Verder na een hartinfarct - VMSzorg · 2019-02-04 · Het adres van de STIZAN vindt u achterin deze...

Verder na een hartinfarct

Inhoudsopgave Pagina

Inleiding 3

Watiseenhartinfarct? 4

Hethart,dekransslagadersenslagaderverkalking 5

Waaromkrijgenmensenvernauwdekransslagaders? 7

Vaststellingvaneenacuuthartinfarct 7

Directegevolgenenbehandelingvaneenacuuthartinfarct 8

Verderebehandelingvanhethartinfarct 9

Hoegaatuommetmedicijnen? 13

Hartrevalidatie 14

Zorgenenvragen 15

Levennahethartinfarct 16

Medischevooruitzichten 23

Dekansopeenvolgendhartinfarctverkleinen 25

Meerinformatie 35

DeHart&Vaatgroep 38

Inleiding

Uhebtonlangseenhartaanval-wijsprekenverderoverhartinfarct-

gehad.Misschienwarenervoortekenen,misschienbentuercompleet

doorovervallen.Eenhartinfarctkanuwlevenendatvanuwnaasten

behoorlijkindewarschoppen.

Dezebrochureisbedoeldomutehelpendezakenopeenrijtjetezetten:

wateenhartinfarctis,waaromuhethebtgekregen,wateraangedaan

kanofkonworden,welkemedicijnenukuntkrijgen,watuverdermag

verwachtenenwatuhetbestewelennietkuntdoen.

Allesisumisschienalverteld;misschienhebtuhetnietallemaal

onthouden.Dankuntuhetnogeensrustignalezen.

Voordevolledigheidbeschrijftdebrochureookwatuwaarschijnlijk

allemaalalachterderughebt:hetacuteinfarct,deziekenhuisopname

endeeerstebehandelingen.

Inhetmiddenvandebrochureziteenaandachtspuntenlijst.Ukuntdie

gebruikenalsuzichvoorbereidtopeengesprekmetdespecialist.

3Verder na een hartinfarct

4 Nederlandse Hartstichting

Atherosclerose

Wat is een hartinfarct?

Alseendeelvandehartspiergeenzuurstofuitdekransslagaders

krijgt,kanhetnietmeersamentrekkenenvalthetdefinitiefuit.Dit

noemenweeen(acuut)hartinfarctofeenhartaanval.Inverrewegde

meestegevallengebeurtditdoordatdekransslagaderdiedatdeel

vanhethartvanbloedvoorziet,vernauwdisdooreenplaquevan

bloedstolseltjes,cholesterolenkalk(slagaderverkalking);hetinfarct

treedtopalsdezeonregelmatigebinnenwandvandeslagadereen

scheurtjekrijgt,waardooreenlaatstestolseltjededoorganghele-

maalafsluit.Eenheelenkelekeerontstaateenhartinfarctdooreen

spasme,eenlangdurigesamentrekkingineengavekransslagader.

Demeestvoorkomendeklachtenbijeenhartinfarctzijn:een

beklemmende,drukkendeofbenauwendepijnmiddenopdeborst

ofietsnaarlinks.Menbeschrijftditwelalsofiemandeenbandom

jeborstsnoert.Depijnkanuitstralennaardeonderkaak,armenof

rug.Ukuntdepijnnietontwijken.Depijnduurtookinrustlanger

danvijfminuten.Deverschijnselenkunnengepaardgaanmetzwe-

tenenmisselijkheid.Uvoeltzichookergonrustigofangstig.

Hetisbelangrijkbijdezeverschijnselendirecthetalarmnummer112

tebellen.

Hartinfarct

Scherpestekenindeborstwijzenvrijwelnooitopeenhartinfarct.

Vrouwenkunnenookandereverschijnselenhebben,zoalskort-

ademigheid,maarookkunnenvrouwenaleentijdlasthebbenvan

ongewonemoeheidenslechtslapen.

Hartinfarctenkomenveelvoor.PerjaarwordeninNederlandruim

25.000mensenvanwegeeenacuuthartinfarctinhetziekenhuis

opgenomen.



Het hart, de kransslagaders en slagader-verkalking

Hethartzorgtervoordathetbloedconstantdooronslichaamstroomt

enallestoffenaan-enafvoertdieoveralnodigzijnofdiehetlichaam

kwijtmoet.Hethartiseenspierdiewerktalseenpomp.Perminuut

gaatervieràvijfliterbloeddoorheen.Zoalsallespieren,heeftookhet

hartzuurstofnodig.Diekrijgthetuitdekransslagaders:slagadersdie

alseenkransomhethartheenliggen.Zolangdieslagadersvanbinnen

mooiegladdewandenhebben,isermeestalnietsaandehandenkun-

nenzealtijdgenoegbloedenzuurstofaanhethartafgeven.Ookalsu

zichtijdenshetwerkofbijhetsportengeweldighardinspant,wanneer

hethartextrazuurstofnodigheeft.

Bouw van het normale hart

n = zuurstofrijk bloed n = zuurstofarm bloed

Bovenste holle ader

Longader

Rechterboezem

Onderste holle ader

Rechterkamer

Aorta

Longslagader

Linkerboezem

Longader

Linkerkamer

Problemenontstaanalsdekransslagadersvanbinnendichtslibben.Ze

zijnmaareenpaarmillimeterindoorsnee.Erkunnenbeschadigingen

ontstaanendaarkunnenklontertjesvanbloedplaatjes,cholesterolen

kalkaanvastgaanzitten.Wenoemenzo’nopeenhopingeenplaque(plak)

enhetontstaanervanslagaderverkalking (atherosclerose).

Langseenplaquekanminderbloedstromenendankrijgthethart

minderzuurstofdanhetopeenbepaaldmomentnodigheeft.

Eenvoortekendatueenhartinfarctkuntkrijgenvanwegeeen

vernauwdekransslagaderisalsubijinspanningpijnopdeborst

(angina pectoris)voelt,ofalsusnelmoewordt.

Waarom krijgen mensen vernauwde kransslagadersEenaantalfactorenverhoogtdekansopvernauwingvandekransslag-

aders.Hoeallespreciesinzijnwerkgaatwetenwehelaasniet.

Derisicofactorenzijn:

-roken;

-gebrekaanlichaamsbeweging;

-overgewicht;

-tehoogcholesterolgehalteinhetbloed;

-teveelverzadigdevetteninheteten;

-familieledendieookaanslagaderverkalkinglijden;

-diabetesmellitus(suikerziekte);

-hogebloeddruk;

-langdurigenegatievespanning(stress);

-neerslachtigheid(depressie)ofeenzaamheid;

-eeneerderdoorgemaakthartinfarct;

-leeftijdengeslacht(mannenzijninhetnadeel)spelenookmee.



Vaststelling van een acuut hartinfarct

Wanneeruverteltwaardepijnprecieszitenhoehevigdezeis,vermoedt

deartsofdeambulanceverpleegkundigemeestalaldatueenhartinfarct

heeft.Menmaaktzovlugmogelijkeenhartfilmpje(elektrocardiogram,

afgekortECG)omhierhelemaalzekervantezijn.

Verderkanmeninhetlaboratoriumuwbloedonderzoekenopbepaalde

afvalstoffen(hartenzymen),diewijzenophetafstervenvaneenstukje

hartspier.Naenkeleurenzijndeeersteafwijkingenbekend.

Vooralindeeersteurennahetacutehartinfarctkunnenerstoornissen

inhethartritmeontstaan.Daaromwordthethartritmeopeenafdeling

hartbewakingdeeerstetijdookbewaakt.Hetmeestgevreesdishetver-

schijnselwaarbijhethartopholslaatenhetgeenbloedmeeruitpompt.

Feitelijkkomtdandusdebloedsomlooptotstilstand,maarwespreken

inzo’ngevalvaneenhartstilstand.

Naenkeledagenkandeartsuvertellenwelkgedeeltevanuwhartwerd

getroffenenhoegrootdeschadeis.Somsstelthijnogandereonderzoe-

kenvoor:eenecho,isotopenonderzoekofhartkatheterisatie.

Dezeonderzoekenkunnenbijdragenaanhetbepalenvandebeste

behandeling.

Directe gevolgen en behandeling van een acuut hartinfarct

Opdeplaatswaardehartspierbeschadigdisontstaateenlitteken.Het

hartkanweldoorblijvenpompen,maarhetlittekenbestaatuitbind-

weefselendoetnietactiefmeermee.Deernstvaneenhartinfarcthangt

afvandegroottevanhetaangetastedeelvandehartspierenookdeplek

isvanbelang.Iederinfarctisdaaromanders.Ookdegevolgenvaneen

hartinfarctkunnendaaromnogalverschillen.

Deschadevaneenacuutinfarctkansomsdoorsnelleingrepenworden

beperkt.Hoeeerdermenhetverstoptebloedvatweeropenkrijgt,hoe

beter.Zogauwzuurstofrijkbloedhethartweerkanbereiken,stopthet

acutehartinfarctenstervenergeenhartspiercellenmeer.

Eerstzalmendoorhetmakenvaneenelektrocardiogramnagaanofu

inderdaadeenhartinfarcthebt.Somsgeeftditonvoldoendeinformatie

enmoetmenwachtenopdeuitslagenvanbloedonderzoek.Uwordt

‘aandemonitorgelegd’omdehartslagtecontroleren.

Erzalwordengeprobeerdomhetstolseltjeindekransslagadermet

medicijnen(trombolytica)telatenoplossen.

