versie 1: 09-2007; v2:11-2007; v3: 03-2009; v4: 12-2011; v5: …

Wanneer deze knop in beeld komt betekent dat:

om verder te gaan druk op pijltjes(v)- of entertoets.

om naar de vorige dia te gaan: druk op de

pijltjestoets(^)

Bij deze powerpoint heb je de TekenTools van klas 3 nodig.

klas 3

COMPOSITIE

oefenmateriaal

1klas 3 COMPOSITIE

Voordat je begint met deze powerpoint moet je eerst de volgende teksten hebbengelezen in de TekenTools van klas 3:

- InfoBlok 113, 114 en 115 op pagina 6, en 7.- InfoBlok 134 en 135 op pagina 40 en 41.

Daarna maak je de Test Compositie: rust-beweging, pagina 41 TekenTools, met behulp van de afbeeldingen 2 en 3 uit het Beelden Boekje, klas 3.

De vragen die in deze powerpoint staan moet je beantwoorden in het boekjedat je van je docent krijgt of op proefwerkpapier.Je moet netjes en leesbaar schrijven.Je mag je TekenTools daarbij raadplegen.

Na afloop lever je het vragenboekje/proefwerkpapier in bij je docent.

De vragen staan indeze groene kaders.Neem de nummers overop je proefwerk papieren schrijf de antwoordener achter.

FrankrijkTheodore Géricault

(1791-1824)

2klas 3 COMPOSITIE

In 1816 leed het Franse schip de Méduse schipbreuk op de Atlantische Oceaaneven buiten de Westkust van Afrika.De ramp, die leidde tot de dood van 140 opvarenden, kreeg veel belangstelling inheel Europa door het verhaal van de overlevenden.De schipbreukelingen dreven dagenlang zonder water en eten op een vlot over deoceaan tot ze gered werden door een voorbij varend schip.Om zich in leven te houden aten de schipbreukelingen zelfs hun doden op!Deze gebeurtenis inspireerde Géricault tot zijn schilderij “Het vlot van de Médusa”.

RomantiekStudie voor 'Het Vlot van de Medusa' (1819), Theodore Géricault, 18...

3klas 3 COMPOSITIE

RomantiekStudie voor 'Het Vlot van de Medusa' (1819), Theodore Géricault, 18...

Met die mast in het midden is de compositie niet echt interessant!

4klas 3 COMPOSITIE

RomantiekStudie voor 'Het Vlot van de Medusa' (1819), Theodore Géricault, 18...

Al schetsend doet Géricault een ontdekking: hij ziet, dat als hij het vlot met de punt naar beneden in beeld brengt, de compositie meer schuine lijnen krijgt en dus beweeglijker wordt. De mast staat niet meer in het midden: de compositie is interessanter, spannender!

5klas 3 COMPOSITIE

Romantiek Studie voor 'Het vlot van de Medusa', Théodore Géricault

(1791-1824), 18xx.

In deze ‘studie’ zie je dat het vlot nog tamelijk horizontaal ligt. Het reddende schip is vrij groot is afgebeeld. De groep mensen is nog niet tot een piramide geordend, maar een ei-vormige ‘kluit-in-het-midden’.

6klas 3 COMPOSITIE

Vergelijk deze studie met het definitieve schilderij volgende dia.

Het reddende schip is niet meer dan een puntje aan de horizon!De grillige licht-donkerverdeling maakt de compositie beweeglijk.

RomantiekHet vlot van de Medusa, Théodore Géricault (1791-1824), 1819. Olieverf op doek, 491 x 716 cm. Musée du Louvre, Parijs, Frankrijk.

7klas 3 COMPOSITIE

RomantiekHet vlot van de Medusa, Théodore Géricault (1791-1824), 1819. Olieverf op doek, 491 x 716 cm. Musée du Louvre, Parijs, Frankrijk.

Deze dramatische compositie zit vol driehoeken en schuine lijnen.De aandachtsplek ligt op de top van de belangrijkste driehoek.

8klas 3 COMPOSITIE

Diverse bomen gemaakt door Piet Mondriaan tussen 1908 en 1912.Ze laten samen een abstraheringsproces zien: Mondriaan begon met het natekenenvan een boom naar de natuur.

9klas 3 COMPOSITIE

Dan vereenvoudigt hij de vormen meer en meertot een sterk geabstraheerd schilderij. De compositie is steeds centraal gericht.

Compositie in rood, geel en blauw,Piet Mondriaan, 1930.

Victory Boogie Woogie (onaf),

Piet Mondriaan, 1942-44.

10klas 3 COMPOSITIE

Iets later ging Mondriaan helemaal abstract schilderen en gebruikte hijlouter vlakken en zwart lijnen en primaire kleuren en wit, zwart en grijs.Tegen het eind van zijn leven schilderde hij met veel kleinere vlakjes.

2 Het rechter schilderij isbeweeglijker.Geef hiervoordrie argumenten.

1 Geef drie overeenkomsten

tussen hetlinker en

rechter schilderij.

NederlandRembrandt van Rijn

(1606 - 1669)

klas 3 COMPOSITIE

De Chaldese koning Belsazar geeft een feest en gebruikt daarbij het zilverwerk datzijn grootvader Nebukadnezar uit de tempel in Jeruzalem heeft geroofd.Tijdens het feest verschijnt plots een hand die iets op de muur schrijft.Iedereen in het schilderij van Rembrandt schrikt zich dood: links stoot men eenbeker wijn om, de vrouw rechts morst wijn uit haar beker.Het geschrevene was het eerste ‘teken aan de wand’: de volgende ochtend is deheiligschennende koning dood.

