vccn nieuwsbrief

BEHEERSPLAN LUCHTBEHANDELING

NIEUWE ZIEKENHUISRICHTLIJN IN ZWITSERLAND EN DUITSLAND

BEHEERSPLAN LUCHTBEHANDELING

NIEUWE ZIEKENHUISRICHTLIJN IN ZWITSERLAND EN DUITSLAND

Een uitgave van de VERENIGING CONTAMINATION CONTROL NEDERLAND jaargang 17 NUMMER 3 - DECEMBER 2004

MAGAZINE

Groot. In de kleinste dimensies.

Cleanrooms zijn zo sterk als hun zwaksteschakel. basan levert daarom uitsluitend producten die voldoen aan de hoogste kwaliteitseisen. Zo ondersteunt basan almeer dan twintig jaar high tech onder-nemingen in hun cleanroom productie-processen.

Profiteer van meer dan 20 jaar ervaring, op maat gesneden, individuele service concepten en de beste producten van de meest gerenommeerde fabrikanten.

basan is marktleider in Europa op hetgebied van cleanroomproducten en -accessoires. Dit dankzij de klantgerichte,kwaliteitsbewuste bedrijfsfilosofie.

basan UK Ltd.Worting Business Park

UK-Basingstoke RG23 8PX

Phone +44 1256 345 610

Fax +44 1256 811 876

E-Mail info@basan.co.uk

basan b.v.Hoek 76

B-2850 Boom

Phone +32 3 8 44 44 00

Fax +32 3 8 44 66 00

E-Mail info@basan.be

basan GmbHBachstraße 22

D-65830 Kriftel

Phone +49 6192 99 86-0

Fax +49 6192 99 86-50

E-Mail info@basan.com

basan b.v.Minervum 7020

NL-4817 ZL Breda

Phone +31 76 57 22 660

Fax +31 76 57 22 681

E-Mail info@basan.nl

www.basan.com

vccn nieuwsbrief 3

Editorial

Dit laatste nummer van VCCN Magazine in 2004 staat in het teken van de

gezondheidszorg, zowel in Nederland als internationaal.

Een Beheersplan Luchtbehandeling voor Operatieafdelingen

Naar aanleiding van het VHIG/VCCN congres ‘Een frisse wind’ in 1998 zijn in

1999 15 organisaties uitgenodigd te participeren in de activiteiten om te komen tot

een Beheersplan Luchtkwaliteit Operatieafdelingen. Na een eerste overlegronde

werden een stuurgroep en 3 werkgroepen geformeerd. In februari 2004 werd het

concept Beheersplan naar de deelnemende organisatie gezonden voor commen-

taar. Inmiddels zijn bijna alle commentaren verwerkt.

In een artikel van Dr. G.H.I.M. Walenkamp en H. Huiskamp (pagina 4 e.v.) kunt u

lezen wat het Beheersplan inhoudt, wat de belangrijkste adviezen zijn en welke de

streefwaarden zijn voor de lucht op de OK. Ook wordt ingegaan op de verschillen

tussen het Beheersplan en de Bouwmaatstaf van het College voor Ziekenhuis-

voorzieningen en de status van her Beheersplan in het vakgebied.

Symposium ‘Luchtbeheersing op de OK’ op 14 maart 2005

Naar aanleiding van het verschijnen van het Beheersplan Luchtkwaliteit OK-

afdelingen organiseert de VCCN in samenwerking met de VHIG een landelijk congres,

waarin een toelichting wordt gegeven op een aantal belangrijke aspecten van het

rapport, onder leiding van dagvoorzitter Dr. Walenkamp. Alle betrokken orga-

nisaties zullen hun leden informeren over het Symposium. Vanwege bereikbaarheid

en centrale ligging zal het Symposium gehouden worden in de Jaarbeurs te Utrecht.

Datum: Maandag 14 maart 2005

Op pagina 13 leest u het volledige programma.

Nieuwe ziekenhuis richtlijn in Zwitserland en Duitsland

Tijdens het ICCCS Symposium in september 2004 in Duitsland heeft Dipl. Ing.

Arnold Brunner van Brunner Haustechnik AG (Zurich) een presentatie gegeven

over de nieuwe ziekenhuisrichtlijn, die in Zwitserland en Duitsland verschenen is.

Naast het feit, dat in de nieuwe richtlijn een duidelijke procesvoortgang in de bouw

is vastgelegd, zijn er nog meerdere technische en microbiologische/hygiënische

aspecten aangepast. De belangrijkste zijn: de classificatie, het bestek, lucht-

technische aspecten.

Het artikel op pagina 8 e.v. is een door ing. R.A.H.M. Geilleit gemaakte samen-

vatting van de presentatie van A. Brunner.

Mede namens bestuur en verenigingsbureau wenst de redactie alle lezers een

voorspoedig 2005!

Paul van Rij

Redactie VCCN Magazine

Colofon

Een uitgave van de

Vereniging Contamination

Control Nederland

Redactie

Ing. R.A.H.M. Geilleit

M.A. Reinhold

P.A. van Rij

Redactie-adres

Verenigingsbureau VCCN

De Mulderij 12

Postbus 311

3830 AJ Leusden

Telefoon 033 434 57 65

Fax 033 432 15 81

E-mail m.reinhold@tvvl.nl

Concept & realisatie

Coljé Reclame, Hoevelaken

www.colje.nl

Verschijningsdata magazine 2005

april, juli, oktober, december

Nieuwe producten en diensten

De inzendingen van informatie en gegevens

voor deze rubriek wordt 4 weken vóór het

verschijnen van de betreffende nieuwsbrief ver-

wacht bij het Verenigingsbureau te Leusden.

Inzenden van deze berichten kan uitsluitend

door de aangesloten bedrijfsleden.

Adverteren in het magazine

Het is mogelijk voor bedrijven (dus niet voor

persoonlijke leden) advertenties te plaatsen

in het VCCN magazine. Tarieven die hiervoor

(zwart/wit) gelden zijn:

1x 3x

1/1 pagina € 475,- € 1275,-

1/2 pagina € 275,- € 745,-

1/4 pagina € 175,- € 425,-

Bovengenoemde prijzen gelden voor bedrijfs-

leden van de VCCN. Bedrijven die geen lid

zijn betalen bovengenoemde bedragen +

25%. Extra kosten per steunkleur € 165,- per

plaatsing. Extra kosten full-color € 400,- per

plaatsing. De extra kosten voor het plaatsen

van een advertentie op de achterpagina en

op de binnenkant cover bedragen + 10%.

Het is ook mogelijk om op onze website te

adverteren.

InhoudSymposium ‘Luchtbeheersing op de OK’ 13

Productnieuws 14

Nieuwe leden 15

Agenda 15

Editorial 3

Beheersplan luchtbehandeling 4

operatiekamers

Nieuwe ziekenhuis richtlijn 8

in Zwitserland en Duitsland

Aankondiging CGC Cursus 11

Dr. G.H.I.M. Walenkamp - afd. Orthopedie, academisch ziekenhuis Maastricht, postbus 5800, 6202 AZ Maastricht

H. Huiskamp - adviseur technische installaties ziekenhuisbouw, Eindhoven

In de zeventiger jaren werd in Nederland naar aanleiding van vragen uit het veld onderzoek gestart naar de ventilatie van operatiekamers.

