoevevancrimineleactiviteitenendiverse vormen van fraude.

ZorgAlswesprekenoverzorgwordthiermeehetaanbiedenen/ofverlenenvanzorgenondersteuningdoorzorgorganisatiesbedoeld,diewordtgeleverdvanuitdeZorgverzekeringswet(Zvw),deWetlangdurigezorg(Wlz),deWetmaatschappelijkeondersteuning(Wmo)en/ofdeJeugdwet.

VerwevenheidMetverwevenheidvanzorgencriminaliteitbedoelenwedatzorgorganisaties,viabestuurders,personeelofcliënten,(vermoedelijk)activiteitenvanondermijnendecriminaliteit uitvoeren.

RegioInditonderzoekligtdefocusopregioTwente,éénvandevierregio’svanhetRIECON,omdatTwentetenopzichtevandeandereregio’svooroplooptindesamenwerkingenaanpakvanproblematiekindezorgsector.Hierdoorisindezeregiovermoedelijkmeercasuïstiekomtrentdeproblematiekbekendenkanopbasishiervanbinnenditonderzoekmeerinzichtindeaardvandeproblematiekverkregenworden.

Constateringen, signalen en vermoedensDecasussendiebekendzijnbijhetRIECONenonderzochtzijnbinnenditonderzoekbetreffenconstateringen van verwevenheid tussen ondermijnende criminaliteit en zorg. Hiermee wordt bedoeld dat er feiten zijn geconstateerd die wijzen op ondermijnende criminaliteit,zoalseenaangetroffenhennepkwekerijofeenillegalegoklocatieenfeitendieblijkenuitaanwezigepolitieinformatie(bv.lidmaatschapmotorbende)ofeenboekenonderzoekvandeBelastingdienst.

BijdecasussenisvervolgonderzoekingesteldbinnenRIEC-verbandenbijhetmerendeelheefteenbestuursrechtelijkeofcivielrechtelijkeinterventieplaatsgevonden,zoalsontbindingvaneencontractdoorgemeentenofeenfiscaleinterventie.Vanwegecapaciteitsgebrekbijopsporingsinstantiesendezwarebewijslastwordenweinigcasussenstafrechtelijkopgepakt.

5 Landelijk beeld van ondermijnende criminaliteit.LIEC,oktober2019.


1.4 Aanpakvanhetonderzoek

InhetonderzoekgevenweeenkwantitatieveeneenkwalitatievebeschrijvingvancasuïstiekdiebekendisbijhetRIECON.Uitdezecasuïstiekvormenweopbasisvanfeitelijkedataeenbeschrijvendbeeldvandeverwevenheidvanzorgencriminaliteit.Ditbeeldwordtaangevuldmetkwalitatieveinformatievanexpertsoverdeaardvanenverklaringenvoordeproblematiekopbasisvanhunindrukkenenervaringen.

Bijditonderzoekhebbenwegebruikgemaaktvandevolgendedriedatabronnen:

1. AnalysevandecasuïstiekvanhetRIECON(19casussenbetreffende22zorgaanbieders).

2. Verdiependeinterviewsmetbetrokkenpartijen(éénmedewerkervanelkepartij) • RegioTwente: RegionalezorgkantoorMenzis GemeenteEnschede ExpertophetthemazorgfraudeinderegioHengelo Belastingdienst(regioTwente) RIECON • Overigeregio’senlandelijk: InspectieSZW RIECMiddenNederland RIECNoord-Holland Belastingdienst IKZ3. InventarisatievancasuïstiekbijoverigeRIEC’sdoormiddelvaneenenquête(N=7)

DoormiddelvandeverschillendeonderzoeksmethodenzijnalleRIEC’svertegenwoordigdinditonderzoek(N=10).InBijlage1iseennaderebeschrijvingopgenomenvandegebruikteonderzoeksmethoden.

Naastgeconstateerdefeitensprekenweinditrapportoversignalen, als de ondermijnende criminaliteit of de zorgfraude nog niet is vastgesteld. Daarnaastwordtinhetrapporteenaantaltermengebruiktomdesignalenengeconstateerde feiten van ondermijnende criminaliteit te benoemen:• bij criminaliteit betrokken personen• in verband gebracht met criminaliteit• gelinkt aan criminaliteit

CasuïstiekdienietdoorhetRIECisaangeleverdmaardoorrespondenteninverdiependeinterviewswordtbenoemdbetreftveelalvermoedens van criminaliteit en is gebaseerd opervaringenvanrespondentenmetdebijhunbekendecasuïstiek.Nietbekendisinwelkematebewijsenduidelijkeindicatiesbestaanvoordecriminaliteit.Bijdebeschrijvinghiervanwordtinditrapportdanookgesprokenvanvermoedensdoorrespondenten. Zichtbare geconstateerde feiten, signalen en vermoedensBinnenditonderzoekkunnenwealleenkijkennaar(aardenomvangvan)bekendecasuïstiek.De‘verborgen’problematiek,die(nog)nietisgesignaleerd,blijftdusbuitenbeeld.Daaromkunnen,geziendevoorditonderzoekbeschikbaregegevens,alleenconclusiesgetrokkenwordenoverdeaardenomvangvandeproblematiekdiezichtbaarisbijhetRIECON.

Rol van de TIZDitonderzoekisuitgevoerddoorhetIKZinsamenwerkingmethetRIECON.DeTIZ(opdrachtgevervanhetIKZ)richtzichopfraudeindezorg.OndermijnendecriminaliteitisprimairgeenonderwerpvoordeTIZ.DeTIZwildeinformatieuitditonderzoekbenuttenomeenbrederbeeldtekrijgenvanwaterspeeltinrelatietotdezorg.DeRIEC’shebbentot doel de ondermijnende criminaliteit tegen te gaan.


Aandachtspunten methodologieBinnenditonderzoekisdefocusgelegdopdeproblematiekinderegioTwenteaandehandvandecasuïstiekvanhetRIECON.Omdatdezecasuïstieknietuitputtendis,kunnenwegeenconclusiestrekkenoverdetotaleomvangvandeproblematiekinderegioTwente.Ookkunnenwegeenconclusiestrekkenoverdeproblematiekoplandelijkniveau.Erheeftweliswaareenverkenningplaatsgevondenvandeproblematiekinandereregio’s,hieruitkunnenechtergeenconclusiesgetrokkenwordenoverdeaardenomvangvandeverwevenheidtussenzorgencriminaliteitlandelijk.

Omdathetonderzoekkwalitatiefvanaardis,zijnsommigebevindingensubjectiefwantgebaseerdopindrukkenenervaringenvanexpertsoverdeaardvanenverklaringenvoordeproblematiek.Deconclusieszijngetrokkenopbasisvanuitsprakendieherhaaldelijkzijn gedaan door verschillende respondenten.

1.5 Leeswijzer

Inhoofdstuk2wordtdeselectievandecasuïstiektoegelichtendeomvanghiervanbehandeld.Hiernakomeninhoofdstuk3dekenmerkenvandecriminaliteitnaarvoren.Inhoofdstuk4staandekenmerkenvanhetzorgaanbodendecliëntencentraaleninhoofdstuk5wordtingegaanopdekenmerkenvandestructuurendeomvangvandezorgorganisaties.Inhoofdstuk6komendeknel-enverbeterpunteninbeleidenwet-enregelgevingaanbod.Deconclusiewordtgepresenteerdinhoofdstuk7enhoofdstuk8eindigt met de slotbeschouwing.

2 SelectieenomvangvandecasuïstiekIndithoofdstukwordtbeschrevenhoeveelcasussenvanverwevenheidvanzorgencriminaliteitinTwentebekendzijnbijhetRIECONenrespondenten.Vervolgenswordt,opbasisvandeinterviewsenenquêtes,beschrevenwelkeaanvullendecasuïstiekinandereregio’sbekendis.

2.1. CasuïstiekinTwente

In2019heefthetRIECONzorgfraudealséénvandehandhavingknelpuntenbenoemdinTwente,waardoorindezeregiomeerfocusopproblematiekindezorgsectoriskomenteliggen.MiddelshetplatformInformatiepleinZorgfraudekunnenpartnersvanhetRIECONsignaleninbrengen,integraalbesprekenenonderzoeken.HierdoorlooptderegioTwentevooroptenopzichtevanandereregio’sbinnenhetRIECONindesamenwerkingenaanpakvanproblematiekindezorgsector.

DeregioTwentebestaatuitveertiengemeentendiedeaanbestedingvanWmo-enJeugdzorg-aanbiedersgezamenlijkuitvoerenmiddelsOrganisatieZorgenJeugdhulpTwente(OZJT)/Samen146.BijdeaanbestedingvanzorgaanbiederswordthetTwentsebarrièremodel7gebruikt,waarmeeaandevoorkantstrengereeisenaandekwaliteitvandezorgwordengesteldenrisico’sopfraudeofondermijninginbeeldwordengebracht.

Door de groeiende focus op zorgfraude, de inzet van het barrièremodel, voortschrijdend inzicht,meerpersoneleinzetenbeteresamenwerkingtussengemeentenonderlingentussengemeenten,hetRIECONenexternepartijen,zijnsinds2019inTwentemeercasussenoptafelgekomen.HetisaannemelijkdathierdoorinTwentemeerproblematiekvanondermijnendecriminaliteitenzorgzichtbaaristenopzichtevanandereregio’s.

Opbasisvanhetbarrìeremodelzijnin2019circadertigcasussennaarvorengekomenmetsignalenengeconstateerdefeitenvanzorgfraudeen/ofondermijnendecriminaliteitdoorzorgorganisatiesdiebijgemeenteninTwentezijngecontracteerdenduszorgbiedenmiddelsZorginNatura(ZiN).DoorgemeentenzijndezecasussenbijhetRIECONingebracht.Daarnaastzijnindeperiode2017t/m2019doorTwentsegemeentencircatiencasusseningebrachtbijhetRIECONvanaanbiedersvanzorgmiddelshetpersoonsgebondenbudget(pgb)metsignalenengeconstateerdefeitenvanzorgfraudeen/ofondermijnendecriminaliteit.

6 OZJT/Samen14isdesamenwerkingtussendeveertienTwentsegemeentenophetgebiedvanjeugdhulpenWmo-zorg.https://www.samen14.nl

7https://www.samen14.nl/inkoop/barriremodel


Intotaalzijndusin2019veertigcasussenbijhetRIECONbekendmetsignalenengeconstateerdefeitenvanzorgfraudeen/ofondermijnendecriminaliteitdoorzorgaanbiedersinTwente.Bijnegentienvandezeveertigcasussenisiniedergevalondermijnendecriminaliteitgeconstateerd,eventueelincombinatiemetsignalenvanzorgfraude.Ineenaantalvandenegentiencasussenkomenmeerderezorgaanbiedersnaarvoren.IntotaalisdoorhetRIECONopbasisvandezenegentiencasussenbij22zorgorganisatiesinTwenteondermijnendecriminaliteitgeconstateerd.Decasussenvandeze22zorgorganisatiesvormenhetuitgangspuntvanditonderzoek,waarbijdeondermijnendecriminaliteitprimairdeboventoonvoert,eventueelincombinatiemetsignalen van zorgfraude.

Deconstateringenvanondermijnendecriminaliteitbetreffendeelswelendeels(nog)nietstrafrechtelijkbewezenfeiten,tentijdevandezestudiewordtnaderonderzoekverricht naar de zorgaanbieders.

Nadestartvandezestudiezijnindeperiodejanuarit/mseptember2020bijhetRIECONtientallennieuwecasussenmetsignalenengeconstateerdefeitenvanondermijnendecriminaliteitdoorzorgorganisatiesbinnengekomen,diemomenteelookinonderzoekzijn.Deinditrapportbeschrevencasuïstiekover22zorgaanbiederswaarbijondermijnendecriminaliteitisgeconstateerd,isdusnietuitputtendvoorderegioTwente.