Opdeafdelinghartbewakingvanhetziekenhuiskanuwhartslagen

hartfunctiewordengecontroleerd.Menkanzienofdemedicijnen

werken.Mogelijkkomtudirectalvooreendotterbehandelinginaan-

merking.Ditgebeurtopeenhartkatheterisatiekameronderröntgen-

doorlichting,inspeciaaldaarvooruitgerusteziekenhuizendieveelal

ookoverhartchirurgiebeschikken.Voorallebehandelingenindit



stadiumgeldt:hoesnellernahetoptredenvandepijndebehandeling

plaatsvindt,hoegroterdekansdatdebehandelingookzinvolis.

Eenkritischegrensligtalnaenkeleuren.Overdekatheterbehande-

lingenendebypassoperatiezijnerapartebrochuresvandeNederlandse

Hartstichting.

Verdere behandeling van het hartinfarct

Inhetziekenhuiskwamuopdeafdelinghartbewakingterechtwaarvia

demonitoruwhartritmeindegatenwerdgehouden.Nadeeerste

ingrepenzalmenuvooralbehandelenmetmedicijnen.Mendientude

medicijnentoeviaeeninfuusinuwarmenpastzeelkedagaande

situatieaan.

Naontslaguithetziekenhuiszultuwaarschijnlijkvoorkortereof

langeretijdmedicijnenmoetenblijvengebruiken.

Inveelziekenhuizenkrijgtueenapartmapjemetdetitel‘Hartinfarct

Behandelwijzer’.Hierinzitinformatieoveralleswatmeteenhartinfarct

temakenheeft,plusinformatieoveruzelfdiebelangrijkisvooriedereen

dieubehandelt:dehuisarts,decardioloog,defysiotherapeutenmis-

schienookdeklinischpsycholoogendediëtist.

Medicijnen

Omwelkemedicijnengaathet?Hoewerkenzeenwelkebijwerkingen

kunnenzehebben?

Demedicijnenvalleninviergroepenuiteen:

-middelendiedevormingvanbloedstolsels(antistollingsmiddelen)

tegengaan(plaatjesremmers(=trombocyten-aggregatieremmers)en

‘bloedverdunners’(=anticoagulantia)).

-middelendieeenhogebloeddruktegengaan(nitraten,plaspillen,

bètablokkers,ACE-remmersenangiotensineII-antagonisten);

-middelendieuwhartritmereguleren(anti-aritmica);

-middelendiehetcholesterolgehalteinuwbloeddoendalen.

Deantistollingsmiddelenwordenhetmeestevoorgeschrevenaanmensen

dieeenhartinfarcthebbengehad.Ditvoorkomteengrootdeelvande

kansopeennieuwhartinfarct.Demeestbekendemiddelenzijnacetylsa-

licylzuur(Aspirine®),carbasalaatcalcium(Ascal®)enclopidogrel(Plavix®).

Bijgebruikvanandereantistollingsmiddelen(decoumarines),zoalsfen-

procoumon(Marcoumar®)enacenocoumarol,staatuonderregelmatige

controlevandeTrombosedienst.

Neemcontactopmetdezedienstofmetuwhuisartsalsulastkrijgtvan

onverklaarbareblauweplekkenofongewonebloedingen.Bijvoorbeeld

eenbloedneus,eenwonddieblijftbloeden,hevigeofonverwachte

menstruatie,bloedindeurineofdeontlasting,ophoestenofuitbraken

vanbloedofietsdateruitzietalskoffiedik.Ookalsuuwhoofdstoot

metblauweplekofwondjetotgevolg,ishetraadzaamomcontactopte

nemenmetdeTrombosedienstofmetuwhuisarts.



Dewerkingvancoumarineskanwordenversterktdooralcoholendoor

eenaantalgeneesmiddelen.DeTrombosedienstheeftdaarovereenfolder.

Viadetrombosedienstishetookmogelijkomthuiszelfdestollingstijd

(INR)vanhetbloedtebepalenendeantistollingsmedicatieteregelen.

Detrombosedienstwordtdanviermaalperjaarbezocht.BijdeStichting

ZelfmanagementOraleAntistollingspatiëntenNederland(STIZAN)

kuntuterechtvoorinformatieenadviesenkuntuincontactkomenmet

anderepatiëntendiezelfmetenendoseren.

HetadresvandeSTIZANvindtuachterindezebrochure.

Daarnaastkrijgtuwaarschijnlijkookeenmedicijnmeevoorhetgeval

upijn op de borstkrijgt.Dezeklachten,diekunnenpassenbijanginapec-

toris,zijninhevigheidniettevergelijkenmeteenhartinfarct,maarze

hebbenwelmethetzelfdeprobleemtemaken:vernauwdekransslag-

aders.Hetmedicijn(nitraat)zorgterheelsnelvoordatdekransslagaders

wijderworden.Doordeverwijdingvandebloedvatendaaltdebloed-

drukenverminderthetzuurstofverbruikvanhethart.Depijngaatdan

snelover.Erzijnooknitratendiejeeenpaarkeerperdaginneemten

dievoorkomendatjepijnopdeborstkrijgt.

Stof-enmerknamenzijnonderandere:

isosorbidedinitraat(Isordil®,Cedocard®),

isosorbidemononitraat(Mono-Cedocard®,

Promocard®).Ookzijnernitrateninde

vormvantabletjesvooronderdetong

(Isordil®enCedocard®)enalsmond-

spray(Nitrolingual®).Hetzijn

middelendieuvoornoodgeval-

lenopreismeemoetnemen.Hetkanzijndatuzeweinigofnooitnodig

hebt.

Medicijnenmetnitratenkunnenuweleenbonzendehoofdpijnbezorgen.

Ookbètablokkerswordenveelvoorgeschrevennaeenhartinfarct.Die

zorgenervoordathethartminderprikkelsontvangtvandezenuwen.

Hierdoorwordthethartritmevertraagd,daaltdebloeddrukenneemtde

zuurstofbehoeftevanhethartaf.Ookkunnenzijhelpenbijhet

voorkomenvanhartritmestoornissen.Enkelestof-enmerknamenzijn

propranolol,metoprolol(Lopresor®,Selokeen®),atenolol(Tenormin®),

oxprenololenpindolol(Viskeen®).

ACE-remmersverlagendebloeddrukdooreenverwijdingvandebloed-

vaten.Hethartheefthierdoormindermoeiteomhetbloedrondte

pompen.Ukunterwelhoofdpijnvankrijgen.Zehetenbijvoorbeeld

captopril(Capoten®),lisinopril(Novatec®),enalapril(Renitec®),

lisinopril(Zestril®)enperindopril(Coversyl®).ACE-remmersbevorderen

ookdepompfunctieenhetherstelvandehartspieroptermijn.

Angiotensine II-antagonistenhebbenvrijweldezelfdevaatverwijdende

werkingalsACE-remmers,maarmetminder(enandere)bijwerkingen.

Ditzijnonderanderelosartan(Cozaar®)envalsartan(Diovan®).

Plasmiddelen(diuretica)zorgenerviadenierenendeurinevoordatu

extravochtkwijtraakt.Ookhierdoorhoefthethartminderbloedrond

tepompenengaatdebloeddrukomlaag.Erzijnplasmiddeleninsoorten:

zwakwerkende,sterkwerkendeenkaliumsparendeplasmiddelen.

Enkelestof-enmerknamenzijnchloortalidon(Hygroton®),indapamide

(Fludex®),bumetanide(Burinex®),furosemide(Lasix®),spironolacton

(Aldactone®)entriamtereen/epitizide(Dyta-Urese®).Sommigemiddelen



werkenmetnamebijhogebloeddruk:demindersterkeplastabletten.

Anderemiddelenwordengegevenalshethartmoeiteheeftmetpompen;

dezezijnmeestalsterker.

Uwartszaluookcholesterolverlagende medicijnenvoorschrijven.Deze

remmendeaanmaakvanLDL-cholesterol.Enkelestof-enmerknamen

zijnrosuvastatine(Crestor®),fluvastatine(Lescol®,Canef®),pravastatine

(Selektine®),atorvastatine(Lipitor®)ensimvastatine(Zocor®).

Hoe gaat u om met medicijnen?

Vraaguwartswatuvaneenmedicijnkuntverwachten.Zullendeklach-

tenhelemaalverdwijnen?Moetuhetmedicijnvoorkorteoflangeretijd

gebruiken?Kunnenerbijwerkingenoptreden?Watzijndebekende

bijwerkingenvaneenbepaaldmiddel?

Neemmedicijneninvolgensdeaanwijzingenophetetiket.Veranderde

voorgeschrevendosisnooitopeigeninitiatiefenstopnietzelfmetde

behandeling.Alsulasthebtvanhinderlijkebijwerkingenkuntumet

uwartszoekennaareenoplossing.

Ukuntookbijuwapotheekeen

(gratis)gesprekaanvragenalsu

graageenpersoonlijkadvieswilt

overdemedicijnendieugebruiktof

alsuopzoekbentnaarachtergrond-

informatieoveruwmedicijnofalsu

vragenhebtoverdebijwerkingen.


Opdewebsitewww.apotheek.nlkuntuterechtvoorbetrouwbareinfor-

matieoverdemedicijnendieuwartsuvoorschrijft.