Het toenmalige Instituut voor Gezondheidstechniek (IG-)TNO voerde dat uit en werd gesteund door een gespreksforum van bacteriologen,

chirurgen, en een commissie van de Nederlandse Technische Vereniging voor Verwarming en Luchtbehandeling (TVVL). Onderzoeksresultaten

werden in TNO rapporten gepresenteerd, voornamelijk door ir. H.B. Bouwman en P.A. Bossers. In de jaren daarna bleef het een onderzoek

waarin vooral technici zich verdiepten: de toenmalige afdeling Binnenmilieu van TNO Bouw en de inmiddels opgerichte Vereniging

Contamination Control Nederland (VCCN). Ook echter de medische en paramedische sector vertoonde groeiende interesse. In februari 1989

werd een themanummer van ZIP, het verenigingsblad van de ziekenhuishygiënisten, aan de luchtbehandeling van operatiekamers gewijd. In

1991 en 1992 organiseerde de VCCN congressen over luchtbehandeling van operatiekamers, samen met TNO en het toenmalige College voor

Ziekenhuisvoorzieningen. Tot slot organiseerden de VCCN samen met de vereniging van ziekenhuishygiënisten (VHIG) in 1998 opnieuw een

dergelijk congres: de “Frisse Wind”. Dit congres werd georganiseerd na aanschrijving van alle relevante beroepsgroepen en instanties om in

Nederland een aanzet te geven tot “een werkbare norm voor de luchtkwaliteit op de Nederlandse operatiekamers”. Na het congres werd door

diverse vertegenwoordigers besloten daartoe stappen te ondernemen.

EEN BEHEERSPLANEEN BEHEERSPLANLuchtbehandeling voor de Operatieafdeling in Nederland

4 vccn nieuwsbrief

De VHIG en de VCCN nodigden in 1999 zoveel mogelijk relevante

instanties en (para)medische verenigingen uit bijeen te komen, om

een dergelijke norm te realiseren (tabel 1). Er werden na eerste over-

legronden een stuurgroep en een drietal werkgroepen geformeerd

(tabel 3). De samenstelling en taken van de stuurgroep en werk-

groepen is in de loop van de jaren die nodig waren iets gewijzigd,

meestal door veranderingen van werkkring. De werkgroepen kregen

opdracht de literatuur en bestaande richtlijnen te inventariseren en

te komen tot nieuwe adviezen. Daarbij richtten zij zich respectievelijk

op de techniek, op de standaardisatie van de meetmethoden, en op

algemene aspecten van de hygiëne. Nadat de adviezen van de

werkgroepen waren geformuleerd is de stuurgroep begonnen aan

een proces van bewerking en integratie dat om diverse redenen

moeizamer bleek dan verwacht. Belangrijk uitgangspunt werd dat de

adviezen de vorm zouden moeten krijgen van een systematisch

opgezet Beheersplan, waarin de structuur van Hazard Analysis of

vccn nieuwsbrief 5

Critical Control Points (HACCP) werd gevolgd.

Met een dergelijke structuur waren in-

middels in Nederland goede ervaringen

opgedaan, o.a. bij de aanpak van Legionella.

De inpassing van de adviezen van de werk-

groepen, en de discussie over een voor

iedereen acceptabele formulering heeft

vervolgens enige tijd nodig gehad. Toen tot

slot het plan vrijwel was voltooid kwamen

nog een drietal belangrijke rapporten uit die

vermeld en verwerkt dienden te worden.

Het waren:

1. Een aantal artikelen van de Britse Hospital

Infection Society, die in een aantal

‘Working Parties’ precies hetzelfde werk

bleek te hebben gedaan. Hun conclusies, die

geheel vergelijkbaar waren, ondersteunden

het Beheersplan en werden verwerkt.

2. De herziene SWKI ‘Richtlinie 99-3’ over de

luchtbehandeling in ziekenhuizen.

[noot redactie: voor meer informatie omtrent deze

richtlijn zie het andere artikel in deze Magazine]

3. De herziene ‘Bouwmaatstaven voor

nieuwbouw van een operatie-afdeling’ van

het College voor Ziekenhuisvoorzieningen,

dat op 12 januari 2004 werd ondertekend

door de minister. Deze vernieuwde Bouw-

maatstaven steunen voor een niet on-

belangrijk deel op de Zwitserse Richtlijn.

In de laatste fase van de opstelling van het

Beheersplan is in goed overleg met ver-

tegenwoordigers van het Bouw College

overlegd over de overeenkomsten en

verschillen tussen beide plannen, en zijn

beiderzijds enige aanpassingen gevolgd.

Er kon worden geconcludeerd dat beide

plannen over het geheel genomen veel

meer complementair in plaats van tegen-

strijdig zijn.

In februari 2004 is het concept Beheersplan

aan dezelfde verenigingen en instanties

gestuurd (tabel 2), met het verzoek te

reageren vóór medio mei. Bijna alle reacties

zijn bij het schrijven van dit artikel (najaar

2004) binnen, een enkele reactie wordt nog

verwacht. Aan de hand van alle reacties zal

de stuurgroep dan komen tot een definitief

Beheersplan. Dit zal in Nederland worden

geïntroduceerd tijdens een congres, dat op

14 maart 2005 gehouden zal worden in

Utrecht. Het Beheersplan zal daarna gratis

beschikbaar zijn, downloadbaar via een aan-

tal websites van deelnemende verenigingen.

Het Beheersplan: de inhoudOmdat in bestaande richtlijnen, b.v. van de

werkgroep Infectiepreventie (WIP), en

adviezen van de Gezondheidsraad en Bouw

College algemene hygiënische adviezen en

adviezen over bouw en apparatuur al

uitgebreid aan bod komen, worden deze

punten slechts algemeen besproken in het

Beheersplan. Omdat de luchtkwaliteit de

belangrijkste reden voor de opstelling van

het plan was, is het Beheersplan voor-

namelijk gewijd aan de technische en micro-

biële eisen aan de lucht in operatiekamers.

Allereerst wordt in hoofdstuk 2 kort behan-

deld hoe het beheer met gebruikmaking van

de HACCP systematiek zou moeten worden

vastgelegd. Hierbij wordt gebruik gemaakt

van de in hoofdstuk 5 gedetailleerd

aangegeven eisen en procedures. In stappen-

plannen wordt aangegeven wat voor en

wanneer actie moet volgen bij afwijkingen in

kritieke parameters en afwijkingen van

microbiële aard. De technische eigenschappen

van de Luchtbehandeling worden besproken

in hoofdstuk 3, met de streefwaarden die

gelden voor de bacteriologische meting van

de lucht. Er worden hier ook adviezen ge-for-

muleerd over de validatie van operatie-

kamers door middel van kwalificatie en

continue of periodieke metingen. Hoe de

lucht microbiologisch en qua partikels

gestandaardiseerd gemeten zou kunnen

worden wordt in hoofdstuk 4 geadviseerd.

Tot slot worden nog adviezen gegeven hoe

e.a. zou kunnen worden geïmplementeerd

en bewaakt. Is het volledige rapport van de

werkgroep techniek over-genomen, evenals

de resultaten van een enquête die in 2000

is gehouden onder de Nederlandse zieken-

huizen met de toen bestaande luchtbehan-

delingsinstallaties in operatiekamers.

Adviezen wat betreft de techniekDe voor de lezers van dit tijdschrift wellicht

belangrijkste adviezen komen in het kort

neer op het volgende, toe te passen in

nieuwbouw situaties:

Luchtfiltering: Eindfilter ten minste H13.

Bewaking van kwaliteit door middel van

periodieke validatiemetingen.

Type luchtstroming: Semi-laminaire down-

flow. Bij nieuwbouw en renovatie geen men-

gende systemen meer toepassen.

Luchtuittredesnelheid: 0,30 - 0,35 m/sec,

laminaire stroming periodiek meten, 1x/jaar.

