PedicureLes

Fysiologie algemeenKollaart opleidingen

Wat is fysiologie?

Het functioneren van het menselijk lichaam.

In de fysiologie gaat het om het functioneren van het menselijk lichaam, het lichaam bestaat uit miljoenen cellen.

Met deze cellen kunnen weefsel gevormd worden, met de verschillende weefsel kunnen we organen bouwen en met organen die binnen hetzelfde systeem functioneren bouwen we orgaanstelsels, alle orgaanstelsels vormen een organisme zoals de mens.

Cel

Weefsel

Orgaan

Orgaanstelsels

Organisme

De cellen zijn zelfstandige structuren, de kleinste zelfstandige deeltjes van het menselijk lichaam.

Deze cellen kunnen stofwisselen, ze kunnen voedingstoffen en zuurstof opnemen, verbranden en energie vrijmaken en de afvalstoffen van de verbranding weer afvoeren.

De weefsels bestaan dus uit cellen met een verbranding zodat deze weefsels kunnen functioneren.

Er zijn 4 belangrijke hoofdgroepen:

Huidweefsel

Spierweefsel

Steunweefsel

Zenuwweefsel

Deze weefsel worden dus gebruikt om werkende organen te bouwen.

Het huidweefsel als bedekking en bescherming aan de buitenzijde maar ook als afvoerend orgaan (zweet en warmte).

Spierweefsel met de mogelijkheid om samen te trekken in onze skeletspieren en de uit zichzelf werkende uitvoering in de organen.

Steunweefsel voor onze botten en pezen maar ook onder onze huid voor stevigheid en elasticiteit.

Zenuwweefsel is het weefsel dat elektrische stroompjes kan voortgeleiden en wordt in ons lichaam gebruikt om prikkels te geven en het lichaam te besturen.

Nu we weten dat een cel voedingsstoffen en zuurstof nodig heeft kunnen we gaan kijken hoe deze in de cel terecht komen.

De voedingsstoffen komen via onze mond in een orgaanstelsel dat het spijsverteringsstelsel heet, daar worden de voedingsstoffen eruit gehaald, klein gemaakt en de aanwezige bacteriën gedood.

Via het laatste orgaan van de spijsvertering de lever komen de voedingsstoffen dan gedoseerd in het bloed.

Alles wat we niet in ons lichaam kunnen gebruiken gaat via de dikke darm weer naar buiten.

De zuurstof komt via onze ademhalingswegen naar binnen, de stof wordt opgevangen en de lucht verwarmd.

Via de longblaasjes diep in de longen kan de zuurstof dan in hetbloed terecht komen.

In de bloedsomloop wordt bloed door onze slagaderen heen gepompt en door onze aderen terug gehaald ondertussen zorgt het bloed dat alles van en naar de lichaamscellen vervoerd wordt.

Voedingsstoffen worden aangevoerd en afvalstoffen worden afgevoerd.

Je snapt dat het constant houden van de bloedvloeistof belangrijk is omdat er zoveel afvalstoffen in terecht komen, het is de taak van de nieren om de samenstelling van het bloed goed te houden.

Alles wat er niet in hoort of er teveel in voorkomt wordt afgegeven en komt in de urine terecht.

Als je dus als pedicure goed je werkzaamheden wilt kunnen uitvoeren wil je verstand hebben van de fysiologische onderdelen die in het boek algemene anatomie en fysiologie besproken worden.

Deze onderdelen zijn:

Celleer (cytologie)Weefselleer (histologie)De huid, klieren, haren en nagelStofwisselingSpijsverteringAdemhalingNierenBloedsomloop en lymfestelselHormonale stelselZenuwstelsel

Het hele lichaam is dus gemaakt van cellen.

Cellen zijn het kleinste zelfstandige deeltje van het menselijk lichaam.

Ons lichaam en dat van bijna alle dieren is meercellig en er zijn ook verschillende soorten gespecialiseerde cellen aanwezig.

Alle met het oog zichtbare planten en dieren zijn meercellig.

Eencellige diertjes:

Protozoa (van het Griekse: prootos=eerste, zoo-on=dier; "oerdiertjes")

Protozoa worden in vier groepen verdeeld; volgens de manier waarop ze zich voortbewegen:

zweepdiertjes. Deze bezitten zweepdraden waarmee ze kunnen voortbewegen en voeden. trilhaardiertjes. Deze hebben kleine trilhaartjes over de gehele cel. Met deze trilhaartjes kunnen ze voortbewegen en zich voeden. amoebocyten. Deze hebben geen vaste vorm en hebben schijnvoetjes. Met deze schijnvoetjes kunnen ze voortbewegen en zich voeden.sporediertjes. Dit zijn ingewikkelde eencellige die vooral als parasieten leven.

