Veilig werken met de vorkheftruck

Welkom bij de cursusVeilig werken met de heftruck

Leo Korthof

Programma

� 9.00 - 9.15 kennismaking / invullen presentielijst� 9.15 - 10.00 theorie Arbo/ veiligheid� 10.00 - 10.15 pauze� 10.15 –12.00 praktijk � 12.00 – 12.30 pauze� 12.30 – 13.30 theorie lastdiagram� 13.30 – 15.00 praktijk� 15.00 – 16.00 theorie bijzondere verrichtingen� 16.00 – 16.30 afronding invullen evaluatie

Leo Korthof

� 4 kinderen, samenwonend,Woerden,� Werkzaam bij Praktijkschool Woerden� Werkzaam als zelfstandig opleider� VCA, shovel, minigraver, heftruck,

reachtruck, trekker, werkvloertrainer, assessor.

6650_700

Telefoon op stil a.u.b..

Op 3 juni organiseerde de Stichting Consument en Veiligheid een congres waarop het voorkomen van ongevallen met heftrucks centraal stond.Volgens de Stichting gaat het hier om één van de meest voorkomende oorzaken van arbeidsongevallen. Op de spoedeisende hulp melden zich jaarlijks gemiddeld 1.700 slachtoffers en overlijden er 5 mensen na een ongeval met een heftruck. Ook de Arbeidsinspectie besteedt extra aandacht besteedt aan de veiligheid van heftrucks en hun omgeving

Afgerukte vingersBinnen de top 10 van ongevaltypen blijft de aanrijding de absolute nummer 1. Verder scoort ongezekerde lading hoog, het kantelen van de truck door onjuist gebruik, onvoldoende kijken of ongeoorloofd meerijden. Maar ook de afgerukte en beknelde vingers (tussen het vorkenbord bijvoorbeeld als iemand op de vorken staat....) doen het altijd 'goed'.

Is de heftruck een gevaarlijk arbeidsmiddel?

Veilig werken met de vorkheftruck

Veiligheid, verantwoordelijkheid, Arboweten

Milieu

Hoofdstuk 1

Bladzijde 9/42

De Arbowet-arbeidsomstandighedenwet

� veiligheid, gezondheid en welzijn;

� voortdurende verbetering;� werkgever en werknemer zijn

verantwoordelijk;� samenwerking en overleg;� deskundige ondersteuning.

� De controle op naleving van deze wet berust bij de arbeidsinspectie

� Arbo informatiebladen A1-14 en A1 17

6652_700

redelijkerwijs

• risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E)

• opstellen van plan van aanpak;• voeren van beleid;• geven van voorlichting;• onderzoeken, melden en registreren

van ongevallen;• zorgen voor veilige middelen en

werkmethoden.

Plichten van de werkgever:

De Arbowet-arbeidsomstandighedenwet

6652_700

• recht op werkonderbreking;• ernstig gevaar voor mensen;• direct dreigend;• arbeidsinspectie kan niet tijdig

ter plaatse zijn;• direct melden aan

leidinggevende.

Ook melden aan de

Arbeidsinspectie

Rechten van de werknemers:

De Arbowet-arbeidsomstandighedenwet

6652_700

Verantwoordelijkheden werknemers:

• geen gevaar veroorzaken• beveiligingen en beschermings-

middelen toepassen• meewerken aan voorlichting• gereedschap (en machines) op de

juiste manier gebruiken• melden van gevaar• meewerken aan ongevallen-

onderzoek

De Arbowet-arbeidsomstandighedenwet

� Goed zicht

� Goedgekeurde machine

� Dodemansknop� Brandblusapparaat in de buurt

� Dragen van veiligheidsgordel

� Kooiconstructie� Deugdelijke verlichting

� Verboden personen te heffen tenzij speciale voorziening aanwezig is;

� Verboden te hijsen tenzij juiste aanpassing aanwezig is;

� Verboden meerijden tenzij er een 2e

zitplaats is;

� Verboden het contragewicht te verzwaren;� Verboden te roken.

6652_700

Tekst in samenhang met hoofdstuk 3

De Arbowet-arbeidsomstandighedenwet

6652_700

ArboArbo--eiseneisen waar een Vorkheftruck waar een Vorkheftruck aan moet voldoenaan moet voldoen

� wettelijke verplichtingen;� voorzieningen;� veilig gebruik;� markering en keuring.� Verzekering(Wet

Aansprakelijkheid motorvoertuigen W.A.M.)

