e ruitewissersvan mijn autokunnen de stroom regen haastniet aan. 'Another soft dav', hadmijn gastvrouw in Bantry dieochtend nog gezegd. terwijl zegeamuseerd naar buiten keek.Voor een Ier is alles relatief: hetgemoed. de tijd. maar bovenalhet weer.Links en rechts om mij been ligthet kale. ruige landschap van Mi­zen Head. Ik bevind me op één

van de drie schiereilanden in demeest zuid-westelijke hoek vanIerland. Enorme rotsblokken lig­genals glimmende walvisruggenin het veld. Kale leisteenrotsenkleuren het landschap groen­grijs. Zuring en Engels gras ge­ven de grond een rossig tintje.De zon zorgt voor het beroemdeIerse licht dat al door zo veelschrijvers en schilders is ver­beeld.'Mocht er een dergelijke baaiaande Engelse kust liggen, dan zoudat een wereldwonder zijn',schreef de negentiende-eeuwseschrijver Thackeray bewonde­rend over Bantry Bay. Het stadjein het graafschap Cork blijkt nietergbijzonder.Maar de baaiwaar­aan het ligt, is inderdaad prach­tig. Bantry Bay wordt omgevendoor groene heuvels en grijzebergen met namen als 'SugarLoaf Mountain'. De vele kleineeilandjes voor de kust hebbenaleven kleurrijke namen: LousyCastIe Island, Horse Island, Cha­peilsland, Rabbit Island. Op hetwater dobberen ontelbare ge­kleurde kurken. Hier wordenmosselen gevangen. Die groeienniet op de zeebodem, maar aanlange draden onder de kurken.Op die manierkomt ergeen zandinde mosselen. En ze zijnmakke­lijker binnen te halen.

Griekse tempelZacht tuffend koerst het motor­bootjevanuit Glengariff naar eenvan de kale eilandjes die iets uitde kust van Bantry liggen. Deeilandjes lijken verlaten, maaropeens zie ik een groepzeehon­den. Stuurman Johnny Barry be­ween dat er soms wel zo'n 150zijn. Het zeehondenvirus dat inde Noordzee en in de oostelijkeIerse Zee heeft huisgehouden,ging aan deze dieren gelukkigvoorbij.Op Gamish Island heerst rust. Jehoon slechts het getok van devogels, het klotsen vanhet wateren het ruisen van de wind. Gar­nish Island werd in IglO doorde politicus Annan Brycegekochtvan de Engelsen die Ierland toenbestuurden. Er groeide slechtshei, brem en veenmosop de metleisteen bedekte bodem. Samenmet landschapsarchitect Harold

Lekkervts eten(boven)olwandelen InhelCaha gebergte op Seara.

Peto begonBryce het kale eilandom te toveren. Hij reisde de helewereldafop zoek naar uitheemseplanten, struiken en bomen diegoedzouden gedijen inhet mildesubtropische klimaat van zuid­west-Ierland. Zo ontstond dezeunieke tuin. Via een lange ave­nue van rododendron- en azalea­struiken kom ik bij een Griekstempeltje. Ik kan hier de diep-

Seeldvoor dehongerende wegenbouwers van Heale,'sPass.

blauwe zee zien en in de verteBantry Bay en het kale grijze Ca­ha-gebergtevan het schiereilandBeara.

HongersnoodNa de bijna exotische omgevingvan Bantry wordt het tijd om hetruigere Ierlandopte zoeken. Mijngastvrouw raadt aan niet meteennaar de bekende 'Ring of Kerry'

Vrolijke huizen ineen groen land.

te rijden, maar eersteen tocht temaken dwars over het eenzameBeara, vlak onder Kerry. De be­wegwijzering is soms onbegrij­pelijk. Jammer dat ik geen gede­tailleerde kaan bij me heb. Deweg is bochtig. Hij biedt keer opkeer doorkijkjes op verscholen

baaien en hoge klippen. Somsishet uitzicht weids en sta­

tig: heiige bergen in deverte, met op de voor­grond een stillezeearm,waar tussen degroene

sluiers een visser zwie­pend zijn hengel uit­slaat. Ik sla rechtsaf en

duik het Caha-gebergtein. Het landschap verandert

langzaam. Het worden nu kalegrijs-groene bergen met enormelosse stenen. Op 330 meterhoogte houd ik stil bij Healy'sPass, vernoemd naar Tim Healy.Vijftig jaar geleden liet hij eenweg dwars door het Caha-ge­bergte opnieuwaanleggen. Rond1845, toende grotehongersnóodin Ierland twee miljoen mensendedood injoeg en een ware exo­dus naar Amerika veroorzaakte,werd aan deze weg begonnen.Maar door het hoge sterftecijferonder de arbeiders en de lang­zame vorderingen strandde hetinitiatief. Pas in 1928 werd hetwerkhervat. Bovenopde pas rukt

=

de wind aan mijn kleren. Maar degedachte aan al die mannen diemet hongerige maag aan dezeeindeloze wegmoesten werken,doen mij ook de rillingen overmijn rug lopen.