Opeengeneesmiddelenkaartkuntuallemedicijnennoterendieuvoor-

geschrevenheeftgekregen.Danweetuwelkemedicijnenuslikt.Noteer

ookallewijzigingenopdekaart.DeNederlandseHartstichtinggeefteen

geneesmiddelenkaartuit.Hoeudezekuntaanvragen,leestuoppagina

35.Ookheeftuwapotheekeengeneesmiddelenkaartvooru.

Hartrevalidatie

Inveelziekenhuizenenrevalidatiecentrakuntunaeenhartinfarcteen

revalidatieprogrammavolgen.Hetzijnvrijintensieveprogramma’s

dieuerlichamelijkengeestelijkweerbovenophelpenvoorzoverudat

nodighebt.Inoverlegmetdefysiotherapeut,deverpleegkundigeende

maatschappelijkwerkerzaldecardioloogueenvoorsteldoenomeen

bepaaldprogrammatevolgen.Hethartrevalidatieprogrammaisvrij-

welaltijdpoliklinisch.Hetisbelangrijkdatuerzosnelmogelijknade

opname(binnentweeweken)meebegint.

Tijdenseenhartrevalidatieprogrammaleertusamenmetlotgenotenen

begeleidersuwlichamelijkegrenzenkennenenvergroten.Udoetaan

sportenspel,individueelenineengroep.Uleertomuzelfbeterteont-

spannen.Menbesteedtookaandachtaandesocialeenpsychischekant

vanhetlevennaeenhartinfarct(bijv.lerenomgaanmetuwhartinfarct,

hetterugvindenvanuwzelfvertrouwen,hervattenvanwerk,huis-

houdelijketakenofhobby’s).Metdebegeleiderkuntupratenoverde

lichamelijkeproblemendieuthuisaandenlijveervaart.Verderkrijgt


uvoorlichtingoverderisicofactorenenadviezenoveretenenbewegen.

Ukuntdezeperiodegebruikenomeengoedplantemakenvoorde

toekomst.Hoerichtuuwlevenzoin,dathetgezond(er)is?Vaakblijkt

datuveelmeerkuntdanudacht.

Oplangeretermijnkanhetgoedzijnommeetedoenmeteenvandevele

sport-enzwemgroepenvanDeHart&Vaatgroep.Hiertreftumensen

aandiehetzelfdehebbendoorgemaaktalsu.Deskundigebegeleiding

zieteroptoedatuzichnietteveel,maarooknietteweiniginspant.

Eenadresbijuindebuurtvindtuopwww.beweegzoeker.nlHetadres

vanDeHart&Vaatgroepvindtuoppagina40.Ukuntnatuurlijkook

zelfstandiguwfavorietesportweeroppakken,mitsudatopeenverant-

woordemanierdoet.Bespreekditaltijdeerstmetuwcardioloog.

Zorgen en vragen

Alsuvanuwcardioloognaarhuismag,isdatwaarschijnlijkeenhele

opluchting.Eenmaalthuis,komenermisschienweerzorgenenvragen.

Omugoedvoortebereidenopdevolgendegesprekkenmetuwcardio-

loog,ofmetdebegeleidersvanhethartrevalidatieprogramma,kuntude

aandachtspuntenlijstgebruikendiemiddeninditboekjezit.

Hetisookverstandigomeenvertrouwdpersoonnaareenconsultvan

uwcardioloogmeetenemen.Dankuntulaternogeensmetelkaar

besprekenwatdeartsvertelde.Uwpartner,ofdegenedieveelvooru

zorgt,kantrouwensookzelfvragenvoordeartshebben.


Leven na het hartinfarct

Inhetalgemeenbentubinnentiendagennahetinfarctweerthuis.

Ubentnogniethelemaaldeoude:uzultthuisverdermoetenherstellen.

Eenacuutinfarctiseenstevigeziekte.

Weer thuis

Deeerstetweewekenbentuwaarschijnlijknietgoedinstaatominuw

huishoudenallestedoenwatuvoorheendeed.Umoetdatookniet

willen,uwherstelgaatvoor.Alsuniemandhebtdieditgoedkan

opvangen,kuntueenberoepdoenopdeThuiszorg.Binnenhetzieken-

huisisvaakeenverpleegkundigediedatvoorukanregelen.Stelu

overigensthuisofwaardanooknietafhankelijkeropdanubent;

uzultvanzelfmerkenwaaruwgrenzenliggen.

VoorverzorgingdoordeThuiszorgbentueen

eigenbijdrageverschuldigd.Hetmaximumbe-

dragisafhankelijkvanuwinkomen,enhetver-

schiltvooralleen-ensamenwonenden.

DeThuiszorgkaneenverhoogdbedverstrek-

ken,ofhulpmiddelenbijhetlopen,e.d.Verder

geeftdeThuiszorggratisadvies,instructieen

voorlichtingbijbijvoorbeeldzelfmedicatie.

EmotiesNadeopluchtingdathetallemaalvoorbijis,komtdeontladingvande

angstdieuhebtgevoeld.Hetinfarctheeftduidelijkgemaaktdatook

uwlevenkwetsbaarisenuwlichaamuzomaarindesteekkanlaten.Op


uwprogrammastaat:weervertrouweninhetlevenenuweigenlichaam

krijgen.Hetkosttijdomalleseenbeetjeteverwerken;ubentnietde

eerstedieerovergaatpiekerenenerslechtvankanslapen.Zorgvooral

datuoveruwgevoelensengedachtenmetanderenkuntpraten,uw

partner,familieleden,vrienden,collega’s.Nodigzeuitomutebezoeken

ofzoekzezelfopzogauwudedeuruitkunt.Menselijkcontactisuw

bestemedicijn.EventueelkuntuviaDeHart&Vaatgroepcontactleggen

meteenlotgenootbijuinderegio.HetadresvanDeHart&Vaatgroep

vindtuoppagina40.

Somskrijgtiemandeenechtedepressie,eenziektedienietovergaaten

diezichuitinnietkunnenslapen,etennietlekkervinden,jemoe

voelen,gevoelensnietondercontrolekunnenhouden,jezelfniet

kunnenconcentreren,lusteloosheid,wanhoopenslechtvoorjezelf

zorgen.Ditkomtbijéénopdevijfmensenwelvoor.

Inditgevalhebtuzekerhulpvanuwhuisartsnodigenvanhulpverleners

dievakermensenmetditziektebeeldhebbenbegeleid.

Bouw het langzaam op

Indeloopvandevolgendewekengaatuzichgeleidelijkaanbeter

voelen.Datherstelgaatopenneer:deenedagvoeltuzichheelgoed,de

volgendeweerminder,danweerbeter,enzoverder.

Watkuntuzelfbijdragenaanuwherstel?Ukuntuwkrachtenlangzaam

maarzekeropbouwen.Weesdeeersteweekthuiszuinigopuwenergie,ga

niettothetuiterste.Umaggerustdetrapoplopen,maarhetisnietdebedoe-

lingdatudietrapgaatoprennen.Eenmiddagdutjekanveelgoeddoen.

Maakiederedageenwandelingetjeenmaakdatlangzaamsteedslanger.

Alsunietvervanhuisdurft,loopdaneenrondjeindebuurtenmaak

datsteedsgroter.Alsuwpartnernietmeegaat,verteldiedanevenwatu

vanplanbent:datisgoedvoordiensgemoedsrust.Nawandelen,is

fietsenookeengoedemanieromweeropkrachtentekomen.

Zorgdatudeafspraakvoorhartrevalidatiehebtgemaakt.Ookdaarzal

menulerenrustigaanuwconditietewerken.

Eenmobieletelefooniseenuitkomstalsuiemandwiltkunnenbereiken

terwijlubuitenshuisbent.Programmeerdenummersvanuwnaasten

envanuwartsenvanhetziekenhuis.

Dooruiederedageenbeetjemeerintespannen,merktudatusterker

wordt.Ukuntweermeeropuwlichaamvertrouwen.Demeestemensen

gaanzichdanookgeestelijkbetervoelen.Sommigemensendieeen

hartinfarcthebbendoorgemaakt,voelenzichnaverloopvantijdzelfs

beterdanvoorhunziekte.Vaakzijnzebewustergaanlevenenkritisch

gaanbekijkenwelkedingenbelangrijkzijnenwelkeniet.

Als u alleen woont

Alsualleenwoont,kandesituatievooruwatlas-

tigerzijndanwanneerueenpartneroffamilielid

inhuiszouhebben.InuwgevalisdeThuiszorg

bijuitstekdemanieromutehelpenmetde

dagelijksedingen.Maarmisschienwiltu

lieverdatbepaaldefamilieledenen

vriendenofkennissenuindeeer-

stewekenmetheteenofander

helpen?



Beltuhendangerustzelfop,wantveelmensenzijnheelterughoudend

omhulpaantebiedenterwijlzedietochgraaggeven.Hetisgoedals

udegenendieubelt,kuntvragenomeenbepaaldetaaktedoenzoals

boodschappendoen,schoonmaken,ofeenkeertjevoorukoken.

Decardioloogzalualsalleenstaandeookzekeraanradenomaaneen

hartrevalidatieprogrammameetedoen,zodatuuwervaringenmetlot-

genotenkuntdelenenvanhenwatemotioneleenpraktischesteunkunt

krijgen.ViaDeHart&Vaatgroepkuntubuitendehartrevalidatieommet

lotgenoteninuwregioincontactkomen.Hetadresvan

DeHart&Vaatgroepvindtuoppagina40.

