VAPRO magazine, 6e editie 2010

Nummer 6 December 2010

Hèt tijdschrift voor de operator en technisch vakman

Met zelfstudie naar een diploma

Verder in dit nummer:

Gezonde vetten

Slimme ploegendienst

Behang maken doe je zo

Doe de grote

eindejaarsquiz!

InhoudHét tijdschrift voor de operator en technisch vakman, is een uitgave van de VAPRO groep.

VAPRO groepPostbus 240902490 AB Den HaagT 070 - 337 83 00F 070 - 320 51 86E [email protected] www.vapro.nl

RedactieHerbert Boland, Hanneke van Gaans, Wiljo Florijn, Melanie Lancel, Henny Luijten, Marvin Moentadj, Marion Reerds, Marjolein Veeninga, Sonja van Venrooij.

VormgevingBeeldvorm, Pijnacker

Foto omslagLourens Smak

DrukkerijVeldwijk-Van Loon Grafische bedrijven

Verschijning6 keer per jaar

VerspreidingDit tijdschrift wordt gratis verspreid onder leden van het Platform voor Operators, operators en operators in opleiding, ploegchefs, productie chefs, praktijk-begeleiders, praktijkopleiders en verantwoordelijken voor opleidingen binnen bedrijven in de (proces-)industrie.Wie kan aantonen tot de doel-groep te behoren kan zich als abonnee aanmelden [email protected]

AdvertentiesMooijman Marketing & SalesT 070 - 323 40 70E [email protected]

AdreswijzigingenAdreswijzigingen kunnen onder vermelding van onder-werp (adreswijziging VAPRO) via e-mail([email protected]) worden doorgegeven.

ProductieBeatrijs Media GroepT 076 - 530 90 31E [email protected]

ISSN 1878-8033

© Copyright 2010Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden overge-nomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De redactie van VAPRO is een onafhankelijk opererend orgaan. Meningen en opinies in het blad geven niet noodzakelijkerwijs de standpunten weer van de bestuurlijke organisaties vertegenwoordigd in de VAPRO groep noch die van de redactie.

Proces in het zonnetje: behang

Behangen gaat niet meer zoals vroeger. De manier van verwerken, ja zelfs de reden om überhaupt iets op de muur te plakken, is veranderd. Een behangetje is tegenwoordig een design statement. Bij BN in Huizen weten ze al meer dan 75 jaar hoe dat moet, behang produceren voor een veeleisende consument.

10

Gezondere vetten maken In de eerste aflevering van de nieuwe rubriek Zo werkt dat! gaan we je uitleg-gen hoe je vetten chemisch kunt verande-ren zodat ze gezonder worden. IOI-Loders Croklaan Oils heeft op de Maasvlakte de grootste enzymatische omesterfabriek in Europa in bedrijf gesteld. Het produceert plantaardige oliën en vetten die geschikt zijn voor toepassingen in de marga-rine- en bakkerij-industrie. Een specialist van het bedrijf legt aan ons uit hoe dat zogenaamde omesteren precies in zijn werk gaat.

Efficiënt naar een VAPRO BOdiplomaIn zeven maanden behaalden operators Peter Agterden-bos en Ibrahim Yucedag hun VAPRO basisoperatordi-ploma. Dat is niet alleen heel snel, ze hebben het helemaal met zelfstudie gedaan. Dat kan met een flinke motivatie, duidelijke online leerstof en intensieve begeleiding van hun werkge-ver, Scheuten Glas Randstad.

6

14

We kijken terug op een jaar waarin we, samen met de leden van het Platform voor Operators, geweldig leuke dingen hebben gedaan. De discussies die we hadden over salarissen, ploegendiensten en de competenties van operators waren inspirerend en zijn goed ontvangen. De kennis die we met elkaar delen, zorgt ervoor dat operators een breder beeld krijgen van de industrie. In een aantal bedrijven zorgen deze discussies voor een positieve impuls in de ondernemingsraad of vragen werknemers aan hun baas of ze wel de authentieke VAPRO-opleidingen volgen.

Het blues-gevoel door de crisis is in de loop van het jaar weg-geëbd. Begin 2010 voelden we nog de pijn van werktijdverkor-ting, ja zelfs ontslagrondes. De ommekeer heeft zonder tromge-roffel plaatsgevonden. We merken dat de bedrijven weer moeite hebben met het vinden van goede operators. Daarnaast zien we dat operators veel positiever tegen hun toekomst aankijken.

Jouw positieve instelling en de spannende arbeidsmarkt kan ons in 2011 ver brengen. Als operator ben je bevoorrecht met je baan en je perspectieven! Wij gaan er komend jaar alles aan doen om je te ondersteunen. Ook bedrijven helpen we bij het professionaliseren. Dit doen we vooral door goed te luisteren naar de wensen van operators en hun werkgevers. Een voor-beeld: VAPRO biedt je de mogelijkheid je te specialiseren in je eigen branche. Daarvoor zijn verschillende uitstroomrichtingen toegevoegd aan de opleidingen.

2011 wordt een feestje en daar gaan we met evenementen, prijsvragen, stevige discussies en een ongebreidelde

passie voor het beroep aan werken!

We wensen je graag, namens alle VAPRO-collega’s, een veilig en gelukkig 2011!

De redactie

Column

16De grote VAPRO EindejaarsquizGa er maar eens even goed voor zitten. Test hoe het zit met je kennis van de VAPRO theorie.

Nog leuker: maak er een competitie van!

De bevoorrechte VAPRO operator

En verder…3 Column

45 Kort nieuws

7 Raadplaat

12 Trainingskalender

13 Training in the spotlight

vapro nummer 6 december 2010 3

Ploegendienst kan slimmerAan het werk in de continudienst kleven bezwaren. Vooral het nachtwerk is belastend. Maar ja, hoe moet het anders in de procesindustrie? Veel bedrijven kunnen niet zonder. Hoe kun je dergelijke diensten minder belastend maken? Het artikel informeert over een groot onderzoek dat op stapel staat. Tevens vind je er tips en suggesties.

