VAN DEN STââT Vâï 22TSZZ99IWEIZ - dbnl.org · 'ADEA. ldem op Je cilandcn Saparoea en Xoussa...

AI.6EàIEES YERSLXG

VAN DEN

STââT Vâï 22T SZZ99IWEIZ:IN

< E B E R L 1 N B S 6 11 - I N B I 2.

A .e.y

S'OOR EUBOPEANEN E5 INKANDSCHE CHRISTESEX:OPGEKAAXT 1Ke 5Z IIOOFXM MISSI: TâX GSDQRWIJS.

> .

YOOR ISLANIIERS.:PCE MAAKT 1KR àLGE:EESB SECRBTàVII.

C.G 5' MNISIUM SYILLEM 11 1.

OIAGEMâàKT BG/D HKT GOLLEG ? Vz5 6KRA;0ûE5.

v < AM AA M N * N V Y N >A fgeslo:en onder ultlm o :*62.

BATAVIA,

TER LA N DS- DRU KKEXIJ.

1863.

INDEXOP HET ALGEMI1:EN VERSL,\G VAN DE~ ~T_L\.T VA~ nur

SCnOOL\VEZEN IN NEDERL_\r\DiSCn-I.:\HIE, O~DER

ULTllYIO DECEl\lllER 1862.

VOOR EUROPEANEN EN INLANDSCHE CIIRISTENEN.

UOOFDSTUI( I.

A L GEll E E N 0 VER Z I G T.

DLZ.

A, Ilesiuu» orcr het ontleruuj« 1

0]1 verzock eervol onl:.;lag verlecnd aan het l id der lloolil

commissie van olldcI',,,ijs mr. 117. Rappard

ßenoelnd tot 1id der Hoofdcounnissio van oudcrwijs dc

heer J. C. de Lannoij .

ß. Gourernements onderioij zers . 2Il ccapitulat.ic van hct personccl van het Schoolwczcn ovcr

1802 . 3Tocgckendc onderwijzcrs-rungcn en verlccndc admissien

C. Uitbreidinp van het on.dericij« • 4Teekcnscliool tc Bataoi«

Particnlierc schoo] tc Ilataoia "an den heer J. P. Freyss 7

Hcorgnnisatie 'an de school te l)eh~alollgan 8Oprigting cener Gouvernelllcnts lagere school te Salatiga

(rcsidentic Sct1JlOrang) J0

Oprigting ccner Gonvcrnclncnts lagcre scliool tc Toeban

(rcsidentie RC1Jlbang) 1tOpri{jting ecner vi.Jfdc Gouvern. laGcre school tc Soeraba{jaVoorstcllcn 0111 tc 111ocljokerto cn Sida1"joe (rcsirlcntie 80e-

'faba1jrt) Gouvcrnen1cllts lagere scliolcn op tc riatcn 12

Idcm 1e Kcboemcn. :rcsidcntio ßagelen) 13Idem te A uibal 14

Oprir,tina ecner Gouverllclucnts tuicedc lauere school te

Soerak arta ;

(}P(lrI ill~~ df'l' s('h;lt dir Kcdir ic

VII. l~IJEXc

Btl.

Voorstel om de tioee Gouvernement~ Iagere scholen tc l1fa-kosser weder te vereenigen tot eene school • 15

(}})rigting van eene Gouvernenlents Iagere school te J1funtok

(ciland B anka) 17Aanstelling van meerder hulppersoneel . 18

Onderwijzers voor de Oost-Indische dienst

D. 1"lededeelingen van onderscheiden aard 19

Schoolkanrt van den Nederlandsch-Indischen archipel en

van het eiland Jaoa .

Thieme's schoolschriften 20

Handleiding voor het onderwijs In hct regtlijnig teekenen. 21

Bcantwoording der vraag of de tijd op waehtgcld doorge-

hragt, mederekcnt op de traktcrnentsvcrhooging van een

onderwijzer •

,roorstel om de onderwijzers na tcrugkomst van verlof uit

Nederland dadelijk in het genot te stellcn van aktivi- ~

teits-trak tement . 22l'oorstellen om te Salatiga en A1nbara~/)a afzonderlijke

Subcommissien van onderwijs opterigten 23

Omschrijving van den werkkring der ondermeesters en kwee

kelingen, bcnevens cenige opmerkingen over het onder-

wijs in de schrijfkunst 24

Kontrakt met de firma G. Kolff en Co. te Batavia voor

de levering van leerboeken en andere leermiddelen ten

hehoeve van de Gouvernements lagere scholen in Neder-

landsck-Indie . 25Denoeming van onderwijzcrs in een anderen tal van's lands

(lienst • 26

Belooningen nan eenige onderwijzers tocgekend • 27

Vermeerdering der indemniteit van huur voor schoollocalen

en onderwijzerswoningen •

Opheffing van bet schoolfonds te Riowo 28Vrrgelijldng van eenigc cijrers in het verslag over het on..

derwijs in Nederland en Nederlandsclt-Indie over hct

jaar 1859 • 29Specilicatie del' kosten 34

'NDEX. Xell.

BIZZ.

IIOOFDSTVK II.

Overzlgtticalier

omtront (1on Staat V;n het Qotlvprnomontsen Par-

onderwijs. (Algemeene Opmerkingen)Bantam . . .

Batavia (Gouvernemcnts scholen) .ldcmldcmldemIdem

(c. Particulicre inrigtingen(â. Parapattan W eeshuis) . ,(c. Djatti-Gcsticllt . . .(#. Cllristelljke Ambachtgchool) .

:uitcnzorg . . . .Krawang .Cheriban .

3846

5053

#

*

* 575962

TagalPekalongan . *

Samarang (Gouvernements scholen)ldem (Particuliere scholen)

(Normaal gchool)

6361656869ldem

SalatigaAmbarawa .

Japara (Pattie) :ldem (Gouvcrnements sclzool)ldem (Particulicre gcheol) .Rcmbang (Gouvernemcnts school).ldem (Particuliere scllool) . . .Soerabaija (Gouvernements scholen)Grissce . . . .

Soerabalqa (Particuliere :cllelen)Bangkallang (Xadura)SumanapPasoeroean .Malang

Probolingo (Gouvernements school)ldem (Particuliere school)Bezoekie . . .

Banjpcwangie (Gouvernemcnts school) .ldem (Partieuliere school) . *

*

ê

*

*

71

72

737477787980

81

8:

. 83

5: l l I .

BanjoemaasT'ilatjapJPocrbolingoPoerworedjo (Bagelen)Wonosobo (idem)Xagelang (Kadoe)DjokjokartaldemSocrakarta

(Gouvernemcntg gchool)(Particulierc school)(Gouvernemcnts scltool)

ldem (Particulicre scltool)Xatlioen cn Ngawie . .

Pazang (Gotwernements echolen)Idem (Particulicrc scllolcn)Fort dc Kock .

Padang-pandjangBcnkoelenPalcmbang . .

Muntok (Bauka)Riouw .Bandjcrmasin .XakassarXarosBonthainBima .AmboinaBandaTernaf c .Mcnatlo .Timer

@

IN 1.,1..-, f .

llti.84

8586

8990

91

9293

90

979899

IIOOFDSTPK 111.Staat van Lct sdloûlwezcn ohdcr de lnlandache Cllrl8tcncngcpokAmboina * * * *lnstittmt van het Nederlantlsclï Zendeling-genootschapDrukpcts van Let Nedcrlandech Zendelinr-gcnootschap 103

staat xan het onArwijs op de onderscheidenc Gouverncments-negori

-i cn Gel-lxf,sclllljls-sclkoltu) tot zluthoint-l llt.tllotpl't'llldlt. --

10l102

'ADEA.

ldem op Je cilandcn Saparoea en Xoussa latttldcm op f1e 'uitlkust van llet eiland Ceramldem te Boano, /Vlzlz/c, BoeroeXcnado (Xillallassa) .Sangir-eilanden . .

en op de Jt-oe-eilandets 11'5. 1 19

1 # . . 122Gorontalo .

Btz.

1 1 4# -

BandaTernate .. ..eTimor e . .

* *

#

1 23. . 125

: # -

STATISTIEK.

A. Staat dcr Gouvernements scholen en het getal lcerlingenolldcr i'timo geccmbcr 1862 . . . . .

B. staat vermcldende den tocstand . . . 131c. van de schoollokalen en onderwijzerswoningen,b. dc schoollneubelen en lcermiddelen.

der gezamenlijke Gouverncments lagcre schplcn ln yeder-A x#dc#-fAl#?'e.

5 l . Staat lermeldenfle dcn toestandwxvan .

a. v:n de sclloollocalep met aclloolmeestergwoningen.

b. de sclloolmeulkelpl en lecrmiddelen,

139

dcr lnlalldscke- Cllristen:cllolen.

B1. Aantooninj der fbntlsen tcn laste van het dlenstjaar 1862begchikbaar gcsteld voor gebolzwcn in het belang van hctscltoolwezen in Nederlandsth-lndg*q

C.142

;.*

Nominative stnat ' dcr op ultimo Dccembcr 186: lIt Gouver-

zi'nde ondcrwijzcr, ondermccsters enJ ,nements dienstkwcckelingen

. 1 4 4*Aantûoning dcr veranzcringcn , welkc ontler l,ct pcrsoncel

'bij de G ouvcrnemcnl: sclzolcn zjn voorgevallcy, gt'êtl-Tende het jaar 1862 . . . l10

Staat der aanwezlgc particullerc scltoollnrigtingen cn llet

gctal leej'lingen, @der ultimo Dccembcr 1862 . . 152Stilat aantoonende dc zazncnstttlling 'dcr lloordcomnlissic ca

subcommlssi:n 'van onderwij:ulfimo gcccmlxr -1362

'Jn iYederlandnch-ltê d /'e op)--J1

X.

%tl.G. Kosten van l'et lager ondcrwij: aan Europeanen cn ltllandgcltè

Cllristencn in Nederlandsck-lndie . . 103Il. Staat Loudcnde aanfotpning &'an de vcrbruikte E'ndsen ten

1.

laste van llet jaar 1801, beschikbaar gesteld voor gebouwenin hct belang van het sc'hoolwezen in Nederlandsch-lttdlë . 1804

Staat der onder ultimo Xovember 1862 in dienst zijndeInlitnflsclte onde-ijzera in de residentie Jmboina eaonderhoorighcden

K. Staat der Gouvernements

- . . . . 1 8 l

Inlandsehe éllristek--ecllolen inde Mlnaàassa, onder ultimo 1862 . 184

L. Staat der Christelijle lnlalldsclle scholcn van het Neder-lanflsch 'endeling-genootschap ln de Minahasna onderultimo 1862. . . . . . . 185

:l. Staat der Inlandsclle Cltristen - Negol'j . scllolen in deMinahanaa oudcr ultilno 1802 188

YOOR IILAADERS.

1NbEX.

J-,&YA.1. Vweek:clpotll lc Soerakarla

Kwcckscllotll t,e Bandollgll. Provillciale sclldllen

. 1 9 1

. 193

*

BantamBataviallllitcnzorgKrawang . . .Preallgttt. Rpgvntecllappcn .Clltll-illtll, .'l'i.tlialPekalonganSalnarangSalatiga .J apara, scllfml

))

@ >

. 1:4* <

. 19;

. 197

*

te Pattie)1 Japaran Kocdfpes .

scllolen te Rclnbat-, Toeban,

198109

. . 200Blora tn

/1

llembanpBtldjonegoro

stxvabap-- a .Xadura, scllooltc Pamakasgan .

. z-

20lk02

XI.

:tz.P:lsoeroean, ecldolert te Pasoeroean, Bangil en Xalang 202Bezoeti . . . . . 203Bagelen, school te Poerworedjo .

)p Xmllal . 204)) )) Kebpemea

n W onpsobo . 205

Baljoemaas, sclzool te sanjoemaa: .), ), Poerbolingo .

p Poerwokerto

INDIIY.

11

Banjoewangi . . . . . . . .Kadoe, scllolen te llagelang en TemllnggoengSoerakarta . . .

206

Xadioen, scholenea Poerwodadi

Patjitan . .Kediri, scllolenen Blitar

. . 207te Madioen, llagetan, Ponorogo, Ngawi

208ê * * *

te Kediri, Txloeng-lgoeng, Berbeki . 209

9:ITENBEZITTINGEN.Gouvernement Sumatra'g W estkust . . . . 2 10

Normaalxllool voor Inlandscllc ollderwijzers te Ftprtde Kock . . .

Inlandsche scholen inW estkust .

Bellkoelen, scllool tcr lloordplaats . . . .Idem, sclzolcn te Xoke Xoko, Tallo, Xanna en KroeLampongsche distl'ictensanka, school te XuntokCelebes, gclmol te Xakaasar

), p ), Xarea

212

213

* * @ *

het Gonvcrnement Sumatra':@ -

. 2 1 1

111. Schoolboeken . . . . .Verzamelillgg-staat van verstrekte en verkocllte :chool-

boeken aan den Inlander over lzet jaar 1862Staat dtr Inlandsche sclkolen over 1861 cn 1862

G5-MAAslrM W IIZIZEM lIlVerslag van het Collegie van Curatoren van llet Gïmnasium

W illem Illt tot ultimo December 1862 . . 217

R 9 9 d 2 s T ë E 1.ALGEMEEN OVIIRZIGT.

A. lestuur over het @nderwlls.Nlechts étlne llllltatie had dit

lloofdcolnyllissie ran onderwijs1llet Lid v'Hr. Tlzr. Rappard zijn eervol ontslag uitt

die laetrekking , uithoofde door ztjne benoellling tot Procll-reur- f zellerêdl'l lwliwj het lloog-Geregtshof in A-ederland-vch Tz?//t'tF,zijlte steeds in olllvang toenelnende Averltzaalnheden laeln gepnvoldoentlen tijd lneer overlieten , ollt zich nog verder lllet hetLidllltllatscllap der lloefdcollllllissie en de daaraan verlàondenverpligtingell te belasten.Onder dankbetlliging voor de door hem als zoodltnig bewe-

zen diensten nrerd daarop llet Lid v'Ir. *11f. Ilappard op zi.

-jn

verzoek eervol ontslagen , ( I ) en in zi-lne plaats benoelltd deheer J. f'. de A/'?/?vJ'g- - oud-llesident.

zalptenstelling der l-loofdcolnltlissle van onderwi,js inA-ederlantlscâ Jpt/ïé' onder llltinlo Decelltber 1862 was làtits-De

onder de leden der*Jaarlaats.P

vgrzocht

dien a1s volgt :JJr. 31,-. H. C.t'czl der pz/zy-cl , Lid van den llaad vanAkderlandnch .!i?/'/?',?' President.

D. J.'. Scnaap , Resident van Batavia , I'Tice Jarc-v/t/cp/.J. IIr. C.D lxd//eplcJvl ,G . I'V.H . #.

leredzess ,Btlrânèey' .er .

11, . van t/c'- C.I ?-/p f'cz? ,13:. .1 . ralt /?zt 't'elaar .J . t'czz 3ucppc/? ,vql' r. A*. .'I. C. PelsJ C de 1- c z? n o t)- -* * 9J .4 Patlv- -z? SecretarFs.* * Nf1'. I'erl-ison , Kollllltles.

X *, * tJl C / v d / l ,

Leden.

(1) Gouverllelltests bcaluit dd. 29 Xci 1862 llo- 9.

Op ultilnopersoneel uit:

%. Gouvernements onderwljzerg.1*61 bestond het in Gouvernenlents dienst zqnde

8/ onderwtjzers ,39 on'dermeesters ,18 kweekelingen ,

'Totaal 144 personen.Blijkens den hier achter gevoegden staat Let'. D. z(n

overleden, eervol ontslagen, uit de dienst getreden of metverlof naar Akderland vertrokken :

2 onderwljzers overleden.1 onderAvj zer eervol ontslagen.1 > op verzoek eervol2 onderwjzers met verlof naar5 >

ontslagen.Akderland.

in anderebetrekkingenovergeplaatst.3 ondermeeeters op verzoek eervol ontslagen.1 ondermeester in eene andere betrekking overge-

laatst.P4 kweekelingen op verzoek eervol ontslagen.

Totaal 19zoodat nog

Daarbjestelde :

personen ,in dienst blevennu moeten worden

125 personen.geteld de hier te lande aan-

5 onderwj-zers ,9 > uit Nederland aangekolnen.2 > op wachtgeld.2 ondermeestmrs.1/ kweekelingen.

Totaal 35 personen.Eelt onderlneester werd tot

kweekellngen tot ondermeesters Ndienst zjnde personeel op ultizno

93 onderwtjzers ,40 onderlneesters,31 kweekelingen,

December 1862 bestond uit :

onderwtjzer bevorderd en driezoodat het ih Gouvernements

Totaal 16/1 personen.

3

RECAPITULATIE.

144

19

1 L 7 a' f

1862, 125* * .s,p .

onderwijzers . . 17ondemneesters . 5kweekelingen . 17 39

Totaal 164

1861,qf..

onderwiwjzers . . 11ondermeesters . 4kweekelingen . 4

TofaalVoorts nog zen onderwjzers met verlof in Lh-ederland, een

onderwi-jzer voor de Oost-lndische dienst en een ondermees-ter op wachtgeld ,Na behoorljk

die eerlang eene plaatsing zullen erlangen.afgelegd examen is hier te lande toegekend:de 3e Jzzf/erdry''zer-vrcze ,

Aan #. Tanger , (1)tde ie ondermg. 'zerprcze,

Aan B. J. fa/tp.v , (2)> 2. H. tcp, Gent, (3)B. #S/?zzz?/z'J/, (4)J. Al Alltller , (5)

> C. Fc/lezllvrg , (6)terwtjl verder acten van toelating ztjn uitgereikt tot het ge-ven van openbaar onderwjs ,

te Bataria :

Aan Mejufvrouw C. pV. C. lle-g:z/lfzpz3 , (r ,Mevrouw IF.A. Benier ,gel:oren ran Il?&ez Haravelt , (8)Mevrouw P. #/d&./-.v , geboren de f#%,#''dr s (9)

> Mevrouw M. C. t,czz der kl/pfl'#ez? , geboren Franâ , (10)te Tjandjoer, ( Preattqer flc-gepzz-clfzw//cv) .-* F

Aan S. C. A-/ïzzâerz,( l l )Indramay- -oe .*te

Aan H. B. D?zwwdr, (12)(1) Beslult 1l. C. V. 0. dd. 13 September 1862 no. 26/151.(2 , 3 cn 4) > )) > 7 Jllnij 1862 no. 26/148.(5 en 6) > > )) 6 September 1862 no. 88/151.(7) > > > 18 September 1862 no. 6/152.(8) > > > 6 Sepltember 1862 no. 76/141.(9) > > > 29 November 1862 no. 22/1 54 .(10) tt > 27 December 1862 no. 77/155.(11) > 6 Allgusttlg 1862 no. 71)/150.(12) 27 september 1862 llo. 50/152.

1

Te CJ eri&on ..A an A'levrollw L41. AI. J. H . van t/:rJfcp- -z? ers , ( I )te Samal-a pjr .-

Aan àlevrolln- de As-etluM-e J. A1. C.

I/-c/'zz//'//'l,vcp , (2)A an Alejllfvrotlur B. A'f'cr/.r , (3)A al) Alejuf4-rousv 231. C. lzttl'/ft-//c , (,1)

t e Sa la t ?#c ..Aan J. C. I '//rpczpcz? , (5)

Tolenî't) -p gf'borcn

illeulen , geborcn

te Sccrcâtzr/c JA an A' levrouw de As-edllwe H./ **t ?z z?p .j* ,

te

A an A'Ie-jllfvl-ollyv

te Soertl&ag-

(6)Djojjoharla .*

J.

Aan ;k'. #. Cl.anen ,

H. ffeâzz?rpl-cr , (7)

'rég gh./.; * , p g p* e ..te (119 &f'# f/ *

A an 1k-. 2A-. Ileg -&#cê-.v. (9)

E. Fc-ç.çc/t?r , gellcren oo1-t-

C. r#tbreldlng van het @nderwlls.

Teej.en.vchool te Wc//zrl-c.

Ten vervolge van het A-oorkomende in llet verelag van Letvorige jaar kan thans worden aangeteekend, dat eene sollt van.#- J6'0 tlnpt/crf/ glllden) 'smaands ter beschikking Averfl ge-teld van de llcofdcolpllllissie van onderwi-ls , tel' gedeeltelijkeS . .bezoldiging van eenen teeken3necster bij. de gezalllelllijke*Gouvernelllents scllolen te k'ataria. (10)

(1) tcsluit der 1l. C. V. 0. dd.(2) > > >(3) > > > p(1) > )) > >(5) > > >(6) >(7) >(8) >(9) > > > >1(0) Gouvernemcnt: besluit dd.

20 Augustlls 1862 no. 13/151.18 Yebruarj 1862 no. 9/145.2 Augustug 1862 no. 16/150.27 Dccember 1862 no. 87/155.19 April 1862 no. 46/147.2 Augustus 1862 no. 69/150.6 Xe1 1862 no. 59/147.10 September 1862 no. 58/151.23 Al,ril 1862 no. 19/146.24 September 1862 no. 47.

l'lb-j eene advertentia geplaatst in de Javasche Collrant wer-den alstoen opgeroepell degenen , die naar de betreklting vanteelcenllteaster wensclzten te dingen , en bepaalde de kellze derlloofdcolllltlissie zicll op den teek-enaar en lithograaf bj deDirectie dar Gellie .î1. 1u' . Iluart. ( l )Tevens Averdan gaarresteerd de volgande

IJEP SLIXGEX voor de Teekenschool ten dienste der

Leerlingën btj de gezamenlijke Gou-*vernelllents lagere scholen te Batavia.

H r/ïâcl #.

De teekenlessen worden in het lokaal der Gouvernementseerste lagere scllool op de schooldagen gegeven , des morgensvall ku'art voor zevell tot kwltrt voor acht ure ; voor de llteergevordv'trde leerlingen des Alaandags , As-oensdags en Vrtjdags ,voor de eerstlAeginnende leerlillgen des Dingsdags , Donder-dltgs en Zaturdttgs.

Artijel 2.

De laerlingan Avorden naarnlatedeeld in llrc'e ltlltssen.Voor de leerlingen der eerste klasse of de verstgevorderden

wordt voor het onderwtjs en tot bestrtjding der teekenbehoef-ten betaald vier gv/f/czz 's maands , en voor die der tweedeklasse drie J'?z/f/ezz 'slnaands , met dien verstande evenwel , datllet gezalttenlijk bedl'ag dier geldenltloetstrekkenom degezamen-ltjke leerlingen, onder welke ook de gratis toegelatenen be-hooren, van alle benoodigde teekenbehoeften te voorzien.

Artihel 3.

van lzunne vorderingen ver-

Aan gratis leerlingen van de Gouvernelnents lagere scholente Jl:?//z,?'?'f?, die door vlij t en goed gedrag uitmunten en aan-)eg helnlaen tot teekenen , wordt het onderwl.js gratis gegeven ,terwljl ook de verstrekking van teekenbehoeften kosteloos ge-

( 1) Bcsluit lI. C. V. 0. dd. 16 sovember 1862 no. 8/1 53.

schiedt, mlt: het getal gratis leerlingen niet meer dan eenderde van het aantal der betalende leerlingen van de Gou-vernelttentsscholen bedrage.

Arlikel 4.

De admissi:n worden verleend door de Hoofdcommlssie vanonderwtjs ; voor zooveel de gratis leerlingen betreft op voor-dragt van den hoofden de eerste onderwijzers btj de lagerescholen te Bataria, en wat aangaat de betalende leerlingenop verzoek der ouders of van de voogden door tusechenkolnstvan gelnelde onderwtjzers.De betaling bedoeld in de artiltelen 2 en 5 geschledt bulten

belnoetjenis der lloofdcoznmissie aan den teekenmeester, dievoor zijne rekening in de levering der teekenbehoeften voor-ziet, ten genoegen van het Lid der lloofdcommissie bedoel;in artikel 6.

Artikel 5.Avanneer zulks kan geschieden zonder benadeeling der leer-

lingen van de Gouvernementsscholen, kunnen ook op voor-srhreven wjze leerlingen die de Gouvernementsschool nietbezoeken aan de teekenlessen deelnelnen, echter tegen beta-ling van zes gv/dezz 'smaands in de eerste en van t,#Z' #'?f&den in de tweede klasse.

2 r ti. 1'e l 6.hetA an een Li4 der Hoofdcoxuluissie van onderwl-js is

speciaal toezigt over t1e teeltenscllool opgedragen.Bij ziekte of verhindering is de teekenlkleester verpligt*

daarvan dadeltik kennis te geven aan gemeld Lid en aan denonderwljzer der school, waar de teekenlessen gegeven worden.%

Ingeval van pligtverzuiln kan de teekenmeester door deHoofdcommissie met inhouding zi-jner in artikel J bedoeldebezoldiging , ten hoogste voor den tljd van een maand , xdanwel met ontslag bestraft worden.

Artihel 7.

De teekenmeester zal zich betjveren niet alleen praktisch,maar ook theoretisch onderwjs te geven in het handteeke-

nen, perspektief enregtlqnlg of bouwkundig teekenen.zal de leerlingen zooveel nzogelijk aansporenhoorltjk bijtewonen en daarvan met ljver en 111st gebruik temaken, en degenen flie hierin achterljk of wel geheel nala-tig zijn , met nalue opgeven aan het Lid der Hoofdkommissie

H!Jde lessen be-

van onderwqs belast lnet het toezigst over de teekensehool,ten einde zoo noodig 4ie leerlingpn van de teekensehool teerwj d' eren.v

Artikel 8.

Leerlingen die hnger d'an eene maan: in gebreke bltjvende bj de artikelen e en 5 voor de teeltenlessen bepaaldebetaling te voldoen. mogen de teek-enschool Aet bezoekenzoolang de achterstand niet is aangezuiverd..

Artinel P'.

Eens ln het Jaar word'en aan de verstgevorderde leeflingenvan de beide afdeelingen na gwehouden examen door de Hoofd-

comuâssie van onderwds prijzen of getuigschriften uitgereikt..Artihel .i0.

Alvorens in functie te treden legt dè teekenmeester schrif-teljk de verklaripg af , zich aan deze bepalingpn te onder-sverpen.

Ook deze bepalingende Javasche Courant

werdbn kortell.jk b1j adkertenti'e lh'publiek gemaakt, en de teekenschool

eopend met een getal van dertig leerlingenk,

lltj eene latere Gouvernements beschikking werd tevenscnog bepaaldy dat de teekenmeester zal mogen contribueren aan'het M/eduwen- el1 weezenfonds van Blzrgprltjke ambtenaren. (1 )$Partikuliere zcl//l ze Batavia tczz' den âeer J.. #..Fre#..vy..Zooals uit het vorige verslag blljkt,. was btj Gouvernements

beslult van den 25sten December 1861 no. 10, aan J. P.'re#'.v#, partikulier ond'erwtjzer van d'en derden rang in dèstad Batavia, eene ondersteuning verleend vanfllp (een Joz?-derdvù. y'zïggv/dezll.'slnaandsy aanvankeljk voor den tljd van een

(1) llisslve eerste Gouvernemen'ts Secretaris dd. 3 December 1'862 no. 2884.

- aar l.liJ-J -

lltktleischewljze van proef , ten eintle zij ne loprlnpthude in (1.)taltl te ktlnnen toepitssen.

ln den beginne nam die school goed op. Zes lliitalldenruim na llare oprigting werd door eene daartoe benoelndecoynlnissie schriftelijk rapport uitgebragt en bevontlen , dat er*tminti.q leerlingen van het onderwtjs gëbruik maakten , endltt door den ondarwjzer Inet veel llzst en bjver werd gaar-*beid. De V1*a a g evenwel of de lnalpisclze ntethode zou *-01-doen aan de verwachting kon nog llloei

-jeli.jk beltntwoord wor-den , daar het ttjdsverloop van zes mltanden te gering wasoln over eenige voldoende uitkomst of verwaclltillg voor detoelkolnst een oordeel te vellen.

OPgizsteld , deed zien , dat niettegenstaande de voortdllrende î

-jve-rige ptlgillgen van den onderwijzer? de scllool illstede van toe#te lzalllen , zeer verlltinderde. Mlecllts acht kinderen bezoch-

ten (le school, en tijdells het bezot!k der Colnlllissie waren ervan die acht leerlingen nog drie afwezig.Deze aallzienli.jke verlllindering werd door den onderwi--jzer

gewetenheitl van de stadAvij k en ,*l'loe tl i t oolk

aan ziekte der kinderen tengevolge der ongezolld-Ilataria , aan verhllizing naar hooger gelegen

en laoofdzakelijk aan arlnoede.zij , het verloopen der school is oorzaak ge-*

weest, dat de gelegenheid lzeeft ontbl'oken ollt voldoend overde uitkozllsten tler leerlnethode van den heer Itkeo- '## te oor-deelen , waltrolll de l'loofflcoltlulissie het niet raadzaalll achtte,de proefnellling nog verder voorttezetten.ook door het Gouvernelllent beslist. ( 1)

ln dien zin wertl

llet laatst tler lnaand Octobpr in-Een niellw onderzoek

Reorganisalie t-/'tzl de .vcJ&&/ te .rezâ/z//.kp-g/zz?.Ili-j herhaling Avas door de Subcolnluissie van onderwi-js aan-*drongen ont vemneerdering van het ontlerwijzend personeelge -

aan de Gouvernelttents lagere school aldaar.De lloofdeoyldlttissie trachtte in die behoefte te voorzien

door het aanstellen van gescllikte onderllleesters.Deze Inaatregel bleek echter onvoldoellde , te meer daar

( 1) Gouvernemellts beslult dd. 29 December 18G2 l1t'. 30,

het getal kinderan steeds stijgende was en op het einde van.186.4 reeds 87 bf droeg.

l-loezeer op llet door de lloofdcomlllissie van onderwijs tld.1 9 septelllber 1,h57 no. 37/98 gctdaan voorstel olll als alge-nleenell lltlt:ltrtugel ltantenellten:> de bezoltligillg der ondlerwrtjzers aan het llooftl staande l-alz

> scholen , bez-cltt (loor %.9l. //# leerlingen , lllet .#- Jp (4...f)./* t'igy.t??/&/ep) 's lltltallds te verhoogen en alzoo te brengen opy'.-'Jp> Leen J/pt/c/-// vf)j' //*f/ rv/f/c/z ) 's lnaands .'' eene af wij zentl e%F %.ae ' R %besclliklkillg Avas on-tvangën , vezaitepnde zj cchter dat hpt opzich zelf staltllde l-oorstel voor I3e-qalonyan , uitlzoofde derdringendt! lloodzltktlltjlkllpid van lneerdere el1 betere htllp ,voor eelle gllnstige Lesclziklting vlttbaar M'as , daar lzat tocllgttlàn breed betoog Lehoefde , dat een onderwijzer n'let eellondenlteester onlltogeltjk 87 kinderelz onderrigt konden gaven.Eene gllnstige beschilkking werd t)p dit l'oorstel alsnu ollt-

vldngen bij Gollverneyllents beslllit ( l ) n-ltarlaj ltraclltells lllltg-tiging des llonillgs werd bepaald:

c. dat Itltll den onditrwij-zer bij de Gouvernelttents lagrxrezal worden toegekentl de tifel vallscllool te l>ehalongan

dc?'zà/czz onderwij Zer j*dat ztjn tractentent z:tl n-ordpn verhoogd lnet .fe-q (1-f)./-'

e2t J?z'ïp li& #'?////cz?) 's lllaltllds en alzoo gebragt op ./' Jz- JLeztt Jt/z///crt/ vo--f' c?z tmintt'.q #''?//?/'ep ) 's Tllaallds , en dathij vertler zal genietell eene indelllniteit voor lltlishllllr,*ten bedrage van ./' 30 (#c)'/'?)jz. g''lden)eezl tiende aantleel in de schoolgelden;

'slllaands benevells

J. dat zltl worden aallgesteld nog een /?rc. de ondprwtjzer opeen tractelllent van ./' J00 (eezz Jfppt/ert/ : ultlett) 'sltlltltlltls,benevens eene indenlniteit voor huislaullr ltd /-30 (t/c3'//#.ç?z/#ez?) 's lllaands en eeu //'<-pt'Jc aandacl i1t de scldool-elden.#

Zooals verder bl i , kt uit@

Plaatselo? 'â o%'erzig t''

sie (2) in de benoellling

het nlcdeged etulde b(j ltet Ileoftlstllkn'erd bij besluit der llcofdcolltlk-is-*der onderwjzers voorzif.ll.

dd. 22 A,lgustlls 1862 no. 21.

dtl. 29 5t): cluber 1262 uo. 11/155.

10

Oprigting eener Gouvernements lagere 8c/,ool te Salatiga(Relidentie Samarang.)

Aan den partikulieren onderwijzer te Salatiga C. P: Benrwerd sedert J850 eene toelage uit 'sIands kas verleend vanf JOO (honderd glllden) 'smaands voor het geven vanonderwijs aan de behoeftige kinderen in de afdeeling Salatiga,voor wie door de plaatselijke autoriteit toelating op de schoolwerd verlangd. Na het vertrek van dien onderwijzer in 1861werd die toelage verleend aan zijn vervanger den partikulieren onderwijzer H. Hildering onder dezelfde voorwaarden,Daar nu op het bestaan van partikuliere inrigtingen niet on

voorwaardeljjk kon gerekend worden , en het onderwjjs teSalatiga van zoodanige inrigting toch geheel afhankelijk was ~

zoo rees bij de Hoofdcommissie van onderwijs de vraag, ofhet niet wenschelijker ware om tot de oprigting eenerGouvernements lagere school over te gaan; daardoor alleentoch zou een waarborg verkregen worden tegen onverhoopte staking van het onderwl]s in die afdeeling. De Subcommissie van onderwij s te Samarang ter zake gehoord zijnde,.kon zieh met het aangegeven denkbeeld geheel vereenigen.Voigens de aangenomen beginselen toch werd het voorsteltot oprigting eener GouvernelnentsschooI gewettigd wanneertwintig kinderen aanwezig zUn, en vermits te Salatigu 56kinderen onderwijs ontvingen, waarvan de helft gratis,. zoo.

kon dit eijfer als maatstaf worden aangenomen.De noodige voorstellen in dien zin aan de Regering ge

daan zijnde, werd na verkregen Inagtiging des Konings bepaald, (1) dat te Salatiga eene Gouvernelnentsschool zal opgerigt en een onderwijzer aangestald worden.

Aangezien de opbouw van het schoollocaal met de onder

\vijzers\voning, waarvan het indienen van een project metdaarbf passende begrooting van kosten aan den Directeur derBurgerlUke openbare werken is opgedragen bij het vorenvermeld Gouvernerrtents besluit , nog weI eenigen tUd zal aanhouden, zoo is de dadelijke in\verkingbrenging der Gouvernements lagere school te Salatiga afhankelijk van de gele-

(I) Gouvernements hesluit dd, 22 November 1862 DU. 7.

11

genheld , of aldaar een geschikt lokaal zal kunnen wordenaangewezen o)n er de school in te houden, tot het opsporenvan welk locaal de eubcoldtldtissie van onderwjs is uitge-noodigd. ( 1)

TOEBAN.

(Renidentie flezzllcp-g.lReeds in het jaar 1660 was van den Resident van Bembang

het voorstel ontvangen om te Toe6an eene Gouvernementslagere sehool opterigten , doch naar het oordeel der Hoofd-

eommissie van onderwijs was het aantal kinderen destjds nogte gering. ln November 1862 (2) werd ter zake een nadervoorstel door den Resident gedaan, waarop de Hoofdcommis-sie allnede dezelfde vraag deed als voor iklodjokerto en si-#c#'oe is medegedeeld , met verzoek voorts om onderwerpeljkde laatselljke Subcomlltissie van onderwtjs te hoore-n daarP ,dat Collegie niet buiten raadpleging mogt gelaten worden.

Gouvernement, laiere zclpnlSoeïa6ag'a.

Van de Hoofdcommissie der jongens weezen lnrigting teRoeranavb'a was een voorstel ontvangen om voor de dertigjongelingen, die thans in die inrigting verpleegd worden, eenGouvernements onderwdzer af te staan.

onderwjs overwegende , dat thansweezen de Gouvernements scholen teacht tot tien jongens

Soera6ag'a bezoeken, dat wanneer ook voor de overigen admissiewerd gevraagd hun de toegang moest verleend worden , opgrond van het Gouverneutents besluit van den 28 Mei 1846no. 11 , houdende bepaling dat aan alle Christenkinderen,diena voorafgaand naauwgezet onderzoek zullen worden bevondendaarvoor in aanmerking te komen , hosteloo, onderwtjs zalworden verleend , kon zich met het denkbeeld wel vereenigenom van Gouvernementswege afzonderlijk in het onderwtjs derweezen te voorzien , omdat de Gouvernelnents scholen te Soe-railp''s reeds sterk bevolkt zijn , en biqj vermeerdering van(l) Missive der l1. C. V. 0. dd. 27 December 1862 no. 17/155.(2) Alissive dd. 13 sovember IBGZ no. 4014 .

De Hoofdconunissie van

oprigt ïzlg eener 5deie

12

11(!t gptltl lpprlingen , ook noodzakelijk nog een onderwtjzerz:4 11 1 lltletell ltltllge St eld 5$-01*41 en .

l)e vool-ïyes teld e Avî j ze van> .11 ffl -oltlikl1- ssi e valzt)o (-

voorziening was evenAvel bij deolltl erbvtjs aan bedenking onderllevig ,

verllliks het stellen valt een Go:lvernelltents onderwijzer ondet-de Ler-cltzn vltn de collllxlissie. voor de jongens weezan inrig-tillg tot llloei-jeli-jltllt*den kon lpiden , terwljl het toch buiten(lflll regel was, dktt zoodltnig onderwljzer onder eene partiku-liere collllllissie n-erd Averkzaallt gesteld.()01k van eene andere zi-j (Ie zollde llet verwaclzt kunnen

vvorden :5 anlleer lklzl) (!e Iledoelde Avtjze van voorziening gevolgv ierd gegtuven ! dat elders gevestigde liefdadige ge stichfenallllede op het ltfstaan van eën Gouvernelnents onderwijzeraallspl-ldaltl)e iloofdcolktlltissie van

lkten.1111111 ..

onderwijs wenschte daarom liever5-an eene Gouverneméntsovtart-'àgltan tot lzet

lagere st-hool tek J

opri gten %:,3)- ./-- deS oel-a6ay- W , alwaar bellalve de kinderen der

Avtàezen-iltl'igiing , ook nog leerlingen uit de nabtj gelegenwijlttan zollden kllnllen worden opgenolnen , op den voet zooalszllllts plltats had te lj'alal-ia in hpt Diakoniehuis op .'lolenq.lie'.lndien ltlzoo door de collllllissie voor de jongens weezen-in-rigting een behoorltjk sttlloollocaal in het gesticht werd aan-geu'ezen , dltn n'erd door zoodanige regeling , èn il1 de behoefteaan ondern'iqjs der weezen behoorlijk voorzien , èn tevens denreg afzeslleden voor ltloaelijke botsingen.U. t-..l :

ln diell geest werd dan ook door de Regering beschikt (1)en 's lkonings lllagtiging gevraagd tot lzet doen dezer meerdereuitgaven.

I'-oor.çtellett om te Jf/r/p-rplcr// en S?:#/zz# -oe tre,vfdep/l-eSoelnabao- 'tlj G,t/?ztcrpcz/?cz? l.q à'cl//cp op 'e ri' ,/&z?.

Door de Sllbc 'lttluissie van ollderwijs te Soerabay- W washat voorstel getlltltl) , olll te wblotljojerto voor de aldaar aan-wezige 27 killderen , eene Gollvernelllents lagere school opte rigten. (2 ) Alvorens op dat voorstel te beschiklcen werd

(1) Gollvernements besluit dd. 23 December 1862 no. 23.(2) Xissive dd, 29 october 1862 no. 91.

door de lloofdcomnllssie een staat gevrllagd laevattende denaltlen en 4en ouderdoTn der kinderen , en tevens toelichfingop de betlenking , of er wel eenige zelkerheid bestond datop den duur een getal van twintig leerlingen daar ter plaatsezou aanAvezig zijn.%Gelijke staat en toelichting werd ook

leiding van het eenige ingezetenenresidentie) ingediend rekest houdelldealdaar opgegeven 26 leerlingen eene

doorevraagd naar aan-#

te Sidatl- 'oe ( in flezelffleverzoek oltl voor tleGouverllelltellts School

op . te rigten.

KEBOESIEX.

(Resitlentie Bagelen.)

eenige lngezetenenhet verzoek gedaan ollt te dier plaatse eene Gouvernelllenlslagere school op te rigten. Aangezien reeds twee Gouverne-ments scholen in de residentie / tbqelen laestonden , en deschool te W onoqobo in die residentie ,door slechts zeventienleerlingen werd bezocht,te Peernolin

-qo in de

weinig leerlingen telde , zoo was btjonderwi-js twijfel gerezen of te hel,oemen wel alttjd een 5-01-doend getal schoolpligtige kindpren zou gevonden wortlen ,oIn een voorstel te billijken tot daarstelling van eene Gollver-nements school , waarvoor vri

.J- belangrijke uitgaven ook voorAden bouw van een schoollocaal z'tetvorderd werden.

onderwijzerswollil'g ge-*toch der lloofdcolll-Volgells de meening

missie waren de meeste ouders der kinderen waarvoor de

van Iik&oemen werd b1-J rekest

terwijl ook de niellwnaburige residentie

opgerigte schoolBan-oemaa' zeer

de llooftlcolkilltissie v:ta

school gevraagd werd , opzieners bi-j de lndigo-kultllllr, diezeer verspreid woonden , zoodat het eenigen onder hen nrelligtniet veel lnoejelijker zou vallen die kinderen ter hooftljllltatsPoermoredjo ter school te zenden, als te A-clfyçzzlcz, zelf ,want juist door die verspreide woonplaatsen zouden slechtsenkelen van de dagschool gebruik kunnen malken , en zoqhet meerendeel der kinderen in den kost llmeten besteed worden.Het vorenstaande werd daarom der plaatseljke Subcollllllissievan onderwtjs ter overweging gegeven.

Iloor

AM BAL.

Door eenlge lngezetenen van Ambal ln dezelfde hlervorengenoemde residentie gelegen , was almede het verzoek gedaanom aldaar eene Gouvernements school op te rigten. Daar dezoo even vermelde opmerkingen ook grootendeels voor Amnalvan toepassing waren , zoo werd de Subcommissie van onder-wljs om nadere toelichting verzocht.

Oprigting eener G/vf/erpe-ep'y 2de lagere :cJ/@lte Soeraharta.

De bestaande Gouvernements lagere school werd ln denlaatsten ttjd door J69 leerlingen bezocht. Ilit groot getal gafde Hoofdcommissie van onderwijs aanleiding om met de Sub-commissie in gedachtewisseling te treden nopens het plan omde bestaande school te splitsen in eene eerwte en tmeede school.Bepaalde voorstellen werden ter zake alsnu door de eub-

eommissie van onderwtjs ingediend (1) en door de Hoofdeom-missie van onderwtjs b!j de Regering ondersteund. (2)B!j Gouvernements besluit (3) is daarop de mededeellng

ontvangen, dat de voorstellen tot splitsing der school en dedaaruit voortvloeljende meerdere geldelljke uitgaven aan degoedkeuring van het Opperbestuur in Nederland ztjn onder-WOrpen.O)n al dadelljk eenigzins te voorzlen in de behoefte aan

onderwljzend personeel werd een onderwljzer voor de Oost-Indische dienst ter beschikking gesteld van de Kubcommissie

van onderwljs.openin.q der 'cl/// te Kedirie.

de Hoofdcommissie was ter behandeling en verderevoortschikking ontvangen een aan het Gouvernement gerigtvoorstel om eene som van f JGJJJ (zestien dvïzepd eenJ/p#erd en ey gulden) toetestaan voor de daarstelling vaneen schoolgebouw met onderwtjzers woning te Kedirie. Doorden Resident was een onderzoek ingesteld naar het getal

B1j

(1) Xissive dd. 7 Julj 1862 no. 2552.(2) Xissîve dd. 20 Augustus 1862 no. 48/150.(3) 'dd. IG october 1862 no. 19.

15

kinderen hetwelk ter school zol,de kunnen gaan ,uitslag geweest dat er acâtien kinderen aanwezig waren.De Hoofdcommissie van onderwjs overwegende , dat er in

1858 slechts vier leerlingen aanwezig waren , en mitsdienbj Gouvernements besluit van den 9 Junij 1858 no. 17 deschool tjdeljk werd gesloten, met magtiging om haar wederte openen wanneer het getal leerlingen weder zou gestegenzjn tot tminti.g Jdat voorts de school nimmer door eengroot getal kinderen

&verd bezocht,gaf daarop aan de Regering te kennen dat, haar de nood-

zakeltjkheid niet was gellleken om in die Residentie eenschoollocaal met onderwtjzerswoning te bouwen.Toen in den verderen loop des jaars het getal kinderen

gestegen was tot Tegvoorgesteldonderwg.jzer , terw'jl tevéns werd medegedeeld dat een doel-

om alsnu overtegaan tot de benoeming van eeR

matig schoolgebouw met onderwtjzerswoning daar ter plaatsekon worden ingehuurd voor eene som van 2* J00 tlppderduldenj 'snlaands.#

ttrinti.q werd door den Resident

Tot den inhuur van d1t locaal werd de magtlging van hetGouvernement gevraagd (l) en wanneer die ontvangen is zalde onderyvdzer worden benoelnd.

en was de

Yoorntel :z> de r'Yec Gouvernements lagere ycloîerz fe

M akannar Yeder te vereenigen tot Jlzze school.

onderwijs* te Manannar werd hetvoorstel gedaan om de bestaande twee Gouvernements lagerescholen te Alahannar te vereenigen tot ééne school. 5Vel hatlde Subcommissie in 1850 zelve een voorstel gedaan om deschool te splitsen in eene eerste en tweede school , aan welkvoorstel gevolg wer; gegeven btj Gouvernements besluit vanden 10 April 1851 no. 15, maar de redenen desttjds aange-voertl kwamen haar âeden minder juist voor, of wel, de oln-standigheden waren sedert dien tdd geheel veranderd. Op

Door de Subcommissle van

(1) Xiasive der H. C. V. 0. dd. 12 Julj 1862 no. 51/119.

dlt voorstel gaf tle lloofdcomlttissie van onderwlwjs te ken-nen : (1 ), datvolgells den door lzet Gouvernelnent aangenolnen regel

y nopens de splitsing der voorlllalige school te Alahaasar, zijy niet bevoegd was van de deswege bestaande voorschriftenf te NviJ- kell.''paln het algeltleen toch volgde de Ilooftlcomlnissie een tegen-

overgesteld beginsel op .la%.a en elders door de bestaandescholen, wanneer die te sterk bevolkt en door kinderen vanverschillellde stalzden bezocht werden, te splitsen. De onder-vintlillg toch hltd geleerd , dat wanneer zoodallige scheidinggeen plaats vond , de scholen al luinder en lltinder bezochtwerden door (Ie kinderen van gegoetle ingezetellen , die on-

gaarllederen van Inililairen , en andere

eene verlnenging zien lllet gelleel vernvaarloosde kin-PPI*SOl1f!l1behoorende tot tle

lllindere standen der lllaatscllapptj. 'Vele allllatenaren en ofli-cieren zagen zich alsdan genoopt oln met geldelijk-e opofre-p. :

rillgen boven hllnne krachten hunne kijlderen bi-j par.ikulierente doen onderwijzen.*De ruime bedoelingen toch vanlaet Gouvernexnentaal onder-

wi-js konden zich niet beperlten tot de geringste*

yppaatschappi.j alléén , maar strekken zich wel degeltjk uit ook

tot de llteer gegoede standen.H et gold hier dus lïtinder een toegeven aan een bepaalfl

voorstel van eene Subcolnlnissie van onderwljs, dan welhet handhaven van een hoofdbeginsel btj het onderwtjs , welkhoofdbeginsel ook behouden is b!j het ontwerp van het nieuweReglelnent op het lager onderwtjs in Nederlandscâ .!'z?#/'p',weslaalve de lloofdcommissie niet kon medewerken tot het

klassen der

nelnen van een met dat beginsel strl-jdige beschiltking.Daar inttlsschen lklet aandrang op het voorstel werd tertlg-

gekolllen, werd die aangelegenheid aan de beslissing der Re-gering onderworpen, die overeenkolnstig het gevoelen der

l-loofdcommissie van onderwljs beschikte. (2)E. - ''' ' ''' ' - ' .. ..

(1) Bcslllit dd. 5 October 18G1 no. 48/140.(2) Xigsive eerste Gouvernements Secrctaris dd. 25 Xei 1862 llo. 1312.

MUNTOK. (Banha.jln het verslag van het vorige jaar werd medegedeeld, dat

de school te i'Iuntoâ in het begin van 3862 in werking zoutreden, en dat de onderwdzer van den derden rang L. F.Bl@o van Padan.q als besturend onderwtjzer wasaangeWezen.Deze benoeming (1) werd evenwel eenige weken later opverzoek ingetrokken, en alstoen tot onderwjzer aangestel:H. Goedâart tweede onderwjzer aan de Gouvernements eerntelagere school te Padang. (2)Ook deze onderwl-jzer heeft zijnebetrekking niet aanvaard.

redenen een hinnenlandschEerst wertl hem om gewigtigeverlof verleend voor den tijd van eene maand, (3) en nadatdit verlof verstreken was , zag hiJ- zich door ziekte genood-zaakt een tweejarig verlof naar Amederland tot lzerstel vangezondheid aantevragen, hetwelk wertl verleend. (z1)Eenige dagen daarna werd door de Hoofdcoznnlissie in de

daardoor ontstane vacature voorzien door de benoeming vanden llit N ederland voor de Oost-lndische dienst aangekomennderwlj zer ZA''. 1u' c-vcvr.oDie onderwijzer kwaln

voorzien van de noodigethans niets meer aan de

(5)den 2 September te i%. ?/pz/â aan ,

sclzoolboelten en leerzniddelen, zoodatopening der school in den weg stond ,

daar in afwachting van de voltooljing van het schoolgebouwdoor den Kerlteraad der Protestantsclze genleente het kerkge-bouw ten gebruike voor de school was afgestaan.H oewel dus alles was edaan om aan de kinderen der te

Aluntoh gevestigde Europeanen spoedig de gelegenheid teverschaflbn tot het ontvangen van een doelmatig ingerigt la-ger onderwljs , waren sommige ouders niettemin door het lang-durig wachten op een onderwtjzer, en ltet herhaaldelljk ver-anderen van den daartoe aangexvezen persoon, ongeduldig ge-

worden, en hadden op eene andere Nvjze in de behoefte aan

(1) Besluit dcr F. C. V. 0. dd. 25 Januarj 1862 no. 6/145.(2) y > > > 2 Aprll 1862 no. 43/146.(3) Gouvernements beslult dd. 16 April 1862 no. 10.(4) : > > 8 Augustus 1862 no. 4.(5) Besluit 1I. c. V. 0. dd. 12 Augustus 1862 no. 21/151.

2

18

onderwiJs 'voorihnnne kinderen voorzien. "'7"eder andere' ou....ders, 'die kinderenhadden welke in de jaren waren om vanhet onderwijsgebruik te kunnen maken , waren inmiddelsnaar elders vertrokken , en vervangen door dezulken wierkinderen DOg te jong waren om op de school te kunnen worden toegelaten.

Dit alles was oorzaak, dat toen de school <>.p den 1 Octo....ber werd geopend, niet ingeschreven was het volle getai kinderen voor de oprigting eener Gouvernementsschool als minimum cjjfer vastgesteld.

Hoewel nu slechts een tiental kinderen de school bezochtbestaat er reden OUl voor het ':olgend jaar QP eene .toenant«der leerlingen te rekenen.

Aallstellillg Valt meerder Itulpper,oneel.

Voor de Gouvernenlents Iagerescholen te Pasoeroean enBanda worden toegestaan voor ieder een ttoeede onderwijzerop een traktement van.f .100 (aonderd gulde'll) 's maands benevensj· 50 (v'yjiig guideu)als indemniteit voor huishuur , (1 en 2) en een tiende aandeel in de schoolgelden.

Evenzoo voorde school te Pekalongun op eeo traktementvan j. JOO (konderd gulden) 's.maands., f 30 (dertig gulden)als Indemniteit voor huishuur en een tieude aandeel in deschoolgelden. (3)

Unilerunjzers eoor de Uost Lndisclu: dienst:

Op voorstel der Hoofdcommissie van onderwi]s werden totonderwljzers voor de Oost Indisehe dienst benoemd J. C, deWit, H, E. 1Xill der 'Woerd,partikuliel'e onderwljzers vanden derden rang te Batavia, en L. W. van Bue] bezittendeden derden onderwljzersrang , ondermeester aan de derde

GOllverneUlents lagere school te Weltecreden; (4)Van de in iVederla/ltd benoemde tuuudf onderwjjzers voor

de Oost Indische dienst (5) kwamen er neqen in den loop

(1) Gouvcrnements besluit dd. 23 Fehruarij 1862 no. 7.(2) » »» 10 Juuij 1862 no. 3.(3) » »» 22 Augustus 1862 no. 24.(4) » »» 27 Junij 1862 no. 9.(5) » » 20 February 1862 no" 9.

» »» 31 Julij 1862 no. 4..

19

N. Laseur ,

1': J. Bosch,

J. A. Broos ,

II. P. Julsing,

L. W. can Ruel,

H. T. J1uhes,

G. 11. B. Hofman ,

J. C. de Wit,

des jaars te Batacia nan. Zu ontvingen tie navolgende standplaatsen:

J. de Quant, tijd. onderwijzer aan de Gouv, eersteIagere school te Weltevreden. (1)tUde onderwjjzer aan de Gouv. eerstelagere school te Welteoreden, (2)tUd.onder\vijzer aan de GOllV. tsoeedelagere school te 111'elteoreden, (3)tUde onderwljzer aan de GOllV. derdelagere school te Weitecreden; (4)tUde onderwjjzer aan de GOllV. derdelagere school te Welteoreden; (5)tUde onderwijzer aan dOe GOllV' derdelagere school te Weltecreden, (6)

J1: L. H. Goossens, ttoeede onderwijzer aan de GOllV·

lagere school te Pekatonqan, (7)tUde enderwijzer ann de R.I{atholijke"reoshuisschool te Samnrunp; (8)

H. E. t'an der Woerd, besturend onderwijzer aan de GOllV.

lagere school te Banjoeioanqie, (9)besturend onderw, aan de GOllV.lagereschool te IJJllnt'oli(eiland Ballha).( (0)

tueede onderwljzer aan de Gouvernements lagere school te Banda. (II )onderwi]zer voor de Oost-Indisehedienst zou ahnede spoedig eene plaa.t-sing ontvangen.

D. 19Iededeellngen van onderschelden aal"'d.

Scltoalkaart vall, den Nederlandsch Indischen Archipe] enhet eiland Java.

Ten vervolge van het voorkomende in het verslag over het jaar1861 nopens bovenvermelde kaart , kan thans worden medegedeeld, dat aan den heer C. A. Oehle1'" teekenaar en Iitho-

(1, 2, 3, 5, 6, 11) Ilesluit RIO C. V.. O. dd. 29 November 1862 no. 63/154-(4) »),) » » 7 Augustus 1862 no. 17/15t.(7 en 8) »»»» 29 Novemher 1862 no. 63/154.(9) »» » »7 Augustus 1862 no. 17/151.(10) »» .1_ »12 Augustus 1862 no. 24/151'

2*

graaf b3j het Marine%eene soln van f 3000

Departement is verleend geworden (1)(drie t/vlz:z?tf gl4ldcn) om in een jaar

aftewerk-en de schoolkaart van A 'ederlandnch &o,v/' lndiê-tijds*

in M V geheelen Archipel in X enhet eiland Jara in IV bladen volgens het door hezn aange-boden proef blad N en van die kaart J50 (cczl âonderd #'#'J/'/ig)exemplaren aan het Gouvernement te leveren in etlbnstellingvan genoelnd voorschot.Voorts de bladen der kaart aftewerken onder

bladen, bevattende den

toezigt vaneen of lneer door de Hoofdconllnissie van onderwljs aante-wijzen personen , zullende geen blad nlogen worden afgedruktq,alvorens het namens de Hoofdcolnmissie nagezien en des noo-dig verbeterfl is geworden.Op het einde des jaars was de kaart evenwel nog niet

gereed. lllad G X, A.l, X1I1 en X1 r' waren gelleel afge-werkt blad 111, 1 F, V111' en IX waren getleeltelijk open'steen gebragt.De kaart van Java zou evenwel spoedig worden afgeleverd.

Veel tegens,poed had de lithograaf met zjne steenen gehad q'doch in de vier laatste nlaanden des jaars was het werkxnet kracht doorgezet.Eene nieuwe uitgave (elfde

ran dc/z Indischen Archipelzou ntet de bovenbedoelde kaart

gebragt , en tegeljk gereed zijn.

druk) van de Aardrq''hshuntledoor den heer D. f '. tIe #r?4# 'zz

in overeenstelnming worden

Tâieme'g vçclpppclrz/-f/cz?.Naar aanleiding van een ontvangen Gouvernentents renvooi (2)

nant de lloofdcolltntissie van onderwb-js in overweging in hoe-verre het wenscheljk ware het gebruik van bovengenoelntleschriften a1s handleiding voor het schoonschrtjven op de Goll-vernelnentsscholen iptevoeren, en werd daarop bepaald dat devolledige cursus van Thieme's schoolschriften zal wordenopgennnlen op den catalogus van schoolboeken en leermidde-len ten dienste der Gouvernelllents lagere scholen in A -eder-ptlflqvcl lndiè', terwljl de boelthandelaren G. Ii-oy & Co. te

(1) Gouverncments healuit dd. 7 Januarj 1862 no. 13.(2) dd. 19 Alaart 1862 no. 1883.

21

lîatat't-a werden uitgenoodigd d'e bedoelde artlkelen zoo spoe-dig lllogeltjk uit Nederland te ontbieden.Op den zoo even genoemden catalogus werden almede opge-

nolnen onderscheidene schoolboeken vervaardigd door lndische

onderwijzers.Kandleiding roor Je; ondermq-efzz het rc#zëa''zltr.g teekenen..Met veel belangstelling ontving de Hoofdcomlnissie van on-

demvtjs een schrtjven van den heer Alr. J. de llz'ïi'c ranCitters te '.v Gravenâage met de daarbtj aangeboden eerstec#, everin.g van eene. handleiding voor het aanvankelijk ondbr-wj-s in het regtljnig teekenen.. Onder. dankzegging voor detoezending (1) verllteende de l-loofdcoltllnissie evenwel eenoordeel over de bruikbaarheid dier handleiding voor de lndi-sehe scholen eerst dan te kunnen.uitbrengen, wanneer hetwerk zal kolnpleet ztjn.Beantmoording

àwlrcjrzy

Door een ondemvijzers, die geruimen tijd' na terugkom&t van'verlof uit A'ederland op wachtgeld had doorgebragt, uithoofdegeen gelegenlleid bestond oln heln eene plaatsing te gevengeljkstaande aan zjne vroegere betrekking, was het verzoekgedaan , onl dien tijd op wachtgeld doorgebragt ook te bere-kenen tot hat bekolzlen der tlveede vtifjarige wtraktements-verhooging.

De Regering heeft op d'it verzoek afwlzend beschAt (2)èen zulks uit overwegingzdat in beginsel is aangenomen dàt traktementsverheogin-

#engende op die ,. waarint die verhoogingen zi

.jn. verdientl' door.volbrenging van dienst met #c/pr'ârzg''dlge &. ezv/#zlgl'ze gedu.

gerekend worden integaan den eersteu der lnaand , voll.

rende een zeker. aantal' jaren ; lnet andere weorden, dat ver-.hoogingen worden toegelegd , nad'at gedurende een zeker tijd-vak trahtemettt met of zonder verhooging 'ia ozdztczljrczly erk

#cr vvaag oz de ;#W op oacfi-gelf/ door-zzzcdercâczzz op de zrffârdzzlcylzzrcrl/pyzlzdg

van een ozzderog'zdro.

<-. - -. w

(1) Missive dd. 1Z April 18G2 no. 7/116.(2) Gouvernenlents besluit dd. 7 becemller 1862 llo. 5.

niet nadat gedllrende een zeker tijdvak gediend is , zoo nieftegeli.jk llet traktelllent lnet of zonder verhooging is genoten ;dat het criterium voor de erlanging eener traktelnentsverhoo-gâng alzoo is : de vervlzlling eener bepaalde betrekk-ing :/?c;

f rahteuleut , en niet de diensttij d , of de ttj d , die als dienstbj voorb eeltl voor de pensionering geldt.

'f'ooretel om de Jptfcrkzlt) -zer, na fcrvgâ/zzâ-v/' van f-cr/p.f uit25'c4'crkkz?t/ dadelo' '1' i'n Jd; qenot zc atellett r/zzl c,l-* #'

ti'viteilntrahtement.

De benarde olnstandiglzeden in welke de van verlof uit

A'kderland terllgkeerende onderwijzers verkeeren , wanneerllun niet spoedig eene plaatsing overeenkolnstig hunne vorigelletreltking kan worden aangewezen, hebben de lloofdcoltllnis-sie van onderwtjs aanleiding gegeven o1n de middelen te

die tot verbetering van dien toestand zotzden luln-overîvegen,nen leiden.

ln den regel kan worden aangenomen , dat de onderwtjzers,dle in werk-elijke dienzt eene lllatige bezoldiging genietell , wan-neer ziqj door ziekte gënoopt worden een verlof naar A'edet.lattdaantevragen , en llvter llersteld de terugreis aanvaarden , btjhlznne aankolltst in Jndiè' zich in geldelijke ongelegenheidbevinden.Tot deonverwtjlde weder indienststelling der onderwi-jzers

van de lagere rangen bestaat nu doorgaans wel gelegenheid ,zltrtar zxtet de lloofden eerste onderwijzers op .de sclzolen isdit geenszills het geval, ollld:tt eenlltaal die betrekltingan ver-vxlld zi-jllde , er geen Ah-aal-sclli--jnli-j-ltlleid bestaat op eene spoe-dige vacature , zoodat alsdan voor die onderwi

-jzers hat Avei-nig belttoedigpnd voorllitzigt bestaat o1n gerllilllen tjd op'wachtgeld te ztloclten blijA-en.Trelibnde gavallen lzadden ziclz tot bevestiging van deze

laewering voorgedaan.Soltzlnige personen wltrell twee

anflere lladdelz eene veel lltindere

-aar op wachtgeld geweest;Jbetrekking dan hunne vroe-

VPVPllpifl tot eene geli.jkstandige plaatsing niet opdeed.

iIlloefeu aannelnen , en dat alles olltdat zlch de gelegelz-

liet lkllll niet anders of zulke toestallden Tlloeten ontlnoe-

23

inwerken. T-ele onder-een langdurig wachtgeltl

zielkte naar z: ederlaltd aangezondheid dit dringentl vordért,

ook voor hen weder- verloren gaan de voordeelenhoezeer hunnete vragen ,

waardoorx'an een der 3dlilde bepalingen voor de Gouvernelnents dienaren.Die lnoeljeli-jlkheid zoudè. naar de yneening der Hoofdcom-

lltissie uit den weg worden gerllilttd , , wanneer bepaald. werd :dat de van verlof . uit L'Yetlerlatld temlglkeerende onderwtj-

zers , wanneer geene betreltking geltjk aan de laatsteli-jk doorlzen beltleede val- tant is , ttjdelj-jk op. eene lnindere bezoldi-ging en in eene I'tindere laetrekking zullen klznnen wordengeplaatst, dùch alsdan het ontbrekende aan hunne laatste be-zoldiging uit 'slands kas zal worden bi.jgepast.Het Gouvernelnent zieh lltet de zienswtjze der lloofdcom-

missie vereenigende , vroep de magtiging des Konings oln in

dien zin eene beschik-king te nelnen. (1)

dlgpnd op het onderwgjzend personeelwjzers worden door de vrees vanteruggelzouden een verlof wegens

Isoorslellen lza? te S/z&//.?#/t en dzpizto-/z?z,/z afzonderlo- -âcSabcommissièh 'thtzzz oltdermyb-s op te vigten. ,

l-loezeer dè ' redénen, dié tot,ondersteuning van bovenstaande ,voorstellen werden aangegeven, niet van laelang ontbloot wa-ren , . zoo laad dé lloofdcollllttissie van onderwtjs gewigtigehedenkingen olu zoodanigen llzaatregel aan de llegering voor-testellen. Vooreerst bleek Ilit de artikelen 4 en kq van het be-sluit van Koltklttissarissen Generaal dd. 22 Junjj l 82 7 (staats-l.Jlad.. no. 62) , de Iaepaalde bedoeling der Ilegering, o1n iniedere residentie slechts éJ' ne Subcolllzuissie van onderwiqjs tehelalacn , en ten . andere zoude het aanneluen van die voorstel-len ten gevolge helAben, . dat ook voor andére resitlentii. n zoo-al s : kY''tle3.tlba.tl- 'fz , I'a j'odr/pc/zp, , bla

.para , gbladt-oen , ly/'/zt//czz?/?c,een nog lueerdere plJta- - tsen op de lluitettbezitlin

-gen geli

-

-lkexnaatregel 'werd voorgqsteld , Mraarvan .. de noodzakeltjltlzeidniet werd ingezien , , lllaar wel laet nadèel verwacllt , dat deeenheid en de kraclat van llet laestuur op llet onderwljs tlaansl.)lj de Subcolytlnissiën berustende zou. verbreken worden.

(1) Gouvernemcnts besluit dd. 6 savenàber 12G2 no. 27.

24

omncârijving t,czl den vz'crâârïze der oz?//er-ccz/cr' enâoeeâe/ïzl-//ezl, Lenerette eezzï-gc opmerningen orer het

ozltfcrfr#-: in de #clrp-/âlzlz'.

Ilet was der l'loofdcommissie opgevallen, dat door sommigeGouvernements onderwijzers eene verkeerde verdeeling aaaden sehoolarbeid werd gegeven.llet onderwijs in de talrijk-e laagste klassen der scholen

werd dikwijls gelzeel overgelaten aan den ondernteester ofkweekeling , en bepaalde de besturend ouderwijzer zich totde meer gevorderde leerlingen.Voor den ondermeester of kweekeling was die arbeid niet

alleen te zwaar , lnaar ook nadeelig voor zijne verdere ont-wiltlteling, want hij zniste daardoor de gelegenheid ollt zich ialàetgeven van onderwijs in alle klassen te oefenen. De re-gel toch behoorde te zijn dat de besturend onderu'ijzer af-wisselend alle klassen zelf onderwees , de onderllleester ofk-weekeling alleen tot hulp diende, en niet uitsluitend in eeneen dezelfde klasse van leerlingen werd werkzaallt gesteld.Eene circulaire is lnitsdien ontworpen om na afdrllk in de

eerste dagen der ynaand Januarij 1863 te worden verzonden ywaarbij de Subcolnmissi:a van onderwijs zk'n uitgenoodigd

h bovenstaande metledeeling te doen aan die onder-oln van etwijzers, op welke zij zal vermeenen dat de gedane bemerwking van toey:assing is.Tegelijkertijd is ook eene circulaire ontworpen, waarbij de

bevinding wordt medegedeeld, dat over het algeTneen op de

scholen niet meer zooveelwerk gemaakt wordt van de schrijf-kunst als vroeger.Een. niet gering gedeelte der lndische jongelingscllap zoekt

i'n d.e betrekking van ltlerk of copiïst een middel van be-staan, eR 4e b.este aanbeveling daarvoor is .een fraai hand-schrift.De lIoofdcemmlssie achtte het noodig dat de onflerwljzers

werden aangespoor; voortaan meer werk te znaken van dezenla' elangrljken tak van het lager onderwljs , zonder evenwel dealgemeene verstandsontwikkeling en wetenschappeltjke vormingdezer jongelingen in het ntinst uit het oog te verliezen.