Eencellige diertjes:

Protozoa (van het Griekse: prootos=eerste, zoo-on=dier; "oerdiertjes")

Pantoffeldiertje

Eencellige planten:

Eencellig wierEencellig alg

Gist eencelligSchimmel meercellig (bij spoorvorming)

Bacteriën eencellig

Een cel leeft en heeft een aantal kenmerkende eigenschappen zoals:

- de stofwisseling: dat is het opnemen, verwerken en uitscheiden van stoffen

- het verrichten van arbeid (bijvoorbeeld bewegen), een proces dat energie kost

- het vermogen om op prikkels uit de omgeving te reageren

- voortplanting

- groei (mogelijk door de stofwisseling)

DE BOUW VAN DE CELLEN

Celmembraan/celwand.

Dit celmembraan vormt de begrenzing van de cel. Het is de grens tussen de ruimte buiten de cel (extracellulaire ruimte) en de inhoud van de cel (intracellulaire ruimte).Het celmembraan is een dun vlies met kleine gaatjes (poriën) dat onder andere voedingsstoffen, afvalstoffen en water kan doorlaten. Dit is mogelijk in twee richtingen: vanuit de cel naar buiten toe en van buiten de cel naar binnen. Niet alle stoffen kunnen zonder meer het membraan passeren.

We noemen het celmembraan om deze eigenschap semi-permeabel of selectief doorlaatbaar.

Celvloeistof,

het cytoplasma bestaat voor 75% uit water en voor de rest uitvoedingsstoffen zoals eiwitten, lipoïden (vetachtige stoffen), koolhydraten en mineralen.

Celkern

De celkern is evenals de cel omgeven door een wand: de kernwand. De celkern heet ook wel nucleus en de kernwand heet ook wel kernmembraan.Dit membraan is dubbelwandig.

Menselijke chromosomen

De menselijke celkern bevat 46 chromosomen. De chromosomen zijn de dragers van de erfelijke eigenschappen. De chromosomen hebben allemaal een karakteristieke opbouw. Alle chromosomen zijn paarsgewijs aanwezig. Er zijn 23 paren chromosomen.

De chromosomen zijn alleen duidelijk te zien tijdens de celdeling.

Buiten de celdeling ontrollen ze zich als het ware en lijken ze op korreltjes in de kern.

Deze korreltjes worden de chromatinekorrels genoemd.

Menselijke chromosomen

Chromosoom tijdens celdeling1. Chromatide2. Centromeer3. Korte arm4. Lange arm

Menselijke chromosomen

Genen en DNA

Chromosomen bevatten verhoudingsgewijs enorme hoeveelheden DNA. Ze hebben de informatie voor miljoenen erfelijke eigenschappen. Een stukje DNA dat de informatie bevat voor één erfelijke eigenschap wordt een gen genoemd.

De genetica is de wetenschap die zich bezighoudt met erfelijkheidsvraagstukken.

Steeds meer ziekten blijken tegenwoordig beïnvloed te worden door erfelijke factoren.

Centraallichaampjes

In het cytoplasma bevinden zich nog twee heel bijzondere lichaampjes, die pas duidelijk zichtbaar worden als de cel zich gaat delen. Dit zijn de centraallichaampjes of centriolen.Als de celdeling inzet, schuiven de centriolen naar de polen van de cel, waar ze zich verdubbelen.

Tussen de centriolen vormen zich dan spoeldraden, waarop de chromosomenparen een plaats zoeken.

Celorganellen

Buiten de kern bevinden zich een groot aantal lichaampjes in hetcytoplasma, de organellen, waarin de signalen, die door de kern worden uitgezonden, worden vertaald om de gewenste stoffen te maken.

DE FUNCTIE VAN DE CELDe functie of levensverrichtingen van de cel kunnen we verdelen in:

Animale levensverrichtingen. prikkelbaarheid. beweging

Animale functies zijn die functies, welke reageren op prikkels van de buitenwereld en zo ons organisme de mogelijkheid bieden zich daarop in te stellen. Uitval van een van deze functies behoeft niet tot de dood te leiden. Tot deze functies behoren de zintuigen, de bewegingsorganen en het animale zenuwstelsel (willekeurige zenuwstelsel).

Vegetatieve levensverrichtingen

. stofwisseling

. groei

. voortplanting

Vegetatieve functies zijn die functies, die direct te maken hebben met de behoefte aan energie. Wanneer een van deze functies zou uitvallen, zou dit tot de dood leiden. Tot deze functies behoren: stof- en energiewisseling, warmteregulatie, ademhaling, voeding en spijsverteringen uitscheiding.