Uw partner

Uwpartnerheeftwaarschijnlijkmetminstenszoveelschrikuwhart-

infarctbeleefdalsuzelf.Voorlopigstaanerheelwatdingenopzijnkop

enzaluwpartneruineersteinstantiezienalseenpatiëntdieopgevangen

moetwordenenvoorwiegezorgdmoetworden.Hetislogischdatuw

thuiskomstookvooruwpartnereenbelangrijkmomentis,endatdiemis-

schieneenterugslagkrijgtensteunnodigheeft.Steluopenvoorhaarof

zijnemoties,brengzosnelmogelijkweerevenwichtinuwonderlinge

relatie.Omuwpartnerteontlasten-erzijntalvanredenenwaaromeen

partnerhetmisschiennietallemaalaankan-kuntueenberoepdoenop

een‘buddy’,iemanddieuvrijwilligbijstaatbijeenaantaldingen.Wees

iniedergevalzominmogelijkdeafhankelijkepatiënt,wantdangaaner

snelmeerdingenbuitenuomgebeurendangoedis,zowelinuwprivé-

relatiealsinuwvriendenkringenopuwwerk.Dusneemalshetkan

weertakenopinhethuishouden,alishetmaaromkoffieoftheete

zetten.Entrektijduitomoverelkaarsgevoelenstepraten.

Ookpartnershebbenerbaatbijalszemetanderen-familie,vrienden,

lotgenoten-overhunervaringenkunnenpraten.Uwpartnerkaneen

eigengesprekaanvragenmetdepatiëntenbegeleidervanhethartchirur-

gischcentrumofhetziekenhuis.ViaDeHart&Vaatgroepkanuwpartner

incontactkomenmetlotgenoteninderegio.Hetadresvan

DeHart&Vaatgroepvindtuoppagina40.

Seksualiteit

Isuwzininseksverdwenen?Bentubangdatvrijennietgoedvooruis?

Alshetgoedismoetdatallemaalweerevennormaalwordenalsvroeger.

Puurfysiekgezienmagvrijengeenprobleemzijn,wanthetkostuniet

meerinspanningdantweetrappenlopen.

Alsuertochproblemenbijondervindt,ontwijkhetonderwerpdanniet

enbespreekhetiniedergevalmetelkaareneventueelmetuwhuisarts.

Gevoelensrondseksualiteit-angst,schaamte,verdriet,boosheid-kunt

ubeidenbeternietonderdruk-

ken.Misschienzithetprobleem

bijdemedicijnendieuslikt.

Bètablokkerskunnenbijmannen

erectieproblemenveroorzakenen

bijvrouwenvooreendrogevagina

zorgen.Ookdekaliumsparende

plasmiddelenhebbeninvloedop

deseksualiteit.Dankandehuis-

artsmedicijnenvoorschrijvendie

opditgebiedminderproblemen

geven.Erisoverditonderwerpeenapartebrochurevan

DeHart&Vaatgroepmetdetitel‘Hartenlust’.



Vakantie

Eenweekofviernauwhartinfarctkunturustigopvakantie.Ookmet

hetvliegtuig,maarmeteenlangeinspannendereiskuntubeternogeen

poosjewachten.Ofuookdebergeninmag,ligtvooriedereenanders:

vraagdanadviesaanuwhuisartsofcardioloog.Neemvoldoendemedi-

cijnenmeeenvraaguwspecialistomeengeneesmiddelenkaartwaarop

uwmedicijnenstaanvermeld.Ditomproblemenaandegrenste

voorkomen.Zo’nkaartkrijgtuvaakalbijontslaguithetziekenhuis.

Informeervantevorenoverdekwaliteitvandemedischevoorzieningen

inhetlandvanbestemming.

Autorijden

VoorhetCentraalBureauRijvaardigheidsbewijzenisiemanddieeen

hartinfarctheeftgehadtenminstedeeerstevierwekenernaongeschikt

voorhetbesturenvaneenauto.Daarnamoeteenartsbeoordelenofu

zichweergoedkuntconcentrerenophetverkeer.

Hetisverstandigomdeeerstekeerdatuweergaatrijden,iemandmetu

meetelatenrijden.Zoekeenrustiguuruitenrijdeenvertrouwderoute

omtekijkenofuderoutinenogvoldoendebeheerst.

Neemuwmobieltjemee!


Werk, ziektewet en WIA

Vaakreagerenookcollega’sofuwbaasafhoudendenonhandigopuw

hartinfarct.Zesturenmisschieneenfruitmandenlatenverdernietsvan

zichhoren.Wachtmaarniettelangafoferiemandlangskomt:neem

zelfdetelefoonenherstelhetcontactmethenzosnelmogelijk.Dat

overbrugtdeschroomdiemenkanhebbentegenover‘iemandmeteen

hartinfarct’,alsofdatietsheelengsis.

Uzultregelmatigcontacthebbenmetdebedrijfsartsvandearbodienst.

Hetisverstandigomzelfcontactoptenemen,nadatubentontslagen

uithetziekenhuis.Debedrijfsartszalmetubesprekenhoeuweerterug

kuntkereninhetarbeidsproces:bentuinstaatomhetzelfdewerkte

doen,ofmoeterwordenuitgekekennaareenandertakenpakket?

Inhetgevaldatuuwoudewerknietmeerkuntdoen,zultuerfinancieel

opachteruitgaan.Heteerstejaarvaltuindeziektewet;daarnawordt

belangrijkvoorwelkpercentageuarbeidsongeschiktbentvolgensde

verzekeringsarts.Ditgeeftdedoorslagvoordeberekeningvaneeneven-

tueleWIA-uitkering.LaatudoordeafdelingPersoneelszakenofdooruw

vakbondgoedvoorlichtenoverdeWIA-regeling.

Informatielijn

0900 3000 300 (lokaal tarief)

Postbus 300, 2501 CH Den Haag

www.hartstichting.nlGiro 300

AandachtspuntenlijstVerder na een hartinfarct


Tijdens gesprekken met de cardioloog krijgt u veel informatie. Om u hier zo goed

mogelijk op voor te bereiden, is een aandachtspuntenlijst opgesteld. Hierop staan de

onderwerpen die tijdens de gesprekken aan de orde komen. Neemt u de lijst vooraf

gaand aan het gesprek met de cardioloog door en kruist u eventueel de onderwerpen

die u belangrijk vindt aan. Wanneer u merkt dat die onderwerpen tijdens het gesprek

niet (voldoende) aan de orde komen, kunt u hier zelf naar vragen.

– De aandachtspuntenlijst volgt het traject dat u doorloopt in het ziekehuis,

maar gaat ook over de situatie thuis, na ontslag uit het ziekenhuis.

– Realiseert u zich dat niet alle onderwerpen in één gesprek aan bod hoeven

te komen. Vaak zijn hier meerdere gesprekken voor nodig.

– In ieder gesprek wordt aandacht besteed aan:

1 Onderwerpen waarover de cardioloog u informeert.

2 Onderwerpen en/of vragen die u eveneens belangrijk vindt om ter sprake

te brengen; deze kunt u zelf op de lijst noteren.

3 Informatie die ú aan de cardioloog kunt geven.

U zult merken dat u niet alleen informatie krijgt van de cardioloog, maar

dat u zelf ook veel informatie moet geven. Deze informatie is belangrijk

om de behandeling en de voorlichting zo goed mogelijk op uw situatie aan

te kunnen passen. Op de laatste pagina staat daarom een aantal gespreks

punten die belangrijk zijn om te bespreken. Wanneer u zelf nog andere

punten in gedachten hebt, kunt u deze ook hier noteren.

3 Verder na een hartinfarct

Eerste gesprek

1 uw klachten

2 de bevindingen van lichamelijk onder-

zoek . . . een eerste vermoeden

3 uitleg over onderzoeken die volgen bijv.:

– elektrocardiogram (ECG)

– inspanningsonderzoek

– bloedonderzoek

– slokdarmcardiogram

– isotopenonderzoek

– hartkatheterisatie

4 de kans dat de oorzaak onbekend blijft

5 risico’s aan onderzoeken

6 uw toestemming voor onderzoek(en)

7 uw naaste/partner welkom

8 hoe het contact met uw huisarts /

verwijzend arts geregeld is

9 waar u met verdere vragen terecht kunt

(namen, telefoonnummers)

– ziekenhuis, afdeling cardiologie,

– De Hart&Vaatgroep

– informatielijn Nederlandse Hartstichting

Vervolggesprek(ken)

1 bevindingen van het onderzoek en

diagnose

2 wat slagaderverkalking / een hartinfarct is:

– waar stolsel en vernauwing zich

bevinden (tekening)

Aantekeningen

De cardioloog bespreekt met u:


– mogelijke oorzaken, onderzoek naar

de oorzaak

– erfelijkheid, DNA-onderzoek

– welke verschijnselen op kunnen treden

3 de behandeling:

– leefstijladviezen (niet roken, voldoende

bewegen, gezond eten, lichaams-

gewicht)

– evt. behandeling v. hoge bloeddruk

– evt. behandeling van hoog cholesterol-

gehalte

– medicijnen

– bijwerkingen medicijnen

– duur van de behandeling

– verwachte resultaten

– evt. dotter- of stentbehandeling

– evt. bypassoperatie

4 behandelingsmogelijkheden (voor- en

nadelen):