8

NieuwsNieuws

4 vapro nummer 6 december 2010

Data flessenopenergadgetNieuwe leden van het VAPRO Plat-form voor Ope-rators krijgen altijd een wel-komstpakket toegestuurd. De samen-stelling van dit pakket verandert regelmatig. Vanaf eind december vind je een nieuwe gadget in je pakket. Ditmaal is het een door lasers ingegraveerde usb-stick in de vorm van een flessenopener.We wensen onze nieuwe leden veel plezier met het handige hebbe dingetje! ■

Tot ziens op Hyves en Facebook!Zoals je als je allang zult weten, worden social media steeds belangrijker om contacten te krijgen en te onderhouden. Voor operators is het extra handig, vooral als je met ongeregelde

werktijden of een continurooster zit. Het Platform voor Operators is al enige tijd actief op Hyves en Facebook en we hebben op deze manier leuke contacten

met operators. Veel verhalen en artikelen in dit magazine komen tot stand, doordat operators reageren op stellingen in de VAPRO Platform hyves. Omdat VAPRO erg geïnteresseerd is in de meningen van operators, zullen we alle leden van het Platform uitnodigen voor de VAPRO Platform Hyves en de VAPRO Platform voor Operators Facebook fanpagina.De uitnodiging zullen we versturen via de digitale nieuwsbrief en via Facebook en Hyves zelf. Krijg je geen uitnodiging, kijk dan op vaproplatform.hyves.nl of zoek ‘VAPRO’ op Facebook en voeg jezelf toe. Tot ziens online! ■

Het afgelopen jaar hebben zestien medewerkers van Peter Greven Nederland uit Venlo deelgenomen aan een maatwerkopleiding van VAPRO. Ze werken in de afdelin-gen productie, technische dienst en laboratorium. Het doel van de opleiding was om de algemene en bedrijfsspe-cifieke kennis bij de deelnemers van belangrijke onderwerpen te verhogen, de bewustwording van de gevolgen van het eigen han-delen te verhogen en daarnaast de medewerkers meer te betrek-ken bij zaken die zich afspelen in en rondom het productieproces. Veiligheid en kwaliteit speelden bijvoorbeeld een grote rol.De koppeling tussen theorie en de dagelijkse praktijk van de deelne-mers was erg belangrijk. Daartoe hebben Peter Greven en VAPRO samen tien verschillende bedrijfs-specifieke hoofdonderwerpen

geselecteerd die samen de inhoud van de lesstof vormen. Dat waren bedrijfskunde, veiligheid, commu-nicatie, kwaliteit, hygiëne, voedsel-veiligheid, grondstoffen, proces-verloop, onderhoud en de klant. Door juist op deze onderwerpen in te gaan, de opbouw van de lessen en de manier waarop de lesop-drachten de koppeling met de praktijk verzorgen, sloot het traject aan op het doel van Peter Greven en de praktijk van de deelnemers.

Na afloop kregen alle deelne-mers een praktijkexamen over de onderwerpen dat iedereen met voldoende resultaat afsloot. We feliciteren de operators van Peter Greven Nederland dan ook van harte met het behalen van dit cer-tificaat. En natuurlijk hebben ook zij de alom bekende VAPRO-taart ontvangen. ■

Taart bij Peter Greven Nederland


meedoen aan activiteiten, vaak voor het gehele gezin. Je kunt bij-voorbeeld naar de open dag van een chemisch bedrijf of naar een musical over Marie Curie. Op de website www.jaarvandechemie.nl vind je er alles over. ■

Gekke KerstWerk je rond Kerst en Oud & Nieuw? Doe dan mee met de VAPRO Kerstfotowedstrijd!Maak een gekke, grappige of feestelijke foto op je werk. De enige voorwaarden zijn dat er iets kerstachtigs op moet staan en jezelf of een collega. Stuur de foto’s naar [email protected].

Vertel eventueel ook waarom je het wel of niet prettig vindt om rond de feestdagen te (moeten) werken. Voor wat hoort wat. De leukste foto’s plaatsen we en je krijgt de echte VAPRO-usb-flessenopener toegestuurd. ■

Vmbo leerlingen voeren een practicum uit tijdens de Week van de Proces-techniek. In 2011 vindt de Week van de Procestechniek plaats van 24 tot en met 28 januari.

Week van de Procestechniek 2011Ieder jaar wordt in januari de Week van de Procestechniek georga-niseerd om vmbo-leerlingen te laten kennismaken met werken in de proces. De volgende editie staat in januari weer voor de deur. De website weekvandepro-cestechniek.nl informeert over alle activiteiten, deelnemende bedrijven en de mogelijkheden voor bedrijven die graag willen deelnemen. Doet je bedrijf nog niet mee? Stel het eens voor! Samen zorgen we er voor dat er voldoende jongeren blijven die kiezen voor een baan in de procesindustrie. ■

Jaar van de Chemie 2011Het jaar 2011 is door de Ver-enigde Naties uitgeroepen tot Internationaal Jaar van de Chemie. Het thema is: ‘Chemie – ons leven, onze toekomst’. Gedurende het hele jaar kun je

Antwoorden Grote VAPRO Eindejaarsquiz

Onderstaand tref je de antwoorden per niveau. Vooraf heb je voor jezelf bedacht op welk niveau je dagelijks functioneert. Hierna heb je de vragen behorende bij dat niveau ingevuld. Afhankelijk van het aantal goede antwoorden kun je voor jezelf bepalen of je het juiste niveau hebt geko-zen. Als je op deze manier minstens 6 punten hebt gescoord heb je een goede inschatting gemaakt.Scoor je 8 of hoger, is het aan te raden eens te kijken of een vervolgopleiding iets voor je is. Als je de vragen 21 t/m 30 allemaal goed beantwoord hebt, kan een C-opleiding tot de mogelijk-heden behoren (als je ten-minste een B-diploma hebt).Wil je dat jouw niveau ook inzichtelijk wordt voor je werkgever of toekomstige werkgever? Dan is het VAPRO Ervaringscertificaat of VAPRO Ervaringsindicatie iets voor je.

1d11d21c

2a12b22a

3d13c23c

4b14d24b

5b15b25c

6c16c26b

7a17d27c

8d18c28a

9c19c29c

10b20c30c

NieuwsBedrijf


Met zelfstudie naar een VAPRO BOdiplomaOperators Scheuten Glas studeren zonder ROC

Scheuten Randstad is leverancier van ruiten en dubbel glas. Het bedrijf heeft, ondanks de malaise

in de bouw, nog steeds voldoende werk. De verkoop aan particulieren is namelijk wel stabiel gebleven. Het opleiden gaat dan ook met veel inzet door.