MonnikenAls ik via de zuidelijke kustwegvanKenmarenaar demeest wes­telijke punt van het schiereilandrijd, heb ik een spectaculair uit­zicht opdezee en opBeara. Maarook op uitgestrekte caravanpar­ken. Gelukkig wordt het land­schap westwaarts steeds onge­repter.Bij Ceherdaniel slaan de golvenwoest op de kust. De gekleurdebootjes onderaan de rotsen dan­sen wild op en neer. De zeevo­gels boven mijn hoofd krijsen enhalen acrobatische toeren uit.

SpontanemuziekIn depubs:heelgewoon.

Ver weg zie ik Skellig Michaelliggen, een steenklomp middenin zee. In devijfdeeeuw kwamenhier al monniken, op zoek naareen plaats voor afzondering enstudie. Het eiland isnu verlaten.Maar de kloostercellen, de kapel­lenendemiddeleeuwse kerk zijnnog steeds te bewonderen. Doorhet slechte weer is het eiland on­bereikbaar voor mij. ZOals hetvasteland voor de monniken ookvaak onbereikbaar moet zijn ge- I

weest.Kloosters, kerken en kerkhoven.Op allerlei manieren word je er­aan herinnerd dat Ierland eenzeer godsdienstig land is. Ik stuitop een kerkje dat, half overwee­kerd met mos en klimop, op derand van de rotskust balanceen.Als ik het hek naar het kerkhofopen, bekruipt me het gevoel datik iets doe wat nietmag. Binnende brokkelige muren van het

kerkhof valt de gierende wind te­rug tot een fluistering. Mijn ver­bazing is groot wanneer iktussende oude grafstenen vrij nieuwegraven ontdek. Een grafsteen uit1975 wordtgestut door een Ierskruis van onbekende leeftijd.Overal zie ik spookachtige over­blijfselen vanverlaten huizen. Zevormen een stille herinneringaande langetraditie van de emi-

61ANWJlt·KAMPIOEN DECEMBER 1990

gratiedieIerlandkent. Echtluqu­ber vind ikde legebouwsels niet.Tijd en elementen hebben erlangzaam en geduldig op inqe­werkt. Mos en planten hebbendeskelettenomanmd. Eigenlijk doenze even natuurlijk aan als deruïnes van kerken of kloosters.De leren geloven dat er geestenin de verlaten huizen wonen,wier rust je niet mag verstoren.Op een uithangbord boven eenbloemisterij staat onder elkaarRouwkransen -Trouwboeketten­Snijbloemen. Het belangrijkstebovenaan. want in Ierland heeftde dood voorrang op het leven.

DronkaardDe avond valt snel. Dezon,die de hele dag uitbundigheeft geschenen, zaktsnel. Hij kleurt de zeerood. Dan ishet donker.

In het blauwe schijnselvan de maan lijkt dewe­

reld uitgestrekt en kaal.Zee, heuvels. muren en

huizen waarvan de murenspierwit oplichten. Ik kom nie·mand tegen. Pas als ik Doolinnader, komt eendonkere gestaltemij tegemoet. Met een fiets aande hand laveert hij vanlinks naarrechts. Ikmaak een ruimebochtom de wankele figuur: dron­kaards genieten in Ierland eenvoorname status. Zijn gevloek,vermengd met een groet. dwar­relt mijn raampje binnen. Doolinis rijk aan pubs. Uit enkele klinktfolksmuziek.De volgende dag ga ik naar detoeristische maar ook mooieCliffs of Moher, iets buiten 000­lin. Op de toegangsweg naar deCliffs staat een mandie een hondkunstjes laat doen op een ezel.Twee dikke roodharige meisjeszitten verveeld op klapstoeltjes,hun handeltje echte Ierse muziekop cassette voor zich uitgestald.Als ikhet waag om over de randvande klif te kijken,doet de stelledieptemij duizelen.Hierzijnheelwatvissersboten te pletter qesla­gen op de rotsen.

RaadselZO druk als de ClilTs of Moher Izijn. zo stil en kaal is de stenenhoogvlakte van de Burren. Kilo-

Eenmystieklandschapwaarin ieTomPoes en Heer Bommel verwacht.

INFORMATIEIERLAND

RecreatieDe rivieren, de meren en delangekustlijn maken Ierland eenparadijs voor sportvissers. Houdwel rekE!ning met visseizoenenen visvergunningen.

Ierland is ook een goed wandel­en fietsland. Er zijn tien lange­afstand-wandelpaden uitgezet.Ook zijn er diverse fietsroutes.Fietsen zijn te huur. Een huilkarhuren kan ook, maar wel tijdigreserveren. Inlichtingen bij hetIers Verkeersbureau (zie hieron­der).

Meer informatieIers Verkeersbureau, Leidse­straat 32, 1017 PB Amsterdam.tel. 020-223101. Opalle ANWB­kantoren kunt u terecht voor in­formatie en boekingen. In deANWB-winkels liggen reisgidsenvan Kosmos, Berlitz, Gottrner enElnar (1.15,· tot f.35,-) en wegen­kaarten van de ANWB (f.11,90)enMichelin (f.12,-). 0

Inde PUbs VindenVaakSPOntane mUZiek.