25

Kontraht izlel demrma G. FtIZ,AA # Co. te Batavt'a voorde fcrcrïze van J'cl//M/câezz en czd#crc leermiddelenten Jclperc der Gpv'tldc'pczzkdzd'.v lagere 'cl//czz in

A'edel.lattdscâ-lndie.

Btj Gouvernements besluit van den 13 October 185/ no.19 was magtiging verleend om overeenkomstig de uitkolnsten ,en op de voorwaarden van de , door den Resident van Ilatavia opden I 5 Augustus l 857 gehouden openbare uitbesteding lnet deboekhandelaren van Haren zs'fyzz?lrz en A'J(#-, , een kontraktaan te gaanleerboeken en leerlniddelen ten ' dienste der Gouvernelnents

voor de levering tot ultinm Oktober 1:62 van

lagere scholen in A'ederlandsch-lndiê'.BiJ- het eindigen van die overeenkomst was het tu'aalf jaar

geleden dat bovengenoellide frllla , welke inzlliddels door hetuittreden van een der vennooten was gewljzigd , de leveringhad genolnen ,die over het algelneen de goedkeuring' der lloofden Mub-

OP zich en ten uitvoer gebragt op eene Wijze,@

commissiën alsltlede der betrokkenonderwjjzers had wegge-dragen , door dat z!j hare verpligfingen steeds was nagekolnen.In de helft des jaare 1*62 werd door bedoelde frlna het

verzoek gedaan out haar delevering te laten op den voet alsbj kontraltt van 1 857 was vastgesteld bj voorkeur voor eenonbepaalden tijd of althans voor den tjd van tien jaren.Deaangevoerde redenen kwamen der Hoofdcommissie alle-

zins gegrond en aannelllelijk voor.ln 1855 gaf zij bereids oln dezelfde motieven aan het Gou-

vernement in overweging het in 1850 gesloten , en toen ex-irerend kontrakt voor t,é

-llfjaar te verlengen , doch werd diePovereenkomst slechts voor tleee jaren verlengd met aanschrtj-ving als dan tot eene ,, openbare uitbesteding'' overtegaan.Die uitbesteding vond dan ook plaats , doch met het voor's lands kas zoo nadeelig gevolg dat vgp ien percent lnéérmoest worden betaald , dan door de Hoofdcommlsie van on-derwltjs bj onderhandsche verlenging was bedongen , de ver-hooging namelijk van trp'l/- en zrfzzz/'.g tot veertig percent*boven de faktuurswaarde in Akderland als komlnissie loon.Het stelsel van tlitbesteding dat op vele andere zaken zijne

SG

nuttige werking lnoge lzeblaen , werd , toegepast op' een weten-schappali

-jk artikel , door de lloofdcolulllissie nadeelig geachtèn voor de balangen van het onderwt's , èn voor die vaa's lands kas.E venwel kwam haar de

eenkolltst noodig voor ; de terlllijn van tien jaren daarentegente lang , M'aarolll zi-j voorstelde zich liever aan de vorigeovereenkoinsten, die steeds voor %,yb.f jaren werden gesloten ,ook ditlnaal te houden.

bepaling ran #ezl dltur der over-

X adat de Regering ter zake nog nadere inliclzting laafl ge-vraagd , en voorgesteld oltz , bijkontrakt terug te lteeren tot de voorwaarden vögr I 857 be-dongen , oln nalnelijk %,t)'é' ' e2t J?/?Jz?/ïg percent instede van

/ t*veer y*

land door partiklllieren betaald wordende s, als winst aan deboven de faktullrswaarde van boekurerken in ATeder-

leveranciers toetekennen , en zlïet die voorwaarde genoegenwas genolnen , werd lltagtiging verleend tot llet sllliten eenerniellwe overeenkoztlst Inet de Emna G. Ik-ol-fen Co.. te Batavia

het sllliten van het nieuwe

voor den tijd van %,tl.é' - jaren. (1/llij deze gelegenlzeid werd tevens de calalo-qu, geheel .ollz- -

gewerkt , vele verouderde artiltelen afgcvoerd , en nieuwe olt--

genolllen.

Benoeming rrtzl outlermy3'zers ,'.zz een attderen takt'ffzl 's Jcz/t/,v diensl.

D (1 efAv'i - zere o11 J der Gonvernelnents lagere scllool te 71au-ézd//zpg (resiflentie Ikhdoej J. f.l. /' eddig.s 'werd bij Gouver-nelàlents beslllit (2)taal aan llat gijlllnasiulttOp verzoek en ol't redenen van gezondheid werd de onder-

IFillem 111.

wijzer der Gollvernelnents lagere school te Paltie (residentie ,J/?

.pr?rc) .1 . vau t/cr L'le f7,' 'den benoelnd tot tlreeden kolnlniesbtj de Direktie der Burgerljke Openbare werken. (3)

benoenzd tot docent in de Nederlandkche

2- ' '' -

(1) Gouvcrnemexzts besllllt dd. 18 September 1862 no. 18.(2) .) )) tl Februarij 1862 no. 16.(3) > )) 26 Augustus 1862 no. 2.

De ondemtzeester .4 . h-lasi' z?.çv-erd aangesteld als opzlenerresidentie J/xzp/rzzzi). (1 )'Voorts werd de onderurijzer op Avachtgeld H'. lzrtavf/cr Ikhliper# <

llenoeTtld tot Boeklzgutler bij de M 'ees- en lloedelkaltter teSoeî-a6ao- W. (2)

wegens ziekte op waclltgeld ,bj het zouthoofddepôt te l'ratee

Acl/t?z?'l?zqj'cp. aan eenige oz?f/cr-fl'zcr.v toegehend.Aan den kweekeling H . G. :.1. H en?lerelt van de Gouver-

nelllents lagere scllool te Itandjermasnin werd voor het be-sturen van die sclzool l-an A'lei tot en lltet Olttolaer 1861 , bljontstentenis van den onderwtjzer, toegelkend eene belooningvan f 75 Lrt)'é' - c?z zerenliy -g ?z ldelt.4 (3)Aan den onderldteester IliJ' de Gouverneltlents lagere sclzool

te Probolitlg o C. #S. llabé werd voor de waarnellling derftznktiën van onderwtjzer aan die school gedurende den ti-jtlvan t'lree lltaallden toegekend eene belooning van y- 1 50 LeeltJ/z/f'/crf/ en r.f),/' tig g?z/#czz.) (4)Aan den tlreetlen onderwlizer bij de G ouvernelnents lagere

school te Soeraharta C. I1. lleg-qers werd voor llet bestllrelz* *'dier school gedurende drie lnaanden toegelkend eene belooningvan f 1 50 Leen J/z/t/crt'/ czz rfl-f' //.g y?z/#d??.) (5)1 krmeerdering der ï??#cz/???J/cJ' t trc/? ;7J?/r voor zcfp/spâc/czz

lerlry' 'zc?-.v '?zlf/z?lz/.gczz.en &pt

De hllislaul'r indeznniteit van de del-de onderwtjzer: latj deGouvernelnents eernte lagere school en de beide Aveeshllisschole'x

te Samarany werd verhoogd van .#' 30 Ldel.tig #?//f/cp) tot./- 50 (t,,f)./- tig J?z///czz ) slàlaltntls. (6)Aan den eernten onderwïizer bij de Gouvernelllents lagel-e'# # %.

scllool te Soeraharta werfl in af waclzting eeller beychikkingop de aanhangig zjnda voorstellen nopens de splitsing van

(1) 6 ollverllflnztlnts bcz,lnlt dd. 27 Xel 1802 no. 12.(2) Javasclle Courant d(l. 8 A-ovcmber 1862 no. 90.(3) Gouverldaments besluit dd. 6 April 1362 no. 10.(1) )) 12 Julij 1:62 no . 20 .(5) )) 23 October 18(12 llo. 51.(t1) )) t) nlei 1862 no. 45.

28

d1e school , toegekend eene lluishuur indemniteit van J' 80(tachti.g jyv/t/czz) slllaands. (1 )Aan den eersten onderwijzer btj de tlreede Gouvernements

lagere school te Padang werd toegekend eene indemniteit vanhuishuur ad f 70 (zerentig #tz/tfczz) smaands , (2) in temet de maand waarin hp'- zjne woning moet ontruimen.Allltede werd lnagtiging ontvangen om den huur voor eene

partikuliere woning te I'agal gebezigd tot schoollokaal met

ïaan'

onderwgzers woning te verhoogen van f 40 Lreerti.q :?/JfAz?)tot .f 5() (t#X/i# gutden) smaands. (3)Over de toegestalze vermeerdering van huur voor eene par-

tikuliere woning te ikleester f'fprpc/ï.v ( Batavia) besteltld totschoollokaal ltzet onderwjzers woning van f l25 (cezz âohderd. y. e ygT9 zvpfztrfg .g/z/#czll tot f 175 Leen J/zzt/cz'// v)ê'Lf en ze-

tdzzfï.g guldenj 'slxtaands (4) is niet beschikt geworden , uit-hoofde de in gebruik ztjndetp'.W en 'Yïzl/ïér gulden)

woning voor .f 125 Leen Jopf/crdslnaands kon bljven ingehuurd .

wanneer eenige reparatiën werden gedaan , waartoe is over-

en daarvoor uitgegeven eene som van /' 200 LtmeeVevaaRàottderd #?J/dca).

opâqFn.q ran Jez scnoolfond,g zc Bioum.jaar 1861 was bij Gouvernements besluit ( 5) bepaald',

dat werd afgezien van het denkbeeld o1n het saldo van hetschoolfonds te Itioltm zalnengesteld uit de opbrengst van eengebouw, hetwelk b!j authentielte akte aan de Christengezneentealdaar was afgestaan ,Resident van llioule werd opgedragengemeld fonds aan te schrljven om de opbrengsten in den geestder oorspronkeljke voorwaarden des donateltrs te bestedentot bevordering van het geregeld schoolgaan , > door arlnescholieren van kleeding te voorzien.''

in 's lands kas testorten , terwljl den%oln de behaerders van

De lloofdcolmnissie van onderwjs deelde daarop der Rege-

ln het

rlng zuede :

(1) Gouvernementa beslult dd.(2)(3)( 1) >(5) *

21 November 1862 no. 41.26 Augustus 1862 no. 24.: Junj 1362 no 23.18 Xaart 1862 no. 10.21 April 1362 no. 17.

29

dat het zoogenaamde schoolfonds thans reeds was aange-groeid tot een bedrag vanZszl: l .75 Lry.'f t/'vizdz?/î vier J/atferdeen en zccl/f

.g gulden tv.'.T en zeventig cdzlz') ,.dat er onder de ingezetenen van Rionm geczz was die zijne

schoolgaande kinderen niet van behoorlijke kleeding konvoorzien , en dat, mogt zulks al eens in den vervolge plaatshebben , eene eenvoudige kennisgave aan de Iliakonie vol-doende zoude zijn om in de behoeftp voor langen tijd tevoorzien ;dat het mitsdien niet noodig was dat tot dat einde een

snel aangroeijend kapitaal bleef bestaan , en dat de Stlbcozn-missie van onderwijs te B'iouèr door welke het beheer overhet fonds gevoerd werd , dan ook van die administratie , haarbovendien niet eens wettig opgedragen , wenschte te wordenontslagen.Op die

dat hetmedezeeling werd door het Golzvernement bepaald, (1)provenu van het bovenbedoelde fonds in tfdw/qvïz/

xal worden gestort

Vergelglin.q flrzzzin 's lands kas.eentje c'#lfcr,v in Je; rerala.g orer Jez

ondermg'a izê kl ederland en Aef/dr/cz?ocl-Tzldïeorer Jc; p'cftr J859.

Bij mlssi; e van den Gouvernenlents Sekretaris dd. 15 Xovem-ber 1862 no. 2747

ontvangenllloniën toegezonden > verslag #an den staat der hooge , mid-ydelbare en lagere scholen in A'ederland over het jaar l 859.'9De Hoofdcolnnlissie heeft uit dit verslag aanleiding geno-

ltàen oln eene vergelijking te maken wat het lager onderwijs

de Hoofdconllnissie vanmogt onderwijseen exemplaar van het door den M inister van

betreft , tusschen A-ederland en A-ederlandncâ-lndie j nopens :a. de openbare scholen ,&. de bijzonderec. het gezniddeld getald. de ltosten van hete.

M et de

scholen ,leerlingen ,onderwijs ,

het aantal inwoners en het aantalschoolpligtige kinderen.sluit de Hoofdcomlnissieopnanze dezer vergelijking

het eerate Jfp/y-tfzzvâ van dit jaarverslag.

(1) Gouverncmcnts besluit dd. 26 Xei 1862 no. 2.

30

:lSo9.l\:F~DEI1LA~D.

OPEI\BARE SCHOJ....I<;l'.".

Getal IIoofrlondcf\\'ijzers

IIulponder\Yijzel's

!{weekelingen

2'1031309

916

Totaal 4t>28

Getal IIoofdonder\vijzeressen iJ8

J-lulponder\yijzeressen 72!(weekclingen 10

'rotaal 130

nUZO:\DERE SCUOJ....EN.

(gesubsidieerde en niet gesilosidieerde.)

Getul 1-1oofdonderwij zers 723

llulpünder\vijzers 772I\:weekelingen 583

Toiaal 2018

Getal HoofdonderwijzeressenHulponderwijzeressen •K weekelingen

OPE~nARE SCHOLEN.

345563154

Totaal 10G2

Gemiddeld getal Ieer lingen,(dag en avondschool.)

Bij het algemeen versJag wordt het gelniddeld getal Ieerlingen op de openbare scholen opgegeven in Junuarij 316.552en in Julij 258.000.

Dit aanmerkelijk verschil wordt veroorzaakt doordien ee"groot aantalleerlingen van iedere dorpsschooI gedurende eenigemannden zieh ruet den veldarbeid bezig houdt.

Dit verschil moet uit den aard der zaak veor de bijxonder"schalen ruinder zj]n,

31

I.\TOIE.

(;etal Itotifll en cersie onderwijzers.

t toeede , derde en cierde onderwijzers.

ondcrrueesters

kw eekrlingen.

5~

30

28

30

Totaal 1/16

PAIlTIKlJJ..U':HE SCJlOLEX.

GetaI Hoofdonderwijzers.IJ ul pon derwij zers,

] {i

1

Totaal ~3

GetaI Hoofdonderwijzeressen. 221J ulpouderwijzeressen 32

GOUYER:'\EMEl\TS LAGERE SCHOI~EN.

GCllliddeld getal leerfingen.

Trans portere

.. 3245

324fi

I9'

GOUVEItNEME\TS LA6IRE fCI oL1 ;! .

rFtI 51

O1n namlwkeurig te wezen , dient alzoo het gentiddeld ge-tal van beide opgaven genomen te u'orden en verkrijgt menznitsdien. . . . . . . 287.7:6

BlzzoxoERE eclloLEx.

(Genubnidieerde ezl niet #&z?z;#'JtSd&r&)

gesubsidieerde . .niet gesubsidieerde.

. 1820. . 85325

gemiddeld getal leerlingen op alle lagereU k Z ) -Uj

getal gratis leerlingen op de openbare scholen. 106.392y > alle bg'zondere scholen. 32.588

87.145

scholen. 374.921

Totaal 138.980

e87.716 kinderen worden op de openbare scholen in heder-

pz)?# onderwezen door 4758 onderwijzers en onderwijzeressenof gelniddeld JJ)? onderwijzend persoon op 60 leerlingen.:7,/45 kinderen worden

derland onderqvezenressen of gemiddeld JJp onderwijzend

op de ng'zonçlere scholen in A-e-door 3.14.0 onderwijzers en onderwijze-

persoon op 28 leerlingen.Voor 287.776 kinderen

op de openbare scholen en voor . l .820op de genubsidieerde sg'zpzlf/crc scholen. --- -

id.

289.596 kinderenMrordt uitgegeven f 2.661.045

waarvan moet afgetrokken worden wegens ont-* .

vangen schoolgelden. . . . k . < 878.514- ''

Rest alzoo f 1.782.531(y.-- . . .- .. .-.-.-.ty--.Z I--Z .L

of gemiddeld voor ieder klnd bljna f 6.De kosten van het nentuur op het onderwijs

bedragen . . I 84.123Totale kosten van het - - - . ' - .' f - -

opetl6aar onderwijs. 12.661.045

Per Transport -7!!1111 z--dikillr'p-- - .,)11:, ''-.kll,,'''-'--@

PARTIKULIERE ECHOLEN.

Gelltidtleld getal lgerlingen. 1378

Genliddeld getal leerlingen op de Gouvca'nements en

Parlihuliere scllolen. 4623

- - - . . i. .- - - - . . - .J - - .

Getal gratis leerlingen op de Gottrernement' lagerescllolen . . 1760

3245 kinderen worden op de Gonnbernementg lagere scholen

in Indiè' onderwezen door #4f onderwljzet's of gemid-deld JJ/; onderwijzend persoon op 22 leerlingen.

1378 kinderen worden op de Partiâuliere scholen in Indiè'%'onderwezen door 77 onderwijzers en nderwijzeressen

of gemiddeld JJZ; onderwijzend persoon op 18 leerlingen.V oor 3545 kinderen op de Goltrernements lagere scholen

wortlt uitgegeven . f 308.067.525waarvan moet afgetrok-ken worden wegens ont-

vangen sclzoolgelden 55.468.445

R est alzoo J- 252.599.08

of gelniddcld voor icdcr kind f 7;.

34

Teatredezt c/z Telgl z

Bljzragen van het llljkDe ProvinciënVan de gemeenten .Van bijzondere fondsen. . .De ontvangen schoolgelden.

264.63140.698

1.405.7727 l .430

878.514- - - - -

.f 2.661.045V'T .L :7 ( .

Specbnnatie der zpz/ep.

ïnkomsten onderwijzersOnderhoud schoolgebouwenNieuwe schoolloltalenHuur van woningenM eubelen enPlaatselijkeJaarwedden

schrijf behoeftenschoolkommissi:nlnspekteurs

lleis en verblijfkosten idemMeis en verblijfkosten opzienersPensioenen onderwijzers .Subsidi:n bijzondere scholen.Kweekscholen en Xormaallessen

* * * @

of schoollokalen

OnderwljzersuezelschappenBeurzen aan onderwijzeressenDiverse uitgaven

1.698.05123l .985403.52/34.279107.87312.68025.2ï)04.38/41.85634.1 187.76524.562

Z 2.68/.720

5.0602.17554.202

Hiervan c-/'r

Bijdragen der onderwljzers voor launpensioen . . . . . . . f

Batig slot van de examengelden25.909

766- - g' 26.6:5

.#- 2 .t-) t)- 1 .04 5C L 2è 7:277r2Q''-J> -'

35

R E lt A P l T U L A T 1 E

der totale z/zzel van Je' Gourernemenl' s/lder-'#'.v.Voor onderwijs aan Europeanen en hunne

afstalltmelingen. . f 308.X 7.525 (1)Hielvan af aan ontvangen schoolgelden. > 55.468.415

Blijft J' 252.599.08

waaronder begrepen is f 39.938.325 vxr gewoon onderhoud,reparatie en fAzfzr#zezzlz?g van schoolgebouwen.

Het werkelijk cijfer van ultgaven van f 39.934.325 yvooryonderholld y reparatiin en daarstelling van sehoolgebouwen''waaronder dus ook verstaan moet worden de bouw van nieuwelokalen kolnt wel gering voor.

Bij de raming over 1859 was gerekend op f 50.626 , diegelden zijn dus niet eens gebruikt. Intusschen is geen naderoffeieel eijfer bekend.Voor 1860 was geraamtl

voor uitgaven voor aanbouwen:

en onderwijzers woningen .en is werkelijk slechts llitgegeven s 26.*59.805Voor 1861 is geen cijfer geraalnd doclz de post alleen uit-

getrokken voor memorie.

reparatiën aan schoollokalenf 53.443

(1) Voor de specifkatle dezer uitgaven wordt verwezen naar lzet school-verslag over 18G0.

36

De bevolking in Nederland bedroeg op 1 Januarij l 8593.348.747 . . zielen

daaronder Waren . . . . . . . .

tusschen de zes en t'llmalf jaren olld dus1 der bevolking.Y

bezochten de scholenzoodat nog . /4.521 kinderen

of !- van onderwijs verstoken zijn.k,Van wellte 74.571 kinderen evenwel nog bellooren afge-

troklten te worden de leerlingen die nai8-ondetslvy-'' ge:lieten.

4 19,.z192 lki llderelz

374.92 I kinzeren

De E uropesehe1859, :73,:p zielen,-aren bedroeg . .1Aannemende dat de helft

zij n ofhi ervran

+

37

bevolkillg in Indiehet getal kinderen

kinderen de Gouverltemen /& enscholert bezoelten.

lacdopg onder llltilliobelleden de zeati' elt

. 12072schoolpligtig

60364623

* *

teryvijlIgartih'ulierc

- - - 10659

zouden erItinderenvan welkete worden

naar dien maatstafin A ederltlndkcn-llldiè'J4./J kinderen evenwel

an ond'erwijs verstoken zijn ;vnog behooren afgetroltken

d'e lteerling en die âltinondel-try-'a ontvangen.Uit vorenstaande cijfers lllag dlls Mrorden afgeleid dllt llet

gef al ltinderen van Europesche af 1:01.1st wellte geen onderwijegenieten betreltkelijlt p-ooter is dan in A'ederland.

1413* @ * $ * *

BCCEB STPE II.OVERZIGT van den Staat van het Gouverne-

m ents- en Partikulier onderwijsonder de Europeanen en hunne af-stam m elingen , getrokken uit deverslagen der onderscheidene Sub-com m iDiën.

Het is der Hoofdcommissie voorgekomensclzoolverslag voor eenige ver-overzi

-qt'' in haar jaarlil-ksclzylkorting

s'roegeretingen , zijn nut hebben ,te treden tot in geringe bi-jzonderheden

vatbaar is.ln 'aren mogtJ bij het beperk) getal schoolinrig-

nopens de gemaaktevorderingen der leerlingen , zelfs in iedere klasse der school ;te vermelden de geringste k-leinigheden onltrent onderwij-

zers en leerlingen ;zoomede den meer of minder

onderwijzerswoningen,unstigen toestand der school-schoollneubelen, boeken en

dat het Hoofdstnk

lokalen ,leernliddelen ;de gedurige

van onderwijs ;het juiste getal leerlingen op iedere school met aanhaling

van de nieuw aangeltomen en vertrokken leerlingen van iedere

school , afzonderlijk uitvoerig te vermelden ;bij de tegenwoordige uitbreiding van het onderwijs , ver-

meent de Hoofdcolnmissie hierin eenige wijziging te moeten

verwisseling van Leden bij de subcommissiën

brengen.Een algemeen verslag van den staat van het lager onder-

wijs zöö te bewerken dat het onder de uitspanningslektuurworde opgenotnen is niet mogelijk, want redeneringen , be-

39

schouwingen en gevolgtrekklngen zljn dâ- :kr mlsplaatst, waavhet de taak van den verslaggever is o1n alleen feitett te ver-lden , die op het gelaiefl der sclloal regtstt-eelts betrekkingme

hebllen .

X' lz heeft er in éénjaar tijds op iedere school niet alfk'tlde eene of andere ingrijpende gebeurtenis plaats ; dit zou ookniet in het belang der inrigting zijn ; integendeel hoe stilleren regelnlatiger het op de school is , zooveel te meer gronâbestaat er om te verwachten, dat de onderwijzer met vruchtheelt gearbeid , de leerlingen voordeel gehad hebben van hetonderwijs. à'Iaar daaruit volgt nu ook noodwendig dat, wan-neer alle olvthaal van woorden wordt vermeden, het berigtover iedere schoolinrigting al zeer beknopt en eenvoudig kaasvezen.

Hetalgemeen schoolverslag zal daardoor in omvang eenlg-zins verliezen, lnaar de zoowel voor den verslaggever alsvoor den lezer vermoeijende herhalingen van een en hétzelfde

*

onderwerp, zij het ook op onderscheidene plaatsen, wordenalsdan kermeden, en hetgeen aan uitgebreidheid is verloren,wordt aan duidelijltheitl en beknoptheid gewonnen.llet is deze overweging die de Hoofdcolnmissie dit jaar

er toe deed overgaan:

staat zamentetrekken,het getal leerlingen op iedere school;talende en gratis onderwijszers , onderlueesters en kweekelingen ; de ontvangen school-gelden ; de gedane tzitgaven; het verschil tusschen ontvangstenen uitgaven, en eindelijk het kostende van ieder leerling

hunne verdeeling in be-ontvangende ; het getal onderwij-

Op een afzonderlijkenTen Eerste :

'sjaars.Ten z'zldddc : Almede op

den toestand der schoollocalen,afzonderlijken staat te vermelden ,ontlerwijzerswoningen, school-

meubelen en leemniddelen ;Tczz derde : Achterurege te laten de verznelding der ge-

durige veranderingen bij fle Subcommissiën van onderwijs sen de zamenstelling van het onderwijzend personeel bij iedereschool, als zijnde overbodig daar dit uit de bijgevoegde sta-ten genoegzaam kan wordenln vroegere verslagen vond

nagegaan.lften bovenetaande Opgaven door

40

het geheele verslag verspreid , en vergelijkingen waren mgts-dien niet genlakkelijk te lplalten.Dit is veranderd ; d' zamentrekkende staten ynaken de be-

oordeeling eenvoudiger.

OPelechts een onderwijzer bevindt, zooals opte Ambaralra het lloogste getal leerlingen is 5#.Een zoodanig hoog aantal leerlingen niet geregeld door é1nerseon lkunnende onderwezen worden , is verlneerdering vanPpersoneel lzier dringend noodig, waaromtrent dan ook kanworden berigt, dat de tlreede onderwijzer der eerste schoolïe Amnarava naar de tmeede scllool za1 worden overge-

de llreede sclloolZoo blijktnit den staat Lett. H. dat scholen waar zich

ilaatst ;J .xdat op zzz?lc/-cv,,rz 7p' -ilaljap volgt met .

terwijl het laagste cijfer wordt aangegevenvxr J/zzp/fpl' (eilanddat eindelijk het

wijzer 2.j bedraagt.

32 leerlingen

Ilanhaq lnet . 10 leerlingen ;* *gemiddeld getal leerlingen op één onder-

De scholen waar één onderwljzer met één kweekelilg werk-zaam is, zijn door het grootste getal leerlingen bezocht ge-worden :te Rembany methet kleinste getaleen genziddeld getal alzoo van .

op Jlzz onderlry3'ner en één 1.?z7cezc&z?.ç.Voor scllolen lnet lln onderlrijzer en lln. ondermeester

vindt ynen het rootste getal te zqlenado met .het ltleinste getal te Poergoredjo met 31

of gemiddeld . . . . . 48Yoor scllolen met 'mee oz?//cr?rt/zcr,v vindt menetal , 20 leerlingen .l-let is duidelijk dat llier een onderwijzer kan gemist wor-

den; zooals hiervoren werd gemeld , zal die onderwijzer dan

itlenzleerlingen.llet kleinste

aan de eersle school te Ambarama.

66 leerlingen

# @ * * @te I4hrt de A-/cz met

ook worden verplaatst.ilet daarop volgende

'lvee 5z?#c,'?r() wzel's nzetP ehalongan lnet

het hoogste cijferEoerakarta lllet

eringste cljfer s'an Jeerlingen vooréén of mtléàr ondermeenter.ç toont aan :

76 leerlingen,

163 idem.

37 leerllngen14 idem26 leerlingen

llet trekt de aandacht dat te Soerakarta het getal leerlin-gen dlls niet meer in verhouding staat tot het onderwijzendpersoneel. Er zijn dan ook reeds lnaatregelen ter voorzie-ning genonlen door de ltegering voor te stelleh olll de schoolte splitsen in eene eerste en tlreede Gouvernelllents lagere

sclzool. Op die A'oorstellen is 's Konings xllagfiging gevraagd. (1)Soerahal-ta dlls buiten de vergelijlting llttende, volgt ynet

llet hoogste getal leerlingal) , Jdp, da school te liatttla of ge-lnidtl eld voor tlree oz///crvzplp-zer.v xtzet étân of xnét!r ondermeen-tet's 93 leerlingen.

Voor scholen met drie onderwijzers vindt ynen llet lloogstegetal van ./5..$ leerlingen aan de llervorlnde weeshuisschoolte S/zzz?rzrcp-f/ ,-laet kleinste getal aan de eerste school te IFeltevretlen

yltet 7J leerlillgen ,Scholen yllet vier

of gemiddeld JJJ.

onderwijzers zijn er slechts dtie , tew eten :

de tmaede school te IFeltevreden , de t'reede school teSoera&aù-a en de ltoomsch-lkatholieke weesllllisschool teSamarang.

zijn llzlér ollderwijzers op denetaat gebragt, doch is dit daaraan te wijten , dat aldaar inafwachting eener vaste stalldplaats , en ter beoordeeling htln-ner geschiktheid tijdelijlt werkzaalll worden gesteld de IlitA'kderland aankolnende onderwijzers voor de Oost Ipdischedienst. Die meerdere onderwijzers behooren dus niet tot hatvast personeel der school.

Voor de scholen te Bataria

llit dit beltnopt overzigt van laet onderwijzend pprsoneelblijkt nu , dat de werkkrachten tayllelijk gelijltlnatig voor alde scholen ilt A-ederlandecâ JF?#Jé' zijn aangewezen, en deverdeeling van den arbeidl vrlj geregeld is.Asfordt nu de vergelijk-ing voortgezet over een tijdvak van

negen jaren bijvoorbeeld , omdat in dien tijd de ykleeste re-

(1) Gouvernemcnts bcsluit dd. 16 October 1862 no. 19.

42

gelmatiglleid in degen , dan worden

ciïfers voorkonlt over het getal leerlin-*'

de volgende uitkoldlsten verkregen :

Gratis. Betalend. Totaal.

5&â**&ââ5&1*llâ:*&â5slâp;&G@55***8*2

4225544)9*Iâ*llal*11:*IG@AN@;5$::**@*:

52:*fâl z:5258AââN*3,%Adla*1G *16 *2*G@ *

91*299 :3aft1) 9a*'@ aa2* a'*2*1a2â&alllalGa

In het jaar J85.6 bezochten 2702 leerlingen de school te-en 3663 il1 het jaar 3862.Eene verllieerdering alzoo van 96J leerlingen in ppgezzjaren.

In het jaar /#.54 waren de aanwezige 2702 leerlingen ver-deeld in J328 gratis en .$374 betalende, dus nagenoeg gelijk.In het jaar J6'62 waren de aanwezige 3668 leerlingen ver-

deeld in 3961 .g''rz/ï# en 3696 Jc/c/cz?f/d.ln verhouding waren dus de gratis leerlingen niet onaan-

zienlijk toegenolnen.Die vermeerdering heeft

zoodat 'biJ-no. 16 bepaald werd ,de Gouvernenlentsscholen te Batavia zullen worden

getroltken ,Gouvernelnents besluit van den 24 Septeluber 1862

vooreerst dat geen gratis leerlingen optoegela-

vltn het hoofd vanten dan op vertoon van een getuigsclariftgewestelijk bestuur , dat de ouders of voogden onvermogendzijn schoolgeld te voldoen , terwijl vervolgens de hoofden vangewestelijk besttzur op en buiten .la1.a en cHadltra , lnet uit-zondering van den Resident van Bataria, werden aangeschre-ven, ozn met naauwgezetheid toetezien dat geen kinderen

ratis tot het onderwljs op de Gouvernementsscholen worden#laten , dan wier ouders of voogden onrermogend zijntoege

schoolgeld te betalen.Het is te verwachten dat door deze beschiltking eene be-

dan ook de aanzacht

tere toepassing zal I'laatselden opgenolnen in het#Voor soltlluige ouders wier

bezoeken zal hetgeen geven olll opgenolnenden in de laagste klasse van het tarief van betaling,voor één kind slechts J' 2 (/'?rcc guldenlgend kind I'it lzetzelfde gezin y' J Leenvorderd wordt.

bezwaar te Mror-'waarbij

en voor ieder vol-

v/f/czzl 'slnaands ge-#

Daarbij is het een daadzaak , dat wanneer voor het onder-wijs betaald lnoet worden , hoe weinig dan oolt , er xneer prijs

vinden van het tarief van school-staatsblad van I 8,17 no. 29.

kinderen thans .ql'ali.ç de school

op wordt gesteld.Averkelijk Leâoe-ftige kinderen daarentegen blijven even alsroeger onbeperkt toigelaten.V

Staat Lett. G.Vergelijkt men nu de Uitgaven voor het onderwljs van

J854 tot J860 , dan worden verkregen :

185418551856

1857185818591860

(l) 1861

Inkom sten.

f 54,814* 58,988* 59,70258,209

> 56,06955,468

> 54,473> 62,872

Uitgaven.

f 288,417244,994274,963273,514

' 812,487819,311

: 845,127

W erkelilkek o s t e m

f 188,603186,005

* 215,260215,305256,418263,843290,653

>

leerlingen werd uit-

gegeven .f 383,603 of gemiddeld voor ieder leerling 'sjaarsbijna .f 68, terwijl in 3860 voor 8358 leerlingen werd uit-gegeven f :#p,6-J# of gemiddeld voor ieder leerling 'sjaars-ilj.t yru 86.

Hieruit blijktdat in ##J4 voor 2702

Bij eene oppervlakkige bescholzwing komt het vreelxtd voor,dat de uitgave voor ieder kinfl 'sjaars zulk een groo't ver-.= - M

(1) Over 1861 kunnen de cijfers der werkeljke uitgaven nog nlet afgeslo-ten worden 9 omdat (10 hetrekkeljke opgaven noJ worden ingewacht.

44

scllil daarstclt. E r dient echter in aanmerking genolnen feworjlen , dat 11iJ* het toenelkten van het getal leerlingen , vele.niellwe inrigtingen van onderwijs zijn geopend geu'orden , datllil- iedere kleine scllool de kosten van llet ollderwijs voor'ieder leerling hoog zijn y wellte kosten dalen , naarlnate de,sttllool door een grooter getal leerlingen bezocht wordt.

Slaat Letl. .z1.Zoo veorden bijvoorbeeld llcoge cijfers aangetrofren voor

de scholen teI'hî't dd Ii-och. Uitgavcn f .î24-./ vcor ./:. leerlingen of

gelltitldeld voor ieder -sjaars -/- ede.Padany J'cpr/p-cpg. Uitga3-en f ##k/.p voor 32 leerlingen

of geltliddeld voor ieder 'sjaars .#- JO3.#4/z?//'d (residentie Jtlpal-tl)-'.

en of#Il'onozobo (residentie

Uitgaven ./' 2463 voor 20 leerlin-gellliddtàld A-oor ieder 'sjanvsflz3.

/?T?#e&p). Uitgaven .#- .$410 voör ./2leerllngen of gcnliddeld voor ieder 'sjaars,.f J.IO.

Jf/zr/.. Uitgaven f J#-JJ voor ./7 leerlingen of genlidtleldtvoor iedêr 'sjaars .f V#.

Xu zoude volgens llet beginsel cln een lninilnuln vanklzritlll'q oprigting en instandhou-'

* e

ding eener Gouvernelnentsschool , de inrigtingen te Ièort #t?Ik-och , I'Vononono en Alavo.q moeten opgellevcn worden , en,daardcor zolt llet gelttiddeld cijfer van kosten voor ieder leer-

kinderen te stellen A-oor de

ling veel verytlinderen.l)e ondem-inding heeft evenwel gcleerd dat tot de opheiing

eener sclaool eerst d-i n laehoort l3esl oten te worden , Meanneerdat geringe cijfer van leerlingen zich bestentligt.'Vaak gebpurt llet dat eene sclaool , door llet

de plaats van een of lneer faltliliën , geruinzen tijd eep cijferlaeneden de l,lri' 02/1:. leerlingen aantoont, doch onvemvacht door

vertrek s-an,

14:4n1(.0111st van groote lluisgezinnen in eens etijgt.llet voorbeeld van Ikkdiric en Batthallan lkan hier worden

aangehaald. ln J'lnij 1858 lnoest ter eerstgelncltlp plaats descltool worden gesloten , als tellende xnaar vier leerlingen.In Junij 1862 M'aren er 26 ltinderen llIlnwezig tlie in deterluen vau sclaoolgaan vielen. Te I?anhalltln was in slaaz't

zll :Jp

1 84$2 nog slecllts 61J(,)u ltilld op tle srllool llItlljvtxzig, lyra:lrtllllzij geslotelz u'erd . l 11 lx-eLrll:tl-i 1- l :G3 u'ertl ontler overlez-* # (.-:-gi l)g van een llolllilllttieven stltltt lt:tngetooltd tl:tt er Avefler 2 5kinfleren tusschen de zes en reei-tien jaren vltll het onderw ij skolltlen gelarllik lllalken.

OI) lneide jllatttsen zal de sclluol dan ook v'eder geepentlu'ortlelt.L3- - d : edtlri fye 'wi sseli n o-en :-:,:1 llersonen en f:lldll-ll- frwn 1 nIJ e g > ?

.o

(1 eze geu-estet), llloet d l1.s i n dergel 1 1 ke q'evJlll :.:11 llltltr elttstk'tll-.) c-

fl ig hetlen geltlalldeid Avordel) , en zlll 1e:) bij voorf fll1 1-1- llg u-elhier en daar eelli t're scllolell Itloclten l)1i ïven i'lestlttl.l'l i n Aveer-& .y

v'il van het lzooge cijfer 17:4!1 ltostel) voor ieder k intl , en inNveerTvil dat de sellool eenigell tijd (lour ltlillder (lltn têrintigleerlillgelz Avordt bezocht.zklltlel-s is hftt gelegtxll jtket de scholen op (le lloeftlplaatsen

jjalab-ia en Sanlaran g.*

:Vltlaar Avordt per leerling 's jaars llet:tald:voor de eersle scllool te Ik-elle t-?-cfxvzz> / lreetle y . ïf/czzl

1 5 f )': *p I .- 1 8> t?O> 93y l 5$$

dertle y i'lelttzrtzt/-vzclfy/l lltllavia .eerrte school Stzzp/tl'ttp.g>

l)e oorzaak van dit hoogellulppersolleel op die scllolelzlloogeren rang , die ve le tlienstjaren tellen en eelle lloogere

* * * /' e @cl ) f er ls dalt r l I'I*

bes taat 11.1- trelegell ,>. .

j . , * * .(.312( t)1î$ I JZPI S Vltn

bezoltligillg gellieten.11 ij het ontNverp viln het Xiellu'etlerhvijs,ol'l

ltegerillg ingediellïl , is op die ll:tllgelegenlleifl bijzol:der geltlt.'Bij datzelfde onthverp zijn ook bepal ingen ojlgenoltlen (1 ie

de getlurige e)1 voor de schooldiellst zoo schadelijlke verplltat-

l'teglelltent op het lllgerdoor de lloofdcolttlltissie Ctktlz (lein Jslltart 1861

sillgen van het ollderwijzend personeel , tot zeer eltkele ge-vallmll zullen beperken.ln llet jaar l 862 toch , lladden 1)i.j vergelijlting van den

staat Lett. 1) ltlet den staat viln llet personeel ojlgelloTlten alsbijlaag in het verslag Lett. B van het jaar l 86I , ltiet lltinderdal: 5.i veranderingen plaltts. Op epn getal van J63 perso-

dat llet

46

nen, de onflermeesters en kweek-elingen lllede gerekend , isdit van gewigt.Bestaat er dusAveinig dtllzrzaalnheid lliJ- het onderwijzelltl

personepl , de lnlltatiëiz bij (le Sullcolkllklissiirxn vaa onderwijswerken een goed toezigt op het onderwijs oolt niet in de lland.De geza ltlenlijke sullcollltllissiën bestaan llit 2.15 pei-solzen,

zooals blijkt bijlaag achfer het verslag gevoegdenstaat Lett 7?-. l'liervan ontvltngen er ./:.5 eene persoonlijkebenoeltting , terwijl 80 betrekkingen van 'Voorzitter r Lid en

'lit den a1s

Sekretaris , verllonden zijn aan bepaalde alllbten. GedurlgLebben er onder deze laatsten mutatiën plaats , terwijl onderde J35 Leden in lzet jaar I 862 alléén 37 veranderingen plaatsgreppn.lliebewegelijklleid èn bij de onderwijzers 9 èn bij de be-

stullrders van het onderyvijs , verdient vemnelding.Uit den thans volgenden staat Lett. B. blijkt dat over het

algel/leen de Gouvernelnents sclloollokalen , de onderwijzers-woningen , de schoollneubelen en leermiddelen goed onder-hollden zjn en zicll in voldoenden toestand bevinden.

B-VNTAJ1.

De toestand van llet ollderwijs te dezer plaatse lnag goetlgenoelnd urorden , hoezeer tle school wat lzet aantal leerlingenbetreft zich niet uitbreidt.De beide jaarlijltsche examens werden gelaollden en gaven

stof tot tevredenheid 9 terwijl de Slzlacoznmissie daarbij deovertlliging erlangde dat de onderwijzer 111st en ijver voorzijne belrekking blljft aan den dag leggen.

BATAVIA.Gotlrernemenls eel-sle Jqjycrc nchool.

ln den loop

VPVP Ven1lz d e Ilzaltn d

de onderwijzer voor de Oost-lndische dienst ïI. E. tlczl derlzrccr//, die ecllter nog in diezelfde lllaand naar zijne nieuwe

door dl-ie vastAugustus werd aan dit personeel toegevoeg;

bestelllytling te Ija?joelrangie vertrok.ln Decelltber werden tijdelijk bij de school werkzaaln ge-

van het-aar werd het onderwijs onafgebrokenJaan deze school geplaatste onderwijzers.

4/

steld de ult Nederland aangekomen ontlerwljzers P. f'f. Jnlningen J. #c #?Jcz?z.De onderwijzer 1l. S/cef?z/Jg--â Veenatra werd in het laatst

des jaarswijl hijC. Piech.. ( I )Bij de gehollden exantens laleek het, dat de leerlingen

goede vorderillgen hadden gelnaakt.

geplaatst aan het hoofd van de derde scllool , ter-bij de eerste vervangen werd door den onderwijzer

Hungetal verlneerderde in den loop des jaarsmet acjt.

Gpvtrcrz?czzlczlzz tlreede Jrzgerd ncâool.

De in het vorlge jaar benoelnde derde onderwijzer 0. E.#cp-vcp kon eerst in de xnaalld April zijne betreklting aan-vaarden , gedurende welken tijd de eerste onderwijzer tevensde klasse van den derden, waarnaln. ln llecelltber werd deonderwijzer voor de Oost-lndische dienst J. .2. Broos aandeze school tijdelijk werltzaaltl gesteld.De eerste onderwijzer HL Iîet-qers werd Iaenoemd tot eersten

onderwijzer aan de G ollvernelttents eernte lagere school teSoel.a6aybà (2) en in zijne plaats aangesteld de eernte ollder-wijzer aan de Gouvernelllents derde lagere sclzool te Ikrelte-t'g-et/c/z D. C. dc Iirttin. (3)Het getal leerlingen , dat in het laatste halfjaar 1861 met

.16 verlneerderd was , naln ook dit jaar weder toe lllet negenleerlingen en bedroeg laatstelijk .i06.Het openbaar exalnen had plaats den lsten Julij. -De uit-

slag hiervan was b.evredigend yplet het oog op den lnaatschappe-lijken toestand der leerlingen aan deze school , vooral dllarin het laatste halfjaar de 0p1t0111st der kinderen zeer gebrek-kig was geweest door vele en aanhoudende zieltte gevallen.De werkzaallpheden gingen op den voet, in het vorige jaar-

verslag gefneld , geregeld haren gang, behalve in de laagsteklasse , die onderscheiden Tualell haren onderwijzer door ziekte

(1) Gouvernements beslult d4. 11 December 1862 no. 7.(2 en 3) Gouvernementa besluit 44. 11 Deccluher 1Qç2 no, 7.

48

ynoest ltlissen , zoodat de tlreede

klasse onder zijlle leitling hatl.onderwijzer alsdan ook

Gouvernementa t/dz-f/c lagere zclfpfkl.

ln llet onderu'ijzend personeel hadden de volgende veran-deringpn plaats :ln de lzlaand Jllnij werd de ondemneester L. 1,lr. n'an llpzc/,

bevorderd tot ollderwijzer voor de Oost-lndisclze dienst ( l )en als zoodanig Ioi.j deze school voorloopig werkzaaln gesteld. (2)ln de lltaalld X' ovelltber werden allnede voorloopig werltzaallt

gesteld de onderuzijzers voor de Oost-lndische dienst G. 11.1). f/. .F. deAuhee , (3) terwijl in daarop vol-

DeceTllber , de eet.ste onderwijzer D. C. #eende#ljruin tot eerstettlagerelting overgaf aan den nieuw benoelltden onderwijzer ft. Slee'--p'*1. Veen.çtra. (5)Het openbaar examen , gehouden op den 2den Julij, gaf

over het algellteen voldoende redenen tot tevredenheitl over

onderwijzer bij de Gotlverneutents tmeedeschool te içellerreden bevorderd , (4) zijne betrek-

Ilojmau ennlaand

de vorderingen der leerlingen.Gebrek aaa onderwijzend personeel werd , vooral in de

laagste klasse dezer school die J4 leerlilzgen telt, gevoeld.Slechts een onderwijzer kon voor al die kinderen wordea

aangewezen. Daar de sclzool ditjaar ntet 37 leerlingen vooruitging is lneerdere hlllp dus zeer noodig, waaront dan ook aaade Regering de magtiging Averd verzocht oln nog een derdenonderwk 'zer aan te stellen. (6)

Stadsscâool te fftfftrfft.

Ilet openbaar examen aan3den Julij 1862 laeeft den onderwijsva

vakken van hetweggedragen.

onderwijs

deze school gehouden op deatevredenlaeid der llooftlcomltlissie

llet laleek , dat de verschillendegoetl waren behalldeld.

(1) Golzvernements besluit dd . 27 Junij 1862 no. 9.(2) llcgluit der Il. C. V. 0. dd. 7 Augustus 1862 llt). 17/151.(3) > > )) > > > 29 Novcmber 18G2 llo. 63/154.

(1 & 5) Gouv. bcslult dd. 11 Decealber 1862 xlo. 7.(6) Xisaix'e H. C. V. 0. dd. 9 Ap,'i) 1062 140. 16/11G.

49

Het getal leerlingen verminderde dit jaar met 'zeren , hat-welk voornalàlelijlt ltkoet toegeschreven worden aan de ollrig-ting in hat begin des jaars eener partiltuliere school van dtlnheer J. #. I4'rey' -.6-, in de stad llatavia.Daar die inrigting evenwel weder te niet is ge galtn , zoo

mag voor het volgende jaar weder toenallte van leerliltgpnverwacht worden.

llij het onderwijzend personeel hadden nog al veranderin-en plaats.De onderwijzer voor de Oost-lndische dienst J. t,c'z jslaa'-

Kï/lâc/ bij deze school tijdelijk werltzaaln , werd overgeplaatstnaar de Gouvernexnents lagere school te k%oerajarta. l )Tot onderlneester aan deze school werd benoelnd 11r.

Artzp' (2 h laatstelijk partikulier onderTs'ijzer te C'he:.i6oll , el1zttlks in de plaats van den onderllteester t;. van z;/?'//.

onderwijzer J. A Ignst Jr. , die zltet veel ijvereen vijf ta1 jaren aan deze school werkzaam was , wertl be-vorderd tot eersten ontlerwijzer aan de Gouvernelnents lagereschool te Soeraharta (3) en in zijne plaats aangesteld G. lcrJlarscâ , onderwijzer aan de Gouvernements lagere schoolte Banioemaas. (4)

De tmeede

J/?gf'drpezzlcp/.v lagere ,CJJ/J te Jfcc-vzcr-fa/rpe/fz.

Gedlzrentle het jaar 1 862 hield het onderwijs aan deze schooleenen geregelden gang.llet gehollden openbaar exanlen droeg de tevredenlleid nreg

der coltlltlissie daartoe afgevaardigd door de l-loofdcolltlllissievan onderu'iars , alslzlede van de aanwezige ouders en voogden ,welke dan ook met leedwezen den besturend onderwijzerC. Fbccâ vroegerte Batavia dezeOver het geheel gepaste vrijlnoe-

diglaeid , gedeeltelijk dââruit voortspruitende , dat hier llleestalkinderen van yneer gegoede ingezetenen worden aangetrollbn,

ook eet'nt'eschool

onderwijzar aan de stadsschaolverlaten.zagen

bezaten de kinderen eene

(1) Besluit der H. C. V. 0. dd. 8 Xaart 1862 l'o. 1 1,,71 1G.(2) > y : x 27 > > > 4 :,,/1 1 5.(3) * > > > 2 l Xei > > 8i1,, 147.(4) > > > > 16 Julzij > > 23/ 1 49.

4

5()

d1e dus vrlj goetl de Nederlandsche taal spreken en verstaan.De school ging met vijf leerlingen vooruit.

BATAVIA.

Besloten exallkens werden aan devgf- Gollvernelllents lagereDaarentegen werd doorscholen te Itatavia niet gehouden.

de komznissarissen dezer scholenOmrerîvaclàt een gewone school-

tijd geheel bijgewoond , onl nopells den dagelijk-schen gang vanhet onderwijs een goed overzigt te neluen. Algellleen warendie kommissarissen tevreden over dit onderzoek-.

PARTIKULIERE INRIGTINGEN TE BATAVII.

De 'crfïzv/fcrc ncnool f'c'z G. Fcr,(?z#?.

Ileze lnrigting, van welker laloeijenden toestand in vol iverslagen steeds is gewag gelnaakt, telde laij den aanvangvan het jaar 1862 alsnog 85 leerlingen; doch het voornelneno,x, , na eene toewijding aan het onderwijs gedurende meerdan /'?rïz?/ï.g jltren , weldra 1-11st te nelnen , deed den onder-wijzer G. Verhttlp in den loop van het jaar het aantal zijnerleerlingen tot :4 beperken , terwijl volgens voorloopige ken-Ilisgave lllet 1 April I 863 de school za1 ophouden te bestaan.

I)c .prtr/fâ?/J/'crc dag- czz kostscâool fltzrt 1l. J. L. l'Fc#-lczzâc.

bezocht.van lltgerbijgestaan, door zijne echtgenoot , door de heeren Cla''ier en(Iezelscàqp als docenten voor de F ralzsclze en Engelsche taal ,door /?z7t?c jllfvrollwen selkondanten , door den heer S. &z facv ,ollderu'ijzer van den tlel.den rang, geexalllineerd in de Franschetaal en d'e Gijmnastie , en gedlkrende de middag- en avontl-Ilren door den heer J. AI' . ftpJ':1'@?,/', Gouvernelnents onder-

gemiddeld door 80 leerlingenvan onderrigt in verschillende vakkenonderwijs werd de heer IFeg'âenl'e

ln het gevenen Iàlitldellaal'tr

Deze sclzool werd in 1862

.j * er55 J ; .

De drzg- en zozz.vcl//l ktan G.Tlrcrpcr en l'#r. I1. Sp:/JJf?g:.

inrigting22 leerlingen van welke fylcc internen en t'lrintig externen.ln den loop van het jaar nam dit getal voortdurend toe enltloz/t in de maand Decelltber tot 49 leerlingen , van welke

'

-f//-czz internen. Het onderwijs strekt zich llit tot de Neder-landsche , de Fransche, de Engelsche en de Hoogduitschetaal, de theorie der rekenkunde , algebra, nleetkunst, natuur-

Averd den zden Januarg 3862 geopend met

kllnde, gesclziedenis , aardrijlkskunde , het lezen, schrijven en

Deze

rekenen , terwijl tevens de gelegenheid wordt gegeven tot hetontvangen van onderrigt il1 het teekenen , de muzijk, hetdansen en de kalner-gylllnastie. l)e onderwijzers wordenbij-gestaan door 145. J. Grrtqvlvf: a1s hulponderwtjzer.

I)e .prtr/ïâ?//ïcrd met-sje, t&g- en â/pocl//f van Xetrrp?/ppIi-lusman #cI. IFendt ezl Jl/cp-/zybr/?z?zp Scharp.

Deze school bevatte gedurende den loop van het jaar ge-ltliddeld een getal van 80 leerlingen , doch heeft lllet het

einde van lzet jaar opgehoxlden te Ilestaan.D e

.p/'tr/fâ'?z/ïcl'd day- ezl hostscâool voor v?elzp-c.v van p?ep-??./Lrrouèrett 'Izrerlpz'g- kât c/l J. zl. G. #?. vtin G emert.

I)e beide afdeelingen van deze inrigting, de eene op h'oord-frFp-â , de andere op Ilre Jdt'rc/'/cz, gevestigd , bleven gedurendeden loop van het jaar steeds in laloei toenenlen.ln de afdeeling op Noorellelj'h werd door de onderwijze-

resse , bijgestaan door zeven secondalzten, aan 69 leerlingen ,van welke 57 internen en J2externen , onderwijs gegeven inde llollandsche , Fransche . Engelsclle en lloogdllitsclze talen ,het lezen , scllrijven , rekenen , de aardrijk-skunde , geschie-denis , het boekhollden , de brievenstijl , muziek en zang, hetteelkenen en schilderen en allevrotlwelijlte handwerken.ln de afdeeling op

ber 40 internen en 90OP

externen en bevatte daarenboven deultilno Decem-

arltlenschool 60 leerlingen. Door de onderwijzeresse, bijge-staan door zes secondanten , werd met uitzondering van deEngelsehe en I'loogduitsche talen onderwijs gegeven in devakken reeds laij de vorige afdeeling opgenoelntl.

4 *

I'Velterreden waren

52

De zclnfpl van J/V?4ft'rp???':4 A . C. H. Gcfzlp'zzlrzp.v e'nC. Jf. C. #c.g:,??cpp.

op deze inrigting is lzet aantal leerlingen toegenolnen.Het ondersvijs wordt gegeven in de Hollandsche , Fransche ,Engelsche en Hoogdlzitsche talen , de aardrijltskunde , ge-schiedenis , rekenkunde en vrollwelijke laandwerken , terwijlaan de kostleerlinge,n gelegenlleid tot onderrigt in het teeke-nen en de znuzijk wordt gegeven. De lerwijzeressen wor-ontden bijgestaan door tlvee secontlanten.

Ook

Partihuliere 'clp /,J v'fzzz Jf cp-v-/èr/?z?z, Brunne.Tegen llet einde van het jaar J862 bevatte deze school 30

leerlingen van wellte J5 in de ltost.llet onderwijs bepaalt zich tot de Xederlandsche , Fransche

en E nkelsche talen , de geschiedenis en .ltardrijkskunde , hetrekenen en het schoonschrijven, alle soorten van vrouwelijkehandwerken , de muzijk en het teekenen.

De zc.l/@J t'czl Jlevl-oltm E. .H.. #' -4 rz?c?l# Gel-nenn ,eboren Gz-/dlc/.E

Op deze school wordt aan 9.:4

-es en : ïongens onderrigtJ .llet strekt zich uit tot

leerlingen, van wellte 7 meis-gegeven.de llollandsche, F ransche en En-

gelsche talen , geschiedenis , aardrijk-skunde en andere vak-ken van lager onderwijs , alslnede tot vrouwelijke lzand-M'erken .

TenBe n )t? ,- ,1:62.,

slotte verdient vermelding, dat aan Mevrouw 11.-.. A.geboren van Vliet Ha' sveldt, den 6d' en Septelnber

en aan M evrouw Jl. C. t?/t'z der Jlep' 'r/cz? , geborenJ4'cpâ., den zisten llecelnber 1862 de vereischte toelatingtot het geven van onderwijs is verleend ; doch dat eerst inJanuarij 1863 door beide de schoolinrigtingen zijn geopend,weshalve daarvan in het verslag over het jaar J862 geeneverdere vermelding behoeft te worden emaakt.

Bij missive van den eersten Golzvernements Secretaris dd.24 Meptember l 862 no. 2307 , werd der Hoofdcommissie van

onderwijx onder anderen llledegedeeld , dat de llegering van

53

pvoplen Mras dat ln het algemeen verslag van den Staat van#Il' et Schoolsvezan in A'etlerltlndsch Jp#'JF, eenig berigt olu-tient de scllool van het Partlpatttln #l%:.6'f;/ï.ç , het Djattie-çdv/ïclz en de Cârintelijhe zlzzl//cclzqçcl/y/ te Batavia* *

niet lnisplaatst zolzde zijn.De Direktiën dier inrigtingen , door de Hoofdcomlnissie

van onderwi-js daartoe uitgenoodigd , hebLen aan haar inge-

diend de volgende verslagen.A. PARAPATTAN M7EESHUIS.

Bij den aanvang van dit jaar bedroeg het aantal onderwig'senietendeln den loop

sticht, terwijl ey

kinderen 78 waarvan 4J -ongens en :7 lneisjes.Jvan het'aar verlieten zeren meisjes het ge-2

'ong.lingen op alnbachten werden geplaatstJen hoewel het gesticht niet verllttende , echter geen deel kon-den nelnen aan het onderwijy op de dagschool.De school was verdeeld in drie klasseny. elke klasse was

in tmee afdeelingen gesplitst.l Iet onderwijs olllvatte alle vakken van het lager onder-

wijs. O'ok werden de ltinderen ondèrwezen in de Bijbelschegeschiedenis en in de muzielt. De jongens werden geoefen;in de gijmnastie en wapanhand'el door een daartoe geënga-eerden lkorporaal.#Het onderwijs werd gegeven in de morgen- , middag- en

avondschool.l3e xnorgenschool nam ten ccJ/ ure een aanvang en ein-

ten e@, ure. Alle leerlingen woonden dezen sehool-digdetijd bij .De middagschool

behalve deduurde van een tot vier ure. Alle kin-

deren, grootste nteisjes , (die ter beschikking ge-stel.l waren van de Begentes om haar in de huishouding te

helpen) namen deel aan het onderwijs.De avondschool was vooral bestemtl voor

hoogste klasse en voor de jongelingenplaatst, echter namen de kinderen der

tot tij dDeze schooltij; nam ten ze& ure een aanvang

tot âa@ c6Jl.

t'îreede klasse van tij;deel aan het onderwijs.

en duurde

de leerlingen derop een ambacht ge-

54

De dertle klasse bevatte veertien leerlingen en werd beziggellouden op de letterk-ast met leesboekjes voor deze klassegeschikt , alsmede lltet het vorzllen van woorden op de letter-

plank-jes.Vervolgens leerden de k-inderen der een'ste aftleeling dezer

klasse de lees- en toonteek-ens , en werden geoefend in het

schrijven op de lei.Het rehenen bepaalde zich tot het schrijven en uitspreken

van kleine getallen en vervolgens tot de drie eerste regelsder rekenkunde.

Om zooveel xnogelijk het verstand te ontwikk-elen werdenin deze klasse de platen van het aallschouwelijk onderwijsebruikt.

De Iveede klasse telde 88 leerlingen. Deze leerlingenontvingen onderwijs in het lezen , schrijven , rekenen , de taalen aardrijksk-unde.Bij het lezen

toon en of hetmede werd de

werd vooral gelet op de uitspraak , den kleln-elezene goed was begrepen geworden; llier-gNederlandsche taal in verband gebragt. De

middag van een tot âa@ drie werd gebruikt tot schrijnes,bestaande in groot-s zztiddelsoort en klein schrift. solltmigeschriften dienden om op de examens te vertoonen.

llet rekenen in deze klasse werd onderwezen door oefe-ningen in de vijf hoofdregels met benoemde en onbenoemdegetallen. Ook werden de leerlingen met de leer der gewoneen tientallige breuken met onbenoemde getallen bekend ge-maakt, en werd met deze k-inderen het rekenen uit het hooftlbeoefend. De zoogenaamde regel van drieën met tientalligebreuken werd alleen aan de leerlingen der eerste afdeelingdezer klasse onderAvezen.De aardrùàshunlde strekte zich uit tot hare beglnselen. De

aardrjkskunde van Nederland bepaalde zich tot het wljzenvan de Provinci:n, de voornaa-stè sieden, rivieren, enz.en die van den Oost-lndiscâen Archipel tot zjfle verdee-ling, de eilanden die tot elken groepzeestraten.

behooten, de zeeëh enYan ltet eilan; Jara werden de Hesidenti:n met

harehoofdsteden geleerd , en vervolgens de voornaalnste ber-gen, rivieren, ltapen, enz. op de kaart aangewezen.De eerste klasse telde 28 kinderen , die onderwezen wer-

den in het lezen , schrijven 9 reltenen r de taalen.kllnde en geschiedenis.van hetgene in de tèreedellet lezen is naar de kunst en ter ontwiltkeling geschied';

aardrijks-llit onderwtjs was eenè uitbreiding.klasse werd onderwezen.

hierbtj werd inzonderheid gelet onl de leerlingen eene goedeen zuivere uitspraak te doen verltrijgen ! terwtjl het gelezeneof doorvragen of door natevertellen of door hetopgeven Vanschrifteltjke vragen werd behandeld. Dewerd gewoonltjk lnet het lezen in verband

Nederlandsehe taalebragt.g

Ter beoefening van het zuiver schrgven der Nedgrlandschefaal werden verschillende oefeningen gehouden :

a. het leeren van taalregels ;J. het verbeteren van eacographische opstellen y die voor de

beide afdeelingen verechillend waren , en voor de leerlingender tweede afdeeling vooral zich bepaalden tot het in praktjkbrengen der verbuigingen van zelfstandige naalmvoordenmet de daaraan ondergeschikte lidwoorden en voornaaln-woorden en de verschillende nuanees van vervoeglng goetltaalkundig te gebruiken;

c. het stellen van brieven naareenige opgegeven woorden ofonderwerp door de leerlingen der eersteeen opgegeven

klasse , welke brieven solkltijds ook door den onderwdzerzelven werden gedikteerd o ten einde die leerlingen eenezekere leiddraad voor dat moejeltjke werk te geven;door de tweede afdeeling werd de sttjl g.eoefend. door hetlllaken van enkelvolldige en zaluengestelde volzinnen;

egeven. die voor de geheele klasse veelal#uit een vers bestonden , welk gedikteerd vers in de re-.ereatie van Zaturdag tot Maandag moest van buiten ge-

d. werden diktés

leerd worden ;e. in beide afdeelingen

ontleden veel werk gemaakt.Het schrjven werd 'sllliddags onderwezen. Kœnmig,e

xthriften (groot, mid4elsoort ep klein) y dlenduen even als. ix

d van het rede- en taalkundig'wer

56

de tleeede klasse , o1n op de examens te vertoonen. De vak-ken A'an geschiedenis el1 aardrljlcskllllde Averdel) ellk àfzoll-del'lîik en ook zezalllenlïjk ontlerurezen.q J c...l :

De geschiedenis Lepaalde zich tot de Xederlandsche , Ne-del'lltlaflsclz-llztlisclze en algellleene geschiedenis voor zooverdie lllet de Nederlandsche in verband staat. De aardrjjks-kunde strekte zich uit over al de wereltldeelen , inzonderheidwerd die van A'ederlaud en zijne Oost- en 'BTest-lndischebezittingen beoefend.

De leerlingen der eerstebovendien bezig gellolldendige llal'tll-il'ksbeschrll-vilzg.

Het rehenen werd theoretisch en praktisch beoefend.kinderen der eerste afdeeling dezer klasse werden bijzonder-

De

ltjk geoefend door vraagstukk-en uit het dageljksch leven ,hetzj op de 1ei of op het bord , dan wel uit lzet hoofd opte-lossen. Ook werden verscheidene ltooplnansrekeningen onder-

afdeellng dezer klasse Meerdenntet de wis-, natuur- en staatklln-

5Vezen.

De tlreede afdeeling hield zich meer bezig met het oplos-sen van solnmen met benoelnde tiendeelige en gewone breu-

ken , waarbij de rekenboekjes van Boener werden gebrllikt.Elke nlorgenschooltljd wordt met een gebed geopend; nadat

morgengebed ztjn er zangoefeningen geweest, waarna er eenstuk uit den Btjbel voor de jeugtl van rézzz der 'ét/zl wordtvoorgelezen.De avondscllooltijdDe lnuziek wordt

wordt met eene dankzegging gesloten.theoretisch en praktisch onderwezen.

in het oefenen van uitge-Het praktische gedeelte bestondzochte liederen en kooren.Van het onderwjzend personeel kan het volgende mede-edeèld worden.Het onderwtjs wordt gegeven door een eersten en tweedenderwljzer.onMet primo Januarij werd de heer G. ïFarnar, na zestien

jaren de betrekking van eersten onderwljzer vervuld te heb-ben , op zijn verzaek a1s zoodanig eervol ontslagen. Dedaardoor ontstane vakature werd eerst op den 1 April door

de optreding van den nieuw benoelnden eersten ontlerurt-zerG. da #rJ vervtlld.Gedurende de drie 3naanden , die tusschen de aftreding de:

heeren G. /fo?wpcr en de optreding des heeren G. :/zl Préverloopen zijn , was de tweede onderwbjzer de heer H. l an-*ger door de Direktie van het Gesticht tot waarnelllend eerstenonderwtjzer benoemd , zoodat het onderwgs gedurende dezedrie lllaanden geheel op zjne schouderen rustte.

op zjn verzoek de eerste onderwiizer*G. #?z #rJ, die tevens de betrekking van Regent had waar-genomen ontslagen , en in de opengevallene betrekking van

Regent aangesteld de heer Schot, terwijl de tAveede onder-wijzer de heer H. 'lzrcp-çer tot fungerend eernten onderwij-zer werd benoelttd en de heer Scâot tijdeligk als tweede

ln Decelxlber werd

onderwijzer optrad.De Direhtie ran Je;

(w. get-)Parapattan l,f%czdp-Gez/JcJ/,

T. H. DER KINDEREN,President.

(w. get-) C. P. LOllR, Jr.,Sekretaris.

B. DJATTIE-GESTICIIT.

Ter voldoening aan het verzoek der Hoofdcomlnlssie vanonderwijs in wy'ederlandncn Jizdl2' oll: een verslag te hebbenolntrent den staat van het onderwijs in het lljattie-gestichtheeft de Direktie van genoeTllde inrigting de eer het .-01-ende medetedeelen.Het onderwijs in het Djattie-gesticht werd in het afgelx-

pen jaar tot 1 Augllstlls geregeld gegeven door den onder-wijzer des gestichtsH et onderzoek door de Direlttie naar de

leerlingen in 'twerk gesteld , gaf een zeer bevredigend resul-tltat, vooral wat de ontwikk-eling der kinderen in algelneenen

k. C. #c l,.l''it.*vorderingen der

zin betreft , terwijl met zeer veel genoegen werd opge-nlerkt, hoe de gewone bedeesdheid , zoo eigen aan de kin-

58

deren hler, plaats had geynaakt vooronbeschroolndlleid , een bewijsden regten toon wist aanteslaanoede vruchten te doen#

opene vri-jlnoetliglleid envoorzeker dat de onderwijzerom het onderwijs inderdaad

dragen.