Omtebezienofermogelijknogaanvullendecasuïstiekinderegiobekendis,dienietbijhetRIECONterechtkomt,zijngesprekkengevoerdmettweegemeenten,deBelastingdienstenderegionaleWlz-concessiehouder8.DeBelastingdienstengemeentengevenaandatdebijhunbekendecasussendiezichkwalificerenvoorinbrengbijhetRIECnaarhetRIECONzijndoorgezet.DeregionaleconcessiehouderisgeenpartnervanhetRIECenkandaaromslechtsbeperktinformatieuitwisselenmethetRIEC.Bijdezepartijisookminderzichtopondermijnendecriminaliteit,maarwelopbijvoorbeeldnetwerkenengeldstromenbijvermoedelijkfrauderendezorgaanbieders.

2.2 Casuïstiekinandereregio’s

BinnendeaanpakvanondermijnendecriminaliteithebbendeverschillendeRIEC’s9 landelijkethema’sendaarnaastregionalehandhavingsknelpuntendieperRIECkunnenverschillen.DemeesteRIEC’sgevenaanondermijnendecriminaliteitincombinatiemetzorg(nog)nietofpasrecentelijkalshandhavingsknelpunttehebbenenslechtséénofenkelecasussentekennen.

DoordateenaantalRIEC’snogindebeginfasezitvandeaanpakvanondermijnendecriminaliteitincombinatiemetzorgiserbinnenRIEC-verbandnogweinigintegralesamenwerkinginhetdelenenoppakkenvancasussenomtrentdezeproblematiek.Erkunnendusookgeenconclusiesgetrokkenwordenoverdelandelijkeomvangvanhetprobleem.

VolgensdeRIEC’siserechtergroeiendeaandachtvoordezeproblematiek,zowelbijdepartnersvandeRIEC’salsbinnenhetRIEC-verband.DaardoorkomtmeerfocusteliggenophetinbrengenvandergelijkecasussenbijhetRIECdoorpartnersenontstaatsteedsmeerbehoefteaaneenplatformominformatietekunnendelen,zoalsbijvoorbeeldinderegioTwentedoormiddelvanhetInformatiepleinZorgfraude.

2.3 Topvandeijsberg?

Uithetvoorgaandekomtnaarvorendathetopditmomentnietmogelijkisconclusiestetrekkenoverdeomvangvanverwevenheidtussenzorgencriminaliteitoplandelijkniveau.OndermijnendecriminaliteitincombinatiemetzorgisbijdemeesteRIEC’sgeenregionaalthema,waardoorernoggeen/weinigruimteisvoorhetoppakkenvandergelijkecasussen.InderegioTwenteisbij22zorgaanbiedersondermijnendecriminaliteitgeconstateerd,echterwordtvermoeddatditerinwerkelijkheidmeerzijn,vanwegedevolgenderedenen:• Bijdeaanbestedingvanzorgaanbiedersdoorgemeentenkannietaltijdopvoorhand

wordengesignaleerddateenaanbiederbetrokkenheidheeftbijondermijnendecriminaliteit.

• HetaantalzorgaanbiedersdatbekendisbijhetRIECONkomtvoortuitdeperiodedathetRIECONactiefisindeaanpakvanzorgfraude(ruiméénjaartentijdevanhetonderzoek)endecapaciteitdiedaarvoorbeschikbaarwas.Alsindetoekomstwordtgekekennaaraantallenovereenlangereperiodedanzalditaantalnaarverwachtinghogerliggen.NadestartvanditonderzoekzijnbijhetRIECONtientallennieuwecasussenvanzorgorganisatiesmetsignalenvanondermijnendecriminaliteitbinnengekomen,diehetRIECONmomenteelinonderzoekheeft.

Doorrespondentenwordtingeschatdatwanneeractiefmetditthemaaandeslagwordtgegaanerwaarschijnlijkmeercasuïstieknaarbovenkomt.Ookwanneermeerbewustwordingenexpertisewordtontwikkeldbij(departnersvan)hetRIECvoorhetthema ondermijning binnen de zorg, zullen meer gevallen worden gezien.

8 DeregionaleconcessiehouderisdezorgverzekeraardiedeWlz-zorguitvoertinderegio.9 MiddenNederland,Noord-Holland,Noord-Nederland,AmsterdamAmstelland,DenHaag,Rotterdam,

Zeeland West-Brabant, Oost-Brabant en Limburg.


Afbeelding1. Aantalzorgorganisatiesmetgeconstateerdefeitenvanhennepteelten/ofoverigevormenvanondermijnendecriminaliteit

Bij9vande22zorgorganisatieswordtdezorgdirectgeraaktdoordecriminaliteit,doordat:• eenzorglocatiewaarcliëntenverblijvenwordtgebruiktvoorcrimineleactiviteitenen/

of;• cliëntenwordeningezetbijhennepteelten/of;• cliëntenslachtofferzijnvanmensensmokkelen/of;• cliëntenslachtofferzijnvanseksueleuitbuitingen/of;• ersprakeisvanbedreigingenintimidatievandecliënten.

3 KenmerkenvandecriminaliteitIndithoofdstukwordtbeschrevenwatdekenmerkenzijnvandeondermijnendecriminaliteitindecasuïstiekvanhetRIECON.DitbeeldwordtaangevuldmetkenmerkendieindeinterviewsmetpartijenuitTwente10,landelijkepartijen11,tweeRIEC’s12 en in de enquêtesmetdeoverigeRIEC’s13naarvorenzijngekomen.Vervolgenswordtbeschrevenin hoeverre tevens signalen van zorgfraude bestaan naast de ondermijnende criminaliteit.

Daarnaasttrachtenwedeproblematiekmeerteduidenaandehandvanwatbijpartijenbekendisoverhetverbandtussenzorgencriminaliteit,achtergrondenenmotieven.

3.1 Kenmerkencriminaliteit

Aard van de criminaliteitBijdezorgorganisatiesuitdecasuïstiekvanhetRIECONzijndiversevormenvanondermijnendecriminaliteitgeconstateerd.Hetmerendeel,namelijk15vande22zorgorganisaties,wordtinverbandgebrachtmethennepteelt.Hierbijzijnhennepkwekerijenaangetroffenopdevolgendelocaties:dezorglocatie(3),dewoningvandeeigenaar(4),dewoningvaneencliënt(1),dewoningvaneenwerknemer(1)ofdewoningvaneenfamilielidvandeeigenaar(1).Bijvijfzorgorganisatiesisdelocatievandeaangetroffenhennepkwekerijnietbekend.Bijvijfzorgorganisatieshoudtdebestuurderzichookbezigmetgrootschaligeteelt/exploiterenvanmeerderekwekerijen.Driezorgaanbiederszettencliënteninvoorhetknippenvanhennep.

Vandevijftienorganisatiesdiewordengelinktaanhennepteelt,zijnbijzesorganisatiestevens andere vormen van criminaliteit geconstateerd. Hierbij gaat het om witwassen, belastingfraude,uitkeringsfraude,illegaalgokken,hetfaciliterenvancrimineleactiviteitenenseksueleuitbuitingvancliënten.

Bijdeoverigezevenzorgorganisatieszijnanderedelictendanhennepteeltgeconstateerd,namelijkuitkeringsfraude,mensensmokkel,belastingfraude,bezitenverkoopvanillegalewapens,illegaalgokkenenlidmaatschapvaneenOutlawMotorcycleGang(OMG).

10 HetregionalezorgkantoorMenzis,degemeenteEnschede,eenexpertthemazorgfrauderegioHengelo,deBelastingdienst(regioTwente)enhetRIECON.

11 DeInspectieSZW,deBelastingdienstenhetIKZ.12 MiddenNederlandenNoord-Holland.13 Noord-Nederland,AmsterdamAmstelland,DenHaag,Rotterdam,ZeelandWest-Brabant,Oost-Brabanten

Limburg.

hennepteelt

9

combinatie

6

overigevormen

criminaliteit

7


Afbeelding2. NetwerktekeningCasushennepteelt

GeïnterviewdepartijenuitTwentevermoedeninaanvullingopdegeconstateerdecriminaliteitsvormenindecasussenvanhetRIECONdevolgendevormenvancriminaliteit:• Cocaïnehandel• Arbeidsuitbuiting.Cliëntendievermoedelijkonderhetmomvandagbestedingworden

ingezetvoordiverseklussenalshetpoetsenvanauto’sofhetbouwenvanvastgoed.• Faillissementsfraude.Vermoedelijk(bewust)opbouwenvanschuldenennietbetalen

vanbelastingen.Vermoedwordtdatveelalsprakeisvaneendoorstartnaareenanderzorgaanbiedersbedrijf,waardezelfdenatuurlijkepersonenbetrokkenzijn.

Volgensrespondentenvanpartijenuitandereregio’skomenvooralvermoedensvanhennepteelt,witwassen,crimineleuitbuitingenarbeidsuitbuitingvoor.Ookbestaanvolgenseenrespondentveelalvermoedensvanverschillendefenomenenvanfiscalefraudeenrisico’s,zoalsvalsefacturen,loonheffingendienietbetaaldwordenenontbrekendeaangiftesvoordeinkomensheffing.

Casushennepteelt Eenzorgorganisatie(F)iswerkzaamalsonderaannemerbijeenholdingdieWlz-zorgbiedtgefinancierdvanuithetpgb.Deaandeelhouderenbestuurdervandeholdingiseenkatvanger14vaneengrotehenneptelerinTwente.Dezehenneptelerwasaandeelhouderenbestuurdervaneenanderezorgorganisatie(G),samenmetdeechtgenootvanvoornoemdekatvanger.Dehenneptelerheeftookbetrokkenheidbijeenderdezorgorganisatie(H).Ookhierwordtgebruikgemaaktvaneenkatvanger.

DehenneptelerstaataanhethoofdvaneencrimineelsamenwerkingsverbandindegrootschaligeteeltvanhennepinTwente.Meerderedoordepolitieontmanteldehennepkwekerijenzijnaandezepersoonterelateren.Daarnaastbestaansignalendatdehenneptelerzichschuldigmaaktaanwitwassen.Metinkomstenverkregenuitcriminelebronzijndiversevastgoedobjectenenvoertuigenaangeschaft.Dooreeneenmanszaak,dieookopnaamvandehenneptelerstaat,zijnookillegalewapenstekoopaangebodenenverkocht,onderanderandereaanminderjarigen.Dehenneptelerheeftdaarnaastdiverseantecedentenopnaamstaan,namelijkfraudemetinbegripvanzwendelendelicteninzakedeOpiumwet.

DaarnaastzijnsignalenvanzorgfraudebekendbijzorgorganisatieF.Tegendeorganisatieisaangiftegedaanvanidentiteitsfraudeenoplichting,vanwegesignalenvanvervalsingvandiploma’senidentiteitsbewijzen,misbruikvanDigid’svancliëntenenhetgevenvaneenonjuistebeschrijvingvaneensituatievaneencliëntbijeengemeente.Ookisaangiftegedaanvanhetverlenenvanonvoldoendezorgenhetweldeclareren van deze zorg.

Zorgorganisatie F Zorgorganisatie G Zorgorganisatie H Eenmanszaakandere sector

Holding van F

Aandeelhouder/bestuurder





Zorgfraude en onvoldoende kwaliteit zorg

Persoon 2Katvanger

Gehuwd

Persoon 1HennepteeltWitwassen

WitwassenBezit en verkoop illegale wapens

Persoon 3 Persoon 4Katvanger

14 Katvangerszijnpersonendiezichzelfbeschikbaarstellenalseigenaarofregistratiehoudervaneenvoertuig,bedrijf,bankrekeningofandergoed,waardoordewerkelijkeeigenaarofhouderzichzelfbuitenhetzichtvandeautoriteitenkanhouden(Oosterseteelt:Vietnamezenindehennepteelt.BureauBeke,2012)


Daarnaast vermoedt een aantal respondenten recent een nieuwe vorm van ondermijnendecriminaliteitdooreenaantalzorgorganisaties,namelijkfrauderenmetdeTijdelijkenoodmaatregeloverbruggingvoorwerkbehoud(NOW)endeTijdelijkeoverbruggingsregelingzelfstandigondernemers(TOZO).