De Arbowet-arbeidsomstandighedenwet

6652_700

• het soort werk • kennis en ervaring• de werkplek zelf• het welzijn• de mentaliteit

De Arbowet-arbeidsomstandighedenwet

6652_700

VEILIGHEID:IS HET BEWUST NEMEN VANAANVAARDBARE RISICO’S

De Arbowet-arbeidsomstandighedenwet

6652_700

Drie belangrijke wettelijke eisen ten aanzienvan persoonlijke beschermingsmiddelen:

Doeltreffende bescherming

Ergonomisch verantwoord

Goede gebruiksaanwijzing

De Arbowet-arbeidsomstandighedenwet

6652_700

(licht)ontvlambaar

explosief

bijtend

oxiderend

schadelijkirriterend

(zeer) giftig

milieu-schadelijk

klein chemisch afval

Gevaarsymbolen

Etikettering en signalering

6652_700

Gevarendiamant (grootverpakkingen)

reactiviteitinstabiliteit

brandgevaar

gezondheids-gevaar

bijzondere aanduidingen

1

2

0

w

Etikettering en signalering

6652_700

Signalering

Signalering van gevaren op de werkvloer verplicht

Vergelijkbaar met de verkeerstekens

Vijf groepen signaleringstekens:• verbodsbord;• gebodsbord;• veiligheidsvoorzieningbord;• waarschuwingsbord;• mededelingbord.

Verder wordt gebruik gemaakt van Markeringen in de vorm van strepen en linten

Etikettering en signalering

Aanvangscontrole

� Algehele toestand van de truck, schade/uiterlijke staat/ lekkages� Banden/ velgen/ wielmoeren � Vorken en vorkenbord/ hefmast� Veiligheidskooi� Hefketting/ kruiskop� Keuringsticker� Lastdiagram� Stoel� Speling stuur� Regelventielhendels/ Hefleidingen� Rem/ pedaalrubbers� Handrem� Display/ Urenteller� Batterijstekker/ Batterij� Verlichting /Claxon� Cilinders

� Afvoer

� Opslag� Preventie

� Belangrijke wetten;� Wet milieubeheer

� Wet inzake luchtvervuiling� De Mijnwet

� Wet verontreiniging oppervlaktewater

Milieueisen- en wetgeving

Vorkheftruck

Algemene begrippen en soorten werktuigen

Hoofdstuk 2

Bladzijde 25

Verschillende masten

� Enkelvoudige mast

� Tweevoudige mast� Drievoudige mast

� De taak van de hefmast is: - het geleiden van het vorkbord.� De hefmast bestaat uit één of meerdere delen. De mastdelen zijn opgebouwd uit

profielen, die bij elkaar worden gehouden door stalen verbindingsstrips.� Er zijn verschillende soorten masten. De belangrijkste masten zijn:� De tweedelige mast. Hierbij schuift maar één gedeelte van de mast uit. � De driedelige mast. Hier schuiven twee delen van de mast uit. � De verschillende mastdelen bewegen door middel van rollen langs elkaar.� Met een driedelige mast kan over het algemeen hoger geheven worden. Het zal

duidelijk zijn dat een truck met een driedelige mast een kleinere bouwhoogte heeft dan een truck met een tweedelige mast, als dezelfde hefhoogte moet worden bereikt.

� Op de hefcilinder is de kruiskop gemonteerd. Over de kruiskop lopen de kettingen. Aan de kettingen is het vorkbord opgehangen.

� De plaat waar de vorktanden aan zijn bevestigd, wordt vorkbord genoemd. Hij glijdt of rolt tussen de profielen van het binnenste mastdeel in. In het bord zijn uitsparingen aangebracht om de vorktanden te kunnen vergrendelen

De hefinrichting

Filmpje 2 delige mast

Filmpje 3 delige mast

Verschillende hoogtes

.

Hefhoogte =maximale heffing van de vorken boven de vloer

Afzethoogte=Maximale hefhoogte –25 cm

Vrije hefhoogte of freelift, vrije werkruimte zonder uitschuiven van de mast

DoorrijhoogteHoogste punt van mast of kooi met de last of lege vorken op 15 cm van de grond.

Bouwhoogte is het hoogste punt van de truck met de vorken op de grond.