Na het vertrek des onderwljzers , die in Gouvernementsdienst overging, wijl de Direktie buiten magte was , hemoede vooruitzigten voor de t0e1:0111st te openen , werd door#de Regentes , Mevrollw Intveld, naar beste verlnogen in het on-derwi-js voorzien , hoewel dit niet geschiedde zonder eene zekerestagnatie, te doen ontstaan. ln het laatst des jaars echter deedzichiemand op a1s onderwijzer de heer Winian met wien de I)i-rektie eene voorloopige overeenkolnst voor drie maanden aan-ing om eexe delinitive overeenkomst lllet helu te sluiten,#als hij na olnlnekolnst van dien tijd aan de van hem gekoes-terde verwachtingen beantwoordde. Deze terlnijn was opultimo .$862Uithoofde

nogvan het vertrek van den heer de Mfï; en het

niet verstreken.

daaroprektie

gevolgde gemis van eefz onderwijzer , valt het de Di-moeijelijk . ditlnaal inbijzonderheden te treden olntrent

in hare inrigting.dat bovenverlllelde omstan-

den staat van het onderwijseen betoog,

tandigheid een nadeeligen invloed op den gang van het on-sdarwijs moe:t hebben, evenznin als dat het ondoenlijk is om na

Het belzoeft toch

eenige dagen werkens van een nieuwen onderwijzer een gron-dig oordeel te vellen omtrent diens gesclziktheid en de matevan vorderingen der kinderen.Oln deze reden verzoekt de Direktie Uwe colnlnissie haar

ditmaal te verschoonen om een gedetailleerd verslag uitte-brengen, verk-larende zij ziclz ten volle bereid ,begin van het volgend jaar, wanneer, gelijk zij hoopt, hetonderwijs in haar gesticht het geheele jaar door geregeld isgegeven , een verslag znedetedeelen , gelijk Uwe Commissiehet wenscht en voor haar doel wenschen moet.

om in het

De Direktie voornoemd,(w. get-) E. FRAXCIS ,

Preeident.(w. get.) H. PRANGEm

Sœretaris.

59

C. CHRISTELIJKE AM BACIITSCHOOL.

onderwijsbeantwoording van haar schrijven van 8 October j. 1. no.7/153, hebben wij de eer te berigten.Gedurende het jaar 1862 waren in deze inrlgting opgenomen

3ï kinderen, J8 jongens en J# meisjes. Hun leeftijd wasvoor de jongens tusschen veerlien en zeven jaren , voor demeisjes tusschen vgltien en zes.W egens vertrek hunner ouders naar Enropa werden aan

het einde drie nleisjes van de school genonten ten

op de missive van de Hoofdcommissie vanvan 4 Maart no. 7a/ I 53, houdende verzoek om

ln antwoord

des jaarseinde hen te vergezellen.De gezondheidstoestand der kinderen laat niets te wenschen

over. Bijna zond/r uitzondering ztjn ztj voortdurend welva-rend geweest, de weinige ongesteldheden waren van zeeronbeduidenden aard.Het beheer van het gesticht is onder toezigt der Direktie

opgedragen aan den regent, den heer G. 1). W . te .A'-ïe4,in het bezit van den derden onderwijzers rang, welke methetonderwijs, en aan de Regentes , zijne echtgenoote, diebelast is met de huishouding, en daarenboven onderwijs geeftaan de meisjes in vrolzwelijke handwerken, en in het bestiervan het huishouden.Bij een en ander wordt mevrouw te A'-iet

xijde gestaan door mejufvrouw F. tcz? Driel.De gebouwen, der inrigting toebehoorende , zijn gelegen te

W eltevreden en bieden eene gezonde woning aan ntet ruiltteslaapvertrekken en luchtige schoolkamer.llet onderwijs aan de kinderen gegeven strekt zich uit

over lezen, schrijven en rekenen , de beginselen der Neder-duitsche en Engelsche talen, der Bijbelsche, algemeene enNederlandsche en lndische geschiedenis en aardrijkskunde.alsmede de beginselen der wiskunde en van het regtlijnig en

waardiglijk ter

handteekenen.

De meisjes genieten daarenboven onderwljs in de vrouwe-lijke handwerken, het bestier van het huishoudeny aanmakea> verstellen van kleedingstukkkn.

60

llat ondfaru'ijs ln de làeginselen dpr Belsktlnfle en der En-gelsche taal nrortlt geges-en door den heer Haltser korporaalder lnfanterie alllier in garnizoen , en iI1 llet teekenen doorden heer H'riematt' , teekenltar dar genie op het topogratlschbureau.Eenfge toestellen voor ijmnastische

de killderenoefeningen zijn op deworden echter nietruilne speelplaats opgerlgt ,

sijstematisch in de gijzktnastie onderwezen.Drie der oudste jongens zijn over dag buiten het

werkzaam.eplaatstlier alhier terfst

esticlltDe t'èree gabroeders Tomnsend zijn a1s leerlingen

bij den heer ran plrc,l.ez? , lzorologemalter en juwe-stede , en Jonlt Le4 nus , als leerling litogra-

op het topograEsch bureau, onder leiding van den kapi-tein der Genie 11,. 144. Fcr,vrccg. Van beide heeren mogtenwij meerntalen blijken hunner tevredenheid over onze pupillenVernem en.

lletdoel dezer inrigting, die geheel gesteund wordt dogrbijdragen van laelangstellenden , is o)n die kinde-vrijwillige

ren welke anders buiten demogelijkheid zijn eenige opvoe-ding te krijgen in de gelegenhaifl te stellen die kundighedenoptedoen , die hen in staat stellen , later zelve in hun onder-houd te voorzien.maogelijk opgevoed , en Avordt getracht ze aan orde en werk-

Tot dat einde worden ze zoo eenvoudi'g

zaaltlheid. te ewennen , en worden hun zoo min mogelij'k#behoeften gegeven die ze , in de maatschappij komende , nietzouden kunnen bevredigen.

maar naar deDoor het dagelijks ,kinderen ingerigt , gebruiker naar , hen reeds vroegkindervriend en lnet dendoor die kennis er toe

bevattelijkheid dervan den llijbel , streeft de Direktiebekend te lnaken met den bestenverlossar van zondaren , oplat zijgebragt worden Gotl boven alles lief

te hebben ? en hunne naasten als zich zelven , en reeds vroeg-tijdig in hunne harten worde weggelegd een schat van gelllk

*

en vertroosting , die hen later in staat stelle in de maatschappileerlijk en vlijtig te wandelen , en onder beproeving en koln-ner zich lijdzaam te betoonen.3Met el-kentelijkheid wordt het hier vermeld dat op zulk

ondersvijs tle 'Zegen des Allerhoogsten niet is achtergebleven.

61

Moge ook elzers bijbelsch en godszienstig onzerwijs vande sclzolen worden geweerd , de Direktie verheugt zich erover , dat zij aan de kinderen , die haar zijll toevertl'ouwdniet heeft behoeven te onthouden wat tot httn tijdelijk eneeuwig welzijn onlnisbaar is en den grondslag van alle volks-opvoeding behoort uittemaken.De kinderen , ia deze inrigting opgenomen , ofschoon be-

hoorende tot de laagste klassen der Europeesch lndische Maat-schappij , onderscheiden zich os.er het algemeen door gehoor-xaantheid , bescheidenheid en orde. De gebreken , welke aande in Indiè' geborene kinderen , vooral bij die van hunnengtand veelal eigen zijn , worden slechts in geringe mate bijhen opgeltlerltt , en voortdurend met goed gevolg en zonderaanM'ending van gestrenge stra/en bestreden.Mraar met ernst en opregtheid het kinderoog gevestigd wordt

op H em , die de waarheid , de weg en het leven is , moetook de behoefte om zich aan dezen toe te vertrouwen en Hem

in zijn vlekkeloos leven van ootznoed en zelfverloocheningna te volgen in het kinderhart opgewekt en eene heilzalnevrucht voor de maatschappij in het algelneen , en voor dievan Indiè' in hetM,'iJ' stellen ons voor bij g elnrylik

te maken van de gunstige beschikking der Regerillg , bij haar

bijzonder worden teAveeg gebrazt.voorkomende gelegialllleid

besluit van 22 September l *61 no. 5 , algelneen bekend ge-maakt , om namelijk de jongelingen bij de militaire korpsen.die ambachten te doen aanleeren welke voor de dienst telande gevergd wordt. De jeugdige leeftijd van llet grootstegedeelte onzer pupillen is oorzaak dat wij daaraan nog geenevolg hebben gegeven.Met bovenstaande vleijen wij ons aan

Hoofdcommissie te hebben voldaanhet verlangen uwer

en verk-laren ons gaarnewenschen , alle die verdere in-bereid , zoo zij zulks mogt

lichtingen te geven , die zij mogt verlangen.De Direktt'e der f'lrf,zc/t/zie Jmbacqtxchool,

(w. g.) L. W . C. KEUCIIEN' iUS .President.

(w. g.) G. F. l)E BRUIJN KOPS.Sekretaris.

62

BUITENZORG.

De gezondheldstoestand der leerlingen was over het alge-llteen gunstig . behalve in de laatste dagen van de maan:December toen de meeste der scholieren door koortsen ver-

hinderd werden het onderwijs bij te wonen.Het besloten examen heeft om deze reden een plaats gehad.

exanken, dat op den 23 Junij gehotlden is ,'Iet openbaarheeft zeerbevredigende uitkomsten opgeleverd.Het bleek bij die gelegenheid der Subconlmissie dat de

onderwijzer en de kweelteling steeds met denzelfden ijverwerkzaaltl bleven en het onderwijs allezins doelmatig was.De maandelijksche schoolbezoeken hadden geregeld plaats

en er werd steeds orde en netheid in het schoolgebouw en

bij de scholieren aangetroNbn.ntet r9f- vernlinderd.

llet getal leerlingen was echter

Door eene gift van zijneneraal en een bijdrageheid gegeven geworden

avond feestelijk te doen vieren.

Excellentie den Gouverneur Ge-van de Subcomlulssie . is de gelegen-om de schooljeugd den Sint-Nikolaas

KRAW ANG.

De opkolnst der leerlingen ter school liet gedurende hetafgeloopen jaar veel te wenschen, als een gevolg van de on-verschilligheid der ollders.Door deze omstandigheid als ook door de groote mlltatie

onder de leerlingen konden de 'Iitkolnsten van het ep den 23

Junij gehouden openbaar examen niet in alle opzigten bevre-digend worden genoemd.

De sclzool verminderde met t,#W leerlingen.De onderwijzer voldoet overigens aan zijne roeping, en

betoont voldoenden ijver.CIIERIBON.

Bij het schoolverslag over het jaar 186 l werd gezegd , datzonder de toen plaats gehad hebbende oprigting eener parti-kuliere school de Gouvernements school M'aarschijnlijk zouzijn toegenomen.

63

Die partlkuliere inrigting ging echter weder te nlet , dochhet getal leerlingen op 4e Gouvernements school venlteerderdedaardoor niet bilzonder.llnmers zijn in l 862 , in vergelijk tot 1861 , slechts ze,

leerlingen bijgekolnen , terwijl de partikuliere school dertigleerlingen telde.Vele kinderen erlangen nlz huisonderwijs.

noga1s vroeger waren daarop wel een paar uitzonderingen, maarbijzondere reden tot klagen gaf dit niet.

De leerlingen kwamen al geregeld ter school, even

De examens zijn a1s naar gewoonte gehouden. llet bleekdaarbij, dat de verstandsontwikkeling der kinderen veel tewenschen liet.Met het oog op de meer bevredigende berigten bij de ver-

slagen van vroegere jaren , en de uitkomsten van het laatsteonderzoek , wordt de gevolgtrek-king gelnaakt , dat de schoolis teruggegaan.

schrijven in vroegere ver-slagen gezegd werd, schijnt evenwel gunstigen invloed tehebben gehad daar de schriften der leerlingen veel beterwerden bevonden. De ondermeester J. f'/fzep''' werd naarTagal overgeplaatst. Ter zjner vervanging is nog nielllandevonden.

Om den onderwljzer in zljn werk te gemoet te komenziqjn als tjdelijke kweekelingen in dienst genonlen J. Simonen #. 2 . bn. Budacn.

l-letgeen nopens het minder goed

TAGAL.

De opltomst der kinderen was vrj goed , de meeete absen-tiën zjn veroorzaakt door ziekte.Het openbaar examen heeft plaats gehad op den 18 Julj

en het besloten op den 19 Decelnber.De uitkomsten waren niet zoo bevredigend a1s die van het

vorig examen , hetwelk grootendeels moet worden toegeschrevenaan de omstandigheid dat de onderwijzer C. F. Juliun Jr.edurende ongeveer onderwtjs heeftëmoeten geven aan gelniddeld 43 leerlingen, daar de onder-ztleester J. f'/ccvl'z ter vervanging van den wegens ziekte

acât maanden alleen

64

eervol ontslagen onderlneester d. Klaning (1) van Cheribonnaar de school te l'agal overgeplaatst zjnde , (2) eerst op den28 Mei 1862 zjne funktien heeft aanvaard.De school ging met ze, leerlingen vooruit.

PEKALONGAN.De oorzaak der verlnindering der school met pe

.qen leer-

lingen ligt eensdeels in Inutatiën die onder de ouders hebbenplaats gehad . en anderdeels in de olnstandigheid , dat devroegere onderwgzer in het laatst van J,-62 met behulp vaneene geëxamineerde sekondante eene dagschool voor meisjeshad opgerigt, tengevolge waurvan verscheidene leerlingen deGouvernementsschool verlaten en aan diedagschool deel geno-zaen hadden.Over het algemeen werd de school

xocht; slechts enkelen kwamenuithoofde van onverschilliglzeid

ln het jaar .3862 heeft geen openbaarDe Subcolnmissie begreep dat bij de

wegensder ouders ,

goed en geregeld be-ziekte , zeer weinigenminder geregpld op.

exalnen plaats gehad.ontstentenis van een

voldoend onderwijzerspersoneel geen merkbare vorderingenonder de leerlingen konden worden verwacht, en de onder-

wtjzer btj een aantal van gemiddeld tachtig leerlingen , btj-gestaan door slechts één ondermeester , zich alleen heeft kun-nen bepalen , het onderwtjs op dezelfde hoogte te bltjvenhouden, hetgeen btj het besloten examen , hetwelk in demaand Augustus werd gehouden der Commissie ook voldoendeebleken is.Dringend noodig was het dus dat meerder onderwljzendersoneel aan de school werd werkzaalrtP esteld.ïDe vereisclzte voorstellen ,

stlzk > Uit6reiding vrlzl hetbreeder olnschreven b(i het hoofd-'lnderzrg''s '' waren daartoe dan

ook door de Hoofdcolnmissie van onderwljs reeds aan de Re-ering gedaan , zoodat in de maand

het Gouvernemelats besluit , (3)Pehalongan werd toegesêaan :

Augustus ontvangen werd

waarbj voor de school te

(1) Gouvernements besluit dd. 6 Xaart 1861 no. 15.(2) Besluit II. C. V. O dd. 29 Januarj 1862 uo. 54/114.(3) dd, 22 Augustu: 18G2 no! 21.

65

een eernte onderwljzer op eene bezoldiglng van f J25 Leenâonderd f7#'y' en zvfzlrfg guldenj 'smaands;een tmeede onderwtjzer op eene bezoldiglng van f Jpp

(âonderd .g?Jl&a) 's lnaands , beiden met.f 30 (Arzï,g gulden)indemniteit voor huishuur 'sznaands en een tiende aandeel inde schoolgelden.BJJ-besluit der Hoofdcommissie(1) is alstoen de onderwll-

zer J. tczz der lfecr naar de resldentie Banjoemaasplaatst , en ztjn aangesteld tot eersten onderwgzerder +.f/1. en tot tveeden onderwjzer F L. H. G/o-v#ez?.v (2)onlangs uit A'ederland aangekomen en beiden bezittende tlen

overge-J. E. tczz

tzreeden onderwjzersrang.Deze onderwgzers laadden met het einde van December

reeds hunne betrekkingen aanvaard.Daar nu ook de ondernzeester J. Strg'kerg werkzaam is

gebleven wordt het getal dezer drie onderwljs gevende per-sonen voor de sclzool allezins voldoende geacht.

SAMARANG.Gonvernements ecreze lagere scâool.

Dtj het onderwljzend personeel dezer school hebben gedu-rende den loop van dit jaar geene andere veranderingen plaatsgehad dan dat biJ besluit der Hoofdcomlnissie van onder-wtjs (3) benoemd ls tot kweekeling de leerling H. E. Wlcz.De ondermeester C. E. D/e/ïzz'cl is nog alqjd tjdeljk

werkzaaln btj de Gouvernements tveede lagere school.De 0p1:0111st der kinderen ter school laat over het algemeen

weinig te wensclzen. Hun getal verminderde niet.De toestand van het onderwjs bltjft gunstig en kan hler-

omtrent hetzelfde als ten vorigen jare gezegd worden, hoe-wel er betrekkeltjk , niet zooveel vergevorderde leerlingen meeraanwezig ztin als voorheen , toen de jeugd tot meer gevor-derden leeftljd de scholen bleef bezoeken.De vakken van het onderwljs ztjn in 486.1 met de eerateronden der natuurkunde verlneerderd.#

<- ---. +

(1) dd. 29 November 1862 no. 14/155.(2) y 29 November 1862 no. 63/154.(3) > 1f September 1862 no. 19/15:.

66

Het gewoon openbaar examen heeft op den 21 Jultj plaatsehad.De uitkomst van het onderzoek naar de gemaakte vorde-

ringen der kinderen was zeer bevredigend.lagerewerd de eerste.vcJJ:?.

Blj G ottvernements besluit (1)J. TF. Sloot benoemd tot eernten

onderwbl-zeronderwijzer bij de Gouver-

nements derde lagere school te Soerabag'a en bJJ hetzelfdebesluit in zijne plaats aangesteld de eerate onderwtjzer C.F.Sloot , die ztjne betrekking op den 10 Oktober daaraanvol-ende heeft aanvaard.

Gourernementn tmeede

l1,j besluit der Hoofdcommissie van onderwljs (2) werd deondermeester J. JC. E. Jorissen op verzoek wegens ziekteeervol ult zijne betreklting ontslagen.Bj besluit dierzelfde Commissie (3) werd

besluit der Subcolnmissie van onderwds teOctober 1862 no. 154 waarblj de derde

oedgekeurd het#Sc-crczz

.g dd. 14

onderwljzer aan deProtestantsche weeshuisschool J. Beh6ergelt bj deze schoolwerd overgeplaatst.lllj Gouvernements beslult (4) verkreeg de onzemneester

Hr. H. Doere een binnenlandsch verlof voor den ttjd van driemaanden; den 18 November aanvaardde hj weder zjne be-trekking.De opkomst der leerllngen ter school was over het algeltleen

goed , de school verlninderde evenwel lnet ey' leerlingen.Het jaarljksch openbaar exalnen heeft plaats gehad op den

21 Julij.Het onderzoek heeft geleid tot de bevinding dat de leer-

lingen goede vorderingen gelnaakt hebben.Ten gevolge van de aangevangen verbouwing van het school-

lokaal werd sedert 21 X' ovember school gehouden in de zj-lokalen der vrjlnetselaarsloge.

G ozzt,crz?dzz?,cz?z,v derde la-qere #cJp//.De tîreede onderwtjzer W. 'flG/zac.v werd benoemd tot eernten(1) dd. 17 Augustus 1862 no. 2.(2) )) 14 october 1862 no. 21/153.(3) > 5 sovember 1862 oo, 47/153.(4) : 7 Atlguattts 1862 no. 5.

6/

onderwljzer aan de Roomsch-Katholieke weeshulsschool en a1gzoodanig vervangen door c. overdeLinden . onderwijzer teAladioen , (1 ) waardoor de tljdeltjke tèreede onderwtjzer J.L. H. Jlierop weder naar de Roomsch-Katholieke weeshuis-schcol terllgging.De ondernleester #. %% J. Rarnrinh werd in November

overgeplaatst naar Poerlroredjo en vervangen door den al-daar werkzaam zijnde ondermeester G. H'. ''Jcâlc/zr. (2)De opkolnst der leerlingen was even als in het vorigejaar

over het algelneen getrouw. Hun getal was met zee toege-Hom en.De plaats gehad hebbende schoolbezoeken zoowel a1s het

gehouden openbaar exalllen leverden bevredigende uitkonlsten.

Protestantncâe Tlzrec.vl?/ïtv.vcl/p/.

De vakante betrekking van ondermeester aan deze schoolwerd aangevnld door de benoellling van den gewezen adju-(lant-onderoiieier IF. A-. Enaeritlch 9 die op den 27 April ztjndienst aanvaard4le. (3)Nog werd bij besllllt van t1e Sllbcommlssie van onderwlj-s (z1)

de derde onderwijzer J. Bej6er-qett werkzaaln gesteld aan deGollvernelllents tltteede làgere sehool.

tle kinzeren ter school is uit den aard derDe 0p1..-01.1st vanomstandigheden # waarin de klnderen verkeeren # steeds gere-geld. Ilet getal leerllngen bleef nagenoeg onveranderd.Het openbaar exalnen heeft op den 22 Jttlij plaatsgehad.llbj dit onderzoek is gebleken dat laet onderwljs geheel en

en al is ingerigt overeenkolnstig de behoefte van de kinde-ren. In het gebrulk van de Nederlandsche taal ztjn de vor-deringen zeer lllerkbaar.

Rootttscâ-lihthol'ie&-e '???cd.çJ?/'9.vcJ//?.

De onzerwl-

-lzer 1F. H'ilmee die na het vertrek van deneersten onderwijzer IF. Beerejamp tijdelijk met de leiding

(1) Beslult det II. C. V. 0. dd. 25 Januarj 1862 no. 6/115.(2) > > > )) > )) s Novembcr 1862 no. 13/154.(3) > > )3 )) )) )) 2 Aprll 1862 no. 23/146,(4) dd. 14 october 1862 no. 15, 4.

68

der school belastwas, werd b!j beslait der Hoofdcommisslevan onderwljs (1) tot eeraten onderwi-j'zer aangesteld.De tveede onderwbjzer J. Iu. W. cMierop, die eenige maan-

den bj de derde scheol was gedetacheerd, aanvaardde in Fe-bruarlj zljne betreklting weders terwljl de onderwljzer voorde Oost-lndische dienst F. J. A/-vcl b1J besluit der Hoofd-eomlnissie van onderwil-s (2) voorloopig aan deze school werk-zaam werd gesteld.De gezondheidstoestan; der kinderen was in dit jaar zeer

.plnstig en de opkomst ter school uit den aard der zaak ge-xegeld. De school ging met zes leerlingen vooruit.Het openbaar examen heeft op den 24 Jullj plaats gehad.Het onderzoek heeft geleid tot de bevinding, dat de vor-

êeringen der leerlingen over het algemeen bevredigend waren.

PARTIKLLIERE SCHOLEN.

Ter koofdplaats Samarang bevonden zich de volgende par-tikuliez'e scholen :1e. de school van Mevrouw Alende, #> Cotta geboren

w. oesing ran J'/crzo,,, telde 26- meisjes.teerd door tlree sekondanten.2e. de school van den Gouvernements onderwijzer 2. G.

man Fe/zlzzpr'zezz, die ten zljnen huize in de zniddagllren bJJ-onder onderwi.js geeft aan een vv-ltiental jongens en tmeez

ZiJ werd geadsis-

Coll'ing' ,w aarvan

die bnder ultimo Deceln-ber ,94 leerlingen telde ,

isjes.megeven

-ouw x'Iierop geboren zMliâlenh ldn4e. de school van Mevl

HJJ- werd bb.jgestaano'nderwg.j svan de meisjes.aan

alwaar op ultimo December -an elf46- kinderen waren , waan .J-onlens en vù-f' en derlig meisjes. Zh- werd bljgestaan door' < <., u <e + <F 4

haren eclttgenoot J. .4. ALierop ondez-wljzer bj de Roolnsch-Katlaolieke weeshuissclaool.5e. de school van A'lejufvrouw Ever, welke in dit Jaar

tmintig jongens en k'eertiendoor zjne twee dochters in het

isjes.me3e. de school van A.

(1) > 25 Januartj 1862 no. 6/154.(2) dd. 23 November 1862 no. 63/151.

69

.$86n opgerigt is , (1) telde onder ultimo December driemeisjes.De school vanMevrouw Sloot geboren Broumer ls in ditjaar

verplaatst; terwijl Mevrouw de weduwe Tormg'nnaar Salatigadie in het begin van ditjaarvan eene partikuliere school ,rabag'a verhuisd is.

vergunning kreeg tot het oprigtenin de maan: Julj naar Soe-

NORMAALSCHOOL.Deze school werd daargesteld met het doel, om de on4er-

meester: en kweekelingen gelegenheid te geven zich verderzoodanig te vormen, dat ztj te eeniger tjd volkomen aanlmnne bestemming als besturend onderwjzer konden beant-Avoorden.

ln het jaar J862 werd zij slechts door 11n ondermeeste:getrouw bezocht , terwtjl de overigen , - ondanks vele aan-.sporingen en zelfs afwtjzingen van hunne verzoeken omverhooglng vande normaalschool

bevordering y op grontl dat ztjniet bezochten, weigerachtig bleven om de

lessen aan die school bljtewonen. - De reden hiervan bleekna onderzoek aan onwil te moeten worden

traktement of

toegeschreven ,ztjnde de ondermeesters , die het exalnen van onderwjzervan den derden rang afgelegd hebben , van nzeening , dat hetbezoeken van de nornzaalschool voor hen niet meer als ver-pligtend kon worden beschouwd.

NAT,ATIGA.Gedllrende het jaar d862 bestonden alhier vier partikuliere

scholen:1 . d,e school2. de school3. de echool

van den heer J. Valette.vaa den heer Hilder'ing.van den heer J. C. Foorneman, ea

4.

Reeds den 22 Februartj werd de school van den heer .LTalette opgeheven door ztjne benoelning tot opvoeder aan hetGjmnasium Willem III te Batavia.Deze meisjesschool welke den eersten April 1858 werd op-

gerigt, voldee: in ruime mate aan de bestaande behoefte om

(1 Beslult H. C. V. 0. dd. : Augustus 1862 no. 4:/150.

de school van Mevrouw Sloot.

T0

aan fatsoenlgke burgermeisjes eenegoede opvoedlng te geven,want niet alleen dat de heer Talette zich met tjver toelegdeop het geven van onderwtjs in het Nederlandsch , Fransch,de geschiedenis , aardrijkskunde,*

ook werden de meisjeslnaarin verschillende handwerken en in de lnuztjlt , zoodat de op-

zijne echtgenoot onderrigt

llelling van de school die neyen leerlingen telde als een wer-keltjk verlies voor deze plaats is aan te nterken.Op de school van den heer Rildering worden zooweljon-

het rekenen en teeltenen ,door

ens als meisjes onderwezen, die nog allen van zeer*JCRM-digen leeftj d ziJ- n.De heer Hilderin

.g , die biJ Gouvernelnents besluit (1) inhet genot is gesteld geworden van eene toelage van f J00(Joz?t/crt/ guldettj 'smaands onder verpligting oltt aan Ininver-mogenden gratis onderwljs te geven , heeft JJ leerlingen opzljue school , onder welke een aanzienlljk getal lttinvernko-ende kinderen.Nadat de heer J. C.

()111Iloorneman bJJ besllzit der Hooftl-

colnmissie van onderwljs (2) de toelating verkregen had ,zich te dezer plaatse als partikldlier onderwi-jzer teopende hijgegeven zoowel aan jongens als aan meisjes in lezen en schrij- 'ven , taalkunde , rekenltunde , vaderlandsclae , algellleene enNederlandsch-lndische geschiedenis , zingen en teek-enen. Het

vestigen ,scllool , alnraar onderwbjs wordt*inet l Alei J- neZ J

etal leerlingen bedroegNog kortelings werd ook

Sloot van Samaran.q hierheeneopend met rier leerlingen.De vakken, waarin onderwds wordt gegeven, ztjn behalve

die van het lager onderwjs , ook de Engelsche en Hoogduit-sche talen ; daarin wordt Mevrouw Sloot btjgestaan door hare

het meisjes-instituut van Mevrouwverplaatst en op 1 Novelllber

dochter, geëxalnineerde onderwjzeresse.De schoolbezoek-en hebben, voor zooveel de werkzaalnhe-

den der verschillende leden zulks toelieten , bj beurten plaats

-$$.

ehad.Omtrent het gedrag der kinderen waren geene klagten.

<. ..-

(1) dd. 11 Xei 1862 no. 10.(:) > 19 Aprll 1863 no . 46/147.

AMBARAAVA.

Gonvernementn eernte lagere :cJ.:?.

De toestand van het onderwijs is redelljk zooals de uit-kolltst van het laatst gehouden examen aantoonde.De school was van veertielt tot t'witttiy leerlingen gestegen.

Gottrernementa z?zzct/e la-qere ,cJ//J.

De uitkomst van het laatst gehouden examen mag over hetalgemeen voor deze school bevredigend genoemd worden.Het getal leerlingen vemneerderde met tlllaaIOverwegingen ztjn aanhangig om den tgeeden onderwtjzer

van de eerste school S. G. f?c4 der Gc?zgzc?z naar de tweedeschool overteplalttsen , daar het geven van onderwgs aan 59kinderen voor den besturend onderwtzer #. C. 2. Cornnliu',hoe jverig ook , te zwaar is.

JAPARA (PATYIE.)

De opltolnst van de leerllngen op de school is bevredigen;eweest, hoezeer het getal niet toenam .

Jullj en het beslo-ten exalllen op den 2,1 December plaats gehad.Door soltllnige leerlingen zijn bewljzen gegeven van ge-

lnaakte vot-deringen.

îlet openbaar exalnen heeft op den 10

Verlltits de llleeste kinderen te huisde maleische taal spre-ken , en het onderwljs te huis door de ouders der leerlingenniet wordtvoortgezet , maken velen niet die vorderingen, diel11en ZOl1 ktlnnen Verîvachten.

De onderwàlzer J. tftzl der Adp-Wczz is benoemd gewordentot ttreeden kolnlllies btj de Direktie der Durgerlbjke openbarewerken (1). HiJ' is naar Batavia vertrokken in de zllaantlKeptelnber.

De nieuw benoemde onderwgjzer #. onertop (2) is den 27October aangekomen.

(1) Gouvernements beslult dd. 26 Augustus 1862 no. 2.(2) Bcsluit der H. C. V. 0. dd. 8 oetobvr 1862 no. 9/153.

:2

JAPARA.De opkomst der kinderen ter school was bevrezlgentl , alleen

wegens ziekte ztjn sommige afwezend geweest. llet getalleerlingen nam niet toe.Het openbaar en besloten examen heeft op den 26 Julj

en den 17 Decexnber plaats gehad.De kinderen hebben blj ken gegeven van gemaakte goede

vorderingen.

Het onderwjs is gedurénde het afgeloopen jaar geregel;gegeven.Partihulierezclp/l van Jfetr/v- van der Afeg'den

gel/rezz bkann te 'fzzz'lc.*

Vermlts Mevrouw van der Meg'den naar Bataria vertrok-ken is , is de partikuliere school opgeheven.

REM BANG.

De opkomst der kinderen ter school vond over het alge-meen geregeld plaats. Hun getal onderging' geen verandering.Het bleek der subcommissie btj de vele verzoeken om

toelating tot gratis onderwljs dat het aantal niet betalendeleerlingen verre de meerderheid op de school bleef uitnlaken.Ztj vond daarin aanleiding om , in verband met de bekende

inkomsten en het maatschappeltjk standpunt van ouders envoogden het btj staatsblad 1847 no. 29 vastgestelde tariefvan schoolgelden zoo billijk mogeljk en met naauwgezethei;te kunnentoepassen , de daarblj vermelde klassen van beta-ling naar eenen vasten maatstaf te regelen en heeft ztj b!jbesluit (1 ) bepaald dat ingaande met 1 Januartj 1863 de kin-deren van ouders en voogden wier inkomsten geacht kunnenworden te bedragen é' 750 (zeren J/zdf/rfî rs.jtig .ç?z?#dp)of meer 's maands zullen in de eersteAvorden gerangschiktklasse , van f 5* (v3..f âonderd ,?/î&zz) tot f 749 (zerenJ/zddertî negen en lzerzïg gltlden) in de tmeede klasse ; vanX 3* Ldrie â/zlt/drt/ #?f ldenj tot f 499 Ltier pd#d4en p&.ç&pê?'g gulden) in de derde klasse ; van X' 150 (eenâonderd rgl//ïg gulden) tot f 299 Ltmee J/zlderd neëen *4L . - - '- -'

nonderd

(1) d4. î0 December 1862 tett. R

xegentig gv?#c,l) in tle vierde klasse , van f /5 (r.jt. Jf enzcrezlzt; guldenj tot J' 149 (een Jpzl#erd negen en veertigg:J/#ep) in de k'gj'de klasse 9 minder dan é' 75 Lrùl en zeven-tig jrv/t/ezz) in de zende klasse.Tengevolge eener ongesteldhpid van den onderwgjzer is in

Junij 1862 geen openbaar exalnen gehouden, doch heeft hetopenbaar examen en de prijs uitdeeling plaats gehad op den23 December, waardoor een besloten exalnen in die maan;kwam te vervallen.Over het algemeen

examen redenen totaf de uitkomst van het gehouden

tevredenheid. Het is niet onopgemerktgebleven dat in het gegeven onderwgs duideljk uitkomt hetbeginsel , om te werken op verstandsontwikkeling en juistbegrip van het onderwezene.

Partikuliere ,clpp/ t'rz/z Alerroltm de Yed?z-d tateniu,eboren Frcpâ.#

Op primo Januar!j telde deze school 25 leerlingen, welkaantal met fl9'W scholieren is verminderd wegens vertrek naarelders.Er wordt onderwtjs gegeven in het lezen , schrj-ven , reke-

nen, de aardrtikskunde , de geschiedenis en in de Nederlandscheen Fransche talen.Aangezien door genoemde onderwljzeresse geen examen is

aangevraagd , heeft dit niet plaats gehad, zoodat over de vor-deringen der leerlingen geen uitspraak kan worden gedaan.Het is echter volgens de Subcommissie van algemeene be-

kendheid , dat Mevrouw Catenias geschiktheid voor haretaak bezit.

Partih.ttliere dc-g-vcfppl ran Wfcrr/vl' C. J. P. xvctfrczl-brecâer gcldrczz Stolze.

Deze school is geopend in October 1:61 lngevolge daartoedoor de Hoofdcoxnmissie van onderwljs (1) verleende magti-ging.ZiJ telt zc# leerlingen.

(1) Beshit di 5 october 1861 no. 16/141.

74

SOERABAIJA.A lgemeen otherzfjw'.

De scholen voor kinderen van Europeanen en daannedeelijkgestelden treft llten alleen aan ter hoofdplaatsen Soera-Jrzg'-/, en Grissee.Belzalve verscheidene partikuliere- en opvoeding , zijn te Soeranagklwi.l sents lagere scholen , waarvan drienenl

stad en een op het Nlarine E tablisselnent.Te Grissee bestaat eene G ouvernelllents lagere school , ter-

rl'jl gedurende den loop van het jaar l *62 door de gezneen-ten te i'Vodjohel''o en Sidag'oe aanzoek-en werden gedaan ,o' m ook di' âr ter plaatsen zoodanige scholen op te rigten.Het aantal k-inderen de Gouvernelnentsscholen te Soera-

inrigtingen van onder-evestigd rier gouver-#in het llliddenpunt der

Jrzf/c bedroeg 402.De vemnindering van het getal leerlingen met

vergelijk lllet lzet cljfer in 1*61 aanwezig ,toe te schrtjven aan het openen der alnbachtschool (1 ) en deartikuliere school van lF. #. Cranen meer bekend onderPden naaln % an Scâool van de .gdd#;eJ#''âe 6roeders., waardoor

tmintl'.g , inis voornamelijk*

len der verstgevorderden naar deze inrigtingen zjn over-ve

OPnderwi-ls genietende ,O

.

Ve#aan.Gedurende dit vel'slaw-aar werd op de school te Griasee

noelltenswaardige verandering waargenolllen nlet betrek-geeneking tot het aantal scholieren , in vergeljk met het cjfer in1861 aanwezig.

Goul'ernements eer,ze lagere .vcJ&/J.

Deze school verminderde dit jaar met 39 leerlingen.De oorzaak daarvan is reeds vermeld onder het hoofd >Al-

terzi' gt' 'gemeeït *% .De opkomst der leerlingen ter school liet weinig te wenschen.De uitkolnst van het op den 23 Decenlber gehouden open-

baar examen kon over het algelneen bevredigend genoem;worden.De ondermeester G. W . t,czl Ligten werd in de maand

(1) opgerigt krachtens Gouv. besluit dd. 20 November 1860 no. 3 en> * : y 2: september 1% 1 no. 5.

Januarlj benoelnd tot bnderwljzergere school te Ban-oeman-qie (1*), doch later weder in zijnevorige betrekking van onderlneester teruggeplaatst. (2)De kweekeling F. .f. Alùller legde in de lltaand Augllstus

met goed gevolg ten overstaan van de Subcolnutissie van on-derwljs een exalnen voor den viet'dett onderwjzersrang af enwerd heln de vereischte akte uitgereikt. (31Ofschoon , nopens het gedrag van den eersten onderwljzer

J. ran der Tcz?.g , niets nadeeligs kon worden aangevoerd ,

zoo dedenhooge jaren zich zoo duideljk gevoelen , dat het der Sub-colllutissie in het belang van het onderwijs geraden voorkwaln,

gedurende het verslagjaar de invloed i-n erZ J

aan de Gouvernements 1a-

hem voor eene welverdiende rust en pensioen in aanlnerkingte brengen.ln verband Inet de ter zake door haar gedane voorstellen

werd deze onderwjzer eervol uit 'slands dienst ontslagen metbehoud van regt op pensioen. (4)

Gouvernementn r'?z,pef/e layere J'clo//.

De 0p110111st der leerlingen ter schole ging naar wensch.Hun getal bleef nagenoeg onveranderd.De uitslag van het op 23 Decelnber gehouden exalnen kan

in algemeenen zin bevredigend genoelltd worden.

onderwljzend personeel ztjn op een paar uitzonde-ringen na s geene klagten ingekomen.ln verband znet de ziekte van den onderwijzer aan de school

OPwellte hem

Leclerg de f'ovrcc//c.ç,geruillten tijtl buiten staat stelde om zi-jne funk-: *

tiën naar behooren te vervullen werd de derde onderwbjzer5 .

s. c. van der Aezdz door de Subcoldlnlissie tijdeljk aange-wezen om , zijne eigene betrekkingverbondene voordeelen j de leiding van het onderwù-s aan die

lnet behoud van de aan

het Marine Etablissement J. K

Van het

(1) Besluit der H. C. V. 0. dd. 25 Januarj 1862 no. 6/145.(2) Besluit der lI. C. V. 0. dd. 30 Junj 1862 no. 24/148.(3) > > > > () september 1862 no. 88/151.(4) Gouvernements besluit dd. 28 sovember 1862 no. 18.

school op zich te nemen, terwdl hem gedurende dlen ttjd a1sschadeloosstelling, voor het gebruik van vervoerzniddelen eenetoelage boven zljne inkomsten werd toegekend van Z 3 Ldrie.ç/f&czll daags. ( l )

Goltvernementg derde lagere ,cJ//?.

Volgens dageltjks gehoudene aanteelteningen y was doorgaans,het één vierde gedeelte der leerlingen , meestal tengevolgevan zlekte en uit gebrek aan voegzmne k-leeding en schoeisel,van de school afwezig.Ondanlks deze absenti:n welkeop een geregeld onderwds

imnter van nadeeligen invloed zljn , waren de vorderingender leerlingen , afgaande op den ultslag van het den 23 De-celllber gehouden openbaar examen over het algemeen bevre-digend.Het getal leerlingen bleef onveranderd.De eernte onderwdzer C. F. Sloot werd in geljkstandige

betrekking overgeplaatst naar de G ouvet-nements Imeede lagereschool te S/zzlfzr/zzz.g , terwjl in zijne plaats werd benoeznd

onderwijzer aan laatstgenoenlde inrigting J. W .de eernleSloot. (2)De tuleede onderwljzer P. C. van Glcr; werd benoem:

tot onderwdzer aan de Gouvernenkents lagere school te Pa-t/rzze Pattdjan.g , terwtjl ter zjner vervanging werd aange-vezen de van verlof uit Nederland teruggekeerde onderwj-zer #. E. t'czz der 'Ftl'f (3)Laatstganoemde werd in de maand November benoemd tot

onderwijzer aaneersten *Peh.alongan, terwjl de daardoor ontstane vakature van tmeedenonderwijzer werd aangevuld door de benoenting van J. W.P. Jlftzcz?.v onderbvjzer aan de Gouvernements lagere schoolte Banjoemaa'n (4) die echter zijneDecelnber 1862 nog niet had aanvaard.

f unktiën onder ultimo.

de Gouvernelnents lagere school te

(1) Gouvernements beslult dd. 11 December 1862 no. 75.(2) Gouvernements besluit dd. 17 Augustus 1862 no. 2.(3) Begluit der II. C. V. 0, dd. 25 Januarj 1862 no. 6/145.(4) , > . > > : 23 sovember 1862 no. 73/153.

werden de traldementen van de onder-Callevaerd en J. 2. ran &r#tvcjrczl enJ. e1. Steeversz verhoogd ; voor de twee

eerstgenoemden van .f 50 (r.f)'.X'W .ç'?z/#dzà) tot f 75 (t#W enzctlezzil.g gltlden ) 'smaands ieder, en voor laatstgenoeltlden vaaI 15 (vùftien .g?z/#czl) tot f 25 LvùLf en /'yJJzl;Jée gù lden)'s maands. (l)Gourernement.q rierde la

-qere :CJ//J gelegen ïzz de pcJ#'-heid rczz âet Jfcrïve Etablissement.

Gedurende 1862meesters B. E. 2.van den kweekeling

De leiding van het onderwtjs aan deze school was evena1s ten vorige jare toevertrouwd aan den onderwijzer .l. A'1Leclerg de f'/?zrcc//c.v , die deze taalt , ondanks zijne zieke-ltjke olnstandigheden met den meesten Jjver vervulde.Tengevolge van zjne aanhotldende ziekte , welke hem nood-

zaakte zich in de lnaand September naar het hospitaal te be-geven en later een tweejarig verlof naar Nederland tot her-stel van gezondheid aan te vragen , werd zooals hiervorenis gezegfl de derde onderwljzer aan de Gotlvernements tweedelagere school S. C. van f/er Bent , tijdeltjk en in afwachtingdat op eene andere wtjze in die betreltking zou ztjn voorziendoor de Subcommissie met de waarnezlling zijner funktif-nbelast.Het getal leerlingen bleef nagenoeg gelgjk aan het vorige

jaar.Gouvernements lagere zcl//f 'e Grfzzed.

ln de eerste maanden van het verslagjaar was de opkomstder scholieren ,tengevolge van ziekte a1s anderzins , lllinderbevredigend. Later evenwel ltwaln hierin eene gllnstige ver-andering, terwijl de zindelijkheid en gehoorzaalllheid weinigte wenschen lieten.De toestand van het onderwijs aan deze school kon beter

ztjn.Het op den 30 Augustus 1862 gehouden openlaare exalnen

gaf althans bljken dat de leerlingen weinig vorfleringen laa4-den gemaakt.

(1) Besluit der 11. C. V. 0. dd. 39 octobqr 1862 no. 73/153.

mlnder gtmstigetoezigt van de zijde der ollders over hunne kinderen een dervoornaamste oorzaken is # kan evenwel in billijkheid niet aanhetonderwijzend personeel worden geweten.#.

De school vemltinderde met drie leet-lingen.

stand van zaken , waarvah een slechtlleze

PartiL.ztliere .vcl//czl te S/crcl/tf) k4.

1 . De school van C. C. I'Ferner , waarvan in vorlge ver-slagen werdW eren f-alà

Tnelding genlaakt , en welke , volgens het be-belanghebbende sedert het jaar 1 8l8 zoll hebbert

bestaan , werd in den aanvang van 1862 ingetrok-ken.De

oorzaak.hoogeouderdolu van dienonderwjzer was daarvan de

2. De lnelsjesschool van Alevroltw Kochelt geboren Ger.qomtelde in den aanvang van 18fJ2 ! 35 leet-lingen , welk getalop ultilllo Deeelllber was aangegroeid tot veerliy.Aan deze illrigting genoten drie klnderen het onderwijg

.çr/J l'ie.Even a1s ten vorlgen jare 9

nt1 tot de Nederlandsch: eneschiedenis 9 de aardrijkskltndewerken.

bepaalde llet onderwijg zich ookFransche talen , het rekenen , de

en tot de vroltwelijke hand-

3. de melsjesselaool vanIkkieafeld hield ln verbandechtgenoot als onderwijzert

Mevroltw valt Glnr' geboreamet de overplaatslng van harennaar Patlany Ffzzl/'i'rtz?#' in den

aanvang van het jaar op te bestaan.M e 'ufvrottwop J

eene andere xeranflering plaats 2an#van door den partiklllieren ondervljzeregeven zoor den onderlneester van de#lagere sehool Ie. C. de G, r/zq?Het aantal leerlingen bepaalde zich

de school van4. Atia van T'Jzzl/r ha4dat het onzerwijs instede

C. 'loz/zcz?ivr.g 9 werdGouvernelnents derde

even als ln J86J slechtgtot zes lneisjes.5. de bewaarschoolvan Mejufvrouw Emde hafl in den

aanvang van .1862 rïd'z kinderen, welk cjfer onder ultimo vandat jaar echter tot ze# vermindertl was.6. op , de bewaarschool van Dilt&bacâ waren een tp-, Itientat

/9

klnderen , wellte door hem persoonlijk werden onderwezen inhet lezen , rekenen en schrjven.1. de meisjesschool van S'Ievrouw de Mreduwe Tormù-n

J. 5l. C. llerzzlrtft-vdz? , welke krachtens daartoe ver-eboren#leendemagtiging ( 1) in de maand Auglzstus werd geopendbevatte onder ultilno Decelltber 25 leerlingen, waaronder acbtkostkinderen.Het onderwil-s , waarin zii werd bijgestaan door Mejufvrouw4 .F A

Saltdman , bepaalde zich tot de Nederlandsehe en Franschetalen, het rekenen , de geschiedenis , de aardrjkskunde entot vrouwelijke handwerken.*

de J'ongensschool van W . P . Cranen geëxanlineerd on-derwljzer van den derden rang, laad tijdens laare oprigfingin de lllaand Julij (2) slechts een t,'!)y/:?/ leerlingen, welkcijfer op het einde des*Het onderwijs aan

4

laoofdzakel,jk tot de valtken van het lager onderwjs , hetzingen en teekenen.De vorderingen welke door de leerlingen dezer sclzool in

'aars evenwel tot 6J was aangegroeid.J

deze inrigting gegeven , bepaalde zich

8.

korten ttjd gelnaakt werden ztjn bllitengewoon.De orde en tucht , welke op deze school heerschen , zoo-

mede de liefderijke en verstandige wtjze waarop de lee lin-gen zoowel door den heer Cranen a1s door de heln ter hlllpetaande drie geëxanlineerde ondel'wjzers werdell behandeld ,worden zeer geroelnd.Deze school staat zneer algelneen bekend onder den naam

van > Scâool der gccz/c/-), âc Lroeders.''MADURA.

den 1862 bestonden in dit gewest ltreeln aanvang vanGollvernenlentsscholen , als :een te Isattghallan , de andere te Slgmanap.Te Banyhallan bedroeg het getal leerlingen op 1 Januarj

1862 t'lraalvan die leerlingen vertrokken er el van de school, terwjl

er geen enkel bijkwam.(1) Besluit der H. C. V. 0. dd. 18 Februarj 1862 no. 9/115.(2) : > > 10 september 1862 uo. 58/151.

80

baar het alzoo bleek dat het niet noodzakeljk was om deGotwernements lagere school langer te laten bestaan , zoowerd zi-j op voorstel der Subcomlttissie van onderwjqjs geslo-ten, met bepaling dat de weder-opening zal plaats vindenzoodra een getal van t'lrintig leerlingen aanwezig zal zijn. (1)De onderwi-jzer H. F. J. Camauer werd naar sumanap

ovelgeplaatst.SUMANAP.

De opkolnst der leerlingen ter schole liet nlets te wenschen.daar nagenoeg alle te ,$?zzz?cpf?.p aanwezige kinderen vanEuropeanen en daarltlede geltjkgestelden aan de Gouverne-ments lagere school ollderwtjs genoten.De uitkolnst der examens zoowel van het openbaar als van

het in Decelltber gelzoudenOp verzoek werd eervol uit 's lands dienst ontslagen deonder-

wbjzer J . B. f'/dz/rrzctf (2) en in ztjne plaate benoemd de on-*

derwi.izer H. A*. J. f'czzlc?/dr. (3)J. G. Vinn (4) werd a1s kweekeling aangesteld.

besloten exalnen wa5 naar Wensch.

PASOEROEAN.De opkomst der leerlingen , ofschoon beter dan in J86.1 ,

liet toch nog over laet algemeen te wenschen.i-s gellietende leerlingen bleven zneerznalen weg , om hunneW J

Gratis onder-

behoeftigeouders in dezorgen der huishouding bljtestaan.lsche schaanlte oIn hunne schalllel gek-leedeEene va kinde-

ren naar school te latendat weinige

bi- wonen ,lnens J*

dier kinderengaanin den

bezielt die ouders zoo Zeer,regel de jaarlijksche exa-

te lpzeer is dit te betreuren ollldat onder henvatbare leerlingen worden aangetrotlbn.Het openbaar examen laad volgens de bestaande voorschrif-

ten in Jllllj . en het besloten examen in Deceltzber plaats.Over het algenleen werden goede vorderingen bespeurd.l)e onderlneester L. J&?/#'- werd benoentd tot tzreeden on-

d, erïvijzer. (5)(1) (louvernementg beslult dd, 12( 1 ) v 3 >(3) Beslult der 1I. C. V. 0. dd.(4) > > > > >(5) > y > > ))

Julj 1862 no. 12.28 Xei 1863 no. 10.11 Junj 1862 no. 10/149.5 Xaart 1862 no. 5/146.10 September 1862 no. 69/151.

81

MALANG.Ten aanzien van

examens, die in Juljde opltolnst deren December

over de vorderingen der leerlingenworden, wat daarover in het verslagsoeroean is gezegd.

leerlingen bij de tweeplaats hadden , zoowel alskan hetzelfde vermel:over de school van Pa-

PROBOLIXGO.

Aandurende

den vorigen onderwjzer J. 'W. P. Afztvcp.v , diege-ztjn verbljf te Probolingo wegens ziekte ztjne ge-

gewone mubtspligten niet heeft kunnen vervullen , werd in deeerste dagen van de maand JanuarjN ederland verleend

een tweejarig verlof naar(1 ) waarvan hj echter geen gebruik heeft

gemaakt.lnmiddels werdin diezelfde maand tot zijn vervanger be-

noemd detijds te Manasser geplaatst, die opbetrekking aanvaardde.

tegenwoordige onderwgjzer J. van flbvz (2), des-den lsten April 1862 zijne

onderwijzer Ilasens en ookna zijn vertrek tot de komst van den onderwljzer ran ffnvfwas de ondermeester C. A. IlabL met de leiding van het on-derwljs belast en mogt bJJ die gelegenheid zoo zeer de tevre-denheid der Subcommissie verwerven, dat op hare voordragt

aan genoemden ondermeester eene gratifcatie van f #JP Leeni/zltfertf vgltig guldenj ult 'slands kas werd toegelegd. (3)Aan den kweekeling G. H. Scl///ezz wertl op zijn ver-

zoek maand Jultj een eervol ontslag als zoodanig ver-leend , (4) terwijl in de maand eeptember daaraanvolgendein zljne plaats tot kweelteling wer; benoelytfl H. J. Jttzdtvczz ,desttjds buiten betrekking , doch voormalig leerling van deschool. (5)

in de

Den 21 Jul!j had het besloten examen en den 22 Decenl-ber daaraanvolgende het openbaar examen der leerlingen

Gedurende de ziekte van den

laats.P

(1) Gouvernementà beslult dd. 7 Januarj 18G: no. 2.(2) Besluit der H. C. V. 0. dd. 25 Januarj 1862 no. 9/150.(3) Gouvernements beslult dd. 12 Julj 1861 no. 20.(4) Besluit der 1l. C. V. 0. dd. 5 Julj 1862 no. 9/150.(5) > > > > > 30 september 1862 no. 6/153.

6

'82

1)e Sllbconllnissie vermeende het openbaar exaduen niet ophetgewone tgflstip te lnoeten houtlen , daar de toestand vanhet onderwljs xzooals in vorige jaarlijksthe verslagen herhaal-deljlt werd .te kennen gpgeven , ôf door ontstentenis , ùf doorziekte van het onderwgzend personeel, in den lllatsten tt-tlniet zoo gllnstig was geweest , als ztj dit had geueensclzt ende onderwt-zer I'att .S'fp///' nog te kort in ziqjne tegenwoordigebetrekking Averkzaa,n was , ozkl van zljn arbeid , die voorna-melijk ook verLetering van het ontler3vù-s ten doel had , be-langrgke uitkolllsten te kunnen verwachten.l'let resultaat , zoow el van laet besloten als van het open-

baarexalnen . was dan ook alleen dân gunstig te noelkten .wanneer met llet oog op den toestand . waarln het onderwtjsgedurende de laatste jaren heeft verkeerd , de eischen niet teltoog werden gesteltl.

l'artihît liere #clpf?l van .M' e't.r&?/?p zl . 3l. J 7. 1'F,# Ytlèaneboren GJctM.?z9-,v.#

Buiten de Gouvernelllentsschoolbestaat aldaar nogonderurljs , onder de#G fkez/l 14,9 .soAan Izat bestaan dezer

ter Loofdplaats Probolingoeene partikuliere inrigting van opellbaarleiding van A'Ievrouw *lF** 'aman geboren

inrigting schi-jnt voornamelljk de*verlllindering van het getal leerlingen 4er Gouvernementsschxlte lltoeten worden toegeschreven.

BEZOEKIE.

De mlltaiie onder de scholieren is in het afgeloopen jaarsterker geweest dan in de gtier voorgaande jaren.De geregeltle voortgang van hat onderwljs is daardoor wel

nlin of ltleer belellluterd.Het cnderwijs werd echter door de leerlingen . in zooverre

zij niet door zieltte verltînderd waren . geregeld bggewoond.De tjver, vljt en gehoorzaamheid der meeste leerlingen is

naar wensch.llet openbaar en lyesloten examen had op den 30 Jund en

2,1 Deceltlber plaats.ln de plaats van den in October 1861 op verzoek ontsla-en onderlneester 11. Jansen is tot kweekeling benoemd de

83

-ongeling ff . 1u' . Pielerp op een traktcmcnt van J' 25 (t.ç-W'Jczz tulintig

.ç'lz/ffezzà) 'slnaands. (1)

BANJOE MTAXGI.

Het onderwi-js is ln 1862 een drietal maanden gestaaktgeweest, vemllits de onderwijzer J. H. rccr, benoemd totpostkonllllies tevens pakhllismeester te Palemèang (2), ver-pligt is gewordenneder te

zij-ne betrekking in het laatst van Januarljleggen ; terwijl zijn cpvolger de benoellttle onderwj-

zer G. 1k'. twzz 1u' ï-///cz?, (3) het onderwjjs op den 5 Maart

weder heeft voortgezet tot Julii . als wanneer hij uit zijne be-%.# 'e *

trekk-ing als onderwtjzer aan deze scheol eervol ontslagen enweder geplaatst werd a1s onderlneester aan de Gouvernementseerste lagere school te Soerabag-a. (4)In de laatste dagen van Keptelnber kwam de voor deze

plaats benoelllde onderwtjzer H. E. t'czz der Tlzr/crd aan (5)en opende op den 1 October weder de school luet twintigleerlingen.De kinderen ltwamen geregeltl ter schole , enkele werden

slechts door ziekte verhinderd.Het openbaar examen had den 20 Jultj en het besloten

den 24 December plaats, en gaven deze examens bevredi-ende uitkomsten.

Partihuliere evclpp? van h-. 2Y. Hey-, -S-gcr-v.

Door de Klzbcommissie wertl in Jlzli,-J op bekomen magtl-

ing (6) aan A-. A-. ffcpr'fïgcz-.v uitgereikt eene akte van toe-Vlating a1s onderwàjzer van den derflen r:tng, en hem verglln-ning verleend tot het oprigten te Spc/lcr/zf/p-/z (Banjoeîrangie)van eene partikuliere sclaool en het geven van onderwijs inal de vakken van dien rang bepaald.

(1) Besluit der F. C. V. 0. dd- 10(2) Gouvernemcnt: begluit dd. 1(3) Beslult dcr lI. C. V. 0. dd. 25(1) > > > > p(5) )) )) > * >6) > * >

Septembar 1802 no. 10/152.Januarij 1862 no. 6.Januarij 1802 no. 6/145.

30 Junj 1862 no. 21/148.7 Augustus 1862 no. 17/151.23 April 1K2 no. 49/146.

*4

BANJOEMAAS.

DJJ het gehouden examen op den 18 Deceldlber is geblekendat de leerlingen vrlj goede vorderingen hadden geltlaakt.H un gedrag gaf voortdurend reden tot tevredenheid.

onderwjzer edurende drie jarenOPin het begin van Jultj naar zijne nieuwe bestellllning te Ba-zrzt,ïfz en werd opgevolgd door den onderwljzer J . H'r. #.llanene (1), die eerst met het begin der luaand Augustus daar-aanvolgende zijnen werkkring heeft kunnen aanvaarden , dochwegens overplaatsing (2) naar Soerabag'a het onderwtjs opden 22 Decelnber heeft moeten staken.

deze plaats a1s onderwgjzer is werkzaaln geweest, vertrokDe G. ter Alcrzcl die

TJILATJAP.opkomst van de leerlingen ter schole liet weinig te

wenschen , alleen in het laatst van het jaar waren vele kin-derenverpligt te huis te blijven , aangezien ztj ltjdende wa-#

ren aan de heerschende koortsepidemie.Het openbaar exalnen heeft den 19 J'lltj plaats gehad ; de

Subcommiesie had alle redenen om tevreden te ztjn over de

De

gemaakte vorderingen derHet besloten examen dat

leerlingen.in Decenlber zoude plaats hebben

ls uitgesteld om reden van ziekte der kinderen en van de le-den van de Subcommissie van onderwljs.Het onderwijzend personeel heeft geene verandering onder-

gaan.Het za1 thansnoodig worden dat aan den onderwijzer een

kweekeling of ondermeester worde toegevoegd , wanneer doorde Kubcomlnissie een geschikt persoon kan aangewezen worden.

POERBOLINGO.Het onderwils op de Golwernements lagere school aldaar is

onafgebroken kunnen gegeven worden onder de leiding vanden onderwijzer H. Plantema.

op de school alsmede hun ge-drag en hun lust voor het onderwljs gaven over het alge-De opkomst der leerlingen

m een redenen tot tevredenheid.

(1j Besluit der H. C. V. 0. dd. 10 Julj 1862 no. 40/1D0.(2) : # * * : 29 sovember 1862 no. 14/155.

85

llet openbaar exanlen werd den 26 Julj gehouden.Mcegens zieltte van het Lid der Subcommissie en door de

veelvuldige werkzaalllheden van den President kon er in De-celtlberde kontroleur door den President uitgenoodigd oln eene school-

besloten examen gehouden worden. Echter wertlgeon

les te willen btiwonen en daarna zijn gevoelen over het on-derwtjs (olndat htj ook het openbaar examen had bjgewoond)aan de Subcollllnissie kenbaar te lnalten.De uitkoTxlst daltrvan was dat de Subcomlnissie zeer was

ingenollzen lltet de vorderingen der leerlingen en met de wt-zewaarop het onderwj s gegeven werd.

POERW OREDJO.

uitsluitend bezocht door kinderenDe school wordt bjnavan behoeftige ouders.De Ineer gegoeden in

naar yamarattg ter school ,onderwijs.llet toelaten van kinderen uit de mindere klasse der Euro-

pesche gelneente wier opvoeding hoogst verwaarloosd is , entlie niets dan lnaleisch of javaansch spreken , moet volgensde Subcoltllllissie als de vermoedeltjlte oorzaak worden aan-gelnerkt waarolll de lneer welgestelde ouders hunne kinderende school niet laten bezoeken.

de gelneente zenden hunne kinderenof voorzien op andere wijze in het

*verlangtl worden tege-

lnoet gekollten door lzet nemen van partikuliere lessen, hetzijb!j den bestllrenden onderwtjzer , hetzj btl' den ondermeester,tlie daarvoor tegen ztlatige betaling gaarne hunne middag- ofavondllren ten beste geven.

Aan dit bezqvaar kan evenwel des2

openbaar exmnen had op de daarvoor ge-stelde ttjdstlppen behoorljk plaats en gaf aan de Subcommis-sie reden van tevredenheid over denDe gezondheidstoestand

srhen, vooral gedurende de twee laatste maanden des jaars,toen ongeveer

gangder kinderen liet

van het onderwjjs.evenwel te wen-

een derdesvegensziekte de school nzoest ver-zllimen.

Het besloten en

Behoudens deze ziekte-gevallen was de opkomst vrlj goed.Op het daartoe door hem gedaan verzoek is de ondermees-

86

ter G. H. 'ïeâlccr naar Samarang overgeplaatst en vervan-gen dxr den onderTneester TF. H. 2. klar6rink. (l)

W ONOSOBO.

Den 4 Jullj had lzet openbaar en den 24 December het be-sloten examen plaats.De Subcommissie heeft lnet

xing en der leerlingen gadegeslagen.De lessen worden ook dikwerf btjgewoond

plaatse woonachtige Leden der Subcolnmissie.

OIIOPXPII dO gpmaakte Vorde-

door een der ter

M AGELANG.

jaar minder geregeld plaats ,en liet dikAWjls veel te wenschen, hetgeen grootendeels moetworden toegeschreven aan ziekte onder de kinderen.De uitslag van het op den 9 Julbj gehouden examen was

gunstig, doch die van het besloten exalnen op den 24 Decem-ber was minder gunstig.

De opkomst ter schole had dit

IIJJ het laatste examen bleven van de 38 leerlingen J9 weg.De toestan4 van het onderwljs vordert voorziening.De onderwjjzer J. H. Beddigs werd tot Edukator aan het

gjjmnasium W illem 11I aangesteld (2) en in zljne plaats be-noemd L.. van &zz Bor Jr. laatst onderwjzer op wacht-geld. (3)

DJOKJOKARTA.

Op den 29 Jultj lzad het openbaar examen der sclzolierelllaats.PDe eersteonderwjlzer lton daarblj wegens zljn zie-

kelijken toestand ni et tegenwoordig zljn , daar IAJJ- reeds den19 Julij verlof had bekomen olu herstel zù-ner gezondheid tebeproeven in een gunstiger geacht kliznaat. (4)Ilet binnenlandsch verlof van ze& lnaanden genoerzden on-

echter

(1) sesluit der H. C. V. 0. dd. b November 18G2 no. 13/154.(2) Gouvernements bcslnit dd. 8 Februarj 1862 no. 16.(3) sesluit d Jr lI. C. V. 0. dd. 18 Februarj 1862 ne. 42/1454(4) Gouvcrnements hcsluit dd. 4 Scptcmlàcr 1862 no. 1.

8 7'

derAvijzer' toegestaan 9 ( l ) is op ltet einde des jaars nog lneteene yltlmnd verlengd. (2)Volgens lltetledeeling van den eersten' onderwil-zer zelf

was evenwel eene spoettige herstelling, niet te verwachten;zoodat de Subcollluti-ssie zich verpligt gevoelde olu aan tedringen (3). op eene spoedige vervanging ,, daarwljs èn d'e schooltucht in de laatste.ttjdèn veel te wenschenlieteneVerandering biij het onderwjzend personeel hebben in het

èn het onder-

afgelxpen jaar geen plaats gevonden..De opkolust ter schole gaf gqene aanleiding tot klagten.

Partihuliere .çc'J:/J ran lu. AL S/??zz?F.#-.gci/?re4 Dnfréttoia.Deze lneisjesschool telde gelltiddeld achttien leerlingen.llet onderwtjs hetwelk zich bepaalt tot de eerste gronden

van llet lager onderwtjs en vrouweljke handwerken , liet vol-.ens de rapporten#school bezochten ,. niets te wensehen..

der leden van de Subcoldunissie die de.

SOERAKARTA..Het gptal sclloolgaande

meerderd en wel lltetd1t jaar op nieuw ver-.

-32, zi.jnde het dubbele getal van dat ywaarlllede de vemllkeez-dez-ing het vorig: jaar plaats had.Mag dit als een verbltjdend verschijnsel aangemerltt worden,

eveneens kan gezegd worden dat de opkolnst ter schole ditjaar ook minder te wensclzen liet dan het vorige ja:'r, het-welk moet worden toegescllreven aan de aanlllaningen welkeden ouders in het belltng. hunner kinderen gedaan. werden.Door dhen ziekelijken toestand en het afsterven in de lnaanfl

April van den, eersten onderwijzer* Soeters ,. en llet opvol-gend overlj den in, Jtllj van den toegpvoegden onderwtjzervan den tzreeden rang, #. ttl/z A'faaslrinh.el , nog. kortelillgsuit A'ederland aangpltoltzen , werfl het jaarljlts te houdenexamen uitgesteld tot op den 23 Decenllaer.,

l'lag toch. nog- allezins bevredigen;genoemtl worden ,, en is dit voornamebjk toe te schrljven aanden Jjver van dell tweeden onderwljzer C.. #.. fte# kers; aan:

#..

De uitkomst daarvan

(1) Gouvernements. besluit' dd(2) > â *(3) Xissive S. C. V. 0. dd.

4 September 1862 no. 1.3 December 186: no. 8.

11 sovember 1862 no, 2()86/7.

*

kinderen is

88

wlen eene belooning van f 150 (een J/p#ert/ r9, y/f.ç guldenAverdtoegekend. (1)De oplnerking in het vorige jaar gedaan, oma raeer zorg

aan de ontwikkeling van het denkvennogen te besteden, be-hoefde dit maal niet herhaald te worden , daar voor die ont-wikkelir'g thans veel znoeite werd gedaan.De mutatie b1J- het onderwljzend persolleel bestaat in:de benoeming van J. Kunts' (2) die den 30 Junij zijne

betrekking aanvaardde.Zoolallg de voorgestelde

het hoofdsttlk wuitbreidingnog geen plaats heeft , kanstaan worden.

splitsing der school , waal.over bi-jran J:; ottderrlrtl'' '#'' is gesproken,met het aanwezig personeel vol-

Partihuliere .vcJ/// van Wfdp-vWt,r/?/- J. H. 2 . TF/IF'.Btj lzet einde van het jaar was nog in stand de school, welke

met 1 October 1861 werd geopend door A'Iejllvrouw J.. #.H . Tlrot@llet getal leerlingen, dat met den aanvang van dit verslag-

-aar 23 betlroeg,Jmet het einde des

vel'lninderde na eenige lllaanden en bedroeg'aars slechts zes leerlingen.J

l)e meden daarvan raoetheid , dat genoelude jufvrouwknoopt om hare school aan eene andere dallte over te doen ,hetwelk door bijzondere omstandigheden echter geen plaatshad , doch niettentia eenige ouders genoopt had lzunne kinde-

ezocht worden in de olnstandig-onderhandelingen llad aange-

ren elders onderwljs te doen erlangen.MADIOEN EX NGAM'IE.