Betrokkenheid personenIndecasuïstiekvanhetRIECONisbestudeerdviawelkepersonenbinnendezorgorganisatiesverwevenheidismetcriminaliteit.Indecasuïstiekzijnhetmetnamebestuurders,eigenaren,vennotenen/ofaandeelhoudersvandezorgorganisatiesdiecrimineleactiviteitenuitvoeren.Opvallendhierbijisdatbij19zorgorganisatiesdevancriminaliteitverdachtepersonenmannenzijnenbij17zorgorganisatiesdevancriminaliteitverdachtepersoneneenmigratieachtergrond15 hebben.

Tabel1. Personenbinnendezorgorganisatiesdiebetrokkenzijnbijdecriminaliteit

Personenbetrokkenbijcriminaliteit Aantalzorgorganisaties

Bestuurder/eigenaar/vennoot/aandeelhouder 15

Familielidbestuurder 4

Werknemer 1

Bestuurderenwerknemer 1

Cliënt 1

Totaal 22

Afbeelding3. NetwerkCasusfamilieleden

IndeinterviewsmetTwentsepartijenblijktookdatmetnamedebestuurdersinverbandworden gebracht met ondermijnende criminaliteit en dat cliënten hierin een minimale rol spelenenvooralslachtofferzijn.Zewordenvermoedelijk,veelalonderdruk,ingezetbijcrimineleactiviteitenvanbijvoorbeeldbestuurders.

Naardebelevingvaneenaantalrespondentenvindtondermijnendecriminaliteitveelalplaatsbinnenfamilies.Personendieeenzorgorganisatieopnaamhebbenstaan,hebbensomsfamilieledendiezichinhetcriminelecircuitbegeven.Ooksignalerenrespondentendateengrootdeelvandecriminelezorgaanbiedersineennetwerkzitenelkaarkent,watonder andere te zien is aan de bedrijfsopvolging.

15 Persoonvanwietenminsteéénouderinhetbuitenlandisgeboren(CentraalBureauvoordeStatistiek,2020).Inhetonderzoekbetrefthetpersonendiezelfinhetbuitenlandzijngeborenen/ofdeouder(s).DeinformatieisafkomstiguitdeonderzoekdossiersvanhetRIECONmetgegevensuitdeBasisregistratiePersonen(BRP).

Casusfamilieleden Tweeechtgenotenzijnvennotenvaneenthuiszorgorganisatie.Naveroordelingenvanéénvandevennotenvoorhennepteelt,wordtdevennootschaponderfirmaopgeheven.Deanderevennootheeftdezorgorganisatievoortgezetineeneenmanszaak.Deechtgenootmethennep-antecedentenvoertnuwerkzaamhedenuitalswerknemerbinnendezezorgorganisatie.

Erzijnsignalendatdepersoonmethennep-antecedentendiewerkzaamisbijdezorgorganisatievanzijn/haarechtgenoot,samenmeteenbroerhennepkwekerijenexploiteert,geldleentaanminderjarigenendezeminderjarigendegeldleninglaatterugbetalendoormiddelvanhetknippenvanhennep.Debroeriseigenaarvantweeanderezorgorganisaties.

Zorgorganisatie

Eigenaar

Broer Echtgenoot 1Hennepteelt

Echtgenoot 1

Echtgenoot 2

Hennepteelt

Familie

WerknemerVennoot

EigenaarVennoot

Thuiszorgorganistatie (VOF) Thuiszorgorganistatie (Eenmanszaak)

Gehuwd

Eigenaar

Zorgorganisatie


Antecedenten Bij10vande22zorgorganisatiesdiebekendzijnbijhetRIECON,hebbendeaanondermijnendecriminaliteitgelinktepersonenantecedenten.Depersonenzijnvooralbestuurders, eigenaren, aandeelhouders of vennoten met veroordelingen voor met name diversedelicteninzakedeOpiumwet,waaronderhennepteelt.Daarnaasthebbendezepersonenantecedentenophetgebiedvanfraude,opzettelijkberovenvandevrijheid,valsheidingeschrifte,geweld-enbedreiging,wapenverkoopen-bezit,oplichtingendiefstaldoormiddelvaninbraak.

BijdeaanvraagvanVOG’seninformatiedelingbinnenRIEC-verbandzienrespondentenookdatsommigevancriminaliteitverdachtepersonenantecedentenhebben.Deantecedentenverschillenvanaardenernst.Voorbeeldenzijnwinkeldiefstal,geweldsdelicten, fraude en witwassen. Volgens respondenten worden soms door zorgorganisaties‘katvangers’16opgevoerdalsbestuurdervaneenorganisatie,waardoordepersonendiedaadwerkelijkdeleidingvoerenenwelantecedentenhebben,onderderadarblijven.Hetisdusmogelijkdatbijmeerzorgorganisatiespersonenmetantecedenteninrelatietotondermijnendecriminaliteiteenleidenderolhebben.

SignalenzorgfraudeVande22zorgorganisatiesdiebinnenhetRIECONbekendzijnwaarbijondermijnendecriminaliteitisgeconstateerd,zijnerbij13(59%)tevenssignalenvanzorgfraudeen/ofonvoldoendekwaliteit/veiligheidvandezorg.

Afbeelding4. Aantalzorgorganisatiesmetgeconstateerdefeitenvanondermijnendecriminaliteiténsignalenvanzorgfraudeen/ofonvoldoendekwaliteit/veiligheidvandezorg

Bijonvoldoendekwaliteiten/ofveiligheidvandezorgzijnsignalenen/ofconstateringendat:• zorgpersoneelnietbeschiktovereenrelevanteopleidingofervaringen/of;• zorgplannennietzorgvuldigzijnuitgewerkten/of;• locatieswaardezorgwordtverleendonvoldoendeveiligzijnen/of;• te weinig uren zorg aan cliënten wordt verleend.

Ookbestaanbijeenaantalzorgorganisatiessignalendatdeverhoudingtussenpersoneelskostenenomzetnietrealiseerbaar.Erisdansprakevanopvallendlagepersoneelskosteninrelatietotdeomzet,watsuggereertdatnietallegedeclareerdezorggeleverd is.

Designalenvanzorgfraudebetreffenonrechtmatigedeclaratiesvanurendienietzijngeleverd,waarbijzorgplannen,documenten,ID’s,diploma’sen/ofhandtekeningenzijnvervalst.In de interviews beaamden alle respondenten dat vermoedens van ondermijnende criminaliteitkunnensamengaanmetvermoedensvanzorgfraude.Vermoedelijkwordtnietgeleverdezorgwelgedeclareerd,waarbijcliëntentegelijkertijdnietvoldoende(kwalitatieve)zorgontvangen.OokzijnersomsvermoedensvanfraudemetWlz-indicaties,waarbijrespondentenziendatzorgprofessionalsalswijkverpleegkundigenenpsychiatersvalseinformatieaanleverenommeerofduurderezorgtekunnendeclareren.Bijanderecasuïstiekwaargeenexplicietevermoedensvanzorgfraudebestaannaastdevermoedensvanondermijnendecriminaliteit,wordtaangegevendatditmogelijkonderderadarblijft.

3.2 Followupvandeonderzochtecasussen

BijdecasussenisvervolgonderzoekingesteldbinnenRIEC-verbandenbijhetmerendeelheefteenbestuursrechtelijkeofcivielrechtelijkeinterventieplaatsgevonden,zoalsontbindingvaneencontractdoorgemeentenofeenfiscaleinterventie.Vanwegecapaciteitsgebrekbijopsporingsinstantiesendezwarebewijslastwordeneenbeperktaantalcasussenstrafrechtelijkopgepakt.

16 Katvangerszijnpersonendiezichzelfbeschikbaarstellenalseigenaarofregistratiehoudervaneenvoertuig,bedrijf,bankrekeningofandergoed,waardoordewerkelijkeeigenaarofhouderzichzelfbuitenhetzichtvandeautoriteitenkanhouden(Oosterseteelt:Vietnamezenindehennepteelt.BureauBeke,2012)

onvoldoende kwaliteit/

veiligheidzorg

7

combinatie

4

onrechtmatigedeclaraties

2


3.3 Verbandzorgverleningencrimineleactiviteiten

EerderindithoofdstukisgeblekendatincasussenvanhetRIECONdezorgdirectwordtgeraaktdoordecriminaliteit,bijvoorbeelddoordatzorglocatiesencliëntenwordengebruiktbijdezeactiviteiten.Doormiddelvaninterviewsisdieperingegaanophoeditverband eruitziet volgens respondenten.

Respondentensignalerendatcliëntenwordeningezetbijdevermoedelijkcrimineleactiviteitenencrimineelwordenuitgebuit.Voorbeeldendiewordengegevenzijncliëntendie als loopjongens worden ingezet in drugshandel en cliënten die als invulling van dagbestedinghennepmoetenknippen.

Volgensrespondentenisdevermoedelijkeuitbuitingvancliëntenendeernstvandesituatiedrievoudig.Teneerstezienrespondentencrimineleuitbuiting,doordatcliëntenwordeningezetbijcrimineleactiviteiten.Hierbijvermoedenrespondentendatersprakeisvanbedreigingenchantagerichtingcliënten.Tentweedewordtarbeidsuitbuitingvermoed, doordat zorgaanbieders cliënten arbeid laten verrichten, zoals het bouwen van vastgoed.Ditvastgoedwordtvervolgensverkochtendewinstwordtgebruiktvoordefinancieringvancrimineleactiviteiten.Tenderdeontvangencliëntenvermoedelijknietde zorg die ze nodig hebben, terwijl de zorgaanbieder de zorg wel declareert. Volgens eenrespondentwordenpotentiëleontvangersvaneenpgbzelfsproactiefbenaderddoormalafidezorgorganisatiesomzeuittemelken.

Doorzorgorganisatieswordenvolgensrespondentengrotewinstenbehaalddoorvermoedelijkefraudemetzorggeld,waarbijhetzorggeldvervolgens‘weglekt’enuiteindelijkbuitenbeeldraakt.Eenrespondentgeeftaandathetgeldsomsweglektnaar bedrijven in het buitenland om het geld te verhullen. Respondenten zien daarnaastconstructiesalshetopkopenofbouwenvanvastgoedmetdebehaaldewinst. Respondenten vermoeden dat in sommige gevallen het geld wordt besteed aanhetfaciliterenvancrimineleactiviteiten,bijvoorbeelddatdewinstwordtgebruikttenbehoevevandrugshandel.Ookwordtvaakgeziendateenzorginstellingzorggeldonttrekt,vervolgensfaillietgaat,vermoedelijkfaillissementsfraudepleegtenvanuitnieuwezorgondernemingendoorstartenoudecliënten‘meeneemt’.

Volgensrespondentenishethebbenvaneenzorgorganisatieookeenmakkelijkemanieromcrimineelgeldwittewassenbinnendezorgorganisatie.Incasuïstiekwordenbijvoorbeeldverdachtetransactiesenonverklaarbaarvermogengezienwaaruitvermoedensvanhetwitwassenvancrimineelgeldblijken.Vermoedwordtdatdezorgorganisatiesopverschillendewijzendecrimineleactiviteitenverhullen,doorbijvoorbeeldmisbruiktemakenvanfiscaleregelingenomonderderadarteblijven.

Volgensderespondentendienensommigezorgorganisatieshiermeealsdekmantelvoorcrimineleactiviteiten.HetRIECONzietvooraldateenzorgorganisatiealsextraverdienmodelwordtgebruikt:Eencrimineelnetwerkverdientgeldmethennepteelt,ditgeldwordtvervolgenswitgewassenviadeaankoopvanvastgoed.Hetvastgoedwordtverhuurd aan cliënten of vanuit deze panden wordt zorg geboden. Cliënten worden ingezet bij de hennepteelt en het onderhoud van de panden. Op deze manier dient de zorgorganisatiealstweedeverdienmodelnaastdehennepteelt.