– ziekenhuisopname

– thuis

5 uw verwachtingen t.a.v. de behandeling

6 de risico’s van diverse behandelingen

7 welke behandelingsmogelijkheid in uw

situatie de voorkeur heeft

8 wachttijden

– bij een hartkatheterisatie

– bij een evt. dotter- of stentbehandeling

– bij een evt. bypassoperatie


Aantekeningen


9 de vooruitzichten voor de kwaliteit van

uw leven

10 angst om te bewegen niet nodig

11 uw toestemming voor de behandeling

12 het bestaan van de

– De Hart&Vaatgroep

– informatielijn Nederlandse

Hartstichting

– brochure ‘Angina pectoris’

– brochure ‘Verder na een hartinfarct’

– brochure ‘Medicijnen en hart- en vaat-

ziekten’

13 het vóórkomen van hartinfarcten in uw

familie en evt. onderzoek naar erfelijke

aanleg

Bij ziekenhuisopname voor hart

katheterisatie of hartinfarct

1 welk ziekenhuis

2 verwachte opnameduur t.b.v. hart -

kathe terisatie

3 verwachte opnameduur na hartinfarct

4 welke zorgverleners betrokken zijn bij de

behandeling (arts, verpleging)

5 welke onderzoeken worden gedaan en

waarom

6 gevolgen voor dagelijks leven en adviezen

om uw behandeling gunstig

te beïnvloeden

De cardioloog bespreekt met u: De cardioloog bespreekt met u:

Aantekeningen Aantekeningen


Voor ontslag:

1 hoe om te gaan met de dreiging van

een nieuw hartinfarct

2 evt. de antistollingscontrole bij de

trombosedienst

– wat doet de trombosedienst

– adres/ telefoonnummer trombosedienst

3 vervolgafspraak met cardioloog

– telefoonnummer

4 belang van sport en beweging onder des-

kundige begeleiding

5 mogelijkheid hartrevalidatie

6 wat late gevolgen van een hartinfarct

kunnen zijn:

– heroptreden pijnklachten of hart infarct

– vermoeidheidsklachten en kort-

ademigheid

– psychische klachten, labiel zijn

7 bij welke klachten u contact op moet

nemen met de cardioloog

8 medicijnen: beschrijving (aard en doel),

uitleg over toediening/dosering, bijwer-

kingen, samengaan met andere medicij-

nen of middelen

9 recepten mee

10 gevolgen voor dagelijks leven en adviezen

om uw herstel gunstig te beïnvloeden

Aantekeningen



11 bij welke klachten u contact moet

opnemen met de hart-EHBO

12 de mogelijkheden van Thuiszorg en uw

behoefte daaraan

Informatie die ú aan de cardioloog

kunt geven:

1 uw klachten

2 medicijnen die u gebruikt

3 uw thuissituatie om de mogelijkheid

voor thuisbehandeling en Thuiszorg

helder te krijgen

4 problemen die u in uw thuis- of werk-

situatie verwacht

5 of hartaandoeningen in de familie

voorkomen

6 bekende allergieën

7 uw contact / afspraken met huisarts

8 ----------------------------------------------------

Vragen die u aan de cardioloog

kunt stellen:

1 gebruik van anticonceptiepil in combi-

natie met medicijnen

2 onderzoeksuitslagen meekrijgen

3 wat u allemaal wel en niet mag doen

na de behandeling (bijv. sporten, seks,

autorijden, vliegen, bergvakantie)

4 ----------------------------------------------------

Aantekeningen Aantekeningen

De cardioloog bespreekt met u:De cardioloog bespreekt met u:


Medische vooruitzichten

Wieeenhartinfarctheeftgehad,looptmeerdananderenkansom

opnieuweenhartinfarcttekrijgen.Maarookdekansopeenminder

ernstigepijn op de borst(anginapectoris)isnugroterdannormaal.

Entenslottekanzichbijmensendieeenhartinfarcthebbengehad,

vakerhartfalenontwikkelen.

Zelevenimmersmeteenhartwaarvaneenstukjenietmeermeedoet,

waardoorderestvanhethartmeerwordtbelast.

Wanneer het alarmnummer 1-1-2 bellen?

Hetkangebeurendatuineensweerpijnopdeborstvoelt.Misschienis

diteennieuwhartinfarct,misschienalleenmaarvoorbijgaandeangina

pectorisofietsonschuldigs.Zoweleenhartinfarctalseenanginapectoris

zijneenbeklemmende,drukkendeofbenauwendepijnmiddenopde

borst,dievaakuitstraaltnaar0nderkaak,armenofrug.Hoeherkentuhet

verschil?Hetbelangrijksteisdateenanginapectorisvantijdelijkeaardis

(somsisdiealnavijfminutenweervoorbij)endatdiesnelreageertopeen

tabletjeonderdetongofeennitraatspray.Anginapectoristreedtmeestal

opbijzwarelichamelijkeinspanning,ofnaarbuitengaanindekou,na

heteten,ofmetwandelentegendebergop.Eenhartinfarctkangepaard

gaanmetzwetenenmisselijkheid.Eenhartinfarctduurtookinrustlan-

gerdanvijfminuten.

Beldirecthetalarmnummer1-1-2!Enblijfrustigliggenofzittentotde

hulparriveert.


Alsukortescherpestekenopdeborstvoelt,iservrijwelnooitsprakevan

eenhartinfarct.Depijnkanvanspieren,ribbenofzenuwenafkomstig

zijnentreedtsomsopbijademhalingsstoornissen(bijvoorbeeldhyper-

ventilatie).Maarneemwelcontactopmetdehuisartsofspecialistalsu

diteenpaardagenachterelkaarsteedsvakervoelt.

Hartfalen

Zoalsgezegd,doeteenstukjevanuwhartnietmeermeealsueenhart-

infarctheeftgehad.Bijsommigemensenisdeschadeaanhethartklein,

bijanderengaathethartdaadwerkelijkmindergoedfunctioneren.

‘Hartfalen’isdetermomdeverschillendeverschijnselenaanteduiden

waarmeedatgepaardgaat.Dieverschijnselenzijnvaak:vermoeidheid,

kortademigheid,kriebelhoest,opgezettebuik,benenenenkels,vaker

moetenplassen,gewichtstoenamezonderdatjemeereet,verminderde

eetlust,obstipatie,enkoudehandenenvoeten.

Hartfalenkomtvoorinverschillendematenvanernst,vannauwelijks

hinderlijktotzeerhinderlijkomnoggoedtekunnenfunctioneren.

Menkanhartfalenbehandelenmetmedicijnen,maarnormaalgeneest

depatiënternietdoor,hoogstenswordthethartfalennieterger.Voor

iedereengeldtdatbewegen,bijvoorbeeldeenwandelingvaneenhalfuur

perdag,gunstigisvoorhethartendebloedvaten.


De kans op een volgend hartinfarct verkleinen

Wiltuactiefdekansopeenvolgendhartinfarctverkleinen?

Datkan,dooruwlevenzogezondmogelijkinterichten.

Doeoflaatdandevolgendedingen:

-rookniet;

-beweegvoldoende(minimaaleenhalfuurperdag);

-eetweinigverzadigdvet(ditvetverhoogthetcholesterol);

-eetweinigzout;

-letopuwgewicht;

-leergemakkelijkmetspanningenomtegaan;

-onderhoudregelmatigcontactmetuwdierbaren;

-neemuwmedicijnentrouwinvolgenshetvoorschrift;

-neemcontactopmetuwartsofspecialistalsuweerklachtenkrijgt;

- bespreekmetuwartsofhetzinvolisomvoornoodgevalleneentabletje

(isosorbidedinitraat,bv.Isordil®)ofspray(nitroglycerine)vooronder

detongmeetenemen;

- zorgdatualtijduwmedicijnkaartbijuheeft,eneenelektrocardi0gram

wanneeruopreisgaat;

- laatuwhuisartstenminsteéénkeerperjaaruwbloeddrukencholeste-

rolgehaltecontroleren.

Niet roken

Bijdegenendieroken,isditookmeteendebelangrijksterisicofactor

omeenvolgendhartinfarcttekrijgen.Rokershebbentot zeven maal

meerkansophart-envaatziektendanniet-rokers.Gunstigisdathet

risicoalbinneneenhalfjaarnahetstoppenenormisgedaald.Tochishet

nietaltijdeenvoudigomdefinitieftestoppen(inhetziekenhuismocht

ualnietroken:probeermeteenomernietmeermeetebeginnen!).Als

hetunietlukt,ofuerbangvoorbent,zoekdansteunbijhetstoppen

metroken;hetgaatdanvaakomeenverslaving.Uwhuisartskanmetu

eenstopdatumbepalenenuvoordeeerstemoeilijkewekenmedicijnen

voorschrijvenomdeonthoudingverschijnselentebestrijden.Ookzijn

erintensieverebegeleidingsprogramma’svoorhetstoppenmetroken.

Sommigeziekenhuizenbiedendezeprogramma’saan,maarukuntook

terechtbijdeGGDendeThuiszorg.Bespreekditmetuwhuisarts.Hetis

echthetbelangrijkstewatuvooruzelfkuntdoen.

Jaarlijkslukthet100.000menseninNederlandomerdefinitiefmeeop

tehouden.

Voordemeesterokersisvan de ene dag op de andere stoppendebestemanier.

