VAKBLAD Dieren hulp verlening · Dieren beschermen, ik doe het mijn hele leven al. Daarom ben ik nu...

Dieren hulpverlening

# samenvoordieren

VA

KB

LA

D

JAARGANG 3 | UITGAVE 2 | 2021

OP DE MELDKAMER

Zo gaat het er aan toe bij 144

BIJZONDERE GIFT

Stichting DierenLot ontvangt 1 miljoen steun

FAUNAVERVOLGING

Peter van Tulden over het illegaal doden van natuurdieren

VAKKUNDIGE PRECISIE

Kijken door de ogen van een chirurg

PROF. DR. IR. CHRIS SMITHet verhaal achter de

afname van weidevogels

2 #SAMENVOORDIEREN #SAMENVOORDIEREN PB

DIEREN BESCHERMEN: IK DOE HET MIJN HELE LEVEN AL…

Lenie ‘t Hart (79), ambassadeur DierenLot, dierenverzorgster en dierenactiviste, was verbonden aan de zeehondencrèche Lenie ‘t Hart (1971-2014). Ze is offi cier in de Orde van Oranje Nassau en offi cier in de Orde van de Gouden Ark.

Woest werd ik als schooljongens met kikkers gooiden. Dan ging ik op ze af, hoe klein ik ook was. Dieren beschermen, ik doe het mijn hele leven al. Daarom ben ik nu ambassadeur van DierenLot, de organisatie die zich het lot aantrekt van al die dieren die worden mishandeld, zomaar op straat worden gezet, worden opgesloten in veel te kleine hokken of op een andere manier - ook in het wild - een buitengewoon beroerd bestaan leiden. DierenLot steunt zo’n driehonderd kleine en middelgrote organisaties die vooral lokaal en regionaal actief zijn. Met heel weinig geld blijkt veel mogelijk: vervoer per ambulance, steun bij de verbouwing van een opvang, de kosten voor dierenvoer, enzovoort. Het gaat mij om de dieren en om de mensen met passie. En om die bij elkaar te brengen. Dieren moeten geholpen worden. Zij kunnen niet voor zichzelf opkomen. Het ó zo belangrijke werk van de duizenden vrijwilligers is onmisbaar en moet door blijven gaan. Niet alleen nu, maar ook in de toekomst. Help hen. Neem DierenLot op in uw testament. Doe het vandaag nog!

Vul de bon in, knip hem uit en stuur hem op aan Stichting DierenLot, Antwoordnummer 4088, 3500 VB Utrecht. (geen postzegel nodig) U kunt de bon ook eerst inscannen of kopieren.

Ik wil meer weten over nalaten voor hulp aan dieren in nood Ik heb DierenLot al opgenomen in mijn testament.

Ja, ik ontvang graag een uitgebreidere brochure over nalaten aan DierenLot.

Ja, ik heb vragen over nalaten aan DierenLot, neemt u telefonisch contact met mij op.

Ja, ik heb interesse in nalaten aan DierenLot, belt u mij voor een persoonlijke afspraak bij mij thuis.

Ja, als DierenLot voor mijn dieren zorgt na mijn overlijden, neem ik DierenLot graag op in mijn testament. Neemt u contact met mij op.

Ja, ik neem DierenLot op in mijn testament en oormerk graag mijn nalatenschap aan een of meer van de Erkend Benefi cianten van DierenLot. Neemt u contact met mij op.

Naam Mw. Dhr.

Adres

Postcode/Woonplaats

Telefoon Geboortedatum

E-mail

Invullen in blokletters a.u.b.

✁

✁

#samenvoordieren

Stichting DierenLotDam 20-224241 BN ArkelTelefoon: 0183 - 563 912 E-mail: [email protected]

DierenLot.nl

VB2-2021

Bron: Voor nu en later/magazine SDU Tekst: Barbara Schilperoort Fotografi e: Marcel Molle

DIE-0425_230x280_Lenie_01.indd 1DIE-0425_230x280_Lenie_01.indd 1 11-03-21 09:5211-03-21 09:52

PB #SAMENVOORDIEREN #SAMENVOORDIEREN 3

Voor jullie ligt alweer het tweede nummer van 2021. Een nummer boordevol interessante en nuttige interviews, reportages en tips voor dierenhulpverleners en iedereen die daar direct of indirect bij betrokken is. Nu kunnen

we het in dit voorwoord hebben over deze artikelen, maar die kunnen jullie sowieso al lezen. We willen dit voorwoord dan ook gebruiken om iets anders te benoemen. Namelijk de kansen die er nu liggen.

De coronapandemie is nog steeds niet uitgewoed. Als er echter één ding duidelijk is geworden, dan is het dat het roer om moet. De pandemie is een rechtstreeks gevolg van hoe wij als mensen omgaan met dieren. We merken dat dierenwelzijn niet alleen een kwestie is van empathie met andere levende wezens. Met een sterk groeiende wereldbevolking is een andere omgang met dieren direct in het belang van de mens zelf. Als we niet leren van deze pandemie is het slechts een kwestie van tijd voor de volgende zoönose toeslaat. Dierenwelzijn is dus in het eigen belang van de mens en eigen belang is een sterkere motivator voor veel mensen dan empathie.

Dat dit besef groeit, zien we ook aan de aandacht die politieke partijen hiervoor hebben en bijvoorbeeld de groei van de PvdD bij de recente verkiezingen. Ook de groei van de actieve achterban van organisaties als Stichting DierenLot, in goed één jaar gegroeid van zo’n 170.000 naar ruim 250.000 donateurs, is zo’n teken. Ondanks de crisis geven mensen dus steeds meer hun stem én donaties voor dierenwelzijn. Daar liggen kansen. Voor de lokale, provinciale en landelijke politiek wordt het steeds moeilijker om weg te kijken als het gaat om dierenwelzijn. Voor dierenwelzijnsorganisaties is dit het moment om beleidsmakers te benaderen. En bij dierenwelzijn gaat het niet alleen om de megastallen en proefdieren, maar ook om de dieren waar we dagelijks contact mee hebben. Gezelschaps-, zwerf- en ook natuurdieren zoals de vogels en egels in de tuin. Als mensen oog hebben voor de dieren om zich heen, zullen ze ook eerder oog krijgen voor het leed wat er achter megastallen, plezierjacht en proefdieren schuil gaat.

Laten we de kansen pakken die we nu krijgen. Mobiliseer de mensen om je heen, vraag ze om vrijwilliger of donateur te worden en attendeer politici en beleidsmakers op hun wettelijke én hun morele plicht.

Graag wensen we jullie veel succes met jullie werk voor dieren,

Jan Krol en Peter Helmer

Kansen!