GemotiveerdEind 2009 zijn operators Peter Agterdenbos en Ibrahim Yucedag, nadat ze een VAPRO-deelcertificaat glasproductie hadden gehaald, begonnen met hun opleiding VAPRO-basisoperator. Het bijzon-dere daarvan was dat ze daarbij geen gebruik maakten van de bege-leiding door een ROC of docent. Wat het nog opmerkelijker maakte, is dat de twee leerlingen zeer snel door de opleiding vlogen. Na zeven maanden waren ze klaar, terwijl er normaal gesproken een jaar voor

staat. Ze hadden al wel een deelcer-tificaat. Dat maakte het natuurlijk wel iets gemakkelijker. Hun mentor, Olf Smetsers, vertelt dat het twee gemotiveerde operators zijn die veel in hun mars hebben.

Strak schemaOlf Smetsers vertelt hoe het was om zonder een docent te werken, iets dat toch relatief weinig voor-komt. “We maakten gebruik van boeken en elektronische leermid-delen van VAPRO en Kenniscen-trum Glas. Daarmee konden de collega’s de theorie thuis en op het werk volgen. Eens per week planden we een uur in voor bege-leiding. Dan namen we samen de leerstof en de opdrachten door. De jongens haalden goede cijfers met

Goede aanpakOlf Smetsers tipt andere bedrij-ven om ook te kijken of dit ook iets voor hen is. “Het kost je uiteindelijk wel meer tijd als je het besluit zonder docent of zonder externe begeleiding te doen. Je kunt dan echter wel met een klein opleidingsbudget resultaten bereiken, daardoor is het heel geschikt voor kleinere bedrijven. We hebben ervaren dat het werkt.”

In zeven maanden behaalden

operators Peter Agterdenbos

en Ibrahim Yucedag hun VAPRO

basisoperatordiploma. Dat is

niet alleen veel sneller dan de

12 maanden die er voor staat,

ze hebben het helemaal met

zelfstudie gedaan. Dat kan met

een flinke motivatie, duidelijke

onlineleerstof en intensieve

begeleiding van hun werkgever,

Scheuten Glas Randstad.


de toetsen, ze waren dan ook zeer gemotiveerd. Belangrijk daarbij was om het schema voor de toet-sen strak te volgen. Ook al was de voorbereidingstijd soms kort!”

Snel terugbetalenOlf Smetsers vindt de VAPRO CGO-opleiding nuttig. “Al onze mensen volgen natuurlijk al een training on the job. Daarbij staan de productie en de tech-niek voorop. Het voordeel van

de VAPRO-opleiding is dat je ook aandacht geeft aan bedrijfskunde, sociale aspecten, veiligheid, kwali-teit, verbetering van technieken en communicatie. Zoiets betaalt zich al snel terug. Je gaat bijvoorbeeld inzien dat een afgekeurde ruit op een bouwplaats voor ons veel meer schade met zich meebrengt dan een afgekeurde ruit binnen onze eigen productie.”Operators Peter Agterdenbos en Ibrahim Yucedag werken op heel verschillende plekken in de productie. Door de VAPRO-studie is het voor hen veel gemakkelijker om over dit soort onderwerpen te communiceren en komen ze bij problemen snel in actie. Ze vertellen zelf ook dat ze nu veel zelfstandiger functioneren en dat ze veel baat hebben bij hun hogere kennisniveau.

DoorgaanVAPRO-contactpersoon Huub van Strien vindt dat het succes van de opleiding niet alleen op het conto van de twee operators komt. “Bij Scheuten grijpen alle opleidings-radertjes perfect in elkaar. Vergeet niet het aanstekelijke enthousiasme van de mentoren Olf Smetsers en Henk Vos. Dat heeft veel bijgedra-gen aan het uiteindelijke succes!”En de twee operators zelf? Die gaan door met VAPRO A. Vanzelf-sprekend. ■

Werk je in een klein bedrijf en denk je dat dit ook iets voor jullie kan zijn, neem dan contact opne-men met relatiemanager Huub van Strien, [email protected] of 06 – 29500315.

weetvanwerken.nl

Waar kun je werken en leren?

Wij bieden je een job waar je werkt én leert. SWA organiseert leer/werk-trajecten die een

half jaar tot twee jaar kunnen duren. Dat doen we voor analisten, proces operators, metaal-

bewerkers, havenmedewerkers en electrotechnici. Dat betekent dus: geld verdienen en

toch verder leren! Kijk op onze website naar de mogelijkheden in jouw regio.

SWA Personeelsdiensten

Amsterdam • Beverwijk • Breda • Utrecht • Zaandam

Op een dag ga je geld verdienen

NieuwsPlatform


Minivarkens komen te hulp

De ploegendienst kan slimmerIn het tijdschrift Intermediair

van september stond een groot

artikel over nadelige kanten van

werken in ploegen. Vooral het

nachtwerk moet het ontgelden.

Maar ja, hoe moet het anders in

de procesindustrie? Veel bedrij

ven kunnen niet zonder. Hoe kun

je dergelijke diensten minder

belastend maken? Het artikel

informeert over een groot onder

zoek dat op stapel staat, tevens

vind je er tips en suggesties.

In Nederland werken wel een mil-joen mensen regelmatig ‘s nachts. Maar door de vergrijzing wordt het steeds lastiger om de nachtwer-kers te vervangen. De verhalen dat nachtwerk slecht is voor je gezond-heid dragen ook al niet bij aan de populariteit ervan.Hoe maak je wisseldiensten minder belastend, zodat nacht-werk aantrekkelijk blijft? Dat is de hamvraag. We hebben in VAPRO magazine al eerder geschreven over de juiste voeding en een goed ritme zodat je gemakkelijker tus-sen diensten kunt omschakelen. (Kijk die oudere nummers er nog maar eens op na.)

Nadelen wegnemenMenno Gerkema, professor in de chronobiologie van de Rijksuniver-siteit Groningen, bereidt momen-teel een groot onderzoek voor over hoe licht en voeding de prestaties van nachtwerkers beïnvloeden, aldus Intermediair. Nachtwerkers eten vaak vette snacks omdat ze geen zin hebben om zo laat te koken en omdat het bedrijfsres-taurant op dat moment dicht is. En dat terwijl het lichaam ‘s nachts juist extra moeite heeft om vet voedsel af te breken omdat de organen in de ruststand staan. Dat ongezonde eetpatroon verhoogt de kans op hart- en vaatziekten. Een gedeelte van de nachtwer-kers wordt er te dik door, maar er bestaan ook mensen die ‘s nachts helemaal geen trek hebben en juist chronisch ondervoed zijn.

