Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke...

33
19 april 2011 1 Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven Piet Lagas (Planbureau voor de leefomgeving)

Transcript of Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke...

Page 1: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

19 april 2011

1

Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven

Piet Lagas

(Planbureau voor de leefomgeving)

Page 2: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

19 april 2011

2

Inhoud

1. Belang van Groen in de stad2. Verdeling groen in G43. Straatbomen in de stad4. Groene daken5. I have a dream - baten 6. Perspectieven

Page 3: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 20113

Belang van meer groen in de stad

� Beter vestigingsklimaat door prettiger leefomgeving

� Meer sociale cohesie

� Meer temperatuurdemping; minder wateroverlast

� Meer biodiversiteit

� Hogere prijs voor de woning

� Gezondheidswinst 10% groen vs 90% groen (Vitamine G)

– 25% minder diabetes

– 30% minder COPD

– 33% minder depressies

Page 4: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 20114

Beleid Groen in de stad

� Beleid overheid – Nota ruimte

› 75 m2 groen/woning

– Verstedelijkingsafspraken (MIRT)

› 75m groen,blauw /woning

– Subsidie via ISV en ILG

– Uitvoering taak gemeenten

� Beleid gemeenten– Groene beleidsplannen G4

– Meer groen, beter groen en betere verbindingen

Page 5: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 20115

Indicatoren

� % groen per gemeente/wijk/buurt

� bomen per woning

� groene daken areaal

� ‘totaal’ groen/water per woning (nog niet)

Page 6: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 20116

Groen in de G4 en G31

Groen in de G4 “vergelijkbaar “

met overige G31 steden

Groen in G31 als % van het BBG

0 5 10 15 20 25

SchiedamLelystadHeerlenArnhem

NijmegenSittard-Geleen

HengeloDordrecht

ZwolleMaastrichtGroningen

Leidens-Hertogenbosch

AmsterdamAlkmaar

UtrechtVenlo

EmmenEnschedeZaanstad

LeeuwardenEindhoven

TilburgDeventer

AlmeloRotterdam

BredaHaarlem

s-GravenhageHelmond

% groen oppervlak

Page 7: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 20117

Tevredenheid over groen in de stad

Page 8: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 20118

GROEN Gemeente of Wijk of Buurt ?

BuurtGemeente Wijk

Page 9: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 20119

Amsterdam - Groenoppervlak per buurt

Ca 20% oppervlak Rood/Oranje

Ca 50% inwoners

Page 10: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 201110

Den Haag - Groenoppervlak per buurt

Ca 25% Rood/Oranje

Ca 60% inwoners

Page 11: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 201111

Rotterdam - Groenoppervlak per buurt

Ca 15% Rood/Oranje

Ca 35% inwoners

Page 12: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 201112

Utrecht - Groenoppervlak per buurt

Ca 20% Rood/Oranje

Ca 35% inwoners

Page 13: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 201113

Krachtwijken in G4

Krachtwijken van de G4

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Stationsbuurt- DHOude Noorden- RdamTransvaalkwartier-DH

Schilderswijk-DHAmsterdam OostKanaleneiland- UBergpolder-RdamOverschie-Rdam

Ondiep-UCrooswijk-RdamOud Zuid-Rdam

Amsterdam NoordOude Westen-Rdam

Zuid Oost-UtrechtBos en Lommer-Adam

Nieuw West AdamZuid-West-Den Haag

Vreewijk-RdamZuid Tuinsteden-Rdam

Overvecht-UtrechtBijlmer-Adam

m2

groe

n/w

onin

g

Page 14: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 201114

2. Straatbomen

Page 15: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 201115

Straatbomen

� Belang van bomen in straat

– Schaduwwerking, verkoeling

– Zomers schaduw; winters zondoorlatend

– Beleving

� Beleid Gemeenten

– Specifiek beleid om extra bomen te planten

– Speciale aandacht voor monumentale bomen

– Richtlijn 2,1 boom per woning

– Probleem is soms ruimte bovengronds en ondergronds

Page 16: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 201116

Straatbomen in G4

-

0,50

1,00

1,50

2,00

2,50

Amsterdam Rotterdam Den Haag Utrecht AmbitieDuurzame

stedenbouw

Bom

en /

won

ing

Page 17: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 201117

Verdeling bomen per wijk

Straatbomen in enkele wijken

- 0,20 0,40 0,60 0,80 1,00

Den Haag

DH - Segbroek

DH-centrum

Amsterdam

A'dam - Oud-Zuid

A'dam - Centrum

Rotterdam

R'dam Feijenoord

bomen / woning

Page 18: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 201118

3. Groene daken/gevels

Page 19: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 201119

Groene daken - belang

� Warmte demping � Stads Hitte Eiland

– +6% groendak � piek -1,5* C � -5% energie

� Waterberging

– minder overstroming van straten etc

– Minder waterzuivering nodig

Page 20: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 201120

Groene daken - beleid

� Subsidie voor aanleg van groene daken

– Grote steden 25 – 30 € per m2

– Subsidie gever: Gemeente + waterschap

� Facilitering aanleg geveltuinen

– Planten en grond verkrijgbaar

Page 21: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 201121

Hittekaart

33

27

23

30

24

Nieuw mathenesser 33Centrum 31

Tarwewijk Charlois 30 Nieuw Crooswijk 27

Pendrecht 26Hoogvliet 25Vreewijk 25

Schiebroek 24 Ommoord 23

Kralingse bos 21

Gem T van 15 zomerdagen

Klok et al (TNO, 2010)

