De Rijswijkse Situatie

Beeldvormende sessie gemeenteraad Rijswijk

13 november

Mark Bal

Opzet

1. Ontwikkeling Energievisie Rijswijk

2. Rol / positie gemeenteraad

3. Financiële regelingen

1 Beelden energievisie

1 Beelden energievisie

• Klimaatakkoord, 2 graden Celsius

• 80-95% CO2 reductie in 2050

• Energieakkoord 2013

• Energieneutrale gebouwde omgeving 2050

• Stop met aardgas winnen in 2030

• Verbod mono Cv-ketel 2021?

• Aardgasvrij bestaande bouw

• Klimaatakkoord

• Rode draad ‘Global goals duurzaamheid’

• Luchtkwaliteitsnorm WHO 2030

• Energieneutrale gemeente in 2040

• circulaire economie in 2050

• Duurzaam inkoopbeleid gemeente

• Convenant klimaatadaptief bouwen

• Lokaal Klimaatakkoord wijkaanpak?

• ?

Wat zijn de afspraken?

Vele wensen

en duurzame mobiliteit

Inzicht in energiestroom Rijswijk

Afbakening Rijswijk

• De energievisie gaat vooral in op bebouwde omgeving

• Redenen

• Is de grootste energieverbruiker

• Is beïnvloedbaar door gemeente

• Heeft grote impact op inwoner

• Regie vanuit gemeente

• 2021 ‘transitievisie warmte’ Rijswijk beschikbaar (uitwerking

per wijk gereed als opdracht vanuit het Rijk)

Inzicht Rijswijk en regio

• Regionale Energie Strategie (RES): ALLES IS NODIG!

-Er is potentieel een overschot aan warmte

-Er is potentieel een tekort aan elektriciteit

-Er is weinig ruimte voor windenergie op land

-er is te weinig ruimte voor zonne-energie

-Rijswijk heeft geen ruimte om zelfvoorzienend te zijn

• Energieneutraal in 2040 betekent tempo van 1.200 woningen/jaar

Inzicht algemeen: effect

Transitiebeeld aardgasvrije opties

Inzicht algemeen: kosten

Vuistregel: woningen van na 2000 aanpasbaar tot all-electric

Warmtenetten

Kosten transitiegereed maken woning (basisisolatie

+ ventilatie + elektrisch koken)

€7.000 - €13.000

Kosten infrastructuur (aansluitkosten) €4.000 - €7.000

Kosten per woning totaal €10.000 - €20.000

All-electric

Kosten transitiegereed maken woning (vergaande

isolatie + ventilatie + elektrisch koken)

€18.000 - €29.000

Kosten installaties (o.a. warmtepomp) €8.000 - €16.000

Kosten per woning totaal €26.000 - €45.000

Gasloos wonen in Rijswijk kost € 20.000, maar wie betaalt het? Datum

nov 5, 2018

Warmtekaart Rijswijk

Potentie geothermie

Waar aan de slag met verkenning?

Strijp Proeftuin voor lage temperatuur concepten gericht op particulieren

• Relatief nieuwe wijk, gebouwd na 1990

• Vooral grondgebonden rijwoningen

• Woningen zijn al redelijk tot goed geïsoleerd

Eigenschappen

• All-electric of andere kleinschalige wijkoplossingen

Kansrijke techniek

• Voornamelijk particulieren(76 procent)

• Werkgroep aardgasvrij

Wie?

Te Werve Lokale warmtevoorziening, koppelkansen onderzoeken

• Naoorlogs, veel 1950-1975

• Hoge dichtheid gestapelde bouw

• 2100 woningen

Eigenschappen

• Collectieve verwarming

• Lokaal warmtenet

• Oppervlaktewater + WKO + buurwarmtepomp

Kansrijke techniek

• Woningcorporaties 48%

• VvE’s

• Utiliteit

• Eigenaar bewoners

Wie?

Ministerbuurt (gevolgd door Steenvoorde Zuid, Muziekbuurt, Artiestenbuurt, Kleurenbuurt)

Kansen voor een warmtenet met massa

• Naoorlogs, veel 1950-1975

• Hoge dichtheid gestapelde bouw

• Mininsterbuurt 1700 wonigen, alle wijken gezamenlijk 10.000 woningen

• Op enkele plekken collectieve ketels

Eigenschappen

• Geschikt voor collectieve verwarming

• Mogelijke bronnen op termijn Leiding door het Midden en geothermie

• Starten met tijdelijke voorziening

Kansrijke aardgasvrije oplossing

• Startmotor warmtenet: woningcorporaties 60%

Verder:

• Winkelcentrum in den Bogaard - transformatie

• Utiliteit

• VvE’s

• Eigenaar bewoners

Wie?