VOORWOORD

Jan Krol Peter Helmer

4 #SAMENVOORDIEREN #SAMENVOORDIEREN 5

INHOUD

InhoudReportage 14 Van tumoren verwijderen tot een bypass

plaatsen: in gesprek met weke delen chirurg Bart Sjollema

18 Een kijkje achter de schermen bij het meldpunt 144

30 Peter van Tulden: waarom onderzoek bij dode dieren van belang is

Actualiteiten, nieuws en regelgeving6 In het nieuws: de hoogte- en

dieptepunten uit het veld

34 Stichting DierenLot krijgt 1 miljoen euro steun van Nationale Postcodeloterij

20 Prof. DR. IR. Chris Smit over predatoren van weidevogels, welke rol speelt de kat?

44 Het KNMvD over registratie-, chipplicht en COVID-1948

3710

14

Stichting DierenLot komt op voor gezelschaps-, zwerf- en natuurdieren in heel Nederland. Nog veel te veel dieren leiden namelijk een buitengewoon beroerd bestaan. Óók in Nederland. Ze worden opgesloten in veel te kleine hokken, soms ernstig mishandeld, gewond op straat gezet, opgejaagd of aan hun lot overgelaten. Samen met o.a. de vrijwilligers van de zelfstandige, lokale en regionale

dierenhulporganisaties in héél Nederland, stelt DierenLot alles in het werk om het lot van deze dieren in nood in ons eigen land te verbeteren en waar mogelijk dierenleed te voorkomen. Hiervoor ontvangen we geen structurele hulp van de overheid, noch van de grote Goede Doelen Loterijen!Dankzij de steun echter van zo’n 250.000 giftgevers, donateurs,

giften in natura van tientallen bedrijven en natuurlijk die duizenden vrijwilligers, kunnen duizenden dieren in nood gered worden uit hun benarde situatie en kunnen we dankzij voorlichting ook veel leed voorkomen. Als we samenwerken kunnen we met elkaar ontzettend veel bereiken. Ga nú naar www.dierenlot.nl als jij ook wilt helpen! Samen zijn we sterk! Maarten Stoopendaal

Mede-oprichter Stg. DierenLot† 25 februari 2020

#samensterk

#samenvoordieren

INHOUD

4 #SAMENVOORDIEREN


Organisatie10 Veiligheid voorop, een goed BHV-plan

is onmisbaar

26 Aangifteplichtige ziektes bij vogels: van welke ziekten maak je een melding?

37 Hoe Gerrit en Paula Dierenambulance Vianen professionaliseerden

Fondsenwerving is onmisbaar voor het voortbestaan van je organisatie

26

14

20

44

Educatie12 Eerste Hulp Bij Dieren, dierenarts

Piet Hellemans vertelt hoe je eerste hulp verleent bij vissen

40 Fondsenwerving: zo pak je het aan

48 Tips bij het vangen van een verkeersgevaarlijke of gewonde hond

Winkelwaarde: € 8,95

Contact Vakblad Dierenhulpverlening Dam 20-22 4241 BN ARKEL Telefoon 030 241 5761 [email protected]

Uitgave Vakblad Dierenhulpverlening is een uitgave van Stichting DierenLot in samenwerking met VIPMEDIA Publishing & Services

Verspreiding Vakblad Dierenhulpverlening #samenvoordieren wordt verspreid in een oplage van 4.000 exemplaren naar lokale en regionale dierenhulporganisaties, beneficianten van Stichting DierenLot en professionele dierenhulpverleners die zich inspannen voor het welzijn van dieren in nood in Nederland.

Digitale versie Ga naar www.dier.nu/bf/informatie

Abonneren en nummer opvragen [email protected] Adreswijzigingen graag doorgeven via [email protected]

Redactieraad Daniella van Gennep, Esther Keijning-Schut, Marjolein van Oosterhout, Piet Hellemans

Redactie & vormgeving Danique Pals, Janouk Vermaas, Lisa Verdoorn-Middelkoop Nique Hanskamp, Daniël Muller, Diederik Martens VIPMEDIA Publishing & Services

Eindredactie Daniëlla van Gennep, Marjolein van Oosterhout, Sander van Hesteren, Stichting DierenLot

Verantwoordelijk uitgever J.A. Krol

Beeldgebruik Hardwich Rosebel (coverfoto), Saskia Bakker Fotografie, Shutterstock e.a.

Cartoon Guus van Lingen

Met medewerking van Bart Sjollema, Christa, Chris Smit, Gerrit de Boom, Jan Krol, Jane van den Berg, Michelle van der Gracht, Paula Huijskes, Peter van Tulden, Piet Hellemans, Rosalinde Pols, Ruud Budding en Vivian

Productie PSI Vransen, Amstelveen Anneroos Jongenelen en Sander van Hesteren, Stichting DierenLot

© 2021 Stichting DierenLot

COLOFON

Waar wilt u dat Vakblad Dierenhulpverlening over schrijft?Interessante onderwerpen of suggesties? Laat het ons weten op [email protected]

EHBO-TIPS VAN DIERENARTS PIET HELLEMANS


ACTUALITEITEN

& ACTUALITEIT

6 #SAMENVOORDIEREN

DOODZIEKE CORONAPUPSDoor de coronacrisis spenderen meer mensen tijd in huis. De vraag naar pups is hierdoor geëxplodeerd, wat heeft geleid tot een toename in illegale hondenhandel. Deskundigen op het gebied van dierenwelzijn uiten hierover hun zorgen. Volgens hen produceren binnen- en buitenlandse malafide fokkers sinds de coronacrisis extra veel jonge hondjes die in veel gevallen ziek zijn. De pups van een broodfokker groeien vaak op onder erbarmelijke toestanden, lopen extra risico op het ontwikkelen van gedragsproblemen en komen sneller te overlijden, zo waarschuwen de deskundigen.

NEDERLAND TELT 27,3 MILJOEN HUISDIERENIn bijna de helft van de Nederlandse huishoudens (maar liefst 47,7%) leeft een huisdier, zo blijkt uit onderzoek van Dibevo. In totaal hebben 3,8 miljoen huishoudens 27,3 miljoen gezelschapsdieren. Er is sinds de coronacrisis een flinke toename aan huisdieren en dan voornamelijk puppy’s.

Honden en katten staan met stip op één. In 23,4% van de huishoudens woont een kat en 17,8% van de huishoudens heeft een hond. Daarna volgen aquariumvissen. Waar mensen in 2019 tijdsgebrek nog als reden opgaven om geen dier te houden, speelde dit in 2020 voor velen geen rol meer. Dit verklaart dan ook de

toename in huisdieren. Het is belangrijk om je er wel van bewust te zijn dat de huidige situatie kan veranderen na de crisis. Zorg dat je hier goed over nadenkt voor je tot de aanschaf van een dier overgaat.