Het afgeloopen jparden tot tevredenheid over

leverde in deze residentie allezins re-het onderwljs aan de leerlingen der

gouvernementsDe

lagere scholen zoo te Ngalrie als te AI' fzdï/dp.verstandsontwikkeling was een voornaaln streven der

leermeesters , en met beleid werd hierop gewerkt, zoodat opde gehouden examens bij alle kinderen die gunstige gevolgenwerden opgemerkt, dat ziJ volkomen hadden begrepen wathun Nva: onder&vezen.

(1) Gouvernement: beslult dd. 23 October 1862 no. 51.(2) Bealuit der II. C. V- 0. dd. 24 Xei 1862 no. 80/147.

I)e scholen werden goed bezochtvernaeerderde aan beiden.De onderwjzer D. S. de Jbzl.g bleef werkzaam aan de

school te Ngamie , terwjl de onderwdzer C. over de Linden (1 )met bevordering werd overgeplaatst en door den onderwtjzerW. r/14 der Lee (2) vervangen.

PADANG.

en het aantal kinderen

Gedurende het jaar 1862 heeft het onderwtjs op de beidegouvernexnents scholen , zonder eenige staking , geregeldenvoortgang gehad.

Gourernement' eernte lagere #cJ/4?.

Op het openbaar.examen gehouden den 21 Jultj en hetbesloten examen den 22 Decenlberzgn bljken gegeven vande goede vorderingen der kinderen en van de zorg waarmedelletonderwtjs geleid wordt.De besturend onderwljzer P. rczz Geelen : sedert ruim

zentien jaren aan de scholen van Padang werkzaam , bleefvoortgaan OPsturen.

eene bekwamewjze met j-ver de school te be-

ln de laatste maanden liet echter de gezondheid van denonderwijzer van Geelen veel te wenschen , hetgeen henl ge-noodzaakt heeft een rekest voor verlof naar Nederland inte zenden.De onderwtjzer H.

school werd benoemdGoedâart tweede onderwtjzer aan dezetot onderwijzer Munton' en vervan-

gen door den ondermeester b!j de Gouvernements tweede la-gere school L. A. E. lgzf/& ,- ook is tot kweekeling btj dezeschool aangesteld 2. de Tvrsc/ , ter vervanging van J. .A-.Dumont in 1861 op verzoek ontslagen.

Gonrernemen's fvpeef/e Iagere z*cl/fp/.

Het openbaar exalnen is gehouden op den 22 Julj en hetbesloten exalnen den 24 Decelnber.Ook over deze exalnina's kon de Subconzmissie hare volle

tevredenheid betuigen , vooral olkldat de meeste leerlingen

(1 en 2) Beslult der H. C. V. 0. dd, 25 Januarj 186: no. 6/145.

dezer :chool in olnstanzigheden verkeeren , welke liunnerverstltndeljke onturikkeling ongplnstig zijn.lIet onderwijs wordt lltet veel zorg geleid , zoodat de kin-

deren nlet lust enEr olltbreekt laj

of lkweelkeling ;

J- verJdeze scllool

werkzamn !*Zljn.*

illllller een (mdelqnfosterl1(Aj;groote getal leerlillgen is hetwegells

lneer dan wenschelijk dat die vakatllre worde aange! uld yllet

doch ebrek aan personen verllindert zlllks vooreerst.D e kweelteling #. C. 't,czz Daalen op zljn verzoek eervol

ontslagen s het'ft op ultilllo Alei deze school verllxten ,. en isin de lnaantl Juntj vervangen door den kweelteling. 31r. G.Iloa.

#/zr/?'â.'?///'cre scholen .

De Partikllliere ylliddagschool vltn den eersten onderwtj-zer btj de Gouvernelltents ttreetle lagere school J. J.tfe H'reyi-er telde in het afgeloopen jaar gelltiddeld 25leerlingeng welke belzalve in de vakken y an llet lageronderwljs , nog onderrigt genoten in de F ransche, deEngelscha en lloogduitsche taal, stelkunst en algallleene,esclliedenis.partikllliere nliddagschool van A'Iejufvrotlw .l. G. W.Ilerâoeif wordt bezocht door zestien leerlillgen, Tlleestal

. js .es.Jonge 111e JDe kinderen worden onderwezen in de vakken van het

6. DeJ.

lagel' onderwjs , de Fransche taalen vrouweljke llandwerken.FORT DE KOCK.

De opkomst der leerlingen ter schole was ook dit jaar ge-regeld en liet, bi-j uitzondering vall eellige gerillge ongesteitl-heid , niets te wensclzen.De uitslag vall het op den 15 December gehouden examenx

hetwellt publiek plaats vond , en waarblj schier alle ingeze-tenen tegenwoordig waren , was bevredigend.

De zalllenstelling van lzet onderwtjzers personeel onderging,eene verandering door het eervol ontslag op zjn verzoek vanden onderlneester F. H. van &,v.

PADANG PAXDJAXG.

De opkemst der sclzoolkinderen was dit jaar vrg geregeld.

91

llet openbaar examen heeft plaats gehad op den 3 Jtlljten overstaan van de Subcolnlnissie; het talrljk epkolnen vanlzet ptlbliek ' getuigde van ztjne belangstelling in het onderwgs.De Subcolnlnissie had alle redenen van tevredenheid over

hetgegeven onderrigt en de bljzonder gelnaakte vorderingender leerlingen.Btj gelegenheid van dit openbaar exanten hatl tevens de

inwtjding van het nieuwe sclzoolgebouw plaats ell werd deplegtigheid 's avonds met eene bj inteekening gegeven kin-derpartij gesloten.Bj besluit der Hoefdcolnmissie van onderwils (l) werd de

onderwijzer #. C. tfzl; Gâert van Soera6ag'a naar Padan.g'czzf/p'cpg overgeplaatst en de onderwljzer 0. E. Skzpzdzz teBataria geplaatst (2)De jongeling 0. l'F'. G. S/fcl werd aangesteld tot k? ee-

keling. (3)BENKOELEX.

Gedurende de laatste helft van ditschooljaar heerschtenep de hoofdplaats Benâoelen de pokken; hierdoor bleven veleleerlingen te huis , één kind overleed aan die ziekte.Ten gevolge dezer olltstandigheid besloot de Mubcommissie

olu het besloten exmnen bj het einde van het jaar niet tedoen plaats vinden.Het openLaar exazlven wasDe uitkomst hiel van was zeer

hadden aanmerkeljke#zich goed.

De toestand van hetdigheden in aanmerking

gehouden den 19 J'ulj.voldoende. De leerlingen

vorderingen gelvtaalkt en gedroegen

onderwjs was, bovengenoemde onlstan-genomen , voldoende.

PALEMBANG.

Er heeft geen openbaar examen plaats gehad , doordien hetonderwtjs gedurende dit jaar zeer gestoord werd door eenebesmettelgke huidzielkte der kinderen, waardeor het meeren-(1) dd. 25 Januayj 1862 no. 6/145.(2) :esluit der lI, C. V. 0. dd. 28 Decembcr 1861 no. 57/144.l3) A : . y 14 Xti 1863 no. 97/147.

92

deel is aangetast geworden. Het gevolg daarvan wag datl'erscheidene leerlingen voor langeren of korteren ttjd de schooll'loesten verlaten , en zich onder geneeskundige behandelingstellen.lntusschen ztjn de maatregelen om die huidziekte te weren

en te doen ophouden , door de tusschenkomst van den Eerst-aanwezenden oëcier van gezondheid met een gunstig gevolgbekroond geworden.Op den 3 Decelnber had het besloten exalnen plaats , het-

geen alttjd in verband lnet de oznstandiglzeden , voldoendeuitkolllsten nopens de vorderingell der leerlingen opleverde.De behoefte aan een kweekeling liet ziclz steeds gevoelen.

M UNTOK.

Deze nieuwe scllool werd geopend met tien leerlingen.llet getal gratis leerlingen bedroeg acht , meest kinderen

van militairen beneden den rang van oëcier.Hoewel het getal ltinderen dat op dezen oogenblik van het

onderwàjs gebrllik ltlaakt , gering is , bestaat er reden olll voorhet volgend jaar op eene toenalne der betalende leerlingen ,en alzooop uitbreiding van het onderwljs te hopen.Eenige ouders die hunne kinderen nog niet ter schole zen-

den . oTn de ondoellnatigheid van het gebouw, ttjdeltjk 1otschool gebezigdkennen gegeven , zoodra het nieuw schoolgebouw en de on-derwtjzersueoning gereed is. Oolt zullen alsdan eenige kin-deren van de distrikten van de school kunnen gebruik n'la-

wordende , hebben het voornelnen daartoe te

ken , indien de onderwljzer nanleljk genegen bevonden wordt,hen onder zijn dagelijks opzigt te nelplen , waartoe zijne vrj*ruillte woning de gelegenlzeid zal aanbieden.De 0p1:0111st ter schole van de leerlingen is zeer gere-

geld , en hoewel de Tneeste hllnner slechts eerstbeginnendenzjn , toonen ze veel 111st en Jjver, zoodat het geringe aantaldaardoor eenigzins wordt vergoed.Daar de school nog zoo kort is geopend heeft het voorge-

nomen examen b9J het einde des jaars nog niet plaats gehad,doch de President en Leden der Subcommissie bezoehten van

93

tjd totdat de

tljd de school , en mogten de overtuiging erlangen !onderwijzer zich naar behooren kwtjt van zijne taak ,

en dat de leerlingen , zooals hiervoren reeds is aangemerkt ,het onderwjs met lust en ijver bjwonen.Aanvankelijk ondervond de onderwjzer eenige moejeljk-

heid door zjne volslagen onkunde van de maleische taal ;doch langzamerhand verdwtjnt die moebjelijkheid , daar onder-wijzer en leerlingen elkander allengskens beter leeren begrtj-pen ! ook zonder het maleisch als hulpmiddel bj het onder-wjs te bezigen.

RIOUW .

De klnderen hebben, even als ten vorigen jare , de schoolmet ijver onderwljs heeftzich b!j het gehouden examen kunnen vergewissen van devorderingen door de scholieren gemaakt.Verandering in het onderwtzend personeel vond geen plaats.

bezocht , en de Subcommissie van

BANDJERMASIN.

onderwijs aan de Gouvernements lagere school te Band-yerzz?c/ïzê werd gedurende J862 geregeld voortgezet.Ofschoon de scholieren over het algemeen nog zeer jong

zijn , nlaken ztj goede vorderingen , de opkomst ter scholelaat * *WeIn'g te wenschen.De onderwljzer G. ran Aï// wordt btjgestaan door den

kweekeling 2. S. Tu)9. '.vcJ, die in de maand April ter ver-vanging van den kweekeling H. G. 2. van Bennevelt alszoodanig werd aangesteld. (1),Hetopenbaar examen met prljsuitdeeling had plaats op den

terwjl het besloten onderzoek den 28 November werd4 Jultj ,ehouden.#Beide examensleverden zeer bevredigende uitkorasten.

Ilet

M AKASSAR.Gouvernementn eerste Jc-gere school.

In het begin des jaars was de onderwtjzer #. B. trfz'lHeeâeren aan deze school werkzaam.

(1) Besluit der lI. C. V. 0. dd. 19 April 1862 no. 48/117.

9,1

IllJ- zl-jne benoenzing als onderwtjzpr te Banda ( 1 ) qverd hj-A-em-angen door den llreetlen onderyvlj-zer aan de Gouverne-*

l'lents derde lagere sclzool te Il7eltevreden J. C. T/zzzll-ozz (2)die zi

-jlle nieuwe fllnktie op den 29 Janllari-j aanvaard heeft.Overigens hadden er onder lzet personeel geene Inutatiënlaats.P1)e onderlneester en kweekeling Tnaakten vlijtig gebruik

uren 's weeks door den onder-van de lessen, die hun eenigewijzer worden* gegeven.Het openlaaar exaluen lletwelk tameltjk bevredigenfl was

en de prijsuitdeeling aan de leerlingen , hadden op den 9Jllli-j plaats , en werd op den avond van dien dag aan de ltin-deren van beide sclzolen een feest egef-el' , Waarvan de k-os-ten bestreden werden uit inteekeltingen der genleente te Ma-â/t-vev/zr.l-let op den 22 December plaats,1.)e opkolast ter schole der leerlingen was , enkele ziekte-

gevallen llitgezonderd , het geheele jaar door geregeld , oolclieten hun tjver en goede wil weinig of niets te wenschen.

M''at llllnne vorderingen betreft nlag laet niet verzhve-gen worden, dat deze btj den aanvang des jaars . tengevolgevan de zieltten en de aanhoudende mlltatiën van het onder-

wijzend personeel in de laatste dri e jaren, op geen zeer gun-stig standpunt waren.

besloten exalnen vonfl

Gotnrernement' z?rtcetfc lagere ,cJ4@/.

Deze school is gesteld onder de leiding van den onderwivj-zer 1v' . C. A//f/crzz?czz , die afgescheiden van de hulp des on-derlpleesters H. H. J. zYfc/.v en van den kweekeling -4. C.f'rrzwcr in llet laegin des jaars wertl btjgestaan door dentlreeçlen onderwljzer J. van #/?zz.Door benoelning van dezen tot onderwljzer aan de Gollver-

neluents lagere school te Probolingo werd htj vervangen door

(1) Couvgrnemcnts besluit (ld. 20 Beccmber 18.61 no. 34.(2) Bcsluit der II. c. V. 0. d(l. 23 Decenlbcr 1861 no. 57/114.

den onderssmljzer op waclltgeld J. 2. pl . ,./zAl Zölingen. (1 )Aan deze scllool is nog ti-jdelïjk toegevoegd de kweekellng

Jt:tn (le G- ouvernelllents lllgel'e school te Alaros C. 7:3. Aca',ollldat zijne dienst aldaar in verlaand met het veryninderd ge-tItl leel'lingen xklinder noodig werd geacht. (2)Overigens llatlden er onder het personeel geene mutatiënlaats.PHet openbaar exaltlen en de pqjsllitdeeling hebben op den

9 Jllltj en het laesloten exaltlen op den 22 Decelnber plaatsgela:ld , en waren de uitkolltsten dier exaltlina niet ongllnstig.llet schoolverzuiln zonder wettige redenen was dit jaarering.#'Veelvuldige ongesteldhezen waren echter nog al eens oor-

zaak, dat enlkele leerlingen sonls gerllimen ttjd van het on-del-ssri-l s#.lllaandea Ootober en N, 'ovelltllek toen

eval in deeenige kinderen de wa-

verstoken bleven , vooral u'as dit het

terpok-ken kregen. Gelukltig heeft zicl) deze ziekte maar toteen laelrekkeltjk gering aantal bepaald.Op llet gedrag der leerlingen viel op zeer enkele uitzon-

deringen na niets aan te Tlterken.

MAROS.

had plaats den 12 Jlllj en het lae-llet openbaar examenOP

De Ilitkomstsloten I 0 Decelltlaer.

af reden tot tevredenlleid.%ter scllole wasl)e opkolnst

der leerlingen goed.bevredig.'nd en het gedrag

BOXTHAIN.

De school staat onder de leiding van denlzet Nederlandsch zendeling genootschap H.llet ontlerwljs vond in het afgeloopen jaar geregeld plaats.De 0:1101,1st der killderen liet weinig te wensclzen.De vorderingen der leerlingen gaven over het geheel reden

tot tevredenheid.

zendeling vanG/?z#f?z,crzr#.

(1) Bcsluit dcr ll. C. V. 0. dd. 25 Jannarj 1862 no. 6/1.15.(2) )) S. )) 29 Xaart 1862 no. 22.

96

Bl$1A.

De school staat onder de leiding van een chrlsten scllool-llleester , die gebleken is volstrekt geene geschiktheid te be-zitten.De slechte toestand van het

colnlnissie aanleiding

doen (1), lzetwelk bjllandeling was.

onderwljs alhier gaf de 811b-oIn de Hoofdcoldlmissie een voorstel tehet sluiten van dit verslagjaar in be-

AMBOIXA.Gonvernements eerste pzgere scnool.

De opkolnst der sclzoolkinderen is vrlj geregeld geweest.Het voorgeschreven besloten exalnen, dat bevredigend was,

lzeeft in dithet openbaar examen tegenworden gehouden.

jaar plaats gevonden op den 25 Julj9het laatst van Decelllber zou

terwij l

De toestand van het onderwtjs mag als bevredigend wordenaangemerkt.Het personeel btj deze school is , sedert het indienen van

laet laatste verslag onveranderd gebleven, ztjnde alleen dekweekeling B. J. Lans , die inmiddels den vierden rang heeftverkregen (2) tot ondermeester bevorderd.

Golnrernementg tmeede lagere .vcJ@@J.

De opkomst der leerlingen ter schole liet weinig te wen-schen.Het voorgeschreven besloten examen , dat in deze school

mede zeer bevredigend is geweest, heeft in dit jaar plaatsgevonden op den 26 Julj , terwgjl het openbaar examen tegenhet laatst van December zou worden gehouden.De toestantl van het onderwjs in deze school mag al&

zeer bevredigend worden aangemel'kt.Het personeel is sedert het indienen van het Iaatste ver-

slag vermeerderd met een kweekeling terwtjl de kweeke-lingen A. H . 4)14 Gent en B. Soumokil, die innziddels den

(1) fissive dd. 20 November 1862 no. 84.(:) :esluit der Il. C. V. 0. dd. 7 Junj 1862 no. :6/148.

vierden rang hebbenbevorderd.Een der ondermeesters dienstdoende b!j de tlreede school

heeft tot herstel van gezondheid tmee maanden binnenlandscNverlof gevraagd en verkregen.

BANDA.

9/

verkregen (1) tot ondermeesters z4n

Onder de 89 betalende leerlingen op deze school ztjngrepen J9 kinderen van inlandsche christenen en drie vanthinezen, die achtereenvolgende door de Subcommiseie op desehool toegelaten, en bj toepassing van het bepaalde btj Gou-vernements besluit dd. 2 Mei 18 19 no. 2r, haar weder zou-

be-

den hebben moeten verlaten , doch waaromtrent de eubcom-ntissie het voorstel deed hen op de school te laten verblj-ven, uithoofde van den laoogen prtjs dien de ouders dierleerlingen op het ontvangen van onderwtjs etellen , en denoodzakeltikheidopgemelde klassen der bevolking jongelingen te vormen , diedoor kennis van de Nederlandsche taal als nlindere beambten te

welke er te Ilanda bestaat onder de beide

bezigen zgn.Op dit voorstel is ontvangen het Golwernements besluit (2),

waarbg-j de Hoofdconlntissie werd aangeschrevenm issie van onderwiqjsRegeringeigenlllagtigvan 7 M eisluit vervatte voorschriften voortaan stipt de hand te houden,zullende nogthans de bereids op de Gouvernements lagere

de Subcom-te Banda te kennen te even dat, de#

dat door de Kubcolamissieniet kon goedkeurenwas afgeweken van het Gouvernelnents beslult18.19 no. 2?, ynet tlitnoodiging aan de in dat be-

school te Banda toegelatennen en Chinezen daaropvolbragten leeftjd vrljwilligBtj bet sluiten van het vorig verslag waren op

te ltanda sleehts aanwezig 88 leerlingen, zoodat er eene ver-meerdering van 32 kinderen in één jaar plaate had. De ver-meerdering is volgens medetleeling der Subcommissie te dan-

kinderen van inlandsche Christe-mogen verbltjven tot z9J wegensde school verlaten.

de school

(1) Besluit der H. 6. V. 0. dd. 3 Junj 1862 no. :6/148.(2) Gouverncmcnt: Lcaluit d4. 21 Augustu: 1862 no. 12.

1

98

ken aan de ltzeerdere bekwaamheid en den meerderen ljvervan den tegenwoordigen onderwtjzer H. A. valt Seezcrep,als vervanger benoelldd (1) van den vorigen onderwijzer H.f/lerr/w, onder wiens leiding de school, zooals llit het aan-geteekende in het vorig verslagjaar bltjkt, in zeer ongunstigeolnstandigheden was geraakt.Op den 22 Decentber heeft een openbaar exalnen plaats

gehad, hetwelk door vele Lelangstellende ouders en voogdender leerlingen werd btjgewoond.Hoezeer de sporen llog niet geheel verdwenen waren van

het verval waaraan de school gednrende langen tjjd leed ,zoo was niettelnin bij alle takken van het onderwijs grootevooruitgang zigtbaar. Orde en tucht werden overal aangetrof-fen , en verkeerde het onderwijs in eenen sedert jaren nietekenden staat van bloei.Het onderwtjzend personeel werd nog vermeerderd door de

aanstelling van een tlreeden onderwljzer (2) D. 1G.v.vcr , olangs als onderwtjzer voor de Oost-lndische dienst uit A-etèr.Iand aangekolllen.

TERNATE.

Het onderwijs aan deze school heeft gedllrende dit jaaronafgebroken en zonder eenige stoornis voortgang gehad.De kinderen kwanlen over het algelneen redeltjk trouw ter

school, en bleven zelden dan wegens ongesteldheid te hllis.Het openbaar jaarlijksch examen zou a1s gewoonlijk in de

maand Decelnber plaats vinden , doch daar.van latere gelegenheid ter verzending, hetdien tijd llloest worden ingedienddaarvan hier

ger,daarentegen wordt

eene melding gemaakt , en zulks even a1s vroe-eerst in het verslag over J863 worden opgenomen , doch

aangeteekend , dat het jaarlijksch openbaarexamen gehouden op den 22 December I 86l en het gewoonhalfjaarlijksch besloten exalnen op den 20 Junij is gehouden ,en de uitkolllsten allezins bevredigend waren.Niettegenstaande er groote lnoeijelijkheid voor den onder-

wegens gebrekschoolverslag vöör

zoo kan van den uitslag

(1) Gouvernements besluit(2) Sealuit der lI. C. V.

dd. 20 Becember 1861 no. 34.0. d4. :9 sovemher 1862 no. 63/15 4.

99

wtjzer bestaat zoor dat vele, ja btjna al de ouders de Neder-Iandsche taal niet kunnen spreken, en de huiselijke opvoe-ding der kinderen zeer veel te wenschen laat , was de toe-stand van het onderwijs toch bevredigend en toonde aan, datde onderwljzer met Jjver werkzaam is.lltj de hoogere klasse vooral bespeurde de Subcomlnissie

bltjken van vooruitgang in het lezen en .rekenen.Op verzoek van den onderwijzer om hem eenige hlllp toe-

tevoegen door het plaatsen van eenen kweekeling op de school.verlnits het laelnop den duur onmogeltjk was alleen het on-derwljs in de verschillende klassen en afdeelingen geregel4te kunnen besturen, werd bij besltlitztjner beschilkking gesteld 'lF'. T. U. ffrecv-.çe/cr, welkeplaatsing nader is goedgekeurd. ( l )

der Subcolnlltissie te

M ENADO.

Gedllrende de maanden Maart en Aprll was de opkomstder leerlingen zeer ongeregeld , hetgeen toeteschrljven was aanheerschende koortsen . waaraan één leerling overleed.In de laatste helft des jaars was de 0p1:0141st zeer goed.De Sllbcolnnlissie van onderwtjs had alle reden van tevre-

denheid over den goeden gang van het onderwijs.llet zollde volgens

lijlt ztjn , dat ook nog een Ellropeesch ondermeester aan die*school werd werkzaallt gesteld.ln Allgtlstus lzad het openbaar exalnen lnet prljsuitdeeling

de Subcomnlissie evenwel zeer wensche-

laats.Pl'let gaf ruillle stof tot tevredenheid ; vooral de hoogste

klasse gaf bewijzen van de onvennoeide vltl-t en den tjverdes onderwjzers y als ook van den gunstigen aanleg van veleleerlingen.Het besloten examen had plaats in Decelnber.

TIM OR.De leerllngen op deze school worden onderwezen

gewone vakken van het lager onderwtjs.Zangoefeningen worden geregeld gehouden.

(1) Besluit der H, C. V. 0. dd. 26 Xei 1862 no. 29/128.

in de

100

llet Jaarltjksch openbaar examen vond plaats den 30 Jungen het besloten den 30 December.Van belangstelling der ouders is dit jaar voor het eerst

bj het openbaar examen iets geblek-en door de tegenwoor-digheid van enkele hunner.Een kweekeling is toegestaan met nalne J. 211. Holliger.

Htj geniet dagelijks , afzonderlljk onderrigt van den besturen-den onderwgjzer.

101

B922B STEE 111.S T A A T van het Schoolwezen onder de In-

landsche Christenen. ontleend aan derapporten van de onderscheidene Sub-

com m i%iën van Onderwks.

Inlandscâe f'lrfzzepyclppl te Depok.

De school te Depon werd in 1862 door 58 leerlingen ge-trouw bezoclat; over het geheel genomen hebben zj bevredi-gende vorderingen gelnaakt.D e vakken van

32 leerlingenm et arabischehet eene in het andere letterschrift en het rekenen tot en luet

onderwls waren voor de hoogste klasse ,tellende , het maken van opstellen , het schrijvenen latjnsche karakters , de overbrenging van

eenvoudige voorstellen uit den regel van drieën.Verder zjn , bJJ- wijze van proefneming , aan de nzeest ont-

wikkelden eenige grondbeginselen van wiskllnde en natuur-kundige aardrgksbeschrijving onderwezen , en de door hen ,die vakken betretlbnde gemaakte opstellen , gaven de over-

dat zù- voor degeljlt onderwjs niet onbevatteljktuigingschellen.ln de tweede ltlasse , met :4 leerlingen , bepaalde zich het

onderwgjs tot lezen , schrjven , rekenen en beginselen vanaardrljkskunde.De derde klasseontving onderwljs voor de letterkast.De meester W. P. Lc?zrez?.v en de ondernteester J. tc?frepy

vervulden behoorljk hun pligt; echter bljft htln onderwgjshoogst werktuigeljk , en zonder de leiding en het toezigt vanden zendeling-leeraar J. ll. P. F. Gpzz#r#'/ zoude het wei-nig vruchten opleveren.

1@2

AMBOIXA.

Ugt het verslag van den sehoolopziener te Amkot-nas dellheer 1). A'. J . llosnott, wordt korteljk het navolgende over-genolllen ;

Instit'ltn t mczl Je/ Akderlandech Zczlt/eflzw Genootscbap.

Aangaande het lnstitunt ter opleiding van Inlandsche on-derwijzers valt lnedetedeelen, dat in den loop van dit jaarJ2 kweekelingen tot onderwljzers werden aangesteld s en weleen vqit' al voor rekening van het Gouvernelnent, voor deZuid-Avester eilanden ; zes anderen op aanvrage van den re-sident van Timor-Koepan.g , alynede voor rekening van hetGouvernement en éJn voor de Genootschaps-school te WaajOP Amnon ter vervanging van een enootschaps-meesterq die%op zljn verzoek in 'slands dienst overging. Zes en twintigleerlingen uit de voorbereidingsschool vielen in de termen olpkte mogen mededingen naar de daardoor in het lnstitullt ont-stane vacatures.

vergeltjkend exalnen ,Een in alleopzigten streng en onpartijdig

hetwelk niet lninder dan .18 volle da-gen werd voortgezet, deed uitspraak ollltrent degenen diekonden worden opgenomen.ln het lnstitllut zelf was de gezondheidstoestand geheel

bevredigend ; onder de adspirant-kweekelingen echter heerschlein vrtj hevige mate de zoogenaalllde berrie-herrie , waaraaaéén hunner bezweek y en vele anderen in nleerdere of min-

dere znate werden aangetast. llet waren vooral jonge lnen-schen van het eiland Nolt-vgalaltt af kolnstig, die meer dananderen van deze gevaarltjke ziekte ha dden te lljden.Het aantal kweekelingen op het lllstittzut bedroeg in llet

afgeloopen jaar J20 , waarvan 30 geheel voor rekening vanhet Zendeling Genootsclzap.

.BJJ-*dd. 16 Augustus 1862 no. 8 , werd aan den hoofdonderwtjzervan het Instituut toegekend eene premie van f 600 voor hetzamenstellen van een maleisch leesboek, hetwelk thans voor

besluit van ZJJ' neExcellentie den Gouverneur Generaal

'slands rekening, onder den titel van: Kita6 .p:-lcn-c-czzgutla zclc/l'e?l anaâà-anaàâ midran t&'?//?/?r+?,/?z?r Afp/ffâlw

103

etc. wordt gedrllkt. Op verzoek van den schrll-ver zal dezeprelktie worden uitbetaald in ltjnwaden , olll door den hoofd-onderwi

-jzer tevens schoolopziener voor de lnlandsche Chris-tenscholen, btj gelegenheid zijner inspectie-reizen aan de meestijverige leerlingen te worden uitgedeeld.Drttkpern mcz? net zA ederlandncâ Zczlf/ell/l

.g G enootacâap.

ln het belang van het volks-onderwljs bewtjst deze druk-Pe1*s .durend

hoezeer dan ook tot dtaverrebekrompen ingerigt, voort-goede diensten.

Aan het lloofdbestnur van het Nederlandsch ZendelingGenootscllap ztjn inukiddels de noodige voorstellen gedaan oluaan deze zoo nllttige inrigting belangrijke uitbreiding te geven ,hetgeen vooral dringend noodig zal wezen, indien goedkeu-ring wordt verleend op het daartoe gedane voorstel om eeneniellwe Bijbelvertaling, thans door een der Alnbonsche Zen-delingen ondernolàlen , voor rekening des Genootschaps te de-zer plaats te drllkken.Ilet Averk door deze boekdrukkers geleverd , hoezeer aan-

vankelijk gebrekkig, wordt gaandeweg beter, en zal bj lueervoldoende lltllpldliddelen langzamerhand beter worden.

Gouvernementnncâool te Hative-nenaar.

Over het geheel genolnen valt ook weder dit Jaar overdeze school veel goeds te berigten. Bljkens het gehoudenexalnen waren de voortdurende vorderingen der geregel;schoolgaande kinderen geheel bevredigend.Geljk in vele andere gemeenten liet echter ook ln deze

de opkolnst der kinderen veel te wenschen, en is er in ditopzigt bljkbaar achterllitgang te bespetlren. Door den school-opziener wordt bij voortdlzring geklaagd over het schoolver-zuiln der kinderen: waarolntrent hj het volgende meent temoeten aanteekenen.Het is ongetwtifeld voor de ambtenaren , belast met de

handhaving van het schoolreglement, eene allezins onaange-name taak oyn gedurigltjk en telkens op nieuw te moetenstraffbn en boeten opteleggen 9 ook van de zoodanigen waar-omtrent de overtuiging bestaat, dat ze bezwaarljk kunneu

104

worden voldaan. Alaar zoo ergens dan is het vooral hlernoodig.Toen in het jaar 1856 het nieuwe Schoolreglelnent werd

ingevoerd en aanvankeljk met ernrt gellandhaafd , viel er wel-dra niet meer te strafl-en en te beboeten. De kinderen kwa-ynen geregeld ter school en alles ging den ordelijken gere-gelden gang; naauwelgks echter werd de strenge toepassingder schoolwet meer of znin losgelaten, of er kwam verslap-ping, verqaauv'ing en maerkbare achteruitgang.Iloch opdat het bljken xnoge hoe dringend noodig de zorg-

vuldige handhaving van eenmaal ingevoerde reglelztenten is,zoo zal het niet overbodig wezen dit eenigzins nader te om-schrjven en met ctjfers aan te wjzen.Bltjkens de door den schoolopziener naauwkenrig nagegane

aanteekeningen van den schoolzneester W . A'*o9 W, waren inden regel niet meer dan ) der schoolpligtige kinderen aanwezig.Vermits nu btj het reglement zekere boeten zjn bepaald

voor de kinderen, Avelke zonder verlof van de school afîve-zig blljven , zoo is het gemakkeltjk nategaan , dat de geld-som als zoodanig verschuldigd , tot een ctjfer is gestegen tehoog , dan dat de ambtenaar daarmede belast die strengeljkzoltde hebben klmnen invorderen. Immers van af de maand

nietdes vorigen Jaars tot en met heden beloopt deze boeteminder dan f 476.21 volgens de ltjsten van den eersten on-derwijzer alleen , en deze gevoegd btj die van den tweedenonderwljzer in diezelfde school ten bedrage van f 44l .61eeft eene solrt van niet minder dan f 91/.82.llet ligt derhalve

doenlj k is onz zoogeheel voor de hand , dat het schier on-belangrljke geldsonlmen ep eens van eene

arme bevolking in te vorderen , en desniettemin heeft de on-dervindingdat het beginsel in art. 30 van het sehoolregleynent gehand-haafd, onmogeljk kan worden losgelaten. MTare er derhalvenaauwlettend voor gezorgd geworden , om met het einde vaniedere maand de schoolboeten strengeljk intevorderen, danzondende scholen erongemean bj hebben ge&vonnen,en de

Jaren overtuigend beqvezen ,

schoolboetengeen bezwaar ztjn geweest.dere ook maar ecnigzins aannemeljke reden , om eenig kintl

lmlners wordt ie-

sinds eene reeks van

105

niet ter school te zenden ,of voogd wetende , dat htibeboet wordt, zou er voorechtlldigis medegedeeld ,schier alle anderen , weshalve ook op deze olnstalzdigheid op-zetteltik door den schoolopziener is gewezen geworden , in dehoop dat zulks de gewenschte verandering voor de invorde-ying der schoolboeten ten gevolge znoge hebben.Naar omstandigheid is overigens de school van Hative in

bevredigenden toestand.

ereedelijk aangenomen en de vader#bJJ' nalatigheid zonder verschooningzorgen zich niet aan làligtverzldillz

te maken. Hetgeen ollltrent de school van H atirekan als 3naatstaf beschouu'd worden voor

Gouvernement, zclfy/'f te lf/pf.vzcpïrc.

Aan het hoofd dezerIluvaè. Htj had voor

school staat de onderwi,jzer Câ. L.zijn aandeel in het onderwbqjs over

het afgeloopen jaar I 31 leerlingen. De opkomst dezer leer-lingen was over het algemeen bevredigend en zelfs beter danvoorheen.Volgens dg schoolrol bedroeg de verschuldigde boete van

? Januarj tot en met SeptelllLer f 287.25.De lnedehelper dezer sclzool Pattiasina, in der tljd op

zl-jn verzoek bj deze school gpplaatst, werd benoemd als be-sturend onderwjzer voor de school te Hzz?clcpl' op Ceram en

door den ie klasse J. Pelamonia.vervangen onderAvlzer derlleze heeft JJ4 kindezen teonderwtjzen.De verschuldigde boete voor de leerlingen van den 2den

onderwljzer bedroeg over het loopende jaar y' 219.20, dus tezamen voor deze school .#' 506.45.Deze school allnede geheel onder het bereik liggende van

den schoolopziener, werd zoo dikwerf mogeltjk bezocht, enkanaangaande den tjver der beide onderwt:zers de beste ge-tuigenis worden afgelegd.

Gouvernementn 'clp/l te Afardina.

Deze school is voortdurend in den meest bloegenden toe-stand, en de onderwljzer der 3e klasse Iltsa â/z'c een uit-muntend onderwjzer. De opkomst der leerlingen liet weinigte wensthen, zoodat deze school, die voorhevn zooveel nweite

106

veroorzaakte, tllans tot eene der beste mag Brorden gerekenz.ln ieder Arak van onderwiis kunnen van lnaand tot Inaand*.#

verblijdende vorderingen worden opgelnerkt en naar het schtjntwerkt de school tevens glznstig op de ouden van dagen terllg.llnlnels was voorheen de halsstarrigheid van de burgers vanv'Hardih'a tot spreekwoord geworden , terwjl thans daarente-gen alles ordeli

,jk in zjn werk gaat , en de avond godsdienstoefeningen dl Ilk worden bezocht.Niet slechts werd gelaeel op kosten der bevolking eene

rui,ne en zindeli-jlte school gebouwd , lnaar ook eene nieuwesclaoollueesters woning gelleel voltooid.MTegens de voortdtlrende

werd hell' op kosten vandoor den schoolopziener toegevoegd één der oudste leerlingenvan het lnstitllut, die onder de leiding van R isa â//rrz tevensgelegenheid vindt oln zich te oefenen in het practisch on-derwi

-

-js. Er zi.l-an onder de leet-lingen dezer scllool , die eene

eesterlijke laand schrijven.R1'1. .

ziekelijkheid van den onderwljzerXederlandsch Zendeling Genootscllap

Gourernements 'vcl/// le Sfp-/z #'J alan.Een schooltje van weillig beteekenis , onder dell onderwiqj-

zer der 3e klasse J. J/. i'Vatt'nhilimltal, tellende over het afge-

loopen jaar slecllts J6 leerlingen.De opkolltst der kinderen was over het geheel goed , en

de geldlaakte vorderingen talnelijk wel.Goltrernemenla .vcJ/// te ffczc/crtz'.

De onderwi-jzer J. H. S/?zw,?â/',J werd van de vierde tot dederde klasse bevorderd. Onder de 8J leerlingen ztjn er 33die goed en vloeijend lezen en ook in de andere vakken vanonderwijs vorderingen hebben genzaakt.

Gonvernementa .vcJ//J le AQ1'/d.

In de Inaantl Alaart werd de onderwljzerHoetoemoerie a1s besturend onderwijzerVan .

geplaatst. De school telde over het afgeloopen jaarlingen, waaronder slechts ## die goed en .16 die nog eenig-zins gebrekkig lazen. De opkomst der kinderen liet te wen-schen', zoodat volgens de schoolrol de verschuldigde boete

in deze school66 leer-

over de laatste 7 lnaanden bedroeg y' 47.11.

der ie klavse

107

Goltrernentent, .vcJ&// te A'zptpg.

Deze scllool heeft in den loop des jaars een groot verliesgeleden , door het overlijden van den onderhvijzer der .ieteklasse S. J. Kagktdoe. Door den schoolopziener werd tjde-ltjk in de opengevallen vacature voorzien # en haeft dus de ge-regelde loop van zaken niet geleden.Onder de leerlingen waren er 80 die zeer goed lazen.

Gouvernementn 'çcl//? te A'zzlrz.

De school staat onder de leiding van den onderwijzer deree ltlasse /l. S. AI aâatila en is voortdurend in goeden toe-stand.

Gouvernements qvcl/// te Sbeâ/erïpz.

Een onbeduidend schooltje onder den onderwljzer der 2eklasse lu. P . Tc& J/'?/v , tellende slechts J2 leerlingen.zevental dezer kinderen leest redeljk wel , in alle anderevaklten ztjn ze b1j andere scholieren vergeleken , zeer ten

Een

achteren.Goztrernementg ycl//? ze Aecl/zrg''.

Deze sehool, allnede van weinig beteekenis, staat onder deleiding van den onderwijzer der 2e klasse 31. P. A:?z//:?#tz:?.Onder de J9 kinderen worden er J2 gevonden die vrlj goed

lpzen.lllaken.

Al lzet andere is te gebrek-kig om er lttelding van te

Gauvernemenla ,cJ&// te #/ye//p.g.Aan het hoofd dezer school staat de

Ilisahotta , die in den loop van2e klasse werd bevorderd.Als schooluteester, tevens belast met de leiding der open-

bare godsdienstoefeningen en de verdere zorg der gemeente .heeft hj onder de zedeltjk diep gezonken bevolking eenezware en tot dusverre ondankbare taak te vervullen y en vee.te lj den van denhet kaznpongs-hoofd.Van de 40 leerlingen y die in het afgeloopen jaar de schoo

bezochten, zdn er J9 die goed lezen en is over het gehee,genomen de sqhoel in gocden staat.

tegenstand en geheime tegenwerk-ing vax

onderwljzer J. A.*dit jaar tot schoolTlleester der

108

Gottrernettlentsncàool /c H oetoemoerie.

Deze school staat onder de leiding van den onderwllzerder 3e klasse J. Il. l-czz&J'#', bjgestaan door een hulp-on-

hebben catechetisch onder-van Brinh.wijs

ln het gezang zjneoefend ,#

oed#oed en naauwkeu-dat ztj de gezangen

rig uitvoeren, maar ook in het practischoed op de hoogteeenige volksschool in iîuropa heeft gezien.

gedeelte ztjn ze vrgvjbeter dan de schoolopziener dit ooit ia9

Ook het koraal-

de kinderen almedeviersteznznigniet alleen

gezang gaatln de reltenkllnde

uitTnuntend.kinderen gevorderd tot de be-

volgens de handleiding

derwijzer.N'iet lninder dan 75 kinderen

zij n devan drieën.handelingk van den regel

Door den eclzoolopziener zbjn uiten grillbls , die voor rekeninglnlandsche scholen ten geschenke gegeven worden.Niet alleen de school maar ook de gemeente zelve te Iloe-

z/cv?ocrle is in uitmuntenden toestand ; de meesters roemen

.hkderland ontboden legenvan het Gouvernelnent aan alle

xeer de lnedewerking el1 den goeden wil van schier alle in-ezetenen ten opzigte van kerk en school, en worden dègodsdienst-oefeningen niet slechts des zondags maar ook in deweek druk bezocht.

seho:en ln den om trek vau de baa: van A m bon.

Langs den zoont van de baai van Ambon zjn e@ inland-sche sclzolen , als volgt :

Gouvernementsncâool te Wzz?cl/e-v/e.

De school te Amanoeeoe verkeert onder den onderwtjzerder 2e klasse E. P. S/vza/âïl in bloejenden toeetand, Zdnhelper A-anloâg.'' werd in den loop des jaars overgeplaatstnaar de Zuid-ooster-eilanden , en vervangen door den onder-wjzer der 4e ltlasse 2. J. Tcz?rz-vc 'e.In schier ieder opzigt hebben de kinderen goede vorderin-en gelnaakt, hetwelk onder anderen daaruit blljkt , dat vande JJ8 kinderen 9J lezen. Zonder dat het noodig zal wezemoyn van alles te dezer plaatee aanteeltening te houden , kan

109

worden medegedeeld, dat deze school alntede tot de xeergoede des eilande kan Avorden gerekend.

Geuootecâapnncâool te Galala.

Ofschoon het door denin alle deelen voldeed enmoesten worden gemaakt ,men de school in vrj goedenkinderen nog al vrtj goed.

schoolopziener gehouden examen nietden meester eenige opmerkingenzoo is toch over het gcheel geno-

toestand N en de 0:1t0111st der

Gouvernemetltgncâool te H along.

De onzerwjzer der 3e klasse P. D.school in vrj gunstigen toestand ; welder kinderen vooral

Lilipalv- - houdt zj-neis waar liet de opkolnst

doch kan luen ouderslen, daar toch ten deele de leerlingen tot deze school behoo-rende op vzs grooten afstand wonen , en de school, vooralb!j hoog water, niet kunnen bereiken dan langs een moeje-lijk en niet gevaarloos pad.Er waren e0 leerlingen die goed lazen, en naar evenredgg-

heid gevorderd zjn in alle andere vakken van onderwjs ,overeenkomstig de tafel van werkzaaluheden.

gedurende den regenqjd veel te wenschen ,noch kinderen dexwege al te hard val-

Gettootncâapucâool te Lata.

Onder de leiding van den door het Nederlandsch Zende-ling-Genootschap in deze gemeente bezoldigden onderwijzerIu' . Panusama is de school en gemeente zeer vooruitgegaan.Onder de 95 leerlingen ztjn er 55 die goed lezen.

Genootnchapancâool ze Negerg'-lama.Eene zeer goede school onder de leiding van den onder-

wdzer J. D. Feptfï,.vc.Genooucâapancâool te Waag. 'Jer/.

Aan den onderwjzer J. Tanamal is het tot dusverre nogniet willen gelukken om zjne school opde hoogte te bren-:en van die zjner alnbtgenooten. Vermits ook het laatstgehouden examen onbevredigend aiiep, werd den onderwljzertoegevoegd een kweekeling van het Instituut des Genootschaps,

110

en alhoeM'el sints dien lljd nog geen geregeld exalnen werdgehouden , schjnel) toch de zaken veel beter te gaan.

Genootschap,v z'cl/tp/ te #/â',.

Deze school staathoezeer dan ookin goede orde. ln

onder den meester J. A /zpv-vczzlc en is.op lang na geen uitmllntende,weerwil van de twisten en kibbelartjen ,

nogtans

waarlllede de onderwijzer van tjd tot tijd te kalnpen heeft,gaat toch de school en gelneente eer vöör dan achteruit. M/aarhet den onderwijzer aan voldoende bekwaalxtheid ontlareekt,wordt daarin door de toevoeging van eenen kweekeling voor-zien , die er dan natuurlijk zjne eer in stelt, oln zoodanigeichool lllet de anderen op ztjn nzinst gelgken tred te doen,zbuden. Msetende dat de schoolopziener hen onveruracllt over-valt o1n exanlen te houden , wordt er gezorgd dat lllen tenallen tljde gereed is.

Gollrernements z'clof?/ le fl/c#?cl tiga.

Gelijk reeds nleerlnalen werd berigt! had men voorheenedllrende eene reeks van jaren veel te worstelen Tnet deVschool te Iloemaâ fï4'c ,. alle aansporing, alle naauwgezet toe-zigt van den schoolopziener scheen op de botheid en stolllp-heid dezer kinderen af te stlliten. Door eene gelllkkige kellsvan eenen meester ( C'. k1;v,v?czz?v) kwam in dezen staat vanzaken eindelljk de gewenschte verandering, zoodat thans dezeschool niet lneer aclzterstaat bj anderen , die tot de zeer goedeeacht worden te behooren.

Gourernements 'vcl/p/ te ./.1//:/,.op daartoe gedaan ver-

zoek overgeplaatst naar ff/tzpcr/' an op Ceram , en de school-meester S. Hltiom als zljn vervanger aangewezen.Door de gedurige ziekeltjkheid van den vorigen onderwtjzer

llad de school bltjkbaar geleden. Onder de 7: leerlingenwaren slechts J# die vrj goed konden lezen, en zoo allesnaar evenretliglleid.

De meester J. H . Jf.?z.vz/zz??z werd

Goltvernements tvclpp! te Lili&ooi.

Geltjk in het vorige verslag werd bekend gesteld haddener verwikkelingen plaats tusschen het kalnponghoofd en den

schoollneester, zoodat deze laatste y'erlllaatst llloest worzen.De onderwijzer D. P. Tpzz?c.vt'z?/?zp nu is in den loop van

dit jaarder 8ehulponderwljzerDe school was lnerkbaar

epensioneerd en vervangen door den onderwijzer# .klasse l'Iatnlapel'u:a , aan wien werd toegevoegd de

1I'r. S'Jzpfzvpz?.achtertlitgegaan , zoodat van de

J03 kinderen slechts 24 konden lezen, en nog op lang naniet onberispelijk.Van de twee jellgdige onderwljzers , thans aldaar werkzaam,

wordt A-erM'acht , dat zij de noodige inspanning niet zullenontzien , oln zich behoorli.ik van hunnen pligt te kwjten ende school op hare vroegere hoogte van bloei terug tebrengen.

ktene G/?ztrcrpczzle/?/.ç- en eepe Genoon-vcâapa ,cl/plte H/&tpg.

valt niet veel te roelnen. Ook tlaan.er vele kinderen, die zeer onre-

Over belde scholennog , geltjk voorheen , zjngellllatig de school bezoeken.De Ilitgebreide bosschen tot dezenegorlj behoorende, met

velerlei vruchtboomen, hebben ltleer aantrekkeltjks voor hen,dan de negorij scholen ; van daar dat de klagten der beidellteesters over onregelltzatig school gaan steeds voortdtlren , ende vorderingenbetere scholen.

der kinderengeen gelljken tred houden nlet

Er waren op de Gouvernelnentsschool sleehts 30 kinderendie taldleltjk goed ltonden lezen. De Genootschapsschool teldeslechts 22 leerlingen die goed lazen.

ëeho:en op het @ostelAjk gedeelte van hetelland A m bon.

Gourernlemelttsncâool te #c.v.vJ.De schoolmeester dezer

Banda , on1 door één derte worden. De gehoudeneend dan voorheen.

negorij RL i'c//cz?'l vertrok naaronderwijzers van d$- $. r vervangenexalnens waren lllinder bevredi-

Gouvernementsnchool zc Soelie.De opkomst der kinderen was over het geheel genomen

vrij goed ; slechts eene enkele maal bereikte de lnaande-

lijksche boete f #,5p,- in tlen regel was dit veel minder en 5nlaanden lang in het geheel niets.

Gouvernementnncâool ze Tial.

Een onbeduidend schooltje met slechts 39 leerlingen onderden onderwljzer D. A . Loâolloâ. Van de 39 leerlingenkonden evenwel meer dan de helft tamelijk vlug lezen, hoe-zeer dan ook de vorderingen in andere vakken niet veel tebediden hadden.

Eene G/?lrdrz?e#lczd/z- en eene Gezz//pclcwzzcl//l

te lFcc#'.

Aangaandeonderwljzers door anderen werdenManztpan'a erlangde ztjnwerd overgeplaatst naar de Genootschapsschool te Hila. Inplaats van den eersten werd aangesteld de onderwljzer dereerste klasse Alugtammn. llet laatst gehouden examen inde Gouvernementsschool, toen nog onder de leiding van 71a-#? ?f.#q##J,voldeed in geenen deele; dat in de Genootschaps-

svelverdiend

hool daarentegen xvas in hooge mate goed.scDe schoolopziener hoopte op zjne inspectie-rels andermaal

deze negorj aantedoen , om zich te overtuigen of vooral deGouvernementsschool onder de leiding van Jluntamm. dit-

deze scholen valt aanteteekenen , dat beide de

vervangen.ensioen en Ririman'eP

De lneester

maal is vooruitgegaan.

Renidentie Hila (eiland Jê?lJpz'.)

In de residentie Hila , voor het overige geheel door Mo-halnedanen bevolkt, zjn twee kleine scholen aanwezig, uit-sluitend voor de kinderen van inlandsehe burgers.De Genootschaps-onderwijzer J. ;'c'/@J&J#' was gedsvon-

gen. wegens gedurige ziekeltjkheid , zljne overplaatsing naarlzet eiland Saparoea te verzoaken, hetgeen hem werd toege-

staan. llj werd vervangen door llirima&ne.

1 1 3

Gotteernementaachool te Laz-ieje.

Aangaaude het schooltje te Lar,ieke onder den onderwgzerP. 2. Lalopoea valt zeer weinig medetedeelen. De mees-ter heeft niet te klagen over de opkolltst der kinderen. Evenals vaneenige andere bejaarde onderwdzers dezer afdeelingkan van den meester niet veel v'orden gevergd; -- ten be-hoeve van eenige kleine onbeduidende schooltjes kunnen zjaangehouden Avorden s om hen dan eerlang een Avelverdiendpensioen toeteleggen.

Xnlaudsehe Chrâstensehllen @> he1 enand Waroek@.

Het eiland Haroeko bezit in het geheel zeslen, allen voor rekening van het Gouverne' ment.

ten Je eene school voor de tAvee negorden Ilaroeâo enSameth met 'onderwdzers , ztjnde de opperschoollneester C.M. Scv&v.ç.v.#, - met den hulponderwljzer W . M. A.&z?p4J?4fv.Het daar ter plaatse door den schoolopzlener gehouden exa-

men gaf getuigenis van bevrcdigende vorderingen.ten 2e de school te W annoe met 58 leerlingen onder den

ondermeester der 'e klasse J. S. l7/!)W.Ieerllngen onder den

onderwljzer der 2e klasse L. J. sec?zwrvvp , bjgeztaan doorden hulponderwtjzer F. d. Teltttla.ten ie de school te Hoelalioe met K8./ leerllngen onder

den onderwtjzer der Je klasse C. JJ' uatamn , bjgestaan doorden hulponderwtjzer P. A??'z9' 'alltlr.ten 5e de school te Karioe onder den onderwdzer der Je

klasse J. L. Mfcfziz/lepc met 52 leerlingen.ten 6e Ozzlft onder den

ten #e de school te A&oroe met ###

met J38 leerlingen ,onderwjzer der :e klasse M. W. Jrc/czvzczz, bjgestaandoor den hulponderwjzer #. D. feïliz/e.Uit deze opgave blijkt dus dat het eilantl Haroenoe in

zljne 6 scholen heeft 755 leerlingen met d0 onderwdzers. Aandie onderwtjzers wordt 's maands voor 'slands rekening uit-betaald y' J62 , ongerekend hetgeen ieder jaar aan schoolbe-heeften en geschenken in kleedingstukken wortlt verstrekt.

-

jj4j

de school te

Christeu cho-Z iJ- zj n :

1 l zl

'nlandsehe Chr#stenseholen op de e#landenpaparoeaen loessalaut en op de Zu:dkust van Ceram .

Ten aanzien van deze scholen wordt verwezen naar denltaat Lett. H.Alleen de volgende bijzonderheden verdienen vemnelding.Saparoea 3llet 273 leerlingen onder drie onderwi-jzers,

zljnde de opperschoollneester J. H. l-cz?//J#' bijgestaan doorde hulponderwjzers K. pWr???vâ?//?/ en D. P. Sï.f?Jc#W.Het daar ter plaatse door den schoolopziener bj gelegen-

lzeid zljner dienstreis gehouden exalnen viel in meer danéén opzigt niet gunstig uit. De onderwljzers deswege ernstigonderhouden wordende , klaagden over de slechte opkolnst der

dan trouwens de schoolrol ook maar al tekinderen , waarvanzeer getuigenis droeg.De vorige onderwl-jzer in de negorij Bootj- lyloest tot ont-uit de dienst worden voorgesteld . Op zijn daartoe strek-*

laij met voorkennis der Subcommissie on-*der bepaald toezigt geplaatst van den schoolopziener.Behalve deze tmaay'llleestal sterk bevolkte Gollvernelnents-

scholen met een gezamenlijk getal van 2230 leerlingen , en95 onderwjzers is er te Saparoea nog een sclzooltje te Kam-pun JJclpc waar een #ptal kinderen onderwtjs ontvangt.

slagkend verzoek werd

H et eiland 2Y/?zz,vc&t?/z.Het eiland ATounnalaltt met eene bevolking van p. 3n.3000

ziqlen, die uitsluitend uit Christenen bestaan , bezit in hetgeheel 6 scholen met 71J leerlingen en een acâttql school-zlteesters.

Scâolen op #e Zuitlhît b.t r,'z?, Ceram.

Op de ZtIidktIst van Ceram zljn aanu'ezig tien inlandscheChristenscholen, verlneld op den achter het verslag gevoegdenstaat Lett. H.Alleen de volgende bilzonderheden nopens die scholen ver-

dienen vemnelding.Op zijne jongste inspectiereis vond de schoolopzlener den

*

onderwtjzer .%v,6'/t'tw??z te Ktz(l9'no6o ernstig krank ; de dienstwerd vervuld door ztjnen medelaelper Pattg,-', doch gaf descheol niet J'eel redenen tot tevredelthcid.

ln den loop van dit jaar werd de onderwtjzer S. Flori,ltlet bevordering tot schoollneester Je klasse van Sorrg' S/rr#-overgeplaatst als besturend onderwljzer te Atttaheg' in deplaats van Tananalet die op ztjn daartoe strekkend verzoekgepensioneerd werd. Deze Florie llloest na vele en herhaaldewaarschuwingen uit de dienst worden verwijderd ; hij wer4Yervangenbinnen den tljd van één jaar reeds haren derden besturenden

Amahev- -door Pattianina , zoodat de school te

onderwijzer heeft. Dat zulks niet bevorderljk kan zijn voorden goeden gang van het onderwjs , is ligt nategaan. Vandà' ir dan ook dat de schoolopziener de school in zeer verach-tel.den toestand : ond , toen met 's lands stoolnschip l'elegraapselegenheid werd aangeboden om zijneverwijderde gelneente uit te etrekken. Alsnu van tmee goedellleeeters voorzien , is het te verwachten , dat deze talrjke

bezoekreis tot deze

school tot lneerderen bloei zal geraken.Het Nederlandsch Zendeling Genootschap heeft, na het

vel'lies zjller school te R' ccpr'z'czz?pc nog slechts éénte enkeleschool op de Zuidkllst van f 'eram overgehouden.ln de negen overbljvende Gouvernelàlentsscholen worden

onderwezen J322 leerlingen. door ./,4 schoollneesters.

Het ei ptz?tf Boano.

De sthool te Boano heeft in den laatsten ttjd niet veel stoftot tevredenlzeidgegeven ; gedllrige kibbelingen van den school-llleester lltet den regent lllaakten herhaalde overplaatsingennoodig. De schoolltleester 11 ?z1'/y#? werd er vervangen doorcM. Al/zzcâv.przoz, en deze ook al spoedig in oneenigheid lnet

het ltalzlpongshoofd geraakt zijnde , werd op zjne beurt ver-vangen door den schoollueester van /?za/z J. 1F. Pattinanarang-.De school telt thans weer 4J6 leerlingen.

ffez ei &z??# J-pz/? ipa.

Het eiland A'lanipa heeft eeneGouvernelnentsschool Inet ##leerlingen onder den onderwjzer J. P. #d/?/.pd.v,vf)''.De laatstelijk van dick- r ontvangene berigten waren .ongun-

etig. De meester lllet zijnede regent der negorj l'umaleâie , van vroeger

falnilie leden veel aan ziekte enongunstig be-

s *

kend , lllaakte het den onderwbjzer door allerlei beschuldi-zeer benaauwd.gingen en aanltlagten

Een dezer aanklagten onder anderen bestond daarin : datde schoollneester het reglelnent overtreden zou hebben doorhet stellen van een toea agalïta op eigen gezag. Deze zaak,door den Adsistent-llesident van Hila in de lltaand Jtlltj on-derzocht zijnde, bleek geheel bezljden zijn.Den schoolllteester is aangeraden om tot herstel van gezond-heitl verlof te vragen , zullende alsdan door den schoolopzie-ner gezorgd geworden , dat school- en kerkdienst gedurendedien tjd door een geschikt persoon worden waargenonzen.

de waarheid te

Het eiland f' oeroe.

mogt den schoolopziener gelukkentot het eiland Boeroe uittestrekken enaldaar in uitmuntende orde.den onderwtjzer der ie klasse29 leerlingen , zijnde alle kinderen 4 an inlandsche bllrgers.

zëne inspectlereisvond hj de school

Zj staat onder de leiding vanIl. !'!5?ââ:?p/. 1)e school telt

Ilet

Aroe-Eilanden.

Op de Aroe-Eilanden onderhoudt het Gouvernement voort-durend drie inlandsche Christenscholen , die volgens de ge-tuigenis van den alllbtenaar, belast met de jaarltjksche coln-lltissiereizen , over het geheelBj ondervinding gebleken zijnde, dat op plalttsen , waar

geen gedurig toezigt over de school kan worden gehouden ,het geheel in het belang van het onderwljs , zoowel als in datder schoollneesters zelven ls , o1n dezen laatsten olhl de tvee

in zeerbevredigendelltoestandzln.

'aar door andere alnbtgenooten te doen vervangen , zoo wer-Jden dan ook in dit jaar op voorstel der Subcolmltissie ded''ie onderwijzers op de Aroe-eilanden vervangen.

Zuid-W ealer Eilanden.Even a1s op de Aroe-Eilanden werden ook op de Zuid-

IFenter-Eilanden (le r)t'f schoolmeesters door anderen ver-Vangen.Volgens de mededeellng van den ambtenaar , belast met da

inspeclie-reizen voot deze eilanden , waren de scholen op de

1 I ï

Z?/'lt&ll'cz'zer-A'i/tzpdea in bevredigenden toestand en liet al-leen die te Jeroesoe op het eiland Iloma iets te wenschen.

aangaande het volksonderwljs in dezeewesten wederoln eene goede getuigenis worden afgelegd engezegd worden dat onder de inlandsche Christenscholen ereenigen zijn , die in billtjkheid niets te wenschen laten , enin solllnlige opzigten de vergeljking met de volksscholen inEuropa best kllnnen doorstaan. Er zljn er ook , gelijk Lovenreeds is aangestipt , die op lang na niet ztjn wat zij wezenynoeten , doch daarvoor bestaan dan ook redenen en oorzalten ,die zijn aangewezen.*Even het l'let .686J trekt

Ten slotte nu kan

als b!jhet oolt thans de

schoolverslag over Jaaraandacht , dat nopens de opteleggen boeten

voor het schoolverzlliln der kinderen , bepaalt bti artikel 30van het reglelllent voor het inlandsch schoolwezen in de Re-sidentie Am6oina en ondernooriyâeden , en de bj artilkel JJvan dat reglement bepaalde strafren welke de meesters lnogentoepassen , eene wjziging van dat reglelnent noodig is. Deaandacht der Regering is dan ook op die aangelegenheid ge-vestigd geworden, zoodat bl.J- missive van den eersten Gouverrnements Secretaris dd. 24 September 1862 no. 2387 g aanden Gouverneur der Rlolahncâe eilanden is te kennen ge-geven )

dat blgltensSchoolwezen in

hetA'kderlandscâ Jzzf/ltè' over het

algelneen ve''slag van den staat van het'aar .186.J, inJ

de negorj A'oussanire in niet meer dan negen maanden tijdsnaar aanleiding van art. .0 van het reglement voor het in-landsch Schoolwezen in de Residentie Am&oina en onder-Jppr/',jx,ledep ,hoofd van dat

gearresteerd b!j het beslui.t van het toenmaligegewest van 28 Decenlber 1855 no. 2 , aan

boeten op het niet getrouw schoolgaan der scholieren is ge-heven een bedrag van f #3'4.yp, zoodat solltlllige ollders eenegrootere som te betalen hadden , dan hunne beperkte midde-len toelieten ;dat de Regering vreest dat, wanneer ouders niet kunnea

worden verpligt om hunne kinderen ter school te zenden .het gevaar van de boete te verbeuren genoeg is oln hen va?

1l8

het aangebozen onderwll-s voor hunne kinderen geen gebruikte doen lnaken ;dllt volgens datzelfde verslag verder de betrokken school-

opziener van gevoelen is , flat de bij art. J.i van llet aange-haald reglement bepaalde straflbn , wellte de llleesfers lnogentoepassen , ook ondoellllatig en niet zeltlen de oorzaak zljnvan allerlei klagten en twisten tusschen den regent en denschoolnteester, waarolu het dien schoolopziener wenscheli

,jkvxrkwam in dezen staat van zaken eenige wijziging tebrengen ;dat voorts de

uit den stand ,nen , genoodzaakt wordt

ltjks , zonen feestdagenschool doortebrengen (art.

Regering het overdreven acht, dat een kinddie door handenarbeid den kost ldloet verdie-

van llet 6e tot het J4e jaar dage-uitgezolzderd , van 8 tot .12 ure opJJ en 28 van voornoellld regle-

ment) ;dat het schoolbezoek toch

niet dient te beletten , dat deoefenen, vermits het anders aanleidillg geeft tot lediggang enongeschiktheid voor ligchalnelijlke inspallningtig te zij n ;*dat uit het

instede van nut-

gemeld verslag al verder blqkt , dat opplaatsen in de ivoluhn'che A'ï/rtzlt/ezz de llpinder goede ver-standholzding tusschen de inlandsche Chl.isten sehoolltteestersen deden 28

egenten , waarop bij .le Gouvernements missive vanr .J tllj 1859 no. 16991 bereids de aandacht van den

vele

Gouverneur der AIoluhncâe A'/'&zd#e> is

naar het oordeel der Regeringkinderen zich in handenarbeid

toenmaligen geves-tigd , nog steeds oorzaak is dat 6f het onderwjs geen *-01-doende vruchten oplevert , ùf de onderBrijzer zelf , hoezeeruitnelnend voor ztjne taak berekend , naar elders moet wordenovergeplaatst ;dat eindeltjk het

de GouvernementsMakin.ker tzv'ftfr?rezrer eilaxden)berigten zjn ingekoznea , en deze onderwtjzers verstoken zjngebleven van de gelegenheid oln eenig tractement te ontvangen.

verslag de mededeeling inhoudt dat vanschoolmeesters op de eilanden M oa en

in het afgeloopen jaar geene

Dientengevolge wer4 voornoelnden hoafd-alnbtenaar opgevdragen :

c. te willen dienen van consideratien en advies door tllsschen-1:01,1st van de lloofdconllàlissie van Onderwljs in Akder-/ft??,f/:c1-1'zf/'JF olntrent de wjziging , lltet lzet oog op dedaarop gelnaakte belnerkingen , van het bij lzet besluit vanden Gouverneur der i'lollthsche f'J&t'?#:'z van den 28Deceznber 1855 no. 2, gearresteerde reglelnent voor hetinlandsche schoolwezen in de Residentie Amboina enonderâoorigàetlen ;

1. met het oog op de Gouvernements missive van den 28 Julij1:59 no. 16991 alles aantewenden of voortestellen watstrekken kan oIn te voorkomen dat de schoollueesters der

zijn gebied door onwettigegezagoefeningen , de Regenten door misbruiking van hunnelnagt en door weerstreving van de onderwt-zers aan de zaakvan het onderwtjs schaden ;

r. zooveel lnogeltjk zorg te dragen ,ters der inlandsche Christenscholen

dat aan de schoolnzees-op de Zuidmenter- en

andere eilanden geregeld hullne bezoldiging worde uit-

inlandsche Christenscholen in

ekeerd.#ln een volgend verslag zal eerst kunnen worden vermeld,

wat verder ter zake is voorgesteld of beslist.

MENADO.Inlandsehe Chrlsfenseholen ln de X lnahagsl.

A. SCHOOLINRIGTINGEX.Ileze scholen wordelz verdeeld in:a. Gouvernelnents- ,6. Genootschaps- enc. Negorlj-scholen.

De kweekschool voorInlandsche onderwijzers is gevestig:te l'anaœangko onder de leiding van den Zendeling-LeeraarA*. Graa/and.ln den loop van 3862 telde ztj 23 kweekelingen.Zeer wenschelijk zoude het volgensde Subcommissie van

on4erwijs zpn, indien aan die inrigting eenige uitbreidingkonde gegeven worden , om zoodoende meer geschikte per/o.nen aan het hoofd van sommige scholen te plaatsen.Gedurende de d0 jaar, dat genoemde intigting bestet ,

120

heeft zd reeds zaenlg geschikt onderyvdzer geleverd, doch opverre na niet voldoende om in de behoefte aan goede szees-ters genoegzaa'n te voorzien.

B. PERSONEEL.

Aan het hoofd van elke school staat één meester die , naargelang van het aantal kinderen, doer één of meer der verst-gevorderden wordt btjgestaan.Het gedrag van de meeste onderwtjzers is goed te noemen.

Zd , die redenen tot klagen geven , hetztj wegens gedrag 9 ge-brek aan voldoenden gjver of anderzins , worden ontslagen.

C. M ATERIEEL.

Op sommige scholen vindt men een voldoend aantaltafels ybanken en borden.Dit staat naauw in verband met de goede gezindheid van

het betrokken hoofd.

