1

Veilige

gaswinning

in Groningen

Staatstoezicht op de MijnenAvondseminar KIVI

Delft3 maart 2014

Staatstoezicht op de Mijnen

2

Waar gaat het over?

1. Intro – Staatstoezicht op de Mijnen

2.Ontwikkeling seismische activiteit in Groningen

3.Advies van SodM over het winningsplan

Staatstoezicht op de Mijnen

3

Staatstoezicht op de Mijnen

Missie:

“Het zeker stellen dat de mijnbouw en

het transport van gas op een

maatschappelijk verantwoorde wijze

worden uitgevoerd”

Status:

• Onafhankelijk inspectie- en

adviesorgaan

• Rapporteert aan EZ, SZW en I&M

Staatstoezicht op de Mijnen

4

Ontwikkeling seismiciteit in Groningen

1. Locatie epicentra in ruimte en tijd

2. Ontwikkeling frequentie en magnitude in de tijd

Staatstoezicht op de Mijnen

5

0

20

40

60

80

100

120

140

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

jaar

aa

nta

l b

evin

ge

n

3,5 ≤ M 3 ≤ M < 3,5 2,5 ≤ M < 3

0

20

40

60

80

100

120

140

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

jaar

aa

nta

l b

ev

ing

en

3,5 ≤ M 3 ≤ M < 3,5 2,5 ≤ M < 3 2 ≤ M < 2,5 1,5 ≤ M < 2

Groningen seismiciteit:

0

20

40

60

80

100

120

140

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

jaar

aa

nta

l b

ev

ing

en

3,5 ≤ M 3 ≤ M < 3,5 2,5 ≤ M < 3 2 ≤ M < 2,5 1,5 ≤ M < 2 M < 1,5

Staatstoezicht op de Mijnen

66

Productie, compactie en seismiciteit

Oorspronkelijkesituatie

Gasproductie DrukverlagingSamendrukking

gesteente

Spannings-verandering

Bodemdaling

Seismiciteit

Staatstoezicht op de Mijnen

7

Doorsnede Groningen veld Staatstoezicht op de Mijnen

Bron: NAM (winningsplan 2013)

8

Adviezen Staatstoezicht op de Mijnen

• Januari 2013: advies SodM:

� Zo veel en zo snel als realistisch mogelijk de gasproductie reduceren

� Er moet een nieuw winningsplan komen, met

» - Berekening van het veiligheidsrisico

» - Maatregelen om meer en sterkere aardbevingen te voorkomen

» - Maatregelen om schade zoveel mogelijk te beperken

• December 2013: nieuw winningsplan van NAM

• Januari 2014: advies SodM over nieuw winningsplan NAM

Staatstoezicht op de Mijnen

9

Groningen seismiciteit:

• De uitkomsten van de NAM studies voorspellen dat de hoeveelheid energie die jaarlijks bijde bevingen vrijkomt de komende jaren alleen nog maar verder zal toenemen.

• De afgelopen jaren is er meer energie vrijgekomen dan de modellen verwachten.

toekomst

10

In Nederlands risicobeleid twee benaderingen voor risico op overlijden:

� Groepsrisico (maatschappelijk risico):

het risico op grotere aantallen slachtoffers

� Plaatsgebonden risico (voor aardbevingen Lokaal Persoonlijk Risico):

het jaarlijkse risico dat een individu op een bepaalde locatie loopt

Daarnaast wordt voor het seismisch risico ook wel het Individueel Risico bepaald:Het risico op overlijden dat een specifiek individu, dat in een gebied woont dat blootgesteld staat aan een dreiging, of een bepaald levenspatroon volgt waardoor deze aan de gevolgen van een dreiging wordt blootgesteld.(Dit is vergelijkbaar met bv. het risico op overlijden in het verkeer.)

Bij aardbevingen vormt het zwaar beschadigen en instorten van gebouwen het grootste risico voor individuen.

Echter ook risico ten gevolge van secundaire oorzaken zoals bv. het doorbreken dijken.

Seismisch risico

11

Seismisch risico 2013-2016 Groepsrisico

Aantal slachtoffers

12

Seismisch risico 2013-2016 Lokaal Persoonlijk Risico

13

Bijdrage grondversnellingen

aan risico

Eurocode 8

Curve voor het meest kwetsbare gebouwtype: "niet-versterkte bakstenen huizen van voor 1920"

P99,8P98

P50Instortende huizen ->

P90

risico juist in de staart

14

Aanpak risicoanalyse SodM

• Internationale standaardmethodiek voor natuurlijke seismiciteit gebruikt

• Berekeningen beoordeeld door het RIVM:

“Correct uitgevoerd en geven een goed beeld.”

Conclusie risicoanalyse SodM

• Veiligheidsrisico's zijn hoog, vergelijkbaar met overstromingsrisico's

• Veiligheidsrisico verlagen door zowél:

beperken van productie waardoor het jaarlijkse aantal en de sterkte van

de bevingen wordt teruggedrongen (oorzaak)

huizen preventief te versterken (gevolg)

Seismisch risico 2013-2016 Staatstoezicht op de Mijnen

15

Effect ingreep productie

30 BCM/jaar met insluitingMarktvraag

Winningsplan

16

Effect ingreep productie

30 BCM/jaar met insluitingMarktvraag

TNO model

17

Conclusie modellen

Conclusie SodM analyse modellen

• Er is meer aan het seismisch risico te doen, dan uit het winningsplan blijkt

• TNO-model:

- sluiting 5 clusters rondom Loppersum � wel effect in meest risicovol gebied

- meest effectieve maatregel om aardbevingen te voorkomen en te beperken

Staatstoezicht op de Mijnen

18

Advies SodM

• Noodmaatregel: vijf clusters rondom Loppersum 100% sluiten voor tenminste 3

jaar

• Nieuw NAM winningsplan op basis van state-of-the-art modellen en parameters

• Risico’s zorgvuldig en correct doorrekenen voor het héle Groninger veld

• Beheersing veiligheidsrisico belangrijkste factor in NAM productiefilosofie

• Meet- en regelprotocol om seismisch risico binnen acceptabele grenzen te

krijgen en houden (hand aan de kraan)

Advies Staatstoezicht op de Mijnen

19

Kernpunten

Kernpunten minister

• Gasproductie Loppersum clusters:

3 BCM/jaar voor periode van 3 jaar

• Gasproductieniveau voor jaren 2014, 2015 en 2016:

maximaal 42,5, 42,5 en 40 BCM/jaar

• Aanpassing winningsplan op basis van afspraken met NAM

Staatstoezicht op de Mijnen

20

Aanbeveling SodM:

• NAM moet op korte termijn de risico’s voor het hele Groninger veld

zorgvuldig en correct doorrekenen,

• Op basis van deze uitkomsten bepalen hoe de gasproductie over

het hele veld verdeeld kan worden.

Aanbeveling SodM Staatstoezicht op de Mijnen

21

Einde

Staatstoezicht op de Mijnen