Luchttoevoer hoeveelheid: Gebaseerd op

uitstroom oppervlak. De lucht mag

recirculeren, maar het aandeel buitenlucht is

ten minste 2.000 m3/uur. De luchttoevoer

naar het plenum moet continue worden

bewaakt met een meetnauwkeurigheid van

maximaal 5 %. »»

2 lampen onder het plenum beperken door convectie de downflow; de vormgeving blijft aërodynamisch.

6 vccn nieuwsbrief

Luchtuittredetemperatuur: Het temperatuurverschil tussen inge-

blazen en afgevoerde lucht moet ten minste 2°C bedragen. Het moet

permanent en nauwkeurig (>0,1°C) worden gemeten. Bij afwijkingen

van >0,5°C moet direct aanpassing volgen.

Luchtvochtigheid: Tijdens operaties 50-60 % RV. Permanente

controle met meetnauwkeurigheid van 5 %

Luchtafvoer: Via vier kanalen en acht afvoerroosters, periodieke

validatie van de proportionele afgevoerde hoeveelheid per rooster.

Drukhiërarchie: Over de deuren bestaat minimaal een overdruk van 5 Pa. In

de nachtstand moet de overdruk gehandhaafd blijven. Continue meting

(nauwkeuriger dan 0,2 Pa) op te nemen in het geautomatiseerde

gebouwbeheersysteem. Directe signalering bij afwijkingen.

Binnenklimaat: Moet voldoen aan de NEN EN 7730 met -

0,5<PMV<+0,5.

Streefwaarden voor de lucht op de OKEen operatiekamer die niet in gebruik is, moet bij een goed werkende

installatie lucht bevatten met < 1 KVE/m3 . Een dergelijk meting dient

te worden uitgevoerd bij oplevering en na verbouwingen. De lucht in

een operatiekamer die in gebruik is, dient onder het plenum en dicht

bij de wond < 10 KVE/m3 te bevatten, als er infectie-gevoelige

ingrepen worden uitgevoerd (b.v. prothesen). Voor andere o.k.’s,

waar minder infectie gevoelige ingrepen worden uitgevoerd, zou een

maximum kunnen gelden van 180 KVE/m3, maar hierover is nog

onvoldoende bekend. De sedimentatie van zwaardere geconta-

mineerde partikels, zoals gemeten kan worden met sedimentatieplaten,

zou niet meer mogen zijn dan 350 KVE/m2/uur, wat overeenkomt

met een luchtcontaminatie van < 10 KVE/m3. Voor partikels kan nog

geen streefwaarde worden genoemd. De partikels van >3 micro-

meter, die de bacteriën kunnen bevatten, doen dat in sterk wisselende

mate, afhankelijk van meetplaats, gedragen kleding e.d. In

experimentele situatie is 1:200 gevonden. Geadviseerd wordt alleen

incidenteel te meten, en alleen in combinatie met bacteriemetingen.

Verschillen tussen het Beheersplan en de Bouwmaatstaf.

De verschillen van het Beheersplan met de nieuwe Bouwmaatstaf

van het College voor Ziekenhuisvoorzieningen zijn vooral gelegen in

het verschil in grootte van het plenum (College: 8-9 m2), en de lucht-

snelheid aan het plenum (College: 0,24-0,30 m/sec). Het resulteert

bij het advies van het College tot een in te blazen luchthoeveelheid

van ca. 8.000 m3. De stuurgroep en werkgroep techniek beschouwt

de toepassing van een dergelijk groot plenum met lagere inblaas

snelheid als nog onvoldoende gevalideerd. Het risico wordt als niet

onaanzienlijk beschouwd, omdat een dergelijk groot volume onvol-

doende wordt opgewarmd door de warmtelast op de OK, en de

downflow snelheid, die relatief laag is, onvoldoende zal blijken.

Eventuele additionele verwarming in de kamer kan hierbij noodzakelijk

blijken. De komende jaren zal theoretisch (CFD) en praktijkonder-

zoek moeten aantonen of inderdaad een dergelijk groter plenum

geschikt is. Als dat het geval blijkt is het wel een verbetering, daar

immers grote behoefte is aan een groter schoon werkoppervlak op

het niveau van operatietafel en instrumenttafels.

Status van het BeheersplanHet Beheersplan is tot stand gekomen door een gecombineerde

actie van werkers uit het veld. De belangrijkste, relevante weten-

schappelijke verenigingen van paramedici en medici zijn samen met

managementorganisaties en met intensieve participatie van de

vccn nieuwsbrief 7

Inspectie voor de Gezondheidszorg tot de

formulering van een ‘state of the art’ ge-

komen. Diegenen in Nederland met de

meeste knowhow over het onderwerp,

hebben samen getracht tot een compromis

te komen waar verschil van inzicht en belangen

bestond. Dit proces waarbij werd toege-

groeid naar elkaars standpunt en waarbij het

mogelijk werd het Beheersplan te formu-

leren, kostte daarom ook enige tijd. De status

van het Beheersplan wordt vooral ontleend

aan de uitgebreide oproep tot participatie in

1999, en aan de uitgebreide adhesie die in

2004 op het conceptplan binnen kwamen.

ConclusiesWaar zo weinig evidence in de literatuur

beschikbaar is, is de formulering van een

landelijk advies op deze wijze het best haalbare.

Het is nu duidelijk en zichtbaar gemaakt

hoe een dergelijk vitaal onderdeel in de

gezondheidszorg moet worden beheerd en

beoordeeld. Het is nu duidelijk welke aspecten

nog onvoldoende ontwikkeld en bekend

zijn. De volgende actiepunten zouden binnen

de komende vijf jaar moeten worden gere-

aliseerd door respectievelijk ziekenhuis-

management, -hygiënisten en technici:

1. invoering van de HACCP-structuur bij het

beheer van luchtbehandelingsinstallaties

in de OK, in alle Nederlandse ziekenhuizen;

2. het toepassen van zo uniform mogelijk

meetmethoden van microbiële lucht-

kwaliteit in de OK door hygiënisten van alle

Nederlandse ziekenhuizen, en periodieke

inventarisatie gedurende enkele jaren;

3. bestudering van de voor- en nadelen van

grote plenums, en optimalisatie met

behulp van eventueel nieuwe technieken,

onder controle van adequate CFD-studies.

Na vijf jaar zouden de resultaten van de

drie bovenbeschreven actiepunten moeten

worden bestudeerd, waarna een herziene

versie van het Beheersplan in korte tijd

kan worden gerealiseerd.

Uitgenodigde verenigingen en instanties

in 1999 om te participeren

- Centraal Bureau Intercollegiale Toetsing (CBO),

infectieregistratie PREZIES

- Centrale Sterilisatie Club

- Nederlands Normalisatie Instituut:

Normcommissie Steriliteit en Steriliseren

- Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie (NVA)

- Nederlandse Vereniging voor Heelkunde

- Nederlandse Orthopedische Vereniging (NOV)

- Nederlandse Vereniging voor Hoofden Operatie

afdeling

- Nederlandse Vereniging voor Medische

Microbiologie (NVMM)

- Nederlandse Vereniging voor Technisch/ facilitair

Management in de Gezondheidszorg

- Rijksinstituut Volksgezondheid en Milieuhygiëne

(RIVM)

- Inspectie voor de Gezondheidszorg

- Stichting Werkgroep Infectie Preventie (WIP)

- TNO, afd. Microbiologie en KM

- Vereniging Contamination Control Nederland

(VCCN)

- Vereniging voor Hygiëne en Infectiepreventie in de

Gezondheidszorg (VHIG)

Per februari 2004 uitgenodigde

instanties en verenigingen, uitgenodigd

om het Beheersplan te onderschrijven

- Centrale Sterilisatie Club

- Ned. Ver. Deskundigen Sterilisatie

- Nederlands Normalisatie Instituut:

