Verslag onderzoek ziektekiemen in het drainwater bij chrysant

© DLV Plant, junii 2011

DLV Plant

Postbus 7001

6700 CA Wageningen

Agro Business Park 65

6708 PV Wageningen

T 0317 49 15 78

F 0317 46 04 00

E [email protected]

www.dlvplant.nl

Dit document is auteursrechtelijk beschermd. Niets uit deze uitgave mag derhalve worden verveelvoudigd, opgeslagen in een

geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door

fotokopieën, opnamen of op enige andere wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van DLV Plant. De merkrechten

op de benaming DLV komen toe aan DLV Plant B.V.. Alle rechten dienaangaande worden voorbehouden. DLV Plant B.V. is niet

aansprakelijk voor schade bij toepassing of gebruik van gegevens uit deze uitgave.

Gefinancierd door

Waterschap Rivierenland

Uitgevoerd door

René Corsten

Leontien van Genuchten

Onderzoek ziektekiemen in het

drainwater bij chrysant in de

Bommelerwaard

Conceptverslag: Onderzoek ziektekiemen in het drainwater bij chrysant in de Bommelerwaard

© DLV Plant, junii 2011 2

Inleiding en doel

1.1 Inleiding

Verbeteren van de kwaliteit van het oppervlakte water in de Bommelerwaard is de laatste

10 jaar een belangrijk item geweest. Hoe er voor te zorgen dat er minder meststoffen en

gewasbeschermingsmiddelen in het oppervlakte water worden gemeten? Om deze

redenen lopen er diverse projecten, waaronder Zuiver Water Bommelerwaard.

3-4 jaar terug is ook door de verschillende belanghebbenden (o.a. tuinbouwpraktijk, ZLTO,

Waterschap, Gemeenten, Provincie) een waterkwaliteitsmodel opgesteld. Dit

waterkwaliteitsmodel maakte duidelijk wat de invloed van verschillende acties op

bedrijfsniveau was op de kwaliteit van het oppervlakte water in de Bommelerwaard. Hieruit

kwam naar voren dat wanneer de tuinbouwbedrijven in de Bommelerwaard allemaal

overgaan tot recirculatie van drainwater er een verbetering in de kwaliteit van het

oppervlakte water is te bereiken van zo’n 50%. Een niet gering percentage.

Binnen het project Zuiver Water Bommelerwaard zijn deze resultaten binnen de

chrysanten-groep gecommuniceerd. Verschillende telers uit deze studiegroep gaven aan

dat grondgebonden ziekten en plagen een belangrijke reden zijn om geen drainwater te

recirculeren. Het ging dan in het bijzonder om Verticillium en (wortelknobbel)aaltjes.

Naar aanleiding van deze opmerkingen is door Waterschap Rivierenland budget vrij

gemaakt om het drainwater van een 4-tal bedrijven te laten onderzoeken op sporen van

ziektekiemen en aaltjes.

1.2 Doelstelling

Chrysantenbedrijven vangen drainwater op in een silo. Doelstelling van dit onderzoek is

om duidelijkheid te krijgen of er grondgebonden ziekten en plagen worden teruggevonden

in het drainwater van chrysantenbedrijven, zodat duidelijk wordt of bedrijven bij hergebruik

van drainwater zichzelf kunnen herbesmetten of niet.

Te verwachten resultaten

• Analyses van drainwater van een 4-tal bedrijven over een periode van een jaar

• Analyses van oppervlakte water

• Duidelijkheid of drainwater een mogelijke bron van herbesmetting is ja of nee

• Duidelijkheid of recirculatie van drainwater wel of niet mogelijk is voor

chrysantenbedrijven in de Bommelerwaard op het moment dat een bedrijf last

heeft van grondgebonden ziekten of plagen



1.3 Werkzaamheden, werkwijze(n)

Om duidelijk te krijgen of er ziektekiemen van grondgebonden ziekten en plagen in het

drainwater van chrysantenbedrijven aanwezig zijn moeten er monsters van dit drainwater

worden genomen. Hiervoor is vooraf bij een aantal verschillende laboratoria gevraagd naar

de mogelijkheden die ze te bieden hebben. Uiteindelijk is de keuze gemaakt voor het

BLGG (Bedrijfs Laboratorium voor Grond en Gewasonderzoek).