LAAT JONGE HAASJES LIEVER LIGGENBij wildopvang Bonte Piet werd het eerste haasje begin februari alweer binnengebracht. De opvang heeft jaarlijks de handen vol aan babyhazen die daar eigenlijk ten onrechte terechtkomen. Deze dieren worden vaak met goede bedoelingen binnengebracht, maar zijn in 50% van de gevallen niet in nood. De moederhaas komt twee keer per dag langs om haar jongen te voeden. De jonge haasjes liggen in het hoge gras, tegen de grond. Doordat zij geurloos zijn, zijn zij moeilijk te vinden voor roofdieren. “Mensen pakken het haasje op en bellen ons dan”, legt Marije de Wit, van de Bonte Piet, uit. “En als ze het eenmaal opgepakt hebben, dan zit de geur van een roofdier eraan en kunnen wij niets anders zeggen dan: ‘breng maar’.” Wanneer je vooral wel een haas moet brengen naar de opvang? Als je ziet dat het dier daadwerkelijk in de problemen is, zo legt Marije de Wit uit. “Als hij op een gevaarlijke plek ligt, bijvoorbeeld midden op de weg of in de put. Of als hij gegrepen is door een kat of ander dier.”

113.000 HANDTEKENINGEN VOOR DIEREN IN DE GRONDWETEen petitie, opgezet nadat de Utrechtse kat Sjef en de IJsselsteinse kat DJ Kareltje door vuurwerk om het leven kwamen, is al meer dan 113.000 keer ondertekend. De petitie pleit ervoor om dierenrechten op te nemen in de grondwet, zodat hun juridische positie in dit land verbeterd wordt. “Dieren worden in Nederland te veel beschouwd als ding, als product en onvoldoende als levende wezens met bewustzijn en gevoel. Er is te weinig bescherming van het welzijn van de dieren en zij worden onvoldoende in hun waarde gelaten. Het invoeren van dierenrechten in de Grondwet is beter voor mens en milieu,” melden de initiatiefnemers. De petitie zal eind maart aan de Tweede Kamer overhandigd worden.

Nieuws

6 #SAMENVOORDIEREN #SAMENVOORDIEREN 7 #SAMENVOORDIEREN 7

’S NACHTS GEEN JACHT OP VOSSENIn de provincie Zuid-Holland mogen jagers ’s nachts geen vossen meer afschieten. Daarnaast mogen ze bij het jagen ook geen kunstlicht meer verspreiden. De jacht, toegestaan door de provincie om weidevogels te beschermen, is door de rechtbank in Den Haag verboden. Het jagen op vossen is in Nederland toegestaan door het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV). Dit mag dag en nacht. Alleen moet de provincie voor het gebruik van een geweer in de nacht een extra ontheffing geven. Net als voor het gebruik van kunstlicht om het doelwit beter te kunnen zien. De provincie heeft deze ontheffing afgegeven, maar diverse dierenrechtenorganisaties hebben deze bij de rechter aangevochten. De dierenrechtenorganisaties hebben hierin gelijk gekregen. Volgens de rechtbank heeft de provincie niet voldoende gemotiveerd waarom deze ontheffing nodig is om de weidevogels te beschermen.

AMBULANCE VOOR FORENSISCH DIERENONDERZOEK

Een langgekoesterde wens van forensisch dierenarts Monique Verkerk gaat in vervulling: een ingerichte ambulance. Hiermee kan ze ter plekke verdachte situaties rondom overleden dieren onderzoeken, iets wat uniek is in Europa. Verkerk is al tien jaar lang forensisch dierenarts en werkt sinds kort vanuit de Dierenambulance Purmerend, waar de overleden dieren binnenkomen. Geweld tegen honden ziet ze vaak voorbijkomen. “Het is elke keer weer een verrassing wat je gaat vinden”, zegt Verkerk. “Soms begrijp je niet waar mensen toe in staat zijn, maar het gebeurt dus wel.” Binnen het Forensisch Dierenonderzoek behandelt Verkerk ongeveer honderd zaken per jaar in haar vrije tijd. “In 90 procent van die zaken zijn dat onderzoeksvragen van de politie”, zegt Anouk Duijnker, operationeel specialist diergerelateerde criminaliteit bij de politie. “Dan kan het gaan over verwaarlozing, mishandeling, vergiftiging of bijtincidenten. Het is voor ons belangrijk om de feiten te onderbouwen.”

HAAGSE PILOT OM PADDEN EN KIKKERS TE REDDEN Ieder jaar komen zo’n half miljoen kikkers, salamanders en padden om het leven omdat ze in een put, straat- of stoepkolk vallen en daar niet meer uit kunnen komen. Hier bestaan oplossingen voor en daarover heeft de Partij voor de Dieren een voorstel in de Haagse Gemeenteraad ingediend. “Die motie riep het Haagse College op om paddentrappen te plaatsen in putten van Den Haag” vertelt indiener van de motie Robin Smit van de Partij voor de Dieren. Al eerder is de partij bezig geweest met dit onderwerp, maar nu bleek de tijd er rijp voor en werd de motie unaniem gesteund in de Haagse Gemeenteraad. “En dat is ook wel een mooi signaal”, aldus Smit. De pilot om het aantal dode padden in Haagse straatputten te verminderen bestaat uit twee oplossingen. De wethouder was al bezig met het idee om een ruwe coating in de putten aan te brengen waardoor de padden grip krijgen om omhoog te klimmen. Maar daar komt nu de oplossing van de padden en kikker trappetjes uit de motie van de Partij voor de Dieren bij. Bij de paddenwerkgoep in Zoetermeer zijn dit soort trappetjes al langer in gebruik. En daar zijn geen verdronken padden meer in de putten gevonden.

GRONINGSE PARTIJ VOOR DE DIEREN VREEST JACHT OP KATTENDe Partij voor de Dieren in Groningen is bang dat in de toekomst de jacht op katten in de provincie geopend zal worden. De partij laat weten dat sinds kort steenmarters mogen worden afgeschoten in weidevogelgebieden. Naast steenmarters mag hier ook geschoten worden op kraaien en vossen. De kat zou volgens de partij de volgende op het lijstje zijn. De partij vreest hierbij ook dat huiskatten slachtoffer zullen worden als op zwerfkatten gejaagd mag worden, omdat deze niet van elkaar te onderscheiden zijn.