Als verbinding c.q. coördinatiesystemen fungeren de bloedsomloop, lymfestelsel, hormoonstelsel en het vegetatieve zenuwstelsel(onwillekeurige zenuwstelsel). En voor het in stand houden van de soort, de voortplanting.

-animale levensverrichtingen

.beweging Elke cel is in staat zich te bewegen. Enkelvoudige cellen doen dat door van vorm te veranderen (uitstulpingen, schijnvoetjes of een soort zweepstaartje). Hierdoor kunnen ze zich in een vloeistof voortbewegen.

.prikkelbaarheid Is het vermogen van een cel om te reageren op prikkels vanuit de omgeving. Een voorbeeld hiervan is: warmte, koude druk etc. Elke cel reageert op aanraking.Heeft een afweermechanisme. De prikkelbaarheid dient om het leven van de cel te beschermen. De cel is dus prikkelbaar en kent prikkelgeleiding.

-vegetatieve levensverrichtingen

.groei Elke cel heeft het vermogen om te groeien, om zich optimaal te ontwikkelen.

Cellen kunnen in grootte groeien, maar ook in aantal. Ze groeien niet allemaal even snel en hun levensduur is ook niet gelijk.

Witte bloedcellen leven bijvoorbeeld 3 tot 4 dagen, terwijl rodebloedcellen wel 120 dagen kunnen leven.

Gedurende ons hele leven sterven voortdurend cellen af en ontstaan er nieuwe.

.stofwisseling

Elke cel neemt (voeding)stoffen op en geeft de resten na verbranding weer af (afvalstoffen).

.voortplanting

Elke cel heeft het vermogen de soort in stand te houden door vorming vangeslachtscellen (de eicellen en zaadcellen). Deze deling wordt geslachtsceldeling genoemd, meiose.

Voor groei van weefsels en organen is het ook nodig dat cellen zich kunnen delen.

De meeste cellen in weefsels en organen gaan niet levenslang mee.

Uit een bestaande cel kunnen door deling twee nieuwe cellen ontstaan die identiek zijn.

Een dergelijke celdeling wordt mitose genoemd.

De aanmaak van nieuwe cellen geschiedt door de celdeling. We kunnen onderscheiden:

. directe celdeling (micro-organismen)

. indirecte celdeling (mitose). Deze vindt plaats bij de ongeslachtelijke voortplanting.

. reductiedeling (meiose). Deze vindt plaats bij de geslachtelijke voortplanting.

Bij de directe celdeling vindt de deling van het cellichaam en de celkern gelijktijdig plaats.

Dit komt voor bij ééncellige organismen (micro-organismen).

Bij de indirecte celdeling, mitose genaamd, vindt eerst een deling van de celkern plaats en daarna volgt het cellichaam. Hierbij zijn een aantal fasen te onderkennen. Eerst verdwijnt het celmembraan. Dan ontstaan in het cytoplasma twee zogenaamde poollichaampjes, de centriolen, die zich naar de uiteinden van de cel begeven.

Tegelijkertijd worden de chromosomen als draden in de kern zichtbaar. De chromosomen delen zich in de lengte, waarna de ontstane helften ieder naar een uiteinde van de cel toegaan. Ze worden hiertoe aangetrokken door de poollichaampjes. Deze oefenen een "magnetische“ aantrekkingskracht uit op de chromosomen.

Na dit proces begint de celwand zich in het midden in te snoeren toter een scheiding tussen de twee delen optreedt. De spoeldraden verdwijnen en uit de chromosomen worden weer chromatinekorrelsgevormd. Ook ontstaat in elke cel een nieuwe kernwand.

Uit één cel hebben zich zo twee cellen gevormd, beide met hetzelfde aantal chromosomen als voor de celdeling met dezelfde erfelijke eigenschappen als de oorspronkelijke cel. Beide cellen kunnen zich op hun beurt gaan delen zodra ze volwassen geworden zijn. Een volledige celdeling duurt dertig minuten tot twee uur.

De reductiedeling of geslachtelijke celdeling/meiose

In het lichaam vindt naast de mitose ook nog een ander soort celdeling plaats, de meiose of reductiedeling.

Hierbij ontstaan cellen die maar de helft van het aantal chromosomen bevatten (23 in plaats van 46) die de oorspronkelijke cel in zich had. Deze deling vindt plaats bij de vorming van geslachtscellen.

De halvering van het aantal chromosomen is noodzakelijkomdat bij een bevruchting een eicel en een zaadcel met elkaar versmelten.