Normcommissie Steriliteit en Steriliseren

- Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie

(NVA)

- Nederlandse Vereniging voor Heelkunde

- Nederlandse Orthopedische Vereniging (NOV)

- Nederlandse Vereniging voor Hoofden Operatie

afdeling

- Nederlandse Vereniging voor Medische

Microbiologie (NVMM)

- Nederlandse Vereniging voor Technisch/facilitair

Management in de Gezondheidszorg

- Rijksinstituut Volksgezondheid en Milieuhygiëne

(RIVM)

- Inspectie voor de Gezondheidszorg (afd. Infectie-

ziekten, afd. Farmacie en Medische Technologie,

afd. Curatieve Somatische Gezondheidszorg)

- CBO

- TNO BCH, Leiden

- TNO Voeding, Zeist

- Stichting Werkgroep Infectie Preventie (WIP)

- College bouw ziekenhuisvoorzieningen

- Vereniging Contamination Control Nederland

(VCCN)

- Stichting ISSO

- Vereniging voor Hygiëne en Infectiepreventie in de

Gezondheidszorg (VHIG)

Stuurgroep

Dr. G.H.I.M. Walenkamp (voorzitter)

Orthop.chirurg, Maastricht, NOV (na febr.’03)

A.M. Poth

Hygiënist, Haarlem, VHIG (voorz. na okt ‘02)

G.G.M. van Knippenberg–Gordeke

Hygiënist, Venlo, VHIG (voorz. tot okt ‘02)

M.A.J. Bilkert - Mooiman

Inspecteur i.a.d., Den Haag, IGZ (lid)

H. Huiskamp

Adviseur, Apeldoorn, VCCN (lid)

J.L. Paardekooper

Hygiënist, Den Haag (adviseur)

T. Daha-Vuurpijl

Hygiënist, Leiden, WIP (adviseur)

Werkgroep techniek

D. Schotel, (voorzitter)

Adviseur, Rijswijk,

Ing Ph. Ham

Adviseur Delft, TNO-PG Leiden

P. Houtman

Hygiënist, Haarlem, VHIG

E.W.J.M. Schilders

Installateur, Eindhoven, VCCN

L. Zwerver

Hoofd Techn. Dienst, Sneek, NVTG

Werkgroep meetmethoden

Dr. ir. W.H.J. Crombach, (voorzitter)

Microbioloog, Venlo, NVMM

Ing. J. Kastelein

Adviseur, Zeist, TNO voeding

M.S.J. Pelk - Jongen

Hygiënist, Den Bosch, VHIG

F.H. Ploegstra

Hygiënist, Leeuwarden, VHIG

I. van Veldhoven

Hygiënist, Eindhoven, VHIG

Werkgroep gedragscode hygiëne

A. de Block, (voorzitter)

Hoofd OK, Sneek, NVHO/ adviseur, Nijmegen

A. Boskamp

Hygiënist, Nijmegen, VHIG

Dr. C.J. van der Linden

Alg. Chirurg, Heerlen, NVH

M. Louwers

Hygiënist Den Bosch, VHIG

Dr. A.B. Wymenga

Orthop.chirurg, Nijmegen, NOV

In de meeste operatiekamers verschijnt na oplevering

vaak geleidelijk aan een toenemende hoeveelheid

apparratuur.

8 vccn nieuwsbrief

NIEUWE RICHTLIJNNIEUWE RICHTLIJNNieuwe ziekenhuisrichtlijn in Zwitserland en Duitsland

Tijdens het ICCCS symposium in september 2004 in Duitsland heeft

Dipl. Ing. Arnold Brunner van Brunner Haustechnik AG uit Wallisellen,

Zürich een presentatie gehouden over de nieuwe ziekenhuisrichtlijn,

die in Zwitserland en Duitsland verschenen is. Het betreft de:

- SWKI-Richtlinie 99-3: Heizungs-, Lüftungs- und Klimatanlagen in

Spitalbauten

- VDI 2167: Technische Gebäudeausrustung von Krankenhäusern,

Heizungs- und Raumlufttechnik.

Dit artikel is de samenvatting (1) van een bijdrage voor de

Internationale Cleanroomconferentie ICCCS, die in september 2004 in

Bonn, Duitsland, werd gehouden.

door A. Brunner (Voorzitter van de Zwitserse werkgroep SWKI 99-3 en

lid van de Duitse werkgroep VDI richtlijn 2167. )

De basis voor beide richtlijnen is gevormd door de in 1987 in

Zwitserland gepubliceerde Richtlijn 99-3 voor het ontwerp, de bouw,

het bedrijven en de bewaking van luchttechnische installaties in

ziekenhuizen. Deze richtlijn is enkele jaren geleden aangepast en in

mei 2003 opnieuw gepubliceerd. In diezelfde periode heeft men in

Duitsland ook activiteiten ontplooit voor een richtlijn voor ziekenhuizen

en wel de aanpassing van de bestaande DIN 1946-4: Raumlufttechniche

Anlagen in Krankenhäusern (uitgave 1999). Uiteindelijk heeft men in

Duitsland de nieuwe VDI richtlijn 2167 vorm gegeven; die in november

2004 is gepubliceerd. De inhoud van deze nieuwe richtlijn komt overeen

met de Zwitserse SWKI Richtlijn 99-3. Dientengevolge is in Duitsland de

richtlijn DIN 1946-4 uit het handboek van de VDI verwijderd.

Indeling van de Duitse richtlijn VDI 2167De indeling van de VDI 2167 is evenals de Zwitserse richtlijn gebaseerd

op de ISO 14644 - serie en in het bijzonder wordt de indeling van de ISO

14644 deel 4: ‘Planning, ontwerp, bouw en opstarten van cleanrooms’

gevolgd. Het resultaat hiervan is de volgende indeling van de

VDI-Richtlijn 2167:

1. Toepassingsgebied 7. Realisatie

2. Definities, organisaties, 8. Opstarten / opleveren van

afkortingen installaties

3. Algemeen 9. OK kwalificatie / kwalificatie

4. Classificatie van ruimten van OK-veld

5. Analyse 10. Operationele situatie

6. Ontwerp 11. Herkwalificatie en optimalisering

Bijlage A: Publicaties (informatief)

Bijlage B: Voorbeelden van Luchttechnische concepten (informatief)

vccn nieuwsbrief 9

»»

De hoofdlijn in de hoofdstukken 5 tot en met 10 gaat procesmatig

door het traject vanaf analyse, ontwerp tot en met de bouw en de

oplevering van de cleanroom. Daardoor kunnen alle betrokken partijen in

dit traject eenzelfde taal gebruiken en de aangehaalde documenten

kunnen in het project worden toegepast. Bij een multidisciplinair

ontwerp en bouwactiviteit in de ziekenhuissector is het belangrijk dat de

onderdelen van het traject goed gestructureerd en gedocumenteerd

worden vastgelegd, zodat ook alle verantwoordelijkheden per discipline

en per trajectonderdeel correct in elkaar kunnen overlopen. De

nieuwe richtlijn geeft hiervoor de nodige informatie.

Nieuwe aspecten in de ziekenhuis richtlijn Naast het feit dat in de nieuwe richtlijn een duidelijke procesvoort-

gang in de bouw is vastgelegd, zijn er nog meerdere technische en

microbiologische / hygiënische aspecten aangepast. De belangrijkste

daarbij zijn: - de classificatie - het bestek - luchttechnische concepten

De classificatieIn de voorgaande richtlijnen was de classificatie van de ruimten

gebaseerd op een bepaalde maximale kiemconcentratie in de lucht,

tijdens de operationele situatie van de ruimte. Op grond van het feit

dat er geen (of in ieder geval zeer weinig) goede studies en onderzoeken

zijn naar de (eventuele) overeenkomst tussen de kiemconcentratie in

de lucht en het percentage infecties bij operaties heeft men besloten

om de kiemconcentratie in de lucht niet meer als criterium voor de

classificatie van de ruimte te gebruiken. Dit betekent dus ook dat het

niet meer noodzakelijk is om bij de oplevering en bij de monitorings-

activiteiten van o.k.’s gebruik te maken van microbiologische metingen.