ACTUALITEITEN

8 #SAMENVOORDIEREN

UTRECHT HEEFT OREN NAAR KATTENCHIPPLICHT “Met grote interesse” kijkt Utrecht naar Amsterdam en Alphen aan de Rijn, waar begonnen wordt met een proef om het chippen van katten te verplichten. Demissionair Landbouwminister Carola Schouten liet eerder aan de Tweede Kamer weten zo snel mogelijk te willen beginnen met het experiment. In 2017 pleitte de Utrechtse wethouder Lot van Hooijdonk, samen met 35 andere gemeenten, voor zo’n chipplicht. Het voorstel haalde uiteindelijk op initiatief van D66 een landelijke Kamermeerderheid. “We staan in principe positief tegenover zo’n plicht en gaan deze proef dan ook met grote belangstelling volgen”, laat een woordvoerder

van de wethouder nu weten. “Honden worden al sinds 2013 gechipt en daarna is het aantal zwerfdieren gedaald. Mogelijk geldt dat ook voor katten, dat komen we nu hopelijk te weten.” In 2019 waren er rond de 700 zwerfkatten in de Utrechtse opvangcentra. Cijfers van vorig jaar zijn er nog niet. “Het gaat dan om katten die van straat gevist zijn, maar ook bijvoorbeeld katten die gedumpt zijn. We weten natuurlijk niet precies hoeveel zwerfkatten er nog rondlopen. Een groot aantal zwerfkatten kan voor problemen zorgen.” Om ervoor te zorgen dat zwerfkatten geen groeiend probleem worden, wordt er op dit moment nog actief jacht op gemaakt in de

provincie. Maar afgelopen november bleek dat een meerderheid van de Utrechtse Provinciale Staten wil stoppen met het afschieten van zwerfkatten. Gedeputeerde Hanke Bruins Slot moet dus op zoek naar een alternatief om de populatie van wilde zwerfkatten te beheren. Mogelijk zou zo’n chipplicht daar dus aan kunnen bijdragen. De proef in Amsterdam en Alphen aan de Rijn moet - naast het terugdringen van het aantal zwerfkatten - ook uitwijzen of gemeenten kosten kunnen besparen als ze minder zoekgeraakte katten op hoeven te vangen.

NOG VEEL ONDUIDELIJK RONDOM EGELZIEKTEHet afgelopen halfjaar heeft een onderzoekstudent van het DWHC (Dutch Wildlife Health Center) onder meer retrospectief onderzoek gedaan naar de nieuwe egelziekte. Daarbij is in de database van het DWHC gekeken naar de eigenschappen en uitslagen van alle egels die sinds 2009 onderzocht zijn om zo een mogelijke relatie met de egelziekte te vinden. Ook is pathologisch onderzoek gedaan bij de egels die in de tweede helft van 2020 zijn binnen gekomen. Uit de statistische resultaten van dit onderzoek is nog geen duidelijke oorzaak voor de egelziekte voortgekomen. Wel zijn er verbanden gezien tussen de egelziekte en bepaalde eigenschappen van egels, en tussen het voorkomen van egelziekte en gegevens uit het milieu. Mogelijk leidt een combinatie van meerdere factoren tot het ontstaan van de ziekte. Er is meer onderzoek nodig voor dit met zekerheid vastgesteld kan worden. Het onderzoek naar de egelziekte zal dus ook voortgezet worden in 2021. HOE VOORKOM JE DAT JE KAT

VOGELTJES DOODT? Kattenliefhebbers houden meestal van dieren: daarom hebben ze een kat. Maar katten die naar buiten gaan, doden vaak vogels en muizen. Je kunt de schade beperken door op een goede manier met je kat om te gaan en door de voeding aan te passen. Zo onderzocht de Universiteit van Exeter twaalf weken lang 355 katten in 219 gezinnen in het zuiden van Groot-Brittannië. Het team achter het onderzoek poogde manieren te vinden om de jacht te remmen zonder katten te beperken door een alternatief te bieden: dieet en spel. Wat bleek: katten die tijdens het experiment voer met meer dierlijke eiwitten op hun bordje kregen, namen 36 procent minder prooidiertjes mee naar huis. Naast voeding kan ook een regelmatige speelsessie met je kat helpen om de jachtbehoefte te drukken. Katten die dagelijks vijf tot tien minuten achter een nepmuis of ander speeltje renden, bleken 25% minder prooidieren te pakken.

8 #SAMENVOORDIEREN #SAMENVOORDIEREN 9 #SAMENVOORDIEREN 9

TOCH NOG PRIKHALSBANDEN ONDANKS GEBRUIKSVERBOD De prikhalsband voor honden is al sinds 1 juli 2018 verboden, maar toch lopen er nog hondenbezitters mee rond. “Verkoop mag, gebruik is echter een misdrijf. Niet klantvriendelijk als dat er niet bij verteld wordt, maar ja, het mag wel,” meldt de Dierenpolitie. Wie toch moedwillig zo’n band omdoet, kan een boete krijgen wegens dierenmishandeling en die loopt op tot maximaal 20.000 euro. Daarnaast kan de rechter een celstraf van maximaal drie jaar opleggen.

ONTWIKKELINGEN RONDOM SUBSIDIES VOOR WILDOPVANGCENTRARegelmatig berichten we over de ontwikkelingen rondom de steun voor wildopvangcentra. De huidige stand van zaken: inmiddels is het Noordhollandse subsidieloket voor aanvragen van de wildopvangcentra uit die regio geopend. Wildopvangcentra kunnen een aanvraag indienen bij de provincie voor een financiële bijdrage voor activiteiten op het gebied van voorlichting, fondsenwerving, vrijwilligerswerving en communicatieplannen. Daarnaast wordt een start gemaakt met het ontwikkelen van een richtinggevend raamwerk van protocollen voor wildopvangcentra, waarbij de beleidsregels kwaliteit opvang inheemse diersoorten als uitgangspunt worden genomen. De protocollen worden in lijn ontwikkeld van het parallelle verbeterproces dat op landelijk niveau wordt ingestoken vanuit het ministerie van LNV. Ook in de provincie Utrecht gaat het subsidieloket binnenkort open, dit zal gebeuren via Stichting DierenLot. De provincie Utrecht stelt jaarlijks 50.000 euro beschikbaar voor Utrechtse

dierenorganisaties die zieke of aangereden wilde dieren opvangen en vervoeren. De aanpak is gericht op professionalisering van de organisaties, met bijvoorbeeld cursussen voor medewerkers. Naast het gebruik van de cursusmogelijkheden, mag er geld aangevraagd worden voor verbeteringen aan bijvoorbeeld de dierenambulance of het dierenopvangcentrum. Overigens zullen de cursussen gratis gegeven worden en zullen alleen de wildopvangcentra en de dierenambulances het subsidiegeld ontvangen.Ook met andere provincies is Stichting DierenLot over dit onderwerp in gesprek gegaan. Zo heeft de provincie Zuid-Holland aan Stichting DierenLot gevraagd om de wildopvangcentra te vertegenwoordigen voor het ontwikkelen van beleid voor soortenbescherming, fauna- en exotenbeheer. Het eerste verkennende gesprek heeft al plaatsgevonden en de komende maanden zal dit traject meer vorm en inhoud gaan krijgen.