3.4 Volgtijdelijkheidenmotieven

Respondentenziendatdevancriminaliteitverdachtepersonenveelalafkomstigzijnuitcriminelenetwerkendiezichbezighoudenmetgeorganiseerdecriminaliteit,zoalsdrugscriminaliteit.Inoverlegmetdebegeleidingscommissiebijhetonderzoekisafgesprokentebekijkenoferuitsprakenkunnenwordengedaanovervolgtijdelijkheid:Zijnmenseneerstcrimineelengaanzedandezorginofandersom?Ditisbinnenditonderzoekaangepaktdoorinterviewstedoenmeteen(sociaal)rechercheursenandereexpertsdieveelcasussenhebbenonderzochtenookmetdadersgesprokenhebben.Metdezerespondentenisbesprokenwatvolgenshenmotievenzijnvancriminelepersonenomindezorgsectoractiefteworden.Tevensisaanbodgekomeninhoeverrerespondentenzichthebbenopdevolgtijdelijkheidvandecrimineleactiviteitenenzorgactiviteiten.

Deervaringvanderespondentenisdatpersonendiebetrokkenzijnbijdezorgenondermijnendecriminaliteitveelalafkomstigzijnuitcriminelenetwerkendiezichbezighouden met georganiseerde criminaliteit, zoals drugscriminaliteit. Het zijn personen diealcrimineelactiefzijnenzichvervolgensopdezorgtoeleggenvooreennieuwverdienmodel. Volgens een aantal respondenten wordt op gegeven moment binnen een crimineelcircuitbekenddatzorgfraude(lees:weinigzorgleverenenveeldeclareren)eenmakkelijkverdienmodelbetreftmetlagepakkansenlagestraffen.DepersonentredentoetotdezorgzonderopleidingenzonderBIG-registratie,waarbijhetnietvoordehandligtdatdeintentieisomgoedezorgteverlenenvanuithetbelangvandecliënt.Volgensrespondentenwordthetdoorcriminelenvooralgezienalseenvoudigeextrainkomstenbronnaastdeinkomstenuitanderecrimineleactiviteiten.Deextrawinstdiewordtgemaaktwordtvermoedelijkgebruiktvoordiversedoeleinden,waaronderfinancieringvancrimineleactiviteiten.


Respondentennoemendevolgendemotievenvancriminelepersonendiebinnendezorgsectoractiefworden:• Eenzorgorganisatiedientalsdekmantel: Hetwitwassenvanzwartgelddatverdiendwordtmetcrimineleactiviteiten. Hetverhullenvancriminelegeldstromenencrimineleactiviteiten,bijvoorbeeld

doordatdelocatievandeinstellinggebruiktwordtvooreenhennepkwekerij.• Dezorgorganisatiedientalstweedeverdienmodelnaastdecrimineleactiviteiten: Hetverdienenvanextragelddoormiddelvanlegaleinkomstenuitdezorgwat

gebruiktkanwordenvoorcrimineleactiviteiten. Mogelijkhedenvoorhetplegenvanzorgfraudewaarmeegeldverdiendkanworden

ten behoeve van criminele doeleinden. Mogelijkhedenvoordewervingvanmensenomintezettenbijcriminele

activiteiten.Kwetsbarecliëntenzijn‘makkelijk’tegebruikenvoordecrimineleactiviteiten,bijvoorbeeldalsloopjongensindedrugshandel.

Persoonlijkeverrijking: - Financiëleverrijking - Eenzorgorganisatiezorgtvoorstatusdoorhetextraverdienmodel - Hetkopenvandurespullenwataanzienverhogendwerkt.

4 KenmerkenvanhetzorgaanbodendecliëntenIndithoofdstukwordteenbeschrijvinggegevenvandezorgvormenenhetwettelijkekaderwaarbinnenzorgaanbiedersindecasuïstiekvanhetRIECONzorgbiedenenwelkekenmerkenrespondentenzienvanhetzorgaanbod.Ookwordtingegaanopdedoelgroepcliënten waaraan zorg wordt geboden.

4.1 Zorgaanbod

DemeestezorgorganisatiesuitdecasuïstiekvanhetRIECON,namelijknegen,biedenindividuele-en/ofgroepsbegeleiding.Bijnegenzorgorganisatiesisnietbekendwelktypezorg wordt geboden.

Tabel2. Aantalzorgorganisatiesnaarsoortzorg

Soortzorg Aantalzorgorganisaties

Begeleidingindividueel/groep 4

Begeleidingindividueel/groependagbesteding 4

Begeleidingindividueel/groep,dagbestedingenbeschermdwonen

1

Jeugdzorg 2

Dagbesteding 1

Huishoudelijkehulp 1

Onbekend* 9

Totaal 22

* VansommigezorgaanbiedersisnietbekendwelksoortzorgzeleverenomdathetRIECONdezeinformatienietheeftopgevraagdinvervolgonderzoeknaardeondermijnendecriminaliteit.

AchtzorgorganisatiesleverenzorgvanuitdeWmo,vijforganisatiesvanuitdeWlz.Vijfzorgorganisatiesleverenzorgvanuitbeidewetten.TweezorgorganisatiesleverenzorgvanuitdeJeugdwet,waarvanéénzorgorganisatieookvanuitdeWlzlevert.Vantweezorginstellingenisnietbekendbinnenwelkwettelijkkaderzorgwordtgeboden.


4.2 Cliënten

Naastkenmerkenvanhetzorgaanbodisookgekekennaardecliëntendoelgroepen.Negenvande22zorgorganisatiesuitdecasuïstiekvanhetRIECONrichtenzichopeendoelgroepmetspecifiekekwetsbaarheden.Hetgaathierbijomcliëntenmetverslavingsproblematieken/ofeenjustitieelverleden.Vijfzorgorganisatiesbiedenspecifiekzorgaanjongeren.Zevenzorgorganisatiesbiedenvooralzorgaancliëntenmeteenmigratieachtergrond17.VanachtzorgorganisatiesbinnenhetRIECONisgeeninformatiebekendoverkenmerkenvancliënten.

Volgensrespondentenwordenvooralzorgvormenaangebodendiedooreenkwetsbaredoelgroepcliëntenwordenafgenomen,zoalsbijbeschermdenbegeleidwonenen/ofzorgvormendiegefinancierdwordenvanuithetpgb.Volgensrespondentenbetreffendecliëntenveelaljongerenofouderenmeteenextrakwetsbaarheiddoorbijkomendeproblematiekenals:• eentaalachterstanden/of;• eenjustitiëleachtergronden/of;• verslavingsproblematieken/of;• psychischeproblematieken/of;• opvoedkundigeproblematieken/of;• schuldenproblematieken/of;• meervoudigebeperkingenopverstandelijken/oflichamelijkgebied.

Respondenten zien dat de cliënten zich veelal in besloten gemeenschappen bevinden eneenmigratieachtergrond16hebben.Zebenadrukkendatdezedoelgroepencliëntendoorgaansgevoeligzijnvoorvalsebeloftenenmanipulatie,doordezorgaanbiederswordengeronseldenuiteindelijkdoordevervlechtingvanwonenenzorgineenafhankelijkheidspositiekomen.

Respondent:“Jezietdatmensendieuitdetentiekomenopgewachtwordendoorzorgaanbieders.Zijzeggenhuisvestingtegevenenzorgteverlenen,maarmelkendecliënt volledig uit.”

Tabel3. Aantalzorgorganisatiesnaarwettelijkkader

Wettelijkkader Aantalzorgorganisaties

Wmo 8

Wmo & Wlz 5

Wlz 5

Jeugdwet&Wlz 1

Jeugdwet 1

Onbekend* 2

Totaal 22

* VansommigezorgaanbiedersisnietbekendwelksoortzorgzeleverenomdathetRIECONdezeinformatienietheeftopgevraagdinvervolgonderzoeknaardeondermijnendecriminaliteit.

Demeestezorgorganisatiesbiedenzorggefinancierdvanuithetpgb,namelijk17vande22.HiervanleverentweezorgaanbiedersdaarnaastookZiN.SlechtstweezorginstellingenleverenenkelzorgmiddelsZiN.Vandriezorgaanbiedersisdeleveringsvormonbekend.

BovengeschetstbeeldwordtdoorrespondenteninTwenteeninandereregio’sherkend.Volgens het merendeel van de respondenten focussen deze aanbieders zich bovendien vooralopzorgvormenwaaraaneenwooncomponentisgekoppeld,namelijkbeschermdenbegeleidwonen.Respondentenziendeproblematiekbijzowelorganisatiesdiepgb-gefinancierdezorgbiedenalsbijzorgorganisatiesdieZiNleveren.

Watopvalt,isdatindecasuïstiekvanhetRIECONdeZorgverzekeringswetnietvoorkomtalszorgdomein.EenrespondentuitderegioTwenteeneenrespondentuiteenandereregioziendeproblematiekookbinnendeZorgverzekeringswet,specifiekbinnenwijkverpleging(zowelgecontracteerdalsniet-gecontracteerd).

17 Persoonvanwietenminsteéénouderinhetbuitenlandisgeboren(CentraalBureauvoordeStatistiek,2020).Inhetonderzoekbetrefthetpersonendiezelfinhetbuitenlandzijngeborenen/ofdeouder(s).DeinformatieisafkomstiguitdeonderzoekdossiersvanhetRIECONmetgegevensuitdeBasisregistratiePersonen(BRP).


Tabel5. Aantalmedewerkersperzorgorganisatie

Aantalmedewerkers Aantalzorgorganisaties

0 5

1-11 7

12-25 1

Ca. 100 1

Onbekend* 8

Totaal 22

Vandemeestezorgorganisaties(13)isdeomzetonbekend.Drieorganisatieshebbenperjaareenomzettussende€50.000en€100.000.Vantweezorgorganisatiesisdeomzetper jaar €100.000 tot €500.000. Vier zorgaanbieders hebben per jaar een omzet tussen €1.000.000en€3.000.000.

Tabel6. Omzetperzorgorganisatie

Omzet Aantalzorgorganisaties

€50.000 - €100.000 3

€100.000 - €500.000 2

€1.000.000-€3.000.000 4

Onbekend* 13

Totaal 22

* Vansommigezorgaanbiedersisnietbekendhoeveelcliënten,medewerkersofomzetzehebben,omdathetRIECONdezeinformatienietheeftopgevraagdinvervolgonderzoeknaardeondermijnendecriminaliteit.Ditbetreffenwelinallegevallenformelezorgaanbieders(integenstellingtoteeninformelezorgaanbieder,zoalseenfamilieliddiezorgvanuiteenpgblevert).

Uitdeinterviewsblijktdathetaantalcliëntenenaantalmedewerkersoppapiervaakrelatiefkleinis.DoormeerdererespondentenisbenoemddatbijsommigebedrijvenhetmerendeelvandewerknemersnietinloondienstwerktmaaralsZZP’er(zelfstandigondernemerzonderpersoneel)wordeningehuurd,waardoordeomvangopbasisvanhetaantalwerknemersoppapierkleinerlijkt.Daarnaastiseenvoorbeeldgenoemdvaneenzorgorganisatiediemeteengrootaantalonderaannemerswerktdiedezorgverleninguitvoeren.Arbeidskrachtenwordeningehuurd,omdatdezenietopdeloonlijstkomentestaanenzorgorganisatiesdaarmeebuitendeloonheffingssfeerblijven.

5 Kenmerkenvandestructuurendeomvangvan deorganisaties

IndithoofdstukwordtweergegevenwelkekenmerkendezorgorganisatiesindecasuïstiekvanhetRIECONhebbenenwatdeomvangvandezeorganisatiesisinaantalcliënten,medewerkersenomzet.Inaanvullinghieropwordtbeschrevenwelkekenmerkenrespondentenzien.

5.1 Aantalcliënten,personeel,omzet

VantwaalfzorginstellingenbinnendecasussenvanhetRIECONishetaantalcliëntenbekend.Hetaantalcliëntenaanwiedezorgorganisatieszorgbiedenverschiltperorganisatie,maarbijruimdehelftvandezorgorganisatieswaarditbekendis,gaathetomminderdantiencliënten.Erzijnookviermiddelgroteaanbiedersdiezorgbiedenaantientotdertigcliënten.Eénzorgorganisatiebiedtzelfszorgaancircatweehonderdcliënten.