MinivarkensGrote bedrijven als Shell en Corus hebben zich al aangemeld als proef-locatie, lezen we in het artikel. Het plan van Gerkema is ook om met dieren testen uit te voeren om zo meer inzicht te krijgen. Minivarkens gaan in het testlab nachtwerkers nabootsen. Hun spijsvertering lijkt sterk op die van mensen en deze dieren zijn ook nog eens hoogintel-ligent. Gerkema kijkt dan ook naar

het slaappatroon van de dieren.Door de verwarring van het lichaam als er ‘s nachts licht brandt kun je een slaapstoornis ontwik-kelen. Veel bedrijven hebben een te eenzijdig lichtpatroon, zegt de onderzoeker. Het licht is of gedempt of juist heel hard. Op de korte termijn vinden mensen het prettig als zij ‘s nachts in hard licht werken, omdat ze dan goed wakker zijn en daarna juist beter kunnen slapen. Op de lange ter-mijn is dit echter schadelijk omdat hard licht de productie van de stof melatonine onderdrukt, waardoor allerlei verstoringen in het lichaam optreden. Bedrijven als Shell expe-rimenteren al met een dynamische verlichting en wisselen hard licht met zacht licht af.

Zelf doenWat kun je doen om nadelige gevol-gen van ploegendiensten tegen te gaan? De werkgever kan en moet daarbij helpen. Medewerkers zouden bijvoorbeeld een power nap moeten kunnen doen in een rustige ruimte. Daarnaast is het beter om nachtdien-sten met de klok mee te laten rote-ren. Dat is beter voor de biologische klok. Werkgevers moeten ook meer verantwoordelijkheid aan werkne-mers geven, zodat ze bijvoorbeeld zelf de verlichting en de roosters regelen. De werkgever moet zorgen voor goede faciliteiten: gezonde voeding en goede medische bege-leiding. Daar bij hoort ook aandacht voor werkinhoud, arbeidsomstandig-heden, sociale effecten en promotie van een gezonde leefstijl.Als we er samen voor zorgen dat we gezond en fit blijven in de ploegen-dienst, is dat niet alleen goed voor onszelf, maar blijft ons beroep ook aantrekkelijk! ■


Wat is hier afgebeeld?

Oplossing raadplaat 5We kregen deze keer heel wat meer inzendingen. Een enkeling noemde het ook een makkie. Dat mag ook wel eens een keer!Waar we naar op zoek waren was een niveaumeter. Wat je ziet is een drijver met daarin een permanente magneet, schuivend langs een buis. De drijver bedient met zijn magnetische veld een lineaire potmeter in de buis. De weerstand is recht evenredig met de vulhoogte. Via een opgebouwde transmitter wordt het signaal aan het regelsysteem doorgegeven. Hij is geschikt voor vloeistoffen.Velen van jullie herkende het wel, maar legden uit dat het werkt met bijvoorbeeld één of meer reed-schakelaars. Dat had het ook kunnen zijn, maar de fabrikant geeft aan dat het een lineair meetsysteem is met potmeter.Alex Kersten uit Nieuwegein krijgt de bol.com-bon, Gefeliciteerd, Alex! ■

Wat we vooral willen weten is een duidelijke uitleg over de werking, in je eigen woorden.Stuur je oplossing naar [email protected]. Vergeet niet je naam en adres erbij te vermelden. De beste inzending ontvangt een bol.com-bon.

Processionals - Tweelingenlaan 123 - 7324 AR Apeldoorn T 055 - 360 46 25 - E [email protected] - I www.processionals.nl

CHEMICALS ENERGY PHARMA OIL & GAS FOOD PAPER METAL PLASTIC TEXTILE

Voor de meest gerenommeerde procesindustriële bedrijven in Gelderland en Overijssel zijn wij op zoek naar ervaren (proces)operators, shiftleaders en monteurs.

Processionals is een gespecialiseerd bemiddelingsbureau binnen de procesindustrie en begeleidt procestechnici naar een volgende stap in hun carrière.

Ben je op zoek naar een nieuwe uitdaging of wil je carrière maken? Kijk dan op onze website voor een volledig overzicht van actuele vacatures of neem contact met ons op voor een afspraak.

www.processionals.nl/vaproProcessionals: bemiddeling naar vaste banen in Gelderland en Overijssel.

Wij maken carrière, wat maak jij?

Raadplaat

Nieuws


De basis van het behang is onder andere een vlies op basis van papier en kunststofvezel. Dit wordt op rol aange-voerd. Dit vlies zet tijdens verwerking niet uit onder invloed van vocht, waar-door het behang direct op een inge-lijmde muur geplakt kan worden.

BN brengt met “Machine 10” maximaal zeven kleur-lagen op, afhankelijk van het ontwerp. Het aan brengen van de lagen gebeurt door middel van rotatie-zeefdruk en diepdruk.Lagen hebben kleuren en motieven en kunnen al dan niet schuimend worden uitgevoerd.

In de doseerstraat worden aan de moederpasta kleurstoffen, stabili-satiemiddel en matteringsmiddel toegevoegd. Daarna is het mengsel klaar voor de pers. Het aantal van dit soort ingekleurde pasta’s hangt af van het aantal drukstappen dat voor een behangontwerp nodig is.

In de dispersieafdeling maakt BN zijn eigen negentien pigment-dispersies door middel van kogelmolens.

Met pvc-poeder, weekmaker en vul-stoffen worden zoge-naamde moederpasta’s gemaakt. Deze vormen de basis voor de lagen die worden opge-bracht. Er zijn twee varianten: wel- en niet-schuimend.

1

5

4

3

2

Op bezoek bij BN International in Huizen

Behangen gaat niet meer zoals vroeger. De manier van verwerken, ja

zelfs de reden om überhaupt iets op de muur te plakken, is veranderd.

Een behangetje is tegenwoordig een design statement. Niets is te gek:

knalblauw of roze, leerprint met zilver of gewoon bloemetjes.

Van pvc-poeder tot designbehang

Proces in het zonnetje


Het omstellen van een machine naar

een ander patroon kost een half uur. Als een patroon eenmaal

draait, kan men zonder omstellen de kleuren veranderen. Eén type behang is vaak in een

reeks van kleuren verkrijgbaar.

De pers kan zogenaamde rapporten drukken van 64 en van 90 cm. Dat betekent dat een motief zich herhaalt na 64 of 90 cm.