Hiervolgenenkeletips:

-bepaalvantevorendedatumwanneeruwiltstoppen,zodatunaardie

dagtoekuntleven;

-vertelhetaanmenseninuwomgevingdieukunnensteunen;

-stopradicaal,zodatuwbehoeftemeteenterugloopt;

-stopzomogelijktegelijkmetiemandanders,dankuntuelkaarhelpen;

- maakeenlijstjevandepositieveredenenwaaromuwiltstoppen(mijn

smaakzalverbeteren,ikhoudgeldover,ikwordrustiger...);



- bedenkwaarinuwgevaldegrootsteverleidersliggenenvermijddie

plekkenengelegenheden;

- doealleswegwatuaanrokenherinnert;

- drinkindeeersteweekveelwater,eetveelversfruitenvermijdgezellig-

heidsdrankenalskoffie,theeenalcohol;

- neemwatextratijdvooruzelfenzorgvoorlichamelijkeontspanning,

zoalswandelenenzwemmen;

- nicotinepleistersof-kauwgomkunnenookvoorueenbelangrijke

steunzijnomdatzijdeonthoudingsverschijnselentegengaan.Zijzijn

nietschadelijkerdandesigaret;umagzegerustvolgensdeaanwijzing

opdeverpakkinggebruiken.Ookanderemedicijnenindevormvan

tabletten,bijvoorbeeldbupropion(Zyban®),kunnenhelpenbijhetblij-

vendstoppen;

- wanhoopnooit.Hoevakerueenpogingdoet,hoegroterdekansvanslagen.

Uhoefthetnietinuweentjetedoen.DeGGD,ThuiszorgenInstellingen

voorVerslavingszorggevendoorheelNederlanddestoppen-met-roken-

training:‘Pakje Kans’.Veelzorgverzekeraarsvergoedeneendeelvande

kosten.Alleinformatiedaaroverisverkrijgbaarbij

STIVORO(hetexpertisecentrumvoortabakspreventie).Hetadresvan

STIVOROvindtuoppagina36.

Meer bewegen

Lichamelijkeinspanningbevordertdedoorbloedingvanhetharten

remthetvernauwingsprocesindekransslagaders.Bewegengeeftzelf-

vertrouwen;uwangstvoorinspanningverdwijnt,uwzelfredzaamheid

neemttoeenuwhartfunctieverbetert.


Alle bewegingsvormen waarbij u nog gewoon kunt praten zijn goed.

Wandelen, fietsen, zwemmen, bowlen, golf, (aqua)joggen of dansen zijn

prima. Probeer iedere dag uzelf minstens een half uur in te spannen.

Afhankelijk van uw conditie kunt u beginnen met een paar minuten per

dag. Luister goed naar de signalen van uw lichaam en doe langzaamaan

steeds meer.

Dit half uur inspannen kunt u over de hele dag verspreiden. Begin uw

dag bijvoorbeeld met 15 minuten ochtendgymnastiek en wandel aan

het eind van de middag 15 minuten naar de winkel om boodschappen te

doen. Rust even uit wanneer u er te moe van wordt en wanneer u duizelig

wordt, hartkloppingen krijgt, of wanneer u zich niet lekker voelt.

Af en toe een rustdag is zeker

in het begin niet verkeerd: het

herstel gaat immers op en af.

Ook dit kunt u samen

met anderen doen. In veel

plaatsen zijn sporten zwem-

verenigingen van De Hart&Vaatgroep actief voor mensen die een hart-

infarct hebben gehad. Deskundige begeleiders kijken of u zich niet te

veel, maar ook niet te weinig inspant. Een adres bij u in de buurt vindt

u op www.beweegzoeker.nl Het adres van De Hart&Vaatgroep vindt u

op pagina 40. Maar, als u al een clubje had, kan het best zijn dat u daar

na de hartrevalidatie ook weer aan mee kunt doen. Bespreek dit met uw

behandelend arts.

Tips voor meer bewegen vindt u in de gratis brochure ‘Bewegen doet

wonderen’ van de Nederlandse Hartstichting. Hoe u deze brochure kunt

aanvragen, leest u op pagina 36.


Gezonde voeding

Cholesterolisvoordemensonmis-

baar;wekrijgenhetviahetvoedsel

binnenenonzelevermaakthetaan.

Maarerzijntweevormen.Degoede

vormisHDLomdatdiehelptbijhettransportendeafvoervanafvalstof-

fen.DeslechtevormisLDL,omdatdiedeneigingheeftomaandebloed-

vatenteblijvenplakken,vooralopbeginnendeplaques.Alsmenhet

cholesterolgehalteinuwbloedmeet,ismendusvooralgeïnteresseerd

inhetgehalteaanLDL,omdatdatvoorueenbelangrijkerisicofactoris

voorhetkrijgenvaneenvolgendhartinfarct.Vandaarookdatucholeste-

rolremmendemedicijnenkrijgt.

Inveelgevallenkuntuzelfdatcholesterolgehalteomlaagkrijgendoor

vooralminderverzadigdvetteeten.Vetindevoedingiseenbelangrijke

energiebronvoorhetlichaam.Daarnaastbevattensommigevettende

onmisbarevitaminenA,DenE.MaarverzadigdvetverhoogthetLDL-

cholesterolgehalteinhetbloedendaarmeedekansophart-envaat-

ziekten,terwijlonverzadigdvetdatgehaltejuistverlaagt.Vermijddusver-

zadigdvetzoalsdatvoorkomtinroomboter,margarineineenwikkel,

volvettekaas,vollemelkproducten,vetvleesenvettevleeswaren,koekjes,

chocolade,gebakensnacks.Eetdaarvoorindeplaatsonverzadigdvet

datvoorkomtinbijnaallesoortenolie(waaronderolijfolie),vloeibare

bak-enbraadproducten,dieetmargarine,dieethalvarine,karnemelk,

notenenvettevis.

Eetvooralbrood,aardappelen,rijstofpastaenveelgroentenenfruit.

Daardoorkrijgtuminderverzadigdvetenmeeronverteerbarevezels

binnen.Datisgoedvooruwgezondheid.Eettweekeerperweekvis,

waarvantenminsteéénkeervettevis.

Meerinformatieovergezondevoedingvindtuindebrochure‘Etennaar

hartenlust’vandeNederlandseHartstichting.Hoeudezebrochurekunt

aanvragen,leestuoppagina35.

Cholesterolkomtookrechtstreeksindevoedingvoorenverhoogtop

diemanierookhetcholesterolgehalteinhetbloed.Cholesterol

komtbijvoorbeeldveelvoorineidooiers,melkvet(dusinvollemelk-

producten,volvettekaas,roomboter)eninorgaanvlees.Eetdaarom

maximaal2à3eierenperweek.

Enkele tips:

- Leeshetetiket.Opsteedsmeerverpakkingenvanlevensmiddelenstaat

hoeveelenergie,totaalvetenonverzadigdvet,eiwitenkoolhydraten

eenproductbevat.

-Kookmetweinigofgeenvet:roerbakindewok,ofgebruikeenpan

metanti-aanbaklaag,demagnetronofdegrill.

-Erzijnspecialecholesterolverlagendemargarinesindewinkel,alsook

yoghurts.

Veelmensenkrijgenhuncholesterolgehaltenietalleendooreen

anderevoedingomlaag.Erbestaateenerfelijkeaanlegvooreenhoog

cholesterolgehalte.Dezemensenkrijgenmeestalmedicijnenvoorge-

schreven.Alserinuwfamilieerfelijkhoogcholesterolvoorkomt,kuntu

voorinformatiedaaroverterechtbijDeHart&Vaatgroep.Hetadresvan

Dehart&Vaatgroepvindtuoppagina40.

Meerinformatievindtuindebrochure‘Tehoogcholesterol’vande

NederlandseHartstichting.Hoeudezebrochurekuntaanvragen,leestu

oppagina35.



Minder zout

Alsueenverhoogdebloeddrukhebt,zaldeartsuaanradenminderzout

teeten.Zouthoudtimmersvochtvast,enmeervochtbetekentdathet

hartmeermoetpompen.Dusookalsugeenverhoogdebloeddrukhebt,

ishetverstandighetzoutgebruikteverminderen.Veelmensenstrooien

gedachteloosmethetzoutvaatje,zondereerstteproevenhoeheteten

smaakt.Varieereensmetgedroogdeofversekruiden.Umagoverhet

algemeenwelgewoonbroodeten,maarprobeertekokenzonderzout.

Metvragenover(uw)voedingkuntuterechtbijdediëtistvanhet

ziekenhuis,uwhuisartsofhetVoedingscentrum.Hetadresvanhet

Voedingscentrumvindtuoppagina37.Ookkuntudaardebrochure

‘Dieetbijverhoogdebloeddruk’aanvragen.

Diabetes mellitus (suikerziekte)

Diabetesmellitus(hiernatenoemendiabetes)kanzichopenbarenop

jongeenopoudereleeftijd.Metnamebijouderenbijwiediabetesin

defamilievoorkomt,enbijmensenmetovergewichttreedtditop.De

combinatiemethoogcholesterol,hogebloeddrukenovergewichtnoemt

metookwelhetmetaboolsyndroom.Ditgaatvoorafaanopenlijkediabetes.

Bijopnameopdehartbewakingishetsuikergehaltedanvaaktehoog.

Hetrisicoopdiabetesbijhetmetaboolsyndroomisgroot.Veeldorsten

plassenzijnkenmerkenvandiabetes.Vaakisbehandelingmetmedicij-

neninhetbeginmogelijk.Veelbewegenenhetgewichtnormaliserenis

belangrijk.Ookkanhetnodigzijninsulinetespuiten.Meerinformatie

hieroverkanmenkrijgenbijdeDiabetesverenigingNederland(DVN).

HetadresvandeDVNvindtuachterindezebrochure.Diabetesgeefteen

verhoogdrisicoopeenhartinfarctenvaatlijdenenookophartfalen.