Soorten stellingen

� Palletstelling

� Inrijstelling� Doorrijstelling

� Doorrolstelling� Draagarmstelling

Soorten werktuigen

� Stapelaar� Reachtruck� Hoogwerkbouwtruck� Electrische pallet truck (EPT)� Handpallettruck� Meeneemtruck� Orderverzameltruck� Zijlader� Verreiker� Ruw-terreintruck� Containertruck� Reachtackers� Hoogwerker� Wielladers

Boek bladzijde 28 t/m 34

•Een goede chauffeur begint met de aanvangscontrole•Let op de bandenspanning•Stilstaande heftruck -����•weinig sturen•Werkt veilig met pallets, laat geen materiaal slingeren,•niet laten slingeren, vallen•vlakke vloer gebruiken•juiste stand van de vorken•niet schuiven•let op uitstekende vorken•pallet niet te zwaar laden

Vorkheftruck

Algemene eisen

Hoofdstuk 3

Bladzijde 37

filmpje

� verzameling

Achteroverhellende lading, zo laag mogelijkGeen hoog geheven last of vorkenNiet heffen op een hellingNiet heffen met mast vooroverHelling vooruit oprijdenAchteruit afrijdenLast belemmert zicht, rij dan achteruitIemand aanwijzingen geven bij hellingNiet keren op een hellingUiteinden van de vorkenRegelmatig starten en remmenKuilen, hobbels mijdenClaxoneren bij onoverzichtelijke situatiesPas op voor slippen

Veilig werken / rijgedrag

Rijden maarDenk aan de veiligheidsvoorschriftenBegincontroleGeen natte schoenen en handenZithoudingGoed op je heen kijkenGeen grappen en stunts uithalenHou de aandacht erbijRij niet vlak achter een voorliggerPas op bij laadperronBlokkeer remmen van oplegger/aanhangwagenJuiste stand van de vorkenLet op doorrijhoogteSpoorrails schuin overstekenDenk bij draaien aan achterste deel heftruckBlijf binnen de kooiNiemand op geheven vorken verplaatsenGeen personenlift of vervoer van personenHou lading bij vallen niet tegenNiet roken bij laden batterijNiet roken tijdens tankenNegeer geen brandluchtParkeer een heftruck altijd veilig

Denk aan je lijf

Als je de veiligheidsvoorschriften niet kent dan heb je geluk gehad dat je nog

leeft.

Vorkheftruck

Banden/Remmen en besturing

Hoofdstuk 4

Bladzijde 43 / 55

De vorkheftruck

HefinrichtingBesturingRemmenBanden

Aandrijving

Blz 43

Lichaamstrillingen

Banden

� Soorten banden zijn:

� Luchtbanden� Massieve banden

� Semi-lucht of Volrubberbanden

3 soorten banden

� Op een heftruck kunnen drie soorten banden liggen: volrubberbanden, luchtbanden en massieve banden. In Nederland en Europa rijdt circa 80 procent van de heftrucks op volrubberbanden. 15 procent rijdt op luchtbanden en 5 procent op massieve banden. Reachtrucks rijden uitsluitend binnen en hebben vrijwel altijd kleinere massieve banden.

� In Amerika liggen die cijfers totaal anders. Daar rijdt 80 procent van de heftrucks op lucht en 15 procent op massief, terwijl volrubberbanden daar tot de minderheid behoren. De verklaring daarvoor is dat er in Amerika met de heftrucks veel vaker grotere afstanden worden gereden op een oneffen ondergrond.

�

Volrubber

� Volrubberbanden, worden ook wel aangeduid als SE-banden. De afkorting staat voor super elastic. Dit type banden combineert de goede eigenschappen van massieve banden met die van luchtbanden. Het toegepaste rubbermengsel bepaalt de rolweerstand, de veerkracht en de rijeigenschappen. Een ander voordeel van volrubberbanden is dat ze niet lek kunnen raken.

� De nadelen zijn een hogere temperatuur bij grote belasting en hoge snelheid.

� Minder vering� Voor bepaalde belasting is een grotere wieldiameter

nodig.

Volrubber

Lucht

� Luchtbanden � Luchtbanden hebben een luchtkamer en geven de –beste schokdemping op

oneffen terrein. Dit voorkomt beschadiging van de heftruck en de last. De goede veereigenschappen voorkomen ook overbelasting van de rug van de heftruckbestuurder. Er treedt in een luchtband minder warmteontwikkeling (accumulatie) op als er grote afstanden mee worden gereden.