In een continu-oven, direct na de printstap, wordt

de bedrukte baan verhit tot 200 °C, waarbij de

schuimende lagen dikker worden. Een behangontwerp kan meerdere opdikkende kleurlagen over elkaar bevatten, wat

complexe en bijzondere motieven kan opleveren.

Verpakken en naar de winkel! ■

Iedere 1000 meter wordt 1,5 meter mon-sterstaal uit de pers gehaald voor controle door het fysisch-mechanisch lab. Er mogen geen verschillen optreden ten opzichte van het normstaal. Het naast elkaar opplakken is de ultieme test. Je mag geen naad zien!

76

8

10

9

Bij BN in Huizen weten ze al meer dan 75 jaar hoe

dat moet, behang produceren voor een veeleisende

consument. We laten het ons door opleidingsfunctionaris

Herman Donker uitleggen.

Op bezoek bij BN International in Huizen

Van pvc-poeder tot designbehang

NieuwsService

TrainingskalenderVAPRO College biedt dit voorjaar een keur aan interessante trainingen voor operators, technici en iedereen die betrokken is bij opleiden en begeleiden. Kijk voor precieze data, locaties en prijzen op vapro-college.nl. Meld je aan via de website.

Training Startdatum

Bedrijfsbegeleider en -beoordelaar CGO (niveau BO, A en B) 10 januari

Praktische voedselveiligheid HACCP voor leidinggevenden 11 januari

Leergang Opleidingsmanagement 11 januari

Examinatorentraining CGO (traject Noord-Holland) 12 januari

Warmtewisselen, een verdieping 13 januari

Functioneringsgesprekken voeren voor medewerkers 14 januari

Didactische vaardigheden voor praktijkopleiders 14 januari

Instroom Certificaat Industrie 18 januari

Terugkomdag examinatoren (Competentiegericht- en eindtermgericht onderwijs) 18 januari

Bedrijfsbegeleider, -beoordelaar en -examinator C (competentiegericht) 21 januari

Functioneringsgesprekken voeren voor medewerkers 27 januari

Bedrijfsbeoordelaar en -examinator CGO (niveau BO, A en B) 1 februari

Mentor A en B - eindtermgericht onderwijs 7 februari

Bedrijfsexaminator CGO (Basis, A, B) eendaags programma van eindtermgericht naar competentiegericht 9 februari

Training instrueren op de werkplek 15 februari

Beoordelingscyclus voor leidinggevenden 23 februari

Informatie en aanmelden via vaprocollege.nl.


Training in de spotlight


Trainingen voor bedrijfsbegeleiders en bedrijfsbeoordelaarsVAPRO heeft trainingen voor begeleiders, beoordelaars en

examinatoren die binnen een bedrijf met het competentiegericht

opleiden aan de slag gaan volgens het VAPRO CGO model.

Steeds vaker zien we dat de rol van begeleider en beoordelaar bij één persoon terecht komt of dat een begeleider er ook beoorde-lende taken bij krijgt. De bedrijfs-beoordelaars zijn vaak senior operators met een afgeronde VAPRO, procestechniek of techni-sche opleiding op mbo-niveau.

ExaminatorenDe aanwezigheid van deskundige en bekwame examinatoren is een van de belangrijkste voorwaarden om competentiegericht te kun-nen beoordelen in de praktijk. Een examinator staat immers voor de taak om te beoordelen of iemand voldoende kennis, vaardigheden en ervaring heeft om een examen met voldoende resultaat af te kun-nen sluiten.

GecertificeerdOm de kwaliteit van de beoorde-laar te garanderen heeft VAPRO in samenwerking met SPEN Certifi-catie een systeem van persoons-certificering voor de examinator ontwikkeld. Deze persoonscerti-ficering is gebaseerd op de ISO norm 17024.

Ben je binnen een bedrijf of als freelance examinator betrokken bij het beoordelen van kandidaten bij examens binnen het compe-tentiegerichte opleidingssysteem? Dan is persoonscertificering zeker interessant voor jou.

TrainingsmogelijkhedenVAPRO biedt verschillende moge-lijkheden om deel te nemen aan het certificeringstraject via open inschrijving of in company. Zijn er binnen jouw bedrijf meerdere examinatoren die het certifice-ringstraject willen doorlopen? Of geef je er de voorkeur aan om het traject binnen je bedrijf te laten plaatsvinden? Het traject kan bin-nen je bedrijf, op de werkplek worden uitgevoerd, in company. Wil je deelnemen aan een open inschrijving? Bekijk dan de infor-matie op www.vaprocollege.nl voor de mogelijkheden en data.

VoorbereidingOm in aanmerking te komen voor de persoonscertificering moet je beschikken over minimaal drie jaar relevante werkervaring in de pro-cesinductie en heb je een denken werkniveau op hbo-niveau. Daar-naast adviseren wij je de VAPRO-training voor examinator CGO te volgen. De training bereidt je voor op je rol als examinator waarbij het competentiegericht beoordelen in de praktijk centraal staat. ■

Meer weten?Kijk dan op www.vaprocollege.nl en bekijk ook de trainingsagenda in dit nummer.

50%subsidie

stageboxregelingTraining

Didactische Vaardigheden Het opleiden van personeel voor het vak van operator of analist vereist meer dan goed kunnen uitleggen hoe een apparaat werkt. Het vereist een didactische aanpak: een goed doordacht opleidingsplan, met logische en herkenbare leerdoe-len met een opbouw in moeilijk-heidsgraad. Tijdens de training didactische vaardigheden komen al deze zaken uitvoerig aan bod.

Deze training is bedoeld voor personen werkzaam als praktijk-begeleider of -opleider binnen de productie of het laborato-rium. Je hebt opleiden volledig of als deeltaak in je pakket en je begeleidt regelmatig leerlingen in de praktijk. Verder houd je je bezig met het opzetten en imple-menteren van opleidingsplannen en trainingen. In de dagelijkse praktijk heb je veel met instru-eren te maken en wil je jezelf verder ontwikkelen. Je beschikt over mbo denken werkniveau.

In de training leer je hoe je het leren kunt organiseren op de werkplek. Instructies en infor-matieoverdracht kun je systema-tisch voorbereiden en uitvoeren. Uiteindelijk lever je een bijdrage aan de (leer)motivatie van deelnemers van de opleiding en medewerkers.