Gezond gewicht

Overgewichtisookeenrisicofactorvooreenvolgendinfarct,omdatuw

hartbijelkebewegingvanuwlichaamhardermoetwerkendannormaal.

Overgewichtkandaarnaastleidentotdiabetes.MetdedigitaleBMI-

meteropwww.hartstichting.nlkuntukijkenofueengezondgewicht

hebtvooruwlengte.Bijforsovergewicht-bijeenBMI(BodyMass

Index)bovende35-kanhetrisicoopdiabetes40keerzogrootworden

alsbijmensenzonderovergewicht.Wiltuafvallenofheeftuwartsudat

aangeraden,doedatdangeleidelijk.Afvallenvraagtvooralomdiscipline.

Dooruweetgewoontenwatbijtestellen(kleinereporties,mindervet,

mindersnoepen)enmeertebewegen,verliestuwaarschijnlijkmaximaal

eenhalvekiloperweek.Ditisbetervooruwgezondheiddandesnelle

manierenvanafvallen,endekansdatunietsnelweer

aankomtisveelgroter.

Wiltuprofessionelebegeleidingbijhetafvallen?

Overlegdanmetuwartsovereenverwijzingnaareen

diëtist.Envergeetnietomooktebewegen.

Meerinformatievindtuindebrochure

“OverGewicht”vandeNederlandseHartstichting.Hoe

udezebrochurekuntaanvragen,leestuoppagina35.

Leren omgaan met spanningen

Spanninghoortbijhetleven,isniettevoorkomenenjehoefterniet

ziekvanteworden.Maarsomswordthetiemandteveel,omdathijof

zijnietzogoedmetspanningenomkangaanofomdatdedruktegroot

wordt.Datnoemenwe‘stress’.Menbrengtlangdurigestressinverband



metongezondeleefgewoontenenhogebloeddruk.Doordeongezonde

spanninggaanmensenerookvakerongezondeleefgewoontenopna

houden:zegaan(weerofmeer)roken,drinkenofsnelenongezondeten.

Ditsoortgewoonten,endeverhoogdebloeddrukbijstress,verhogende

kansopeenvolgendhartinfarct.Gabijuzelfnahoeuopspanningen

drukreageert.Trektuhetzichteveelaan,tenkostevanuwgezondheid?

Probeerdantelereneropeenmeerontspannenmaniermeeomtegaan.

Tijdenshethartrevalidatieprogrammamaaktukennismetmethoden

omteontspannen.Alsditechteenaandachtspuntis,geefditdanaan,

dankuntuhiervoorextrabegeleidingkrijgen.

Hoegaatubijvoorbeeldmetuweigenemotiesom?Kroptuzeop?

Praaterlieverovervoordatudriftigwordt.Leerhoeuuwlichaamkunt

ontspannenenalsugaatzittentobben:vraaguzelfafofhetwelwaaris

watudenkt.Isuwangstterecht?

Alshetuechtveelmoeitekostomuteontspannen,doedanadem-

halingsoefeningen,yogaofandereoefeningen.Vraaguwhuisartsof

cardioloogominformatie.

Angst, depressie of eenzaamheid

Hetisbelangrijkomcontactenmetuwnaasten,familieenvriendente

houden.Zijkunnenusteunenenhelpenwaarnodig.Ookishetgoed

vooriedermensomdagelijksaanspraaktehebbenenzonuendangezellige

dingentedoen.Mochtutochechtindeputzitten,zoekdanhulp,bespreek

ditmetuwhuisartsofvraageengesprekaanmeteendeskundigehierover.

Medicijnen volgens voorschrift innemen

Devoorgeschrevenmedicijnenzijnbedoeldvoordelangetermijn,om

deomstandighedenwaaronderuwhartmoetwerkenopeenoptimaal

niveautestabiliseren.Alsuzichbetervoelt,moetuzeduszekerdoor

blijvengebruiken.Maarookalsuzichníetbetervoelt,ofalsubijwer-

kingenondervindt,kuntuernietzomaarmeeophoudenofzelfde

hoeveelheidverminderen.Bespreekdewerkingendebijwerkingenvan

demedicijnenaltijdmetuwarts.Mogelijkkanhijofzijuanderemedi-

cijnenvoorschrijven.Zorgdatuuwmedicijnkaartopzakheeftendat

dezealtijdklopt.Uwapotheekofartskanuhiermeehelpen.Iedere

veranderingmoethieropookwordenbijgehouden.

ECG

Hetcardiogramdatbijcontrolesbijdecardioloogwordtgemaakt,

vertoontvaakspecifiekekenmerkendiealleenbijuvantoepassingzijn.

Hetiseensoortvingerafdrukvanuwhart.Mochtuopreiszijnener

gebeurtietswaardoorereenECGmoetwordengemaakt,dankanmen

diepasechtgoedbeoordeleninvergelijkingmeteeneerdercardiogram.

Bijvoorbeeldnaeenhartinfarcttreedtereenafwijkingopdievaak

blijvendis.DatisbelangrijkbijdebeoordelingvaneenECG.Hetisdus

handigalsueenkopiebijuwpapierenbewaart.

Laat uw bloeddruk eens per jaar controleren

Hogebloeddrukveroorzaaktzelfbijnanooitklachten,maartochishet

weleenrisicofactorvooreenhartinfarct.Eenverhoogdebloeddrukver-

snelthetvernauwingsprocesindebloedvatenenzorgtervoordathet

harthardermoetgaanwerken.Laatuwbloeddrukdaaromeensperjaar

doordehuisartscontroleren.


Meer informatie

Informatielijn

BijdeInformatielijnvandeNederlandseHartstichtingkuntuterecht

metvragenoverhart-envaatziekten,eengezondeleefstijlenrisicofacto-

ren.Hettelefoonnummeris:0900 3000 300(lokaaltarief)vanmaandag

t/mvrijdagvan9.00tot13.00uur.

Brochures

DeNederlandseHartstichtinggeeftbrochuresuitovergezondevoeding,

meerbewegen,roken,tehoogcholesterol,hogebloeddruk,overgewicht,

diabetesmellitusenoverdiversehart-envaatziektenengeneesmid-

delen,enookeengeneesmiddelenkaart.Dezegratisbrochuresenkaart

kuntuaanvragenviadewebsite:www.hartstichting.nlofmethetreac-

tiekaartjeindezebrochure.

Trombose

Eentrombosedienstbijuindebuurtvindtuopdewebsitevande

FederatievanNederlandseTrombosediensten(FNT).Opdezesitekunt

uookantwoordenvindenopdemeestgesteldevragenvanpatiëntendie

bijdetrombosedienstonderbehandelingzijn.Ookkuntudaarde

brochure“Informatievoormensenmettrombose”bestellen.

FederatievanNederlandseTrombosediensten

Postbus200,2250AEVoorschoten

Telefoon:0715617776

E-mail:[email protected],Website:www.fnt.nl


Zelfantistollingregelen

DeStichtingZelfmanagementOraleAntistollingspatiëntenNederland

(STIZAN)behartigtdebelangenvanallepatiënteninNederlanddiein

overlegmetdetrombosediensthuneigenantistollingsmedicatieregelen

(zelfthuisprikken).Ukunterterechtvoorinformatieenadviesenviade

STIZANkuntuincontactkomenmetanderendiehunantistollingzelf

regelen.

STIZAN

Stationsplein6,3618LEAmersfoort

Telefoon:0900–2505250(€0,10perminuut)

E-mail:[email protected],Website:www.stizan.nl

Stoppen met roken

Hebtuvragen,adviesnodig,ofgewoonbehoefteaaneensteuntjeinde

rug,dankuntu7dagenperweeken24uurperdagbellenmetdeinfor-

matielijnvanSTIVORO(hetexpertisecentrumvoortabakspreventie):

09009390(0,10perminuut).Vanmaandagt/mvrijdagtijdenskantoor-

urenkuntuopditnummerterechtvooreenpersoonlijkgesprek.

STIVOROvooreenrookvrijetoekomst

Postbus16070,2500BBDenHaag

Website:www.stivoro.nl

Gezonde voeding

HetVoedingscentrumgeeftbrochuresuitovergezondevoedingen

diëten,waaronderdebrochures‘Dieetbijverhoogdebloeddruk’en

‘Dieetbijverhoogdcholesterolgehalte’.

MetallevragenovervoedingkuntubellenmethetVoedingscentrum.

Opdewebsitevindtuveelinformatie.



Voedingscentrum

Postbus85700,2508CKDenHaag

Telefoon:0703068888vanmaandagt/mvrijdagvan9.00tot17.00uur.

Website:www.voedingscentrum.nl

Diabetes mellitus (suikerziekte)

DeDiabetesverenigingNederland(DVN)behartigtdebelangenvanalle

mensenmetdiabetesengeeftondersteuningbijhetstrevenomeennor-

maalenactiefleventeleiden.OmdezeredenorganiseertdeDVNdiverse

activiteiten.VoorpersoonlijkevragenkuntudeDiabeteslijnbellen;deze

lijnis24uurperdagen7dagenperweekbereikbaar(’snachtsalleenin

noodgevallen):033 463 05 66.

DiabetesverenigingNederland(DVN)

Postbus470,3830AMLeusden

E-mail:[email protected],Website:www.dvn.nl

Erfelijk hoog cholesterol

BijDeHart&Vaatgroepkuntuterechtvoorvoorlichtingovererfelijk

hoogcholesterol,lotgenotencontactenbelangenbehartiging.