D. LEERLINGEN.

Alle kinderen die den leeftljd van 6 jaren bereikt hebbenworden op de scholen toegelaten zonder eenige betaling.In vroegere jaren waren op de scholen bjna uitsluitend

jongensy geenZulks begint

meisjesge. rschriqjven , tot andere inzigten schgnen te kolnen.Gedurende het jaar 1862 vooral de eerste helft was de

opkomst der leerlingen op bgna alle scholen zeer slecht , epwas dit toeteschrtjven aan verregaande onverschilligheld.

meenden,

De laatst ingekomen rapporten melden echter dat de op-komst der leerlingen maandeljks verbetert.

datverbeteren y daar mlders , die vroewniet behoefden te leeren lezen en

nzeisjes.echter te

K. VAKKEN VAN OXDKRW IJS.

Er wordt ondemvljs gegeven in de hoofdvakken van hetlager onderwljs , het lezen , schrtjven, rekenen en den zang.Hier en daar wordt ook bjbelsche geschiedenis geleerd.Voc ltet O derrigt in 4e Leginselea van het lezfn is eene

12l

reeks van drie spel en leesboekjes, geheel ingerigt naar deklankmethode.Daarna wordt gebrttik geluaakt van het leesboek van W eatern

vertaald door le Brug'n , dat lneer naar de behoeften vaqIndiè' door den zendeling leeraar Graçqfland omgewerkt is.Bovendien heeft lnen het leesboek getiteld : .orer den zzldzl.vcl,

de dieren en de 7?/c??/e/? ,'' zaluengesteld door den bestuurderder kweekschool AT. Grcc-/#/z?,d.Voor de verst gevorderde leerlingen is aanwezlg de >bv---

Jelzcâe ae.qcsiedenie'' naar Btlrtn , vertaald door den zendewling leeraar h-. P. W ilhett van Tomonon.Als reltenboeken eene serie vaa vl-erworden gebezigd

stukjes bewerkt door AT. Grcq#ftzl#.Voor den zang heeft Itken eenWerkje nparindn'' getiteld.

wordt onderwezen naar de lttethode van Gouja.Het schrlvenGeen kind dat de school eregeld bezoekt en niet geheelï

zonder aanleg is , zal haar verlaten zonder in lneerdere ofmindere mate in genoemde vakken van onderwjs vrj welbedreven te ztjn.

F. STAND VAN HET ONDERW IJS.

Het onderwi-ls in de Alinabana is nog steeds in zl,jneklndschheid en ofschoon er , met het oog op de wtjze vanonderrigt. jaarlijks vooruitgang is op te lnerken , zoo is dievooruitgang echter gering en slechts langzaalu toenemende.De oorzaken van die langzalne ontwikkeling echter opmer-

kende,Ineen bevredigend genoeln; worden.

kan de toestand van het onderwjs in het alge-

Het onderwljs vindt in de Ali. z/zzll-v-vc nog weinig steun ind.e huisseljke opvoeding; langzalllerhand zal dit evenwel kun-

beteren door de voortgaande ontwikkeling van het volk.nen

G. EXAMENS.

W erkelljke examens hadden dit jaar geen plaats door Jeslechte opko3nst der leerlingen.De zendeling leeraars bezochten echter op hunne reizep

telkens de in hunnea werkkring liggende scholen.

Inlantl-vcàe f'lz-z/r,v/ez?.vcl olen :7? tle I9cz?-ç/-0--e?-&?)?/pz?.

Van de Sanyir-eilanden kwalll alleen berigt in van denzendeling werklnan Ifelling van Tft/?#?z/tz#cpg.Op genoelltd eiland bevinden zich 3 scholen , waarin 380

leerlingen ingeschreven en 's ntaands gemiddeld Jï0 opge-kolllen zijn.Genoelyldezendeling schrljft het gering getal schoolgaande

kinderen toe aan de onverschilligheid der ouders en radja's.De vakken van onderwljs zjn dezelfde a1s die welke in

de Alinaâassa onderwezen worden.

lloewel de vorderingen der leerlingen niet groot ztjn y ifer toch voorllitgang te bespeuren.De schoollocalen zjn talneljk in orde , maar het lnaterieel

in slechten staat.llet gedrag der

kwaamheid zeeronderwtjzers is onberispelijk; hunne be-

nliddellllatig.

Inlandsche Clrïtçiczdtvclp/l te G/r/ypzc// en ,cl/f?/ voor

â'ïpt/crdzl ran Jppzptf.vcle J ooflen.

Omtrent de eerstgenoelude school ztjn de berigten, door denzendeling Iuinemann m edegedeeld , niet gunstig.H et getal ingeschreven kinderen bedroeg 50 , waarvan ge-

middeld 20 à 25 trouw opkwalnen ; ongeveer de helft der

leerlingen zijn meisjes.*De t-ver en het zedeli-jk*

in den laatsten tijd nogVan daar dan ook deGunstiger staat het met de Fchool voor kinderen van in-

landsche hoofden.

edrag van den onderwijzer lietenal te wenschen.eringe vorderingen der leerlingen.

Het getal ingeschreven leerlingen bedroeg in 1862, 80 waar-van gemiddeld Jp leerlingen 'slnaands geregeld st-hool kwmnen.Het schoolgebouw met daaraan grenzende onderwdzers-

woning is in goeden staat.Het gedrag van den onderwljzer was goed , ztjne geschikt-

heid en zijn tjver lieten niets te wenschen.Op beide scholen worden dezelfde vakken onderwezen a1s

op de schqlen in de M inaâanaa, met dien verstande dat o:

123

llooftlen geene btjbelsclze gescllie-de school voor illlandsclledenis behandeld wordt.Aan het slot A'an haar verslag

sie van onderwijs nog opgeltlerkt,aantal scholen in de iHinaâassa ,

wordt door de Slzllcomlnis-dat het vel.schil in het

met het vorige jaar , schijn-*baar 4 is.ln de eval niet; het#

llooger cijfer vorige jaar is eene nlisvatting, voort-spruitende daaruit : dat k negorij scholen gedeelteli-jk ookdoor het Nederlandsch Zendelil'g genootschap onderhoudenworden , en ten vorigen jare dubbel waren opgebragt . terwtjlde school voor ltinderen van inlandsche hoofden te Gorontalo

werkelijkheidvan het

is zulks eclzter het

abusivelijk niet genoteerd was.BANDA.

G ouvernem ents lnlandsehe Chrlstenscholen.A- 'ira. -e

De 7.# leel'lingen op deze school enieten gratis onflerwijs,# .inlanlsclle christenscholenaangezien op deze en de overige

il1 dit gewest geene schoolgelden worden betaald.I)e 0p1:0:11st der leerlingen laat nog alttid veel te wenschen.

Enkele kinderen weten zich aan het geregeld ter schole ko-znen heilneltjk te onttrekken en verscheidene ouders holldenvan tijd terug van het schoolgaan ,oln ze te huis voor kleine diensten of wel tot het doen van

tot ttjd hunne kinderen

verkoop van goederen op den bazaar te bezigen.

Wegenswas volgens de Subcomznissie te gering oln afdoende te wer-ken ; van daar dat zij voorstelde oln die voor iedere absen-*tie instede van d0 cents op 25 cents te stellen.

De boetenhet niet ter schole kolnen aan die outlersop te leggen,

Geltik in vroegere verslagen is medegedeeld, hadden op deinlandsche ehristenscholen in dit gewest geene openbareexamens plaats gehad.De subcommissie heeft echter eene nemen ,

în hoeverre de invoering daarvan tot opwekking van meer-dere belangstelling in het onderwljs bj de inlandsche christeabevolking strekken kon en dientengevolge op den 23 Deeem-ber op deze school een openbaar examen geNouden y met be-

Prgeve willen

12·J

paling voorts dat in 1863 ook op de drie andere seholendergelUk examen zal plaats hebben,

De uitslag van dat examen , zoonrede van hetgeen de Subcommissie door de maandelijksche bezoeken harer leden indeze school omtrent den toestand van het onderwijs kon mededeelen, was , dat die teestand over het aJgeIneen gunstig, ende vorderingen in het lezen, schrijven en rekenen voldeden;vooral wanneer geIet werd op de weinige ontwikkeling derinlandsehe christen onderwijzers zelven, de mindere vat

baarheid der Ieerlingen en het gebrekkige der Ieermiddelen,In het Iaatst des jaars heeft in het onderwjjzend personeel

eene mutatie plaats gehad.De schoohneester P. J. de Qlteljoe is uithoofde van den

minder gunstigen staat zijner gezondheid overgeplaatst naarde residentie Amboina, en vervangen door den onderwijzer

J. C. Sepan {ja tot heden te Razenqain werkzaam,

Lonthoir.

De toestand van het onderwjjs op deze kleine schooI IsWJßstig.

De onderwijzer J. S. S[jahanel1ia is om redenen van gezondheid overgeplaatst naar de residentie Amboina ; en vervangen door den ouderwijzer J. M. Ta ltani,

Aij·De toestand van het onderwi]s op deze schooI kon beter

zUn.De onderwijzer valt in de termen OIn, voJgens de gunstige

bepalingen van het Gouverneluents besluit van den 25 April] 857 00. 12, te worden gepensioneerd, en zaI ter zU"er ver17aoging aanvrage gedaan worden om eenen kweekeling uitde schooI van den boofdonderwijzer Roskott te Amboina,

Rosenqain,

De toestand van het onderwijs op dit schooltje is gunslig.Ook hier is de onderwijzer Sepania verplaatst en aan het

hoofd der school te Neira, gesteId en vervangen door eenenuit de residentie Amboina overgeplaatsten schoolmeester metname J. c. Na1l1ohfj.

TERNATE.

M aleische ,cJ://.

De uitslag van het gewoon halfjaarljksch openbaar exa-men, dat op den 23 Decentber 1861, en van dat van het ge-woon halfjaarlijksch besloten examen, dat op den 22 Junj1862 gehouden is , was , dat op nieuw blljken gegeven zjn ,dat deze school het goede standpunt bljft behouden waaropztj stond.Hetonderwljs onderging geene verandering en bleef zich

bj dezelfde vaklten als vroeger bepalen.Over de 0p1:0111st ter school valt niet te roelnen.BiJ- het onderwtjzers personeelhebben geene Tnutati:n plaats

gehad.Descholieren genieten gratis onderwjs.

TIM OR.Olntrent de scholen op Botti heeft de Subcommissie nogeen verslag ontvangen.FAan den posthouzer is

teren , verlnits de presidentaan colamunicatie laiddelenzoeken.

opgedragen dle scholen te inspec-der eubcomlnlssie door gebrekdit eilan; niet heeft kunnen be-

Ilet lid Donnelaar zal zulks in het volgende jaar kunnendoen , ten gevolge van het golzverneluents besluit van den 9septelklber 1862 no. 16, bj hetwelk is toegestaan, dat eenlid der Subcolnlllissie voor het twee ltzalen 'sjaars bezoekender scholen reiskosten kan declareren.Op Ilotti ztjn thans tmee Alllbonsche meesters geplaatst.

waarvan voor een paar scllolen iets goeds te verwachten is.Het getal scholen op

nement, en 9 van dekinderen r waarvan 905 lneisjes.

Ilotti

gelneenten ,bedraagt J8 van het gouver-

te zalnen tellende 2*33

Op het eiland Timor zjn dit jaar twee nieuwe scholenopgerigt , Djeneloe en een te Iqialarang, nogte kort in werking o)n er een bepaald oordeel over te kun-nen vellen. Deze scholen zullen volgens berigt van den ge-zaghebber te Djeneloe d00 en te Itialaran.q :pp kinderen tel-len. De 8ubcommissie is echter van oordeel , dat het getal

en wel een te

xlch vooreerstlzoofden.De drie scholen in de afdeeling Ba6aoe ter hoofflplaats

Banaoe en te olio en oesaltlr tellen te zallten 300 ingeschre-vene kinfleren, of 6* meer dan in 1861 .Te Ba6aoe is de 0p110111st goed 9 te olio redeltjk 9 te 0e-

,:??z?r vrtj slecht.Deze scholen zi-jn thans voorzien van Amnonncâe onzer-

wijzers , die er nog te kort zijn oIn over de uitkomsten vanhun onderwtjs Tnet grond te kunnen oordeelen.bestaat daarvan biqj de bevolking gunstige verwachting.De school te (lenoefoe is dit jaar verplaatst naar Polla ,

lneer in het lniddenplznt der bevolking , terwljl de vorige on-derwijzer is overgeplaatst in eene andere betrekking en ver-vangen door den onderwjzer J/câ/tzl//'z, vroeger te Ba&aoe.Het getal kinderen is door deze verandel'ing geklolnlnen tot

Aanvankeltjk

circa 20. nadat het te Oeboefoe was edaald tot een tiental.Een der Am6onsche onderwijzers is afgestaan aan de ra-

djas van het eiland Saroe. die op eigen kosten een onder-wljzer wenschen te onderhouden.Vertler is aan het Opperbesttlllr in Arederland voorgesteld

lllagtiging te verleenen tot het oprigten eener school te Pa-

r'i?z# - , te Amara en te uV/?0? obait. ( l )Er zal nog eene school noodig zjn tusschen de kalnpongs

Daoe en Avlmsain bj h-oepang , terwij l de l'adja van Bil6qaan den waarnelllend Resident heeft ver-(Ilotti) dringend

zocht zijne onderdanen in dewonende op eene plaats te

afdeeling Koepan.q en Pts4l-itty-%verzaluelen , ten eintle hllnne kin-

deren ter schole zouden kunnen gaan, opdat niet een deelhet andere.van zij n volk achterlij k zj bj*

De Sllbcolnlnissie heeft zoo veellnogelijk voorzien in tledringende Ilehoefte aan lneubilair en schoolhoeken, en gaatdaarmede steeds voort, tersvijl zj heeft ontvangen de beslui-ten van het Gouvernement van :c. dd. l 4 April 1862 no. 24. waarbj- de door brand geledeneschade aan schoolboeken ad. f 221 .25 is vergoed ;

126

wel zal bepalen tot de kinderen der inlanzsche

Q' '

(1) Gouvernemmlt: besluit dd. 25 Julj 1862 no. 8.

12/

J. van 4 Decelllber 1862 no. 19, blijkcns hetwelk tle geldenvoor schoolbehoeften van f 250 ztjn gebragt op J' 5009

c. van 17 Junj 1862 no. 25 , waarbj eer, geschenk ten be-hoeve der scholen is gegeven van 1000 exelnplaren vanhet maleisch leesboek van lloskott.

De Subcolnmissie betreurt verder geen maleisch boekjeol'er de aardrtjksltunde te hebben kunnen krtjgen, zjnde datvan de #r?/'J7l uitverkocht.

Bltjkens het Gouvernements besluit van den 14 N ovember1862 no. 17, is aan het Opperbestuur voorgesteld eeneâ'?recltvclp/l roor Jpt/er?zlps'zcr.v op te rigten , terwtjl op degoeroes in deze residentie , bltjkens besluit van het Gouver-nement dd. l November 1862 no. 43 , is toepasselijk ver-klaard het besluit van 25 April I 857 no. 12 , regelende hetensioen der goeroe's van Ambon.P

De invoering van een schoolreglelnents geregeld naar datvan Ambon, maakt het onderwerp uit van de overweging deretlbcolnulissie.

Schoon de moeljelijkheid wordt erkend van het vaststellenvan regelen voor de Inaleische taal , wordt hier evenwel doorde Subcomlllissie betreurd het Gouvernelllents besllzit van 20Junlj 1:62 no. 17 , bij hetwelk van die vaststelling voor ge-heel Indiè' is afgezien , daar althans voor de zoogenaallldegroote Oost , het uniforlll bezigen eener vaste spalling nietonmogeljk scheen.Onder de goeroe's vonden de volgende lmltatien plaats :

Ontslagen vvegens wangedrag of ongeschiktheid:L. A7c/JF, , L. J/crlc/// , D. S. Louie , J. Tâei , M . .f@-

hannen Zïzâ/fr.

Bevorderd tot lste klasse IF.b. Joltzz/pzc,v , J . Tcvt/v- -.tot 2de klasse: ./.1. Thei.tot 3de klasse : S. A-oleman , kweekeling , tot

op f lJ 'slllaands Izqaj Téfzpe/perpe.

J. .Vfz1'rtzï/c , d. Tomodonâ

kweekeling

128

Benoemd tot de eerste klasse : M enaâ M'cfrezc/, M arcu.Lopelisa , Jacon ffï/rzr/lpe , 0. L. L. JfczlCfllfzv, J. Leg.--eêkc, P. Jfczllv/c allen van Ambon.

Het &d van den Acf/d van ATet/erlczldzcl-l'z?dfy',Presideut der ffppytf' comminnie van optfer-p, : .-

H. C. v. n. W IJCK.

Ter ordonnantie van de Commlssie :

PATTIJN, Srcretari'.

B IJ L A G E N.

t tt Ae . ..U ' -- ' -

S T A A T der Gouvernements-scholen onder ultilno Decelktber 1862.. . . .. . . - - .. ' .

Getal de4 bjiedere scllool in geul leerliljgen. y j= (jien,t zjntle ol

m x=a flkejjstdt,ende. x jQ Z u u V- qs c H 0 L E N . : j ro : -4 , a a o . -K

: X NX é' Y G $ o =A ; ' Y V % b1 l C r y; @ - .C= * - ez X < c U6 j 0-- p = = ; e' c == .10 X ' 9 q V == = Z j go g é . - a u= a YS I 1 S

.= e

e. o -Y ZRj '= = J > = + = = j- - . l - l - - - . t . - -

I '' jl

j JAVA sx MADVRA. jllste lagere scllool te Weltevreden . l 5 75 75 5581 75 17533 80 11952 05 l59 36lujlode p p p p . l 5 8 98 1061 195 57 1484.: 90 11617 33 l38 18allade p p p p . ) 5 3: 95 127lj 760 71 5 12571 76 11811 04.5 93I'Lagere scllool te Batavia . . . j : l 33 65 981. 668 9517 &7: 8879 4,75 90 514j5;l . p p Mqester Cornelis . 1 1 2Q 11 33 1109 50 2385 41 1275 9'l 38 66I I l

- - :5 a: &9l :7z 5: ,587 e: a9I& 55 79 aa61 p p p Buiteflzorz . .7Ii s p . poerwalt '/rta . j 1 11 5 l6i 481 l,: 1688 70 1:07 28 75 45S8 lj p p p s e l . a n g . . j jl , zl ()a lj ,1 aa ) j ya :, j ( : 5 Ia 9: t y j ,9 s, ; ,1 ,5 8a j 8, j ,, :7 j 4: ,79 p p n Clleribon .I

Tagal . . I l 1 :0 aa 4aI 851 u(;t)5 1751 40 7atll (ljt )> )> )) jl1) p p p Pekalongan . . j Q 1 37 39 76j 1226 525 3Q96 85

. 2070 3Q5 27 25

lj 2ty '

j t jsyjtae la g egr e s c l 1 o () 1 t e S a l 1 1 a ra 11 g . ' 3 Q l 8 1 j 8: j j 5:24 6,04. y (; lj o7 9, (0(j l Qy 6: 8:0, , j; 1 5: 6, 5j 0a. p p . : 1 67 53l'3de p p x p . : : 30 90 1201 1Q:1 10154, 9:30 . 76 g:l &

15l jlerv. Weeslluis-scllool te Samarang . I 3 3 154, 151. 8976 73 8976 73 58 225i

s16) l1. 6. . '' '' . j & 3 l60 l60 10260 10260 61 12l7i Particulierescllool tesalatiga,waarvand s'ijs aan da 'Gouvernementswege on er&

gratis leerlingen wol'dt regeven. . .

51 Q1. 75l lQ00 lQ00 - 50l8jjlste lagere scllet)l te Ambatawa . Q :0 Q0j'! 1291 6360 5069 Q53 45

l 68 2'l60 209: 35 1619, Qde p p p itlern . i l . 11 48 59t Lagere scllool te Kadoe (Megelang) . I 1 1 - 31 7 381 1028 60 Q7Q0 169) i0 l,i 51:0

:l1 p p p paerworedjo . . l l l 7 :& al ala l 3075 4.3 :7t$: ia 89 la::I s . p Brollosobo- . l 1: 1 13 :80 l 17:0 1:1.: 110 77Q)$I p . p Bafliuelnaas . 1 15 7 QQ, 566 8Q5jI 1613 55 101,6 72s 17 58: $ l p . , p o J '. L) o 1 i 1) u () . . l l 7 : l 9 4, ($ l a

, j jl ,7 8: ) (;30, , l ,1 oj j y (), (;j ,1 4, Na:5 p . p Tiilatjap - . . 1 19 13 3:I 76: 9,l:6 > , , s-ael. -ak -arta . . : l 1 69 91, 1631 1780 50 675: :0 1971 70 ao 50l

. . Itekdjokarta . : l 1 39 43 8:'j 1:53 68 6983 37 57:9 ($9 69 87Q7j .:8, . . . Pattie . . 1 8 12 :0' 86 :51.9 tiis aica 6&s 1za 18I

. . . Japara . . 1 9 14 :3 a7: 70 1:96 65s loaa 95s && 5::9i

. . p Madioen . 1 - - aa 4 :7 560 16:6 43 1066 A,a a9 5030al > n p lgawie . l 19 9 a8j 5a5 50 19:1 15 1a85 (55 49 49231 l l s t J l a g e r e'' s c l l' () l Blflvl1rl b a ij a' l ) 1 1 ) 1 Q 1 29 47 l 8 ( ) ) 24, 5: j 35 3, 5, ,3 8: 44 Qr 9: 74 Qy 5, 9: 8: 0, 3: y& g3a ) l ' i Qa 1 : '.' )' *, , -. ) l ! a7 65 D: ()D 1 3: ) l i ) 1 :9 5 0 lj :3 j $)2 ) 9: 8, , 1 j I 8: j;: 5: ) 8, , 9: 0y aj ,7Siitle ,, . . .

1 - 1($ 1: :(;t 6atl 6)8 148:, a,l 85: na az g()s36 ) j37 Lagere scllool te Grissee

. . 1 1 7 17 Qi lG9 Q0 Ql60 1990 80 8Q 9538 -'p p p sumanap . 1 : 8 :6 31, 156 91 s 1c6(9 2&5 1509 aa 4

,1 a93t); . p Pasoeroeall . : 2 - 48 45 93 QQIQ 50 6330 95 4.118 45 ii :8i Malanr . . 1 1 19 la 3Q, 487 37 1735 16 1Q&7 79 38 9940 ,> n

41 s p I'robollllgo . 1 l : al :: 53) 975 375 :&35 16â 11,59 79 27 514: Bezoelkie . . 1 l :1 11 3Qj 86() :31.5 1/:85 4.6 4,()s4a B

anjeewangie . 1 - 14 5 19 431$ 1228 93 795 93 41 8gsBPITENBEZITTISGEN.

44 lste lagere schoel te Amboina . 1 : 4: :0 62j 1:96 50 61,19 65 51 57 15 87 l1545jiQde )) . p n . 1 3 1 62 81, 116) 1300 1735 31,35 j :3 53llluagere scllool te Bantla . . 2 l : 89 al l20j :13: 6:75 20 4,11,3 Q0 31 53&6i

1 1 i ',3 11 l > 'VA II l 1 ldt oo . .' lj - j 1 ) 5: lj j.i 2, 9(; t j j 5: 6, ()7 j) j) 2, 0, y' l 7, 5, A,tl 1,j &yy ,5 0r 5, t 5, 0: 0y QNhool te Makassar . 1 1 1 4: 40) :4,:6 4.115 80 1c89 80 &: :&s49 Iste lagere sc50 Izde p n '> n . : 1 1 37 63 100) 957 50 jl 5711, 08 4756 58 17 565

lluagere scllool te Maros . . . 1 1 & 13 17l 17& 60 ' 1819 865 1615 Q65 96 78515: )) p p Timor Koepallg . 1 1 I 18 15 33l 378 3171, 63 :796 63 81, 7i553 lste lagere scllool te Padang . . 1 1 l 5: 501 28:0 6984. - 4164 ya :8I &() lssij 4,v(; ()v :74)7 57 null,I stl 5: 5:5?# totle p p p n . . :.! 1 y l 5 l

11001 te Padang-pandjang . 1 1 j 4 :y a:j a76 1: a686 63 aal: 6a 1()a &5s55 Lagere se11 Fort de Kock . 1 1 j 4 10 1&j (;:y 50 j a89() 15 azcl (;5 :a: 97:56I '' # n

57j p n Benkoelen . 1 l j :1 14 35j 7J,2 84, t 4018 835 a:75 $)9 s pa (;:58! p p Palembang . j I 6 :: :8) 389 , j :44)5 90 :()jg f)() 7a pa59 p )) Muntok . . 1

jl : 8 lo

ji 1 u ji 51 5 87 s()a .7 5: ag

Balldjermassin . 1 ,1 l lg :4 37j ' 36 1 '1 16:9 1:68 . 31, :747$ #() '> '>lliouw . . l l 1: 4 :a. 639 50 l lat;o v:() 5: aj azst!k 11 '> ''

.-'-''

'

ilq

d

11q

*

..

*

0 1) &&' ac I 1 tg e ld . . . ' ,-- l ' l - -1 . Itllet verlol ill Netlerland . (;10 lll-ltlrsvijzt?l- 0.- 1. dionst . ! - ! j , , - - -! -

. '! - - l - - . - . j

rroTktzkl- . 10.1, aa a8jj 16:6 1967 ac6a! 6:6ua sa 'jjall8G8 9,l s ',:46:1.5 agsj G7$ uus-EnIIING. 1 l l iSCHOLEN N00 XIET IN $:' Scllool te Ketlirie

). p Salatiga . zullen in 1863 in werlting komen-p Bangkallang

#

'

131

tltt. %.

8 T A A T rermeldende #czl toestand ..c. van de schoollocalen en ollderwjjzerswoningen.6. de schoolltleubelen en leerlnidzelen der gezamenljke Gou-

vernelnents lagere scholen in A'ederlattdscâ-lndie.

, A f E N Schoollocalen met Schoolmeubelen'pEtt

p Iz & -&T s E :. onderwijzerswoningen. en leermiddelen.

SERASG. llet sehoolgebouw voldoet in llet meubilair wordtallen opzigten en i: in uitmun- goed onderhouden. Leer-tenden staat. middelen en schoolbe.

hoeften zijn voldoendeaanwezig.

BATAVIt&. le :chool. De gebouwen, mcubelen en leermiddelen bleven iavoldoenden staat.

ldem, 2e llet schoolgebouw en de meubelen verkeeren in goedenstaat. .ln de maand December is een begin gemaakt met hei

leggen van eeqe houten zoldering in het schoollocaal.Idem. 3e > llet van * Gouvernementswege

lngehuurde gebouw op GoeltoltgcNkz/àtzrzt? relegen, diende dit jaarnoJ altild xoor schoollocaal entevens tot wonîng voor den lgtenonderwjzer. Er bestaat echterthans gelronde hoop dat het gfy-projecteerde schoolgebouw opKramat spoedig tot stand zaIkonlen.

ldem stadsschool, De school wordt gehouden in Het schoolmeubllaireneene pendoppo van het diakonie de leermiddelen zijn inbuis op sloleltrliet. voldoenden .staat.

Idem Meester De school wordt gellouden in een gehuurd locaal teven:cornelia. dienende tot ontlerwijzerswoning. Een nieuw Gouverne-

nlents loeaal is ecllter in aanbouw. Selloolnleubelen ver-eischen vernieuwing. teermiddelen zijn voldoende aan-wezig.

:IJITENIORG. llet schoollocaal, de meubelen en leermiddelen bevindenzich in goeden staat.

KRAWANG. Ilet tjdeljk schoollocaal voldoet voortdplrend aan debehoefte en bevindt zich even als het meubilair en deleermiddelen in goeden staat.

CEERIBOX. De school wordtexen als vroeger llet meubilair vorderigehouden in een daarvoor gehuurd geene voorzieninl.huis, dat texens dient tot onderwijzerswoninl. Voor het aantalIeerlingen is de localiteitvoldoende,

TAG1t. llet schoollocaal en het huis van den onderwijzer verkeerenihans. ten gevolge van de door den eilenaar daaraan gebl'agtekapitale reparat-len in eenen uitmuntenden toestandy ook deachoolmetlbelen laten niets te wenschen.

9*

132

5 A 71 E 5 Sclloollocalen en SchoolmeubelenllEEt

P lz A A '1' S E N. oxlderssril'zel'ssveolzingen. en leerlniddelen.f

PECALOSGAS. llet schoollocaal A'erkeert in goeden staat en de school-lzlellbele 1'1 z tjn '& oldoende .

sAK&ltA5G lescllool. Ilet schoolgfabollw is ultmun j De sclloollnellbelen be-ïend gev-ordelt sedel't de daar- Ixinden zich in ecnell vrljstelling xalz .scheidillgslnttren ter goedell staat , enkelel:vervangillg 'vall de vroeger in dat daarvall A ereiscllen door

1 . . x ap eu te w o r-ebouv, geplaatste lzoutell beschot- nieuvre Aell gtelt. De laedoelde nzuren hebben den, terwijl de leermid-gIazen dellren . zoodat de lloolzoll- ' delen lllet eenige llitzoll-

' iddenltleaal i deringen 'weinig te well-derwilzcr die ilt llet l)l* ' . lwerk t, genlak lvelij k de antlere :chen laten.

:4k l a s s e l 1. k a 1 l f) v e 1- z l (, n .ldeln 2e 'l'ell geqolge xall de aalagevalagen Be staat der meubelen

.y erbolln iylti xalz het sclloollocllal !is over het algemeen vrijAvtlrdt sedert 24 sovelllber school '.fioed. ter&vli l die der leer-

tg. eholldelt i,1 de zijlocalen der llliddelen & eel te v-elv-vrijllletselaarslole. scllell laat. Vooratellen

ziill evensvel zedaan on'l* F u udaarilz te voorzien.

ldezn llet sclloolgebollw is nieuw el1 De zes nieylwe xcllool.voldtaet uitmuntelld. tafel: waarvaxz de aan-

nlaak is toegestaall bijKGollveruemellts beslllitdd. 2 sovember 1 861 no.12, Averden in llet betiilldezes iaars aangenlaa k t.q FZij werden tot eene Iproefxoorzien van lellllillgel:cn afgescheidell zitlylaat-gen, door middel vankleine beschotten , envoldoen zeer goed aalthet oogmerk .De leerlniddelen zijll

over laet algetneell in zeergoeden staat.

ldenl Protegtallsch llet schoollocaal in drie xer- De nzellbelen en lcer-V'eeshuis. trt-kkcl) verdeeltl is rlzilll el1 lllclltig. naiddelen zij'l iIl goedel't

Dotlr I'et verplaatsen vall de staat.dellren llaar llct llliddell der Inllren . die de v ert re k k e 1, v a I l e l k an de rscllciden , elz het aanbrengen daarinvan glasruitelz, voldoet het gebollsv11 og be t er dan vroeger aan het doel.Bij Gouv, beslllit dd. 23 50v.

1862 lzo. 8, is magtiginl verleend,om olzder anderen ten bel,oe: e-an het Prot. Afeeshuisbestuur5

'oorgchot uit 's lands ka: teeen A& erlfzenen van / 6,000.- A'oorhet leggell van eenen lliellwen vloeril1 llet Protes tallacl'e AYeeshuia.

133

5 1 X (E N Schoolloealen met SchoolmeubelenI)i-a

P J. & A T 8 E N. onderwljzersv oxlingea. en leermiddelen.

SA)IAll.&5' G. R. C. llet schoollocaal is ruiln docll De schflolmellbeltan oijn'B'eeshuis. zeer xf,clltitç. olltl elt bijna olzbruikbaar

lllerin zal echter worden xoor- zoodat A'ool'stellell inge-zlen tengevolge xan de Gouver. n acllt wtll.den tot A'oor-nemeuts besclzikking (ld. 23 5ov. wiening.1862 no. 8, waarbij onder allde,'eneen xoorgchot uit 's landa kasxan / (;$31)0 aan llet lt. C. àvecs-huisbestuur is toegekelld voor lzet'leggen A'an' eenen nieuwen vloerin he t 1t. C. A rmhu is .

AXBAIItNWA , llet schoollocaal, de meubelen en de lcermiddelen zijlzle sellool. in goeden staat.

Idem Qe )) Ilet schoollocaal blijft door zijne lage ligging. ln weer-wil A'ttn reparatien, xlog eeltigzins vochtig. Xeubelen enleermiddelen zijn in goeden staat.

JAPARA (PATTIE). llet ln gebruik zijnde school Schoolmeubelea. engebouw xerkeert in goeden staat. leernliddelen zijn :'01-

doellde aallwezig-J/KPAIIA. llet schoollocaal en de woning De leermiddelen en

van den ontlerwijzer verkeerca ih schoolmenbelen zijn v01-goeden staat. doende voorhanden.

BEXISAXG. llet schoolloeaal is zeer doel-matlg ingerigt en bevat voldoenderuimte voor 6() leerlillgen. Erontbreekt eene plaata waar dek inderen het sjleeluur kllnnclldoorbrenlen en zal het noodigeworden : errigt tot tlea aanljouweener daarvoflr gescllikte pendollpooI) de tot llet gebouw behoorendcblnnenplaats.

SOER,&BAI.IN. Ilet locaal alsmede het selzoolnlellbilair en verdere leeml'e schoal, middelen xerkeercn in goeden stftat.2e y llet sclloolloeaal bevindt zich il'l goeden toestantl, meu-

belen en verdere leernliddelell laten niets te wellschen.ldem 3e >. llet schoolloeaal vereischt eenige llet naetlbîlair en ' de

nootlzakelijke herstellingen en ver- ovel.ij';e leerlniddelel'l vet' -%beteringen, waartoe eerlang llet lteel'f'lt in eplltalt redelijknoodig'e zal,wordell. verri-gt 01..-00,-- goftdtylt staltt.gesteld.

ltlenw 4e * Voor deze inrigting wa, ondel'ultimo December nog geen Jebouwin gereedlleid gebragt, zoodat cvenals in 18G1 het onderwijs werdgegeven ln eene daarvoor tijdelijk-ingehuurde woxling. Sclloolmeuhelen t.ll

GRISSEE. llet schoolgebotlw vtlldoet aan leermiddelell wal'en iltzijne begtemmiltg. gocd en staat e'1 .1 as de

voorraatl 'vtlltloende.

134

5 A )1 E N Schoollocalen en schoolmeubelennEa

Pla AAT s E 5. onderwjzerswoningen. en leermiddclen.x J

SIJAIANAP. Be algemeene toestand van het De aanwezige meube-achoollocaal, laatveeltewenschen. len en leermiddelen zjndaar het locaal in bouwvalligen voldoendo voor de be.staat verkeert. hoefte.Tot voorzienlng zjn echter voor-

stellen in behandeling.PASOEROEAN. llet schoollocaal beantwoordt De schoolmeubelen 1a-

aan het doel. llet is tlzans afge. ten nog veel te wenschenscheiden indrie vakken door zeilen. en daar de toegestanewaarvan de aanmaak werd bekos- som s'an J 100 dit jaartigd uit de J 1t)(1 's jaars. niet voldoende is om een

en ander ln eenen be-hoorljken staat te bren-gen zullen daaromtrentvoorstellen worden ge-daan.

MAIZANG. Het gchoollocaal en de onderwj- Voor het tllans no<zerswoning verkeeren in eenen aanwezige getal leerlin-slechten staat. Xet sehoollocaal gen zijn de meubelen enis te klein voor het getal leerlin- leermiddelen voldoezlde,gen, dat thans onderwjs geniet.I)e nederzettlng van onderschei-dene industrieëlen te Mutapg,waardoor het te voorzlen is dathet getal schoolgaande klnderenzal vermeerderen, maakt eene uitbreiding van het Iocaal noodzake.ljk. Voorstellen zjn ter dier zakcaan de Regering gedaan.

PRO:OLINGO. Het schoollocaal en de meubelen zjn ln goeden staaten voldoende voor de behoefte.

BEZOEKIE. Het schoollocaal, de schoolmeubelen en leermiddelenlaten niets * wenschen.

:ANJOEW ASGIE. llet schoollocaal, de meubelen en de leermiddelen warenin goeden staat en kwamen een en ander voldoende voorvoor de behoefte der plaats.

M.SNJOEXAASO llet schoolgebouw tevens onder- lletschoolmeubllalr enwjzerswoning xerkeert in eenen de leermiddelen verkee-slechten toestand, noodzakeljk rvn in eenengoedenstaat.moet dit gebouw eene zware her-stelling ondergaan, waarvoor debereids in het dienstjaar 18G1 toe-estane fondsen, die door omstan-digheden niet zdn kunnen wordenxerwerkt. ten laste van het dienst-jaar 1862 Gouv. besluit dd. 22Augustns 1862 no, 2 zijn toegestaan ad J 3,433:65:. Voor deuitvoering dier k-apitale reparatieuwordt het noodige gedaan, zullen-de intusschen in gevolre het Gouv.besluit xan 11 December 1862 no

135

N .& X E (N Schoolllcalen met Sehoolnleubeleuoaa

Pt A x'f SEX. onderwijzerswoningen. en leermiddelen.

BAXJOEM AS. 54 een geschikt schoollocaal enonderwijzerswoning tàjdeljk wor-den ingehuurd, vaarvoor is toe-estaan de som xan f 60 's maands.

TJIIUATJAP. De toestand van het schoollo- llet mellbilair en decaal en de onderwijzerswoning ls leermiddelen zijlz 5.01-bepaald slecht te noemen; z'eeds doenêe-in 1860 werd daaroxer geklaagd,dock tot eene reparatie xan ditvroeger zoo slecht afgewerkte ge.bouw is nog niet kunnen wordenovergegaan.

#oEllB0l,I'5G0. llet onderwjs wordt nog ln het De schoolmeubelea entijdelijk-e schoolgebouw gegeven. de leermiddelen zijn vol-het xerkecrt in eenen voldoenden doende.staat.

'OEIIW OIIEDJO. Ilet sehoolgebouw vereischt eenige lkleine reparatien,

meubllair en leermiddelen zijn in goeden staat.M'O50D :0. sind: de laatste maanden wordt. Het sehoolmeubilair

de school gehouden ten huize van verkeert izt redelj,keuden onderwijzer, daar men bezig staat.is. aan llet rejlareren van het bj-' d i tent.residentswo- 1gebouw er ass s ,ninl in eext der localen waarvan :vroegerhetonderwjs gegevenwerd. 'l a

XAGEtANG.. De toestand der schoollocalen, meubelenven lermld4elenil vgldoende.

DJOKJOKARTA. Het schoolgebomvy d'e schoolmeubelenç en leermiddelenzijn in goeden staat.

D ERAKAKI#. , 11e schoollocalen laten te wen- Hei meubilair ia voorschen- M odra aan het ggdaan alsnog xoldoende en ver-voorstel. tot splitsing der school keert ih gaeden staat.gevolg wordt gegeven, zal eenevoorzlening in even bedoelden toe-stand daarmede' uepaard dlenente gaan.

MABIOEN. De schoollocalen laten veel te De scboolmeubel/n enwenscben. Te Madioen is,het ge- verdere inventaris warenbouw durtoe bestemd, op xer- op het einde des jaarlschillende plaatsen gescheurd? ter- ia gpeden, staat.wjl het 'uideljk gedeelte, zjndedat hetwelk tot woning xan denonderwijzer was afge-zonderd, ge-heel is xervallen. waarom 4it xer-bljf is verlaten. De onderwjzerheeft een verzoek lngediend om%em indemniteit s'an huishuur toete kennen.Tot het repareren van het ge-

bouw i4 een vooratel inrediendketwelk ig. toegestaan Gxllzv. besl.;

zyo. 41 wo-ûd. 10 Decenlber 126-

136

5 A. 31 E X scltoollocalen nlet Sclloolmellbelell1)E!t

P t A & r1' s E N onderq:.il'zel'sq&-olzillgen. en leernliddelen.@

1,1 t DIOEA' . tlat lllen nu lzlet kraclzt bezig isaalz de llerstellinl.

AI.I :t.A'q, ?1E. Aayl deld bij Gouv. besluit (1(1.24 April 18lJ1 nt). 18 toegestalleltbotzAv van eell selloolltlcaa l te A'a t/-

. t......'?z,zc is tot lleden ll()g lliet laetfoll-l-tel) . ztjlltle de oltls tandiglleitl, (11., ti)1 tleze l'esidentie IzotA--tzt?n aallta l11 itte v oerell belaltgrp-k e % e rk en 1)t!s taltll , et-ll redell, dat naen aall ditNh-el.k- nog eellig 'tlits tel vel'leellt.1)e stlllotll A'S ()r(1t te Ajrêt ?z-Jp

tlel'llltlA e llog e vell als vroetiel. t(e -lttpllflt*ll iIl eell.e daarttle '$ all. 'sb elrellt.t Gouvel-llelltellt gelluurtle I)lt1-t,ittlll itrl-e 'u ollillg, 'u-elke te vells t otvel'll lij 1- s tl-ek t xan tlen olldfcrAvij zel. .

.t n $ xfz 4 o xol,anl llet sclloolltlcaal en de daal'bi.j beh oorendp wonlng vanX i a .*.#' * *.* u e' %' *'F vd e œ %''' x' œ' * . . .den 1 s ten olttlttrsv tj zer zj lt ilz goedell g taat, ; lletzeltde k an

gezegd '54 ortlcll 'vltll llct sclloollllellbilair en A an de t'tlid.delell xan o ltdes.qy ij s .

jdejn ze Tot sclzoollotwaal el'l vronîllg van 1)fa s (*.11t)01 lnelzbelen zijnden lsttll.t (lllclern-ijzer is ttlt de ilt xoldoclldell staat.#.llla and llei i,l gelaruik geAveest deA'rflegere G t) u4' erlAelnell ts le lage l'escllotll. l')e b ()lln-s alliglleitl 'valtdie localell lleeft ecllter de Subcolzllllissie genoodzaakt een pal.ti-clllicr lluis ad / 1J0 's Izlaallds il1te lzuren 'vo or school en Avotlillgtcvens 'val.l dell 1 stell olldersvijzer.11 et sclloolgebollAv Avordt 1,11.: il1

o Ilvtllgillf'f '! all. 's Gouv. besluit (ltl.1$) octtlber 1859 no. 23 illgel'igtvoor eelle scllool van I). 111. 2t)(1leerlingen, e1l de Averlkzaallllletlt*llzijn gejltiegzaal'l ge: orderd ont tellltlgtlll 'vcl'As ftcllten dat het l()t'?flali1l de eel'ste nlaanden vall 1863kan Av tlrclell 1)e trok ken.

yORT p'E K0cK. llet sclloollocaal bestaande uit Het Inellllilair en det'u-ee xertl.ekjes 'vall des ollderv-ij- leel.lllitldelell be: illd -Izzers M'()niIlJ, tloor lzenà zelvell ilt- zich il1 eellell 4 oldoelld rl1gelzuurd tot eigen lzuisvestilljf cll staat.stthoolgf.bruik voor/ 40 's n'laalltla-bezit de notldige ruilnte oltl ltetJeringe aalttal Ieerlinlen te plaatael,11 et llleuAve sclzflollocaal is zijne<

v olto o i 1 in ;t' xlab i j . en za l 11 àe t deondernrijzerswolling tegell llet eil'%.de van het le kwartaal 1863 k un.nen betrokken wol.den.

137

)N A AI E X Schoollocalen lllet Selàotlllllellbelenl)KR

p j A & T s E A' . onderAvijzersn (lllingen. tal'l ltlerllliddelen ..: z.. .....- . . . . .-l . . z- )- -- . .--. . - .. c .- -L. . . .. .

PABANG-PASDJAAG . De schoollnt'ldbelen eI'leerlzliddclell k unnen v01-doelttle g-eacltt 'U ordell .

lle toestand van llet schoollo Iltrt Illellb' ilair en deBEWKOELEX. .f( eejajej, teej.jjjjtjtjtjjtjjj jateu jjjetacaal is zeer goed. Er blij

laelltlefte bestalln aan eene o3-el-- te w ensclkcn.dek te s ! eel Illaats.

jtltjg&v. llct nicuAve Gotlvernements llet sclloollnellbllai'rschoolgebollsv naet ondern ijzers- tcl'l 'vorigell jare gedef 1-Avoning ter xerxanging A-all telijk verllitaylv d- verk ts erthet oude aan de Clzristengel-neellfe i)t 'q flldoelldt'n toestalld.alhler toebelloorellde st.lloolge- De leel.llliddelen. lloewelbollw is ilt de n'aaxld qlallllal.i,l' 18t12 iu vrij goedcn staat, latt-llbetrokken en bexindt zich in zeer echter % at verscheiden-goeden staat. beid betreft te 'wenscllell.

pAjwy:x:Axt).. llet schoolgebollAv en de leernliddelen v arell in goedenstaat.

xrll-ox. Tot het daal'stellen van een Bij 6011:-. besluît dd.schoollocaal eI1 f'nderwijzgrswo 1 2 December 18G1 no. 63ning % erd magtiging verleentl bij n el'd lltajitiglng xerlecnd;Gouv. besl. dd. 2 April 1862 no. 1b. tot het dflen aannlaken

vall sclloolnleubelen xoorde daartoe noodig ge-raamde sont xan 1' 2l#i1.

BANDJEIIIIASIN. 51ct opgereven.'IAKASSAR le school. llet nieuwe schoollocaal en de pe schoolmeubelen

vroning 'voor den ollder'u ijzer zijn ,e,.k eerexl kllet uitzonde-. < 5op dell lstell Janultrij betrok k e11 ).)Ijg : al, de Ineeste k aar-*E erstgelneld gebouAv 'voldtlet alle- telt iu gtledell staat.zins aan de A-el'eiscllten. alleeltïvordt zeer gevoeld llet flelllis cenerslleelplaats. naardien de k illtlerellin de uitspallllillgsllren il1 de 5 oor-galerij zlch slt'ellts eelligzins A'oor*zon en regell k Illdnen bescllllf tell.De % oning ndull t door netlltlid 4.1'tdoelnlatiglleltl uit en erlalljrde iI1llet lilaf st vau llet ialtr llog etxtleA#aannlerk clijk e xerbeteri 1) J d t't) 1-haar nlet een steenen lltlll1l' t eorngeven .

Ideln 2e 1)e ondel-Asri.l'zel'sAq-ollillg is 5'(,1 llct st-lloollddfullllilaîr iatooid en v-erd betrok k en op del: il' jitàedel'd b tltxtt; tpok de

' 1 . i dd t. l tz 1-1 z 1 i 'n ; l''t (;-t) e-lsten December. zoodat van af tlie , ecl nlling aan den t'Il ' tle orde bellalï t% (Afwnif;ernaand de ultbef a

- .' kaarten die d#)t,l- laT'v -derv iizer xan de indelnniteit A otll .

islluur adJ 50 's nlaands verviel. dllrig gebrllik lllta. 'enoeghuonbrpl ik baar zij n .

XAROS. llet schoollocaal, de meubelen en leermiddelen xerkeerenin den besten staat.

A)lBOISA le sclzool. De school % ordt gellolzden in een van Gouvernementa'ege gebouwd sclloollocaaly dat voor het tcgenv oordi JW

13*

N, : ) ! J: (N Schoollocalexl met Sclloollneubelenl)EK

onderv ijzerswoningen. en leermiddelen.P Iz A A T S E 5.

1 scltool. aantal kinderen genoegzame ruimte aanbiedt en doelmati/AXBOIXA eis ingerigt; eene spoedige reparatie van het gebouw zelf.dat op enkele plaatsen door witte mieren is aangetast, iiechter noodzakelijk, waartoe de noodige xoorstellen zijagedaan. De toestand der schoolmeubelen en leermiddelenlaat niets te wenschen.De school wordt nog gehouden be schoolmeubelen eaIdem 2e

ln een gehuurd loeaal; met den leermiddeleu bevindeaollbouw van een schoollocaal xan zich in den besten ataat.Gouvernementswege is nu een be-gin gemaakt; dat werk zal waar-schijnlijk in den loop van het vol-gendejaarkunnenworden voltooid.

yNypA. be toestand xan het schoollo- Met schoolmeubilaircaal is goed, maar het toenemend heelt almede uitbreiding.getal leerlingen heeft den resident bekomen. teermiddelexhN'an Battda aanleiding gegeven om zijn voldoende aanwezig..onder aanbleding xan begrootingen teekeningen, de nood'lge voor-stellen te doen tot den opbounvan een ruimer locaal.

yAyE. Ilet schoolgebouw is rulm en Delchoolmeubelen zijaTEA . .luchtig, heelt dit Jaar eene zware oud en ongeschikt ea

reparatie ondergaan. en verkeert moeten aanhoudend ge-tbans in eenen goeden staat. repareerd worden.

xE5&1)0. llet schoollocaal is zeer ondoel- Xet schoolmeubilairmatig zoowel wat ligging a1s inis vrij goed te noemeni.rigting betreft. mogt echter een nieuwDe spoedige daarstelling van een schoolgebouw tot stand

nieuw gebouw op een meer ge komen, dan zoude ookschikt terrein is hoogst wensche- daarin voorziening noodigljk en worden de verelschte xoor- zijn.stellen daartoe ingewacht.

'lLltt B 1.*

S T A A. T vermeldetlde t/ezz toealand .*a. van de Echoollocalen lnet sclaoollàleestet-sAq-oningen ;6. de schoollltellbelen en leerlltiddelen der lnlandscâe CJr'J#-

tenscâolen.

A A X E A sclloollocalen met SchoolmeubelenDEItP LA A'f S E X. hoolnleesterswonlngen

. en leermiddelen.ge

DEI'OK IBtJI'fEN- let nieuw daargesteld schoollocaal, dat in den aanvang:ol(G). xan 1862 voltooid is, voldoet allezkns aan de behoefte

, iazeer net en s'oorzien van zeer goed meubilair.FO'PSSASIVE (AX- llet sehoolgebouw tevens voor:Ol5A). kerk dienende is tamelijk ruim

en in goeden staat, doch zal evena1s de voning des sclloolmeestersA'an een nieuw dak n-eten >orden xoorzien.

XIRDIKA. Op kosten der bevolkinl werdniet sleehts een ruim en zindelljkschoolgebouw, maar ook eexlenleuwe schoolmeestersv oning geheel voltoold.

FAKOE. De sehoolmeesterswonlng in deze gemeente 1: hoogstbouwvallig en genoegzaam geheel door witte mieren ver-teerd; het schoolgebouw is in goeden staat

) doch hetameublement gebrekkig en onvoldoellde.R0ET05G. llet schoolgebouw is in ver-

waarloosden staat en heeft vooralllet dak dringend geheele ver-nieuving noodlg.

KXIZONG. De gchoolmeesterswoning zieter zeer onoogelijk en verwaarloosduit.

SAPAROEA. Bet oude bouwvalllge schoolgebouw in der tijd afgebroken zoudoor een nieuw en ruim gebouvverxangen voàden maaz' tot dnsverre komen de klnderen nog ineene zoogenaamde saboa bijeen,die alle geschiktheid mist om erbelloorlijk onderwijs te kunnengexen, en 55 aar de klnderen nietbeschut zijn tegen de onguurhedenvan den regenmousson. Er was eez'aanvang nlet den aank ap xan lletnoodigemateriaalxoor eene nieuweschool gemaakt; maar alles glngtusteloos en traag in zjn werk ,zoodat het nofi lang zal duren.alvorens dit gebouw in gereedheidzal zijn.

1z10

iN A iq lt' 5 sclloollocalen ndet scldoolnlellbelenI)E a

PL A A T S E A' schoolllleestersA4eolzingen. en leerlniddelen.@<-2 --7 V l 7 ' ' ---

CERAX. Ilet ollde sclltlolgebollur. xeel tek lein xoor cell ti(!tlll van 201) leer-lillgen , werd tijdeljk tot eeld allderdoel tit'bezifid , zootlat alsnlz vantle kerk gtzbrllik wel-tl genlaak t alaxclloollocaal. Deze kel'k lloezeerN'an steen o pgetrok k en is eell vormlooze klolnp, doll k er en onbellagelij k De con trtlleur '& otlr di t ge-deelte van Certlnt zon echter Iltetden nleesten spoed een aallvangdoelz nlak en nlet den opbollw vaneen lllclltil e11 doellllatig scllool-ebollw .J

XESIDO. De sclloolgebouwen 5% ordendaargesteld en ollderllouden doorde negorijen.llier cn daar treft .men er aan

die vrij gcschik t zijn, doch op velt-alaatscn laat zich nog al wat wen-Iachen.Zoo treft men versclzeidene

alaatsen aan, zonder andere be-lvloering dan tle hobbelige en sonlsvochtige kleiaarde ol' het atuivcxldzand.0ok n'llssen vele scllolen ecne

zoldering. 'B aardoor hct sprekellzeer moeiielijk % ordt gemaak t.*@ <Veel hangt in dezexl al' van de

meerdere ol'ntindt-l.ebt-laylgstellin:der hoofden in llet ollderwijs. De sclloolmellbelenSASIIA. llet schoollocaal is lltlg steeds .hetzelfde tljdeljke gebollw. % aar- hebben gedeeltpljk eelle

vtlrniellu illtl olldersaal'van in xorige '$ erslftgfal) geAvaagdl c41 zi-l'll tlaalls ill goedellis; llet is l'uiln en llatllltig

, Illaar! staat; ook de leerlllid-zal Nveltlra grootendeels rnoetendelen llebbel'l door de% ordell : erltieuu tl

.ontx angst A aI1 eenifieboek u' crk eIl xall t1e 8lIb-colzzlztissie te vilnbot-tttteene 'w ellscllelij k c xer-*nleerdering (llltlcrgaall.Ovt' ri Jcns zijn die lef*r-fmiddelen nol alttjd de-zelfde welk e iI1 het ver-slag over 1857 zijn ge-noemd.

llet locaal dzenende fot school llet schoolmcubilairAIJ. .

en olldel Ns tjzt?rsu ozjillg : ereiscllt daarelltelcn is in goedenxerbetel'illt;. staaat.

NGAI: llet tot scllool dienende kerkge' bouw ;g in goeden gtaatROZE . jevellals de daal'ill voorhallden schoolmeubelen.

1 .11

(X A )1 E 5 sclltjtlllocalell met SchoolmeubelenIlyiit

11 Iu ,& ;& 'f s E à'. sclltlollllcestel'sAA'orlingen. en leermiddelen.

SJ&SGIII ElL .$ ADEA . l)e sftllotlllllcalel: zi.jn talnelijk in orde, maar het l'nate-1- i ee I i 11 s let.- 11 t e It s taat .

G0lt051-AL0 . 11 et st-lulollicbouAv en de meubelen zijn in den besten 8taat.'j'.EIt.AA'fE. I ? flrszt'el' 1)tj Gouv. besluit dd-j .

De leernliddelen zijn1 1 Serlttxlllber 1859 110. 3 tot den 'J biJ deze sclzool voldoen-.lalltltptln s aIz eel.l stllloollocaal een' de.:;(.,1(1t? lljk llfàtll.aJ 'van / 4 ,1 81. - isllescllikbaar gtlsteltl, zoo k on we-ticlls gellrflk ltltlt lllaterîalen dief)I llltltl'ur lt()g geelt A oortgallg heb-1',t- 11 .

TIXOR. 41A er llet algelneen is de staat der 8choollebouwen re-fle I ilk . 'l-e Ikhteplltlg is de k erk nof; s teeds voor school1 i f-llld. V'ald de sellotll t,e Bçtbttkke i: llet dak xernieuv-d; hetaes .

'$ ellta I I u te /////? vel-e i s (*11 t be l a n g ril- k e '> el'llef er i 1-1 g .

tltt. B n.

A A N T O O N I N G der fondsen, ten laste van het dlenstjaar 1862beschikbaar gesteld voor gellollwen in het belang van hetschoolwezen van Nederlandscâ-lndiq.

XaterialenGouvernements I Geyeedgeld. van den Totial.BESTEXMIAG DER I'OSBSEN. jleschikkil,gen. j jsaude.

Xaken van afdaken rondom dependoppo en van eenen overdektenganq naar de bjgebouwen bj dewonlng van den 2den onderwjzerder le Gouvernements lagere schoolte 1, eltevreden tst/fcrztïl. 22 Xaart 18s2n. 5 f 2002 - J 133 - / 2525 -Eenige herstellingen aan het dak

der achtergalerj van en lzet makenvan afdaken bij de woning van den 'lsten onderwijzer der le Gouvernements lagere school te Welterredeu > > > * > 936) - 300 - . 12& -Aanbrengen van houten plafonds

inde 2e Gouvernementslagerc schoolte Welt prrtdczl. > > > > > 1919 - 8G1 - 2780 -DaarstellingA'aneenschoolgebouw

met onderwëzerswoning te Meester6b#'/?:S.ç qBataria). t7 Sept. > 49 1940() - 4626 = 24026 --Inhuur van een gebouw voor

Bchoollocaal te M eester CornetisfBatttviaj. 18 Xaart p * 10 175 - 's mda. 1750 --Inhnur van een gebouw voor

school en onderwijzerwoning te 1'aT/J. 2 Junij > > 23 60 - 'xmds. 4:0 -FVerwen van de Gonvernements

lagere school te Pekalongan. 22 Xaart 5 610 - 223 - 83:$ -Beparatien aan het schoolgebouw .

met onderwijzerswoning ter hoofd-laats BaJjoemaas. 22 Xul, > 4 3133 65: - 3133 G5*PInhuur van een gebouw voor

school en onderwijzerswoning terlloofdplaats Bafoemllas (gedurendede reparatien boven bedoeld). 11 Dec. : > 51 60 - 's mds. 60 -Optrekken van twee afscheidings

muren ter vervanglng van de bestaande houten bescllotten in hetle Gouvernements lagere school-ebouw te t%amaraltg.. 1T Julij > > 11 587 - 67 - 651 -Verbeteringen aan de 2e Gouver

nemets lagere school te Samarang.. 17 Sept. > > 18 2561 - 1048 - 3609 -lluishuur indemniteit aan denderwijzer te Noeraktlrta. 21 Nov. > d1 80 - 'smds. 160 -onVernieuwen van den rollaagvloerhetschoolgebouw te Paseeroean. 23 Sept. > > 23 487 - 758 - - 1215 -van

Transportet'. . . 42715 6G:

143

MaterialenGou3'ernement: . (j ejd. xan den I*otaat.IIESTEXIIISG DER FONDSEN, jjeschikkingen. Gflff V

Iaande.

Per nwpppr, . . / 42725 65:Daantelllngvaneen nieuw school.

gebouw met onderwijzerswonlng teI''ort de A-or/r fsumatt.a'.b We.%tltu.%tl. 22 Xaart 1862 n. D /7325 - f 91S - 8214 -lluishuurindemniteit aan den len

onderwjzer bii de 2e Goavernement:lagere school te Pudang lus*'tzzzzar?'tt'.çu'estl,uat). 26 A uJ. > > 24 7f1 - 's mds. 350 --Maken van een pagger om het

erf van de onderwijzerswoning tePalembang. 22 Xaart > 5 238 - - - 238 -Ilouw A'an een schoollocaal met

onderv jzersv oning te #tz/ev?z5/'z?g. 6 April p > 27 6111 - 413 - 6857 -Ilouw van een school met onder

wijzerswoningen te MuptokfBattka). 2 > : > 16 12368 - 1628 - 13996 -Ilouw van schoollocalen met on-

derwgzerswoningeu te slakassat'(&e&&.v en &p&? ltoot.iglteden) .,01-toojing. 22 Xaart : > 5 12309 - 1961 - 14273 -Zware reparatien aan lzet kerk-

tevenl schoolgebouw te Botttltain .ftzele6es). 10 April * 36 822 - 168 - 990 -Daargtelllng van ring en scheids-

muren rondom en tusschen degchoollocalen en onderwjzerswonin-gen te Mckassar (ce/eôc.v). 10 Xaart : > 62 5740 - - - 5740 -Bouw van schoollocalen met on

derwijzerswonlngen te Alakasserfcele6est suppletie. 7 Aug, > > 7 3796 - - - 3796 -5 ankoop van een stukje rrond

en daarstelling daarop van een ge-bouw xoor 2e Gouvernements lagerezchool te .4'MQQIJ (A/&H/#. 27 Junj * 72 9001 - 2175 - 11179 ---

7108388 65s

tett. C.. .

N O 51 l X t TIVE STA ztTGottb'elllelltents dienstters ttl'l k ïlreekel i ngen .

der op Illtillto Decelttber l :02 in

zjnde ontler svj zers, ontlerlllees--

1: N' 1: E R W 17 Z E R *.

: >r

.q=:7, ?'' I 1

- ltetrez.jing vst/er ,4u. perevller Jsoz.X : N A AI E X . ; :> + = -.= a= .: s

' d .lo,a--leryvk-zel-, lste school te samarang.l 829 J. Svilkons. 1 I llaoft183: !1. W . 6. de Iloock. 2 ''llet verlol' l)1lkll- Nederlalld.l 83t B. Alltltlwag. Q l'Ioal-dolltlel'wijzer, lsle scllool te J:-eltevretlen.1835 1... 6. Mierop. 3 Qtle onderwijzer, otltz scilool te S.ltnllrallg. 'l 837 1). 6. de Bruin. Q lste itlem, Qtle . p à&-tll1'er Fèden.l 838 $Y' . Retgers. Q 1 ste , itleln, lste n ,, Stlel'allitija.

a %'-' #

18$f)..t-. Pieck. Q ztle idem, Iste ,, . ,, 5ve t xvl.tslt,l).fl-a. 1I. Retjrers. .-$.. ztle illeln, aal) de sclloal te Soerakartil.l 8l,t)

l 8$ 1 R. Steeswtj tl Vtlenstra. Q lste ideln. ', ', 3e n. n N&-eltevtxeden.18$ I J. Iz. A. àlierop. 3 2 d.. itleln, R.C. lveesll tlis-schoal te S hlïlzprallg.18,: l jtl. li'. B. Pklrticr. 3 +1e ideln, aatl de scllot')t te lljulktljok trta.18::'.1. W. Sltlot. 2 Iste ideku, 3tle sclloot te Suerabaija.18$31 P. van Geelen. 2 Xet verltàf naar Nederlalld.

tF w s. von Staetlel. 3 ls'e ollderwljzer lste scilool te lmbarawa.18:3 . .

'II l'l van lleekeren. 2 O-tderwjzer aitll de sclxool te B:,k-l(14.18$: . . ,

18$1, JJ. A.. sfierop. 3 ;$(1e itlem, R.C. Jveeslltlis-sclltlol I,e S,tmaranj.18&1, 'J. A. .k. van Zolingelz. 3 12 le ideln, 2(1e scllool te l'lxlk-i,ssklr.181,5 P. l1. Marcks. 2 'lztle ideln, lste ,3 p S'tnlarltng.18$5 P. Jallsen. 3 10 lderwîjzer aan de school te Remllallg.1815 11. vall dar svulp. 3 lltletn, '' ,'' * p lhlitelpzorg.l 81,5 J. G. van der Geugten. ,-$ lotle itlem, Iste scllool te A mbarklwit.l 8$6 11. F. Siotlt. 2 ij lste itlem. Qtle p n Samarang.181,4$ F. ortlp. 3 Iitlt, itleln, Qtle p ), Jveltevretlen.,1 84.6 (l. F. stlel'lan. 3 loiltlerwijzer aan de sclloal te 31. aros.1y 1,7 lI. (1. A. tz'tartlelills. 2 lltlem, Qde scllot)l te Alnbarawa.18k7 A. t7. vzkll Yeltlltlijzen. 2 lstt, ideln, lltle school te Satnarang.l 8 1,8 M ï. Mckjitr. 2 2'.le ideln, Qtlt, p ', 'Breltevreden.

Ilellhr. 3 i ''sde ideln, lste p > Salzlarang.I 8 î,8 ll. J. Sc !

18:8 j. J. tle sveijer. Q J 1 ste itlem, Qtle p . Padallg.1 8i9 P. 6. vau Gilort. Q ,

ollderwijzeryaandc school te P'ldal'tg Pandjang1 8&9 l1. L. le Brutl' :A. ö l lflem, n p p n Tilnor Koepallg.$8:9 J, c. sttlltenl,acll. a ?'Ms!t verlof in Nederland.

'er. a lide onderwijzer, zde school te seerabaij..l8x y. I'. L. Bt't.l

145

J,J' : :1

b7 5 N A M E x . ! h Bqtrekning onder 'f/z. Decemner z:62.> B ag 4

.Q a* o

1850 L. A. de la Croix. 3 onderwijzer, aan de school te Bezoekie.1850 J. 0. Boulet. Q Qde idem, 3de school te W eltevreden.1850 J. Schoonderbeek. 2 Iste idem stads-school te Batavia.1850 J. J. 1-. Abell. 3 ollderwtjzer, aan de school te Chqribon,1850 L. E. Boijer. 2 ldem, Qde school te Amboina.1851 J. H. Retel. 2 lste idem, 2de schnol te Soerabaija.1851 A. Coupaerus. 2 onderwijzer, lste school te Amboina.1851 J. P. W. nasens. 2 2de idem, 3de school te Soerabaija.1851 S. 6. van der Bent. 3 3de idem,zde p .n idem.1852 L. van den Bor, sr. Q lste idem, school te Djokdjokarta.1852 H. obertop. Q ollderwijzer aan de school te Pattie.185:,.1. E. van der Wijk. 2 lste idem, p . p , Pekalongan.

IJ L Bloemhard. 2 2de idem, lste school te Soerabzija. .18u , .1852 A. de Bruin, Mz. 2 lste itlem, tevens llinnenregent in het Prot.

. M'eeshuis te Samarang.1852 J. van der Veer. 3 onderwijzer, aan t1e scheol te Banjoemaas.1852 W . Beerckamp. : Met verlof in Nederland.1853 J. M. Rosskopf. Q 3de onderwijzer, lste school te Weltevreden.1853 L. van den Bor, jr. 3 onderwijzer, aan de school te Magelang.1853 B. A. Willems. ldem, aan de school te Palembang.1854. A. vall Oken. Met verlof in Nederland.1851. M. J. J. op de Laeij. Onderwijzer aan tle school te Grissee.185*17. A. lmn/lnk. Idem, p p tb ,' Fortde Kock.l85i'J. A. P. dq Visser. ldem, n p n n Pasoeroean.l85&l!J. Kunst, pr. lste idem, . p > , Soerakarta.

!6 L. Plasberg. Onderwijzer, aan de scbool te Benkoelen.185& .I1851. 6. over de Linden. Qde idem. 3de school te Samarang.

19 Feikema. Iflem, aan de scllool te Tjilatjap.1851., .1851 L. G. van der Hoek. 2 ltlem, p p . p . Menado.l85&iR. Burg. 3 Idem, p 1: . n Malang.i

, tj wonosoho.1851 J. H. 'loorop. 3 J em, p * , p1855 A. Gossiaux. 3 3de idem, 2de school te Padang.1855 L. F. Buflo. 3 Qtle idem, lste p . idem.1857 B. A. Brassinga. 2 onderwijzer, aan de school te Serang.18579W. J. Leijds. : Qde idem, 2de scllool te Soerabaija.4857 H. Schoemaker. Q 3de idem, Iste '> . idem.1857 W. Wilmes. 2 lste idem, R-C.Weeshuisschool te Symarang.1857 J. C. Tamson. Q onderwijzer, lste school te Makassar.6857 0. E. llansen. Q 3de onderwtjzer, Qde school te Weltevreden.1857 H. Goedhart. 3 Xet verlof naar Nederland

, .

1857 T. J. 6. Klaar. 3 ollderwijzer aan de school te Poerworedjo.1859 G. ter Marsch. : 2de idem, stadsscllool te Batavia.