Erg interessant: een door Ken-niscentrum PMLF erkend leer-bedrijf kan aanspraak maken op 50% subsidie op deze training in het kader van de stagebox-regeling. Meer weten? Ga naar VAPROCollege.nl. ■

In de eerste aflevering van de nieuwe rubriek Zo werkt dat! beschrijven we een proces van IOILoders

Croklaan Oils. Dit bedrijf heeft op de Maasvlakte dit jaar de grootste enzymatische omesterfabriek in

Europa in bedrijf gesteld. Hier worden op grote schaal plantaardige oliën en vetten omgeësterd, zodat

ze geschikt zijn voor bepaalde toepassingen in de voedingsmiddelenindustrie, zoals bijvoorbeeld de

margarine en bakkerijindustrie. In dit artikel wordt uitgelegd hoe omestering precies in zijn werk gaat.

NieuwsZo werkt dat!


Gezondere vetten uit de grootste omesterfabriek van Europa

Wat is een vet?Om te kunnen uitleggen hoe omesteren in zijn werk gaat, is het goed eerst in het kort iets uit te leggen over vet. Een vetmolecuul ziet er als volgt uit:

VetzuurGlycerin

e

Vetzuur

Vetzuur

Een vetmolecuul: glycerine + drie vetzuren = triglyceride.

HardenElk vet is een mengsel van ver-schillende componenten, dus verschillende soorten triglyceri-den. Vetzuurketens kunnen zowel verzadigd als onverzadigd zijn.

Onverzadigde vetten zijn minder slecht voor je gezondheid dan verzadigde vetten. Er bestaan ook onverzadigde transvetten; deze zijn nog minder gezond voor je dan verzadigde vetten.Trans-verbindingen (transvetten) worden gevormd tijdens het har-dingsproces. Harden is een manier om van vloeibare vetten vaste vetten te maken. Dit wordt vaak gedaan om bijvoorbeeld soja-olie vast te maken bij kamertempera-tuur.

Eigenschappen aanpassenPalmolie is van zichzelf vast bij kamertemperatuur en hoeft (meestal) niet meer gehard te wor-den. Palmolie behoort daardoor tot de trans-vetvrije producten. In plaats van harden wordt er steeds

meer omgeësterd. Dit doe je om toch bepaalde smelten kristal-lisatie-eigenschappen te krijgen van het product. Op de Maasvlakte wordt palmolie op grote schaal omgeësterd met behulp van enzy-


Gezondere vetten uit de grootste omesterfabriek van Europa

men, waarmee producten ontstaan die een doorbraak betekenen in de voedingsindustrie.

Hoe werkt omesteren?Zoals gezegd: bij het omesteren veranderen de smelten kristalli-satie-eigenschappen van een vet of een vetmengsel. Vetzuurketens kunnen verschillende lengtes heb-ben. Het molecuul zou eigenlijk op deze manier getekend moeten worden:

Vetzuur 1Glycerin

e

Vetzuur 2

Vetzuur 3

Vetmolecuul met drie verschillende vetzuurketens.

Wat er tijdens het omesteren gebeurt, is heel simpel gezegd: losknippen van de vetzuurketens van het glycerinegedeelte en de vetzuren er weer op een andere volgorde aanplakken:

Vetzuur 2Glycerin

e

Vetzuur 3

Vetzuur 1

Omgeësterd vetmolecuul.

Bij het omesteren is het uitgangs-punt dat niet alleen de lengte van de verschillende vetzuren bepa-lend is voor smelten kristallisa-tie-eigenschappen, maar ook de plaats ervan.

PrecisiewerkOmesteren kan op twee manieren plaatsvinden: chemisch of enzy-matisch. Bij chemische omestering wordt gebruik gemaakt van een chemische katalysator. Hierbij ontstaan alle mogelijke producten in evenredige hoeveelheden. De katalysator maakt geen onder-scheid tussen de plek of de lengte van de afgeknipte en aangezette ketens.Bij enzymatische omestering, waar IOI Loders Croklaan Oils zich mee bezighoudt, is te zien dat de enzymen wèl voorkeur hebben voor bepaalde ketens. De buiten-ste ketens aan het vetmolecuul zijn gemakkelijker te bereiken dan de middelste keten.

Waarom doen we dit?Het is de verwachting dat in de komende jaren de vraag naar palmolie flink zal stijgen, omdat de vraag naar gezonde producten zal toenemen en de vraag naar transvetten zal afnemen. Transvet-ten zijn altijd gedeeltelijk geharde vetten (niet helemaal doorgehard) en hebben veel toepassingen bij

klanten, bijvoorbeeld in margari-nes (het harde gedeelte, margarine bevat ook veel water). Deze zoge-naamde hardstock-producten heb-ben karakteristieke eigenschappen: ze smelten volgens een bepaald gewenst traject. Ook de kristalli-satie-eigenschappen zijn zodanig dat ze zich goed laten verwerken in eindproducten.

Gezonde trendMaar consumenten willen gezonde producten. Daarom zullen voe-dingsfabrikanten de transvethou-dende producten steeds meer vervangen door producten met dezelfde smelten kristallisatie-eigenschappen die deze stoffen niet bevatten. Een belangrijke methode om deze transvetvrije producten te vervaardigen is het omesteren van palmolie.

Met de grote omestercapaciteit van IOI Loders Croklaan Oils op de Maasvlakte kunnen we in de komende jaren aan de stijgende vraag naar gezonde vetproducten voldoen.

De auteur, Ninke Hiemstra, is Manager Process Knowledge bij IOI-Loders Croklaan Europa. ■

NieuwsTest jezelf


De grote VAPRO EindejaarsquizHoe goed zit jij nog in je VAPROtheorie? En weet je echt alles beter dan je collega? VAPRO

helpt je graag met het up to date houden van je kennis en het beslechten van de immer

sluimerende rivaliteit onder collegaoperators. Hoe? Door de volgende test te doen. Doe

het voor jezelf of samen.

VAPRO magazine heeft de hulp ingeroepen van de Examen-instelling van VAPRO. Deze heeft dertig authentieke VAPRO Examenvragen opgesteld.

Voor je begintWe hebben ze in drie niveaus ingedeeld: basis, A en B. Beantwoord de vragen die bij je niveau passen. Dat is niet alleen afhankelijk van je diploma, maar zeer zeker ook van je werkervaring, verantwoordelijkheid en je competenties.

Je kunt de vragen voor jezelf beantwoorden of met een aantal collega’s en er een kleine competitie van maken. De antwoorden staan elders in dit nummer.

Veel succes!