Ministerbuurt

Te Werve

Strijp

3 wijken 3x anders

2 Rol / bevoegdheid gemeente?

Van gemeente wordt de regierol verwacht

Organiseren en opstarten programma-aanpak

Welke rollen heeft de gemeente?

• Aanjager

• Financier

• Facilitator

• Belanghebbende

• Handhaver

• ….

2 Rol / bevoegdheid gemeente?

• Gemeente geeft richting, is niet bepalend!

• Gemeente kan lokaal stimulerend beleid ontwikkelen (wortel)

• Gemeente heeft (nog) geen bevoegdheid tot afdwingen (stok)

Centrale vraag:

• Welke duurzame energievoorziening na het aardgas?

• Welke haalbare en betaalbare oplossing?

• Oplossing collectief of individueel?

• Kernwoorden: voorlichting en samenwerking

Kaders vanuit gemeente

1. Betaalbaarheid en comfort voor de eindgebruiker staan

voorop

2. We baseren keuzes op de laagste maatschappelijke kosten

en starten daar waar de grootste mate van zekerheid is

3. Bewoners (particulieren, VVE’s en huurders) en andere

eindgebruikers worden betrokken in de uitvoering

4. We werken vanuit een gebiedsgerichte aanpak

5. We streven naar een volledig duurzame warmtevoorziening op

termijn

6. We werken toe naar praktisch uitvoerbare, realistische en

effectieve acties en afspraken, waarbij samenwerking

centraal staat

7. …

Goede voorbeeld tonen

• Kansen voor het goede voorbeeld zijn schaars!

• Welke input meegeven bij o.a. nieuwbouw en

buitenruimte?

• BENG of ENG bij gemeentelijk vastgoed?

• Vooruitlopen op regelgeving? (vb Rijswijk Buiten)

• Inbreng duurzame eisen vs kosten?

• Idem bij invloed op maatschappelijk vastgoed?

• Gemeente vraagt anderen ook om het goede voorbeeld

(woningcorporatie, particulier)

Raakvlakken

• De leiding door het midden (LdM)

• Beatrixlaan

• Verduurzaming woningvoorraad corporaties

• Verduurzamen particuliere woningvoorraad (VvE-aanpak)

• Verduurzamen gemeentelijk (maatschappelijk) vastgoed

• Verduurzamen bedrijventerreinen (label C 2023 pilot MRDH)

• Wijkaanpak Te Werve, een integrale ontwikkelaanpak

• Koppelkansen (werkgelegenheid, bedrijven, …)

• Communicatiecampagne duurzaamheid

• Managen van verwachtingen

Kernpunten keuze

Vaststellen energievisie

• Daarmee zet gemeente Rijswijk een koers uit

• Is het startpunt voor verdere uitwerking

• Is startpunt voor intensieve samenwerking stakeholders

• Vraagt meerjarige inzet en regie vanuit de gemeente

• Betekent ‘groen licht’ voor uitwerking warmtenet

• Geeft meer duidelijkheid naar bewoners en bedrijven

Beoogde mijlpalen

• Besluit gemeenteraad (februari 2019)

• Samenwerkingsovereenkomst met stakeholders (februari)

• Start communicatiecampagne (maart)

• Indiening proeftuin aardgasvrije wijk BZK (juli)

• Wijk-businesscase uitgewerkt (december)

We staan niet stil

3 Financiële regelingen

• Werk in uitvoering: Klimaatakkoord

3 Financiële regelingen

• Vele vragen en beperkt antwoorden

• Antwoorden ontstaan ‘tijdens de rit’

• Transitie: Systeemaanpassing stap voor stap

• Betaalbaarheid staat hoog op de agenda

• Kansen met proeftuinen

3 Financiële regelingen

• Investeringssubsidie duurzame energie (ISDE)

• Subsidie energiebesparing eigen huis binnen VvE (SEEH)

• Processubsidie VvE

• Subsidie op isolatie

• Energiebespaarlening 10, 15 (en 30 jaar verwachting in 2019)

• Zon, salderen, BTW verrekening , postcoderoos

• Stimulering Energieprestatie huursector (STEP)

• Lokale stimuleringsregelingen

• Energie Investeringsaftrek (EIA voor bedrijven)

• Subsidieregeling stimulering bouw en onderhoud

sportaccommodaties

3 Verbinden geldstromen

• Als gemeente slim inspelen op kansen

• Bijvoorbeeld VNG Innovatieve gelden

• Bijvoorbeeld MRDH INTERREG-middelen

• Bijvoorbeeld MRDH pilot duurzaam bedrijventerrein

• Proeftuin BZK 2019?

Energie in Rijswijk