11

12klas 3 COMPOSITIE

Het feestmaal van Balsazar, Rembrandt, ca. 1636.

5 Welke richtingen en door- lopende lijnvallen het meest op?Beschrijf ze.

3 Wat doe je eerst als je een compositietekening moet maken?

4 En wat daarna?

6 Wat geven de stippellijnenstippellijnen aan?

Het feestmaal van Balsazar, Rembrandt, ca. 1636.

9 Welk effect heeft het grote licht-donkercontrast en de grilligeplaatsing van de lichte partijenop de werking van het schilderij?

8 Welk ander aspect van de compositiedan hierboven wordt aangegevenin déze compositietekening?

7 Welke zaken worden aangege-ven in deze compositietekening?Noem er vijf.

klas 3 COMPOSITIE 13

Compositie in rood, geel en blauw,Piet Mondriaan, 1920.

Breek de Witten met de Rode Wig, El Lissitsky, 1919.

Twee schilderijen zonder voorstelling en opgebouwd uitgeometrische (= meetkundige) vormen, maar toch totaal verschillend.

klas 3 COMPOSITIE 14

Compositie in rood, geel en blauw,Piet Mondriaan, 1920.

11 Noem drie elementen die decompositie rustig maken.

10 Hoe noem je zo’n schilderij zonder voorstelling?

12 Noem één kenmerk dat decompositie beweeglijk maakt.

klas 3 COMPOSITIE 15

Compositie in rood, geel en blauw,Piet Mondriaan, 1920.

Breek de Witten met de Rode Wig, El Lissitsky, 1919.

klas 3 COMPOSITIE 16

13 Noem drie elementen die de compositie dynamisch(= beweeglijk) maken.

Breek de Witten met de Rode Wig, El Lissitsky, 1919.

klas 3 COMPOSITIE 17

Compositie in rood, geel en blauw,Piet Mondriaan, 1920.

Breek de Witten met de Rode Wig, El Lissitsky, 1919.

14 Welk van de twee schilderijen heeft de duidelijkste aandachtsplek?

klas 3 COMPOSITIE 18

Korenveld onder dreigende luchten met kraaien, Vincent van Gogh, 1890.

Korenveld met cipressen,Vincent van Gogh, 1889.

klas 3 COMPOSITIE

15 Het rechter schilderij heeft een andere indeling dan het linker. Wat zijn de belangrijkste verschillen in de indeling? Noem er twee.

16 Door dit verschil is de indeling van het linker schilderij wat rustiger. Wat is het belangrijkste element dat links voor rust zorgt?

17 Wat is het belangrijkste element dat in beide zorgt voor beweeglijkheid?

19

18 Wat is rechts de belangrijkste aandachtsplek en wat is een tweede?

Roof van de Sabijnse Vrouwen, Jacques-Louis David, 1799.

De Grote Baadsters,Paul Cézanne, 1899-1906.

klas 3 COMPOSITIE

19 Welke grondvorm zie je in het linker schilderij?

20 Welke grondvorm zie je in het rechter schilderij?

20

Autumn Rhytm, Jackson Pollock, 1950.

klas 3 COMPOSITIE

21 Hoe heet dit soort composities zonder aandachtplek?

21

De molen bij Wijk bij Duurstede,Jacob van Ruisdael, 1670.

klas 3 COMPOSITIE

22 Welke doorlopende lijn is de belangrijkste inde compositie?Maak een compositie-tekening en geef hem aan.

22

23 Welke aandachtsplekis de belangrijkste in de

compositie?Geef hem aan in jecompositietekening.

24 Welke tweede aandachtsplek zie je?

Geef hem aan in jecompositietekening.

De Gouden Trap,Edward Burne-Jones, 1880.

klas 3 COMPOSITIE

25 Welke doorlopende lijn is de belangrijkste inde compositie?Beschrijf hem.

23

Sneeuwstorm - Stoomboot vlak buiten de monding van een haven, William Turner, 1842.

klas 3 COMPOSITIE

26 Welke doorlopende lijnen zie je en welkaandachtsplek?Teken een kader in dejuiste verhoudingenen geef ze er binnen aan.

24

27 Hoe komt de aandachtsplek beeldend

tot stand?Noem drie oorzaken.

De Vrijheid voert het Volk aan (28 juli 1830),Eugène Delacroix, 1830.

klas 3 COMPOSITIE

30 Deze compositietekening geeft aan dat de compositie beweeglijk is. Hoe wordt de compositie beweeglijk volgens deze tekening?

25

28 Wat is de aandachtsplek?

29 Hoe komt de aandachtsplektot stand?

Noem drie beeldendeoorzaken.

Het glas Absinth,Edgar Degas, 1876.

klas 3 COMPOSITIE

31 Maak een compositie- tekening en geef daar in aan:- het kader- de vereenvoudigde voorstelling (in omtreklijn)- de belangrijkste richtingen (met pijlen)- de belangrijkste tegenrichtingen (met dunnere pijlen)- de aandachtplek (met stippellijn)

26

klas 3

COMPOSITIEOefenmateriaal

EINDE

De Oprichting van het Kruis,Pieter Paul Rubens, 1610-13.

klas 3 COMPOSITIE

26 Maak een compositie- tekening en geef daar in aan:- het kader- de vereenvoudigdevoorstelling (in omtreklijn)- de belangrijkste richtingen- de belangrijkstetegenrichtingen- de aandachtplek

20