Om ervoor te zorgen dat dan cellen ontstaan met 46 chromosomen, maakt het lichaam eicellen en zaadcellen die elk 23 chromosomen bevatten. Als een zaadcel en een eicel 46 chromosomenzouden hebben, zou je cellen krijgen met 92 chromosomen.

Deze zijn namelijk niet levensvatbaar. Alleen na een geslaagde bevruchting van een eicel door een zaadcel vormen de enkele chromosomen weer paren (46 in plaats van 23).

Dan ontstaat er weer een cel met het normale aantal chromosomen.

Hoe wordt het geslacht van een mens bepaald?

De vrouwelijke geslachtschromosomen bevatten tweemaal het X-chromosoom, de mannelijke geslachtschromosomen bevatten éénmaalhet X en éénmaal het Y- chromosoom.

Wanneer de eicel van een vrouw bevrucht wordt door de zaadcel van de man, betekent dat het volgende:

. Vrouwelijke X en mannelijke X = een meisje.

. Vrouwelijke X en mannelijke Y = een jongen.

De eerste deling van de bevruchte eicel vindt plaats na ongeveer dertig uur, dus ruim een etmaal na de bevruchting/versmelting. Na de bevruchting deelt de cel zich een aantal keren totdat er zich een trosje cellen heeft gevormd. Van hieruit ontwikkelen zich de zogenaamdekiembladen.

Uit deze kiembladen ontwikkelen zich alle weefsels.

. Ectoderm = het buitenste kiemblad, hieruit ontstaat de huid, huidklieren, haren, nagels en de zenuwen.

. Mesoderm = het middelste kiemblad, hieruit ontstaat het bindweefsel, vaatweefsel,vetweefsel en het spierweefsel.

. Endoderm = het binnenste kiemblad, hieruit ontstaan de inwendige organen.

CELDIFFERENTIATIE

De kandidaat kan de celdifferentiatie benoemen

Aanvankelijk lijken jonge cellen onderling veel op elkaar. Maar al gauw ontwikkelen ze een verschillende vorm en wordt hun functie verschillend. De cellen binnen zo'n meercellige organisme hebben zo, eventueel groepsgewijs, hun eigen taak.De verschillen in bouw, samenstelling en functie hangen samen met de speciale taak die de cellen in de organisatie van ons lichaam hebben gekregen.Bij de micro-organismen nemen de cellen alle taken voor hun rekening. Bij de hogere organismen ontwikkelen de cellen specifieke eigenschappen, waardoor ze hun taak binnen het organisme kunnen vervullen. Zo kennen we bijvoorbeeld:

-epitheelcellen (of dekweefsel), deze dienen voor de buitenste bekleding van het organisme. Het dekweefsel heeft als taak het bedekken van het hele lichaam, zowel van buiten (de huid) als aan de binnenkant van organen die met de buitenwereld in contact staan.

Wij noemen u hier alvast twee voorbeelden om het een en ander duidelijk te maken.De opperhuid, de bovenste laag van onze huid, bestaat uit epitheelweefsel (dekweefsel). Ook de binnenwanden van organen, het gaat hierbij om de zogeheten holle organen, zoals de darmen, de longen of luchtwegen en de urinewegen bestaat uit dekweefsel. Dit dekweefsel wordt ook epitheel genoemd, "epi" betekent buiten.

De binnenkant van de bloedvaten wordt ook door dekweefsel bekleed. Dit staat echter niet in verbinding met de buitenwereld. Het wordt daarom geen epitheelweefsel genoemd, maar endotheelweefsel, "endo" betekentbinnen.

-bindweefselcellen (het bind- en steunweefsel),

die dienen als vulmiddel en helpen mee de diverse organen op hun plaats te houden. Hiertoe behoren het beenweefsel, kraakbeen, banden, pezen van spieren en ook het bloed.

-spiercellen die dienen om de verschillende bewegingen van het organisme mogelijk te maken.

Hiertoe behoort het spierweefsel. Spieren zijn opgebouwd uit dunne, langwerpige spiercellen. In de spiercel verlopen dunne eiwitrijke vezeltjes, de spierfibrillen of myofibrillen.

Onder invloed van een zenuwprikkel kunnen die zich sterk samentrekken.

-zenuwcellen

die dienen om de signalen binnenin en van buitenaf door te geven en teverwerken tot reactieprikkels. Het zenuwweefsel bestaat uit twee soorten cellen met vele uitlopers. De eigenlijke zenuwcellen noemt men neuronen. Deze dienen voor het overbrengen van prikkels in het lichaam.

De tweede soort zijn de steuncellen, deze noemt men gliacellen.

Deze cellen dienen voor de voeding van de neuronen.