HetadresvanDeHart&Vaatgroepvindtuoppagina40.

DeStichtingOpsporingErfelijkeHypercholesterolemie(STOEH)

heeftalsdoelallemensenmetfamiliairehypercholesterolemie(FH)

inNederlandtevinden.Zijdoenbevolkingsonderzoekmetbehulpvan

eenDNA-testenfamilieonderzoek.

STOEH

Paasheuvelweg15,1105BEAmsterdam

Telefoon:0206971014

E-mail:[email protected],Website:www.stoeh.nl

De Hart&Vaatgroep

Van en voor mensen met een hart- of vaatziekte

DeHart&Vaatgroepisdepatiëntenorganisatievanenvoormensen

meteenhart-ofvaatziekte.Zowellandelijkalsregionaalricht

DeHart&Vaatgroepzichopinformatievoorziening,lotgenotencontact,

leefstijlmanagementencollectievebelangenbehartiging.

RuimeenmiljoenmenseninNederlandheefttemakenmeteenaandoe-

ningaan‘hartofvaten’.Sommigemensenhebbenertijdelijklastvanen

zijnnabehandelingweergenezen.Anderenhebbendoorbijvoorbeeld

eeninfarctinhartofhersenenbehoorlijkeschadeopgelopenenmoeten

(derestvanhunleven)metdegevolgendaarvanleven.Hoedanook,de

meestemensenmogenineensnogmaarweinigenmoetenaandeslag

omtezorgendathunklachtennietoptredenofverergeren.

Voorhunbehandelingenbegeleidingkunnenzeeenberoepdoenop

specialisten,verpleegkundigenenhuisartsen.Ookfamilieenomgeving

staanmeestalwelklaar.Maarbijnaiedereenheeft,inwelkefasedanook,

weleensbehoefteaanwatextrainformatie,eensteuntjeinderugbijlas-

tigebeslissingenofwatextrahulpbijhetaanpassenvandelevensstijl.

DeHart&Vaatgroepisopgezetvoorendoormensendiezelf,ofhun

naasten,eenhart-ofvaatziektehebben.Bijvoorbeeldeenhartinfarct,

eenhersenbloeding,eenaneurysma,spatadersofeenaangeborenhartaf-

wijking.Ookmensendie(nog)nietziekzijnenderisico’suiteigenfami-

liekennen,bijvoorbeeldbijerfelijkhoogcholesterol,kunnenbij

DeHart&Vaatgroepterecht.DemensenbijDeHart&Vaatgroepweten

dusalsgeenanderwaternodigkanzijn,inwelkefasedanook.


DeHart&VaatgroepisontstaanuiteenfusievandeStichtingHart

inBeweging,StichtingBloedlink,VerenigingvanVaatpatiënten,Hartezorg,vereniging

vanhartpatiënten,endeStichtingHoofd

HartenVaten.Dezebundelingbiedtmeermogelijkhedenvoorindividueleondersteu-

ning,preventieenvoorlichting.Ookleidt

hettoteenkrachtigerstemindezorg,politiekenmaatschappij.

DeHart&VaatgroepispartnervandeNederlandseHartstichting.

Wat biedt De Hart&Vaatgroep?

Gezondbewegen&sporten!

Verantwoordbewegenbijmeerdan250HIB-gecertificeerde

beweegclubsinhetland.Kijkvooreenadresbijuindebuurtop

www.beweegzoeker.nl

Vida

Leefstijlmagazine,speciaalvoorleden,metachtergronden,serieuzekwestieseneen

luchtigetoon.

Gezondenlekkereten!

Kookworkshops,kookboekjes,recepten.Kijkopdewebsitevoorworkshopsbijuinde

buurt.

Foldersenbrochures

Gedetailleerdeinformatieoverhart-envaataandoeningen.Gratistedownloadenvande

siteoftelefonischaantevragen.

Verder na een hartinfarct40

www.hartenvaatgroep.nl

Eeninternetsitemetmedischeinformatieenallerhandetipsvoorhet

dagelijksleven.

Kieshetjuisteziekenhuis

HetVaatkeurmerkmetbijbehorendewebsitehelptutebeslissenover

hetjuisteziekenhuisvooruwvaataandoening.

Contactmetanderen

ViahetHart&Vaatforum,viadetelefoonoftijdensbijeenkomstenbiju

inderegio.Overalleswatuaanhethart(envaten)gaatkuntudelenmet

lotgenoten.

HetHart&Vaatpanel

Waaruuwmeningkuntgevenoverzakendieandersmoetenindezorg.

Specialelooptraining

EeninstructieboekjeofDVDen‘loopclubjes’inhetlandvoormensen

metetalagebenen.

Themabijeenkomsten

Informatiebijeenkomstenoveralinhetland.Metdeskundigesprekersende

mogelijkheidvooreigeninbreng.Houddeagendaopdesiteindegaten.

Cursusaanbod

Tijdenscursussenleertumeeroverhetlevenmetuwaandoening.

DeHart&VaatgroepisontstaanuiteenfusievandeStichtingHart

inBeweging,StichtingBloedlink,VerenigingvanVaatpatiënten,Hartezorg,vereniging

vanhartpatiënten,endeStichtingHoofd

HartenVaten.Dezebundelingbiedtmeermogelijkhedenvoorindividueleondersteu-

ning,preventieenvoorlichting.Ookleidt

hettoteenkrachtigerstemindezorg,politiekenmaatschappij.

DeHart&VaatgroepispartnervandeNederlandseHartstichting.

Wat biedt De Hart&Vaatgroep?

Gezondbewegen&sporten!

Verantwoordbewegenbijmeerdan250HIB-gecertificeerde

beweegclubsinhetland.Kijkvooreenadresbijuindebuurtop

www.beweegzoeker.nl

Vida

Leefstijlmagazine,speciaalvoorleden,metachtergronden,serieuzekwestieseneen

luchtigetoon.

Gezondenlekkereten!

Kookworkshops,kookboekjes,recepten.Kijkopdewebsitevoorworkshopsbijuinde

buurt.

Foldersenbrochures

Gedetailleerdeinformatieoverhart-envaataandoeningen.Gratistedownloadenvande

siteoftelefonischaantevragen.


Verder na een hartinfarct42

Wij zijn benieuwd naar uw reactie!

DeNederlandseHartstichtingvindthetbelangrijkdatbrochures

duidelijkeinformatiegevenenuitnodigenomtelezen.

Daaromzijnwijbenieuwdnaaruwreactieopdezeuitgave.

Ukuntuwe-mailsturennaar:[email protected]

Meerinformatie?

DeHart&Vaatgroep

Postbus132

3720ACBilthoven

Telefoon:0306594657

E-mail:[email protected]

Website:www.hartenvaatgroep.nl

De Nederlandse Hartstichting heeft deze informatie met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samen-

gesteld, maar kan geen aansprakelijkheid aanvaarden voor de juistheid, volledigheid en actualiteit

ervan. Bovendien gaat het om algemene informatie, waar niet zonder meer medische conclusies voor

een individueel geval aan kunnen worden verbonden. Voor een juiste beoordeling van uw eigen

situatie, dient u dus altijd te overleggen met uw arts of andere professionele hulpverlener.

Deze brochure en de hierin opgenomen aandachtspuntenlijst is ontwikkeld door Project 2-gesprek

(een samenwerkingsverband tussen het Academisch Ziekenhuis Utrecht en de Nederlandse

Patiënten Consumenten Federatie) in samenwerking met Hartezorg, vereniging van hartpatiën-

ten, de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie en de Nederlandse Vereniging voor Hart- en

Vaatverpleegkundigen in opdracht van de Nederlandse Hartstichting.

Daar waar in deze brochure wordt vermeld dat de cardioloog u informeert, wordt bedoeld dat de

cardioloog hier geldt als eindverantwoordelijke. Daadwerkelijk kan de informatie, afhankelijk van des-

kundigheidgebied of taaktoedeling, aan u worden verstrekt door andere behandelaars en begeleiders.

Deze brochure is tot stand gekomen met medewerking van mw. dr. I. Hellemans (cardioloog Alant

Cardio), dhr. H.A. te Nuijl, dhr. H. van Schie en dhr. J.P.F. Anderson (De Hart&Vaatgroep).

Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk,

fotokopie, microfilm, of welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van

de Nederlandse Hartstichting.

Colofon

Tekst: Vandelaar tekstbewerking, Antwerpen, i.s.m. de Nederlandse Hartstichting

Illustraties: Ben Verhagen / Comic House, Oosterbeek

Druk: Den Haag Media Groep, Rijswijk

Copyright: Nederlandse Hartstichting

Uitgave: maart 2009 (versie 1.3)

Meerinformatie?

DeHart&Vaatgroep

Postbus132

3720ACBilthoven

Telefoon:0306594657

E-mail:[email protected]

Website:www.hartenvaatgroep.nl

Informatielijn

0900 3000 300 (lokaal tarief)

Postbus 300, 2501 CH Den Haag

www.hartstichting.nlGiro 300

30

09

03

PZ

16

D

eze

bro

chu

re i

s ve

rva

ard

igd

uit

ch

loo

r- e

n z

uu

rvri

j p

ap

ier

Verder na een hartinfarct - VMSzorg · 2019-02-04 · Het adres van de STIZAN vindt u achterin deze...

Documents

Transcript of Verder na een hartinfarct - VMSzorg · 2019-02-04 · Het adres van de STIZAN vindt u achterin deze...