Verder is wel aangetoond dat (als er geen andere maatregelen worden

genomen) een hoge kiemconcentratie in de lucht resulteert in een

hogere micro-biologische neerslag en dat daardoor aannemelijk is

dat hierdoor een hogere infectiegraad op zal treden; indien men geen

andere maatregelen neemt. Bij de maatregelen van de infectie-

preventie spelen de luchttechnische aspecten een ondergeschikte

rol. In plaats van de kiemconcentratie in de lucht als leidraad voor de

classificatie van de ruimten te gebruiken is men overgegaan tot het

instellen van drie microbiologische gradaties voor de specifieke

ziekenhuis behoeften. Dit betekent dat men voor microbiologische

aspecten in een ziekenhuis drie soorten ruimten onderscheidt, namelijk:

o.k.’s - ruimten met high risk

Het doel van alle maatregelen die in samenhang met de chirurgische

ingrepen worden genomen is de vermindering van de risico’s van post-

operatieve infecties. Dit risico is sterk afhankelijk van de soort ingreep

en in deze situatie speelt de kwaliteit van de lucht in het OK-veld een

ondergeschikte rol. Ondanks alles moeten bijvoorbeeld bij deze ingrepen

de steriliteit van de instrumenten tot de normale standaard behoren.

ruimten met verhoogde microbiologische eisen,

ruimten met medium risk

Hiertoe behoren de ruimten waarin patiënten worden behandeld,

waabij een verhoogd risico aanwezig is van de verspreiding van infectie-

ziekten via de omgevingslucht. Ook worden hogere microbiologische /

hygiënische eisen gesteld aan die ruimten, waarin diagnostische

of therapeutische behandelingen worden uitgevoerd en waarbij

micro-organismen kunnen vrijkomen, die voor het personeel een

infectie risico zouden kunnen vormen. Daarnaast geldt deze

verhoogde eisen ook voor de opslagruimten van steriele goederen en

de steriele gangen.

microbiologisch relevante ruimten - ruimten met low risk

In de medische wereld heeft eigenlijk iedere ruimte het predikaat van

microbiologisch relevante ruimte, aangezien er bijvoorbeeld patiënten

worden behandeld of opslag plaatsvindt van materiaal, dat met de

patiënten in contact komt. Hierbij kan men ook denken aan o.a. de

keuken en die ruimten waarin de ziekenafval wordt verzameld en ver-

zorgd. Voor de ruimten waaraan geen specifieke eisen gesteld worden,

zoals in ondergeschikte nevenruimten, is de normaal gebruikelijke

luchttechnische normen zoals DIN EN 13779 ‘Lüftung von Gebäuden,

Leistungsanforderungen für lufttechnische Anlagen’ van toepassing.

Voor de microbiologische eisen van de luchttechnische installaties

van deze ruimten gelden de eisen zoals genoemd in de VDI Richtlijn

6022: ‘Hygiene-Anforderungen an RLT-Anlagen, Komfortbereiche’.

BestekNaar analogie van de aspecten, die aanwezig zijn in de ISO 14644-4

is in deze richtlijn opgenomen dat tijdens de projectfasen van ontwerp

tot in bedrijfsstelling van een ruimte door alle betrokken

partijen niet alleen wordt gewerkt met een bestek, maar dat daaraan

ook een project verplichting is gekoppeld. Vanuit de richtlijn wordt

aangegeven dat er in het bestek en bij de project verplichting

minimaal de volgende onderdelen worden opgenomen:

• Projectdefinitie

• Projectorganisatie en kwaliteitsmanagement (QM-Masterplan)

• Toepassingsgebied

• Ruimte-eisen

• Prestatiecriteria

• Energie- en meetconcepten

• Veiligheid- en milieuaspecten

• Ontwerpkwalificatie

• Brandveiligheidsaspecten

• Concept van afvalstromen

• Goedkeuringen

• Uitvoeringsplanning

• Kostenindicatie

Bij het onderdeel van de ruimte-eisen moet van elke

ruimte minstens de volgende aspecten bekend zijn:

• Microbiologische / hygiënische classificatie

• Drukhiërarchie van de ruimte

• Veiligheidsclassificatie

• Eisen voor minimum en maximum temperatuur

• Eisen voor minimum en maximum RV

• Eis voor max. toegestaan geluid

• Materiaalkeuzes (wanden, vloer, plafond, etc)

• Inrichtingselementen

Luchttechnische conceptenMicrobiologisch relevante ruimten - ruimten met low risk

In deze categorie vallen de ruimten zoals de patiëntenkamers,

EHBO-ruimten, kraamkamers, verkoeverruimten en wachtkamers.

Vanwege de mogelijkheid van overdracht van onbekende ziektever-

wekkers moeten de wachtkamers zijn voorzien van een goede

beluchting voor de patiënten. In de richtlijn wordt voor deze ruimten

een afzuiging van 75 m3 per uur per persoon voorgeschreven.

10 vccn nieuwsbrief

»»

Ruimten met verhoogde microbiologische

eisen, ruimten met medium risk

In deze classificatie vallen o.a. de volgende

ruimten:

• Opslag van steriel materiaal / steriele gangen

• Angiografie, hartkatheterisatie

• Kleine chirurgische ingrepen, dermatologie,

wondverzorging

• Isoleerkamers, patiëntenkamers voor

patiënten na orgaantransplantatie

• Intensive care, incl. neonatologie

• Endoscopische diagnostiek

Voor deze ruimten geldt een verhoogde toe-

voer van het buitenluchtaandeel tot > 100 m3

per uur p.p. Voor de filtratie van deze lucht

is een filter F9 (volgens EN 779) voor-

geschreven. Het toevoeren van de lucht is

deze ruimte gaat via een turbulente inblaas.

Aanvullende informatie voor isoleerkamers:

deze ruimten zijn gesloten kamers voor

patiënten met infectieziekten, die door de

lucht kunnen worden overgedragen. Daarom

zijn speciale luchttechnische maatregelen

noodzakelijk. Per ruimte wordt gesteld dat

er een inblaas van meer dan 500m3 per uur

moet worden gerealiseerd (overeenkomend

met een 12-voudige ventilatie). De ruimte

zelf moet een onderdruk hebben t.o.v. de

omringende ruimten en moet zijn voorzien

van een sluis. De toevoerlucht naar de sluis

kan via een overstroomprincipe vanuit de

isoleerkamer worden gebruikt. De deuren

van de sluizen moeten van een interlock zijn

voorzien; dus er kan maar één deur gelijk-

tijdig worden geopend. De afvoerlucht van

de isoleerkamer op het algemene afvoer-

kanalen systeem moet, wegens gevaar van

contaminatie, via een HEPA filter geschieden

(type H13 volgens de EN 1822). De hoeveel-

heid ingeblazen lucht in de isoleerkamer kan

worden gereduceerd door toepassing van

een mobiele recirculatie-unit (voorzien van

een F9 filter volgens de EN 779).