Tabel4. Aantalcliëntenperzorgorganisatie

Aantalcliënten Aantalzorgorganisaties

2-9 7

10-19 2

20-30 2

Ca. 200 1

Onbekend* 10

Totaal 22

Hetaantalmedewerkersdatindienstisbijdezezorgorganisatiesverschiltperorganisatie.Vijfzorgorganisatieshebbengeenpersoneelindienst,hetbetreffenhiereenmanszaken.Achtorganisatieshebbenmaximaal25medewerkers.Eénzorgorganisatieheeftcircahonderdmedewerkers.Bijachtzorginstellingenisnietbekendhoeveelpersoneelindienst is.


Respondentengevenaan,netalsblijktuitdecasuïstiekvanhetRIECON,datdeomzetvaakrelatiefhoogis;tussendevijfhonderdduizendenéénmiljoeneuro.Indeinterviewsisaangegevendathetveelalookgaatomcliëntenmetzwareindicatiesmethogezorgbudgetten.

5.2 Rechtsvorm

UitdecasuïstiekvanhetRIECONblijktdathettyperechtsvormvanzorgorganisatiesdiewordengelinktaanondermijnendecriminaliteitmetnameeenbvofeenmanszaakis.Volgenseenrespondentkomenderechtsvormenvennootschaponderfirma(vof)enstichtingookfrequentvoor,bijvoorbeeldindevormvaneengoede doelen organisatie zonderwinstoogmerk.

Tabel7. Aantalzorgorganisatiesnaarrechtsvorm

Rechtsvorm Aantalzorgorganisaties

Bv 10

Eenmanszaak 6

Vof 3

Stichting 3

Totaal 22

Volgenseenrespondentwekteenstichtingwellicht(onterecht)vertrouwen.Alserverderwordtgekeken(bijvoorbeeldbijeenboekenonderzoek)iserééngeldstroomteziendiebovenaanindeorganisatiestructuuruitkomtbijdeUBO(ultimate benificial owner,ofweldeuiteindelijkbelanghebbendevandeorganisatie).Eenmodusoperandusisbijvoorbeelddatervalsekostenfacturenwordenopgesteld,waardooroppapiergeenwinstwordtgemaaktenminderwinstbelastinghoeftwordenbetaald.Doordatstichtingengeenaandeelhoudershebbenenbestuurswisselingen(aldannietoppapier)elkaarsnelkunnenopvolgenofonduidelijkzijnteachterhalen,zijnorganisatiesindezegevallenfiscaalmindertransparant,hetgeenbijvoorbeeldhetverhullenvancrimineleactiviteitenmakkelijkermaakt.

5.3 Structuurenbetrokkenheidandere(zorg)organisaties

IndecasuïstiekvanhetRIECONhebbenachttienzorgorganisatieséénbestuurderofeigenaar.Bijzorgorganisatiesmettweebestuurders,eigenarenofvennotenzijndepersonenechtgenoten.Dezorgorganisatieshebbenveelaleenholdingbovenzichdieaandeelhouderenbestuurderis.Tevenszijnzorgorganisatiessomswerkzaamalsonderaannemer of besteden zelf de zorg uit aan onderaannemers.

Zoblijktookdatdemeestezorgorganisatiesdeeluitmakenvaneenstructuurvanmeerdereorganisaties.Ditishetgevalbijzeventienzorgorganisaties.Indertiengevallenheeftdebestuurdereenandereorganisatieopnaamstaan,hetgaatomorganisatiesindezorgsectoren/ofomorganisatiesinanderesectoren.Bijvijfvandezezorgorganisatiesheeftdeechtgenootofeenfamilielidvandebestuurderookeenandere(zorg)organisatieopnaamstaan.Bijdriezorgorganisatieszijnfamilieledenvandebestuurderwerkzaamalswerknemerbinnendezorgorganisatieofbijeenanderezorgorganisatieuithetnetwerk.

Eenaantalvande22zorgorganisatiesheeftdaarnaasteendirectelinkmetelkaar.Erzijntweegroepenteonderscheidendietezamenonderdeeluitmakenvaneennetwerk:eengroepvantweezorgorganisatieseneengroepvanzeszorgorganisaties.Degroepvanzeszorgorganisatiesismetelkaarverwevendoordatdebestuurdersen/ofaandeelhouderstevensbestuurder/aandeelhouderzijnvanéénvandeanderezorgorganisatiesofdeleidinghebbenbinnenéénvandezorgorganisaties.Ookheeftbinnendezegroepeenaantalfamilieledenenkelezorgorganisaties.Binnendegroepvantweezorgorganisatiesiséénvandevennotenvaneenzorgorganisatietevenswerknemerbijeentweedezorgorganisatievandeanderevennoot.

Ookgevenrespondentenaandatdezorgorganisatiesvermoedelijkveelaldeeluitmakenvanéénofmeerderenetwerkenvanpersonen,zorgorganisatiesen/oforganisatiesin andere sectoren. In de interviews werd dit aangeduid als kerstboomconstructies. Erisdansprakevaneennetwerkvanverschillendebedrijven;zowelzorgorganisatiesalsandereorganisatiesinbijvoorbeeldvastgoed,horeca,transportofgoudhandelmetdaarbovendiverseholdings.Deverschillende(zorg)organisatiesstaanveelalopnaamvanverschillendefamilieledenenpersonenenvermoedwordtkatvangersorganisatiesopnaamhebbenstaan.Respondentenziendattussendezezorgorganisatiesdiverse geldstromen plaatsvinden, geld heen en weer wordt geschoven en contante geldopnamesplaatsvinden,waardoorgeldstromenlastigtevolgenenteachterhalenzijn.Bijzorgorganisatiesdiefaillissementsfraudeplegenwordtgeziendatcliënteninsommigegevallennaareenandereaanbieder‘inhetnetwerk’gaan.


Afbeelding5. NetwerktekeningCasusnetwerkCasusnetwerk Deeigenaarvaneenzorgorganisatie(A)levertzorgaanminderjarigeasielzoekers.Deeigenaarwordtinverbandmetgebrachtmetmensensmokkel;erzijnsignalendatminderjarigennaarNederlandwordengesmokkeldenvervolgenswordenondergebracht in de zorginstelling. De eigenaar wordtgelinktaaneeneigenaarvaneenanderezorgorganisatie(B),doordatdepersonendeleidinghebbenbijelkaarszorgorganisatie.

OpdelocatievanzorgorganisatieBzijnonderdelenvaneenhennepkwekerijaangetroffen.Ookbestaansignalendateencliëntinkomstenzouhebbenuitsekswerk,waarbijdecliëntwordtuitgebuitdoordeeigenaarvanzorgorganisatieB.Dezeeigenaarwasbestuurdervaneenholding,welkeaandeelhouderenbestuurdervanzorgorganisatieCwas.Debestuurderheeftbelastingfraudegepleegdenissindsdien geen bestuurder meer van de holding.

Verder is in de woning van de broer de eigenaar vanzorgorganisatieBeenhennepkwekerijaangetroffen.Debroeriseigenaarvanhetpandwaareenanderezorgorganisatieisgevestigd(zorgorganisatieD).VoormaligbestuurdervanzorgorganisatieCisinloondienstbijdezezorgorganisatie.IndewoningvandeaandeelhouderenbestuurdervanzorgorganisatieDisookeenhennepkwekerijaangetroffen.Dezebestuurder is voorheen in loondienst geweest bijzorgorganisatieC.DenieuweaandeelhouderenbestuurdervanzorgorganisatieCwaseerderbestuurdervanzorgorganisatieE.Indewoningvandezebestuurderistevenseenhennepkwekerijaangetroffen.Debestuurderheeftvermoedelijkookseksueelgrensoverschrijdendebetrokkenheidbij een cliënt.

Persoon 3Hennepteelt

Seksuele uitbuiting

Seksuele uitbuiting


Persoon 1Mensensmokkel

Zorgorganisatie AMensensmokkel

Zorgorganisatie BHennepteelt

Eigenaar

Eigenaar

Voormalig bestuurder

Voormaligaandeelhouder/

bestuurder

Leidinggevende Werknemer vestiging

Leidinggevende

Zorgorganisatie EZorgorganisatie C

Bestuurder

Voormaligwerknemer

Holding van C

Zorgorganisatie D


Seksuele uitbuitingMensensmokkel

Broer van Persoon 2Hennepteelt

Gebouw

Familie Eigenaar


€


• Problematiekwordtnuvooralgesignaleerddoordathetnaarbovenkomtvanuitdebehandelingvandecasuïstiekinhetkadervananderethema’s.Deproblematiekvan de verwevenheid van zorg en criminaliteit staat niet voldoende op de agenda waardoorvermoedelijkminderproblematiekgesignaleerdwordtdaninwerkelijkheidis.

Factorenintoezicht,controleenopsporing:• Indezorgsectoriseenlagepakkansdooronvoldoende(efficiënt)toezichten

opsporing,waardoorderisico’svancriminaliteitlagerzijndaninanderesectoren.Ditkomtmetnamedoordezwarebewijslastendoordatpartijenteweinigfinanciëlemiddelen en capaciteit voor toezicht en opsporing hebben in verhouding tot het grote aantalzakenwaarbijvermoedensvanfraudeencriminaliteitzijn.Daarnaasthebbenbijvoorbeeld gemeenten te weinig bevoegdheden om toezicht uit te voeren op ondermijnendecriminaliteit,ditmoetovergedragenwordenaanpolitieenjustitie.

• Metdehogewinstenkunnenzorgaanbiedersgoedeadvocatenaanstellen,waardoorhetlastigisomachterafzakentebewijzen.

• Doordeconstructiesvandeorganisatiesennetwerkenistoetsinglastig,omdatveelgeldstromen en verschuivingen van bijvoorbeeld cliënten plaatsvinden tussen de organisaties,diemoeilijkteachterhalenentevolgenzijn.

• Toezicht-enopsporingsonderzoekendurenlang.• Toezichtenopsporingisvooralsignaalgericht.

Algemene factoren:• Integralesamenwerkingtussenpartijenmeteentaakophetgebiedvanpreventie,

controle,toezichtenopsporingisindepraktijklastigennogonvoldoende.• Nietbijallepartijenligtprioriteitbijdeaanpakvanhetprobleemen/ofwordtde

urgentienietaltijdgezien.• Demogelijkhedenvoorinformatie-uitwisselingtussenpartijenzijnbeperkt.Informatie

overantecedentenmagbijvoorbeeldinhetkadervanprivacynietinallesituatiesgedeeldwordenwateeneffectieveaanpakvancriminaliteitbemoeilijkt.

• Doordecomplexiteitvandeproblematiekishetsomslastigtebepalenwelkepartijenmetdesignalenaandeslagmoeten.Daarbijzijnpartijenindesamenwerkingonderlingvanelkaarafhankelijk,terwijlnietallepartijenvoldoendecapaciteithebbenwatdesamenwerkingbelemmert.

• Denatuurlijkepersonenachterzorgorganisatieskunneneenvoudigeendoorstartmakenmeteennieuwezorgorganisatie.

• Samenwerkingentoezichtisergversnipperdwaardoorregieeneeneenduidigeaanpakontbreekt.

6 Beleidenwet-enregelgevingIndithoofdstukgaanwenaderinopmechanismendievolgensrespondenteneenrolspelenbijhetveroorzakenofinstandhoudenvandeproblematiek.Vervolgenskomenverbeterpunten voor beleid, wet- en regelgeving aan bod die door respondenten zijn aangedragen.

6.1 Mechanismen

Aanrespondentenisgevraagdwelkemechanismenvolgenshenonderliggendzijnaanhetprobleemvandeverwevenheidtussenzorgencriminaliteitenwelkeknelpuntenrespondentenzieninsignalering,voorkomingenaanpakvanhetprobleem.

Watvolgensrespondentendezorgsectoraantrekkelijkmaaktvoorcriminelenisteneerstedatdezorgmarktlucratiefis.Ergaatveelgeldomindezorgenervaltveelgeldteverdienen.Daarnaastzijndecliëntenaanwiezorgwordtgebodenveelalkwetsbaarenafhankelijk,waarrelatiefmakkelijkmisbruikvanvalttemaken.Volgensderespondentengaandezefactorensamenmeteenaantalanderefactorenindepreventieenaanpakbinnen de zorgsector.