LOSLOPENDE HONDEN RICHTEN RAVAGE AANBoswachter Victor Nuijten uit Ede luidde de noodklok nadat door verschillende collega’s melding is gedaan van loslopende honden die achter het wild aan zaten. In enkele gevallen heeft dit geleid tot het laten inslapen van de natuurdieren. Een boswachter uit Beek en Dal heeft zo twee reetjes uit hun lijden moeten verlossen na een aanval door een hond. Het devies luidt dan ook: houd je honden aangelijnd. Het jachtinstinct van honden kan soms sterk boven komen en daarmee kan veel schade aangericht worden. Kom daarnaast ook niet op plekken waar je niet mag komen met je hond.

10 #SAMENVOORDIEREN

Bedrijfshulpverlening is verplicht voor elke werkgever in ons land. Het is daarom belangrijk om te zorgen voor

voldoende bhv’ers binnen je bedrijf. Een bhv’er is iemand, met certificaat, die in geval van calamiteiten bedrijfshulpverlening kan verlenen. Ruud Budding van opleidingscentrum Paru leidt jaarlijkse vele mensen op tot bhv’er. Paru geeft onder andere bhv-cursussen aan Stichting DierenLot Beneficianten via de DierenLot Academie.

Waarom bedrijfshulpverlening? “Als je het mij vraagt, is voorkomen altijd beter dan genezen,” begint Ruud zijn antwoord op de vraag naar het belang van bhv binnen een bedrijf. “Maar laten we heel simpel beginnen. Het is gewoon verplicht. Het is in de Arbowet vastgelegd dat je als werkgever de bedrijfshulpverlening binnen het bedrijf regelt. Dat geldt voor zowel kleine als grote bedrijven en ook voor organisaties met vrijwilligers.” Steekproefsgewijs vindt Inspectie SZW (Ministerie Sociale Zaken en Werkgelegenheid) plaats. “Blijkt tijdens

VEILIGHEID

Veiligheid voor allesVeiligheid gaat voor alles, ook binnen jouw organisatie. Bedrijfshulpverlening is dan ook

verplicht voor alle bedrijven in ons land. Ruud Budding van opleidingscentrum Paru legt uit

waar je op kunt letten om het in jouw organisatie zo veilig mogelijk te regelen.

zo’n inspectie dat de bedrijfshulpverlening niet in orde is? Dan kan een waarschuwing, maatregel of boete worden opgelegd.” Daarnaast is er nog een belangrijke reden om ervoor te zorgen dat dit in orde is. “Als er iets gebeurt waarbij je een claim wilt indienen bij de verzekering en uit onderzoek blijkt dat de bhv niet in orde was, dan is de kans groot dat je geen vergoeding of slechts een klein deel van de vergoeding zult ontvangen,” legt Ruud uit.

Per situatie verschillendHoeveel bhv’ers je als organisatie nodig hebt, hangt af van veel verschillende factoren. “Denk aan hoeveel mensen er werken, maar ook hoe het pand is ingedeeld. Zijn er meerdere verdiepingen? Werken er mensen met een beperking? Maar ook, met welke stoffen werk je?” Ruud legt uit dat het beleid rondom de veiligheid binnen een bedrijf wordt vastgelegd in de zogenaamde RI&E. “Dit is de risico-inventarisatie en –evaluatie, waarin alles wordt vastgelegd rondom de veiligheid en gezondheid van de werknemers. Je laat een expert komen om dergelijke zaken in kaart te brengen

en zo een duidelijk beeld van de situatie te schaatsen.” Vanuit deze RI&E kan ook een toepasselijk bhv-beleid worden opgesteld.

Bhv en dierenTijdens de standaard bhv-cursus wordt gekeken naar de hulpverlening aan mensen, helaas niet aan dieren. Budding benadrukt het belang om dit als organisatie wel in de RI&E op te nemen. “Als er een calamiteit is, of er bijvoorbeeld brand komt, dan moet je wel weten of en hoe je de dieren in veiligheid kunt brengen. Dit wordt niet behandeld tijdens een bhv- of EHBO-cursus, daarbij wordt enkel naar mensen gekeken. Maar, als de brandweer of andere hulpdienst bij een calamiteit komt kijken, wordt altijd gekeken naar levende have. Dat wil zeggen dat deze hulpdiensten naar alle levende wezens, en dus ook naar dieren, zullen kijken.” Het is daarom aan te raden ook goed uit te zoeken hoe je in geval van calamiteiten voor de veiligheid van de dieren kunt zorgen. Wees hier op voorbereid en zorg dat de situatie binnen jouw organisatie duidelijk in kaart gebracht wordt.

Tijdens een bhv-cursus worden brandoefeningen gedaan

#SAMENVOORDIEREN 11

Wat leer je tijdens een bhv-cursus? Paru biedt onder andere bhv-cursussen aan. Zo’n cursus duurt een dag en kan op locatie, maar ook bij het trainingscentrum van Paru, gegeven worden. “Het voordeel van een training bij ons is dat je nog realistischer bepaalde scenario’s kunt oefenen,” vertelt Ruud, “Het gaat dan bijvoorbeeld om het blussen van een brand in een ruimte, in plaats van buiten. Dan merk je dat het verschil nog best flink is.” Tijdens een cursus komen verschillende onderwerpen aan bod. Het begint met een inventarisatie van de aanwezige kennis, maar er wordt ook geoefend met het blussen van branden en met het verlenen van eerste hulp. “Je leert veel dingen tijdens zo’n basiscursus. Zoals de naam al doet vermoeden, leer je de basisvaardigheden die je nodig hebt om te handelen bij een calamiteit.” Tijdens de ééndaagse cursus word je opgeleid tot gecertificeerd bhv’er.

Wat heb je aan een certificaat? Sommige bedrijven belonen hun werknemers met een vergoeding voor het vervullen van de bhv-rol. In organisaties met vrijwilligers is hier vaak geen ruimte voor. Maar, zo benadrukt Ruud, een vergoeding is ook helemaal geen vereiste. “Een rol als bhv’er is een gunst. In sommige gevallen wordt daar misschien een vergoeding aan toegekend, maar

dit is niet vastgelegd. Daarnaast heb je zelf ook heel veel aan de cursus. Eerlijk gezegd vind ik bhv ook niet de juiste titel. Het suggereert dat je hier enkel iets aan hebt op de werkvloer, maar het tegendeel is waar. Ook om thuis bij een calamiteit adequaat te handelen, is zo’n cursus heel waardevol.” Ruud benadrukt dat het als het ware basiskennis is, waar iedereen over zou moeten beschikken. “Wij vragen mensen wel eens of ze weten wat voor deurklinken ze thuis hebben. Of deze gebogen, of recht is? Denk er zelf even over na, zonder te kijken. Kun je de vraag beantwoorden?” Op een grappige, maar toch serieuze manier wil Ruud duidelijk maken dat we zelfs ons eigen huis niet door en door kennen. Simpele details gaan aan ons verloren. Tijdens een cursus leer je ook hoe je thuis kunt handelen in geval van nood.