Voorstel om een normale patiëntenkamer om te

bouwen tot isoleerkamer door een 12-voudige ven-

tilatie te realiseren m.b.v. een mobiele recirculatie-

unit en een aangekoppelde filterunit op de afzuiging,

waardoor het afzuigkanaal wordt beschermd en de

onderdruk wordt gerealiseerd.

o.k.’s - ruimten met high risk

Bij de realisatie van o.k.’s wordt uitgegaan

van de toepassing van HEPA filters in de

inblaas en ook de toepassing van een laminair

downflow met een oppervlak van minimaal

c.a. 9 m2 als OK-veld. Aanbevolen wordt om

dit veld m.b.v. luchtgeleidingen af te schermen

van de rest van de OK. De onderzijde van de

luchtgeleiding wordt aangegeven als 2,1m

boven de vloer. Tevens is het toegestaan om

de lucht in de ruimte te recirculeren en te

koelen. Voor o.k.’s, die uitsluitend voor één

soort operatie worden gebruikt en waarbij

dus dezelfde operatie steeds wordt herhaald,

is de standaard afmeting van het laminaire

downflowveld niet van toepassing en is het

mogelijk om een kleinere afmeting te

gebruiken.

Oplevering van OK-ruimtenDe oplevering van o.k.’s is verdeeld in twee

aspecten:

• De technische oplevering

• De hygiënische oplevering

Bij de technische oplevering komen volgens

de richtlijn aan de orde:

• Lektesten van endfilters

• Bepaling van de hoeveelheid ingeblazen en

afgevoerde lucht

• Bepaling van drukverschil en stromings-

richting bij de deuren van de OK

• Bepaling van de luchtsnelheid

• Bepaling van de temperatuur

• Bepaling van de oppervlakte temperatuur

van de OK-oppervlakken

• Bepaling van het thermische comfort op 1,75

m boven de vloer (luchtsnelheid, temperatuur,

turbulentiegraad, geluidrukniveau en RV)

Indien in het bestek geen andere eisen zijn

vermeld wordt in de richt-lijn uitgegaan van

de volgende randvoorwaarden:

• Eindfilter lektest volgens ISO 14644-3 of de

SWKI 96-4

• Eindfilter afdichtingstest volgens ISO

14644-3

• Inblaastemperatuur: 18 tot 24 ∞C

• Minimaal gemiddelde luchtsnelheid: 0,24m/s

(4 metingen per m2 inblaasoppervlak)

• Minimale inblaas snelheid: 0,20 m/s

• Maximale afwijking van plaatselijke tem-

peratuur t.o.v. de gemiddelde temperatuur:

± 1,0 ∞K (vier metingen per m2 inblaasopp.)

• Comfortparameters volgens VDI 2083-5:

‘Reinraumtechnik- Thermische Behaglichkeit’

met: 1,2/ clo: 1,2

• Bij normale operationele situatie van de

OK is het geluid in het midden van het OK

veld op een hoogte van 1,75 m boven de

vloer: max. 48 dB(A)

Verder is vermeld dat het uitvoeren van de

eindfilter lektest minimaal éénmaal per twee

jaar moet geschieden.

Schets t.b.v. standaard test over een gegenereerd

aërosol. Meetopstelling in de OK. De zes punten aan

de rand van het OK-veld zijn de locaties waar het

aërosol wordt gegenereerd (de referentiedeeltjes).

Bij de hygiënische oplevering is in de richtlijn

een meetopstelling opgenomen waarin de

beschermingsfactor van de OK geïntegreerd

wordt vastgesteld. Na vele onderzoeken in

diverse instituten heeft men een standaard

meetopstelling gedefinieerd. Hierbij wordt

uitgegaan van:

• Een thermische belasting in de ruimte zelf,

die een grote invloed heeft op het lucht-

stromingsprofiel en die gedurende de

meetcyclus wordt gesimuleerd.

• Een voldoende hoge omgevingsconcen-

tratie van stofdeeltjes, die als aërosol

wordt gegenereerd.

• De meetopstelling moet in de praktijk

correct functioneren en moet reproduceer-

bare resultaten voortbrengen.

In figuur 3 is de schets te zien van een

dergelijke meetopstelling, waarbij opvalt dat

in deze situatie op de vier hoeken van het

OK-veld aërosol wordt gegenereerd en ook op

twee meetplaatsen bij het bed, tussen de per-

sonen. Men spreekt hier van een interne belas-

ting. In deze situatie wordt de beschermings-

functie en de comfort parameters gemeten.

Figuur 3: Schets van de standaard meetopstelling

t.b.v. de bepaling van de beschermingingsfactor en

de comfortwaarden.

Figuur 2: Schets van de meetactiviteiten

LW = 12 - fach

AC = 12/h

100 m /h3

50 m /h3 150 m /h3

H13

ev. flexibelflexible ev.

F9

Figuur 1: Concept isoleerkamer

NATIONAAL VCCN CLEANROOM GEDRAGSKEURMERKVCCN heeft een landelijk gedragskeurmerk ontwikkeld voor alle personen en organisaties die met cleanrooms te maken hebben. Dit keurmerk wordt ondersteund door een geheel nieuwe VCCN Cleanroom GedragsCursus (CGC).Deelnemers die deze cursus met goed gevolg afsluiten, ontvangen naast eencertificaat ook de VCCN CleanroomPas®. Deze persoonsgebonden pas isvoorzien van het VCCN Cleanroom GedragsKeurmerk. In één oogopslag kan een ieder zien dat de drager van de VCCN CleanroomPas®

voldoende kennis en vaardigheden bezit en daarom gekwalificeerd is voor de toegang tot cleanrooms.

PUBLICATIE VAN DEELNEMENDE ORGANISATIESBedrijven en instellingen die hun medewerkers deze cursus laten volgen, ontvangen eveneens een certificaat waaruit blijkt dat zij over mensenbeschikken die gekwalificeerd zijn voor de toegang tot cleanrooms. Bovendienworden de namen van de organisaties vastgelegd in het CGC-register® en vervolgens gepubliceerd in diverse media, waaronder de VCCN-nieuwsbrief en de VCCN-website.

U KUNT ER NIET OMHEEN !Of u nu zelf over een cleanroom beschikt dan wel vanuit uw professie in cleanrooms moet verblijven, het is van het grootste belang dat uw mensen op de hoogte zijn van alle gedragscodes met betrekking tot cleanrooms. Dat verhoogt de betrouwbaarheid van uw organisatie en voorkomt tegelijkertijd mogelijke verstoringen binnen de cleanroom. Kortom, metde VCCN CleanroomPas® kiest u voor optimale zekerheid! Bijgaande cursusinformatie vertelt u er alles over.

Met vriendelijke groet,

Ing. H.J.I. RotteveelCoördinator Opleidingen VCCN

CURSUSPRIJZENvoor Leden VCCN € 350,-voor Niet leden € 550,-

CURSUSDATA 2005• 23 februari • 3 oktober• 10 mei • 7 december

LOCATIE Zalencentrum ‘De Amershof’ te Amersfoort

Voortaan uitsluitendgekwalificeerde mensenin de cleanroom?

Met de VCCN CleanroomPas®

bent u daarvan verzekerd!

De VCCN CleanroomPas®

Voortaan uitsluitend gekwalificeerde mensen in

uw cleanroom? Met de VCCN CleanroomPas®

bent u daarvan verzekerd!