Deze hebben het drainwater onderzocht op de volgende parameters (ziektekiemen):

• Nematoden in water:

o Pratylenchus penetrans

o Pratylenchus vulnus

o Meloidogynegroep

• Schimmels:

o Alternaria

o Colletotrichum acutatum

o Fusarium oxysporum

o Fusarium spp.

o Phytophthora spp.

o Pythium spp.

o Verticillium dahliae

o overig

Het onderzoek heeft bij een viertal chrysantenbedrijven plaatsgevonden:

• Bedrijf 1: recirculeert beperkt. Op het bedrijf is een bovengemiddelde infectiedruk

van Verticillium aanwezig.

• Bedrijf 2: recirculeert niet. Op het bedrijf is een zware infectiedruk van Verticillium

aanwezig

• Bedrijf 3: recirculeert wel. Op het bedrijf is geen infectiedruk van grondgebonden

ziekten en plagen aanwezig.

• Bedrijf 4: recirculeert niet. Op het bedrijf is een bovengemiddelde infectiedruk van

Verticillium en wortelknobbelaaltje (Meloidogynegroep) aanwezig.

Het ondezoek heeft op een 5-tal momenten plaatsgevonden in het jaar 2010. Deze

momenten waren:

• 15 februari 2010

• 18 maart 2010

• 19 mei 2010

• 7 juli 2010

• 8 november 2010

In de 1e helft van het jaar is bewust intensiever bemonsterd, dan in de 2

e helft van het jaar.

In de maanden mei-juni-juli starten de meeste bedrijven met stomen. Verwacht mag



worden dat de mocht er een infectiedruk van grondgebonden ziekten en plagen in het

drainwater aanwezig zijn, deze in de maanden jan t/m mei om deze reden het hoogst moet

zijn.

De resultaten van het onderozek worden verspreid in de verschillende excursiegroepen

chrysant in de Bommelerwaard. Daarnaast wordt er een DLV-Aktua Chrysant van

gemaakt, welke via de mail landelijk zal worden verspreid onder een 100-tal

chrysantenbedrijven (waaronder alle chrysantenbedrijven binnen het voorzieningengebied

van Waterschap Rivierenland).

2 Resultaten

De resultaten van het onderzoek bestaan uit de analyse resultaten van de monsters die

van het drainwater zijn genomen.

Metingen 15 februari 2010

Project: Verticillium en aaltjes in drainwater

Uitslagen BLGG

Monstername:

15-2-2010

Bedrijf 1 Bedrijf 2 Bedrijf 3 Bedrijf 4

Nematoden in water:

Pratylenchus penetrans 0 0 0 0

Meloidogyne hapla 0 0 0 0

Meloidogyne incognita 0 0 0 0

Algemeen voorkomende schimmels:

Fusarium spp. 0 0 1 0

overig 0 0 0 0

Ziekteverwekkende schimmels:

Phytophthora spp. 2 0 0 1

Verticillium dahliae 0 0 0 0

overig 0 0 0 0

Verklaring van de resultaten:

Nematoden in water: 0 = niet aantoonbaar besmet

Schimmels: groen = geen maatregelen noodzakelijk

oranje/rood = overweeg bestrijding

1 = licht

2 = matig



Metingen 18 maart 2010


Uitslagen BLGG

Monstername:

18-3-2010

Bedrijf 1 Bedrijf 2 Bedrijf 3 Bedrijf 4

Nematoden in water:

Pratylenchus groep 0 0 0 0

Melidogynegroep 0 0 0 0


Fusarium spp. 0 0 0 3 (F. oxysporum)

Pythium spp 3

overig 0 0 0 0


Phytophthora spp. 1 0 1 1

Verticillium dahliae 0 0 0 0

Fusarium oxysporum 0 0 0 3

overig 0 0 0 0





1 = licht aanwezig

2 = matig aanwezig

3 = sterk aanwezig



Metingen 19 mei 2010


Uitslagen BLGG

Monstername:

19-5-2010

Bedrijf 1 Bedrijf 2 Bedrijf 3 Bedrijf 4 Sloot

Bedrijf 2

Nematoden in water:

Pratylenchus groep 0 0 0 0 0

Melidogynegroep 0 0 0 0 0


Fusarium spp. 0 0 0 3 0

Pythium spp 0 1 0 0 0

Overig 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0


Phytophthora spp. 1 2 1 1 1

Verticillium dahliae 0 0 0 0 0

Fusarium oxysporum 0 0 0 1 0

overig 0 0 0 0 0





1 = licht aanwezig

2 = matig aanwezig

3 = sterk aanwezig



Metingen 7 juli 2010


Uitslagen BLGG

Monstername:

