Hester Klein Lankhorst, Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV)

Van design tot recycling:wat kun jij doen om de verpakkingsketen te sluiten?

In deze presentatie

• Duurzaamheid: ontwikkelingen en ambities.

• De kunststof verpakkingsketen.

• Wat kun jij doen om de kunststof verpakkingsketen verder te sluiten?

• Tips, tools en inspiratie.

• Het KIDV in het kort.

© Copyright 2018 | KIDV2 23-4-2018

Duurzaamheid: ontwikkelingen en ambities

Duurzaamheid door de tijd heen

© Copyright 2018 | KIDV4 23-4-2018

1972 De club Van Rome

90’er jarenConvenant

verpakkingen

2002Cradle2Cradle

2015Closing the loop

2015 Sustainable Development goals

tijdlijnverpakken.kidv.nl

2017 Nederland circulair

2007 Inzameling kunststof uit huishoudens

1972 De glasbak

1950 Inzameling van papier

2018 Transitieagenda’s

2018 EU strategy on plastics

Politieke ambities

EU pakket ‘Closing the loop’

• Nieuwe Europese doelen voor 2030: 75% hergebruik en recycling verpakkingsafval en storten beperkt tot maximaal 10%. Reductie van voedselverspilling met 50%.

Europese commissie - European strategy for plastics in a circulareconomy:

• Nieuw doelen voor 2030: alle kunststof verpakkingen recyclebaar en 55% recycling van plastic verpakkingsafval.

Nederland

• NL circulair in 2050. En in 2030 50% minder gebruik van primaire grondstoffen. Transitieagenda’s: hoogste prioriteit aan de kunststofketen.

© Copyright 2018 | KIDV5 23-4-2018

Ambities van bedrijven

• Davos: 11 multinationals gaan voor 2025 hun kunststof verpakkingen zó produceren dat deze volledig herbruikbaar, recyclebaar of composteerbaar zijn.

• Unilever: kunststoffen zijn in 2025 100% recyclebaar en halvering van voedsel- en productverspilling in 2020.

• Coca-Cola: in 2025 is 100% van de verpakkingen recyclebaar of hervulbaar en tenminste 50% van het materiaal voor PET-flessen is afkomstig is van gerecycled plastic.

• Werner & Mertz: 100% gerecyclede verpakkingen in 2025

• McDonalds: 100% of van consumentenverpakkingen zijn in 2025 gemaakt van hernieuwbare, gerecyclede of gecertificeerde bronnen.

© Copyright 2018 | KIDV6 23-4-2018

De kunststof verpakkingsketen

Ellen MacArthur Foundation: agendasettend richting de circulaire economie

Het gebruik van kunststof neemt wereldwijd toe:

• vertwintigvoudigd in de laatste 50 jaar, naar meer dan 300 Mton;

• naar verwachting verdubbelt deze hoeveelheid in de komende 20 jaar.

Focus op minder lekkage in de keten:

• meer recyclen;

• meer inzamelen;

• niet storten.

© Copyright 2018 | KIDV8 23-4-2018

Verpakkingen

• In Europa openen we per persoon ongeveer 7 verpakkingen per dag.

• Dit is gemiddeld 157 kilo verpakkingsafval per persoon per jaar.

• Dat is bijna 40% van het totale huishoudelijke afval.

• 20% van de verpakkingen zijn gemaakt van kunststof.

© Copyright 2018 | KIDV9 23-4-2018

Verpakkingen grootste markt voor toepassing kunststof

© Copyright 2018 | KIDV10 23-4-2018

Kunststofketen is om meerdere redenen een complexe keten

• Veel soorten kunststoffen, al dan niet toegepast in combinatie met elkaar.

• Verschillende partijen spelen een rol bij de recycling van kunststof tot secundaire grondstoffen.

• Externe factoren: lage olieprijs.

• Verschillende inzamelsystemen.

• Lekstromen (zwerfafval) leiden tot negatieve milieueffecten en negatief imago.