AANKONDIGING

T. 033 - 434 57 65 F. 033 - 432 15 81

WWW.VCCN.NL - EMAIL: VCCN@TVVL.NL

DE MULDERIJ 12 3831 NV LEUSDEN

POSTBUS 311, 3830 AJ LEUSDEN

12 vccn nieuwsbrief

Bij de bepaling van de beschermingsfactor

van de OK wordt gebruik gemaakt van een

zogenaamde referentie stofconcentratie. De

bedoeling hiervan is dat gedurende alle

testen op zes meetplaatsen een constante

stroom van deeltjes wordt geproduceerd, omdat

zodoende de hygiënische omstandigheden

worden nagebootst. Door uit te gaan van

deze stofbelading van de OK en de aan-

wezigheid van warmtebelastingsactiviteiten

in de ruimte, wordt op een aantal meetplaatsen

de stofconcentratie in die bepaalde situatie

gemeten. Uit de verhouding tussen de meet-

resultaten opde verschillende plaatsen in de

ruimte t.o.v. de referentie-concentratie wordt

de beschermingsfactor berekend. Bij deze

test worden twee situaties nagebootst en

wordt de beschermingsfactor telkens

bepaald. De situaties zijn: een bescherming

t.o.v. de omgeving (in de opstelling zoals

aangegeven in figuur 2), waarbij op zes

plaatsen rondom het OK-veld het aërosol

wordt gegenereerd en de situatie waarbij de

beschermingfactor t.o.v. een interne belas-

ting door ook in het OK-veld zelf testaërosol

te genereren (zie figuur 3). In Zwitserland is

veel onderzoek naar deze meetopstellingen

uitgevoerd.

Voor de bestaande o.k.’s is deze voorgestelde

meetmethode ter bepaling van de bescher-

mingsfactor niet zonder meer steeds toe te

passen. Maar ook voor deze installaties geldt

het infectierisico zo goed mogelijk in de

hand te houden.

In de praktijk heeft men deze meetmethode

ook uitgevoerd aan enkele bestaande in-

stallaties, waaruit dan een inventarisatie van

de kwaliteit van de OK wordt bepaald en van

hieruit worden dan aangegeven waar de

zwakke plekken zitten en waar en hoe men

deze kan aanpassen c.q. optimaliseren.

Samenvatting

In de Zwitserse Richtlijn SWKI 99-3

‘Heizungs- Lüftungs- und Klimaanlagen in

Spitalbauten’ is voor de eerste maal in een

richtlijn een uitgebreide technische en hygiënis-

che kwalificatie van o.k.’s opgesteld. Deze

benadering van de kwaliteit is door de VDI

2167, die in november 2004 werd vrijgegeven,

overgenomen (Een benadering die eigenlijk

(on)bewust overgenomen is uit de ISO

14698, deel 1 - Contamination Control -

Microbiologie, algemeen. Hierin worden drie

risicogradaties aangegeven: ruimten met

High - Medium en Low Risk; aanvulling R.

Geilleit) Het doel is om op basis van deze

Zwitserse en Duitse richtlijn te komen tot

een Europese CEN-richtlijn op dit terrein.

Over het uitvoeren van verder onderzoek van

de bepalingen van de beschermingfactoren

zijn proefopstellingen aanwezig o.a. in Luzern.

Referentielijst

1. VDI 2167 Blatt 1(november 2004):

Technische Gebäudeausrüstung von

Krankenhäusern - Heizungs- und

Raumlufttechnik.

2. SWKI 99-3 (2003-05): Heizungs-, Lüftungs-

und Klimaanlagen in Spitalbauten.

3. DIN 1946 Blatt 4 (1999): Raumlufttechnik:

Raumlufttechnische Anlagen in Krankenhäusern.

4. DIN EN 779 (2003-05): Partikel-Luftfilter

für die allgemeine Raumlufttechnik -

Bestimmung der Filterleistung.

5. DIN EN 1822-1 (1998-07): Schwebstoffilter

(HEPA und ULPA) - Teil 1: Klassifikation,

Leistungsprüfung, Kennzeichnung.

6. Draft: DIN EN 13779: Lüftung von

Gebäuden - Leistungsanforderungen f¸r raum-

lufttechnische Anlagen.

7. VDI 2083, Blatt 1-12: Reinraumtechnik

8. Draft EN ISO 14644-3: Reinräume und

zugehörige Reinraumbereiche - Teil 3:

Messtechnik und Prüfverfahren.

9. EN ISO 14644-4 (2003): Reinräume und

zugehörige Reinraumbereiche - Teil 4: Plannung,

Ausführung und Erst-Inbetriebnahme

10. VDI 6022 Blatt 1 (1987-07): Hygienische

Anforderungen an Raumlufttechnische

Anlagen - Büro- und Versammlungsräume.

(1) De samenvatting en vertaling van het

oorspronkelijke artikel is verzorgd door

ing. R.A.H.M. Geilleit

vccn nieuwsbrief 13

SYMPOSIUMSYMPOSIUM Maandag 14 maart 2005

LUCHTBEHEERSING OP DE OKLUCHTBEHEERSING OP DE OK

Vanuit het werkveld rond de OK en met inbreng van vele betrokken

partijen is een ‘Beheersplan luchtbehandeling voor de Operatie-

afdeling’ opgesteld. Dit beheersplan wordt officieel gepresenteerd

en toegelicht tijdens dit symposium. Het symposium wordt

georganiseerd door de Vereniging Contamination Control Nederland

(VCCN) in samenwerking met de Vereniging voor Hygiëne &

Infectiepreventie in de Gezondheids-zorg (VHIG). Dr. G.H.I.M.

Walenkamp zal op dit symposium het Beheersplan toelichten en is op

deze dag tevens de dagvoorzitter. Tijdens het symposium komen

zowel de operatiepraktijk, de praktijk van het bouwen, meten,

onderhouden en beheren aan de orde. Het luchttechnisch ontwerp zal

daarbij een specifiek aandachtspunt zijn. Het plan vult een behoefte die

in het werkveld leeft. Juist om de interactie daarmee te stimuleren zal er

ruime aandacht zijn voor discussie. Naast het lezingenprogramma zal

in de diverse pauzes een specifieke informatiemarkt worden

gehouden voor leveranciers en dienstverleners rond het OK-bedrijf.

Deelnemers ontvangen een exemplaar van het Beheersplan.

Waar vindt het symposium plaats?Jaarbeurs Utrecht

Congreszaal Irene

Jaarbeursplein

3521 AL Utrecht

Wat kost deelname?Deelnamekosten € 90,-

Wat kost een stand op de informatiemarkt?Deelnamekosten € 575,-

Nadere informatie is te verkrijgen bij het VCCN verenigingsbureau:Sandra van Ewijk Tel. 033 - 434 57 65

e-mail: a.vanewijk@tvvl.nl Fax 033 - 432 15 81

Voorlopig programma:

09.00 - 09.55 Registratie, koffie & thee, bezoek informatiemarkt

09:55 - 10:00 Opening door de dagvoorzitter door

dr. G.H.I.M. Walenkamp

10.00 - 10.15 Overhandiging Beheersplan

10.15 - 10.45 Lezing: Toelichting Beheersplan

10.45 - 11.15 Lezing: Kwaliteitswet

11.15 - 11.45 Koffiepauze en bezoek informatiemarkt

11.45 - 12.15 Lezing: Problemen in de praktijk

12.15 - 12.45 Lezing: Luchttechniek, haken en ogen groot plenum

12.45 - 14.15 Lunch en bezoek informatiemarkt

14.15 - 14.45 Lezing: techniek van air samplen

14.45 - 15.15 Lezing: van planning naar uitvoering

(V van validatie)

15.15 - 15.45 Interactieve sessie en discussie

15.45 - 16.30 Afsluiting met een drankje en een hapje

ROMEXwww.cleanroom.nl

Stabiliserende partner voor cleanroom services nodig?

Surf eens langs op www.cleanroom.nl

Werken in een schone omgeving?

bijdrage aan de infectiepreventie

Bedrijfsprocessen in deelektronica industrie zijnuiterst gevoelig. Wij spelendaarom in op de groeiendebehoefte van het schoonen ESD veilig produceren,assembleren, repareren eninstalleren van elektronicadoor het inrichten vancleanrooms en het leverenvan cleanroomproducten.Denkt u hierbij aan kleding,

ionisatie, verpakkingen,tafels, disposabless, hand-schoenen, RVS stellingen,trolleys, kleefmatten, folie-matten, reinigingsdoeken,papier, wattenstaafjes enmondmaskers.