Factoreninpreventie:• Detoetredingtotdezorgmarktisvoormalafidezorgorganisatiesenzorgverleners

eenvoudig door lage drempels en onvoldoende barrières.• Er zijn te weinig toetredingseisen voor met name pgb-aanbieders.• Marktwerkingstimuleerthetverdienenvangeld,wattenkostekangaanvankwaliteit

en veiligheid van zorg voor cliënten. • Delinkmetcriminaliteitisvaakbijeenaanbestedingnognietzichtbaar.Ditkomt

onderanderedoordeinzetvankatvangersenonderaannemers.• Controlesbinnenhetgemeentelijkedomeinzijnveelalbeperkttotpapierencontroles.

Malafidezorgorganisatieszorgendatzeoppapierbinnendeopgesteldekadersvangemeentenblijven,waardoorzorgaanbiedersbijenkelpapierencontrolesnietvoldoende worden gescreend.

Factoreninsignalering:• Bijeendeelvandebetrokkenactoren,zoalsgemeenten,RIEC’sendepolitie,is

onvoldoendeexpertiseomdeproblematiekvanondermijnendecriminaliteitbinnendezorgsectorteherkennenenaantepakken.


6.2 Mogelijkheden

Naastdeknelpuntendierespondentenhebbenaangekaarthebbenzijtevensverbeterpuntenenmogelijkeoplossingeninbeleidenwet-enregelgevingaangedragen.

Mogelijkhedeninpreventievolgensrespondenten:• Hetopstellenvanobjectievevoorwaardenvoordescreeningvanzorgaanbieders

doorgemeentenenzorgkantoren.IneenKamerbrief18wijstministerDeJongeophetbelangvangoedinkoop-encontractmanagementdoorgemeenten.HierbijkunnenhetTwentsebarrièremodel19 en pgb-fraudebarrièremodel20 ingezet worden.

• Hetopstellenvanstandaardkwaliteitseisenvoorpgb-aanbiedersdoorgemeentenenzorgkantoren.

• Bijhetverstrekkenvanpgb’sbekijkeninwelkematecliënteneenverhoogdrisicolopenopmisbruikdoormalafidezorgaanbieders.Bijvoorbeeldbijcliëntendoelgroepenmetrelatiefzwarezorgprofielen(zoalsVG6ofVG7)ishetextravanbelangkritischtekijkenofgewaarborgdkanwordendaterpassendezorgwordtingekocht.

• Opwerpenvanmeerbarrièresdoorgemeentenenzorgkantoren,doorhetcontrolerenvanVOG’s,diploma’s,opleidingsniveaue.d.Hierspeelthetknelpuntdatkatvangerswordengebruiktomdoordezescreeningtekomen,ditisteondervangendoormeerkwaliteitseisenaandevoorkanttestellen.

• Meerfocusopdeinzetvanonderaannemers,doorbijvoorbeeldkwaliteitseisenvooronderaannemers op te stellen.

Mogelijkhedeninsignaleringvolgensrespondenten:• Partijendieeentaakhebbeninpreventie,controle,toezichtenopsporingzouden

problematiekinhetzorgdomeingerichteraandachtkunnengeven.• Creërenvanmeerbewustwordingondergemeentenenzorgkantorenvoorhet

verschijnsel van criminele zorgaanbieders. • Inzetvanrisicoscansdoorgemeentenenzorgkantorenomtebeoordelenopwelke

aanbiedersextratoezichtwordtgehouden.Bijvoorbeeldbijzorgaanbiedersdiezorgbiedenaaneenkwetsbaredoelgroep.

Mogelijkhedenintoezicht,controleenopsporingvolgensrespondenten:• Efficiëntertoezichtbewerkstelligendoormeerfysiekecontrolestehoudenendoor

hetstellenvanmeervoorwaardenaandevoorkant,zodatereenbasisisomtoezichtoptekunnenhouden.

• Partijenmeteencontrole-en/oftoezichttaakzoudenmeerzichtbaarmoetenzijnvooraanbiedersenmeerfysiekecontroleshouden.Enkelpapierencontroleszijnonvoldoende,doordataanbiedersoppapiervaakallesgoedvoorelkaarhebbenenbinnendekadersblijven.Ingesprekkendaarnaastdefocusleggenophetoverdragenvannormenenbewustwordingvandepakkans.

• Gemeentenstimulerenomderolvantoezichthouderactieveroptepakken.• DetoepassingvandeWetBIBOB(WetBevorderingIntegriteitsbeoordelingen

doorhetopenbaarbestuur)opzorgorganisaties,zodattoezichtspartijenovereenbestuurlijkinstrumentbeschikkenomonderzoektekunnenverrichtennaarmalafidepraktijkendoorzorgorganisaties.Per1augustus2020,nadedataverzamelingvoorditonderzoek,isdegewijzigdeWetBIBOB21inwerkinggetredenensindsdienvantoepassing op de zorgsector.

• Meermogelijkhedenvoorzorgkantorenengemeententotontbindingvancontractenvan zorgaanbieders bij misstanden en het niet voldoen aan de voorwaarden.

• Hetuitvoerenvannulmetingenbijaanbieders,onderandereophoedezorgwordtverleend,hetpersoneelsbeleidendekwaliteitvandezorg.Doordemetingjaarlijksteherhalenkunnenbeterekwaliteitsonderzoekengedaanworden.

• Meerrisico-gestuurdtoezicht.Opbasisvanrisicoscanseenselectiemakenbijwelkeaanbiederonderzoekwordtgedaan.Bijvoorbeeldopbasisvaneenkwetsbaregroepcliënten.

Algemene verbeterpunten volgens respondenten:• Inwetgevingbeteregegevensuitwisselingtussenbepaaldepartijenmogelijkmaken,

zoalstussendeRIEC’senzorgkantorenentussengemeentenenzorgkantoren.• Kennisendatavergrotenoveraard,omvangenernstvandeproblematiekdoor

middelvananalyses,watgebruiktkanwordenbijdeinzetvantoezichtinstrumenten.• Samenwerkingtussendiverseactorenindezorgsectoreninanderesectoren

stimuleren,zoalstussendepolitie,RIECengemeenten.• MeereenduidigheidindewerkwijzevandeverschillendeRIEC’s.

Respondentendragenaandatverbeteringvanbeleidenwet-enregelgevingbelangrijkenzelfsnoodzakelijkisomwillevandeveiligheidvoorenhetwelzijnvancliënten.Hetgaatvaakomeengroepmeteenzwarezorgindicatie,metbijkomendeproblematiekalsverslaving en schulden, die onvoldoende wordt beschermd.

18 Kamerstukken II, 29538, nr. 314.(2020,10februari).19 https://www.samen14.nl/inkoop/barriremodel20 https://vng.nl/nieuws/aan-de-slag-met-het-pgb-fraudebarrieremodel21 Besluitvan15juli2020,Stb.2020,279.


Bijdezorgorganisatieszijndiversevormenvanondermijnendecriminaliteitgeconstateerd.Hetmerendeel,namelijk15vande22zorgorganisaties,wordtinverbandgebrachtmethennepteelt.Hierbijzijnhennepkwekerijenaangetroffenopdevolgendelocaties:dezorglocatie(3),dewoningvandeeigenaar(4),dewoningvaneencliënt(1),dewoningvaneenwerknemer(1)ofdewoningvaneenfamilielidvandeeigenaar(1).Bijvijfzorgorganisatieshoudtdebestuurderzichookbezigmetgrootschaligeteelt/exploiterenvanmeerderekwekerijen.Driezorgaanbiederszettencliënteninvoorhetknippenvanhennep.Vandevijftienorganisatiesdiewordengelinktaanhennepteelt,zijnbijzesorganisatiestevens andere vormen van criminaliteit geconstateerd. Hierbij gaat het om witwassen, belastingfraude,uitkeringsfraude,illegaalgokken,hetfaciliterenvancrimineleactiviteitenenseksueleuitbuitingvancliënten.Bijdeoverigezevenzorgorganisatieszijnanderedelictendanhennepteeltgeconstateerd,namelijkuitkeringsfraude,mensensmokkel,belastingfraude,bezitenverkoopvanillegalewapens,illegaalgokkenenlidmaatschapvaneenOutlawMotorcycleGang(OMG).

BijrespondentenvanpartijenuitTwentebestaanvermoedensvaneenaantalaanvullendevormenvanvermoedelijkecriminaliteit,namelijkcocaïnehandel,arbeidsuitbuitingenfaillissementsfraude.Bijrespondentenvanpartijenuitandereregio’sbestaanvooralvermoedensvanhennepteelt,witwassen,crimineleuitbuitingenarbeidsuitbuiting.

Bij10vande22zorgorganisatiesdiebekendzijnbijhetRIECON,hebbendeaanondermijnendecriminaliteitgelinktepersonenantecedenten.Depersonenzijnvooralbestuurders, eigenaren, aandeelhouders of vennoten met veroordelingen voor met name diversedelicteninzakedeOpiumwet,waaronderhennepteelt.Daarnaasthebbendezepersonenantecedentenophetgebiedvanfraude,opzettelijkberovenvandevrijheid,valsheidingeschrifte,geweld-enbedreiging,wapenverkoopen-bezit,oplichtingendiefstaldoormiddelvaninbraak.Omdatgeregeld‘katvangers’wordeningezetkunnenpersonendiedaadwerkelijkdeleidingvoerenenantecedentenhebben,onderderadarblijven.Hetisdusmogelijkdatbijmeerzorgorganisatiespersonenmetantecedenteninrelatietotondermijnendecriminaliteit een leidende rol hebben.

7 ConclusieIndithoofdstukgevenweopbasisvandeonderzoeksresultatenantwoordopdeonderzoeksvragendieinhoofdstuk1vanditrapportzijngeformuleerd.

Omvang van de problematiek IntotaalzijnindecasuïstiekvanhetRIECONindeperiode2017t/m2019bij22zorgorganisatiesinTwentefeitenvanondermijnendecriminaliteitgeconstateerd.Dezecasussenzijnoptafelgekomendoordegroeiendefocusopzorgfraude,deinzetvanhetbarrièremodel,meerpersoneleinzetenbeteresamenwerkingtussengemeenten,hetRIECONenexternepartijensinds2019.HetisaannemelijkdathierdoorinTwentemeerproblematiekvanondermijnendecriminaliteitenzorgzichtbaarisdaninandereregio’s.

NaarverwachtingishetaantalaanbiedersinTwentewaarbijverwevenheidistussenzorgencriminaliteit,hogerdande22casussendiedefocusvormenvanditonderzoek.Teneerstekanbijdeaanbestedingvanzorgaanbiedersdoorgemeentennietaltijdopvoorhandwordengesignaleerddateenaanbiederbetrokkenheidheeftbijondermijnendecriminaliteit.DaarbijheefthetRIECONooknietvoldoendecapaciteitomallesignalennaderteonderzoeken.TevenszijnnadestartvandezestudiebijhetRIECONtientallennieuwecasussenvanzorgorganisatiesmetsignalenvanondermijnendecriminaliteitbinnengekomen,diemomenteelookinonderzoekzijn.Hetaantalvan22zorgaanbiederswaarbijondermijnendecriminaliteitisgeconstateerdisdusnietuitputtend.

Oplandelijkniveaukunnengeenconclusiesgetrokkenwordenoverdeverwevenheidtussenzorgencriminaliteit,omdatdeandereRIEC’sveelaldeproblematieknognietalsspeerpunthebbenennogaanhetbeginstaanvandeaanpak.Ingeschatwordtdatwanneeractiefmetditthemaaandeslagwordtgegaanerwaarschijnlijkmeercasuïstieknaarbovenkomt.Ookwanneermeerbewustwordingenexpertisewordtontwikkeldbij(departnersvan)hetRIECvoorhetthemaondermijningbinnendezorg,zullenmeergevallen worden gezien.

Aard van de ondermijnende criminaliteit Bijde22zorgorganisatiesuitdecasuïstiekvanhetRIECONbestaanduidelijkeindicatiesvoorondermijnendecriminaliteit,gebaseerdopfeitelijkeinformatie.Erisbijvoorbeeldbewijsdatpersonendiebetrokkenzijnbijeenzorgorganisatiezichineencrimineelnetwerkbegevenen/ofdateenhennepkwekerijisaangetroffen.Hetbetreffendeelswelendeels(nog)geenstrafrechtelijkbewezenfeiten.