Aanvullende cursussen Naast een bhv-cursus zijn er nog wat cursussen die heel waardevol kunnen zijn. “Tijdens de bhv-cursus leer je de basis van EHBO, maar ik zou iedereen aanraden om een uitgebreidere EHBO-cursus te volgen. Ook deze cursus is niet alleen op de werkvloer, maar eigenlijk overal erg waardevol.” Paru biedt verschillende EHBO-cursussen aan. Zo is er de ééndaagse cursus op het eigen opleidingscentrum. In kleine groepen leer je tijdens een dag hoe te handelen bij verwondingen, maar ook als iemand flauwvalt of een ernstiger probleem heeft. “Het Rode Kruis heeft uitgezocht dat ruim twee derde van de mensen niet weet hoe precies te handelen bij een ongeval. Daarom is zo’n cursus zo belangrijk!” Naast deze cursus biedt Paru ook nog een cursus met Rode Kruis certificaat en een cursus met Oranje Kruis certificaat aan. Wie ooit een bhv-cursus heeft gevolgd, moet jaarlijks op herhaling om deze te verlengen. Doe dit op tijd, zodat je certificaat geldig blijft.

ZelfinspectieHet is belangrijk om veilig en gezond te werken en het arbobeleid binnen je organisatie op orde te hebben. Om te ontdekken wat binnen jouw organisatie nog verbeterd kan worden, heeft het ministerie van SZW een zelfinspectietool ontwikkeld. Vul deze in en ontvang de verbeterpunten zodat je kunt zorgen dat je aan de voorwaarden voldoet. Om een boete, maar ook onnodige schade of letsel te voorkomen. Veiligheid gaat per slot van rekening voor alles. Je vindt de tool op: zelfinspectie.nl/zelfinspecties/gezond-en-veilig-werken

DierenLot Academie Via de DierenLot Academie kunnen medewerkers van jouw organisatie een bhv- of bhv-herhalingscursus volgen. Deze cursussen zijn gratis voor erkend DierenLot beneficianten. Naast de bhv-cursus zijn er ook andere cursussen te volgen via de DierenLot Academie. Denk hierbij aan social mediatraining, complexe honden in de opvang of cursussen over fondsenwerving. Kijk op dier.nu/bf/academie voor het complete aanbod.

Ruud Budding

In de bhv-cursus zit ook een basistraining EHBO

12 #SAMENVOORDIEREN


EHBO bij vissenAls dierenopvang of dierenambulance zal er bijvoorbeeld bij een ontruiming wel eens

een aquarium met vissen aangetroffen worden. Waar moet je op letten en rekening mee

houden bij zo’n (tijdelijke) opvang? Hoe kan je zorgen dat de vissen het vervoer en de

verplaatsing overleven en hoe herken je een zieke vis? Dierenarts Piet Hellemans geeft tips.

Voor je vissen gaat vervoeren en/of verzorgen, is het belangrijk te weten hoe de anatomie en de fysiologie van de dieren

eigenlijk in elkaar steekt. Anatomie: De meeste vissen hebben een zwemblaas. Dit is een gasgevulde ruimte in hun lichaam die hun drijfvermogen regelt. Daarnaast hebben ze kieuwen om zuurstof uit het water te halen en ze hebben een niet verhoornde huid. De huid van zoogdieren en vogels is verhoornd en vormt hierdoor een barrière met de omgeving. Water en in water opgeloste stoffen kunnen door een verhoornde huid niet opgenomen of uitgescheiden worden. Omdat de huid van vissen niet verhoornd is, zullen zij wel water en in het water opgeloste stoffen

(evt. ook eigen afvalstoffen) opnemen via hun huid. Vissen hebben hun hart tussen de kaaktakken liggen en hebben een enkelvoudige bloedsomloop.Fysiologie: Vissen worden koudbloedig genoemd, al is dit niet helemaal correct. Vissen zijn poikilotherm, dat betekent dat ze zelf niet actief hun lichaamstemperatuur op peil houden, en dat bij hogere temperaturen hun metabolisme sneller gaat dan bij lagere temperaturen. Ze geven veel afvalstoffen af door hun huid en kieuwen en zullen deze ook weer opnemen bij een slechte waterkwaliteit. Als de afvalstoffen die vissen produceren niet door een filtersysteem gereinigd worden, stapelen deze op en zullen de vissen deze opnemen en zichzelf vergiftigen.

Typen aquaria en vijversAls je als dierenhulpverlener met een aquarium geconfronteerd wordt, is het allereerst zaak in te schatten met welk soort aquarium je te maken hebt. Koudwater: Typisch hiervoor zijn de goudvissen en de vele kweekvarianten hierop; er zit geen verwarmingselement in het systeem en het water is op kamertemperatuur. Dit zijn in de regel sterke vissen die vrij makkelijk vervoerd kunnen worden en die veranderingen in waterkwaliteit, een slechte waterkwaliteit en temperatuurschommelingen redelijk aankunnen.Tropisch zoetwater: Hier zit wel een verwarmingselement in. Er leven vaak kleinere en kleurrijkere vissen in dan bij een koudwater aquarium. Ook dit zijn in de regel sterke vissen die vrij makkelijk vervoerd kunnen worden en die veranderingen in waterkwaliteit, een slechte waterkwaliteit en temperatuurschommelingen redelijk aankunnen. Tropisch zoetwater is in de natuur ook vaak onderhevig aan schommelingen in kwaliteit en temperatuur door droge en natte seizoenen.Tropisch zoutwater: Hier zitten naast een verwarmingselement ook eiwitafschuimers en veel ondersteunende apparaten bij. Vaak zijn deze systemen te herkennen aan koralen, anemonen en kleurrijke vissen. Tropische koraalriffen zijn een van de meest stabiele en gevoelige ecosystemen op onze planeet. Deze dieren kunnen bij de minste verandering in temperatuur of waterkwaliteit al ziek worden of doodgaan. Een tropisch zoutwatersysteem kun je alleen ontkoppelen of verplaatsen met hulp van een tropisch zoutwaterexpert.

Piet Hellemans voegt narcosemiddel aan de zwemwater toe om de de vis te verdoven.

#SAMENVOORDIEREN 13

Vijver: Meestal gaat het hier om goudvissen of koi. Een koivijver heeft vaak geen bodembedekking of planten en zal naast het filter ook een eiwitafschuimer en eventueel verwarming hebben. Bij een koisysteem is het verstandig een expert erbij te halen voor je iets loskoppelt of vangt. Een vijver met goudvissen, waterplanten en bodembedekking is veel minder gevoelig dan een koivijver en de vissen kunnen indien nodig zelf verplaatst worden.