10

146

.*: %= g :r :;

m N A M E N. c ï lleaêreJ'âï/?g onder ult. Decezzl:er .386*.oe = =a 23 . ; â*

c

1859 1. J. L. Lempe. 2' onderwkzcr, aan de. school te Poerwakarta.l 859 L, 6. Polderman. 2 Idem, n p Qde p p Makassar.1859 J. 6. le Clerq de Cour- 3 ldem, scllool btj l1et.M' arine-établissement te

. celles. Soerabaija.1859 L. W. van Buel. 3 ollderwijzer &'oor de 0. 1. dienst.1860 lI. F. J. Camauer. Q ldeln, aan de scllot)l te Sumanap.l8G0' J. Bekbergen. 2 'lde idem, Ilerv.W eeslluis-scllool le Sàmarang.1850 6. van Hout. Q onderwjzer, aarl de scllool te Proholingo.1850 J. A. Yermeulen. 2 Idem, p p )A > lliotlw.l8tJ0 1.I. Plantema. Q Idem, p . p p Poerbolingo.1850 A. C. Pljee. Q Qde idem, Herv-Weeshuis-schoolte Samarallg,1850 g. S. tle Jong. Q olzderwijzer, aall de scltool te Ngawié.l8J0 G. van Mill. 3 ltlam, aan de school te Bandjefmassin.1880 L,. Jollij. 3 21 e idem, ,, ?: Pasoeroean.1861 (1. F. Jtllius. Q 'oaderwdzer, , p Tagal.1851 IJ. Ruiteltscltild. Q Idem, '> . p Japara.1861 F. C. JN-illemsz. 3 ldem, p n Terllale.1861 L. Bagtstar. Q Qde idem, Qdg scllool te Padang.1662 W. van der Lce. : onderwtjzer, -aan de school te Madîeen.186: J. 6. de W it. Q Idem, voor de 0. 1, diellst.186Q N. Laseur. : Idem. anll de school te Muntok.1S6Q' F. L. 1I. Goossens. 2 2de idem, p p Pekalongan.1'86: G. II. B. llofmall. Q onderwijzer veor de 0. 1. tlienst.1562 I1. P. Julsing. Q Idem, itlem.18.62 J. h. Broos. Q Idem, idem.1862 11. E. vatl der Woerd. 3 ldem, aan de scllool te mnjoewangie.186Q J. fle Quant. 3 Idem, voor d: 0. 1. dienst.18f$Q F, J. Bosch. 3 ldem, idem.186: H. F. Atlkes. 3 Idem, Zem.18f$Q B. Visser. 3 2de idetu, aan de school te Banda.1862 J.. P. Freijss. 3 olzderwtjzer,aande schoalte Xeester-Cornelis.

@ N A E R M E E *T E R S.

I8&0rF. C. de Graall'.l8&8JF. Baijers.'

K: F. Rabê.1850185Q J. 1I. H. de Bell.

! hke1852 G. Nitzsc ./ L lloch.1853 6. .

1an de 3t1e school te Soerahaija.3 p p R. 6. Sveeshuis-school te1 '> > school te Probolingo.4 p p p p Bantla.& p p le school te Alacassar.4 ' ,> a Prot. W eeshuis-scheel te

Sqmaranp.

Samarang.

14T

. .. .. . . . . . . . .

: &t.Q: :21

: ;) , ,Z ï :* s N A M E N. * g Betrekking olt/er ul'. becem&er J& :.> t wï g Q> ' 3

1851, 1. A. J. .Niels. & Aan de 2de scllod te Makassar.1851, I1. J. Ilicks. 3 '> ), 3de ,,', .

p , Salnarang.

.

1851 W. A. H. Harbrink. '> . p p Poerworedlo.l 851. F. llisa-'' n p '' p p Magelang.1855 G. H. Piekhaar. 3 s p 3de op , . Samarang.1855 F. H--.Evers. & )> , .,n , p Pasoeroean.1856 l1. W . goeve. 3 p , 2de n > Samarang.1856 C. Barrètt. p p ' . p Benkoelen.1856 C. E. goelitzsch. 3 . '' lste school te Samarang.185f$ J. A. Boijer. 3 )) t' Prot. Weeshuis-scllool te Samarang.18569 E. A. Pieters. , '> n R. 6. idem p ideln.18L6 G. A. Robert. . n p idem p idem.l 857 1. H. van den $5%rm. 3 p p lste school te Samarang.1858 J. F. E. Jorissen. 3 0p wachtgeld.1858 B. J. Lans. & 1an de lste, sch..ool te Amboina.1858 B. Soumokil. & > p 2de ): n ideln.l 859 G. W. van Ligten. 3' n '> lste 'n p Soerabail-a.1859 J. C. Claeijs. & a p '' .. . . Tagal.185t) W. L. E- J. Waltmaaù > ', )> 2de , , p Soerabaija.l 859 J. A. van orssagen. & a '' 3de n n idem.18G() C. H. L. Croes. & '' )> ,1 p Meester-cornelis.1860 E. J. Nijhotlt 3 a ,' Buitenzorg.l 8G0 J. Strjkers. ---. . p Pekalongan.l 860 J. Smlt. 4 )' . n Djokdjokarta.4860 L. A. Allàn. . '> p Pasoeroeatl.1860 H. W . Beck. 3 )' )' lste > Amboina.1860 J. F. Benz. 3 )' '' 2de p idem.l8t;0 A. H. van Gent, 4, > . > idem.1861 R. E. A. Callewaerd. 4 . '> 3de ,> '' Soerabaija.! 861 L. Mallgindaam 3' . ,, p ' > Xenado.I 86Q W . ()- Bransr 3,.,. '> &tadsschpl te Batavia.1:62 $Y. K. Enserlnck. 3 ') Herv. Weeslluis-school te Samarang.

10

148

A W E *1 K E Iu ': I G E x .

aan de*P. A. Robijn, .*C. .(1. Godfried,C. Broeklluizen,A Ns - i é l s .* :C. Franz. .C. F. Bax,J. F . :1 I,îl ler!A . C. Craluer.J. BirsaltsJ A-. S teeversz,@lI. 11.. d' e Vries,tz' F. Erentl-eich, ..*A. Ellrencron,C. L. 'Relxjgers,E . So:llzoka,J. A'I- llolliger,J . G- 'ïTink-,0. M ï . G. S tlcla ,A . .R. . 'INAV i i s e'l, .SV. Kreeltwseler,A . de Torbal, .NV . G .. Res, .ll. A-. 1?. Blldach, .J. AV. Silllol', .H. L. Pieters, .

A.j ,1 steAA 2de

l ste

.v lste..v 2de

>, 3de

lI. E. Iföck.I'L 1.*.. J ansen, .N. vchevaliera #

scllogl te Malang.> Probolingo.llanfla.A'lakassar.Sulplanap.% K.

y 'A 'Ia ros .Soerallaija.% kAlakassar.D-okjokltrta.*Soerabaija.Balyda.Grissee.Relklbang.Maeeraltarta.Anlboina.Tillpor lloepang.Suldlanap.Pildang-pandjang.

> Bandjerlllasin.> Ternate..v Padang.

ideln.Cheri bon.idelu.

Ilezoekie.Na 1.114 rang.Prolaolingo.Fort de Kock.

149

titt. D.> =

A A N T O 0. N I N G dkv vl:rtzfl#àrlzl-çdzl, welke dl//r Jef

er8oneel Ilp' de fzlpv'pdowezzzdx/d nehoten a#zl. vook,-#&?JJlJ,zl,. gedurentle J:/ jaav 1862.

OVERLEDEX :

H'. Noezer', laatst 1'e ondbrwtjzer 'aan dè schoo'l te S/ercî.crpz'.J. van èhlac-6./z?ïz?ze/. laatst onderwjzer voor de 0. 1. dienst,

tjdelb-k werkzaalll, aan de.sehool Le..soerah.artavEsnvoxz oxmszuAgEx :

Tangs. laatzt le onderwtjzer aan de lste schoolte, Soeranay-'ar ende toeltenning. va'n pensioem

J. B.. Ci,ezlr/lcd, laatst xderwljzer aan tlè schoal te sumanap&J''.': E. Jorg-vep, p onderltleester, y > 2d'e > > Samarangb

onder toekenning van wachtgeld.laatst onderllleesteraan deezeschool œ Amnal.aîra.N.. Jor/&p,

H. Câri tç/lzda'-vzfy/pz/xlaatstG. R.. Scéo//eppJ . 2% . Iàltmon ;,P . C. t/zzz'pctdfez!p#. G. #. Hennerelt, y

>

> kweekeling> > %

>.

>. school te Ieot't de Kocj..

>

> > > P ronolinqo.* F

> lste school te 'cdrlz?g.> y zde y > idelpt.y, y schoolte Banh-ermasin.

7. n'an t/er

ME'r vERlaop' xx NsrolRTu.kxo :

P. A'czz Geelen, laazst le onderwljzeraan de 1 e schooltewPézdftpg.I1. G/e#lzzr/y y onderwjzer aan de school te Muntoâ..

OVERGEPLAATST 'N ANDERE BETREKKINGEN.

Jp t,rzrl der Jfeg- -tfezz, laatst ondemvi-jzer te Pattie, benoelnittot zden colllxllies bj de Burgerljke OpenbareAs'erken.

J.. #., Beerv laatst ondemwijzer, aan*ie . benoellltl tot# ,

de school te Ban-oetran-tevens pal' thuis-ostkoltlllliesP

zlleester te Palem6ang..#.. I'etlger ff?tl' /?er. laatst onderwgqjzer op wachtgeld... benoemd

tot Boekhouder bj de 5$' ees- en Boe4elkanlevte Soerqta>' W.

1 50

#. l'c??/, laatst onderwljzerop wachtgeld, llenoeltld tot 3t1eq-k-olnlllies bi-j de Algelpleene Rekellkalller.

J. ff. Beddi-q.ç, laatst onderwi

-

-jzer aan de school te i'lab,elang.H. Klasinr, > onderlneester op waelltgeld. benoelltd

tot opziener btj llet zolltpakhuis te l'ratee.AANGEATELDJ

J. de Q'lczl', onderwil-zer* dienst, qjdeltjk werk-zaalu aan de lste school te lFelterreden..

#. P. J?gpïpg, idemJ. H, Broos, idemL. W. van 11,/:6 idem

> > lste> 2de

> > 3de

> % ideln.-delll.1-deln(1. ,%

voor de 0. 1.

laatst onderlneester aan die school.G. H. B. S'rJizlcp, idela aan de 3de school te Weltevreélen.;1. .F. A uhes. idellt > > 3de > > idelll.F.L. S'.G/:,.vcz/#, ideln als 2e onderwtjzet' aan de lste school.

F. J. #p#cJ.

J. C. de W it.#'/eri/y/fpéy/.

A. F. ran tf:r IFoerd, ideln,', alsBan-oetrangie.

D. l'Rz-ver, idem, a1s 2e onderwtjzer aan de school te Banda.A-. Iuaseurt ideln, > onderwij zer >> > > > Alun ftzâ .J. #. b're'y,- '.6.-v, als onderwljzer aan de school te j3l'eealer Cornelis.T'''. . van der /-d', idellt > >> >> .1- lf/df/pez? .H. &Jdr/@/?, laatst onderwljzer op wachtgeld, als onderwtjzer

aan de school te Patlie.J, d. 2. van Z/&z?#'ep, laatst onderwiwjzer op wachtgeld. alg

2e onderwijzer aan de 2de school te JJrd-&'asaar.

onderwgjzer aan de school te*

te Pehalongan.idenl. ti

-jdeltjk werkzaaxîl aan de R. C. ssTees-huis-scllool te Samaran-q.

ideln, als onderwijzer aan de school te

%'. C. rrcp.v, a1s onderlneester aan de stadsschool te Bataria.< . fft Enserincjs idelll aan de Herv. Aveeshuisschool te Sa-

'êlf; rft#l#.k1. E. l.l#cJ, a1s kweekeling aan de lste scllool te Sttmarang.C. A-flcpl-ger-v, > > > > scllool te Soerah'at.ta.H. Jîhrencron, > > > > > > - Ilem&ang..

1, 5 1

t-'. #?. k-nrep ??-cffr/? als ltu'eelteli ng aan fleJ. G . 1,'ï?? â ,11'. .,,1 . 14n. lîz////zcl,J. 11 -. Sï??lf:??,11 #?* Jftpzd/? ,@ @I1. lu. /'ïc?c?-#,A' S()'tt 1 oj' c,*-

jr g- e jj ge J: r ,I . r&J . Jf. Ilolliger, p

2. de Tfpz-srt/,1lL (;. S/?.ç,t?. 1F. G. .N/ïcl,

Câevtlliern

y1 . fl . Tlry' -.v6' 1,

sf-llool te G,1-i-g-swe.,' Sunttl p/'/7/-.h. C''he ?' i ?? f? z? vA. ifleln.ypn-obolinqo.

*A

y Ilezoehie.2 e v > z1 m ;' t? 1- p a .>> scllool s Tevnate.

> 1 eil ,>> . ()

scllool > lp/z//ftpjy-I3tt zt z/J-t'f p q.A.#

A> lihrt #cIi-ocj..

*.> Balt tI) er-masin.

> T'im orh'Jcp/zp.g.

p l'a(lallg..1

> idelll.

152

tett. E.

e T A A T der onder ultilklo DecemLer l :62 aanwezigeparticuliere schoolinrigtingen.

H

SCHOOLINRIGTINGEN. YAKKEN VAN ONDERWIJS. g q< Q

JAYA.

BATAVIA.

G. Yerhulp. Gewoon lager onderwijs, bevevens dewis- en llatuul'lkunde, voorts de Fransche,Engelsche, en de Hoogduitsclae talen. 24

R. J. L. Weijhenke. ldem, beneyens de Fransclàe en deEngelsche talen. 80

G. sYarnar en @-. H. Snethlage. ldem, benevens de Fransche, Ellgelscheen Hoogduitsche talen. 49.

Mej. A. C. Yerhuijght en J. A. ldem, benevens de Fransclze, EngelscheG. F. van Gemert. en lloogduitsclle talen en alle vrouwe-

lijke handwerken. 16jMej, A. C. H. Gaijmans en C. M. ldem, benevells de Fransche, Engelsche

C. Begemann. en lloogduitsclle talen en vrouwelijkehalldwerken.

Mej. L. H. Brusse. ldem, benevens de Engelsche taal. 30Xevr. E. A. d'Arnaud Gerkensgel). ldem, bellevens de Fransclle, Engelsche

Groebell. en Hoogduitsche talen en vrouweljkehandwerken. 9

Xevr. W .'A. Benier, geb. van Yliet ldem, ideln.Harsveldt.

Xexr. P. Iloelofs, geb. de 'Weijer. Bewaarschool. .Mevr-M. C. van der Aleijden, geb. Gewoon lager onderwijs, benevens de

Frank. Fransclle, Engelsclle en Hoogduitsglletalen en vrouwelijke handwerken. -

Tzzwxnzoxx(Preanger Regentschappen).

H. 6. Klinkert. Gewoon lager onderwijs. '- 'Cxxazsox.

Mevr, M. M. J. A. van der Meulen, Gewoon lager onderwijs, benevens deeb. lleijneri Fransche, Engelsche en Hoogduitsche

talen. 30

Transportere l ) 391

153

d

SCHOOLIARIGTINGEN. YAKKEN VAN ONDERWIJS. u q-< Q

Per Transport . 39l

JxoawxAxzox.

â. B. Dupper. Gewoon lager onderwijs. --SAMARANG.

Mevr. Mendes da Costa, geb. Roe- ldem, benevens de Franxhe, Engelschesing van Itersoll. en Hoogduitsche talen en vrouwelkke

handwerken. :6A. G. van Velthuijzen. Gewoon lager onderwtis. 17A. Collings. Het ltaliaansche boekhouden, benevens

de Fransclle, de Engelsche en (e Hoog-tluitsclle talen. 31

Mevr. E.>lierop, geb. Mûlllenfeldt. Gewoon lager onderwijs. 16Mtj. B. Evers. Idem, benevens de Fransche en de

Engelsche taal. 3Mejufvr. X. C. Barlage. ldem. benevens de Fransche taal. -

SALATIGA.

H. Hildering. Gewoon lager onderwijs. 51J. C. Voorllernan. ld' em. *&Mevr. S100t, geb. Brouwer. ldem, benevens de Fransche, de Engel-

sclle en de lloogduitsche talen en vrou-welijke handwerken. &

llxxswxo.

Mevr-deW ed.catenius.geb.>qralllk, ldem, benevens de Fratlsche taal. Q0Alevr. C. J. P. Maurenbrecller, geb. Gewoofl lager onderwijs. 6

Stolze.

SOERABAIJA. ,

Mevr. J. J. Kocken, geb. Gersem. ldem, bellevens de Fransche en Engel-sclle talell. 40

Xej. Azia van Timor. Be/aarschool. 6Mej. J. 1-. Emden. Idem. 6Dillsbach. ldem. 15

Transportere 70a

dSCIIOOLISIIIGTISGEN. VAKKEN VAN ONDEIIWIJS. g +

< QQ

Per Trallsport . . 74*Mevr. de Wed. J. AI. C. Tormijll, Gewoon laper onderwtis, llellevens dt, '1

:5geb. Vermaasen. Fransclle taal en vrouwelijke handwetkell5Y. P. Cranen. Itlem, benevens de Franscbe. Hoogduit- ,

sèlle en de beginselen der Engelsclle taal. 61

Pltonol-lxco.

Mevr. A. M. M. M' Tijslnalt, geb. Gc*00I1 lager ofldèrwijs, bènëvens de :Goedlluijs. Frallsclle, Ellgelsclle en lloogduitsclle

talell.

SoxxAxwnzx (Banjoemaas).

K. N. Hetjligers. Gewoon lager onderwijz.

Dzoxpzox-kaTl.

Mevr. L.M,sttlmpë geb-Dufrénoiu Idem. . 18llejulkr. J. ll. lleklneijer. Idem, benevens de Fransclle, Engelsclle

en lloogduitsclle talen.

SoEnAxwu'tz.

Mej. J, lI. A. W0lE ldem, benévens de beginéelen van de ,Franxlle, zngelsclle en lloagluitsclletalen. 6

BPITEXBEZITTISGEN.PAOA>G.

J. 7. de Weijer. Idem, benevèns de Fransche, Enpelsclleen Hoogduitsche talen. 25

Mevr. 7. G. A. 7. Yerhoef Idem, benevens de Fransclle taal, envrouwelijke llaltdwerken. l 6

Totaal . - 860

tett. F.. . >

s T A A T aantooneltde dc zamenstelling tler lloofd-ctllnlnissie ell. StlllcolïllllissiiFlt valt (llltlerM-iis il1N etlez Jtdolt/,j'cl-f/dtv/zlp', op uttilllo llecclllller 1862 .

EOOFDCOX M ISSIE VAN ONDERW IJS.Jhr. A'lr. ll. C. van der ls'i-

-jck, Lid van den ltaltd van A'e-

der//lz///#cl - Jndieq ./*/-/-.çlt/cz?/.D. F. schaap, ltesident van llatavia, ''t-ce-l'nn-esitlent.J . AV. C. Diepenlzeilll,G. AV. Fredzess,

II. P. Barkllleijer,ll. van der Grinten,l)s. A. van Davelaar,

1u' eden .

J. van Lennep,

Mr. F. A1. C. PelsRiJ cken ,J. C. de Lannoij ,4J. A . Pattijn, Secretaria.*ll. Perrison, Commiea.

SUBCOKKISSIXN VAN ONDERWIJS.11 .ï N Tzk 51.

De ti-jdelijke Resident, ï'oorzitler.> > Alilitaire kolllluandant,

Leden.J. L. G. Le Rutte.De tjdeljke Secretaris der Residentieg Secretavis.

IIUITENZOItG.

De tiidelijke: F *Dr. P. Nwart,J. ll. P. F.

Asslstent-Resizent, I'roorzitter.

Gonggrt*jp,H. van Alnetjden van Duijn,*J. Dekker,De tijdeljke Commies, Secretari'.

i-e#ezl.

1 56

KR/VB/ANG.

De t1J deli-j keA . de derlère,A. C. Vogler,De tddeljke Colnnlies, Secretarin

CIIKRIBOX.

Assistent-ltesident, Voo''.zitter.-

Leden..

De tljdelilke Resldent, '''oorzitter.J. G. W . Krol, Lid.De tjdeljke Kecretaris der Resldentiex Secretaris..

TAGAL.

De ttl-dell--jke Resident, Toorzitter.C. van den Brink, L

edenuM. J. echraln,

De tj-deljke Secretaris d'er Resid'entfe,. Stcretarie.PEKALONGAN.

I'e tiidelijke Residentv Yoprzitter.*# 4Dr. J. M . Z. BtazinieryH* M . Dibbetz,De tjdeljke secretaris

Lrden..

der Resldentie.. SecretarLq..

SAMARANG.

De tjdelijke Resident, Voorzltter.*. > Assistent Residbnt van

*

*

M r. F.

%

>

%

L.

SfzlatigavPredlltant van Salatigas

Controleur der kandeljke inkolpl- tNten en. Ctllttlres,

,

Alilitaire kolttlllandant vaw A'nnt'&- ,%*4 l?7f; ,

Eerstaanwezend gqnie oëci-er vanZ tbtlrtlleqn 'n

Controleur der landelijke inkolu- ,sten en Cultures belast lldet de

k

uitoelening der policie,ântlling, .

Leden.

157

J. Niewqvveen,W . J. Brouwer.J. Dixon,A. M. van Deinse,Ds. F. U. Hengel,.J . Lij nen,Ds. A. F. Gerlach,De tbidelijke decretaris47 *

PATTIEDe ti.jdeltike Resident, Voorzitler.> > Assistent Resident van Japara.A. Noniqs.C. L. Rosemeler,J. C. A- Schartr.I)e tjdeljke Secretaris

Leden.

lSccre/crd--v.

der Residentie, 6%ecretarip.(JAPARA).

Leden.

der Residentie,REM BANG.''oorzitter.De tj-deli.jke llesident,

F. Ketting Olivier,J. J. Adriaans,J. C. Fraissinet.De tjdelbjke decretaris*

De tildelijke Resident. î'oon.zitter.*> > Assistent Resident van Grinsee.J. M . Kuip,J. C. R. Steinlnetz,Alr. A57. ll. 's Jacob,1l. van Noord Borski.Ds. A. A. F. Mounier,M r. M . P. A. Coster,J. L. van Gennep.M . van der Eleen,lI. L. Radelplaker,

J. D. llalewijn.%De tj deljke Serretaris der Residenties Secretttrt..

f-e#,cz?.

?Leden.

6der Resldentie, Sect-etarix.MOERAB-! llcî .

158

MADURA.

De tl.jdeli-jke llesident, ï''oorzilter.> > Assistent Resident van*

F.Ds. I1. Braalns,De tjdeljke Secretaris der Residentie, Sqct-ettçris.

>

Bovens,

A!' zl#vr/z.Sumantvp

, Letlen.

PA SO E R( IE A N.

De tijdelil-ke Resident. Yoorzitter.*N. Beijers van der 'Vlugt.De ti

-jdeli.jke assistent resident van v'Ialttng.G. Lebret,>V. ll. M'i-jnmalen.A. Graaf vanJ. G. van Henveldop,

Lllllburg

Leden.

Stirtznz,

C. N. H. Lawick van Pabst, Tuitl en Secretaris.

PROBOLINGO.

l)e ttjdeltjke Resident, Voorzilter.J. A. l'otter, ) L

etlen .J. 12. N. Bruinier, )De tù-deljke Secretal'is der Residentie, Secretal.ts.

BEZOEKIE.

De til-delljke Resident. I oorzitter.G. van Beest llolle,Jhr. ll. If. F. A. van Raders,C. 1l. Ilekhout,(' de ''Roon Nu'aan.*De tij deltjke Sqcretaris derResidentiè, Secretaris.

Leden .

IIANJOEW ANGIE.

De tijdelijke Resident. lsfporzi//cr.*, > f:eneeslleer, Lid.> >. Colmplies, Secrttat-ix.

1 59

BA NJOEMAAS.

De tù-delijke ltesidtlnt,*G. b1 . 5i . van der l(1,a,J . AA' ï. van llltrneveld,

I'-oorzitler.

C. Overdijk,TIa. J. 1.*. Is-l1 i Ilghtlisen ,

13. J . Sieden 1.) 11 rg,A. $V. ltrgter v:ln M - issekerk-e,De tjdelij ke Kecretltris der ltesidentie,

1301.-=, It5VO llE DJO ( BA GELEN).

Leden.

Secretari'.

De tii delijlte ltesi dent, Voorzit let..* @' 4

> > A'ltlitllire kolkllklandant,51. 11 .' J. léolllllann,A . A beleven,l1. A . Stein Pltrvé,A . A . lloers.J . lt. Ilepldter,IJ . Gaade,

'1 l1. lleij ti ng.Ds. F. (',. A 1. Ilanegraat,

De tijdelijke Secretaris der llesidentie, Sec''etavi'ç.*

Act/cp.

KAI )OE.

I''oorzitter.De ti-) deltj ke Resident,AI . l l . de Vogel,F. C. A . .1 eek e1,De tijdelijke CoTlllllies, Secretari...

De tiidl'liike Rqsident,4 # 4J. F. Kranler,J. llellllers,C. G. 1! . Begelnann,1.*. G. Becklllan,De tijdelij,ke secretaris der Ilesidentie,

Zct/ep.

Secretavn-s.

DJOKJOKARTA.

Voorzitter.

1' e//cz?.

160

MOERAKA ItTA.

De ti.jdeli.-jke Resident, tonrzitter.J . A . svilkens,Dr. 5V. Palmer van den Broek,C. A . L. van TroostenbtlrgDe tjdelijke Secretaris der

Leden.de Brllin.Residentie, Secretatin.

MADIOEN.

De tjdeljke Resident, Voorzilter.y Assistent Resident van Aàamie,

Ch. L. van der Voort,Ds. J. K. Kaln,D. ll. Blltjs,C. ll. G . van Zgll de Jong,C. van IlerkelJ. A. James,De tjdeljke Secretaris der

Leden.

Residentie, Secretartw.

PADANG.

De tj-delijke Resident, Voorzi tter.*J . Verheij ,J. Verhaagh,Mr. P. J. Roosegaarde Blsschop.Ds. B. J. Ovink,De tjdeljke lste Commies, Secçetarin.

Leden.

PAD,SNGSCHE BOVENLINDEN.

De tîidelijke Resident, Toorzitter.:# *F. Schenck,e. Locker de Bruin,

J ( ', . Doii l e .* qE. R. Goteling Vinnis,A. J. M . Ilageman,G. B. F. Aviggers van Kerchem,De tijdeljke eecretaris der Residentie, Secretaris.

Ae#cp.

BEXKOELEX.

De tj-deljke Assistent-ltesident, Voorzitter.J. R. Lewis, Lid.E. A. R. L. Baron van lloëvell, Lid en Secretari'.

R IOUB' !.

De tjdeltjke Resident, INorzitter.IJ. L. J. l1. Pel,1)s. A. Il. C. van Leeuwen,De tjdeljke Collllllies, Secretari'.

PALEM BANG.

De ttideli-jke Resident. I/-oorzitler.. y Assistent Resident,Alr. J. J. Schneitller,P. J. G. Seln,De tj-delijke Secretaris derResidentie, Secretari'.

Leden.

) Leden.

BAXKA.De ti-jdelijke Resldent, Iroorzitter.L. J. $V. van Rouveroj-,Dr. C. L. Vlaanderen, Leden.

55/. E. F. van lleelllskerck,De tj-deltjke Secretaris der Residentie, Secretari'.

ZUID- EN OOSTER.AFDEELING VAN IIORNEOIBANDJERMASIXI.

De tijdeltjke llesident ëoorzitter.J. 1-1. Barnstein,C. A. 8 chuak,J. F. Stoll.De tjdeltjke Secretaris der

%

Leden.

Residentie, Secretari'.

A'IZVKZVSSAR.

De tg-ldeltjke Gouverneur, I'oorzitter.*A. 5V. Bethbeder,P. N. Goetzee.Ds. P. L. de Gaai-j Fortlnan,

Leden.

11

162

E. C. van Daalen,Ds. B. G. Matthes,M r. U. J. lluber Noodt,

P. C. W ljnmalen,L. 0. de Visser,De tll-delijke Secretaris

Leden.

van het Gouvernement, Secretari'.

AMBOINA.De tildelljke Assistent-Resident,B. N. J. Roskott,

Voorzitler.

Leden.

Secretarle, Secretaria.

Mr. R. van Goens,G. van Gerrevinck,De Commies ter Gouvernementg

De tljdelljke Resident,M . Lantzius,P. C. L. Hartog,lt. F. F. von Buggenhagen,

BANDA.Voorzitter.

Leden.

C. G. Heljligers,De ttjdeljke Secretarisder Resldentie, Secretarin.

TERNATE.Voorzitter.De tljdeliike Resldent,*

5'1. D. van Renesse van Duivenbode,J. E. llöveker,

J. van Legden,De tjdeltjke Secretaris der Resldentle,

MENADO.

Leden:

Secretari'.

De tlideltlke Resident, Voorzitter.H. C. Dirks,F. lI. Linemann.De tgdeluke Secretarls

De tljdelqke Resident,J. 5V. C. Kern,5V. M . Donselaar,De tjdelkke eecretarls

4 Ledên.der Residentle, Secretari'.

! Leden.der Residentie, Secretari'.TIMOR.

Yoorzitter.

tett. G.

BCWZITE IV.KOSTES yan bet lager

peanen en Inlandschelqndsck-lndië.

onderwks aan Euro.Chrlstenen ln Feder-

A . G eraam d e k osten ov er X@ @7.

Hoopocoxsllssls vAx OxoeRwlzs.

Resîdentîën. OXSEIIRIJVISG DER POSTEN. Bedragen.

V&TAVI&. Tractement ann een secretarls . J 8950.-'l'ractelllellt aan een kolpdllpie: . 2400.-

> > klerken . . . 1200.-> > een boodscbapper . 120.-> * twee loopers . . . . 300.-

Voor scbrijf- en kantf'orbehoeften voor het bureau 1300.-> verlichting van het bureau-locaal : 264.-

J 14534. -

ll. OxnEltwlzs A.&x EcRopEAxEx Ex DAARMEDE Gsxzlzx-GEs'rExuoyzx .

'XSTAX.

SATAVIA.

Tractement aan een onderwijzer tlndemniteit vall huisbuur aan idem .Tractf'ment aan een schoolbedicnde .Aanmaak en onderlloud van meubelen

lsle lagern schppl tn Wefferredep.

Tractement aan een eersten onderwijzer .> > > tweeden > .> > * derden > .

Transperteren j .

@*

@@

*

V 1200.-540.-60.-100.-

f 1900.-

I 4200.-2400.-1800.-8i*.-/1 l *

lf ,1

lle.identlzn. OXSCIIR-IIVIïG DER POSTEN. Bedragea.

Per Twtnsldol't . / 01*.-VATA5eIA. lndemnlteit van hulshuur aan dell derdlex ol''der-

wijzer . . . . . . . . 960.Trilctemellt aan twee schoollledienden . . 100.-Voor het .éhoolslzoqden :a. llet gebouw . . 40.-

Lle 'cgt'rd nehoot te Weltevreden.

Trilctement aan eel) eer,ten ollderwj-zer . 3000.-tweetlen > . 24011 -> > >

' * > > de, ilen > . . 1500.-'ierden > . . 1200.-> y > .

Indemnitelt van hlliahuur aan eell derden onder-ijzer . . . . , . . . . 9S0. -'W

I(IeI,j aan ecn Gertlel) onflerwijzer . . . 960 -Trllctemellt aal, twee sclloolb'.dielpden . . 1tp0 -Yoor het slrhoollllouflell 'van lret sclloele/f . 40. --

.3de lagere qçcàpnl te Welterreden.Trllctenlent alln eel, eergten onderwijzer . . :.14m.--F

> > > twf.edf.n > . . I .-)(x). .-> > > eclkoolbed iellde . . . 12(4. -,

* > > teekelllkleester llij de frezamenltjke Gouv. lagere .cllolell over Oct. t/ln Dec, 186*: 30(). -

Stads-school te Batavla.

' Tractem'f.nt aan een eersten 'onderwijzer . . 2400. -y > > twt.eden > . . 1J()().-

Indemlliteit van huie' uur aan een etlratell ondel'-wijzer . . * . .. . . . 1200.-

LIe-m xap een tweede'n on/lerwiizpr . . 9190.Tractcmcllt aall twee schoolb. dienden . 100.-

Pçtrtit-ulz-ere .vc/zfl//fzzrz-érf ing te rtlz?é/-t?: (Rtltavt-tt).Tplctement aan eell leermeester . . . 129.---,

Lagere kchool te Jfee.bf er-cornelis.Tractcnpellt aan een olltleru ijzer . 1200.

> > ): schoolbedit'llde . . . 6().-A.hnlaak eII onderllou'l vllll schtltllmf Ilbele'' voorde l#te, 2de ..1, 3de lagere schtllll te W elte-èrtu/tza, de gtad:-xcbool le Btlpria t*,' de achoolt: Meest er-f'prvleffl à J 100 iedtr . . . 500. -

/ 32020. -

:L-,'1 EAZI- RG. rraetement aan een onderwil-zpr . . y 1200. -llldemlliteit van Ilui:hullr ailn idem, . . 721).-Trtctemel't al'n ecn bediendg . . . 60.-àallmaak 4n ollderlloud vall meubelcn . 100. -

?4 1t$11$t1. ----

165

1

kegidellti:n. ) OXSCIIRIJVIJG IIER POSTEA. Bedragen.l

KRAW&SG. Tracteluellt vl'n een onderwijzer te Poerwakavna W 1200.-> > > schoolbttdiellde . . . 6tl.--

âazllàla,lk en ollde#houi vull gckoollneuG leq . 100.-/ 1360.-* -. . . . ' -- .

tmllEltlBos. Tractelllent aan een onderwijze: . . . y 1*jt)0.-> v > schoolbedif'nde . . . 60. -

àanmaak tn ondeehoui &all gclwolmoubelen . 100. -/ 1360. -

. -iTAG.$t. Tractement aan- een onderwaer . . . / 1200. --

l',denplliteit .an huisllllllr a -'al' i'Iem . . . 31141. --,'rracteld,ent aan een sd.hoolbedieltde . . . t10.-Ituur vm, een .'-hddollocaal- . .. . . 300.--àatlulaak eIl onderhoud van meubelen . . 1(10. -

/ 19G(1.-''''''''....

'

' ''

'

.. ...

'

........

'

'''''q'q''.......

NGA; Tractemee aan een onderwijzer van 1 Januarij',t/mP'K.&LQiltlo Aulustn: 1862 . . . . . V Boo. -ult

Trdctement aan een eersten onderwijzer A'an 1Deœmber 18:2 . . 500.-septeldlber t/ln ultimoderwnzer van idelll t/m Idem 4t't1,-Idel', aan eelt on

llllisllltur aan een olldlepwijzer van 1 Januarj t/m' wltimœ ktlgustlls 186: . . . . . 240.-Idlt.m alln de 2 onderwijzer: over Septpm%ep t/m's maandg ieder . . 240, -Decelnller 1862 it J 30

Ilot,lbetlien,le . . . 6tl. -=Tral-telllent aan een .c'Ilolzd v*n echoolmeubeka, . ltlt). -àallmaak en plldel

/ 23111.-

Rà%kK&5G. 1.6f e llger: nchool.' T tement aan een eersten onderwijzer . y xt)ll .rac .

> > y tweedea > . 1w)().-x s x. (leplen > . . 1rgj().-

lluislluur > > eeratell >- . . @j$j.-> y. > twee4len > . . 6$)Q. -

> > ' derdell >. over '>Jalluarj t/m Xei 18G2 . . . . . 1,50.--Itlelll aa> dml derdelt' o'lderwijzer ovee Junj f/llIl'.ttember 1862 . . . . . . 3r*. .Tracteluent aan twee schoolbediendeo .. . 1,* .-

2A lagere achtlpltTractemewt m'l een eergten onderwijwer + . :4f*.-

> > > tweeden w, . . jaxj. .-cEuishuur > > eersten y . . s()ij.-

y. > > tweeden > . . (p1iJ.-Tractement aan twee schoolbedlenden . . 120. =

3d: lagere ,ç6'#nt?l.Tractement aan een eer:ten ontlerwij>er . a.1()f) =*

> x ,, twecdt'n > . 1500,.-

T'rovportel'. .. J 1tk11).-

166

Ke:identiën. OXSCHRIJVISG DEK POSTES. Bedragell.

Per Tran:port . /18480.-SIXIXISG. Hulshuur aan den eersten onderwjzer . . 9t10.-

> > > tweeden > . . 600.-Tractement aan een :choolbediende . . . 120.-

Zhvvol.mde Hfeezàvïtç-yeànpl.Tractement aan een eersten onderwjzer . 1800.-

den > . 1200.-> > > tweeHulshuur > > > > . 1600.-Travtement aan een derden onderwjzer . 1200.-Xuishuur > > > a . . 360.-'> > > > > verlloogdt f 20 ': maands :an Junj t/m December 1862 140.-me

B. &. Weeshuia-sckool.Traetement aan een eersten onderwjzer . . 1800.-

> > > tweeden > . 1200.-> > * derden > . 1200.-

Fulslluur > > eersten y . S00 -> > * tweeden > . . 600.-> > > derden > . . 360.-> > > idem verlloogd met f :0 ':

maand: van Junij t/m December 1862 . 140.-Partlcwliere ac/zool te Sclcfïgc.

Tèelage aan een onderwjzer . . 1200.-

lste ltwerc schoot te lzastdravwg.Tractement uan een eersten onderwjzer . . 1800.-

* > > tweeden > . 1200.-llulslluur )) > eersten > . 900.-

> > > tweeflen > . 600.-Trqntement aan een schoolbediellde . . . 60.-(:j bealuit dd.. 16 Julj 1860 no. 55 voor 3jaren toegestaall.)

2Jd lagere zchpol tn 2z45arawl.

Trxctement aall een onderwijzer j . . 1200.-llulxhuur aan idel'l . . . . . . 360.-Tractema t aan een achoolbedlende . . . 60.-Aaumllak en ondelhoqtl xall schoolmeubelel, voorde lste, 2de en 3de lagflre school te Sataut'apg,en de 2de lagflre school te àmbat'tlwa . . 500.-Idem der W eeshuis-:choltln à

.f 100.- leder . 200.-Tréctement aan een onderwjzer te Salat J4'(I overDècelllber 1862. . . . . - . . 1011.-Huisllllur aan idem over idem . . . . 50.-Tractemellt aan een sehoolbediende oxer ideln . 5.-Aanmàak en onderhoud van lueubtlen over idem 8.33)

/39843.33)

16;

Rezldentlën. OXSCHRIJVISG 9ER POSTEN. Bedragen.-LL ----u-- 7-L'--r

JIPIKA. Tractement aan een onderwijzer te Pattt'e . f 1200.-> > > bediende )) )) . 60.-

Voor aanmaak en onderhoud van schoolmeubelen 1()0.-'l'ractement aitn een onderwjzer te Japura . 1200.-

> )) > bediende )) > . 60.-Voor aanmaak en onderhoud van schoolmeubelell 100.-

J 2720.-

AZXBANG. Tractement aan eel) onderwjzer .'' ; . / 1200.-lluishklur aan idelld . . . . . . 600.-Xanqlaak eIl onderholltl Tan sclloolmeubtlen . 100.-Tracttment aalt etn bediende . . 60.-

J' 1960.-. u

SOERâBAIJI. lste Jc#c,., zcyoot.

Tractement aan een eersten onderwijzer . I 3600.-> > > tweeden > . 1800.-* > > derden * . 1500.-

lluishuur > > eersten > . 560.-* > > tweeden > . 720.-> > > derde'' > . 720.-

Tractement aan een schoolbediende . . B0.-

2#e ltlëere J'càpp/.

Tractement aan een eersfen onderwiizer . 2400.-tweeden > . 1500.-> > >derden > . 1209.-> > >lerden > . 1200.-> > > v

Hniabuur > > eerst.'n > . 960.-tweeden > . 720.-> > >derden > . 720.-> > >ierden )y . 720.-> > > v

Tractement > * schoolbedlende . . S0.-

zde ltwerc acltool.

Tractemellt aan een eersten onderwzjzer . 2400.-> > )) tweedea * . 1500.-

llulxlluur > > eersten > . 960.-> > > tweetlell M . 720.-

Tractement > > aclloolbedlende . . 80.-

J/deeling Jrïq:dee.

Tractement aan een onderwjzer . 1200.-Illlishutlr aalp itlelll . . . . 360.-lluur van eell schoollocaal . . 1207-Tractemellt aan œn Scheolbedlende . . 60.-

Tran:pnrteren . /:6280.-

16i

Rexldentiën. OIISCHRIJVISG DER POSTEN. Bedragen.

Per Tri'ngport . / 26280.-SOER k: AII#. Aanmaak en onderholld van gclloolmellbelell vflor

df! (lrie lagere scllolell te &oerabag'a en degcllotll te Grissee 2t z 100.- ieder . . 400.-Lagere 'cltool p# ltet slarine-Etabllssement.

Tractement aan een onderwijzer . 1200.-Iluislluur Ilan itlem . . . . 360.-Tractellpent aan een schoolbedlende . . . 80.-Aanmaak en ondeelloud &an sclloolmellbelen . 100.-

z 28120.-

X&bfRA. Tractement âan een onderwljzer te Bangknllang z 1200. -llllishuur aan idem . . . . . . 360.-Tl'actemellt aap een schoolbediende . . . 110.-

d 'houd val, s' t,hoollnelllpelen . 1011.-Aanmaak en on e,Tractement aall een onderwijzer te samattap . 1200.-

M > > sehoollpetliende . . . 60.-Aanmaak en onderhoud vall achoolmeubelen . 1110.-

/ 3080.-

P&S0ER0E15. Tractement aan epn onderwiizpr te Pasoeroean . y 1800.-> : > tweeden onfleTwjzer te idem

over septelllber #/1,1 December 1862 . . 40n.-* > > sehol,llpedienfle . . . 60.-

llulxhuur aan del) onderwjzer te idem . . 600.-> : > tweeden ondel.wiizer le iden,

over September t/m Deeenlber 1862 . . 200.Traetement aan eell onderwjzer te Malang . 1200.-

> > een xclloolbedlende . . . G0.-Voor nanmaak en onderldolltl xl'n sclloolmellllelenbij de :cholen te Panoel'o-n en te AlatattK . 200.-

/' 4520.-l z Uz

'R0M L15G0. Tractenlent aan een onderwijzer . . . .f 1200.-> ly : sehoolbediende . . . 6(). --

Aanmaak en ondeellolld van schoollnenbelen . 100--

j' 1360.-- o

:EZO:KIE. Tractement aan een fmderwdzer : I / 1200.-Illlishuur aan idem . . . . . . 600.-Tl'llctemellt aan eel, .chooll'ediende . . . 1;0.--Aanlnaak en mlderlloutl A'an Rlloolmeubelen . 11)0.-

/ 19G0--

:&S.IOES5'AS- Traetement aan een onderwiîzer . . . y 12610.-GIE. > > > scl'oolbediende . . . ç0.-

Awnm.uk exl onderlloud van vchoolmeubelen . 10:.-z 1:*:.-

1f)9

Ae4ldentl:n. OXSclIIlIJVISG DER POSTEN. Betlragen.

%AA 10E- Traciement aan een onflerwijzer te Banjoemaas ./ 1200.- .XAAS. > > > schoolbediende . . . 60.

Aanmllak en onderhond van gehoolmellbelen . 10$). -=Tractemf'nt aan een onderwijver te ll'ilaL)'ttp . 120$..-

hoolbetliende ' . . 60.-% * * stl .Aanmaak en onderl,ol'd xan schoolmeubelen . 1044.-Tracte,l,ent aa', een onderwjzer te eoerbolinao 126)0. -Ilulshllur aan idem . . . . . . 2644.-Trac'tement aan een Aehoolbediende . . . 60.-Aanmaak en onderlloud vlln sclloolmeubelen . 100.-

z 4440..U. - .

NNGKIaEy. Tractl'ment aan een ollderwijzer te Poerworedjo y 1:ip0.-> > : sttlloolbetliellde . . . G(). -

Hnlxllllur aan een onderwpzer . . . . 600. -Aannlaak en onderldolld van sclloolmeuhelen . 1(11p.-.Tl'actement I'ay' den ontlerwjzer te Wonosobo . 1:013.-lluisllllur llan idel'l . . . . . . :60.-Trllctement aan een selloolbefliellde . . . 60.-âanmaak en one l'houd van :choolmeubelen . 1011. -

I 2SB0. -= . X

xxpaz. Tractemest aan een o-aer-ijze, . . . z ,ut't,. -> > > schoolbf'diende . . . 60. -

llulalluur aan den onderwjzer . . . . 3G$'. -Aalllnaak en onderhoud van achotplmeubelen . 100.-

/ 1720. -' Q

. J latjj).

-D10KD10. Traetement aan een onderwilzer . . .IIAKTA. > > > selloolbediende . . . 6lè. -

1I,1Is1.,,,,r aan ee', ondel.wijzer . . . . t;6,t1.-' hoolll,eubelen . 1t10.-Aa,,,,,aak en ondel.holld val, scTractel,'eu't aan ee', tweede', ol'derwijzer . . 124'(p.-Iluixlluur aan idel't . . . . . . 3G1'.-

T 412$4. -

Tractement aan een eprgtf.n onderwijzer . . / 1800.-'OERAKAX-> > > tweeflen * . . 1:01,. -TA

. * * > sehoolbediedlde . . . 61/.-Aanmaak en ondel'houd van sclloolmeulkelen . 11*. -

/' 31G11. -

&&pI0E;. Tracfement 8:n een onderwijzer te Madloen * V 12011. -llnishullr aan ldem . . . . . .. -Traetement aa', een lchoolbedlende . . . 60. -Aallmaak en onderhoud xan gchoolmeubelen . 1t1f). -Tractemfznt aan een onderwjzer te Fgtlwïe 12111d. -Huisl,hlur aan idem . . . . . * 480. .-Traetement aan een sehoolbetliende . . . 611.--Aanmaak en oIlderlzoud #an .clloolmeubelen . 11*.-

/ 32110 . -

170'

Residenti:n. OXSCRRIJVISG DER POSTEN. Bedragen.

KEDIRIE. Tractement aan een onderwjzer . . . f 1200.-> M > schoolbediende . . . 60.-

Aanmaak en onderhoud Aall schoolmeubelen . 100.-

V l3G0.-qste l/yere ncltoot tc Padanp -------'---- '

SCXATRX'S Tractement aan een eersten onderwijzer . . / 2100.-W ESTKUST. ' x > s tweedell y . . 1200.-

Iluishuur > > > > . . 600.-Tractenlent * > schoolbedlende . . . 120.-

nde lagere ec/zpol f e Padang.Tractement aan een eersten ollderwjzer . . 1800.-

> > > tweeden > . 1200.-M > > derden > . 1200.-

Hulshuur M > tweeden M . 600.-> )) > derden > . . 360.-

Tractement > M sclloolbediende . . . 120.-Aanttlaak en onderhoud van schoolmeubelen voorde lste en 2de lagere school à f 100,- ieder 200.-

Lugere yc/zppf te 't/dcaéy-#uzl#p'cpg.Tractement aan een onderwjzfzr . . . 1800.-

> )) J) sclpodplllediende . . . 120.-Aanmaak en onderhoud van schoollneubelelz . 100.-

Lagere dc/lppl te Fprz de Kook.Tractement aall een onderwiizer . 1800.-

> > * schoolbediende . . . 120.-Aanmaak en onderhoud vall schoolmeubelen . 100.-

J 13840.-U

:ESKOELES. Tractement aan een onderwijzer . . . / 18011.-Htlîslluur aal, idem . . . . . . 480,--Tractement aan een schoolbediende . . . 60 ---Aanmaak ell ollderhoud van achoolmeubelen . 100.-

- -

J 2440.-

PALEXBASG. Tractement aan een onderwjzer . . . / 1200.-)) > )) schoolbediende . . . 60.-

Aanmaak en onderlloud van gchoolmeubelen . 100.-f 1360.-

:ASKA. Tractement aan een onderwjzer . . y 1.200.-Huisl,uar aan idem . . . . . . 360.-Tractement l'an een seboolbedlende . . . 60.-Aall:chaln; en enderhoud .an xchoolmeubelel) 100.-

f 1720.-

1 7 l

Re.identiën. OXSCRRIJVISG DER POSTEN. Bedragen.' - ' - . -------- .- ' Z

RIOVW. Tractement aan een onderwjzer . . . / . 1200. ,-> M > scllfkolbetliende . . . 60. -

Iluisbuur aan een onderwljzer . . . . -Aanmaak en onderlloud 5'all schoolmeubelen . 100. -

# 1360.-). 'J

YraotemeD t ZIIII ePn OI1de1*Wjle' $6 Tclltvlvl*mdsin f 1200.-*ZUIB- EN 00S-hoolbe'kientle . . . 60.-TER-AFDEE- > * > sc

lndemnlteit s'all scllrjfilehoeften aan den onderw. BB.lzl5G VA;hoolmeubelen . 100.-50;5E0

. Aanluuak en onderlloud van scf 1148.-

. r .,y

6EtEBE5 EA ldf: lcgere school t 4 Mukassar.OXXERIIOO-

Tractemeni Ran een Ondersfjze' . * J 1600.-l(IGlIZ9E5 . lluishuur aan ideln . . . . . 720.--Tractexnelpt aan een schoolbediende . . 60.-lluur s'an een schoollocaal , . . 720.-Tractement aan een tweeden onderwjzer . 1200.-

2#: lagere aeh00l te A flàtt.çatzr.

Tracteme nt aan een ondeewjzer . . . 1200.-Huue van eell schoollocaal . . . . 1(380.-Tractclllent llan eell xchoolbediellde . . . 60.---Huur &'oor ollderwjzerswolling 2de lagere :cbool . 600.-

Jldeeling Maros.derwjzer . . . 1200.-Tractement aan eell onhoolbediende . . . 60.-* > > : 1 :

Aanmaak en ondcrlloud vall schoolmeubelen Noorholen à / 100.- ieder . . . 300.-de drie .c

?' iltdtltl. ----

1*14 lcgere school f: âmboina.#XB0lï1.

Tractement aan een oldderwijzer . / 2400.-hoolbediende . S5.-a > > sc

Huiahuur aall den onderwijzer . : 600.-2d: Iagere ac/zpol fc Xmboina.

Tractement aan een onderwjzer . . . 12*.-* > twee onderwijzer: der 3de klas:e 3661.> > een gclpoolbediende . . . 60.-

Hui:buur aan een onderwjzer . . . . G00.-Aanmaak en onderhoud van .choolmeubelen . 200. --

/ 5515.-

1;2

Re:identillz. OII8CHllI.IVIXG DER POSTEN. Bedragen.

:.ïN9A. Tractement aa'n een eersten oMerwijzez . . / 2400.-y > > tweede'l > over 9e-

cenlber 1862 . . . . . . 10t1.-> *, > schlolbediene . . . 60. -

Iluiallullr aan eell olldel.wijzer . . . . 6610.-Idem llall dell tweedell idelll over Decenlber 186.:. 50. -Aallmaak elt ondezlzoud vall achoolllleub#len . 1014. -

/ 1$ 11 Tl). ----> .-

TEXSATE. Tractl'ment aan een oMerwijzer . . / 1200,- -> > > schoolbt.diende . . . 60.-

Iluighuur aan een onderwjzer . . . . 36t1.-Aanmaak en ondel llotzd xazl achoolmeubelen . 100.-

W 1720- -

>E5A90. Tractement aan ea endevwiiza . . - / 12Ql,).> > : sf'hfpolbedienfle . . . 611.--

iRnmllak en Onderhoud van schoollneubelen . 1110.lluislluur aan een onderwjzer . . . 600. -

f 19G0. -T1x0R. Traetement aan w.n tmderwiz-zem . . . , lz0tl. -

l'oolbediende . . . Gt).-> > s scIluishuur aa'' ee'. onderwùzer . . . . 3tm.-tal,l,lal'.k en o',derlleud viln schoolllleubelen . 10lp.-ischrijfbelzoetten . . . . . . . 246. '

z 1966.Z' é

15 IIET AtGE- Voor bezoldking aan ondermeesters en kweeke- J 561400.--ëE:5. lingen . . . . . . . . 5400.- -Itlem bj de llerv. en de R. C. Weeslluigsehool

Voor vjl- en tienz-arige tl'actemelltsq'erhtpoliillgellaall de ollderwljzer:, zoonwde gratimtatiep :

II1 Indie 144t)014. 46000.-lIk sederland % 2000. : I : l . 540(,.-Aandeel in de scllotplgelden . . . .

Voor scllrijfbel'oeflell, boeken, xchoollneubelen 4000-

-

el1 transport van boeken en gdpederen . .Votdr trldnsport- en verl'ljfkosten vall verplaat.t 6t)0@

.-wordende ollderwijzerag enz. . . . .5ro4,r uitgaven veor aanbouwen, rejlaratie van

' i voormemor.sclloollocalep en olpderwlbzer: won llgea . - -

f 117200.-Totaal . .

RECAPITPLATIL

Pantam . . . 4 . / 1900. -B1l tavia . . 324120. -Bllitenzorg . 20811.-K rawang . . 136t1.--Clàel.ibon . . . . *36t1.--

Tl'allapoi tere . / = 2/.-

173

Per Trallgptlrt . / 38720. ..-Tagal . . . . 1961)..-Pt.kalongan . 2340. -sapplaral'g . . 39813.33r1Japal.a . 2720 -Rtanlbang . . . . 19G0. -soerabaija . . . . 28120. -yatlura . . . . 3080. -Pasoel'oean . 4520. -Plobolingo . . 1360. -gezoekie . . . 1960. -ltani oewangle . 1'.;G11. [email protected]

Panjoemaas . . . . 4140. -Bagelen . . . . 3G80. -Kafloe . . . 1r2l). -.-Djokdjok arta . 4 120. -sot.rakarta . . 3160. -Matlipen # 32011. -Kedirie . . . 1360. -sumatra', M'estkust . . 13840.-Benkoelen . . . 2440. -l'lllenlbang . . . 1360.- -Banka (Mulltok') . . . 1720. -Miouw . . . . . . . 1361). -iuid- en Ooster-afdeeling van Borlleo . . 1448. -

celebes en ontltlbtporiljhtllen . . 904111. -Amboina . . - 5515. -Banda . . . . 33 10.Te, nate . . . 1720. -Menado . . . . 1960. -Tilklor . . . . 19641. -ln het algemeen . . . 11721,0. -

Totaal . . J 31:762.113 zv

111. ONDERWIJS ONDF,R DE INLANDKCHE CHRIST>TNEN.

Kexldenti:n. OXSCIIRIIVISG DER POSTEN. Redragen.

'UITESZOItG. Traetement aan een eergten onderwijzer te Depok / 3f10 -->' > > tweeden y > > 120.-

Toelage aan den eeratèn ontlerwljzer > >J. Ztlwrt'z?.v (porsonele toelage) . . 204.-

Aanmaak en otldethoud van .choolmeubelen 50.-/ 674.-

. - . ( ' ' - l

AKD MA. Tracteme,,t aan eenopperscyoolmeestertezznsnfp. / 384.-twee > te tbhpaï-tteu en Ilaroekkïe 7611.--> ))

Zeven onderwijzer. lste klae:e .k- ./25 's Illdg. ieder 2100 --Zeventien > 2de > )) > 20 > * 1080.-Een-eld-twintil )) 3de )) > > 15 > > 3780.-Twllalf > 4de Jh > > 12 > > 1728.-Twee omloopende onderwijzel's te Sapareea en': maands ieder . . . 114.-Hut'oekoe à J 6 G 'a maallds ieder . . 144.-Twce idem idtm à J . --

Traugporteren J 13128.-

1)4

Residenti:n. OXSCIIRIJVISG 9ER POSTEN. Bedragen.. ' . v - v

AXBOIAA.

B.&SDX.

TERSATE.

XESADO.

TIXOR.

15 H;TMZE5.

Per Transport . J 13128.-lnland:cl'e onderwijzers op de Z. 0. en Z. F.Eiltlndett . . . . . . . 1440.-

Een idem op de Zllidkust vpn Cel.am . . 300.-.1 ofklage aan B. AT. & Aaml-tl/'f als opziener vande inlandsche scllolen in het ressort van Am-ipz-pc . . . . . . . . 1200. -

Voor de voorziening in leermitldelen . . . 3000. -Veor hulppersoneel . . . . . . 5760.-

J' 24828.-Tractement aan 1 schoolmcester te Banda-A ezrl J 300.-

> )) 1 y > Lontyoir . 240. -> : 1 > )) A47* . . 240.-)) > 1 > > Aoùoec zu . 180.-

Sclloolbehoeften . . . . 350.-----'R'''---QJ 1 ,$ 1 () .

Tractement aan een lnlandschen onderwijzer teI-ertîate . . . . . . . . Z 420. -

Tractement aan een tweeden onderwijzerte Iernate 3fJ0. -> h) )) derden > )) )) 120.-)) )) > onderwijzer te Batjan . . 210. -

Voor schrijfbehoeften 4'oor beide scholen . . 150.-J 1230. -

%Traf'tement aan 5 inlandstrlle onderwijzers in deslinolta %sa . . . . . . f 500. -

Tractement llan 3 idem te idem . . 240. -> p) 8 )) hh h) . . . 400. -

Voor ollleiding van inlandsche onderwijzer: . 500.-Tl.acteml.nt aan een inlandschen onderwjzer teGorontulo . . . . . . . 240.-

Tractement aan een onderwjzer bj de sclloolxoor kinderen & aII illlanders . . . . 240. -

Voor schl'ijfbehoeften op de Gouvernements in.landsche Christenscholen in de Rlz-aahassa ente Gorontalo . . . . . . . S00. -

Bezoldigin; van 29 illlandsche onderwijzer: opde Sangir- en Talaut-Eilanden . . . 2976. -

/ 5596. 'Tractement aan een lnlandschen onderwjzer . J 360. =Toelage aan een onderwijzer over october t/mBecelddlper 1862 . . . . . . . 90.-Voor de opligting van 18 scholen voor deinlandsche Clltlstenen op het eiland Botti . 4380. -

Idem voor 5 scholen op het eillsnd Txmor . 1500. -Tractement aan eelt hulpollderwijzer . . . 180. -

. z,() .Voor schoolbehoeften en andere leermiddelen . .f 6760. =

Transportkosten van den opzlener over de lnland-hristenscholen in l'et 'essort xan Jmboilta / 250. -sche 6

sroor aanbouw of reparatie van achoollocalen . - .-J 2. 50.-

1;5

OXSEIIRIJVING :ER POSTEN. Bedragen.

B E &3 #f F ULA I IE.

Bultenzorg . . . . J 674.-Alllboina . . . . . 24828 -Banfla . s . . . 1310.-Ternate . . . . . 1230.-Xenado . . . . . 5596.-Timor . . . . . 6760. -ln llet algemeen . . . 250.-

/' 40648.-

JLGEMEENE AffW#zrfrzzrff.

Voofdcommlsqle van onderwj: . . . . J 14534.-Voor onderwjs Itall Eul.opeanen en hunne afstam-I'Ielillgen . . . . . . . 312762 33)

Voor ondern ijs aan inlandscbe Christenen . ' 40618.-Totaal . . /367944.33)

Wlervan nftrekkende het bedrag, waarop bj debegrooting xan 1862 i: rerekend voor de ont- ..vangen schoolgelden gedurende dat jaar . 54140.-

Kest voor vermoedeliike kosten gedurende 1862van llet ll,ger onderwjs in Aederlandsclt-bèdiè' /313804.33)

> . W e r k e ' lj k e k @ s t e n @ v e r I & @ ' .

1. HoopncoMxlssls v.kx OxnsRwlzs.

Resltlentlën. OXSCHRIJVING DER POSTEN. %edragen.

BATAVIA. Tractement aan een :ecreta, 1: . . J 8350. -> > > kommit's . . 2400. -> )) )) botldaclzllllper . 120.-> > twee looper: . . 300. -

Voor klerken eI, scllrjfloonen . . -> schriif- el1 kantoorl,elloeften . 1309.-> vel'licllf ing l'all I'et bul'eaulocaal . 264.-> huur :an een locaal . . . 600. -

Totaal . / 13334.-l

1 /6

1l. oxnEnwlzs AAN Etrnopyl.kxux Ex D.k.kRMEx)E oElalzx-Gpcsers:tzl:sx.

Wel'ke l jk e .ltexidelltiën. Uitgaven. O1I t: allgaten. k. oatejj. Xtlltmerktngett.

llalltam . . / 15541 18s f 422 -- f 1128 18:llatavia . . 67706 75 8028 63 59678 12:uitenzorg . 5105 07: t*8 41s 4496 66Krawang . . 1380 87, 510 0G 841) 81&Clpel lboll . . 2218 94 : 325 36 1893 58:Tagal . . . 2576 02 574 48 2()01 5tPeklllongan . 333 l 90 1389 76â 1915 134salllaralll . 56229 33 8142 34 481186 99Salatila . . 6249 50: 433 'lils 5816 34Japara 9 . 4464 88 454 50 41111) 38Relllbal'g . . 2250 56 267 1983 56soeraba ja . 43108 44 12()77 67: 316130 76sGrlssee . . 2120 924 185 18 1935 74*Xadura . . 1717 :2 115 71. 1601 5114stzlllallap . . 1502 93D 213 96) 1289 03:Pasdperoe'll' . 8059 02 2278 16 5780 86Pl.obolillgo . 2946 22D 121(1 275 1735 t15:ezoekie . . 2397 37 637 41 1759 96Balljof.wangie 1283 30 336 94D 946 35&sanloemaa: . 4626 50 1689 17 2937 33bagelen . . 4607 04 71)8 4t1 3898 58Kadoe . . . 2484 77 984 lBâ 150() 58:Djokdjokarta 5710 58. 1525 51 4185 07 &soerakarta . 7494 69s 1177 5t) 6017 193Xadioen . . 2976 98: 1099 0G: 1877 $)2Kedilie . .Padlljlgen oll-derhoorililt.- 19148 04 2943 40 16199 Glsenkoelen . 41166 884 558 66: 351)8 22Plllenlban: . 1935 37 406 1529 37Miotlw . . 1799 70 720 83: 1078 86*Bandjertnaxill 1518 4G: 3:9 50: 1158 9Gtelebes ell f'n-derhoorigh. 12313 13 3638 02: 8675 124Ambtlina enonderhtlorigh. 10366 28s 3572 50 6793 784lallda . . . 534 5 81. 2387 125 2953 69Tel llate . 234 8 98s 325 2023 98:Menlltlo . 2964 25 199: 77 970 48Tilnor . . . 3780 5Gs 382 58 3397 984sroflr het repa-rerell, dallrxtf.l-len , eerllieuwen en den ilt-llltur vatllclloollocaleneIk oltde' wj-vel.awoltingelleltz. . . . 50186 42' - 50186 423

; vtaal. . 333376 97 63017 27 2:G33: 70 '

1TZ

ï l 1. oxnsnwlz. oxpuR pw lxxztxpsclœ clmle eu x.

werkeljke w o ..ke.ldeltlën. Ultavexl. ontunmten. kgyjes. A - g

lultensor: . f 4T1 - - / 471 - 'Amhni- enondereoeh. 1:G :& - 13:96 83n ndl . . . *R* - - 28B -Terrtue . . 1** - - 1r 0 -o sado *1G roptal: . :6:7 10 - - QG;T 19Tlmor . 4 . 6475 - - - 6475 -T*x.l . 4 . 10 95 - - 108 95

41:: aa l -- I -- z ,14::! saz z

R ' Jl P fr CLJ rf'.

WerkeldkeOXK IIRDVIJG D> PW TEN. ko,tes.

Eoofdf.lmoll4sle *an onderwi. . . . : . Z 13334 -Onderwj. #p$'l Europeanen en dalrmede geljkge:telden 296859 70@sderwj! lpdgr de lala.4.olu e Cllri.t:uea . . . , 24496 :8

- - - - ' '

Toual . z 3346% 58

r5U.U/-.=5=W:7% U C'U Q =

f. W e rke'q ke k@ s t e n s e de t4 *8d@.

IIOOFDCOKMISSV VAN ONDERW IJ8.

WeekeljkeJlrer'. Vitgavell. Ontvangvtea. ko,tea.

XGnmerkinKen.

1:18 f - - - - J - - W erd vöör 1850 uit1819 400 -- -- -- 400 -- bet geldelijk echool-1B50 7200 -- -- -- 7290 -- fond. be.treden.1851 7020 -- -- -- 7020 --1852 6180 -- -- -- 6180 --1 B53 8891 -- -- 8391 --1854 8538 08 -- 8538 031855 6408 -- -- 6408 --1856 6390 -- -- 6390 --1857 7890 -- -- 7890 --1838 9666 69 -- 9666 691859 11244 -- -- 11241 --18G0 12934 -- -- 12934 --1061 13331 -- -- -- 13331 --

1 -2

1r8

11. ospxRwus AAN ErnopsAxex kx PAARMEDS osLlzx.GEsTsLnEx.

Weykeljke uapmvvkfpgcn.Jaren. Uitgaven. Orltvang.ten. kosten.

1848 J 93561 64 J -- -- J 93561 641819 63101 37: -- -- 63101 37.1850 158706 40x 39179 106. 119526 544851 186270 10s 4553 6 116s 140733 741852 186283 77s 49669 17 136614 60:5853 201679 35T 51861 25 149818 10:1854 229879 71 54814 01 175065 701855 238586 99: 58988 109 179597 110:1856 2685731 30: 59702 108s 208870 421857 265624 32: 58209 27 207415 05:1858 302821 IG 56069 55 246751 811859 308067 F2: 55468 44: 252599 081860 319259 04: 54173 59. 264785 451861 359876 92 63017 27 290859 70

CHRI8TENEN.ONDERW IJS ONDER DE INLANDSCITE1848 f 9380 -- y 93801849 11119 -- -- -- 11119 --1850 10068 40 -- -- 10068 401851 9835 -- 9835 --185: 15411 -- -- -- 15111 --1853 13288 -- -- -- 13288 --1854 11283 -- -- 11283 --1855 14531 46 -- -- 14533 461856 16489 -- -- -- 16489 --1857 20447 35 -- -- 20417 351858 25063 -- -- -- 25063 --1859 29012 85 -- 29012 851860 31001 94 -- -- 31001 941861 24496 88 -- -- 24496 88

111.

A . Y erm e erd erlng van u itgaven,

TOEGESTA&S GEBIJRESBE X&@2.

1. HooymcguMlssls v.kx oxnEnwlzs.

Residenti:n. OXSCERIJVIAG I'ER POSTEX. :edragen.

AATAVIA. 6de tractements-verhooging aan densecretari: . 7 600.-

lI. ONDERWIJ: AAN EUROPEANEN EN DAARMEDE GELIJK-GESTELDEN.

'àTâVIA, Tractement ,an een teekcllmeeste'r bj de Gouvgr. !nement: Iagere scholen te Welteernden o.cr I

()n -Qctoher t/m gecember 1062 i J 1* ', n'aantl.. 1: .f 2

1/9

Kesidentiën. OXSCIIRIJYISG DER POSTES. Betlragen.

PEKAL05GA5 Verllooglng xan bet tractemeng van den eergtenonderwijzer over September t/m December 186:n'et # 25 's maaltda . . . . . . y 100. - ,Tl actemellt aan een onderwljzèr over Septembert/m December 1862 lt J 100 's maaltd. . . 400. - -llplîshnur Ilan den ollderwtzer over' idem k / 30': maand. . . . . 4 . . . 120.