© Copyright 2017 | KIDV11 11 oktober 2017

Kunststof verpakkingsketen is wereldwijd nog niet gesloten

© Copyright 2016 | KIDV12 23 april 2018

"Sustainable development is development that meets the needs of the present without compromising the ability of future generations to meet their own needs.“ (Brundtland)

Circulaire economie

© Copyright 2017 | KIDV13 23 april 2018

Een circulaire economie is een

• economisch systeem waarin

• waarde wordt behouden of vergroot

• door hergebruik van producten en grondstoffen en

• door het minimaliseren van het verbruik van grondstoffen.

https://youtu.be/zCRKvDyyHmI

© Copyright 2017 | KIDV14 23 april 2018

R0 Refuse

R1 Rethink

R2 Reduce

R3 Re-use

R4 Repair

R5 Refurbish

R6 Remanufacture

R7 Repurpose

R8 Recycle

R9 Recover

Strategieën voor circulariteitin de productieketen

Meer circulariteit= Minder grondstoffen en minder milieu impact.

Het sluiten van de kunststof verpakkingsketen: wat kun jij doen?

Het sluiten van de kunststof verpakkingsketen

• De inzameling en recycling van plastic verpakkingsafval groeit.

• In Nederland van 16 kton in 2009 naar 259 ktonin 2016.

• Het vermarkten van gerecycled plastic is een groeiende uitdaging, zowel financieel als technisch.

• Van een aanbodgerichte markt naar een vraaggestuurde markt.

• Noodzaak om tegemoet te komen aan de kwaliteitsstandaarden voor nieuwe toepassingen.

© Copyright 2018 | KIDV16 23-4-2018

© Copyright | KIDV17

VERPAKKINGSMATERIAAL

VERPAKT PRODUCT

GEBRUIK

AFVAL

1 Verhogen kwaliteit van gerecyclede kunststof

2 Verhogen toepassing van gerecyclede kunststof

3 Creëren markt voor gerecyclede kunststof

4

Stimuleren burgers5

Verhogen kwaliteit van inzameling en sortering

6

Verhogen kwaliteit van recycling

1

2

3

5

67

GRONDSTOF

4

7

Verbeteren recycleerbaarheid van verpakkingen

Zeven knoppen om het systeem te kantelen naar een vraaggestuurde markt

Verhoog kwaliteit gerecycled kunststof &verbeter kwaliteit recycling

Belangrijk dat producenten van gerecycled kunststof gaan voldoen aan de kwaliteit van virgin kunststoffen.

• Voorbeeld: HPDE en PP recycler QCP voldoet aan de standaard van virgin producenten en heeft een joint venture met Suez and LyondellBasell.

Zorgen voor voldoende verwerkingscapaciteit voor mix kunststoffen.

• Voorbeeld: Eco-oh! in België.

• Is nog belangrijker naar aanleiding van de ‘China-ban’.

© Copyright 2018 | KIDV18 23-4-2018

Toepassing gerecycled kunststof vergroten & markt creëren voor gerecycled kunststof

• Verpakkingsproducenten, producenten en importeurs en retailers kunnen daar waar mogelijk gerecycled kunststof uit huishoudelijk afval gebruiken.

• Voorbeeld: bedrijven die een (minderheids)belang kopen in een recycler, zoals Coca-Cola and Ecoplastics, en Ikea and Morsinkhoff.

• Vanuit het systeem van producentenverantwoordelijkheid kunnen garanties worden gegeven op materiaalstromen, om innovaties te stimuleren.

• Voorbeeld: de overeenkomst van het Afvalfonds Verpakkingen met 4PET Recycling om vanaf 2018 op grote schaal PET-trays te recyclen.

• Overheden en bedrijven kunnen duurzaam inkopen.

© Copyright 2018 | KIDV19 23-4-2018

Verbeter de recyclebaarheid van verpakkingen

• Verpakkingsproducenten en producenten en importeurs kunnen inzetten op design for recycling.

• Voorbeelden: De EC wil dat alle kunststof verpakkingen recyclebaar zijn tegen 2030, multinationals hebben doelen gesteld voor 2025.

© Copyright 2018 | KIDV20 23-4-2018

recyclability.kidv.nl

Stimuleer burgers

• Producenten en importeurs kunnen op verpakkingen informatie geven over de ‘end-of-life’ fase van verpakkingen.

• Voorbeelden: tri-man (Frankrijk), Weggooiwijzer (Nederland).

• Burgers kunnen worden gestimuleerd om hun afval te scheiden.

• Voorbeelden: bronscheiding, omgekeerd inzamelen.

© Copyright 2018 | KIDV21 23-4-2018

weggooiwijzer.nl

Verbeter de kwaliteit van inzameling en sortering

• Inzamel- en sorteersystemen kunnen de vervuiling van het ingezamelde materiaal verminderen.

• Voorbeeld: communicatie en handhaving in België.

• Sorteersystemen kunnen het aandeel mono-stromen vergroten.