Verband met zorgfraudeVande22zorgorganisatiesdiebinnenhetRIECONbekendzijnwaarbijondermijnendecriminaliteitisgeconstateerd,zijnerbij13(59%)tevenssignalenvanzorgfraudeen/ofonvoldoendekwaliteit/veiligheidvandezorg.Designalenvanzorgfraudebetroffenonrechtmatigedeclaratiesvanurendienietzijngeleverd,waarbijzorgplannen,documenten,ID’s,diploma’sen/ofhandtekeningenzijnvervalst.Ookzijnbijeenaantalzorgorganisatiessignalenaangetroffendatdeverhoudingtussenpersoneelskostenenomzetnietrealiseerbaaris.Erisdansprakevanopvallendlagepersoneelskosteninrelatietotdeomzet,watsuggereertdatnietallegedeclareerdezorg geleverd is.Bijonvoldoendekwaliteiten/ofveiligheidvandezorgzijnsignalenen/ofconstateringendatzorgpersoneelnietbeschikteovereenrelevanteopleidingofervaring,zorgplannennietzorgvuldigwarenuitgewerkt,locatieswaardezorgwerdverleendonvoldoendeveiligwarenen/ofteweinigurenzorgaancliëntenwerdverleend.Bijcasuïstiekwaargeenexplicietevermoedensvanzorgfraudebestondennaastdevermoedens van ondermijnende criminaliteit, wordt door geïnterviewden aangegeven datditmogelijkonderderadarblijft.

Volgtijdelijkheid en motievenRespondentenziendatdevancriminaliteitverdachtepersonenveelalafkomstigzijnuitcriminelenetwerkendiezichbezighoudenmetgeorganiseerdecriminaliteit,zoalsdrugscriminaliteit.Binnenhetonderzoekzijninterviewsgevoerdmeteen(sociaal)rechercheurenandereexpertsdieveelcasussenhebbenonderzochtenookmetdadersgesprokenhebben.Hierbijisgevraagdnaarwatbekendisovervolgtijdelijkheid:zijnbetrokkeneneerstcrimineelengaanzedandezorginofandersom?Hierkomthetbeelduitnaarvorendathetgaatompersonendiealcrimineelactiefzijnendaarnaookindezorgactiefworden.Opvoorhandishetwaarschijnlijknietdeintentieom goede zorg te verlenen vanuit het belang van de cliënt. Het wordt vooral gezien als eenvoudigeextrainkomstenbronnaastdeinkomstenuitdedrugscriminaliteit,waarbijdepakkansenstraffenlaagzijn.Respondentennoemendevolgendemotievenvancriminelenombinnendezorgsectoractiefteworden:

• Eenzorgorganisatiedientalsdekmantel: Voorhetwitwassenvanzwartgelddatverdiendwordtmetcrimineleactiviteiten. Voorhetverhullenvancriminelegeldstromenencrimineleactiviteiten,

bijvoorbeelddoordatdelocatievandeinstellinggebruiktwordtvooreenhennepkwekerij.

Kenmerken van het zorgaanbodHetaanbodvanzorgorganisatiesdieinverbandwordengebrachtmetondermijnendecriminaliteit,heeftdevolgendekenmerken:• DezorgwerdmetnamegebodenbinnendeWlz,deWmoen/ofdeJeugdwet.• Deproblematiekkwamzowelvoorbijzorgorganisatiesdiepgb-gefinancierdezorg

biedenalsbijzorgorganisatiesdieZiNbieden.• Vaakginghetomzorgvormen,zoalsbegeleiding,diesamengaanmeteen

wooncomponent(zoalsbeschermdenbegeleidwonen),waardoorcliëntenvoorhunwoonruimteafhankelijkzijnvandezorgaanbieder.

• Cliëntenwarenveelaljongerenofouderenmeteenextrakwetsbaarheiddoorbijkomendeproblematieken,zoalsverslavingsproblematiek.

IndecasussenvanhetRIECONisgeblekendatdezorgregelmatigdirectwordtgeraaktdoordecrimineleactiviteiten,bijvoorbeelddoordatzorglocatiesencliëntenwordengebruiktbijdezeactiviteiten.Deuitbuitingvancliëntenendeernstvandesituatielijktdrievoudigtezijn.Teneerstedoorcrimineleuitbuiting,doordatcliëntenwordeningezetbijcrimineleactiviteitenalshetknippenvanhennep.Tentweededoordatzorgaanbiederscliënten arbeid laten verrichten, zoals het bouwen van vastgoed en dit vervolgens verkopenendewinstgebruikenvoorcrimineleactiviteiten.Tenderdeontvangencliëntenniet de zorg die ze nodig hebben, terwijl de zorgaanbieder de zorg wel declareert.

Kenmerken van de organisatiesDezorgorganisatieswaarbijsprakeisvanverwevenheidmetcriminaliteit,zijnmeestalbv’seneenmanszaken.Deomvangisveelalkleintotmiddelgrootwatbetrefthetaantalwerknemersencliënten.Echterlijktvolgensrespondentenoppapierdeomvangvaakkleiner,doordatdezorgorganisatiesvaakgebruikmakenvandeinhuurvanZZP’ersenonderaannemers.Daarentegenisdeomzetmeestalrelatiefhoogenhebbendezorgorganisatiesmeestalcliëntenmethogeindicatiesenzorgbudgetten.

Dezorgorganisatiesmakenveelaldeeluitvaneennetwerkvanverschillendebedrijven;zowelzorgorganisatiesalsandereorganisatiesinbijvoorbeeldvastgoed,horeca,transportofgoudhandelmetdaarbovendiverseholdings.Deverschillende(zorg)organisatiesstaanveelalopnaamvanverschillendefamilieledenenpersonen.Partijenziendattussendezorginstellingenenandereorganisatiesbinnendenetwerkenvaakmeerderefinanciëlestromenplaatsvindenengeldoverenweerwordtgeheveldtussendeorganisaties,waardoorgeldstromenlastigteachterhalenentevolgenzijn.Ditwordtextrabemoeilijktdoordeinzetvankatvangers,onderaannemerseninhuurvanZZP’ers.Hierdoorisooklastigteachterhalenwelkepersonenbetrokkenzijnenwelkeactiviteitenplaatsvinden.


• Dezorgorganisatiedientalstweedeverdienmodelnaastdecrimineleactiviteiten: Hetverdienenvanextragelddoormiddelvanlegaleinkomstenuitdezorgwat

gebruiktkanwordenvoorcrimineleactiviteiten. Mogelijkhedenvoorhetplegenzorgfraudewaarmeegeldverdiendkanwordenten

behoeve van criminele doeleinden. Mogelijkhedenvoordewervingvanmensenomintezettenbijcriminele

activiteiten.Kwetsbarecliëntenzijn‘makkelijk’tegebruikenvoordecrimineleactiviteiten,bijvoorbeeldalsloopjongensindedrugshandel.

Persoonlijkeverrijking: - Financiëleverrijking - Eenzorgorganisatiezorgtvoorstatusdoorhetextraverdienmodel - Hetkopenvandurespullenwataanzienverhogendwerkt.

Belemmerende factoren en verbeterpuntenDevolgendebelemmerendefactorendiebijdragenaanhet(voort)bestaanvandeproblematiek,zijnuitdeinterviewsnaarvorengekomen:

• Detoetredingtotdezorgmarktisvoormalafidezorgorganisatiesrelatiefeenvoudigdoorlagedrempelsenonvoldoendebarrières.Aandevoorkantwordenteweinigkwaliteitseisengesteld,voormetnamepgb-aanbieders.

• Toezichtenopsporingopzorgaanbiederszijnonvoldoendeefficiënt.Ditkomtmetnamedoordezwarebewijslastendoordatpartijenteweinigfinanciëlemiddelenencapaciteit hiervoor hebben. Daarnaast hebben bijvoorbeeld gemeenten te weinig bevoegdheden om toezicht uit te voeren op ondermijnende criminaliteit, dit moet overgedragenwordenaanpolitieenjustitie.

• Deproblematiekstaatnietvoldoendeopdeagendaenbijsommigepartijenmeteenpreventie-,toezicht-en/ofcontroletaakenookiseronvoldoendeexpertiseomdeproblematiekteherkennenenaantepakken.

• Partijenervarensomseenbemoeilijkteen/ofonvoldoendeintegralesamenwerking.

Voor verbetering van beleid en wet- en regelgeving zijn door respondenten diverse mogelijkhedenaangedragen:

• Ophetgebiedvanpreventie: Aandevoorkantmoetendoorgemeentenenzorgkantorenvoorwaardenworden

opgesteldvoordescreeningvanzorgaanbiedersennatuurlijkepersonen,meerkwaliteitseisenvoorzorgaanbieders(metnamepgb)wordenopgesteldennietenkelpapierenscreeningswordengedaan.HetTwentsebarrièremodelenpgb-fraudebarrièremodelkunnenhierbijingezetworden.

Bijhetverstrekkenvanpgb’sbekijkeninwelkematecliënteneenverhoogdrisicolopenopmisbruikdoormalafidezorgaanbieders.Bijvoorbeeldbijcliëntendoelgroepenmetrelatiefzwarezorgprofielen(zoalsVG6ofVG7)ishetextravanbelangkritischtekijkenofgewaarborgdkanwordendaterpassendezorgwordtingekocht.

• Voor een betere signalering is van belang dat: partijendieeentaakhebbeninpreventie,controle,toezichtenopsporing

problematiekinhetzorgdomeingerichteraandachtgeven; meerbewustwordingondergemeentenenzorgkantorenwordtgecreëerdvanhet

verschijnsel van criminele zorgaanbieders.

• Efficiëntertoezichtbewerkstelligendoor: meerfysiekecontrolestehouden; meerrisico-gestuurdtoezichttehouden; deinzetvanrisicoscans; meermogelijkhedentecreërenvoorzorgkantorenengemeentenvoorontbinding

van contracten van zorgaanbieders bij misstanden en het niet voldoen aan de voorwaarden.

• Ophetgebiedvansamenwerkingliggenkansenin: aanpassingvanwetgevingzodatgegevensuitwisselingtussendeRIEC’sen

zorgkantorenentussengemeentenenzorgkantorenmogelijkwordt; hetstimulerenvaneenbeteresamenwerkingtussendiverseactoreninde

zorgsectoralsinanderesectoren,zoalstussendepolitie,RIECengemeenten; eenmeereenduidigerencentralewerkwijzehanterenvanaanpaken

samenwerking.

Concluderendstellenwedatuitditonderzoekblijktdatvermoedelijkmeerzorgaanbieders verwevenheid met ondermijnende criminaliteit hebben dan nu wordt gezien. Door het creëren van meer bewustwording van het verschijnsel van criminele zorgaanbieders,effectieverescreeningaandevoorkant(antecedentenvaneenbestuurder/betrokkenezijnhierbijbijvoorbeeldeenrisico-indicator,echtereenpapierencheckisnietafdoende),hetinrichtenvaneeneenduidigeencentralewerkwijzeindeaanpakensamenwerkingvandeproblematiekeneenbetereinformatie-uitwisselingtussenbetrokkenactoren,kanvolgensdegeïnterviewdenmeerproblematiekzichtbaarwordenenaangepaktworden.


Omwille van de veiligheid van cliënten en de grote bedragen die in de zorgsector omgaan ishetvanbelangdatgekekenwordtnaareeneffectieveaanpakvandeproblematiekvanondermijnende criminaliteit verweven met zorg.

Uitditonderzoekblijktdatvermoedelijkmeerzorgaanbiedersverwevenheidmetondermijnende criminaliteit hebben dan nu wordt gezien. Door het creëren van meer bewustwordingvanhetverschijnselvancriminelezorgaanbieders,effectieverescreeningaandevoorkant(antecedentenvaneenbestuurder/betrokkenezijnhierbijbijvoorbeeldeenrisico-indicator,echtereenpapierencheckisnietafdoende),hetinrichtenvaneeneenduidigeencentralewerkwijzeindeaanpakensamenwerkingvandeproblematiekeneenbetereinformatie-uitwisselingtussenbetrokkenactoren,kanvolgensdegeïnterviewdenmeerproblematiekzichtbaarwordenenaangepaktworden.