Wilt u verder praten? Romex B.V.Remmerden 5, 3911 TZRhenen,Tel 0317 619116.

14 vccn nieuwsbrief

PRODUCTNIEUWSPRODUCTNIEUWS

Het schoonmaken van een cleanroom of geconditioneerde (productie)

ruimte is een vak apart. Immers, door de strikte eisen aan stofdeeltjes en

kolonievormende eenheden zijn conventionele schoonmaakmiddelen

en -materialen vaak niet inzetbaar. Niet alleen is het van belang dat de

materialen geschikt zijn voor de cleanroomomgeving, het is tevens

belangrijk dat na het reinigen bacteriegroei wordt uitgesloten.

Bovendien kunnen arbeidskosten behoorlijk oplopen, doordat

verschillende reinigings-stappen noodzakelijk zijn om de cleanroom

op een correcte wijze te reinigen. Een geschikt en efficiënt schoon-

maaksysteem te vinden, te valideren en te introduceren is dan ook

een kostbare en tijdrovende aangelegenheid. Er wordt derhalve

meestal een oplossing gezocht bij steriele disposable moppen.

Maar het kan anders! Speciaal voor de kritische gebruikers in de

cleanroomindustrie is er een wasbare èn cleanroomgeschikte totaal-

oplossing ontwikkeld, genaamd het MicronSwep systeem.

Dit innovatieve schoonmaaksysteem kenmerkt zich als een uniek

microvezel schoonmaaksysteem voor vloeren, wanden en plafonds in

cleanrooms en geconditioneerde ruimten. Door in 1 stap te reinigen

(= stofwissen, moppen en drogen) èn door gebruik te maken van

100% polyester microvezel moppen biedt het systeem de gebruiker

een aantal zeer prettige voordelen, zowel op kostentechnisch als op

ergonomisch gebied.

Daar de microvezels in staat zijn microscopisch vuil aan zich te binden

en te verwijderen zonder dat hierdoor veel frictie ontstaat, wordt, in

combinatie met lichtgewicht materialen èn het niet meer uitpersen van

de moppen, de lichamelijke belasting met ca. 25% verminderd.

Bovendien wordt ca. 30% arbeidstijd bespaard doordat men alles snel

en in 1 stap reinigt. Aangezien het MicronSwep systeem geen gebruik

maakt van een persemmer, kan tevens een besparing van ca. 50% op

(WFI)water en detergent worden behaald. Deze unieke werkwijze

voorkomt tevens kruis- of herbesmetting van de cleanroom.

Om week in, week uit zeker te kunnen zijn van steriele moppen en een

correct onderhoud, worden de moppen in een speciaal huur- en service-

programma aangeboden; ophalen van vervuilde, gebruikte moppen,

a-septisch wassen en verpakken, volledige procesmonitoring, retourlevering.

Micronclean BV

Innovatieve microvezelreiniging in de cleanroom (ISO 3-9)

Kostenverlagend

Tijdsbesparend Grote Ergonomie

Minder producten watergebruik

Huur- en serviceprogramma

VERENIGINGSNIEUWS

vccn nieuwsbrief 15

VCCN Bestuur en Verenigingsbureau

wensen u goede feestdagen en

een gelukkig 2005 !

23 februari 2005Cleanroom GedragsCursus,

Amersfoort

14 maart 2005Symposium ‘Luchtbeheersing

op de OK, bijdrage bij de

infectiepreventie’,

Jaarbeurs Utrecht

10 mei 2005Cleanroom GedragsCursus,

Amersfoort

26 mei 2005VCCN Cleanroom Symposium,

Triavium, Nijmegen

3 oktober 2005Cleanroom GedragsCursus,

Amersfoort

7 december 2005Cleanroom GedragsCursus,

Amersfoort

AGENDAAGENDA 2005

TESTO Testo is sinds 1957 producent en leverancier van mobiele en

stationaire meetapparatuur. Wereldwijd heeft Testo dochter-

ondernemingen en vertegen-woordigingen die de Testo pro-

ducten verkopen en servicen. In Almere is de Nederlandse

dochteronderneming sinds 1986 actief met 35 medewerkers.

Testo levert meetinstrumenten voor temperatuur, vochtigheid,

drukdauwpunt, luchtsnelheid, druk en werk- respectievelijk

binnenklimaat. Inclusief printen, datalogging en verwerking

van uw gegevens in de PC. Draagbare CO- en gasalarmering,

rookgasanalyse voor service, inspectie en emissiemeting.

Daarnaast heeft Testo ook een eigen ISO kalibratielaboratori-

um en een mobiele kalibratie bus waar alle meetapparatuur

gekalibreerd en geserviced kan worden.

3C - Contamination Control & Cleanroom Products 2005

DATE: 16-17 February 2005 - VENUE: NEC, Birmingham UK

Now in its 13th year, 3C is the UK’s only dedicated event for buy-

ers and suppliers of contamination control and cleanroom

products and services. Under new management, 3C 2005 takes

place at the National Exhibition Centre, Birmingham, UK, from

16-17 February 2005. It will showcase the latest products and

services from cleanroom design and construction through to

clothing, equipment and consumables.

Congress www.octomedia.org

Exibition www.tridentexhibitions.co.uk

A.B.S. bv De heer B.A.R. Altena

Postbus 92 6970 AB Brummen Tel. (0575) 56 39 15

Testo BV De heer ing. M. van Dam

Postbus 1026 1300 BA Almere Tel. (036) 548 70 00

VLS Schoon De heer H.J.J. Mook

A. van Leeuwenhoekstr. 26 3331 ET Zwijndrecht Tel. (078) 619 19 19

De heer dr.ir. N.J. Bink

Acin Instrumenten

De heer A.L. Boks

Logi Ster BV

De heer J.M.M. van den Brand

Philips Electronics Nederland BV

De heer ing. J.P.J.J. Hegmans

Erasmus Medisch Centrum

Mevrouw ing. A. Hemmes

Erasmus Medisch Centrum

De heer L.J. Meerhof

Sanquin Plasma Producten

De heer B. Nijhof

Boltjes Plaatwerk Industrie B.V.

De heer W.M. Steenkamp

Boltjes Plaatwerk Industrie B.V.

Nieuwe persoonlijke leden

Nieuwe bedrijfsleden

Als specialist in schone lucht hebben we jarenlang ervaring

met het ontwikkelen en bouwen van Cleanrooms en operatie-

kamers. Daarbij beschikken we over een revolutionair systeem,

dat grote flexibiliteit biedt, vele gebruiksmogelijkheden kent,

bijzondere snelle bouw en lage exploitatiekosten garandeert.

Bovendien kunnen we de complete inrichting van uw

laboratoria verzorgen, bieden wij u een complete range van

geavanceerde laminar flow apparatuur en beschikken we

over een eigen Validatie- en meetdienst voor luchttechnische

metingen. Kortom: met Interflow is er geen vuiltje aan de

lucht. Neem contact op met onze adviseurs of kijk op

www.interflow.nl voor uitgebreide informatie.

Geen vuiltjeaan de lucht.

Specialist in schone lucht

Interflow De Stek 15 · 1771 SP WieringerwerfTel. (0227) 60 28 44 · Fax (0227) 60 31 65info@interflow.nl · www.interflow.nl Interflow is een onderdeel van BAM Techniek bvInterflow is een onderdeel van BAM Techniek bv