J 620. .--

SAXARISG. Verhooglng van hulshnur lndemnltelten van dedel'de olptlerwijzer: bij de Gollvernement. eerstelagere xchool en de beide W eeshlzisscholen met? 20 's maand. voor elk onderwijzer over Junijt/l', December 1862 . . . . . . .f 120. -Tractenpent aan een onderwijzer te Salatika overDecember 1862 . . . . . . 100. .

Ilylisl'ttllr aall idem over idem . . . . g0.Tractetnent aan een sclloolbedienfle over ldem . 5,-Aanmaak en onderhoud van meubelen over idem 8.33:

J' 583.33)

PASOEROEAS Tl'actement aan een tweeden onderwqzpr overSeptemller t/l'l December 18G2. à z 100 ': maands / 400. -lluialluur ItI$ll idenl over idenl à J 50 'a maand: . 200.

I 600. -

BANJOEIIXAS. Aanmaak ell onderlloud van :choolmcubelen . f 4, .L72777 . x a

B.&NBA. Tl'actement aan cen tweeden onderwljzer overDecel' ber 1862 . . . . . .

.f 100. -Iluislluur - aall ldem over ldem . . . 50.

f 150.)'

TIXOR. Voor schrijfbehoeften meerder toegestaan . . J 221. -.

lX IIET ALGE- voor .bezoldliglng &an ondermeester: en kweeke-XEEW. lillgen . . . . . . . . J- 100.--

Idenl lllj de Hervormde W eealluisscllolen ende R. C. 'W eeshuisacllool . . . . . B100.--

' Voor transport en verl,lijfko:ten #an verplaatst'tlende onderwijzer: enz . @ . * . 6000. 'wo1

J 11500.-

1 2 *

1'80

Rezldelltlën. M SCBRIJVISG 9ER POSTEX. Bedragen.

::CâPlTPt.&n:.' Batavl. . . . f 600.-Pekalongan . . . 620 -samarang . . . 583.33'Fa:oeroean . . 600.-)Banjbemaa. q 4.-Balkdl: . . 150.-Timor . . . :21.-

) In het algeme q . 11500.-

x 11278.33j

I lI. DNDER DE INLANDSCIIE

TIXOK.

ONYERW AJ: C'IRISTENEN.

Toela' ge aan een ofldeewlye: oler Oetobe. toten met Deeenlber 186: . . . . . / O .-Tractomollt aan œ11 lzulpolltlerwj*e: . w . 180.-

:70.-f

R'Jz#frfrfa#rf'.

lloofdcomml..le van onderwii. . . . . # 6*.-Ondemwj. aan Kuropeallen en daarmede geljkge-.tdden . . . . . . . . 11:78.33

gndewj. onder de lnlanfl.che Ehrlstenen . . r 0 -

A 1d8 =1.5 .

E . Yerm lndee og **a e'tglven, gedetende A*@1.

1. H* FX oMKl:eœ VAN ONDERWIZS.

l 5Ibl1 .e

l 1.

*@ *#

ONDERW IJ: AAN EUROPEANEN EN DAARMEDEGKLIJKGEBTELDEN.

Voo: 5 en lojarlge teaetement:verhooglngen :.nde onderwiispr: zoomede grllti:catieng en aan-deelen ln ée .choolgelden . . . . .f 600.-

I I 1. OND>.RWIZI SND>-'R DE INLANDKHE CIIRISTENEN.

1 5ihi1 :h

1.8#+

tett. Ih

S,T A A T houdenae van de verbrulktefondseny dienstjaar 1861besehikbaar gesteld voor gebouwen in betbelang van het schoolwezen in Neder-land.ck-lndle.

aantoonlngten laste #a: het

1Ileschlkllaar Aanmerkin-OMSCIIRIJ VING. . Verbrulkt.

gestdd nen.

i ,

Gedeeltelj-k vernielnvenvan d- ,tegelvloer in de ee gouverne-wmnts lv ere school te 'Yelte-tre/fez: . . . . . . . . S 3l3 - f 3.13 - .Gedeelteljkvanletlwenvanden ,tegelvloerl'anhetsehoolgebollw' 'en van den rollaagvloer van degalerj van de Je gouvern-ments lagere school te W el-zef/redel . . . . . . . 1895 - l 895 -G deelteljkvernieuwen van hetdak der aehtergalertj van, dewoning van d'en Jen onderwj- .zer der 2. lagere school te : h '

5 - 8t;1 83 meer verbrwiktW eltevreden' . . . . . . 460 ;Bonw van een nielmv sehooh . . y- 40l ,83.lokaalynetonderwtjzersyvoning . ,F/rz de Abcâ t l'q,danax âe ' 1 . , .te.

Bovenlandenjb . . . . ''. 1> ) , -- - 13123 t ï I 1. tAanbrenpen: van zonneblindentusscha de sttjlen a,llet afdA 'L' ngs de Oostzjde van woon-huis ea echxllokaal Je > 11- .

vernmnents lagere gehool te . hPadang . . . . . . . . 3;) - r 6 67 .m uw van eene. scho4 v*r 40 .kindera met onderwj-zeawo- . ' 'ning te flï@?- . . . . . 970.1 - ' 1'1 14 ' 49k 'Bouw van een schoollokaal voor $e#p leerlingen en zz-eonder-Avil',zerswonlnpente.e câceyer . z)te - 2t*0t) - de gpeeifeatle

$ - - jjjervan is nogTtansportere . 1467/9 - 1442.1 l 69l nietontvangpn.

1*0J

Beschikbaar Aanmerâin-OA1E' CHRIJVIXU. Verbruikt.

gesteld yen.. 7L . 7 t

Per Transport . . 146779 y*44244 69)

s'ernlenwen van hetdak van desclloollneesterswoning en bij-*gebouwen te IuontâoirlBanda) 447 445 70ltepal-atien aan het sluitwerken schildercn van het school- jebollw en de onderyvijzers-#' .woning te Banjoemaae . . 40 :0 40 50 de speclieatieBotzw van een schoollokaal lnet hiel.vala is nogonderwjjzerswoning te v'lahas- nietontvangen.ser. (Overschrijving) . . . 103 46 ,1 103 46 JAlaken en plaatsen van tlreedeuren en vier glasralnen inde gouvernementsschooltez--boina . . . . . . . . , 350 - 345 27.)AToorzieningaan de schoollnees-terswoning op het eiland A9'(rc??#c) . . . . . . . 291 - 286 30Aanbrenging van planken pla-fonds in de woning van denàe onderwljzer aan de 2e gou-'

lagere school teverliementsHrellerreden . . . . . . 1490 - 1214 ()1V oorzieningen aan de gollvernementssch ool te Hzllt/rlz?,/z . . 56 4: 5t, 15 de specificatlelnhuur van een gebolzw voor hiervan is nogscllool en onderwijzerswoning llietontvangen.Poer6olingo ( iian-oemaas) 360 .. 270 -te

Indemniteit voor huishul'r aanden onderwljzer te Pc/ezz?scpg 4*0 . 480 -IdeTn als boven te Bttn-oemaa, . 3t30 - 364) .ldeln a1s àoven tehkalrie (J#c-dioen) . . . . . . . . 360 - 360 -

Idem als boven te B'titetlzovg . 720 -. 5.1, 0 -Inhulzr van een huis voorschool-lokaal te Meeater- f'/rzlr/ly . 1500 - 15q) -

pf 53337 4l! J650186 42)l

:8l

tett. 1.

S T A A T der onder ultimo November 1861 ln dienst zdndelnlandsche Kchoolmeesters in de Residentie Amboina enonderhooriyâeden.

.a ï . d= : N A 31 E N

. It A 5 G E N. Standplaatsen. J I% :z nJa u

4 P. F. Sosilisa. opperschoolmeester. Amboina. .Q W. Neija. Schoolmeester 2e klasse. Hative-besar. I0ö3 J. M. Samallo. Idem ie p ldem. l071 Ch. L. Huwal. Idem le p Noussanive. 13:5 J. Pelamonia. Idem ie ') Idem. l116 P: P. Risakotta. ldem 3e > Mardika. l057 M. Matahelimual. ldem 3e p Soja di atus.. 168 J. H. Soumokil. ldem ie * Hatalaai. 819 M. A. Lilipalij. ldem 48 ,, Nakoe. 6610 . . . . . . , . . . . . . overl. Kilang. 7311 A. S. Makatita. ldem Qe 'n Ema. l0612 L. P. Talahatu. Idem ze p Hqkurila. 1213 M, P. Latuasan, ldem Qe . Lelharie. 1911 J. E. Risekotta. Itlem Qe n Roetong. 4015 J. R. Nanlellij. Idem 36 n Hoetoemoerij. l6846 J. Ch. Nanlohij. ldeln 4e n Idem. '17 E. P. Soumokil. Idem Qe > Amahoesoe. 14818 A. J. Tanasale. Idem ie '> tijdel. Idem. ,49 A. Z.luatpmanuweij ltlem van het X. Z. G. Galala. 4120 P. D. Lillpalij. Ideln 30 klasse. Hallong. 32:1 1z. Manusama. Idem van l1etN.Z.G. Lata. 95QQ J. b. Nendissa. ldem idem. Negeri lama. 42:3 J. W. A. Tanamal. ldem idem. Waaijheroe. 9024, J. D. Manusama. Idem idem. Poka. 50:5 B. Lainsamputij. ldem 38 kiasse. Roemah tiga. to26 S. Hukom, Idem Qe . Hatu. 7::7 H.P. Matplapelwa. Idem 3e . Liliboûi. l03:8 W. 611. Slmouw. ldem ie > tijdel. ldem.:9 Th. Lilipalij. ldem ie p Allallg. l3030jJ. Metekohij. Idem &an het N.Z.G. ldem. l02

31 j J . M . jjawl lall 0( t e . jlj re mm j ee k 1 (S S e , Ps o; S: Sjjk- . j :7 8y3QjJ. A.33jD. M. Lokollû. Idem 2: p Tial. 4934'A. 1. Mustamu. Idem le > Wkaij. 92

Transpûrtere k 2374

-1,é)jj

L @ d* n' g :y u N l M E N. R A 5 G E N. Standplaatsen; a l

: a= - Q

Per Transport . 237435 A. Tanamal. SchoolmeestervanhetN.z, G. Waak. 1:636 N. Ririmassj. Idem ze klasse. Hila. :737 P. A. Lalopua. Idem ' le klasse.- Lariekie.. :138 6

. M. Haulussij. Opperschoolmeester. Haroekoe en ? j:s39 W. M. Manuhuta. Schoolmeester 4e klasse. Sameth. $10 J

. S. Noija. Idem :e . Wassoe. 5841 L. J. Reawaruw. Idem ze > Aboroe. I jaj*2 F

. A. Telztuwa. Idem 4e . ldem.*3 TIz. C. Mustamu. ldem 3e . Hoelalioe. j jyjW P

. J. Nekejaluw. ldem ie > Idem.*5 J. L. Wattimena- ldem 3e . Karioe. j 5246 M. W. Metakupan. Idem 4e . oma, j ja8*7 P. D. Leihitu. Idem le . ldem. j48 J. lf. Nanloh'j.. Opperschoolmeester. Saparopa en49 D. P. Siahaija. Schoolmeester * kla%e. Thiouw. :7350 H. Manuhutu. Idem 48 , Idew. .

51 S. Sarimanella. ldem 3e . ouw. yylSQ S. J. Manuputk, ldem * . Idems53 A. M. Soplanit. ldem 30 . oelath. ja<51. P. M. Delima. ldem 4e . Idem.55 S, H. Pattg. ldem 4e . Sirrk Sorrj. jaa56 A. L. Hitipeuw. ldem 4e . Itlem.57 D. F. Siahaàia. Idem le . Paperoe. jza58 E. A. Titale't. Idam 4e w Idem.59 P. Pastora. Idem Ie . Booij.60 J . L eka h ena . .1 je In j-e ! valjjesm.. j l 7 161 M

. S. Nahumurk. zuem au . au,zuau. 4 aaj62 J.A.Latumanuwek. ldem 4e . ldem, ,

63 J. Pattipilohd. ldem ie . Ihamakoe. j aa,64 P. Peilou. ldem 4e . Idem.65 F. A. Maltuhutu. Idem 3e s N0110th. j.yy,66 S. L. Tanamal. ldem 4e . Idem.

67 J. H. F. Sahupah- ldem :e > Itawaka. j j4,68 1. J. Lekahena. Idem 4e > ldem.69 H. J.' Kuhuwael. ldem 4e . Porto.

dem &e . Idem. li670 CIA.M. Ben>mpessk l71 J. Picaulij. ldem 3e . Haria. 3:a7: 1A. A. de Fretes- ldem 4e * Idem.73 Wed.F.luatumahina. Wrticuliere school. Kampong Mahu, 3:71 J. k. llekanussa. Schnelmeester Qe. kl.sse. Sela en Leiaitoe. 88

Transporttrt . 5670

1#3

qc : = H= ë N A M E X. R l 5 G E X. Sundplaptsen. ! I-= c .T > u= m u

. -.- . .J L-- -

'

per Transport )567075 J. Huliselan. Schoolmeester 4e klasse. Titawaai. t j,g7 G 0 . L e s t u n ij . jlje

mm

aje ; g jlljjdnejjmo-n. . j , j77 P. J. Anakotta.78, M. Hukom. . Jdem :e . > Akoon. 8:79 j. Latuheru. Idem Qe . Ameth. ; .j:80 Ph. Simatauw. Idem ie > ldem. 9 281 J, Lopulisa. Idem 3e . Xalahia. 818: P. lluka. ldem :an l1etN.Z.G. Lökkie. 3683 P. ll. Hukum. Idem 4e klasse. Pieroe, Tanoenoe

en Ettij. 8781 J. L. Wattimeàa. ldem Qe * Kaatîbobo.85 H. J. Lopulalàn. Idem 4e : Idem. 30a86 AI. Pica -ullj-' ldem 4e * Idem.87 J. ll. Muàtaltt ldem 3e ù kamarian en f j,a

F.' H. Pattij. ltlem 4e * Seruawan. j88 F.89 Ph. Rikllméhu- ldem :e * Tihulale, j 6&n

öemah kaai. k, j 9:90 B. Wattimena. Idem 3e >

91 J. J. Heturka. ldem 3e . Elpapoetie datPaulohij en g4a

9: E. A. Tapiheru. ltlem 4e . Samasoeroe.92 J. L. Reawaruw-. ldem 3e . Makariki. l0:9: 6. E. Pattiasina. Idem le . Amaheij. :1095 F. Saparuwej. ldem 4e > Idem.96 M. lnakotta. . . . . . Awabija, Waraka, 68

Apisano enTananallu.

97 J.W. Pattinasaranij. Mem 3e klasse. Boana. 11698 P. Pelupessij. ltlem 4e . Manipa. al99 R. L. Wakanna. ldem 4e > Boeroe, ::100 G. Nanlehij. . . . . . . . . . gurdjella. :7l0l . . . . om per ecrste gelegenheid W okam. 1610Q . . . . . hunne bestemming tevolgen. W angel.l03 Th. Sapakuwa. . . . . . . . Makisser. 10710& M. Rugebregt. . . . . Moa op Pattij.l05 I1. Ruhukaa-d. . . . . Jeroejoe op Roma. - .l06 P. Pqiis. . . . . Seraal op Lettàj. I;G1e7 L. Letaai. . . . . . . Serwaroe op Lettk. 101

Tetaal . 8:18

184

tett. K.

s T A A T der Gouvernements lnlandsche Chrlsten-scholenin de Ainaâanaa onder ultillzo 1862.

=g < Plaatsen, waar deze schûlen zicll bevindep. a/ X % :a -

- geX : === D D l S T R I 6 T. N E G 0 R lJ. us-Q Km

ù . -r -U-

1 Mehado . . . . . . . Menado . . . . . . 612 Kakas kassang . . . . Lotta . . . . . . . 193 Idem . . . . . Tatelie . . . . . . . 564 Tombaririj . . . . . . Tanawangko . . . . . 335 Klabat di bawah . , . . Panikie di bawall . . . 336 Tonsea . . . . . . . Kema . . . ! 577 Likoepang . . . . . . Likoepang . . 128 Tondano . . . , . . Tondano . . . 1089 Idem . . . . . . . Kapataran. . . 1710 Kakas . . . . . . . Kakas . . . . 123l l Langowang . . . . . Langowang . . 7112 lmoerang . . . . . Ameerang . 56

Totaal . 706

185

tett. t.

s T A A T der Inlantlsche Clzl'isten-Genootschaps-scholeain de M inaâanna oltder ultimo 1862.

X - plaatsen, waar deze schelen zich bevinden. dï tu 7 jë Z

uY > 1) l S T 11 I C T. N E G 0 R IJ. u

l Tomohon . . Tomohon . 10QQ ldem . . Tataaran . 893 ltlem . , Rurukan . :74 Saronsong . Saronsong . :35 Idem . . Lahendong . 306 ldem . . Tondango . 337 Idem . . Rallbunan . 318 ldem . . Pinares . . 269 Kakaskassan . Kaltaskassau . 4840 Bantik . . Singkel . . 1311 ldem . . . Alalalajan . 201Q Idem . . . Bengkol . . -43 Aris . . . Pandoe .. . *Q11 ltlem , . , Sawangan . 3945 Klabat di bawah . Kajuwragi . . -16 Idem di atas . . Kolongan . . 70l 7 Kawallkowan . . Kumelembuaai . 7048 ldem . . . W uruk . . . :549 ldem . . Karimbo . . 37:0 Idem . . W akan . . :5Nl ldem . . Tewasen . . 45NQ Idem . . Liwason . . 20:3 Idem . , Saut . . . :3:4 ldem . . Kawangkowan . 62:5 Idem . . Tondegessan . . 35:6 ldem . . Kajur-p . . . :5:7 Idem . . Kanelan . . . 37:8 Idem . . Koreng . . . 43:9 ldem . . Pinamorûngan . 3130 Idem . . Paslaten . . 1431 Tonpass: . . Tompassa . 573: ldem . . Pontak . . 3533 ldem . Mopelo . . :534 Idem . Lampad . . 3535 Idem . naanan . . ::36 Idem , Motoling . . :9

Transportere . 1351

186

g < Plaatsen, waar deze scllelen zicll beyillden. at l 3 àl a =* 4T > 1) I s T n I c T. N E G 0 n IJ. u.Q& Km .

Per Transport . 1.35437 Tompassa . . Wangq . . . 2338 ldeln . . Tokin . . . 2.739 Idem , . . . Tollok . . . 1240 ldem ., . . , Kanonang . ' . 2741 Bomoon . . . . Rtlmoong bawah . l9.42 Idem . . Tenga . . . , 2143 Idem . . Porgar . . 314& ldem . . Tawaang. . . [email protected] ldem . Pdku . . . . . IG46 Idem . . . Rumoong atas . . 4147 ldem . . . W urouk . . . . 6,:48 Tollbilririe . . . Lemo . . . . . 35.49 Idem . . . Lola . . . 35.50 ldem . . Taratara . . . 4151 ldem . . . sYoloan . . . 2152 Tondano . . . Makalisung .. . . 42.53 Idem . . . Rerer . . . . V5i Itlem . . Kolongall . . . 5,5,55 Itlem ,. Sawangan . . . 35.56 Idem . . Kombie - . . . . 45,57 Idem . . , Ranowanyko . . . 3258 Idem . Lalumpel . . *59 ldqm . . Telap . .. . 4860 Idem . . . W atumea .. . &@61 ldem .. . . Tolllean ketjil . . 4,56Q ldem .. . , Kajuroja . . . &5,63 Jtlem . . Watulanej . . 1761 ldem . . Tetap . . . . 70,65 ldem . . Eris en Tandengan, . . 7566 ldem . . Negerij Ballauw . i1.67 ldeln . . Koja . . . 5168 Tonsea . . Treman . . . 6$69 Idem . . Kassar . . . . 8370 ldem . . Tumaluntung . . 6'4),71 Idem . . Talawaan . . 2272 ldem . . Sawallgaa .. . 6373 Idem . . Tanggari . . .71 Idem . . Sukur . . . :875 Idqm . . Mapangit . . . 2t),

Transpnrtere . :9:7'

18T

Y Plaauen, waar deze scholen zich bevinden. aK i' $ Q - . . . M gda JX > n I s T n I c T

. 5 E G o It u. u:: m

Per Transport . :96776 Tonsea . . Tetej . . . . 4577 ldem . , Tatelu . . 5378 ldem . . Matuqgkas . . 6:79 Idem . . Tandlong merah . 1680 ldem . . Lansot . . . Q081 Idem . . Lilans . . . 318: Langowai.g . Lomplas . . 3383 ldem . . . . . Paslaten . . 5281 Langowaa . . . Atep . . 3085 ldom . . . Palamba . . O86 Idem . . . Talawatu . 1587 Kakas i . , Passo . . 3788 ldem . k . . . Panasjeq . 4689 Idem . 1 . Toulelan : . :890 ldem I ; . Sombokel . 691 Idem ; . . Kajuwatoe . 3&92 Idem . . . Karor . . ::93 Remboken . . Remboken . 8791 Itlem ,. . Kasuratan . . . li95 Tombasian . Tombassaian atas . . 6596 Itlem . , Pqudang . . . 3:97 Idem . Rltej . . . . 2898 Ratallan .. . Ratahan . . . . 4099 Idem . . Pangoe . . . Ial00 Idem . . Sumampouw . . Qgl0l ldem .. . Tatengessan . . 28l02 Passan . . Sasakulan . .l03 ldem . Watulani .I0& Sonder . Soqder . . 93l05 Idem . Lepleln . . 31l06 Idem . Kkawa . . 68(07 Idem . Tintjrp . . 36I08 Idem , . Kapola . . :5109 Idem .. . Tumpaan . 36ll0 Idem . . Talaitad . . 35l l l Tallsawang . Tombatu . gi! 12 ldrm , . Mulldung . :&l 13 Idem . . Silian . . 19

Tetaal . 4240

1##

t.tt. #.

: T A A T der lnlandsl,e Chrlsten-negorllscholen ln deN inaâttn'a onder ultilqo I 862.

X .. Plaatsen, waar deze scholen zich bevinden. ..K w-. a !== e J> p I s T R I c T

. N 1: G 0 It I7, x:: mm577= 7 -'-C--N . . -.

<

I Kakaskassang . , Koka .. . 8: Idem . . . Tinoor . . . 183 Idem . . . W aremboengan . 104 Tonbaririe , . Sendoeklà . . :95 ldem . . . Maàsing . . . 186 ldem . . . Popareng . .' 147 Tonsea . . . A 'ker madidi . . 8:8 Idem . . . Tonsea lam4 . . 5391 Klabat di atas . . Maoembk . . 64I0' ldem . , Koewil .. ,. . 50l l Tomohon . . Pangolombian.. . :712 Ide!n . . Kembes . . . 3713 Sonder . . Tankoenej . . 1614 Itlem . , Soeloehoen . . 4615 ldem . . Popontalen . . :016 ldem ., . Lelema leler . . 17l 7 Idem . . Moente . . . 1818 Idem . . Pakoe . . . :719 Idem . . Tengah . . 39* Romohon . . Tawaân . . 1,::1 Idem . . Elœ san . . 30:2 Tonbassian . Malikoe . . 48:3 Tonpasso . . Pinalia k . :1:4 Idem . . Popoh L . :8:5 Tonsawang . Loboe . :3

Tataal . 785

BCE Q:Z&T:Z'KYOOR

:E# I#Iâï92R1N

N 14 9 E R L l < 1) S 6 11 - l : 9 I 2.

191

11 E l1, S 1. 1 Q

:;: :12::14:21ï1 1::1 3Xï1 2711 2:11IN

Axrx>xIRxuANpsf1u.xAnxK,

11 E T J A A R 1 8 6 2.

1. KW EEKSCIIOOL TE KOERAKARTA.

In het afgeloopen schooljaar (van 1 Julj 1862 tot 30 Jllntj1863) heeft er geene verandering plaats gehad in het perso-neel van de onderwtjzers. De cursus is geopend luet 34kweekelingen van den vorigen cursus en met 2 nieuw be-noemden. Daarvan ztjn er 8 tot ondemvtjzers benoelnd , tew eten *.

te Hronosobo (residentie Bagelett) ,.der den naam van lladen Patmo Dïr/#'c , te Koedoe, (resi-dentie Japara) a. Aht.ç SoenWojo , onder den naaln van Alag

Sétt/ïr/dzl , onder den namn van Pralri roSelttih. o ,Raden Attkzwt/ïzzltz/l , on-

Beno Atmodjo , te Patjitan , (adsistent-residentie van diennaam); Ma' Goeriaa , onder den naam van Mae Merto Df-virio , te Soera&avw'a , (residentie van dien naam) ; a7cy Bi ,onder den naam van Wirjo Atmodjo , te Poergaâarta, (atl-sistent-residentie Kraman-q) ,. Soeradi , onder den naam vanMangoen Sepfiâ/, te Pehalongan (residentie van dien naam ;Man A-/zpcze , onder den naam van Mae Tondo Soetlirdjo ,te Banghalan (residentie Madura) en A6doelaâ , onder dennaam van Alangoen Soebroto , te Samarang (residentie vandien naam).De tweelaatstgenoemden tot onderwtjzers benoemde kwee-

kelingen woonden den cursus tot aan het einde toe bij ; ter-wjl in plaats van de zes eerstgenoemden tot k-weekelingenztjn benoemd de jongelingen Tamardi van Bagoemas ,. flcf/caAbdoel Sqmett en Ftft/ezl Achmat, beiden valz Jladul'a ; jvas

192

Alarhoen en Tangoh , beiden

M oengsa 9 osmin ,de maandeltjkschey' 15 verhoogd.Het aantal leerllngen ln de eerste of hoogste klasse heeftemiddeld 18 Ledragen. Z1j ztjn onderwezen in het lezenvan de Javaansche en M aleische talen , het vertalen van deeene taal in de andere; het toepassen van de leer 2er even-redighezengrondslagenkunde, zoo theoretisth als practisch en de Javaansche

de aardrtjkskunde van Enropa en Azie , devan de wiskundige aarzrtjkskunze ; de lanzmeet-

spraak.kunst. Op het elnde van dën cursus zljn 5 kweekellngenmet het geven van onderwljs belast ; 2 in de school op hetgebied van den prlns Jfftp-f/âpc Ne-qoroschool, die aan de kweeksckool is toegevoegd.Over het algemeen was de aanleg van de leerlingen ln de

en 3 in de externen-

Ambù-aâ 9 Sabilq Soera Kramanxs/c.pz/pgi 9 Tarman , Semoedjo en Aban istoelage wegens gelnaakte vorderingen tot

'eerste klasse zeer lnltldellllatig.Op het elnde van den cllrslls bevonden zlch in de tweede

van #/zn-'J/'/zr?.Van de kweekelingen

klasse 13 kweekelingen.het lezen en schrtjvenhet vertalen van de eene taal ln de

Z!j hebben onderrlgt ontvangen invan de Javaansche en M aleische talen 1

andere 9 de beschrljvlngvan den Indiacâen zrcl@el ln het algelneen en van Javaln het bijzonder; de gronzbeginselen van de wiskunfligeaardrtjkskunde en de beglnselen der rekenkunde ; terwjl al*1en in die vakken goede vorderingen hebben gemaakt.De oefeningen in het Madureeschg het Soen/aasch 9 het

Malelsch met Arablsche karakters en het handteekenen ztjn

van Kramany en Ma. S4e1'>p/

met gunstig gevolg voortgezet.De externen-school bevatte op het elnde van den curslls 24

leerllngen ,ren in drie afdeelingen

Avaaronder 3 zonen van den Soesoeâoenan..zi- wa-1#ln ieder van die af-verdeeld ; terwbjl

door een der k'weekelingen van de kweekschooldeelingenderrigt is gegeven in het lezen en schqjven van JavaanscNon

en M alelsch ; de behandeling van geheele en gebroken getal-len en de aardrgkskunde van den 0o.ç' J'z?#gclt'/z Wrcl#?e?.Velen van henzjn niet geregeld ter sclzool gekolnen 9 ten

*?''évol tre uraarvan llptllne vortlpringan n-let aan de veru-achtinw: o ohabben baantAvoord ; daltrentegan heeft het onderwi-js btj dieleerlingan, Avellte zie'a aan geaiz schoolvet-zllilll hebben schul-ditr gplltaalkt ) goptle vrllclzten gedragen.D

Ii -?/?t?:/i,çt#/? t? o l f e Wc/h (lo z?# ;

De voorl,ereidelltle Iktaatl-egelen tot oprigtl-ng van eene kBreek-sthool tot opl eifling vltn inlltndsclze onderAvtjzers, ten dienstevan de iltlantlsclle jellgd ia de Soendft- &t/l//cz?, z iqj n in hetuftxeloopwen jaar lttet lkrrlclzt (loorgezat; Alen is dall ook reedvztlover geb-ordei.tl , dat Itàe. t de cz,lrigting der benoodigde ge-bollyq-çllz F paf'd iotr eezà lneof'in zltl lklllvlllen Avorden gelltaakt.lsij gollverlteitleltts beylllit van 27 uï Ilgvllstus l 8t92 no. l ià*

tzall delt f'lttlltenaar der 1 ste ltlasse j ltll-: I). h-ourtlel-s opge-vlragel)! zicl) naar Iîantlott-; te Legeven , ten einde aldaltr on-vler de leitling van tlelz lleer lfv 11 Holle zich de kennisder Soendasche taal eig en te Ittltk-en en, voor zooveel noodigjdezcn bellulpzaaldt te ztl-n in het bel'alklen van hetgeen totbevordering vltn llet onderwjs ollder (Ie illlltlzdsche bevolkingin de Ntacpt/c-/zzzz//czz dienstig zij n zlt1.

PItOVIXCIUVLE SCIIOLEX.

De volgenfle bijzontlérlaed'en oltltrent de inlandsche sèlièleltop el1 Illiiten J/trzz zijlt ontleentl aan tle verslagen der hoof.den l'ltn geu-estelijk Ldsttlllzt ovcr l 862.e

BAXTZVS/I.

ln ltet afgaloopea jaar is in dazë residentie de school nlptgeopend geïveest.

13 VT t 3,'' lz'k-. Z .

In éleze residentie bestonden gedlirende 1862 geene inlandscllëMttholtàn t zooals die, welke in dit verslag bahandeld worden,

BUITEXZOItG.&1s voreil,zf

KItZVMTZVN-G.

School te fa/er?rrtâcrzc.

Alen trof onder de leerlingen, die deze school bezochten,één zoon van den regent , één van den hooftl-panghoeloe enéên van den deynang van hat district Sindang-âas.i aan ;de overigen waren kinderen van luindere bealttbten , gepen-sioneerden , dessa-hoofden en onlaealllbte inlanders.Belzalve in het lezen en schri.jven der Javaansche , A'Ialei-

leische en Soendasclle talen , zijn de leerlillgen nog onder-wezen in de beginselelzkunde van Java.

der relkenkunde en in deaa rd ri j lks-*Iltlnne vorderingen in die valtken zjqjn ,

blijkens het gehouden exaltlen , zniddellnatig geweest.Van de leerlingen , dia de sclzolen gedllrelttle laet afgeloo-

pen jaar verlaten hebben , zijn er eenigen geplaatst ltls l)ll1p-schrijvers op het adsistent-residentie kantoor, bij den regent,den hoofd-djaksa en de delnangs , ten einde zich verder vooreene plaatsing in 's lands dienst te bekwalllen.llet toezigt over lzet onderwljs is gelzollden door den adsis-

tent-resident , den lko,ptltzies-lq-asilolldet- en den ter laoofdplaatgaanwezigen controleur l.)i,j de landelijlte iiakomsten en kllltllres.*

PREANGEIt REGENTSCIIAPPEN.

GaroetSCJPJ6A f e Tji, cpt/p-/dr , Bnlntlong , Soemedang,:17étp oendjn-a.cz3 .

De afkomst der leerlingen was als volgt :

K l N D :2 R 1:2 N V A N- u'Ts Lz7-=.- i >r .r= . =

@

; J g Q Q* > a r y . o > owQ o o = - o g g d qe H w l a / -. . o ma œ = o 5 o c .x = xo l sr a a = s = a > msr = N

. o g g o .ao x - .x = . .u -, . , wm Q : Q

< w -= o ,= m m. - . . . - -.

Tji tzp djoer . 1 y > 5 4 25 1At'tz?t//z?,g . 8 3 4 9 10 6z1 34Soemeda pg . 5 10 2 l () y 1 7 2Garoet . . > 3 1 > 2 l 5 1 lslanoendjn-a x 1 4 7 ) 1 6 1 3

sfelen dldarvan Avftrellop gevorderden leeftljtl en reeds ge-ollgtlnstig heblyell gen'erltt opolktstltndigheden

de resllltaten van Iaet ollderwij s.tDe ollders , die op grootell afstand wonell A'an de

Avaar de school gevestigd is , zien er tegen op lltlltlleren op jellgdigen leef tij d van zich te vel-sv.i-l- deren. Ook dekosten , aan zulk eene verwijdering verbondell ! leveren geengering lnezwaar daartegen op. Aan deze olktstalldiglletlen islztlt dan ook voor een groot deel toe te scllrij ven , dat het aan-tal leerlingen in het afgeloopen jaar niet is toegenolkpen. l)eoprigting van districtsscholen. Mraartoe het voornelàten opgevaten door tle Regering de noodige voorlichling ingewonnen is ,zal ongetwijfeld de deelnallte aan lzet onderwijs llteer alge-lueen lklaken.

laats ,Pltintle-

hllqrrd , Avelke

zijn onderwezen in :scllrijven vall de Soendasche taal en het stel-*

len van Ilrieven in die tltal ;het Iezen en scllrij ven van de Alaleische taal en het stel-

len vltn I'lrieven in die taal , zoowel lnet A rltbische a1s lltet

l)e leerlingenhet lezen en

Latijnsche karaltters ;de rekenkllnde tot en met den regel van d rieën . de leer

der gewone en tiendeelige brellken , de herleiding der lllatenen gewigten , llet l:erekenen van transportloonen , de interest-reltenillg en llet A'laholttedlîansche erlk-egt ;het handteeltellen en het teeltenen van kaarten ;de eerste begillst'len van het landllteten , zoo tlleoretisch als

practisch ;llet gewone boekhouden ;de aardriqjksktlnde van Jara en olnllggende landen.De exalllina , in de Inaand Decellllaer gellollden , llel3ben ,

de oldtstalldigheden hierboven verltteltl in aanlkterlting geno-lylen , over het algelneen redenen tot tevredenlleid gegeven.Vooral was zullts te 'lj-ialldjoer het geval , waartoe de jveren

heeft bijgedl'agen.gesclliktheid van hetolàderqsril-zet-s-pex-soneel niet weinig

Te Baztdoltg zijn drie scholieren,wegens wangedrag en alvan de school aldaar verwtjderd. Eente geringe vorderingen

leerling van de scllool te Tjiandjoer en één van die te llt4?l-13 *

, -

' . - , j - -s l.)j st. hol f! 1., Iae lloe.l ittl' te I'$y i - 1dlatl.g ziJ lî al: hulpondel ,3 -lzel . .jt'-wt-kn leerling van de ecllool te Gttt-tlel als letterzetter l.)iqj 's lalldsdrlllkltel-ij geplaatst is. llet lpleerentleel der oq'el-ige leer-

- llllgeil , die de seholen verlaten llcblaen j ztjn als schri-jversof in alttlere lage landsbetrekkingen geplaatst.llet toezigt over het onderwijs ls Ilitgkeoefend door de I)e-t

troklten adsietent-residenten j controlellrs enook de residellt van tij d tot tij d

regenten ; terhvij l*de scholen bezocht heeft.

C llE Rl BOX .

Ontler (1e leerlingeni die dcze sehool llezophten # Levondenzicl) twee kinderen van districtshoofden # terwijl de ovel.igenvoor het Iileerendeel tot den lninderen stand Inelloorden.Er werd onderwijs gegevell iu het lezen en schrljven van

de Javaansclie en Soendasche talen lltet eigenaardige en vande A'Ialeisclle taal lxlet Lati

.jnsche ltarakters ; het overzettenvan dle talell onderling en het rekenen tot en lnet den regélvan drief3n lllet bretlken ; tërwi-jl t îvee leerlingen onderrigtontvingen in llet practisclle lalldllketell en Ilet teekenen vahlandkaarten.lIet exltllten heeft beA-re digende 1*eelllf aten opg eleverd .

TA GAI.U.Scé/, len te Tcgc/ , I'amalany ett Jzreleqe:

Onder tIe leerlingen op de school te l'agal trof men aaht zoon A'an den patilz van Tçlgal en 5 zonen van districte-hoofden ; de overigen waren kinderen van inlantlsche ambte-naren van lllinderen rang en van gegoede Izandelaren.llet llteerendeel der leerlingen j die de scholen te Pamalan

.qen L're6es bezochten 9 waren zonen of aanverl, anten van in-landsclze alllbtenaren en hoofden.Op de drie bovengenoelnde eeholen ls onderwlje gegaven

in laet lezel) en schrjven der Javaansche en A'Ialeische talen,de laatste lllet Latijnsche karakters . de rekenkunde tot en metden regel van drieën en de aardrtjksklznde van Jara : teTa.gal en Bl.ebe.q bovendien in het vertalen van Javaansclz inM aleisch en olngekeerd en de L' eginsplen van landlpleetltllllde.

ln 4ie vakkn-ll habban da lpprlixlgen voldoende vorderingengelllaakt , wltalvtoe de geschiktheid der onderw-ijze l's niet Alrei-llig heaft Lijgedragen.tllet toezigt oA'er het onderwijs is gehouden te Tagal door

den regent , den controletlr en den patih van Tagal ; te Pa-plc//t/z,jw door dpn adsistent-residellt ,trolellr van de afdeeling en te Brebeteontroleur altlaar.

den regent en den con-door den regont en dea

PEKALOXGAN.

De lltaatregel, dien ltten genolnen heeft om, nalneltjk, tervervlllling van ondergescllikte gouvernelklents betrekkillgenbij voorlkellr diegenen te kiezens welke bewijzen kunnen ge-@- d tt z ; -* e n , : J

helaben btjgewoond, is oorzaak, dat het aantal leerlingen ('enede lessen OPd- e inlandsche school lnet vrucht

vrj belallgrijke vel-lueerdel'ing heeft ondergaan.#Alen tl'of ollder Iaen aan 7 zonen van m antri's en lhlindere

lnlanflsche lpoofdens 2 van dessa-lloofden en 25 van gegoedeJavanen.

Ztj zijn onderwezen ln llet lezen en schrl-jven van de Ja-vaansche en hlltleische talel), ook met Lattjnsche k-arakters ;hat rekenen tot 4 n lllet den regel van drieën lnet gewone entiendeelige breultel) ; de beginselen der landlneetkunde bn dealtrdrijkskunde van A'ederlandscâ-lhdiè'.Het exallten. dat in tegenwoordigheid van de regenten en

controlellrs van Pekalonga?t en Ac/tzzw gehouden is, heeftslechts zeer Illiddelmatige resultaten opgeleverd, welk ver-schijnsel voornalltelijk is tae te schriqjven aan de ongeschikt-haid van den onderwijzer cïla.b- flclqvc Tenn-a.De sehool staat onder onllliddeli-jk toezigt van den resid. ent.

SAAIARANG.Scâool ze Samarang.

De leerlingvn dezer school, die, op eene enkele uitzomde-ring na, tot den minderen stand behoorden, zijn onderwezen inllet lezen en schrjven der Javaansche en Maleische taletlmet Lattjnsc%e karakters, het stellen van hrieven in die ta-len; de rekenknnde tot en met den regel van drieën ; deaarell-ijka- elt landlrteetkllnde. Het onderwijs heeft zich ech-

ter sltacllts tot tle bpginselen lx-llnllell l.lfàlx-/:tl(.ll, dltftr er onop-lloudeltjlk lltlltatiën olltler de leerlingell llelalael'l jllaltts gtxlllttl.l)e olldflrs, nltlitf!l tjk, nallten llllnlle lkillderen, l'llt eellige lllaltn-den ollderrigt te hebben genotel),

eintle l1el1 in de tlitoefeltillg A-anlàun be roep 1a(!h lllpzaallà te z ij 11 .*llltt zullls, gevoegtl 1)i.j 41 e olllstantl i glleid , tlltt de regelltell

en alzdere inlltndsclle llooftlen de llevollkiltg lliet voorgaan lllethunne lkinderelt naar de school te zenden , ongllnstig op den

A'oor de hand eaganglleeft het gelzolldenllet toezigt over het onderwi-js was opgedragen aal) den

adsistent-resident voor de policie, zooveel ltlogeli-j-lt dldarinInjgestaan tloor den regellt en dell controlellr tler ltftleelillg.

van zaken terllg 111OPt Mrerlken , li gtexalllf!n d a11 OOk ben-ezan.

Nveflerollt 'van de scllaol , ten

School teSalt: l ?'r/J.*

Ook Lier llebben onder de lperlingen ollopllolldelijk llluta-tiën plaats gelaad, zootlat van de 2 ,1, die in tlen ltallvang vl.tn

dit jaar de school bezochten, op llpt einde d:tltrvltn sletllts7 over M-aren. l3it versclli-jllst!l is te ylpeer te laetretlrel), tlaarllet den kinderen der Javanen over het algallleell lliet ontlareektaan vatbaaarheitl en ijver.

op den 31 sten Decelllber gehouden exalnen heeft 2llnook aangetoond, dat de vordpringen der leerlingen, die sleclltseen paar nlaanden onderrigt laadden genoten, betrekkeli

-jk goetlvzaren te noelnen, ltlaar uit den aartl der zaak te gel'illg, oln vaneenigen invloed te zi

-jn op llunne volgende besteltlllling.De leerlingen, Avelke bestonden uit 6 zonen van inlandsche

hoofden en 15 van handelaren,zijn onderwezen in lzet lezenen schrijven van de 2 avaansclle taal, lnet eigenaardige enLattjnsche karakters ; de rekenkllnde tot en yltet dell regelzan drieën en de aardrij kskllllde van Jt'tt./'/.*Het toezigt over llet onderwijs is gelaollden door den ad-

sistent-resident, den regent en den controleur der afdeeling.

Het

knlandscâe f*Jr'J,v/cp.çc1f?p/ van t'/cz? zendeli' pg-/:crtttzrS Ik-t-u g- ' / .@

Niettegenstaande de onvernloeide pogingen van den zende-ling Ii-1-tl9-t' eIz den ij ver en gescllilttlzeitl vltn delz inlalldschenAonderwij zer Ana #t'ïp?t't?l is deze scllool n-ederolll lliet voor-

199

llit gpgaan. As-aaraan dit versclli-jnsel is toe te sehrl-jvensvalt ltioei-j elï,l' k lltet zttkfarllt-iïl te bejlalen. De onverschillig-llttid der otlders, ollt llllnlle ltinderen te laten onderAvljzen, is.zelker dltltraan voor een grootDe leel'lingen habllen ondërwbjs ontvangan*

schrijven der Javaansche en Alaleische talenylltet Latij nsche karaltters , de beginselen tlerbijbelsclle gesclliedenis cn llet zingën.

deel sclluld.in het lezen ertde laatste ookrekenkunde , tte

J'A PAllA.ScJ ool te J3:?/d-.

l3e lperlingen bestonden t'it 8 zonen van geringe inland-sclla bealdtbten en l zoon van eenen geestelijke. De voor-nltaltlste inlalldsclla hoofdan in dëze aftleeling hpblaen geeneZonen.

Zr i - z i - nJ ,J*

sche enonderwezen in llpt lczpl) en schrt-jven der Javaan-Alalaisclla talela, ook zltet Lati-jnsehe karakters ; het

vertalpn van JavItanscll in Alalaiscll ; de lweginselen der re-

kenkllnde en de aardrij ltsktlndevan (len Oost-kndincâelt 2r-chi ??c/.2lllijltens het in çle ltlaand Decelllber gelloltden exalnen lleb-*

ben de lëerlingen lzoegenaalltd geene vorderingxen gelnaako-t.

De ongeschilttllaitl van flan onderwiqj zar ('Ha.g Stet#zpï Ttxtrd-lwov,daar:-ltn, evellltls van tle balangrtj ke verznindering in het

aantal lael.lingen, oorzaak.llet toezigt over het onderwijs is gehouden doo.r den re-

sident, dall regent, den secretaris en de beide ter hoofdplaat&aanwezige controleurs bij de lalltlelijke inkolnsten en cllltures,

Scâool zn Jalbal-a.Op llltiltlo Decpluber 1 862 bevonden zich op deze school

regent van Japartln, I van den gapensioneer-den patill van J oana y 1 van dan djaltsa van JTecrc, 1 vanden gewezen djaltsa van l'oeban, 1 van den gewezen wedonovan Alergatoeâoet 1 van den gëldteller vall 's lands kas teJapara, 8 zonen van Iltantri's, 2 van schrijvers y 4 van pra.d -oerits ,J 3 van dessahoofden en 13 van onbemllbteJava-nen, die tot den goeden stand bphoorden.

1 zoon van den

Daarvan voerdea10 den titel van Iladent en 21 dien van AlI46..

llet onderwt-js liep over dezplfdta A-ltklken a1s op de scllm)lte I'ali ; terwgl de bpginselon der landlttaatltlzlzfla ook ondermrez t! n z j n .ANBlii kens het gelloilden exanlen heblaea de leerlingen goedeA1

vorderingen geltlaakt. Op den Jjver en gesclliktllaid van tleqopderB-jzer viel dan ook niets af te dingen.llet toezigt over llet ollderwijs was opgedragen Ran del)

regent en den rontroleur ; terwi--jl de adsistent-residellt zit.l)

nlt vl1 dan persoonlilk van den gang van het onderwij s over.suigd lteeft,

.%cnool te Asat'#fyc.v.

Deze school, waarvan de oprigtillg bepaald is bj gonvelunelllents beslllit van 1$ Jlllij 1862 no. 32 enonderwijzer benoelxld is een kweekeling van det.e Moqraâ.arta, is d. en 29. sten Decelllber 1:62 lltet een aanta)

Avaltl-bij totk weeltschool

van 11 l.eerlingen geopends waaronder zonen xan inlandschohoofden tqt ep ynet tteqr:tngllet dageli

-jksch toezigt over llet enderwij s is opgedragenaqn den regellt, en den controlellr ; terwijl t1e adsistent-rex#sident zlch van tij d tot tt-d A-alz dell geregelden gpng vaqKaken zal

5rltn llla. n trl .

overtuigena

REMBANG.T/clcz/, lllol'a cz? ltotljo-ntegoro.Scâolen te flt?zz?lttz/g,

Bellalve te Blora, lteeft het aalltal leel'lingen op de lxwen-I)e belang-,enoelnde scllolen eene vernleerdetxillg onderga:ln-#

stelling, zoowel van het Europesclle als van llet inlandsehqbestuur in llet onderwtj s, heeft-daartoe krachtig lnedegewerkt.Qolt d, e verwlychting der oplders ojn llllnne ki,nderenx door lwnpaar sehool te Keuden,. later in 's lands dienst geplltatst te zlllleq

gien, heeft tot d. ie xerltleerdering vet!l bijgetl ragen.gelden eve.nwel kan aan die verls'lzclating laelylltwpord wor-4 en. 11et afgel.oopen jaar lleeft zll.llkst wederoln laeu'ezen.Van d. e school te Iîelpbattl l'lleen z. i-j- n twee leerlingen in

's lands dienst geplaa, tst ; t,vrwiil de overigell, zoowel l-an4, # #

fleze a1s van de drie andere genoeltide sclzolel), in particllliere be-trekkingen gega.an of als scllrtivers bii aldtbtella.yeu in diens.ttreden z ij ll.g. ç

Slechts

f4qf) j*

Ollder de leerlingen op1 Zoon Aran eellen We(lO11ONlllantri's ; terwijl de overigen ltinderen Mrarell van post- eI1 dessa-lloofden en van gewono inlltnd.ers.De leerlingen te l'oeban bestonden uit 4 zonen van den

rvgent, 2 s'an 4en patill, I l van den djaksa, districts-hoofdeaen Illantri-s en 51 vqtll lttinflere atnbteaaren, dessa-hoofden

Javanen.

t1e school tel van eenen

Jlezz?J:?7?g trof Itten aanklisvon, 4 zonen van

e1) venvoudigeTe Illor(( en Bodt-,J-neq f?z:J# &<' . #

'

inlaltdsche alllbtenaren el1 dessa-bewonermderen Aran gerillgeOp dege scholen is onderrigt gegeven in het lezen ea schrj-

ven der Jqvaansche ea ôlaleisclae tlxlen, de laatste laat La-ti-jnsche karakters ea de rekenkllnde tot ea lnet den regelvan driefpn. Te Ilembaltg Lovendien in de landlnaetkunde eade zedeleer ; te l'oe6an in de aardrijltskunde van d ea oont-.

wqren de scholleren alleen ltin-

lndisc.llen .4rc.J#?d/a- te Illol-tn in het vertalea van JavaanscNiq S'Ialeisch en olllgekeerd , de landlneetltllnde, de aardrijks-.kunde A-alz Java en te ll,tit'll-o-ne,o. /)-/y in tla aardriqj ksktlntle,xoarnalllelij k van de residenfiëa Batavit' e.?l Soerltâan-ttt.Over het algelnaen waren de vorderingen der leerliltgen.

blijkens het geholztlen onderzoek, voldoande. Op de geschikt-*hoid en belkwqamheid der onderwj-z.ers viel niets af te dingen.

80L. II-&.BAJ-S .Ollder de leerlillgan trof lnen aan 1 1 zonen van inlandscha

hoofden, die den titel voerden vkzn Iladcn of alfc,v g terïvi-ilde overigen van gerillge geboorfe waren.

De jongste der scholieren teltte reeds 13 jaren.Vele ouders , nameljk, geven er de votu'kellr aan, ollt llllnne

klnderen , zoolang zij dien oud.erdollt aog aiet bereikt habben.door hadji's uit 4e kalllpongs te 4oen onderwtjzen.Dat hat aantal learlingell in lzet afgeloapan J-arzr nîet is toe-enolqen, xnoet men voo,r een groot 4eel toeschrk-ven aan deonverschilligheid der ollders ten aanzien van het onderwijs.(lok dewonen, lnaken het lnoeivjelijk*

roote afetandensg waarop velen van de Loofdplltatsllunne k-inderen daltr heen te zenden.

-N x *>.l vsonderwijs gegeven in het lezen eIl scldrjven der Ja-*vaanselze elt A'laleische talen, 4e eleldlelztaire spraakleer der

202

inlandsche tltlen , de beginseltàn der rekenkunde, laet naaten-en gewigtenstelsel, de aardri-jltsltunde A-ltn Jara en ollllig-gende eilanden en tle practisclle llllltlltteetlkllnde Iltet waterpassen.llet exltltlen lzeeft ltldngetoolltl , (Iat al tIe leerlingen redeltjlte

vorderillgenJavaausclle efz Alaleische talen, de rekenen de aardri-jkskunde;

llebben gellhltltltt in llet lezen en schrljven der

lllaar dat de vorderingen in de lltndllteetkullde sleclzts vanellkele leerlingen voltloende waren.

llet toezigt over hpt onderwtjs is gehouden door eene cola-m issie bestaande uit E uropeanen en inlandsche grooten.

A l A D U 11--% .Scàool te J/czz?rtâcvvcz'.

De leerlingen, die deze sclzool bezochten, Avaren allen nage-noeg van aallziellltjke 1:f1:0111st. llallltlve zollen van den re-gent en verdere inlandsche altlbtenaren, teltle lnen onder descholieren oolk kintlerell van de leden der vroegere vorstelù-kefalnilie.De verlneerdering van laet aantal leerlingen is toe te scllrij-*

ven aan de olltstltndigheid , dltt lai-j llet kiezen A-an personenter vervulling A an de eene of andere betrekking bekwaallilleidop den voorgl'ond wordt gesteld.

Op deze school is onderwiis Jeieven in het lezen en schrij-: # Q-J t...p *

ven der Javaansclze en A'laleiselle talen , de rekenkunde tot

en lllet den regel van drieën lltet bretllten en de aardrljks-kllnde.Ilet examen heeft

opgeleverd.helàben , ziin er 5$leur der landelijkeIaoofden ; terwijl dekas aan inlandsclle

Van

6 overigen lalliten laezuraar van 's lands

alllbtenaren lAij lzet districts-bestutlr zijn

over het algelneen bevredlgende resultatende l 1 leerlingen , die de school verlatenbenoellld tot schrii r'ers bij den contro-*# *inltoltksten en cultures en bij districts-*

toegevoegd.llet toezigt over lzet onderurljs is gehouden door den re-

sident en den regent.

PAEOEROE AN.Scàoleu te f.'rttvccrpcc?? , Bangil c?3 .Malt'ln.g.

D e leerlillgen , allen zonen A'an inlandsclle hooftlen en be-

203

alllllten en van gegoefle inlltnders , zi--jn onderwezel) in llet 1e-

zen elï sttllri-jven vktlz de .1 avltansclla ea Alalei selle talen , delaatste Illet I-at tj nsclle lkltralttel's ; de lnegi nselen der relten- enlandllteetlttlnde en de aardrij ksktlnfle v:tn den (Aost #/?t/t',çc/kcp zz1 ,--chipel. 111 flie vldltken hellllen zi-j volfloellde vol-deringplt gelllaakt,Avellke 411t1..-0111st voor een groot deel is toe te scllrîj ven aan*de gescllilktlzeid vall het ondel-lqri

vl-zel-s-pel'solleel.Van de scllool te Pasael-oealt zjn Avederollt 6 leerlingen

in -s lands diellst geplldatst.llet oppertoezigt over lzpt ontlerwi-ls is te Ptlsoeroean en*

Ban-qil uitgpoefentl door den resldent en lzet onlllitldeli-jktoezigt door den regellt en den controlelzr der llftleelillg. 'l'e7lalan.g is zllllts geschied door d en adsistent-residellt , daar-in laggestaan door den regent en den controleur.

DEZOEKI.Ollder de leerlingtan telde Ilten

I?ezoehi , 2 van den lloofdpanglloeloe ,van den patlll van Igan Jcz-tpcâfl/? , 1den onder-collecteur van Bezoeh'i

2 zonpn van den l'egent van2 van Aqredono's , 1 zoon

van (len djaksa en 1 vande overigell Mvarelz kin-

deren van alnbtelooze pprsonen.Zij hellllen onderrigt

der Javaansche en A'laleisclleschrbjven

zoou-el I/let eigenaarfligekaralttet-s ; de rekenk-unde tot en lltet denals lnet luatijnsclze*

regel van drieën en de begillselen der landllteetktlnde.llet exalnen is zeer bevredigend afgeloopen. I 'e onder-

vri izer is dan ook zeer geschikt voor zlj ne betrokkillg ; ter-*.# 1.-J *

vj 1 zij n jver en vlij t niets te Avenschen overlaten.5 . .

ontvangentalen ,

in het lezen en

IIAGELE X.School te Ff/cr?rfprcf/p-f:.

die deze scllool bezocllten,1

Onder de leerlingen,Zonen 37an gepensiolleerde regenten,2 zonen van eenen panglloeloe, 2 van2 van weflono*s, 2 s'an llkantri's 5 van5sa-lloofden en 96 van particlllieren.

M-aren 5zool: van eenen patih,eelten onder-collectetlr,scllrij vers, 37 van des-*

Zii zijn onderwezen in llet*# :sclle en A'laleisclle talen, de

lezen en sellrijveiz der J:lvldan-laatste oolt l'tet laldtij nsclle klt-*

zttkters ; ldet A-ertaltàl) l-an Jal'alznscl) in Alaleiscll en otllge--keerd; de rekenltllnde tot en Tllet den regel van drie:n Jnet

breuken, de aardrtj k skllnde van J ara en de beginselen derIandllleetktlnde.llet exalklen Iteeft aangetoondy dat de leerlingen met vrltellt

de lessen hebbenDe lust, oTn ontvangen, neemt dan ook ont-

zoosvel als de kinderen, begin-genzeggelijknen het nut daarl'an hoe langer Loe zlleer in te zien. lletblijft echter een bezwaar, dat vele kinderen op te groote af-*standen wonen, ollh de schoul te Lezoeken.llet toezlgt ov er het onderwijs is gehouden door den re-

gcnt, den colltroleur, den hoofd-djaksa en den kliwon.

bijgewoond .on derAvlij s t e*

tge. De oudere,

Senool le Hz:?Jt?/,.

Onder de leerlingen trof lnen aan 1 zoon van den regenty1 van den patih en 40 zonen van dessa-hoofden ; terwtjl (Ieoverigen kinderen waren van lnindere bealptbten en gepensio-llearden.1.2 r ls onderwtjs gegeven in dezelfde vakken a1s op de

scllool te Poerlrol.edjo en in het stellen van brieven.Ovt'r het algelneen helaben de leerlingen in die valtkenede vorderingelz gelnaakt.l)e ondel'wijzer ftrtz/czz l>oe.kpo fTt?e.v/ezz?/ is dan ook voorJ*Z J n e

olxt tebetrelkking geschikt ; terwijlhij goed lnet kinderen weet*gaan.

I Iet toezigf over het onderwijs berust in den regel bgJ- denlddsisttmt-resident.

Sezool te Keboemen.

De leerllnr n bestonden uît 10 zonen van ambtenaren, 43van dessa-hoofden, 3 van leden van het dessa-bestuur en 15van den kleinen xnan.Er is onderwljs gegeven in dezelfde vakken a1s in de school

te Amnal, met Ilitzonderlng evenwel van de landmeetkunde.De vorderingen der leerlingen waren blijkens het exanlen ,

zeer uiteenloopend.llet toezigt over het

tvoleur, ouder oppertoezigtonderwijs is gehouden door den con-1

van den adsietent-resident.

%c&o.l te p-t/polt/àd.#

Den lsten October 1862 i: deze ethool ltlet *0 leerlingeqpeopend, waarvan ; den 30 sten Decelklber die inrigting weuderoln verlaten hebben. Zi.

'j l:estontlen uit zonen van iltland-sche bealklbteni dessa-hoofdeb en gf'wonb inlanders.Er is onderrigt gegeven in het lezen en selzriqjven der Ja-

vaansche en M aleische talen, het vertalen van de eene taalln de ander: en de

oog oplnoejeltik de vorderingen der leerlingen nlz reeds te he-oordeelen. Er lzeeft dan ook nog geen exalllen plaats gehad.

gouvernelllents besluit van 27 Allgustus 1*t;2 no. 39ls de kweek eling van de k weekschool voor inlanzsche on-derwijzers te Soeraj.arta, Srtt/froep, ondet den naaln van Pra-fz7J)'/p Sentiâab tot onderwtjzer bij zeze school benoelnd.llet toekigt over het onderwtjs is opgedragen aan den rë-

yentj den controlellr, 2en patlh en 2en panghoeloe ; terjvijl deudsistent-resident de sclaool bezocht lleeft.

B j

A'let hetbeginselen der rekenen aapdrtjkskllnde.het kort bestaan van deze sehool valt het

IIAXJOEAIAS.Sêjolen te llcz/p'/cwrztv. Poernolingo e?z Poerléonetlo.

%' . ,

. (Deze scholen zi.ln in den loop van. het Jaar zeer in bloetoegeiaolnen ; terwi-jl de leerlingen, Illi-jkens geholltlen exalllinajgetoond hebben lldet vrlltlht van Ilet onderwijs gelarlzik te heb-ben geltlaakt. De onderwi.jzers, allen afkol/àstig van de kweekwschool te Soerakartab hebben wederoltt het hllnne tot tlieresultaten btjgedragen.Onder de scholieren te l'ap-oemnl. telfle lnen 1 zoon vaa

regent alllbtenaren, 12van gepensioneerde en gewezen inlandsche alnbtenaren, I l vaRdessa-hoofden en 26 kinderen van geringe afkolnst.Onder de leerlingen te Poet'6olinio bevonden zich zoohvel

zonen van regenten en luindete llllandsche alltbtenaren , dieden' titel voerden van Ilatlen of ikllt,g , als van dessa-hoofden

den aldaar, 2 zonen van inlantlsche

en gewone inlanders.De klnderen 9 die de school te Poerlrokerto bezochten 4

bestonden uit 20 zonen van inlandsclle alttbtenaren , 5 van

206

gepensloneerde en gewezen illlandsche aldtlltenaren , 17 vandessa-hoofden en l zl van Javanen van geringe geboorte.

De leerlingen hebben onderuejjs ontvangen in llet lezen enscllrl

-jven der Javaansche en A'laleisclle talen , zoowel lpleteigenaardige a1s nlet Lati

-jnsche karakters , alslllede in de re-kenen aardrijkskunde. Op de school te Poerbolin-qo zijn ziJbovendien onderwezen in het teekenf'n van kaarten.Het dagelijksch toezigt over het onderwijs te llcz/p-/?dz/?c.v

is opgedragen aan den controleur aldaar ; te I'oerLolingo ente Poer.èroherto aan den betrokken regent en controleur.

BAXJOEMTAXGI.

De vermindering vall laet aantal leerllngen is voor een deeltoe te schri-jven aan de weinige belangstelling der ouders inLet onderhvi-js en voor een ander deel aan de olllstandigheid ,dat vele ltinderen, wier olldersschool

op grooten afstand van dedoor gebrek aan htlisvesting , onderhotld enz.wonen ,

op de hoofdplaats , van daar tertlg zijn lltoeten keeren.A. 'len trof onder de sclloliel.en aan 2 zonen van regenten ; de

overigenaldlbtelooze

waren kinderen van lttindere hoofden el1 gegoedeburgers.

onderAvezenZ j z i.j nen hlaleische

in het lezen en schri-jven der Javaansclletalen , het vertalen van Javaansche opstellell in

llet Alaleisch , de rekenkllnde tot en lllet den regel van drieënmet gewone breuken en de landllleetkllnde.Er heeft nog geen exallpen plaats gelaad. De sclzool is

evenwel door den adsistent-resident en dendeli-jk bezocht , blj welke bezoeken gebleken is , dat de vor-

herhaal-regent

derillgen der leerlingelz voldoende waren. De onderwijzer#Moemo f.?'irt/p-fp lleeft dan oolk wederollt veel i.j ver en geschikt-heid aan den dag gelegd.

KADOE.

Scholen te J/cye/ttp.g en te Tezz?cp-gpcze.Zooltls de aclater dit verslag gevoegde staat aantoont , is het

aantal leerliltgen aanlnerkeli-jk toegenolllen , hetg. een te Apz-pc//zz?

.f/ is toe te sclzrijven aan de toenelnende belangstellingder , hoofden in het ollderwjs en te Temangoeng aan het ver-

beterd toezlgt en de toelzellzende geschiktlzeid van den on-deru'ijzer Soez-io Scp/ïâ/.Er is onderurijs gegeven in het lezen en schrijven van Ja-

vaansch en Alaleisch lllet Lati-jnsche karaltters , llet reke-'nen tot en Itlet den regel van drieën , de beginselen der lneet-ltunde, het landltleten en het in kaart brengen van opgelvte-ten terrein ; te l'emangoeng bovendien in het vertalen vanJavaanscl) in Alaleisch en omgekeerd en de beginselen deraardrtjkskllnde. ln die vakken zijn door de leerlingen vrjoetle vortlel.ingen gelllaakt.Het toezigt over het onderwtjs is gehotlden door den resi-

dent en eene perlnanente coltllnissie, bestaande te vkla-qelan.quit (len regellt, den controlellr der hoofdplaats en dien vanProbolin-qo, den patih en den onder-collecteur van Jlagelangète Teman-qoen.q Ilit den regent, de controleurs van Djettis eapz-tv/t'zl'. den patill van l'emangoeng en den ollder-collecteurvan Dje t t Jz..

SOERAKARTA.

De Javaansche school s door Pangeran ##?>c/J .zlzf/t??rl/c7- /3-/:e.qaantal

opgerigt , is zeer aannlerkelijk vooruitgegaan. l Ietleerlingen is veluneerderd Iltet 35 en Ledroeg op ult.

lleceldlber 106. Tegen 19 leerlingen , die de school verlatenhpbben ,zijn er 5z1 nieuAve bijgekollten.De af ltolltst der leerlingen is verscllillend ; allen behooren

tot de falltilie of tot de ondertlanen van genoelïtden l'anyeran ,*hlln leeftiid is van 8 tot I 5 jaren.*#De gunstige gevolgen . die het onderwljs gellad heeft , val-

len den Pangeran zoo zeer onder de aandaellt , tlltt hij nogmeer dan vroeger zljne falltilie en onderdanen aanspoort ,hunne zonen het onderwi,js te doen genieten. 57an daar dieaanzienlijke vemlleerdering vltn selzolieren , die welligt noggrooter zou zijn , indien llet schoollokaal lneer kinderen konbevatten.Er is onderwi-js gegeven in het lezen en schrl.j-ven der Ja-

vaansche en A'laleische talen , de laatste ook lllet Latljnscllekarakters ; het vertalen van Javaansch in M aleisch; de Ja-vaansche spraltltltunst en de rekenen aardrijksktlndc.

l den ls heeft llzen toch' l)y=geen exaltlen ge loll !vonden , dat de vol-deringen der léerlingen beter waren dan

')

Troeger , vooral wat de kennis van h:t Alaleisch aangaat.De onzerwtjzer heet Jltl.g kYvt'tlcli Saktro 1,F# 'tl ':?. Htèj

Avas niet in staat eene zoo tall-ijke verkaltleling van leerlin-leiden en te onderwiizen. Netldrt tte Inaand' Augltstusgen te *.

wordt l)i.j dan ook geltdsisteerd door twèe van de verst ge-

vorderde kweekelingendien tijd af aan is de school bijzonder voorlzitgegaan en zi--lll

. *

de resultaten gllnstiger dan vroeger ; terwi-jl het vooruitzig-tbestaat j dat de sclzool van dullrzalllen bloei zal zjn.

van tle Javaanst'h: kwetskschool. Van

Hoewel er

A'IZVDIIIEN:

#Mtjl oleu /: u1/4t/J/?cz) , Jptgc/cp 4 Post &?xfy.f/d . A-érrtlzp'è?? l'nel-léodadi'

XJ 'lell trof onder de leerllngen aan kintleren van allerlelpangen en standen , zooals zonelt van regenten , patih's , djak-ea's

, districtshoofden , Inantri's , dessa-hoofden en alnbteloozelnlanders. Zij zi-jn onzerwezen ln hyt lezen , schrijven . spre-ken en vertal:n van de Javaansche eh à'Ial:isèh: talen j detekenkunde tot en lnet denregel van drleën en de aardrijks-%kunde van den lndinchelt x4rdlïwe/ ,. op de scholen te Pono-togo en 1, *qatkti bevendien in de beginselen dër practische*#'

landltleetkllnde. Behalve ln het rekenen hebben de leerlin-en 1lt Lovengenoelnâe vaklten vrij goede vörderingen gelnaakt.# .De onderwijzers aan de scholen te l'Iatlioen j Pouoroga .

Akau'i en Poertrodad'i zi--jn allen af kolnstig van de kweek-kchool voor lnlandsche onderwijzers te Soerahatta en hebllenzeer goed voldaan.llet onlllidzeltjk tbezigt ove: h:t onderwjjs i: gehoudclt

door (le betrokken regenten , cbntroleurs en adsistent-resideheten en het oppertoezigt door den resittent.