Ditonderzoekhooptbijtedragenaaneenbeterebewustwordingenblootleggingvandeproblematiek,tezamenmetandereinitiatievenzoalsderesultatenvaneenonderzoek22 vandeVNGnaaraardenaanpakvanfraudebinnendeWmoenJeugdwetwaaruitookproblematiekvanverwevenheidvanzorgencriminaliteitnaarvorenkomt.

8 SlotbeschouwingUitderesultatenvanditonderzoekisgeblekendatondermijnendecriminaliteitvoorkomtincombinatiemetzorg.Erzijnduidelijkeaanwijzingendatcriminelenetwerkendiezichbezighoudenmetgeorganiseerdecriminaliteit,actiefwordenenzijnindezorgsector.Denetwerkenbestaanuitdiversezorgorganisatiesenorganisatiesinanderesectorendiebetrokkenzijnbijdeondermijnendecriminaliteit.Toezichtopenopsporingvandemalafidepraktijkenwordtbemoeilijkt,doordatgeldoverenweerwordtgeheveldtussenorganisatiesensteedsnieuwebestuurdersenorganisatiesbetrokkenzijnbijdecriminaliteitenzorg.Geziendevoorditonderzoekbeschikbaregegevens,kunnenalleenconclusiesgetrokkenwordenoverdeaardenomvangvandeproblematiekinTwentediezichtbaarisbijhetRIECON.ErzijnwelaanwijzingendatdeproblematiekzichinderestvanNederlandookvoordoet.

Detendensvanondermijnendecriminaliteitincombinatiemetzorgiszeeronwenselijkvanwege een aantal redenen:• Zorggeldlektwegnaaranderedoeleindendanzorgverleningenverdwijntbinnen

criminelecircuits.Debetaalbaarheidvandezorgstaatonderdruk,hetzorggeldishardnodigvoorgoedeentoegankelijkezorg.

• Deondermijnendecriminaliteitblijktindeonderzochtegevallendezorgverleningenkwaliteitvanzorgteraken,waardoordeernstvoorcliëntendiemetdergelijkezorgaanbiederstemakenkrijgengrootis.Kwetsbarecliëntenmetveelaleenzwarezorgindicatieenbijkomendeproblematiekenontvingennietdekwantiteitenkwaliteitvan zorg die ze nodig hadden.

• Naastdatcliëntennietdezorgontvingendiezenodighadden,werdencliënteningezetbijcrimineleactiviteiten.Cliëntenwerdenhierbijbedreigdengechanteerdenbevondenzichinonveiligesituaties.Decriminaliteitbleekopgeorganiseerdniveautezijn, waar geen oog is voor de veiligheid en het welzijn van andere mensen, in dit geval kwetsbarecliëntendiejuistextrabeschermingenzorgnodighebben.

• Verwevenheidvanondermijnendecriminaliteitenzorgheefteenaantastendeffectopdeintegriteitvandezorgsectorenleidttotontwrichtingvandesector.Ookleidtgelddatviacrimineleactiviteitenwordtverkregentoteenhogereomzetenhiermeetoteengrotereconcurrentiekrachtvandergelijkezorgorganisatiestenopzichtevanzorgorganisatiesmeteenlegaalverkregenomzet.

22 “Een wereld te winnen”.Overzorgfraude(Wmo2015enJeugdwet).LokaleZaken,juni2020.


Bijlage1.OnderzoeksmethodeInhetonderzoekgevenweeenkwantitatieveeneenkwalitatievebeschrijvingvancasuïstiekdiebekendisbijhetRIECON.UitdezecasuïstiekvormenweopbasisvanfeitelijkedataeenbeschrijvendbeeldvandeaardenomvangvandevandeverwevenheidvanzorgencriminaliteitinderegioTwente.Ditbeeldwordtaangevuldmetervaringenvanrespondentenoverdeaardvanenverklaringenvoordeproblematiek.Wemakengebruikvandevolgendedriedatabronnen:

1. AnalysevandecasuïstiekvanhetRIECON2. Verdiependeinterviewsmetbetrokkenpartijen3. InventarisatievancasuïstiekbijoverigeRIEC’sdoormiddelvaneenenquête

CasuïstiekRIECON

OnderzoekspopulatieHetRIECONheeftnegentiencasussenwaarbijverwevenheidtussenzorgencriminaliteitbestaanbijzorgorganisaties.Decasussenzijnindeperiode2017t/m2019inonderzoekgeweestbijhetRIECON,waarvanhetmerendeelin2019.Decasussenzijnvanuiteenvermoedenvanondermijnendecriminaliteitbinnengekomen,waarnasomsooksprakebleektezijnvanvermoedensvanzorgfraude.Eenaantalcasussenisookvanuiteenvermoedenvanzorgfraudebinnengekomen,waarnavervolgensvermoedensvanondermijnendecriminaliteitbleken.In2019isnamelijkdoorhetRIECONzorgfraudealshandhavingsknelpunttoegevoegd.NaardecasussenisvervolgonderzoekingesteldbinnenRIEC-verbandenbijhetmerendeelheefteenbestuursrechtelijkeofcivielrechtelijkeinterventieplaatsgevonden,zoalsontbindingvaneencontractdoorgemeentenofeenfiscaleinterventie.Hetbetreffendeelswelendeels(nog)geenstrafrechtelijkbewezenfeiten.

Instrumenten en analyseOmdecasuïstiektekunnenbestuderenheefthetIKZeenoverzichtvanindicatorenopgesteld(zieonderstaandkader).AanhetRIECONisgevraagdpercasusdezeindicatorenintevullenengeanonimiseerdaanteleverenbijhetIKZ.

DoorhetIKZzijnpercasusdekenmerkenvandezorg,decriminaliteit,deorganisatieenderelatieshiertusseninkaartgebracht.Tijdenshetanalyserenvandedatazagenwe,inlijnmetwathetRIECheeftaangegevenbijhetaanleverenvandedata,datééncasusuitmeerderezorgorganisatieskanbestaan.Ookzijnverschillendecasussengelinktaanelkaardoordeorganisatiestructuren.Tenbehoevevaneeneenduidigebeschrijvingvanderesultatenzijndekenmerkenvandezorgorganisatiesbinnenallecasussenapartvan

elkaargeanalyseerd.Uitde19casussenkomen22zorgorganisatiesnaarvoren,opbasiswaarvandeonderzoeksresultatenwordenbeschreven.

Criminele en strafrechtelijke gegevensOnderzochtisaanwelkecrimineleactiviteitenwaarvangeconstateerdefeitenzijnbinnenhetRIECONdezorgorganisatieswordengelinkt.Deinformatieoverdecriminaliteitisafkomstiguitpolitiegegevenseninformatievangemeenten(vanuitToezicht)binnenhetsamenwerkingsverbandenbetreftfeitelijkeinformatie.Voordecrimineleactiviteitenheeftdeelswelendeels(nog)geenstrafrechtelijkeveroordelingplaatsgevonden.

Daarnaastzijnantecedentenvanbetrokkenpersonengeanalyseerd.HetRIECONheefttoegangtotantecedentenviahetJustitieelDocumentatieSysteem(JDS)van

Kenmerkencriminaliteit• Aardvandecriminaliteitwaarbijdeorganisatieisbetrokken• Betrokkenheidviawelkepersonen(bestuurder,relaties,personeel,cliënten)• Antecedenten van deze personen• Eventueleverwevenheidtussendediversecasussen(betrokkenheidvandezelfde

personeninmeerderecasussen)• Eventuelebetrokkenheidvandezeorganisaties/personenbijandere

zorgorganisaties(dienietinbeeldzijnbijhetRIEC)• Eventuele signalen van zorgfraude en de aard hiervan

Zorgaanbod• Soortzorg• Wettelijkkader• ZorgvanuiteenpgbdanwelZiN

Cliënten• Algemeenbeeldvanproblematiekenzorgvraag

Omvang• Aantal cliënten• Hoeveelheid personeel in dienst• Omzet

Structuur• Juridischestructuur:bijvoorbeeldeenmanszaak,beslotenvennootschap,stichting


hetOMenhetHerkenningsdienstsysteem(HKS)vandepolitie.HetRIECONgebruiktinhunonderzoekenalleenveroordelingendievijfjaarofkortergeledenhebbenplaatsgevonden.Dezeantecedentenzijninditonderzoekmeegenomen.BijsommigecasussenheefthetRIECONantecedentenvanouderdanvijfjaardiebekendzijnaangeleverd,omhetondermijnendekarakteraantehalen.

Verdiependeinterviews

Onderzoekspopulatie en instrumentenMetdiversepartijenzijnsemigestructureerdeinterviewsgevoerd.Voorafiseenvragenlijstopgesteldopbasisvandethema’sdiebehandeldwordentijdenshetinterviewen voorafgaand aan het interview is de vragenlijst gedeeld met de respondenten.

Indeinterviewsisgevraagdnaarherkenningenduidingvandeproblematiekenachtergrondenbijdecasuïstiek.DaarnaastisbesprokeninhoeverrehetaantalbekendecasussenvanhetRIECONeencompleetbeeldgeeftenofnaarverwachtingcasuïstiekontbreekt.MetdevolgendepartijenuitderegioTwenteiseengesprekgevoerd:• RegionalezorgkantoorMenzis• GemeenteEnschede• ExpertophetthemazorgfraudeinderegioHengelo• Belastingdienst(regioTwente)• RIECON

Omeenindruktekrijgenvanwatbekendisoverdeproblematiekinandereregio’s,zijngesprekkengevoerdmetdevolgendepartijen:• InspectieSZW• RIECMiddenNederland• RIECNoord-Holland• Belastingdienst• IKZ

AnalyseVandeinterviewszijngespreksverslagengemaakt.Hetgespreksverslagisvervolgensnaarde respondent gestuurd ter controle en voor eventuele aanvullingen.

Deresultatenzijngeanalyseerdaandehandvandegespreksverslagen.Omoverzichtindeinterviewdataaantebrengenzijndegespreksverslagenopgedeeldnaardediverseonderzoeksonderwerpen.Vervolgensisalleinformatieomtrenteenonderwerpuitdegespreksverslagenbijelkaargebracht,zodateenoverzichtontstondvanalledataperonderwerp.

InventarisatiecasuïstiekbijoverigeRIEC’s

Onderzoekspopulatie en instrumentenVoorhetverkrijgenvaneenbeeldvandeproblematiekinandereregio’sisinaanvullingopdeinterviewsmetdetweeRIEC’s,deBelastingdienstendeInspectieSZWeenverkenninguitgevoerdnaarbeschikbarecasuïstiekbijdeoverigeRIEC’s:Noord-Nederland,AmsterdamAmstelland,DenHaag,Rotterdam,ZeelandWest-Brabant,Oost-Brabant en Limburg. OnderdeRIEC’siseenenquêtemetopenvragenuitgezet.Devragenzijngebaseerdopdezelfdeonderwerpendietijdensdeinterviewszijnbesproken.Vanwegehetverkennendedoelenomzoveelmogelijkinzichttekrijgeninachtergrondenenduidingvancasuïstiekisgekozenvooreenopenvragenlijst.AlleRIEC’shebbendevragenlijstingevuld.

AnalyseDe vragen binnen de enquête zijn opgedeeld in onderwerpen. De antwoorden van respondenten zijn per onderwerp samengebracht, zodat een overzicht ontstond van alle data per onderwerp.

informatie knooppunt zorgfraude

zorg met zorg beschermdBezoekadresInformatieKnooppuntZorgfraudeNewtonlaan13584BXUtrecht

MeerinformatieWiljemeerinformatieovereenbepaaldonderwerp of heb je interesse in een beschrevenonderzoeksrapport.Danzijnwebereikbaarop(030)[email protected]

Verwevenheid zorg & criminaliteit · Het onderzoek is uitgevoerd door middel van de volgende...

Documents

Transcript of Verwevenheid zorg & criminaliteit · Het onderzoek is uitgevoerd door middel van de volgende...