Vervoer en ondersteuningVervoer vissen altijd in hun eigen water en in een speciale vervoerzak voor vissen, die voor een derde met lucht gevuld is. Voorkom bij tropische vissen afkoeling door de zak in kranten of piepschuimbakken te plaatsen. Vervoer vissen nooit in een aquarium of in een emmer, het klotsen van het water kan zenuwschade veroorzaken. Neem ook altijd het aquarium en zo veel mogelijk van het originele aquariumwater mee in schone emmers. Slechte waterkwaliteit is schadelijk voor vissen, maar een plotselinge verandering van waterkwaliteit is nog veel gevaarlijker – ook al is de verandering een verbetering! Plaats een aquarium nooit in direct zonlicht, bij een radiator of op een plek waar veel langsgelopen wordt in verband met de trillingen. Vul het aquarium na de verplaatsing bij voorkeur met het originele water, aangevuld met kraanwater.

Als het filter draait en het water weer doorzichtig is, hang je de vissen in de zak in het aquarium. Laat ze twintig minuten op temperatuur komen. Voeg vervolgens elke tien minuten een kopje aquariumwater toe aan de zak. Doe dit tot de zak bijna vol is. Laat daarna de vissen voorzichtig los in het aquarium.

ZiektenOok vissen kunnen ziek worden door virussen, bacteriën, schimmels, parasieten en tumoren. Enkele veel voorkomende kwalen zijn:Virussen: Het Koi Herpes Virus (KHV) kan veel sterfte veroorzaken. Door kieuwschade hebben de vissen moeite met zuurstof opnemen. Helaas zijn er geen geneesmiddelen tegen dit virus, infectie voorkomen is het belangrijkst.Bacteriën: Vinrot, buikwaterzucht en zwemblaasontsteking zijn veel voorkomende bacteriële problemen. Deze kun je behandelen door antibiotica in het water op te lossen of de vis te injecteren met antibiotica. Vaak is het bacteriële probleem een gevolg van een verminderde weerstand door stress (slechte waterkwaliteit of overbevolking) en moet er meer aangepakt

worden dan alleen de bacteriële infectie.Schimmels: Beschadigingen van de huid of vinnen bij vissen kunnen door schimmels geïnfecteerd raken, er ontstaat dan een soort wollig laagje over de aangetaste huid of vinnen. Met een wattenstaafje met waterstofperoxide oplossing van 2% kan de schimmel voorzichtig weggehaald worden; de huid wordt dan direct ontsmet. Bij hardnekkige schimmels moeten plekken ook met antischimmelmiddel aangestipt worden (Itrafungol bijvoorbeeld).Parasieten: Witte stip, karperluis en maagdarmwormen zijn veel voorkomende parasieten bij vissen. Bij witte stip schuren de vissen veel aan de bodem met huidbeschadigingen tot gevolg. Per parasiet zijn er bestrijdingsmogelijkheden. Tumoren: Met name de goudviskweekvormen met extreem grote ogen of bolle buiken en lange vinnen en staarten kunnen (goedaardige) tumoren ontwikkelen. Vaak zijn dit gesteelde bulten die uit het lichaam of de kop groeien. Als deze tumoren te groot worden, kan een dierenarts deze wegsnijden.

ManagementDe verzorging van vissen is vrij simpel, het belangrijkste is een stabiele waterkwaliteit waarborgen, stress voorkomen en niet te veel voeren. Afhankelijk van hoeveel vissen er in een aquarium zitten en hoeveel er gevoerd wordt, moet je het water regelmatig verversen en het filter uitwassen. Vuistregel voor het water verversen is een derde van het water wekelijks vervangen. Als het water van slechte kwaliteit is, zal hierdoor met een paar weken het water goed zijn voor de meeste vissen. Vul nooit alleen het verdampte water bij, maar ververs een vierde van het water door het te vervangen. Als je enkel bijvult kan een dode-zee-effect ontstaan; het water verdampt maar de zouten en afvalstoffen blijven achter, een aquarium of vijver zal zo steeds zouter worden met meer afvalstoffen in het water. Zorg dat de temperatuur van het water stabiel is en voer nooit meer dan de vissen in vijf minuten kunnen opeten.

De volgende keer geeft dierenarts Piet Hellemans tips over oververhitting bij huisdieren.

6 x ziekten herkennen Waaraan herken je een zieke vis? Vissen kunnen om allerlei redenen afwijkend gedrag vertonen, enkele voorbeelden zijn:

1 Sloomheid, liggen op de bodem of amper bewegen; komt mogelijk door uitputting of slechte waterkwaliteit.

2 Luchthappen: kan duiden op een zuurstoftekort in het water of een infectie van kieuwparasieten.

3 Afwijkende houding of zwemrichting in het water of schuren op de bodem: komt voor bij zwemblaasontstekingen en huidparasieten.

4 Vermagering: kan door ondervoeding maar ook door overbevolking van het aquarium (stress) ontstaan.

5 Uit de bak springen: overbevolking of slechte waterkwaliteit. Hierdoor raken vissen gestrest.

6 Beschadigingen aan de huid en vinnen: kan veroorzaakt worden door parasieten, schimmels, bacteriën, virussen en tumoren.

14 #SAMENVOORDIEREN

-

Vakkundige precisie

Tumoren verwijderen, inwendige bloedingen stelpen, een bypass plaatsen; het is

dierenarts-specialist chirurg Bart Sjollema (67) niet vreemd. Al ruim veertig jaar oefent hij

zijn vak met veel plezier en precisie uit. Als weke delen chirurg is zijn specialisme breed:

van operaties aan de organen, tot de borst-buikholte, het hoofd, de hals, het gebied rond

de anus en de ledematen. Sjollema ziet iedere operatie als een uitdaging en geniet van

het feit dat hij op deze manier het dier en de eigenaar kan helpen.

Het plaatsen van een nierkatheter bij een kat. Chirurg Bart Sjollema aan het werk tijdens een vakkundige ingreep.

Wanneer we Bart Sjollema spreken, is hij net terug uit de praktijk, het Medisch Centrum voor

Dieren Amsterdam (MCD). Het gebouw van ruim 1500 vierkante meter omvat allerlei specialismen op het gebied van gezelschapsdieren en dient in de avond en in de weekenden als spoedkliniek voor de wijde omgeving. Sjollema: “De spoedkliniek is een belangrijk onderdeel van het Medisch Centrum voor Dieren; zodra alle dierenartspraktijken gesloten zijn, kunnen de spoedgevallen hier toch geholpen worden.” Wanneer het om een specialistische ingreep gaat, wordt ook Sjollema in zijn avonduren opgeroepen. “Twee weken geleden hadden we nog een spoedgeval. Het ging om een hond met een bloedende bijnier als gevolg van een tumor. Acute hulp is in dat geval geboden.” Sjollema heeft de tumor met vakkundige precisie verwijderd en het dier is intussen hersteld. “Een dergelijke bloeding komt niet vaak voor, de laatste keer dat ik deze operatie uitvoerde was ruim dertig jaar geleden op de universiteit en het toeval wil dat een week geleden ook mijn collega opgeroepen werd om eenzelfde operatie uit te voeren. In beide gevallen ging het om een hond met een bloedende bijnier als gevolg van een tumor.” Honden reageren heel heftig op deze bloedingen en raken vaak in

shock. Direct actie is dan ook nodig. “Door onze spoedkliniek kunnen ook patiënten als deze geholpen worden, dat vind ik een mooie ontwikkeling van de afgelopen jaren”, vertelt Sjollema.