SeSSIes PJaats ~aa btt .. , r II0pv/.001. tlUlt en doedelzak WOrdt

.gesPeeld. Enkele kastelenbieden middeleeUWse maai_tiJden aan, meltheater,mu­

Ziek otPOëZie.

Knappogue in het graafschapGlare, bieden middeleeuwsemaaltijden aan met aansluitendtheater, muziek of poëzie.

Overnachtenukunt kiezen uiteen groot aantalhotelsenguesthouses. Erzijn ookveel 'Bed Er Breakfast'-adressen,particuliere huizenofboerderijendie kamers verhuren. De IrishTourist Board geeft elk jaar ac­commodatiegidsen uit. Aanvra­gen bij het Iers Verkeersbureau(voor adres zie 'meer informa­tie'). l.et in Ierland ophet groenebordje met een klavertje en detekst 'ITB-approved.' De accom­modatie isdangoedgekeurd doorde lrish Tourist Board.

te varen. Voor het hoogseizoentijdig boeken!Openbaar vervoer: Met een'Rambier'-kaartje, te koop in elkstation,kunt uvoordelig per treinofbus door heel Ierland reizen.

KlimaatIerland heeft een verrassendzacht klimaat. Juli en augustuszijn de warmste maanden (16­24'Cl, maar er kandan wel eenseen buitje vallen. Mei en junizijnde zonnigste maanden van hetjaar (6-7 uur zon per dag) metdoorgaans weinig regen,

Eten en drinkenDe Ierse keuken is eenvoudigmaar smakelijk. Er staat vaakschape- en rundvlees op hetmenu,meestal gegrild boveneenhoutskoolvuur. Erwordt ook veelvis gegeten in Ierland.Inde pubsvinden vaak spontanemuzieksessies plaats, waarbij opviool, fluit en doedelzak wordtgespeeld. Veel pubs serverenook goede en goedkope maaitij­den. Ze zijn open van 10,30 tot23.30 uur, maar 's zondags gaanze eerder dicht. Enkele kastelen,zoals fort Bunratty en kasteel

VervoerVliegtuig: Air Lingus onderhoudtdagelijks vluchten vanBrusselenAmsterdam naar Dublin. Ookzijner vluchten, via Dublin, naarCork, Shannon, Galway en Sligo.Retourtje Dublin: f.415,- totf.623,-. Doorreizen naar bijvoor­beeld Cork kost ongeveer hetdubbele.Boot: Irish Ferries vaart recht­streeks van Le Havre en Cher­bourg (Frankrijk) naar Rosslareen Cork.Retourtje voor twee per­sonen met auto: f.1300,- (hoog­seizoen) en f.B90,- (voorseizoen).Zonder auto respectievelijkf.700,- en f. 480,-, BrittannyFer­ries vaan vanuit Roskoff naarCork. Erzijn diverse mogelijkhe­denomviaEngeland naar Ierland

Ierland ligt niet bepaald naastde deur. Ukunt er met hetvliegtuig of met de boot naar­toe,Het klimaat is zachter danmenigeen denkt, In Ierlandkunt ugoed engezellig eten.Wij zeilen alle informatie nogêvenvooruop een rij.

Kleunijlul sehemermt ralee.

Tekst:RenéeBenels'Foto's:Peter Oosting

Half verscholentussen de scheu­ren inhet kalksteen groeien zeld­zame plantjes, zoals gentianen,orchideeën en rotsroosjes. Hoedezekale rotsen zo'n rijkdom aanflora weten voort te brengen; iszelfs biologen een raadsel.Midden in het landschap staateen dolmen uit 2000 vóórChristus. Van dichtbij valthij wattegen; veel kleiner dan de foto'sin gidsen en prentbriefkaartendoen vennoeden. Maar ook veelmooier. De slanke rechtop­staande stenen metbovenop eenimmense steen met licht oplo­pende ianden heeftde gratie vaneen beeldhouwwerk. Tientallenkniehoge stenenstaaner alsstillewachters omheen.Wat bijna overal in Ierland merk­baar is, laat zich op deze plaatspas goed voelen. Het heden be­staat in Ierland nauwelijks. Maardevoorgaandeeeuwendoen zichkrachtig gelden. 's Avonds bladerik door het gastenboek van mijnhotel. Iklees: 'De leren: Europa'slaatste volk uit het Stenen Tijd­perk.' Wie het ook schreef. hij ofzij heeft Ierland begrepen.

meters grijze kalksteen, door­ploegd met diepe kloven, onder­broken doorstenenmuurtjes, Deopzichters die de Engelse regentOliver Cromwell in de zeven­tiende eeuw naar de BUITenstuurde, kwamen terug met hetbericht dat het een woestgebiedwas 'met noggeen water om eenman te verdrinken. geen boomom hem aan op te hangen engeen genoeg aarde om hem tebegraven'. Allesisvan steen: vel­den, muurtjes, een enkel huis.

63AN~·KAMPIOEN DECEMBER 1990