Basisoperator1 Welke bewering is juist?

a. –2 is kleiner dan –6.b. 4 – 5 is hetzelfde als 5 – 4.c. –8 + 2 is groter dan 8 – 2.d. –3 – 4 is hetzelfde als –

(3 + 4).

2 Het is 4°C onder nul. Hoeveel graden is het als de tempera-tuur 7 graden daalt?a. –11 °Cb. –7 °Cc. 3 °Cd. 11 °C

3 4a + 8 = 6a –12Wat is de oplossing voor a?a. –10b. –2c. 2d. 10

4 Wat is de inhoud van een ku-bus met een zijde a = 3 dm?a. 3 x 3 = 9 dm3

b. 3 x 3 x 3 = 27 dm3

c. 6 x 3 x 3 = 54 dm3

d. 6(3 + 3 + 3 + 3) = 72 dm3

5 Je wilt een roerwerk aandrij-ven met een motor. Tussen het roerwerk en de motor moet slip op kunnen treden. Welke overbrenging is hiervoor geschikt?a. Kettingwiel overbrenging.b. Wrijvingswieloverbrenging.c. Tandwieloverbrenging met

2 tandwielen.d. Tandwieloverbrenging met

4 tandwielen.

Aan de vragen en antwoorden kun-

nen geen rechten worden ontleend.

Deze examenvragen worden niet

opgenomen in de reguliere examens.


6 Welke kracht heb je nodig om 10 kilogram water op te tillen?a. 1 Nb. 10 Nc. 100 Nd. 105 N

7 Bij de fabricage van papier worden cilinderdrogers ge-bruikt voor het droogproces. Wat voor soort bewerking is drogen?a. Een fysische bewerking.b. Een chemische bewerking.c. Een handmatige bewerking.d. Een mechanische bewer-

king.

8 Welke pomp is niet zelfaanzui-gend?a. Een plunjerpomp.b. Een tandradpomp.c. Een membraanpomp.d. Een centrifugaalpomp.

9 Waar wordt in deze automati-sche regeling gemeten?

1 2

3

4

a. 1b. 2c. 3d. 4

10 Welke benaderingsschakelaar werkt alleen op metalen?a. De optische opnemer.b. De inductieve opnemer.c. De capacitieve opnemer.d. De mechanische opnemer.

Je kunt meer dan je denkt!De VAPRO Eindejaarquiz is natuurlijk slechts een quiz. Maar wel een met een serieuze ondertoon! VAPRO kan je namelijk helpen met het in kaart brengen van je competenties. Voor dit doeleinde hebben we de VAPRO Ervaringindicatie en het VAPRO EVC ontwikkeld. Het VAPRO EVC verkort de doorlooptijd van de VAPRO opleidingen, terwijl de VAPRO Ervaringsindicatie je carrièrekansen verbetert.

VAPRO ErvaringsindicatieOperators en technici hebben veel kennis in de praktijk opgedaan. Zij zijn hoogwaardig inzetbaar en vaak goed opleidbaar door hun jarenlange ervaring. De VAPRO Ervaringsindicatie is dé manier om alle benodigde competenties onder de aandacht te brengen van je huidige werkgever of toekomstige werkgever.

Wat biedt de VAPRO Ervaringsindicatie? ■ een waardevolle toevoeging aan je cv ■ geeft je werkgever inzicht in wat je kan en weet ■ kans op snelle instroom in een opleiding

Hoe kun je de VAPRO Ervaringsindicatie ver-krijgen? Ga naar VAPRO.nl/ervaring en vul het formulier in.

VAPRO EVCEVC staat voor het Erkenning van Verworven Competenties. Met VAPRO EVC wordt een formele erkenning gegeven aan kwaliteiten die door scholing, werkervaring of op andere wijze zijn verkregen.

Met een VAPRO EVC bereik je dat: ■ je gedurende een opleiding niet opnieuw leert wat je al beheerst

■ je versneld een volledig erkend VAPRO operator diploma kunt halen

■ je weet welke onderdelen van een operator opleiding je al beheerst

■ je ervaringen in een ervaringscertificaat worden vastgelegd

Geïnteresseerd geraakt? overleg de mogelijkheden met je werkgever en bekijk de informatie op www.vapro.nl/evc

NieuwsTest jezelf


Operator A11 5 2

3 + 2 5

9

a. 7 1027

b. 7 712

c. 8 13

d. 8 29

12 Een wijnglas bevat 1,5 dl rode wijn. De wijn heeft een alcohol-percentage van 12 %. Hoeveel alcohol zit er dan in een glas wijn?a. 0,125 dlb. 0,18 dlc. 0,8 dld. 1,2 dl

13 Gegeven: p1 × V1 = p2 × V2Isoleer p2

a. p2 =V2

p1 × V1

b. p2 =p1

V1 × V2

c. p2 =p1 × V1

V2

d. p2 =p1 × V2

V1

14 Een stof heeft een vast volume en een vaste vorm. Wat voor een stof is dit dus?a. Een gas.b. Een damp.c. Een vloeistof.d. Een vaste stof.

15 Welke faseverandering is exo-therm?a. Verdampen.b. Condenseren.c. Smelten.d. Vervluchtigen.

16 In het hoogovenproces maken we van ijzererts onder andere staal. Wat is het ijzererts voor die proces?a. Een afvalproduct.b. Een tussenproduct.c. Een grondstof.d. Een eindproduct.

17 Wat versta je onder het natuur-lijk talud van vaste stoffen?

a. De hoek, die het grondvlak van de stof maakt met de bodem.

b. De hoek, die helling van de stof maakt met de verticale as.

c. De hoek, die de ondergrond maakt waarop de stof komt te liggen.

d. De hoek, die de helling van de stof maakt met het hori-zontale vlak.

18 Waarvan is de leidingweer-stand niet afhankelijk?a. Van appendages in de

leiding.b. Van de afmetingen van de

leiding.c. Van het drukverlies over de

hele leiding.d. Van de stroomsnelheid van

het medium.

19 Welke bewering over instru-mentatieschema’s is juist?a. Een meetleiding vormt de

verbinding tussen een rege-laar en z’n uitvoerorgaan.

b. Een kruising van twee lijnen geeft aan dat die leidingen met elkaar verbonden zijn.

c. Signaalleidingen vinden we tussen meetinstrumenten, regelaars en uitvoerorganen.

d. Vorm en dikte van een lijn in een schema geven aan hoeveel product er door de leidingen stroomt.