PA TJITAN.

ln het afg:loopen jaar is de school j gevestigd te P/?rg-t'/c*9uanlplerkelijk vooruitgegaan.I let aantal leerlingen is Inet 18 verldzeerderd en bedroeg

olldet- llltiltlo Decelnber 34 ! allen zonelt van inlandsche hoofw

209

den. ZiJ zlln onderwezen in het lezen en schrllven van deJavaansche en Maleische talen, de laatste luet Latijnsche ka-rakters; het vertalen van Javaansch in Maleisch en olnge-keerd; de vier hoofdregels der rek-enkunde ; de aardrijks-kllnde van ./:z1':z ,. het stellen van brieven en het ltlaken eninvllllen van staten.lltj gotlvernelllents besluit van 5 December 1862 is tot

ov erwjzer bj deze school benoemd de kweelteling van dek-weekschool voor inlandsche onderwijzers te Soeraharta ,JlasSoendiojo , en wel ter vervanging van den onderwljzer71a' S/ezzl/ Dimedjo , op wiens gesch iktheid veel viel af tedingen. verwachten , dat het onderwi.js onder deleiding van den nieuw benoentde beter resultaten zal opleve-ren. dan tot nog toe het geval is geweest.

oppertoezigt over het onderwljs is gehouden door denzesident en llet dageljksch toezigt door den regent.Ilet

llet is te

Mcâolen zeKEDIRI.

Kediri , Toeloeng-agoen; , Ber6eh ett A&zfzr.Evenals in het

seholen eeneexalltina toch

vorige jaar kan ook nlt weder ollltrent dezegtlnstige getlligenis worden afgelegd. DehelAben aangetoond , dat de leerlingen goade

lzel:ben gelllaakt en dat het lzlllz niet ontbrakvorderingenaan goed oordeel en verstand.De onderwijzers hebl:en zich wederollz yltet lof van hllnne

taak gekwèten.De leel'lingen , wier ouders tot allerleirangen

der lllaatscllappij belzoorden , ziin onderwezell in htlt lezen en: 4st-hrjven der Javaansche en Maleische talen, de laatste IlletLati-jllsche kltrakters ; het vertalen van Javaltnsch in A' 'laleisclz*

en standen

en olklgekeerd ; de rekenkunde tot en lltet den regel vandrieën lllet brellken en de aardrtjksktlnde l-an den oost J)?//J-schen Wrcl/./pe/. Te l'oeloeng-ayoeng hebben de I'teest ont-wikkelde leerlillgen bovendien onderïvijs ontvangen in hetlltndltleten.llet toezigt over

dellt , iIz ovel-legteerdl door dell

het ollderwi,js is gehollden door den resi-lllet den plldatselijken regent en geatlsis-

controlellr ; te l'oeloetlq-ayoettg door den ad-#.#'

11

sietelpt-resifltlnt A'an zh-g '.p?z-/.? , bljgestaan tloor den èontrolearen den Ellropeschen I4aklltlisllteester.

GOLVE Itxlsa 3'lE XT 3k&N SUA'Ic&TI1z&'S-5J-ESrl'l(!JST.

A-ormaalsthool 't'/?p inltlntlscke t/pt&?'?r# 'zen's te 7.3/ / de A-fpc,l.

eene gllnstigegetlligenis

1. 'heeft over lletexaltteaieggen. llet il1 di. Illldand I-lecellllner gehotld,en

algeltteel) llevredigende resllltaten op-geles-ertl ; teru-jl sojlllllige leerlingen zelfs zeer goede vorde-ringen Izelllaen aelll,l4lxkt . nrmtrtoe d e ijver en geschiktlleifl vl'n'd en ondel-Avtj-zer u46doel />:?/?./' 'niet Asreillig helabel) bi-jgetlragell.l''a11 de tu-ee leellillgen s d ie in dftll loop A-an llet jaar de

echool verllttenlzebbell , is er éèn te Ajetn6êlnyis als olltler-

nll 'weder ltan lllen ollltrent deze schoolOok

Avij zer geplaatst.l)e daartloor ontstane vacatllres 'zijn u-etlerolpl aankevllld ,

zoodat in hpt aalltal leerliltgell , dat op 10 bepaald is , gaelleverandering is geltolllen.- De ltel-liltgen zi

-j 11 ollfleryvezelz in Ilet lezen en scltrl-j vender Alaleisclle taal , zoow-el lttpt .Arltlaische als T'let Lltttj llscllekarakters, het rekenen tot en lvlet den regel vall dl-ieëll, debeginselen der lt:tl-d ri-j lkslklllld e , de eerste beginselen van laetlltndllleten , lzet Iloeltholldell op eenvolldige urtjze , Ilat stellelzvan brieven, volgens d an g.!!.) 1-11 i kel tj 1te otli (.-iJ' len stij l ea vorln ,laat st ellen Aran rltpporten en het opllt:tlkelz van etatelz.Da onfl prw'ijzpr gpniet ean tractelllant van .#- 40 's lllaands ;

teru'ij l de leerlingen ieder eene toelllge ontvangen van J l 0's l'zaands, A3'ltal-A-an zij J' l .50 's lklaands llloeten afstltal', ter*bea trijding der kosten l-alz sclll-ij fLehoeften.

1lt //?p##cJc ncvq f.?/c??, iltS//???f'?/ t't'l-.ç

Jez Go v ?7c?-/?cz/?cp t' t.tz/z11 '/ .# tj: ?/.v / .

J3liik-ens den staat , gevoagd achter dit verslag, is het aan-tal scllolen lllet 3 en lzet aa'ztal leel'lingell lplet 4($ verlneer-derd. Ilovendien bestaat er te l1/?c/?.j,/z#rt??#f??- (distl-ict Sipirotqjeene school? onder de leiding A-an den zendeling Beiz.b die.'?a- leerlin-en tel?e.U - t 1-3,0 t 1 o re r. sf- aan d e b1i i kt dat de belangstelli n ty 1- n het! ! o1 er'.r'i ' c u-e! z' - t'c: asnalnsn , h o ! g: sn ' voornalntzl- ij k i : toe teCrL z o o

yt-hri-jven altn de btalploetjenie der alttbtenaren Itlet llet olld ar-Avïjs, zollder Avelke de scholen in dit geu'est sjlopdig ontvolktzollden ztj n. Slecllts die ollders zelltlen l'ltllllte killderen Iliteigen Lehvegillg llltltr sclzool, yvellke het A'oorllitzigt llebbelzlltllt lltter in eelte laltdsbetrek' lking of in dell llltndel geplltlttstte znllen zien.De leerlingen zijn onderwezan in het lpzen en scllriqj vea

der A'laleisclle taltl, Iklet A' rabisclze en lwattjnselle kat-aktersen de vier lloofdregels der rekellkllnde ; teryvtjl lli tsltlifentlop de scllolen in de resitlentie l'a.pa?toeli ollderrigt is gege-

vi-ll il1 llet lezen en strlll-ijven der llattasclle tltltl, lllet oorspl-oll.-kelt'jlte en Latïjnsclte kftl-altters. Op eellige scllolel) heblaezzde leel.lillgen boA'endien olkderhvi

-js olltvallgel) il1 den l'egel :,111zdl'ieëll lllet ge3volle bl-ellkela en (le Igeginselell der llardrij kskllnde.Gertxgelfle exltlllina ztj 11 niet gehoudel) . l)e allllltenartln,

belltst lllet lzet onlltiddelï-jk toezigt, lzelalaen zit'l) ecllter op

lalllllte illspectie-l.eizell A'all de vorderingen der leerlingen over-ttligd en goede tlitkolllsten A-erkregen.

III-'N IIOZLX V.Scjolen rc IlenL.oelens Ttt//t?, .tlfft//pc,Iih. f? t-7 c lt .'V o zl t? - u1f u -l' p .

ln Apl-il l *t;2 is de scllool ter hoofd plaats Tllet eell aalltl'lvan 22 8 leek-li 1) el1 getlpelld. Op die sclzool e11 op de Ctlldtlrebovengelloel/lde is ollderl-igt'vell der A'laleisclze taal ltletBi-) ondel'zoelk is gaiylelten,#

Veïevtànztrabische en ltattj llselle lfltrltktel-s.dat de leerlillgen Iltet : rllcllt (la

il1 het lezt-ll) el1 scltl-ij-

lessen hebben làijgewoo:ld.*z. # .De ollderhviizel-s bij de vier eerstgenoelllfle .s(.lzo1t!!1 .l4I)e1z

: # :

getoond voor htlnne betrekking gesclziltt elz gtled val) gedrag

te zij n.LctA/IPONIIH' CILIE-DISTRICTE X.

Sckoul te 7'c/fp/,'-.lldzt/p.g.lAezc school is in llet afge loopen jallr t'lflol- leerlillgen l)e-

zocht , waarA-an het Ineerentleel zonen Avarell A'an klaldljlong- ,I'lltrga- en soelkoe-lloofdell ; tel-uvil-l allell :3 oollftclltig, yy itl-ellin de afdeeling 1'eloL'- Sc/fypg.Zij ziJ-ll ontlerss'ezen il1 het lezel) en schri-lven tler Alitltaisclte*

1 1 *

212

en Lalnpongsche talen , zooueel lllet pigenaarflige als l'lf.t La-ti-jnsche k-arakters ; de reltelllkllllfl e tot tlll lltet den regtll vltndrieën en de beginselen dtxr aldrdl-i

-jksktlllde.ln die vakken zij n , blij kelts l1:!t ex14,1l el) ! door I.li-j I)lt l'1le

leerlingen goede vorderingell geltlltltltt ; teru' i-jl de olltleryvi--j-

zer Abdoel xzlzp/zz getoond lleeft voor zj l1e I:etreklkillg zeereschikt te zijn.#A'let vertrollwen ltan lklen dan oolt de toekoldlst dezer ilz-

rigting te geldloet zien.llet toezigt over het onderwi-js is opgpd ragen altn den con-*

troleur der afdeeling Teloh.-llelong..

BANIIA .

Scâool le ulf?/?/z/â.

ln het afgeloopen jaar ls op deze school llet lleginsel a:tn-enolnen , olll geene jongelingen boven lGjarigen leeftijd# .toe te laten. Dezen , nalpleltjk , bezoeken de school zeerollgeregeld , verstoren den goeden ptng vltn zaken ! onder-Averpen zich llloei-jeli-jlc aan de srllooltllclzt en strekken dltar-door voor de andere scholierell tot schadeljke voorbeeldel).E r is onderwtj s gegeven in het lezcn en sclari-jven van d e

àlaleische taal lltet Arabischa en Lltttjnsclze kal-akters ; dexier hoofdregels der rekenkllnde en llet oplossen van eenvoll-dige rekenkllndige voorstellen , zoowel llit llet lloofd als oj)het bord of op de lei ; het Nedel-landsclàe lllllltten- . lllaten- engeAvigtenstelsel en de beginselell der aal-dri-j kskllnde.In al deze valtlten llelll.)ell de leerlillgen belltngriqjke vorde-

ringen getwaltlkt.lloeAyrfxl lletonderyvij s op*

zeer prildlair is , lian het llooge nllt ,reids gesticht, niet ontkend u-orden. (-lndersclleidene gesve-

leerlillgelt zijn thldns gotlvernelllentzenbelxleeden betrelxltingen bij Ilet illlltnflst-lte Ilpstllllr en onder-

Ilog gellrpltltig endoor die inrigting be-

in diellst van hat of

scheiden zich door gesclliltthe d en brllikbaltrlleid.

deze scllool

C E I u E l I.E S .

Dcâool le u1//?â'/'?.j'.6.c?-.llet llleerendeel der kintleren, die de school bezoclltcn , B':t-

ren ltldlll-el-îv:tnten l'an flen k-ltjpiteilt en luitenant tler Cllillezeltvoorts Iaevontlen zich ollder llen 2 zonen van Al-oe Ociz/p-t/cpg5-1'lz l'anlelte elz l zoon A'ltlz A t-oe /w/zpzyepg'/tzz A-an Sf?./?.p&??g.Zii ziill onderu-ezpn in llet lezen en schrij ven ltlet L' atijn-:# # # *

sclle , Alaleist-.lle en Alakassldarsche karakters ; llet vertalenA-ltll Alakassaltrscll il1 Boegineesch en Alaleisch ; de .relten-kllllde tot aan den regel ': an drieën en de aardrijksktlnde vanden oost Jpt//lclc/zzl r/.1?)?c/.l)e vorderiltgen der leel-lingpn Braren bevredigpnd , tot welk

resllltltat de onderyvjzer Sitvea veel biJ- droeg.Scnool le Hfcr/,v.

Ondel- (le leerlingenfkntell s ondel.lloofden en

bevollden zich afstallllnelillgen van re-egoede inlanders.

2ii zijll ollderyb'ezen in lzet lezen en sclzri-jvell der h'Iltklts-: F' #sltltl'sclle eI) àlaleisclae talen , yllet eigenaardige en Tuatijnschekal-akters ; llet vertalen van Alakassaarsch il1 A'laleisch enolllgekeerd ; de rekellktlnde tot aan den regel van drieëlt ende aardri-jkskllllde van den f/fp-vz Intdi-vcnen H,-cl?-.2?c?.l le scllooll:ezoeken, die geregeld plltats hadden , gltven stof

tot tevl-edellheid ; terw-ljl op de geschiktheid :-1411 den ollder-wtjzer Iladent #$//.vzz?F//z lliets viel af te dingen.llet tot'zigt over het onderwjs is gellouden door den ad-

sistellt-residellt.

111. SCIIOOLBOEKEX.

ln den Ioop A-ltll llet jltal- 1 862 zijn van Regeringswege devolgeldtle school boekel) llitgegeven ::/. voor Ilet Soallditllscl) :

spel- en leesboekje vooreprstllegillnendell en Sapnda:lscll spel- en leesboekje lllet La-t i j 1) stll'l e k-a l.1t k te rs ( 1 ) .*

Se. /1/'/ len f//t//p-ï Aloeâamad k''1 Ioesa tjarita Abdoerlthlllan1 ït, l 1 (r(4 >

#f. .F. llolle , Soendaasch

î latloerltllillt'.))( - .

1 e .

(1 ) Besltlit 23 Ftwllrllarij 1 8G2 no. 3.(2) p 10 Alaal't 1862 llo. 1G.

3e. ldpln, zedegetli cllt, getiteld : I-lsttlraljtllt )-/?#p-t'? Soe-/?-J -t'l ( l ) .f Jde. J. àlficola , Soendasclle verhalen , get iteld : Tjel-ios*

lladen Iullra léocsoeltla sareng satlereltna istri lladen (Lara Sari (4).5e. Hatlji .klffpl/'/zz?/'tt'/ 11 ?-f?# , ltitab dongellg isi Aî oelan g

betj i k (2) .6e . Iltttlt. z? zldi /-IZ/-#J-T(/J ,

tl-an 'woplang Iroetra (3).*F:.

zedegedicht, getiteld : ssraA5ra.

'vcor llet Slaleiscll :1 e. J . G. 12. f'l'?'d#cî r lf orte scllets van de tlaporetisclle

,11,1'1 telllklll'ltl p , eerste begi 1) selen 'vftn f'I e stllat 11 :li s Ilolldk llnde1 -

el, ltol-te scllet s 4-111) de ollde gescllietlelèis der Alinltliassa (z1).2e. 7.1 Jf . I''o o :-p emtln , Sari d i 11 ( 5) .3e. J . G. 12. /l/-c#f?/ , l 4e. deel 5'141) de pintll ger-

llang. pellgatahllAvan itu (6).c . voor llet Javaltnscll : 1'. .1 . 12. '?.-/?p tlel. 1-:///, , llantllei-ding i n de Jav,aallselae taal voor de aardrij ltslkllllde van dellJ??f/?',5'cJc?? x40-cJ?)?c/ (7).

( 1 ) > 2 1 'F ( ' l ) r l 1 a 1 ' (i 1 t.o f'v 2 n ( ) . 1 0 .( *2 ) 1 0 161 a a ) - t 1. t .' 6 2 1 ) ( ' . 1 .3 .( 3 J 1 .5 -& ) 1 t ;- ) ) s l l 2 s 1 8 6 2 ! ) o 3 3 .( 1 ) 1 5 J a! l'tl a 1- !- j 18(.9 g 1) (3 . 1 f) .( .r- ) ) 4 .4 j J ! . i l 1 8 fx ; 2 )- 3 o . 9.. .( ( ; 1 1 ka'- > a -ï, , 'k n i j - l t ) ( '; S ,' ) ' ( ) . 1.) :.2 .,1 .. ;:.*( -i ;' 4 S c p t e n i o- e r 1 LD 6 2 i.a o . 1 2 ,.

(y- à.èr ' A ,t' zq'r j j.) % ) (J ) y, ? (

W '' K uot ': '-t-M-o- ' '.= . 7,-1 svl c T1- .

2 l ï

VERSLA G van hot Collegie van Curatoren vanhet Gym nasium W illem 111.

1 Iet j:lar 1 862 was voor llet Gylllnasilllpl ll-illem Il1 eentijdpel'k l-an rllstige ontAvikkeling.*De llloeiielijklleden, waalallede lnen ten*# * vorigen jare in den

boezellt der inrigting te worstelen llad, en die in llet vorigverslag onbewilllpeld zljn lalootgelegd, herhaalden zicll niet,lletgeen! Iaehalve aan eenige olllstandiglleden van ondel.ge-schikten aard, grootendeels te danken was aan het Ileleidvan den niellw opgetreden Ilirecteur, den heer P. t.cz, Slz,t-e-/cz?, die zljne organiserende Lekwaanlheden aan den gltngvan zaken lllet veel belangstelling dienstbaar maakte en zichlliel'in door de eendragtige zaTllenwerking van laet gansche perso-neel gerllgsteund lllogt zien.De Lezwaren, die het Glmnasiunl thans nog te bekalllpen

heeft, zljn niet aan de illrigting zelve inhaerent doch stltllnbuiten haar.

ri - %rj zen55 J op den s'aglyooln,doorlandscâ-lndiacàe

over beperkte

jongelingschap in den Mreg gelegtl, waipl'-aan vele ollders, en wel vooral aan lden, die slecllts

M-ord tvoltooide opvoeding te doen deelachtig Mrorden.

ontnolnenllliddelen de beschikking heblken , de prikkplolll lllln kroost de voordeelen eener gelleel

het radicaal-stelsel aan de vooruitzigten dt'r A'eder-ln de eerste plaats moeten

verltteerdtkrlllg zij ner Tvetenscllappel i-ike ltennis zianz i.j toch voor de toeltolphst geen nllt of voordeel, geëvenredigfla I thalls aan de geltleli-j ke opoflbri ngelt, tlie 'lylen zicll daar-voor te gptrf,osten llpeff, zooflat ztj llpt Illeest il1 ltet belltllgvltn hllllne zonen dellken te llltndelell, Illet llen, zootlra zij denkintlerschoenen slechts even ontuvassen zi

-jn, de lptaatscllappi--;te doen binllentreden, zich A'lei.j- elltle, dltt eene lallge ree ksAran d i enstjltren en door (le prals tijk verworven geschiktlleittvot'r hllnne verdere carrière gelloeg 'aallt tot aallbeveling zlll-lelt strekken.

In eena

nog l.li-J, a1s een tweede niet lltinder groot 1.)a-*

zwaar, de onl>estendiglleid ollzer N' ederlltndsch-lntlische za-lllenleving, die op de bplangen vltn olls ( ll'lltll14si ll1n elz llif.tzninder op de geleideltjke ontwiltktàlillg dtlr jongelingschldpztalve zper nltdeelig terllg lllotat werltel' .

Daar koltlt

De olltstandighadf.n der olld ars verantleren llier zoo dikwerfen zoo ollverwacht, dat een voorkdllrendleerlingfan dltaruit als van zelve voortvloeit.

Vaan en kollten van

Belaal! e dlls, dftt Ilzen er niet op lllag rekenen de helft dprleerlingen hullne vorllting aan llet G) lklnasillln, voor zooverlaet daartoe de lltiddelen bezit, te zien voltooijen, en dlls ookschoone rasllltaten hier sclzaarsellpr zullanz ij n d an b i j g :!1 tj k-soortige instellingan in lzet Jllopdal'land, zal lnpn in de lagereltlassen ook steeds stlli ten op eena gastadige lnutatie ondar tleleerlingen: nu eens toevlocd, dan weer stilstand of achterllit-

gangof tegen delntnsschan

in llpt aantal, zonder dltt laat een of hat ander iets voor

mag.zij n de oltzstandigllad t'ln, die aan d an bloai oll-

z0r koninklijke sticlzting af brellk doen, grootendëels in onza4lndische lnaatschappj zöö ingeweven, dat hat ons streven ldloetzjn de inrigting ltleer en Ineer nltar lzldre soltls grilliga eiscllante ordenen, daar aan het lzervorlnen van lplalttsclllzppflli-jlte toe-

t

inrigting zelve beyvij zel)

standen niet kan worden gotlacllt.

llet is slecllts lletradicaalstelsel, galtjk het thans Mrerkf , datons ter Ileltalnping overbltj ft, wtj 1 lliet zoozeer de eigenaar-diga toestand der nlaatscllftppli . hvaari n Mri-j olls laahv-egan,1 # #

als u-el staatkplndige inzlgtel) tlal,ralpl) ten gl.onflslllg. ligg el).

Tot fl ien stl-ijd, Avaal-toe de ons toevertrollnrde laelangenonx opl-oepen, eigent zich echter Iliet dit y erslag.

Co,,1zI.'.G1>! v kx Cclt.k-l'onylx.

ln den lot'p van dit jaar verlol'en Avij twee onzer Inedeledenden hear G. S?zcz-zz?/J?#?, die naltt. :% ederla?ldheer Alr. 1kF. fl/r/.p.pf'tr#, die wegens zi.jn veelvtlld ige alklbtsbe-zighpden zich geltoodzaakt zag ztjn ontslag aall te vl-agen.Eerstgenoellide 'werd vervallgen door den lleer J. Jf. l'ie-

f/t?zp/???, litl der frlna 1le t)- '/?,v/' en 1'&'?t/??, en de laeer Rappard

vertrolt, en den

door den llper G. 1-#r. Itredl-ess, Luitenant-ltolonel, 2de Direc-tellr der Gellita, die, even ltls zijn voorganger, ook in delatlofd-ctllplllli ssie van onderyvij s*I 1et collegie shr:4s l'lzoo bi-j het

E ere-vool'zi tterschap 4.141) flen Vice-president vltn del! llaadvan Lh'etl'et.ltlnltlsch-l?ltlt'e A'lr. .1 . Prin-b., zalnengesteld uit de

lleeft.zitti ng ( l )eind van laet jaltr. ondel- het

haeren : rl'. J.1 zpcz? /, vool-zitter, A'. 11. 1,:r. Sz'??p?.pz1J?;.v Ik-hitton

G. #W. tle A ?''?/ ?p- -zz 1%- //.7p.v, .1 . 11r. C. /-) iepe ?z h e ï:/? , A I r. T. f..l .z/er h-in f/tzr:z?, Jlzr. A' 11-. 1$3. J ?z)? ?'?/' van ff eulen-t, A.1 r. I-1 . If-leinnM. de r/-?/ o- -1t, I.I''. tlft/z ontttteî-en, 131.. J . uzl . C. & pzf/:z/?/t/?.v,J. J;. 'i'-ie,'leplan en G. 13r. #4-dt/zc.v,v, teryvljl A' 11-. I1. 1). Le-t!f;'-.v.j.JJ;l ih-olnmau a1s Secretaris bleef toegevoegd .Door Ctlratoren werden aan de ltegering illliclltingen ver-

zoclzt omtrent de laîj hen gel'ezen vraag, of niet aan hllnnevoordragten eene hoogere u'aarde, een llleer bindend ltal'ak-ter ltloet worden toegeltelltl, dan aan de gebrtlilteljke advie-zen van faclllfatief dool' de regering gehoorde alltolwiteiten

,elz zulks lloofdzakeli-jk lllet het oog op laet beslllit van 24Alaart 1*59 no.1 M-ltarbij o. a. ten aanzien van den Averk-, .lkl'ing van laet Collegie van Cllratoren is bepaald, dat z!j be-last zi

.jn lllet de oprigting, de inl'igting, de kellze, bestellingen voordragt A'an llet personeel, enz.

aanleidillg gegevell een van de Regering ont-vangen scllrljven, de llll.dedeeling bevattende, dat de kan-didaat , door het Collegie voor eene der aan het G))tll)a-

Hiertoe hatl

1) Besltliten van 4 en 19 7laart 1862 no. 4 en 16, 8 Xei 1862 no. 7 cn 10Jtxnj 1862 no. 7

.2 .-)()ea

si 11111. A-erlloltdtall Ilet l-ek k i ngen A-oorgesteld , O'P gl-olld vldl'l 1lef'lldal-l.ji

-j veryllelde lllotielren d ld:,l-: oor lliet in l'ltlllllt,l-k- illgkon kolllen, zoodat llet tot llet doen eener andere voordragtM'lts llitgenoodigd.Nalltells de Ilegering Avertl daarop aan f'Ill-atoren te ken-

nen gegeven, dat hoez eer Zii onzaarlle afsvijkt van de floor*7 #uJ *

het Collegie gedane voordl-agten tot lAelloelplillg van het olt-dersvijzendtldns dllartoe

persolleel Ili-j de Iledoelde inrigting, Zi-j nog-verjpligt is, Avltnneer l'eflenen aan 's lltnds of

llan het algelpleen belallg ontleend, zlllks gellieden, in n'elkgeval Zii zif-h bliift voorlaellollden llet Collegie, lletu'ellt niet*# *illllkter geltcht kan Avol-dfln die rt-dellen te kennen of tlit lletlletzelftle oogptlllt a1s de ltegerillg te beoordeelen, tlaltl'ltledein M etensclllpp te stellen. (1)

Pi.-.nsoxl.ry'zlu.

ln ze eel-ste dagen van dit jltar lllogt llet f1) lltnasilllll zichil1 ee/le Ilelang

. l-tjke aallu illst vel-ltellgen , in de llelloelttil'lgnall.eli-ilt tot 1 sten docellt in de :5 is- en natuklrltllnde vltl) denlleer 1)1-. A-. J. .f'ffp//r?z.c,j' , die daartoe door den AlinisterA'ltn Koloniën wIts aangewezen.

llierdoor werd in eene dringende llelaoefte voorzien. (2)1 Iet otlderwijzend jlersoneel , I:ehalve Izit den lleer Hoot-lre-q,

1Ii t de lleerelz I)r. J. J/cv/czz?/tp , Dr. 1u' . 1I,r. G. /fe Iloo ,11,F sclt ?/,!/- r/ z ,/,*11 o z:? J ?/ t.g ,

H ,5 *@ * *5, . *+ @

Cla t-ïer, TJ. Gezelscbttp , C. C.eI1 zalltengeeteld , ondel.ging nog

eelle tureede versterlking , door de Iaenoellling van dell lleer.I. f-f. Beddi-qs , onderwiqjzer aan de Gouverneltlents school te

Pol,

J1/t.f/:t&t??.// , tot dacent in de Xederlantlsche t:val , telz eindeillgevolge de forlltatie llteer speciaal l.)i.j het Pro-GylllnasiulltAverkzaltln f e zi-

-

jn. (3)ll1 de drie edllcatorsplalttsen , gecreflerd bj llet llesluit

(1 ) lllaslve vlln den lsten Gollvernements Secretarls van 27 Xaart 1862 llo. 766.(2) Beslult 29 Jltnllarij 1862 no. 4,(3) Besluit 8 Fellrultlwij 1062 no. 16.

van 21 October 1*6 l no. 2, waarval: il1 hat vorlg verslagreeds olustandig gew'ag is gelttaakt. werd in dell aanvallgs-an het jaar op voordragt van Cllratoren door de ltegeringvoorzien, door daartoe te bpnoelllen de heeren J. 131. S. v%'' .1/t-

rint &/?/:t.f) - vroeger onderwijzer aan lzet Pltrlppattan- lbreezen-, .gesticht en J. J'alelte, laatsteli.jk kost sclloolhollder te sala-/d-

.r//'t, en lllet de waarnelkling van dat altllàt vool.looj,iz te I>e-lllsten den lzeer 14-. Scl//c.p, reeds a1s onderuri-jzer hi-j lzetG) lltnasillllz werkzaaltl, wien de verpligting M'erd opgelegd

ollt zonder eenige buitengewone belooning te l>ltjven voort-aan lllet het geven vall onderwjs ill het teekenell en de#g) lpl.nldstielk. t- 1 )l;e adlhlinistrateltr Il. #?-. Al6erte

verlof naar wh-edel-lanth dat hijltlogt, en werd vel'vangen door den haer .l. zl/p///cr, laatste-lij k scheepsgezagvoel-der, tlie ziclz verlaolld oyt' zonder l-elltll-neratie aan de leerlingelz onderwtjs te geven il: het ltali-aansch boekllollden. (2)

ing wegens ziekte I'let#echter niet ltleer bereikelz

Ll.-'ycRlzlxG: x.

llet nieuwe schooljaar begon den l sten Septelttller l *61 llpeteen ltltlltltl van 70 leerlingen ; in den loop valp hetzalve zi

,jlz25 daltrbtj geltolllen , terjvtjl 2() lzet Gylllnasillykt llelaben ver-lltten , Avltlvrvltn 8 olkl naar Jt'lt rfp

-pfz te vertreklkell , kl olll il4lltilitaire dkenst te

eene Lurgelijlke*aan het Collegie lliet bekend.

treden , 3 wegans onvel-lktogelld ienstlàetrekk ing te treden en -$. ollt redenel:

d ollt in

Eene nolllinatieve opgltve der leerl ineen nltltl- Iztlnnf! ltlassen&

zooalszii bii lzet eind vltn den cllrsl'ls ollderyvij s genoten , zal4 # * # #

Illen aan het eind van d it rapport ltls Iatjlltge altlltretlhl).De gezondlzeidstoestand der leerlillgell is zeer Iaevredigend

geweest.De verpleging der zieken laat niets te wenschen over,

waartoe ook de olttstanfl iglleid btjdrltagt , dat een zeer ge-schikte sel-geallt-ziek-elzollpltsset- ilz de diellst van Ilet G) 111-nasitllll is overgegaan.

(1) Bcsl 11 it 12 Fe1)I,,'laI'i.j l 862 1, f) 1 .(2) Bcsluit 19 Selktelllbcr 1862 llo. 31.

BJj de betrekkeltjk weinige ziek-tegevallen , d;e zich ditjaar voordeden , liet zicla de behoefte aan eelze niellwe zie-kenzaltl, die nog lltoet Avol-dan altngelaouwd . in lltindere llllttegevoelen, dan znen aanvankelijk gavreesd lzltd.*l)e llleeste leerlingen gaven dit jaar blijlten van een zeer

voldoenden aallleg.solllllligen lnoet men echter erkennen , dat z!j op 1 5 of

1 6 jarigen leeftt-d op het (1) lnnasitlllt opgenolltelt . lllet eeneprilltaire opleidiltg, die hen ter naallwrernood tot het aoeggeavan hat adluissie-exallten had in staat gesteld , zich weillig

Val)

eigenden tot gezette stlldiën. Evenlnin aan geregeld onderu-i-jsa1s aan tllcht gewend, Illaar vl'oegtijdig ld'gchallleli-jk ontyvilt-keld , gevoeldel) zij zich lllisplaatst t'e lltidden van een aall-tal jellg.lige lllaklters , die hlln in aanleg of kennis voorllitwaren . en gavelz ztj door llkln onwil aan dezen een kwaatlvoorbeeld. 'Van die sclaadeli

-jlte eleltlenten is lzet Gylllnasitllltin den loop Aran llet jaltr van lieverlede gezlli y el-d geraakt.Een niellyve ntaatregel de leerlingell befrefl-ellde , yvaltr-

toe de Directellr tlf/?z D'lrieten kort na zij ne optredillg is over-gegaan , vel.eischt lzier llog besprekillg.O1lt de drie lllaanden nalllelij k doet ZEd. aan de ollders

of voogden der leerlingen gellligschriften toekollten , Avaarinvan hllnnen 1ee1-1t1st , vorderillgell , gedrag en gezondheidy-toest ltnd gerapporteel'fl Wordl'.b'oor laet Gylttllasilllxt ligt

Avallneer ltlel'l lllet Ollde tlgende ,te doen heef t . de ouders of

hiel-il) het vool'tleel opgesloten, flatonwillige of achterltjke knapenvoogden hlln zedelijken stetlltkllnnen schellken.aan opvoeders el) oltderwijzers

lloventlien strekt dit ook totveryh-achtingen,teleurstellingder stichting.Ook treedt de- Direetellr lnet de oldders in nafl ere corres-

telllpering van ''tisplllatstedie allders lplaar al te zeer tot slllltrtellj Ike

zotlden leiden en tot ongegronde verool'deelillg

onflentie, ztlo dikïv'elf als het àelang der leel'lingen helnPdaltrtoe altnleiding geeft.

Oxnlliun'lzs y:x Op4'ol,--olxc.

Ibar het beschiltbaar ltolllen van Dr. xlfc?//ezzlftz? , die tot

2 2 o'f

weiniga dagen vo/ör den%etvltn 131-. tl fyfpr?rd-t/ ,het l'ehtereenvolgensj'Ian-ilt (2 fp'?/:tf) - en lzkt/c//e , die den leet-lingen bij de eigene

aanvang van den nieuyven jaarkrlngDirectetlrscllap ttjdeli-jk had waargenoltten , de kolltst

de benoeklling van den lleer Beddig.g enin functie treden van de educatorea

oefelling ter zijde staan , is aan het onderM'js eene krach-@

tige ilttplllsie gegeqren.llet onderwtjs ilz de lltathesis Averd

4e Fransclle taal door den specialengreep verder ollt zich heen; een cursus in de natuurknlldev erd door Dr. H oovme.g geopend ; de werkdadige lneet-kllnst, het situatie teekenen , het ltaliaansch boekhollden ende det-lalllatie als zooveel nieuwe leervakken aan het onder-

uitgebreid ; ook dat indocent den heer Cltlvier

wijs toegevoegd.l)e regelillg der

pirecteur en dellnt van OverWeging uit.PMeer en lneer werd ltlenvan de wenschelijkheid overtlligd ,''*

()1p1 fl t, stlltliën , die eene algeheele inspanning van verstanden gehetlgen eischen , in den voorllliddag te doen aqoopen,el) het verdere ollderwijs , zooals in de llluziek , het teekenen ,dansen , landltteten , de gi-jlptnastiek, enz. Avaarbtj ligchltllleltjkevltardigheid llzeer op den voorgrond staat , te doen geven inden nalkliddag.lleze regeling

eischen van het lndisch kliltlaat.ln den voorllliddag lnag lnen van de leerlingen de lneeste

opgewektheid verwachten , welke de oefellingel) , Braarvoorde achterlttiddag bestelnd wordt , hun zooveel lnogeltjk doelz

echi-jnt het lueest in overeenstelllllting ltlet de

lessen lnaaktecollllllissie van

herhaaldelijlk tusschen denopvoeding en ollderwijs een

behollden.De heeren Hombttr.q ! Pol en Betldqqs ! ofsehoon ook aan

de hoogere klassen eenige lessen gevellde, hadden tot aanden vacantietljd , ieder eene klasse van het zoogellaaldld Pro-Gl'znnasiumting der lessen werd dit deel der inrigting tot twee klassen

onder hunne btjzondere leiding. Bij de hervat-

beperkt, en ging dientengevolge de heer Kom6tlr.q geheel tothet andere over.De klassieke sttldien tclden slechts enkele beoefenaars!

22 1

eene telellrstellillg, die fe gl'ooter was wegens llet voortref-felijk onderwi-js , dat daarin door den Conrector en den Prae-*teptor gegevend oo r d en tj din de l'leeste

'B'ordt.egtlnd#klllssen

zagolll het onderwijs in de gesclziedenis@OP

De heer Dr. Jleuleman zich hier-

zich te neltlen.Door den Dlrectellr werd het

docerend pel.solleel zich oln denllttig geoordeeld. dat llet3 of 4 lnaanden door het

llfllelllelz van een laltisholldeltjk exalllen van de vorderingenvergeb, iste, door de leerlillgen in dien ttjd gelllaakt. C111.a-toren kondell ltlet dit denkbeeld geheel instellllllen, zoodlttdaaraltn Ilitvoering gegeven u'erd.

l Iet openbaar:llellt, vond op denwel iI, dier

exaldten, lAedoeld bi.

-) art. 13 van het regle-

gden, loden l I den el1 l 2den Jlllij plaats, en*voege, dat de lessen, waartoe eell ieder toege-

laten werd, haar gewonen gang gingen doch hoofdzakeltjklaestonden in eene lle. haling van llet geleerde in het afgeloo-

@

Pen Jaal*.

Deze regeling kwalll v-ensclzeliik voor. ollldat zij een J-llls-# # * *teren ltlaatstaf geeft olkttrent de vorderingen der leerlingen en

de leerwtjs der docenten dan eell exaltlen, dat in weinigeonrllstige Ilren af loopt.

De pljjsllitdeelillg volgde op den 14den Jllli--j. Alen had zichdaltrlaij tot regel gesteld . dat ieder bekroond leerling slechtséJ' n pl-i-js zoll ontvangen, Illaar dat het getuigschl'ift il1 het I:oek-werk bevestigd, de vakkell zoll vemllelden, w aarilt de leerlillgzich onderscheiden had.

VltRDoor het optreden der edllcatoren werden de docenfende llezurarellde dagen nachtu,ad'hten ontlleven, waardoor eeneniet ongegronfle grief llit den weg werd gertlillld.

De edllcatoren hebben, volgens getlligenis vi'n den Ilirectellr,lzllnne taak lllet tjver en belangstellillg vervllld.llllnne laenoellling beschouwt hij als eene gelllkkige toe-

voeging l'ltn het personeel des Glltlnasillylls.

Ook n'ii zijn die llleening toegedaan en verllellgen ons,# # #Avltt ook ollltl'ent het Itlinder eigenaardige eenel. afsf-lleidillgvall opviledillg . en ontlerwtjs in Ilet lltiddell I'loge zi-jll gebrltgf

hier te kunnenwaarop h1j tenbeantwoordt.Door den heer van S'rferezl werd, na verkregen goedkeu-

ying van Curatoren, een Iteglelnent voor de opvoeders vast-gesteld, waarvan een afschrift hierbtj wordt overgelegd.Volgens dat eeglement zijn twee hllnner lnet de dienst over

dag belast, terwtjl aan den derde, door een of meer supmos-ten btjgestaan ,waarnelning vrljgelaten zich on-derling te verstaan, mits de dienst stipteltjk plaats heblle.

de nachtwacht is opgedragen.van een en ander is het hun

Olntrent de

De heeren Afarin G@vc#- en Valet'e hebben in het afge-den Directeur ook in het bureauwerk terz9j de*

225

eonstateren. dat die lnaatregel, op de u'tjzellitvoer wordt gelegd, geheel aan zjn doel

loopen Jaargestaan.Deeducator Schliep ls , geltjk hlervoren reeds is aange-

stipt, a1s onderwijzer in het teekenen en de gtjmnastiek werk-zaam gebleven , waardoor de uitgaaf aan onderwtjzers in dievakken bespaard en eenheid in het toezigt bevorderd wordt.Aan de educatoren werd eene indemnlteit van huishuurVan

f 150 'smaands toegekend , zoolang geene geschikte gelegen-heid bestaat hun vrje woning op het erf van het GylnnasiumteverschaQbn. (1)Ook werd op voorstel van Curatoren door de Regering de

lnagtiging des Konings gevraagd om te bepalen, dat de zo-nen van de opvoeders even als die van den Directeur y dedocenten en den adlninistrateur ! btj het Gylunasiuln zonderbetaling van sclzoolgeld a1s externe leerlingen kunnen wordentoegelaten , na overigens aan de vereischten van het adlnissie-examen voldaan en den leeftjd van 10 jaren bereikt tehebben. (2)De dag der eerste steenlegging (27 November) werd door

de leerlingen op aangenalne wtjs gevierd. In den avond' vandien dag gaven zj een paar tooneelstukjes ten beste , afge-wisseld door muziek en koraal-gezang onder leiding van deaheer A#, 'chman'.

(1) :t. 5 Februarj 1862 no. 18.(2) :t. 13 December 186: no. 8.

226

P1j die gelegenheid werden door Curatoren ook eenige*prljzen en getuigsclzriften uitgereikt aan de leerlingen 9 diehet beste vacantiewerk laadden ingeleverd.

Gsnocwsx.

Het was eerst tegen het eind van het jaar dat de overnamevan het hoofdgebouw plaats vond. Geschillen tusschen denaannemer en het civiel bouw-departement waren de hoofd-redenen van deze vertraging.

Het vroeger vastgestelde distrilautle-plan voor de btj hetGymnasiunl nog op te rigtenziging op voorstel van denlngenieur ArrcF/' in overleg was getreden.Op dezerzi-jtlsch voorstel werden door de

gebouwen onderging eenige wtj-Directeur, die daarover ntet den

Regering de noo-voor het lllaken eener zeerdige fondsen bescllikbaar g-teld

ultgestrekte, met pannen bedekte pendoppo tusschen de wo-ning des Directeurs en het hoofdgebotzw, en tot dat eindeeene overeenkolllst ytlet de heeren E. f'âc?//ftzl 9 Deelemanen Co. aangegaan.Dit lokaal, dat

doet llitnell'tend.Het was eerst in het volgend jaar dat voor de nog ont-

brekende gebouwen fondsen werden toegestaan , ynet nalllevoor de 3 edtlcators-wonillgen, de ziekenzaal , de gtjlltnastieloods ltlet wapenkamer en tillllnerlnans-werkplaats , en eenblok bedienden-wonilagen.

llclsllocnlxG EN Flxakxclsx.llet des

(1)tot eet- en speelzaal gebezlgd wordt, vol-

adTllilllstratief beheer Gylllnasiulns, dat vroe-er met den op lo Septell'tber aanvangenden curslls in over-#eensteldtltling was , werd dit jaar geregeld naar de gewonekwartaal verdeeling, die ziclz schikt naar den loop van het*Jaar.LaterLleek het , dat ook de regeling van den cllrslls , ge-

liik die voorkolnt in art. 11 van het reglement, in de prak-*

tijlt tot velerlei lploetjeliqjkheden aanleiding gaf , Avaarollt ditartikel il1 dier voege werd gewjzigd , dat elke curslls, ook

(1) Bt. 24 Julj 1862 no. 38.

die der laagste klasse voortaan lllet lo Octoher van ieder jaareen aanvang zou nellten , o1n lttet den lsden A ugusttls van hetdaaropvolgende te eindigen.Aan deze wljziging van het reglement werll door de Re-

gering Hare goedk-euring gehecht. ( l )De voortdllrend sultkelende toestand van den adlninistra-

teur Al6ert'a heeft niet alleen nadeelig gewerkt op het tljdigindienen der verantwoordingstukken , die voor zoo ver ztjhet dienstjaar 1861 betrefren, eerst in de lnaantl Axlgustusaan deAlgemeene Rekenkalner, zijn lkllnnen worden aange-boden, maar is ook aan de inwendige dienst des Gylnnasiulylsniet bevorderlijk geweest. De educatoren hebben dienten-gevolge hierin de beltlllpzalne lland ynoeten bieden.Voor de levering der levensluiddelen (vleesch en brood

uitgezonderd) werd na gehouden uitbesteding een contractaangegaan met een Clzineesch tokohouder, die zeer goed aalzzi-

-lne verpligtingen voldeed. Blj de duurte der levenslttid-delen in dit jaar lnogt lzet Gylttnasillln zich geltlkkig relte-nen van tot die uitbesteding te ztjn overgegaan.ln de bewassching werd eene belangri

,jke verbeterlng ge-bragt door den aanbouw van eene droogloods en de aanscllatlkngvan de noodige kookk-etels. Gelàtiddeld worden lnaandeli,jksJp,.5pp stuks gewasschen , de paren voor een stuk gerekend.

niet beter te elndigen , dan dcorte lnaken van het bezoek, datmet erkenteltjkheid gewag

door Ztjne Excellentie den Gollverneur Generaal op den 26stenFebruarll- Gymnasium gebragt werd , v'aarinwij een nieuw bli-jk lnogten zien van ZExcs. belangstellingin deze Koninkljke sticlzting.

Het Collegie van Cllratoren :

1862 aan het

De l'fporzl//c?- ,

As3-j weten dit verslag

AA'lldl Xrr.Ter ordonnancie van lletzelve :

I)e qN-cc/'c//?r/',v!LE 5SX'SSOl1N SOIIJIAN.

1) Bt. 12 ztuguatua 1062 lto. 46.

veestrek:e en verk- h- sehlolbe ken, e> . over het Jaar A:@*.F

( X X M Z Y D Z R R Y S X D E X Y 1 E N** j i i . SS ï , a A . d

mmM xy I X Y o; a m ; X < * : r . * ;O E K Z n . V m d <G .* M 5 X X -* > -c 8 W # ZCSWCOZiX CN.a o M s 6 H R I J V I N G D E R B ï z a p g a y a a mo m, . z , mp ao . q y. j j j y m> H : a I o a yaam g . g a s u a m m g m w o m o o o a u m a q y o s a a . a o m a . apma

-

yc . a y g x , , . s . o m . . m so o m . m w u a u s . , m y . a . a mo mo

m w w y , y m w x m w a ux a m . y . . . . o a r . . a o . a o v o . . oJ y < J m o u.. z x o a m d x x. a w z w a x m a u . j p, . x u m ss w x m x a .$ j . . -.s s u. .c...cyy...L . u.r.. . . . ...- .. . .. .. ..- , - . .g-.' ' --.- . .. '...... .. . ' ..i.'..'.'.i - ' ' '.m-' - .. > . - y-.' ' - .. r j ' ' r . - .... .- .. . .-. . . . -.-- .

* m. . , . . . .

. y .. .-

j j jArdjoeno M riwoho. . . . . . . . . . . - 1 - - - - 2 - - - - - - - 1 - - - - - 411 . ,

2 Arabische 1001 nacht vertellinzen (Jav. vertalinz, van W inter, 2 deelen. . - 2 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 2Aardrijkskundig overzigt van het eiland Celebes . . . . - 27 - 1 - - - - - l - - - - - - - 293 .

Broto lloedo, Romo en Ardjoeno eosro (Jav.) . - 3 - - - - 2 - - - - - - - - - - - - - - - - 54Brieven in het Javaansch, door T. Roorda . . . . - 2 - - l - 2 - - - - - - - - - -- - - - - - - 55Dharmo MTasitho . . . . . . . . ( . . . . . . . - 2 - - 21 - 1 0 - - - - 20 - - 47 - - - - - - , œ.6

z- llietrich C-,soerathikai.l'athikail'atl'angbaik, lagipoen bergoena dibatja olehanakanak (Ro)n.kar.) 6 16 - - 10 21 10 - - - - - - - 63 l0l 1 - - - 1 - - QQAIg: Dajaksch W örterbuch . . . . - - - - - - - - - - - - - - l 8 9 - - -ii9 Evangelie van Johannes . . . . - - - - - - - - - - - - - - - - 44 - - - - - - -4'4 ,10 Fabelen, (Javaansche vertaling van 57 . . . . . . . . . . - 6 - - 1 20 10 - - - - 20 18 - 50 - - - - - - - - 1251 Gonagri.jp- J. 11. P. F., Maleisch theorptisch practisch rek,enboek, (Ro1n. karakter.) . 6 1 26 - - 10 21 20 - 2 2 5 10 10 - 41 - - 10 2 1 - - :669 Ide '-m. Bazei bazei llikaiyiat dholo kala, (Roln. karakter) . . . - 62 - - 5 l 10 - - 4 - - 4 2 l - - 3 - - 1 - - 94' = =

Ide-m (Arab. karakter) ' . . . . - 10 - - - - - - - 1 - - - - - 1013 ldem,14 Graaqand N., Kitab batja enz.ytRom. kal'akters) . . . . . . . . . 6 8 - - - - - - - - - - - 1 - - - - - - - 28:0 2:96J 5 Holle, K. F., Handleiding voor de teelt van zoetwatervisch, ln de Soendaschetaal, (Jav.karakter) - 387 - 16 1 - - - - - - - - 21 - - - - - - - - 49&16 Handleiding der landmeetktznde, door dr. Palmer van den Broek . ' .

' - 4 - - - 2 - - - - 4 - - - 91 - - - - - - V1;*71

Javaansche spraaltleer, door W inter en M rilkens . . . - l - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - --A11718 Landbouwkundig vraagboekje, door dr. Fromberg . . - 3 - - - 1 - - 2 - l - 1 - 1 - - - o

Leesboek in Ngoko (Javaansch) . . . . - 12 - - - 50 - - - 20 - - - - 11 50 - - - - - - - 14-319ldeln y Krolno f idem) . . . . . . . . . - 12 - 40 - - - 20 - - 11 - - - - - - - 8320

21 Lees- en spelboekje (Maleisch), door C. F. W inter 6r., j c . - 359 - 10 - 40 - - - 30 - 90 - - I6, 4 100 24 - - - Iœ 25 - 9422: Idem - (Javaansch), > ideln j d . . . - 20; - - - z10 - - - 60 - 40 - - 399 - - - - - - - - z4623 ldem (Soend.), > idem 9 e . . - 53 - - - 40 - - - 2 - - - 15 - - - - - - - 11024 ldem (Malelsch), I stukje . . . - 70 15 - 20 20 20 - - 20 - - 18 - 1 - 28 - - - 50 - - 2g225 ldeln (idem), 11 > . . . . - 69 15 20 20 20 - - 20 - - 18 - 1 - 28 - - 50 - - 26l

'es door Gonggrll'p . . - 19 - - - 20 2 1 - - - 10 - l 39 - 2 - - - - - - 8526 Leesboekl ,' oendaasch), Jav. karakter . . . . - zl - - 20 - 5 - - - - - - - 15 - - v - - - - - 4427 ldem (S28 M atthes, M akassaarsche crestolnatie, enz. . . . . - 2 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 2

Babrapa perkara dari sekalian alam. . . 3 18 - - - 11 10 - - 54 - - 2 - 50 21 - 1 2 - 1 - - 11929 Martens, J. L.?

30 M akassaarsch Hollandsch Foordenboek . . . . - 1 - - - - - - - - - - - - - - - - 1*

31 Maleisch boekjé; getiteld Saridin . . - 30 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 3032 Netscher E.. llmoe boelni. . . . . . - 40 - 16 2 1 - 1 11 - - 10 12 I31 - 24 10 - - 1* - - a4:

' J ' A w ., Kitab tjonto soerat roepa roepa (nom. karakter) . - 1 - - - - 10 - - 10 - - - - 1 - 445 - - - -. 1 - - *4V60833 Ophuilzen . .

34 ldexu, ltitab menarangkan (35 Idemj ldem (XVRb. karakter) . . - 2 - 10 - - - - - - - 1 145 - 1 - - 459

' to soerat (idem. - 2 - - - - 10 - - - - - 3 - 1 - 445 - - - 1 - - 46236 ldem, Kitab tlonRom. karakter) . - 3 - - - 10 - - - - - - - 1 1 415 - - - 1 - - 461

42 Radla- 5 - - - - 2 - - - - - - - - 1 - - - - - - - 843 Romo

, Jav. tekst . . . . . .44 Rekenboekl'e (Javaansch), door M'ilkens . . . . . . - l 20 20 10 - - - - 40 30 1 - - -- l - - - - 1T45 Idela ' - ' idem door Dr.van den Broek . - 5 - - - - - - - - - - 18 1 51 - - - - - - - - -*3-)4

soendaasch,) > M''ilkens . . - 3 - 20 - 5 - - - - - - - 13 - - - - - - - - 4346 ldexa > (h) > E. Xetscher. . . . - 28 15 - - 12 10 -.- - - - - 15 - 24 - - 1œ 25 - 21447 ldem > (Xaleisc

' rat 57 fabelen . - 36 - - 20 1 10 - - 5 - - 3 02 - l0l 1 - - - 1 - - 18348 Radhen Bagoes Moedla ,49 ldelll. Gemgkltelijke oefeningen . . . * . . - 8 - 1 10 20 - 22 5 10 15 02 2 - - - 1 - - 136

- 5 - = - 3 2 - - - - - - - 42 - - - - - - - - 1050 Fpraakkunst, (Javaansch) 2 deelen .s raakkunst (Makassaarsch) . . . . . . - 2 - - - - - - - - - - - - - - - - 10 - 1251 psoendaasch spel- en leesboekje, door K. F. Holle . . . . - 23 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 2352soendaasch spel- en leesboekje met Latijnsche karakters . . - 26 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 2653' itera dari satoe anak lakie lakie, door A. A. Voornelnan . . - 74 15 - 20 20 20 - - - - - - 1 - 6 - - - - - 15654 Tler

55 verzameling, ze van zedelijke verhalen, Jav. vertalingen . - 34 - - 12 12 10 - - - - 10 24 - 34 ' - - - - - - - - 136t'qn Djaka Miskin , . . . . . - 57 250 - - - - - - - - - 20 - - - - - - - - 32)56 W awq J

'iwoho Djarwo . . . . - 3 - - l 2 - - - - - - - 1 - - - - - - - 75 7 55': w oelang tani . . . . . . 34 - - - - - - - - v - - 30 - - - - - - 645:9 Zamenspraken, (Jav.) door C. F. W inter . . . . - 5 - - 3 l l 2 - 10 - - 1 - - - - - - - - - q9Ideltl, - i 'deln (1e deel) . . - 4 - - 2 1 2 - - - - - - 7 - - - - - - - - - *1*660

idem (2q deel) . . . - 2 - - 2 1 2 - - - - - - 6 - - - - - - - - = 1361 ldeln,

v. a zxxx s xu xx o s -s v ** v. opkave eler ten wehoeve vaa den lnlander l,, de natenoemeu reslaeouëo

Maandeljksche g 4 Batig saldo onderNAMEN Aantal: d x uN AMEN leerlingen = g subsidie van het s p y %

PER PIZAATSk.N y onder ult. x -ç Gouvernement aan g =s * Yu ultimo DecembernxR December J u = ao d > z z N JJ E A K J N G E N.w....a os scuoos z h tractement i : t @ -- -

tIIIMCESTEN. I -ï vooreenen schoolbe- 1 f tf fé é o o œ 1 œ A&*#. A&l2.uGEvEserlGn Is. . . onderwj- hoeften. -* œ

er.- - z

KRAAVANG. Poerwak-arta . . 25 26 8- 1* f2Q 83 f # 33 f 2I4 - f 52 36 12601 82 12763 46P11E ANGER RE- Tjiandjoer . . 33 3z1 7-20 3(1 - - - 179 04 294 92 225 81 109 93 Het schoolgebouw te Tjiandjoer , ntet de oprigting waanan men in het vorige jaar een beuGENTSCIIAP- gin heeft gelnaakt , is in het laatst van 1862 voltooid. - Na het examen zjn aan de leer-PEN. Bandong . . . 130 116 10- 24 8 66 - - 1055 - 934 61 387 76 508 15 lingen tot aanmoediging prjzen en getuigschriften uitgereikt.

Soelnetlang . . 50 46 ideln 25 - - - .104 50 385 25 60 07 79 32 De regent van Bandon.q komt ln de ontoereikendheid van het tractement der beide onder-wllzers aldaar (welke het illaandelljksche tractement van f 8,66 te zamen deelen) te gemoet ,

Garoet . . . 22 26 /- 2U 8 66 - - 61 62 88 65 60 28 33 25 door aan ieder # 6 'e maands toe te leggen en 5 tjains padi 'sjaars. - Te Garoet , waar deschool nog steeds gehouden wordt in een gebomv van den regent en dat daartoe onvoldoende

Manoendjaja . 29 32 10-24 8 66 - - 177 30 163 06 3 - 17 21 is , wordt een nieuw schoollokaal aangeLouwd.,(.',II;Rl1)0N. Clzeribon . . . 44 25 10-17 30 - 13 33 207 37 403 57 1063 - 866 80

. '

T AGAL. Tagal . . . . 36 32 8- lt$ 30 - 10 - 331 - 163 12 1306 46 1533 /4Palnalang . . 37 27 idem 30 - - - 357 - 330 35 2047 31 2073 96Brehes . . . 33 34 12-16 a - - - 534 - 267 50 2060 30 2326 80 c. De onderwdzer geniet eene bezoldiging uit het schoolfonds , ten bedrage vanZ12 's maands.

I3IS-IQZNLONGZ&' N. Pekalongan . . 22 34 12- 20 30 - 3 33 39 50 - - 1884 11 1923 61SAAIARANG. Salttarang . . a' 34 21 6- 16 30 - - - 2l4 75 440 80 1085 57 859 52 a.' Aantal leerlingen op prilno April.

Salatiga . . . 24 21 8- 16 30 - - - 215 50 91 84 278 16 401 *2JA PztIIA.. Pati . . . . 28 9 13- 20 30 - 6 - 66 50 255 10 287 I 9 98 59

Japara . . . 44 37 11- 19 35 - 5 - 11z1 25 - - 496 14 610 39Koedoes . . . - 11 7- l 7 30 - & - - - - - - - - - &. llet gouvernelnent heeft eene som van I 153 verleend tot aankoop van schoolbehoeften

en meubil Galr.ItESIBANG. Bembang . . . 14 23 l 5- 26 30 - 6 - 65 50 52 25 8#3 64 896 89

el'oeban . . . 61 68 8-23 30 - - - 452 50 694 16 791 08 549 42 41 leerlingen hebben gratis onderwtjs ontvangen.Blol'a . . . . 32 24 10- 23 30 - - - 1;0 - 76 50 5* 15 593 65Bodjo-negoro . 67 82 13- 22 35 - - - 250 12 60 12 620 - 810 -

soltllskllAllkx soeraLaja . . 51 53 13-17 30 - = - 444 75 449 72 289 09 284 12 De onderwljzer geniet boven zjn tractement 1/10 van de schoolgelden ; terwjl den onder-meester ./' l 5 's lnaands van die gelden worden toegelegd.Aan de leerlingen , die gedurende het schooljaar het best voldaan hebben , ztjn prljzen uit-

gedeeld , bestaande in sarongs en stukken laken.AIADOERA.. Pemak-asan . . 45 57 10- 18 3() - - - 285 75 154 90 553 98 666 83$p,& xolcltoEzkN.- Pasoeroean . . 51 32 7- 15 35 - - - 330 - 381 50 284 15 232 65 De onderwljzer geniet boven zjn tractement eene toelage uit het schoolfonds , ten bedrage van* 'e- ----- -*''e' *''- -- . - -

.y 1J 'slltaands.Bangil . . . 52 29 10- 20 30 - - - c - 33 - 800 50 767 50 c. A'let het oog op den gunstigen stand van het schoolfonds zljn, tot ophemngvan hetbezwaar, dat

dikwijls in het betalen van schoolgelden gelegen is j alle k-inderen gratis onderwezen.Malang . . . 48 45 10- 18 30 - - - 261 50 287 50 444 - 418 -

)1)I!,',zoQKI.. Bezoe '-ikz . . . 30 d 34 9- 17 25 - - - 354 63 335 04 471 41 491 20 d. Geluiddeld aantal leerlingen , die de school in het afgeloopen jaar bezocht laebben.IIAGELEN.- Poerworedjo . . 137 150 10- 20 30 - - - 581 05 674 .$5 1327 24 1233 t14 Na het exanten zjn aan hen y die zich door vltjt en goed gedrag onderscheiden hebben , pri.j-

zen uitgedeeld.Alltbal . . . 29 64 11-24 1() - - - 448 - 346 03 e 10 ,14 e 112 31 De onderwljzer ontvangt boven ztjn tractement eene toelage uit het schoolfpnds , ten bedrage

van f 25 'smaands. e. Op ultimo April ztjn de boeken afgesloten.lteboelnen . . yz6 W71 12- 22 Z' - - - 6r2 41 669 65 66 - 68 76 y. Getal leerlingen , die de school fn de jaren 1861 en 1862 bezocht hebben.

y.'' De onderwijzer geniet eene bezoldiging uit het schoplfonds , ten bedrage van./25 'smaandsaW onosobo . . - 81 8- 18 36 - g - 206 50 13 02 - - 193 48 #. Het gouvërnelnent heeft eene som van y' 150 verleend , tet aankoop van schoolbehoeften

en meubil natr.IIANJOEMA' & Banjoelnas . . 39 61 7-20 30 - = - ;79 75 31 5 l)# 1 10 271 77 onder ultilno December genoot 1 leerling gratls onderwijs.

Poerholingo . . 57 55 8- 18 35 - 10 - 5* 37 262 - 870 74 1109 I 1Poerwokerto . - 46 14- 20 30 - - - 95: 29 757 29 - - 195 - Onder ultimo December genoten 2 leerlingen gratis onderwjs.

IIANJOEMCAN' G1. Banjoewangi . 33 12 10- 16 30 - 6 66 188 - - - 656 - 841 - UIkAl)OE. Magelang . . 'i 39 i 54 10- 18 # - - - 485 50 428 50 - - 57 - J. De onderwljzer geniet eene bezoldiglng van Z 30 uit het schoolfonds.

Temangoeng. . i 17 i 28 8- 18 35 - - - 486 68 169 50 397 82 ;15 - i. GeTniddeld aantal leerlingen.AIADIOEN. Aladioen . . . 55 38 I 1- 18 30 - - - 306 75 â 103 41 997 0ï 1200 41 z. Daaronder is beyrepen 'O./ 29 voor schoolbehoeften voor de school te Magétan , beneven:

f 7 voor den onderwpzer aldaar.10-19 l - - - 297 25 285 70 3 50 15 05 l De onderwtjzer geniet eene bezoldiging van f 20 u1t het schoolfonds.$' Iagetan . . . 29 35 .

I'onorogo . . . 34 33 8- 28 30 - - - 284 50 59 87 375 78 6* 41Ngawi . . . 41 41 7- 16 30 - -- - 287 75 70 - 681 95 899 /0Poerwodadi . . 45 52 12- 18 m - - - 374 75 320 18 14 46 69 02 m. De onderwijzer ontvangt eene bezoldiging van y 20 uit het schoolfonds.

IAz%TJ' .ITAN- Patjitan . . . 16 34 10-25 25 - - - 383 50 - - 1739 10 2122 60FEDIRL Kediri . . . 41 40 10- 20 - - - - 544 - 684 85 317 06 1;6 21

Toeloeng-agoeng 45 46 itlem - - - - 653 - 1142 - 690 ()6 201 06Berbek . . . 42 38 idellt - - - - 548 - 508 18 68 77 108 59lllitar . . . . 39 36 ideln - - - - 494 - 540 10 69 36 23 28

PADANGSCIIE Padang . . . 135 121 6- 14 - - - - - - - - - - - -BENEDENLI' N- Painan . . . 33 34 idem - - - - - - - - - - - -

l3EN. Plangei . . . 34 35 ideul - - - - - - - - - - - -Troesan . . . 55 69 idem - - - - - - - - - - - -Asam-Koempang 2: 18 ideln - - - - - - - - - - - -Batang-Kapas . 38 52 ideln - - - - - - - - - - - -Indrapoera . . 12 14 idem - - - - - - - - - - - -Priaman . . . 57 49 idem - - - - - - - - - - - -

cl ide,n - - - - - - - - - - - - ne leerlingen der scholen in de padangscne boven- en benedenlanden zlln bdna allen ver-A, jer-sangis . . auT Ioe . . . . aa 17 idem - - - - - - - - - - - - maagschapt aan I'oofden or zdn zonen en neven van inlandsche beambten , met uitzonderipga

y1 idem - - - - - - - - - - - - van 36 leerlingen op de school te I r'iaman , die tot de nlindere volksklasse behooren. lnBau . . . . 21 2

, (j kt de jandbouwende klasse en 13 uitidenl - - - - - - - - - - - - de scholen van lapanoel'i treft men 80 kin eren aan uLoelloe Sikaping 32 264 ideln - - - - - - - - - - - - den handelstand. llljna alle leerlingen behooren tot de oorspronkeljke bewoners van hetPanti . . . . 4

, gg,gg. soor dezen worden geene schoolgelden betaald ;id-- - - - - - - - - - - - - g-,'-----,---- --- s-,--,,.-- ..-,,poeloe Tello . 16 12 .

oxxqscll: Fort de xock . 2t5 , 33 idem - - - - - - - - - - - - slechts de kinderen van vreemde oosterlingen betalen te padang y t),3a1. en te Ior.iamansvssova . -xl-ztx- ', paja xoe,nba . 56 43 idey', - - - - - - - - - - - - -sntaands , welke selden gebezigd worden tot aankoop van schoolboekjes. De jaarlljkscl,el1()VIt-N Poea Datar . . - 2.1 idem - - - - - - - - - - - - gouvernements subszdiën bedragen voor de school te Padang .f 1440 en voor de scholen in deblt .. j:j4 , vaa welke laatste som y 696 onbeschikt. is gebleven.llalaban . . . - 2(i idem - - - - - - - - - - - - residentie Tapanoeli '

Fort 5r. d.capellen 24 32 idem - - - - - - - - - - - -Solok . . . . 56 48 idem - - - - - - - - - - - -

TAPAXOELL Penjaboengan . 9 17 idem - - - - - - - - - - - -' Kota Nopan . . 10 25 idem - - - - - - - - - - - -Aloeara Mipongi # 10 ideln - - - - - - - - - - - -Peltanten . . . 9 11 idem - - - - - - - - - - - -Oetariln-Baroe . 25 - idem - - - - - - - - . - - - -Sipirok . . . 19 37 idem - - - - - - - - - - - -Baringin . . . 27 19 idem - - - - - = - - - - - -Ilaros . . . . 20 2t) idem - - - - - - - - - - - -Pagaroetan . . - 20 ideln - - - - - - - - - - - - j j elden kunnen heFen.Door het onverlnogen van vele leerlingen heeft men nog geene sc )oo g'NKOELEN

. Tallo . . . . 38 36 5- 18 20 - 5 - n - - - - - - - W'll>w, ajs voren.M anna . . . 31 32 8- 16 $0 - 5 - - - - - - - - - op deze school worden geene schoolgelden geheven.Kroé . . . . 25 29 6- 15 20 - 5 - o - - - - - - - *.

- - - p. Als voren.Moko-Aloko . . 45 40 8- 15 20 - 5 - p - - - -- - - q. Als voren.Benkoelen . . - 194 8- 16 20 - 15 - g - - - -

T lok-Betong . 35 39 7- 1*8 30 - 20 - r - - - - - - - r. A1S Voren.LASIPONGSCIIE eDISTRICTEN. Aj

s voren.8 33 , - - - - - - = ,. , .BANKA. Muntok . . . 53 42 8-16 50 - jeent bovendien eene som van f 1* slaars tot onderhoud van hetHet gouvernement verhoolrebouw. Daaronder waren 3 inlandsche en 19 chinesche kinderen.sc

ljksche gouvernelnent: subsidiëa bedragen voor de schW te Hajaner ' ;* en-- -- -- -- - - l)e laarCE LEBEK Makasser . . 22 20 6- 14 3() - - - - - -oor dze te M aro' z 5œ .Maros

. . . . 14 16 10- 16 - - - - - - - - - - - - V

VAN DEN STââT Vâï 22TSZZ99IWEIZ - dbnl.org · 'ADEA. ldem op Je cilandcn Saparoea en Xoussa...

Documents

Transcript of VAN DEN STââT Vâï 22TSZZ99IWEIZ - dbnl.org · 'ADEA. ldem op Je cilandcn Saparoea en Xoussa...