7-7-2010


Bedrijf 2

Nematoden in water:

Pratylenchus penetrans 0 0 0 0 0

Pratylenchus vulnus 0 0 0 0 0

Meloidogynegroep 0 0 0 0 0




Colletotrichum acutatum 0 0 0 0 1

Overig 0 0 0 0 0



overig 0 0 0 0 0





1 = licht aanwezig

2 = matig aanwezig

3 = sterk aanwezig



Metingen 8 november 2010


Uitslagen BLGG

Monstername:

8-11-2010


Bedrijf 3

Nematoden in water:

Pratylenchus penetrans 0 0 0 0 0

Pratylenchus vulnus 0 0 0 0 0

Meloidogynegroep 0 0 0 0 0



Fusarium oxysporum 1 0 0 0 0


Alternaria 0 1 0 0 0

Overig 0 0 0 0 0


Phytophthora spp. 0 0 0 0 1


overig 0 0 0 0 0





1 = licht aanwezig

2 = matig aanwezig

3 = sterk aanwezig



Samenvatting monsternames

Samenvatting

Monstername:

15-feb-10

18-mrt-10

19-mei-10

7-jul-10

8-nov-10

bedrijf 1 bedrijf 2 bedrijf 3 bedrijf 4 Sloot Sloot

bedrijf 2 bedrijf 3

Nematoden in water:

Pratylenchus penetrans - - - - - -

Pratylenchus vulnus - - - - - -

Meloidogynegroep - - - - - -

Schimmels:

Alternaria - nov - - - -

Colletotrichum acutatum - - - - jul -

Fusarium oxysporum nov - - mrt, mei - -

Fusarium spp. - jul feb mrt, mei - nov

Phytophthora spp. feb, mrt, mei mei mrt, mei feb, mrt, mei mei nov

Pythium spp - mei, jul mrt jul nov

Verticillium dahliae - - - - - -

overig - - - - - -



3 Conclusies en aanbevelingen

- In het drainwater van de 4 chrysantenbedrijven in de Bommelerwaard worden

geen ziektekiemen teruggevonden van de ziekten en plagen waar het in 1e

instantie in het onderzoek om ging: Verticillium dahliae en (wortelknobbel)aaltjes.

- In het slootwater worden deze ziektekiemen ook niet teruggevonden.

- Wel wordt er een lichte druk gemeten van een aantal andere ziekten die in

chrysant problemen kunnen geven, namelijk: Fusarium oxysporum en Pythium

spp.

- Deze zelfde ziekten en plagen worden ook in het opppervlakte water gemeten.

- Naast de eerder genoemde ziektekiemen worden zowel in het drainwater als het

oppervlakte water ook ziektiekiemen gevonden van voor chrysant niet schadelijke

ziekten en plagen. Het gaat hier o.a. om Alternaria en Phytophthora.

- Het lijkt er dus op dat de grond een dusdanig filter is dat ziekten en plagen welke

op bedrijven voorkomen niet terug worden gevonden in het drainwater van deze

bedrijven.

- Andere factoren, zoals daar o.a. zijn: 1) start van de teelt, 2) watergeefregime (te

nat / te droog telen), 3) ziekteweerbaarheid van de bodem (een heel breed begrip

waar op dit moment veel onderzoek naar plaatsvindt), 4) effectiviteit / resultaat van

grondontsmetting (stomen), lijken derhalve een veel grotere invloed te hebben op

de ontwikkeling van grondgebonden ziekten en plagen in chrysant dan het risico

van herbesmetting door hergebruik van drainwater.

- Ontsmetten van drainwater lijkt bij hergebruik niet nodig. De infectiedruk aanwezig

in het drainwater wordt ook teruggevonden in het oppervlakte water. In droge

perioden wordt dit oppervlakte water gebruikt zonder te ontsmetten.

- Wil je volledig alle risico’s uit sluiten dan moet het drainwater worden ontsmet.

Problemen die hierbij optreden zijn: 1) de grote watervolumes waarmee je te

maken hebt in de teelt van chrysant. 2) daarnaast is het drainwater ook nog eens

troebel door organische vervuiling, waardoor ontsmetten ook moeilijk is.

Verslag onderzoek ziektekiemen in het drainwater bij chrysant

Environment

Transcript of Verslag onderzoek ziektekiemen in het drainwater bij chrysant