25

21

31

25

26

Page 22: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 201122

Groene daken

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

Amsterdam(Taxatie)

Rotterdam Den Haag Utrecht

m2

gro

en d

ak

Nu

Groene daken

Groene daken

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

Amsterdam(Taxatie)

Rotterdam Den Haag Utrecht

m2

gro

en d

ak

plannen

Nu

Page 23: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 201123

Conclusie mbt verdeling Groen in de stad(G4)

� Stadscentra

– Groen/water � vaak < 10 % opp.

– Straatbomen � onvoldoende

– Dak en gevelgroen � onvoldoende

– Particulier groen � meestal heel weinig

� Wijken buiten het centrum

– Meestal voldoende groen

Page 24: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 201124

I have a dream

Page 25: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 201125

Gevolgen voor de wijk

� Beter vestigingsklimaat, Meer sociale cohesie, Prettiger leefomgeving etc

� Maar ook economische gunstig!

� GROEN LOONT!

Page 26: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 201126

Baten van groen (Groen Loont; Triple E)

Bade, Smit, Tonneijck; 2011

Besparing Energiekosten€ 60 miljoen/Jaar

Prijzen woningen + €17,5 miljard

Besparing kosten Waterzuivering

€ 60 miljoen/Jaar

Besparing zorgkosten€ 1,4 miljard/Jaar

Page 27: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 201127

Hoe realiseer je deze droom?

� Wat zijn de perspectieven van rijksbeleid?

� Wat zijn de perspectieven van gemeentelijk beleid?

Page 28: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 201128

Perspectieven beleid rijk

� Geen geld meer uit ISV – GIOS geschrapt

� Geen geld meer uit ILG– Groen om de stad (brief Bleker)

� Alleen nog budget voor Krachtwijken– Circa 1 miljoen per G4-gemeente

� Algemeen – aandacht voor beter vestigingsklimaat, gezonde

leefomgeving

– Uit zich niet in budget

Perspectieven

Page 29: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 201129

Perspectieven beleid gemeenten

� Minder geld voor groenbeheer bij gemeenten

– Amsterdam -19% (2011)

– Den Haag -14% (2011)

– Alle gemeenten in Nederland -9% (2011)

� Meer aandacht voor groen tbv Vestigingsklimaat en Klimaatadaptatie

– Subsidies voor groene daken en groene gevels

– Acties voor meer straatbomen

Page 30: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 201130

Perspectief Groen in de stad

� Groen in de stad onder druk– Door minder beheer verslechtert de situatie

– Door minder subsidie

– Door meer binnenstedelijk bouwen

� Krachtwijken kunnen een kwaliteitsslag maken– Door rijkssubsidie

� Aandacht voor bomen– Vaak geen geld of plaats

� Meer oppervlak groene daken en gevels– Door gemeentelijke subsidies en klimaataandacht

Page 31: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 201131

� Prioriteiten

– 1e prioriteit kleinere buurtparken of plantsoenen

– 2e prio stadsparken

– 3e prio recreatiegebieden

� Groen IN de stad vaak ten koste van Groen OM de stad

� Ontwikkeling van nieuw groen wordt doorgeschoven

� Efficiëntieslag in beheer

Ontwikkelingen in beleid gemeenten

Page 32: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 201132

Kansrijke beleidsopties gemeenten

� Burgerparticipatie

– Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’s hof, Bikkershof)

– Veel goede ervaringen met volkstuinen (Amsterdam, Rotterdam)

– Samen buiten het groen beheren werkt goed (sociale cohesie)

� Voeg iets toe aan het groen

– bijv. bankje of speelplaats of sportveldje erbij

� Samenwerken met bedrijven/instellingen

– Bedrijven groen laten financieren (breng de waarde in beeld)

– Sociale diensten inschakelen (Roteb Rotterdam; beheer plantenschalen)

Page 33: Verdeling van Groen in de G4 en perspectieven · Piet Lagas 32 19 april 2011 Kansrijke beleidsopties gemeenten Burgerparticipatie – Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’shof, Bikkershof)

Piet Lagas 19 april 201133

Kansrijke beleidsopties gemeenten

� Burgerparticipatie

– Voorbeelden Utrecht/Den Haag (Emma’s hof, Bikkershof)

– Veel goede ervaringen met volkstuinen (Amsterdam, Rotterdam)

– Samen buiten het groen beheren werkt goed (sociale cohesie)

� Voeg iets toe aan het groen

– bijv. bankje of speelplaats of sportveldje erbij

� Samenwerken met bedrijven/instellingen

– Bedrijven groen laten financieren (breng de waarde in beeld)

– Sociale diensten inschakelen (Roteb Rotterdam; beheer plantenschalen)

Zo kan het dus ook!