• Voorbeeld: PET-trays scheiden van PET-flessen.

• Gemeenten kunnen werken aan een nationaal consistent inzamelsysteem.

• Voorbeeld: België.

© Copyright 2018 | KIDV22 23-4-2018

Tips, tools en inspiratie

23-4-2018

De optimale productverpakkingscombinatie

© Copyright 2017 | KIDV24

Functies van verpakkingen

• Gebruik mogelijk maken.

• Conserveren en beschermen.

• Informeren en verkopen.

Duurzaam verpakken

• Verpakkingen met zo min mogelijk milieu-impact, met behoud kwaliteit verpakte product.

• Verpakkingen die met zo min mogelijk grondstoffen zijn ontworpen, geproduceerd en verwerkt en opnieuw kunnen worden gebruikt of gerecycled.

Vijf perspectieven op duurzaam verpakken

© Copyright 2018 | KIDV25 23-4-2018

Een KIDV-model met de belangrijkste invalshoeken om rekening mee te houden bij duurzaam verpakken Met achtergrondinformatie, tips, handreikingen en inspirerende voorbeelden.

hoeverpakjeduurzaam.kidv.nl

De juiste combinatie van de eigenschappen van product én verpakking

• Duurzame productverpakkingscombinaties:

• zorgen voor een zo laag mogelijke milieu-impact;

• doen dat voor de productverpakkingscombinatie in de totale context van de verpakkingsketen;

• nemen de vijf perspectieven op duurzaam verpakken in beschouwing.

• Denk circulair en ga voor een lage CO2-score!

© Copyright 2018 | KIDV26 23-4-2018

Zeven tips om duurzaam te verpakken

1. Zet de functionaliteit van de verpakking altijd voorop.

2. Vermijd schadelijke stoffen in verpakkingsmaterialen

3. Ga zuinig met materiaal om (reduce and reuse)

4. Hou rekening met de recyclebaarheid van de verpakking.

5. Gebruik waar mogelijk gerecyclede of hernieuwbare grondstoffen.

6. Hou tijdens het ontwerpen rekening met een efficiënte logistiek.

7. Communiceer op de verpakking over juist weggooien.

© Copyright 2018 | KIDV27 23-4-2018

www.kidv.nl/7650/tips-kidv.pdf

Verbeter de recyclebaarheid van verpakkingen

Informatie, tips en adviezen voor verpakkingsontwerpers, -ontwikkelaars, -inkopers en marketeers om keuze te maken die hun verpakkingen beter recyclebaar te maken.

© Copyright 2018 | KIDV28 23-4-2018

recyclability.kidv.nl

Weggooiwijzer

© Copyright 2018 | KIDV29 23-4-2018

weggooiwijzer.nl

Verder via www.kidv.nl

Onder meer:

• Vraagbaak voor bedrijven.

• Inspirerende voorbeelden.

• Factsheets en instrumenten.

• Wetenschappelijke rapporten en artikelen.

• Actualiteiten.

• Oogst van de branche-verduurzamingsplannen en andere projecten.

© Copyright 2018 | KIDV30 23-4-2018

Het KIDV in het kort

2013 – 2018: vijf jaar KIDV

Resultaten

• Brede kennisbasis duurzaam verpakken.

• Kennisdeling met alle partijen in de verpakkingsketen en input voor beleid van overheden en bedrijven.

• Voeding voor debat o.b.v. feitelijke kennis, rond thema’s op het gebied van duurzaam verpakken.

• Brancheverduurzamingsplannen.

• Praktische kennis: handreikingen, tools, inspirerende voorbeelden, vraagbaak voor bedrijven, KIDV-verdiepingsbijeenkomsten.

Governance

• Verandering per januari 2018.

© Copyright 2018 | KIDV32 23-4-2018

Vanaf 2018: KIDV kennispartner voor bedrijven

Steeds meer ondernemers zien het belang én de kansen van een

circulaire economie voor verpakkingsmateriaal. Ze hebben behoefte

aan gefundeerde kennis, om weloverwogen keuzes te maken.

Het KIDV:

• adviseert en inspireert bedrijven met advies op maat;

• biedt ondernemers feitelijke kennis, inspirerende voorbeelden

en praktische tools;

• gebaseerd op toegepast wetenschappelijk onderzoek, actuele

trends en kennis van de verpakkingsketen.

© Copyright 2018 | KIDV33 23-4-2018

Dank voor uw aandacht

Vragen?

hkleinlankhorst@kidv.nl