20 Waar kan het signaal dat uit een transmitter komt naar toe gaan?a. Naar een regelklep.b. Naar een meetpunt.c. Naar een regelaar.d. Naar een reduceerventiel.

Operator B

21 √49

2√7 =

a. 5,3

b. √7

c. 1 √72

d. 7

√7

22 Welk binair getal is 3 groter dan 11110(2)?a. 100001(2)b. 100000(2)c. 100011(2)d. 100010(2)

23 Gegeven de volgende vergelij-king: 30800 = 2 · 7500 + 560 · h. Hoe groot is h?a. – 81,2b. – 28,2c. 28,2d. 81,8


24 Als je met een pen op papier schrijft, blijft de inkt op het pa-pier achter. Waardoor komt dit?a. De cohesie in inkt is groter

dan de adhesie van inkt aan papier.

b. De cohesie in inkt is kleiner dan de adhesie van inkt aan papier.

c. De cohesie van inkt aan papier is groot; de cohesie in papier is groot.

d. De adhesie van papier aan inkt is klein; de adhesie van papier aan inkt is groot.

25 Welke bewering is juist?a. 100 N/m2 = 1 Pab. 100 N/m2 = 1 kPac. 1 bar = 100 kN/m2 = 100 kPad. 1 bar = 10000 N/m2 = 1000

Pa

26 Hoeveel kJ warmte is nodig om 25 kg water van 250°C om te zetten in 25 kg verzadigde stoom van 250°C? Druk, temperatuur en verdam-pingswarmte van verzadigde stoom.

Druk (abso-luut)

Kook-punt

Warmte inhoud water

Warmte inhoud stoom

Soortelijk volume stoom

x 100 kPa °C kJ/kg kJ/kg dm3/kg

32 237 1025 2806 62

34 241 1041 2805 59

36 244 1057 2805 55

38 247 1072 2803 52

40 250 1087 2803 50

44 256 1115 2800 45

50 264 1154 2795 39

60 276 1213 2784 32

70 286 1267 2771 27

80 295 1316 2756 23

a. 27175 kJb. 42900 kJc. 70075 kJd. 97250 kJ

27 Waaruit is een mengsel van suiker en zout opgebouwd?a. Uit twee elementen.b. Uit één verbinding en één

element.c. Uit twee verbindingen.d. Uit één verbinding.

28 We willen een hogere op-brengst in een leidingsysteem hebben. Hoe kunnen we dit bereiken?a. Door de stroomsnelheid te

verhogen.b. Door meer afsluiters in het

systeem te plaatsen.c. Door de oppervlakte van de

doorlaat te verkleinen.d. Door pompen met een

lagere capaciteit te gebrui-ken.

29 Met een pijpencondensor voeren we 50 kW warmte af bij een logaritmisch temperatuur-verschil van 8,0 °C. De overall-coëfficiënt van de condensor is 600 W/(m2·K). Het warm-tewisselend oppervlak van één pijp is 0,15 m2. Hoeveel pijpen bevat de condensor?

damp

warmevloeistof

koudevloeistof

condensaat

a. 7b. 10c. 70d. 100

30 Wat verstaan we onder het setpoint van een regelaar?a. De gemeten waarde.b. De proportionele band.c. De ingestelde waarde.d. De integratietijd.

Operator CAls je op VAPRO C–niveau functi-oneert, vul dan de vragen in beho-rende bij B. Je mag dan praktisch geen fouten maken! ■

De afvalverwerkende industrie biedt meer carrièrekansen dan je zou denken. Als grootste verwerker van huishoudelijk afval zijn wij voor onze vestiging in Venlo op zoek naar een professional met ambitie:

• HoofdoperatorHeb je belangstelling? Kijk dan op onze website onder Werken bij Attero. Daar vind je een beschrijving van de functie en informatie over de sollicitatieprocedure.

Afval = werk

www.attero.nl

Attero is een krachtige en energieke speler op de Nederlandse afvalmarkt. Wij ontwikkelen ons nog steeds als betrouwbare, klantgerichte dienst verlener op milieugebied. Ons bedrijf manifesteert zich meer en meer als een innoverende kracht in de productie van teruggewonnen grondstoffen en duurzame energie uit afval.

Met 650 medewerkers verwerken wij op een vijftiental locaties onder meer het afval van bijna 40 procent van alle Nederlandse huishoudens. Ofwel: ruim 6 miljoen mensen.

Wij steken er al onze energie in om zoveel mogelijk uit dat afval te halen. Letterlijk!

Duurzaam, innovatief, betrouwbaar en klantgericht zijn de kernwaarden die het richtsnoer voor ons dagelijks handelen vormen.

Regelmatig zijn wij op zoek naar nieuwe mensen die daaraan hun bijdrage willen leveren. Mensen die – net als wij – energiek met milieu willen zijn.

ATT0

05

5

ATT0055_AD_Hoofdop_210x285_v2.indd 1 4-11-10 10:11

De afvalverwerkende industrie biedt meer carrièrekansen dan je zou denken. Als grootste verwerker van huishoudelijk afval zijn wij voor onze vestiging in Venlo op zoek naar een professional met ambitie:

• HoofdoperatorHeb je belangstelling? Kijk dan op onze website onder Werken bij Attero. Daar vind je een beschrijving van de functie en informatie over de sollicitatieprocedure.

Afval = werk

www.attero.nl

Attero is een krachtige en energieke speler op de Nederlandse afvalmarkt. Wij ontwikkelen ons nog steeds als betrouwbare, klantgerichte dienst verlener op milieugebied. Ons bedrijf manifesteert zich meer en meer als een innoverende kracht in de productie van teruggewonnen grondstoffen en duurzame energie uit afval.

Met 650 medewerkers verwerken wij op een vijftiental locaties onder meer het afval van bijna 40 procent van alle Nederlandse huishoudens. Ofwel: ruim 6 miljoen mensen.

Wij steken er al onze energie in om zoveel mogelijk uit dat afval te halen. Letterlijk!

Duurzaam, innovatief, betrouwbaar en klantgericht zijn de kernwaarden die het richtsnoer voor ons dagelijks handelen vormen.

Regelmatig zijn wij op zoek naar nieuwe mensen die daaraan hun bijdrage willen leveren. Mensen die – net als wij – energiek met milieu willen zijn.

ATT0

05

5

ATT0055_AD_Hoofdop_210x285_v2.indd 1 4-11-10 10:11

VAPRO magazine, 6e editie 2010

Documents

Transcript of VAPRO magazine, 6e editie 2010