� De warmte is de grootste slijtagefactor van iedere rubberband. Door overmatige warmteontwikkeling kan de rubberstructuur beschadigd raken en kunnen de diverse aan elkaar gevulkaniseerde bandlagen loslaten. Als alternatief voor lucht kan ook stikstof worden gebruikt. Zuivere stikstof heeft –grotere moleculen dan gewone lucht, waardoor het spanningsverlies van de band, door de natuurlijke poreusheid van rubber, minder is.

� Nadeel is ook dat banden lek kunnen raken.� Luchtbanden worden niet gebruikt bij hefhoogte boven 5 meter

�

Luchtbanden

� Verschillende maten en profielen

Massief

� Massief � Massieve banden worden ook wel cushion (Engels),

staalcilindrisch, of op zijn Amerikaans ‘press on’ (PON) banden genoemd. Soms hoor je voor dit bandtype ook wel de aanduidingen vulkollan, of vulkolon. Dat is de materiaalnaam van het beleg rondom de velg en niet de correcte benaming van dit type band. Massieve banden zijn betrekkelijk smal en gemonteerd op kleine wielen. Het voordeel van deze banden is een hoog draagvermogen bij kleine inbouwmaten. Omdat de schokdemping vanwege het harde stijve loopvlak minder goed is, worden ze gewoonlijk alleen binnen op een gladde vloer gebruikt. Dit type wordt toegepast op veel magazijntrucks, reachtrucks en op sommige zware heftrucks.

�

Massief

� Zonder en met profiel

keuze voor een soort band, dit zijn:

� de wielbelasting;

� de werkvloer; � de werkomstandigheden

De banden van de truck moeten zorgen voor:

� overbrengen van krachten van de truck op de vloer;

� zorgen voor een goede stabiliteit; � zorgen voor een zo hoog mogelijk rijcomfort. � Om een betere grip op de vloer en een lagere

rolweerstand te krijgen, is op de meeste banden een profiel aangebracht

Vijf tips:

� Kies altijd de juiste band/truckcombinatie

� Rijd beheerst om snelle slijtage en een hoog energieverbruik te voorkomen

� Vul oneffenheden in de vloer op � Kies voor vloeiende rijroutes in het magazijn � Wissel indien nodig banden per as voor een

regelmatiger slijtagepatroon.

De vorkheftruck

Belasten van de heftruck

Bladzijde 67/ 76

Lastdiagram

� Korte omschrijving� Op een heftruck moeten een typeplaat en een werklastdiagram

aanwezig zijn op een plaats waar ze voor de heftruckchauffeur duidelijk en afleesbaar zichtbaar zijn.

� Bij het heffen van lasten spelen onderstaande zaken een rol:• Totale hoogte van de uitgeschoven hefmast • Maximale vorkhoogte • Totale hoogte ingeschoven hefmast • Maximale vrije heffing • Gewichtsverdeling en de afmetingen van een last

Waarom?

� Met behulp van de gegevens op het diagram kan een heftruckchauffeur in een oogopslag bepalen of het veilig en verantwoord is betreffende last op te nemen en te vervoeren. Dit diagram dient precies te vermelden hoe groot het hefvermogen (aanduiding nominale last) van de heftruck is en hoeveel de exacte hefhoogte bedraagt. Ook dienen er diverse lastzwaartepunten vermeld te worden. Standaard zijn dat de waardes die horen bij 500, 600 en vaak ook 800 mm uit de hiel van de vork. Deze afstanden horen bij een palletdiepte van respectievelijk 1.000, 1.200 en 1.600 mm. Via het lastdiagram krijg je makkelijk een indruk hoe het met de stabiliteit van een heftruck is gesteld. Als de chauffeur merkt dat de truck minder stabiel rijdt en werkt dan hij doorgaans gewend is, kijk dan extra goed op het lastdiagram en verzeker u van de correctheid van de opgegeven waardes en het masttype. Zijn er wijzigingen aan het betreffende voertuig (b.v. montage van voorzetapparatuur), dan moet het diagram aangepast worden.

lastzwaartepunt

Lastzwaartepunt met sideshift

Soorten pallets

Claus