Ontwikkelingen In zijn loopbaan heeft Bart Sjollema al veel ontwikkelingen op het vlak van diergeneeskunde meegemaakt. De grootste ontwikkeling heeft volgens hem plaatsgevonden op het gebied van medische beeldvorming. Denk aan technieken als röntgenologie, radiologie en echografie, MRI, CT-scan, scintigrafie en scopie. “Medische beeldvorming tilt de diergeneeskunde naar een hoger niveau”,

legt Sjollema uit, “Door voorafgaand aan een operatie een CT-scan uit te voeren, weten we precies wat de oorzaak van het probleem is en hoe we de operatie het beste kunnen uitvoeren, zodat de kans van slagen het grootst is. En wanneer het geen nut heeft om de operatie uit te voeren, kunnen we dit ook voorafgaand beoordelen. Hierdoor kunnen we gerichter werken en het dier beter helpen.”

Precisie Als het om het dier op de juiste manier helpen gaat, dan ben je bij Sjollema aan het goede adres. “Ieder dier verdient het om goed geholpen te worden”, is zijn uitgangspunt. Wanneer hij aan het werk

IN GESPREK MET SPECIALIST CHIRURG BART SJOLLEMA

#SAMENVOORDIEREN 15

gaat, is precisie geboden. “Het is vaak millimeterwerk, vooral als het om operaties bij een kat gaat”, aldus Sjollema. “De nieren van een kat zijn bijvoorbeeld maar een paar centimeter groot. Voorzichtig en precies werken, is dan heel belangrijk. En soms is het de plek die het moeilijk maakt. Laatst heb ik een kat met een scheurtje in zijn gehemelte geholpen. Als je de bek van een kat opent, zijn de tang en je hand toch al snel te groot.” Toch weet de specialist altijd weer een dier te helpen en gaat hij met plezier aan het werk.

SpecialisatieZijn discipline is breed en de gevallen die hij meegemaakt heeft, zijn heel uiteenlopend. De afgelopen jaren heeft Sjollema zich vooral gespecialiseerd in het gebied rondom de anus. Hier speelt zich van alles af: van een verstopte plasbuis van een kater tot een kapotte darm bij een hond. “Poepen en plassen is essentieel en veel gezondheidsproblemen zijn daar dan ook aan gekoppeld. De oorzaken zijn heel wisselend, de problemen kunnen ontstaan

door een tumor op de (bij)nieren of in de darmen, maar ook het eten wat een dier krijgt of wat hij per ongeluk gegeten heeft, kan een rol spelen.” Sjollema vertelt dat oordopjes heel geliefd zijn onder katten: “Ik kijk er niet vreemd van op als het oordopjes zijn die de weg blokkeren.” Wanneer je bedenkt dat een dunne darm van een kat maar 1 cm groot is, snap je dat de kat gebaat is bij het verwijderen van zo’n oordopje. Het is een operatie die de chirurg relatief vaak uitvoert. Maar de ingreep staat niet in zijn ‘top 3 van leukste ingrepen’. Op nummer 1 van de meest voorkomende

ingrepen staat het herstellen van een scheurtje in het middenrif van een kat. Deze aandoening wordt ook wel hernia diafragmatica genoemd. Vaak hebben de darmen zich door dit scheurtje verplaatst van buik naar borst. De darmen moeten teruggeplaatst worden en de buikholte weer gesloten. Het is een heel specialistische ingreep. “Katten zijn gevoelig voor een hernia diafragmatica; het kan een aangeboren afwijking zijn of een gevolg van een trauma”, legt Sjollema uit. Op nummer 2 staat de operatie waarbij er een bypass geplaatst wordt tussen de

Een hond met een enorme hernia perinealis (verscheuring van de spieren naast de anus). Van links naar rechts: hond voor de ingreep, direct na de operatie en het resultaat 14 dagen na de ingreep.

Artikelen die ook als Podcast te luisteren zijn vind je op DierenLot.nl/BF/podcast. Let op het icoon!

P dcast

Behoeft e aan extra vakinhoudelijke informati e?Arti kelen uit deze uitgave van Vakblad Dierenhulpverlening zijn nu ook uitgebreid als Podcast te luisteren.

Podcast icoon bij het arti kel? Dan wensen wij je veel luister en leerplezier!

Nieuw!

DIE-0425_206x122_Podcast_01.indd 1DIE-0425_206x122_Podcast_01.indd 1 11-03-21 09:5611-03-21 09:56


nier(en) en de blaas. Dit is nodig omdat er een niersteentje is vastgelopen in het afvoerbuisje van de nier, waardoor de urineafvoer wordt geblokkeerd. Ook deze ingreep komt relatief vaak voor bij katten. “Katten hebben meer last van nierfalen dan honden, er kunnen allerlei oorzaken aan het nierfalen ten grondslag liggen. Vaak is het chronische slijtage van de nieren maar ook de al eerder genoemde vastgelopen niersteentjes veroorzaken hetzelfde ziektebeeld, maar dan acuut. Nummer 3 van de meest voorkomende ingrepen is een breuk naast de anus bij de hond herstellen, de breuk geeft ernstige problemen bij het produceren van ontlasting. Ook bij de kat ziet Sjollema dit probleem regelmatig voorkomen.

KennisoverdrachtNaast zijn passie om dieren te helpen, is Sjollema graag bezig met kennisoverdracht. Na zijn specialisatie aan de Universiteit van Utrecht heeft hij nog een aantal jaren colleges gegeven en ook nu draagt hij bij aan de opleiding van de ‘residents’ verbonden aan het Medisch Centrum voor Dieren.

Residents zijn afgestudeerde dierenartsen die een opleiding tot specialist volgen. Ook via Online Education en AniCura Congressen draagt hij bij aan bijscholing en het up-to-date houden van kennis. “Kennis is belangrijk, je moet blijven leren om je vak goed uit te voeren en de kwaliteit hoog te houden”, vertelt hij gepassioneerd. Verder ziet Sjollema samenwerking als grote kracht. Bij het Medisch Centrum voor Dieren is er ruimte voor allerlei specialismen op het gebied van gezelschapsdieren. “Door deze samenwerking kunnen we dieren zo goed mogelijk helpen. Ook de mogelijkheid om de dieren nazorg te bieden is van groot belang en mogelijk in onze praktijk. De uitgang van de operatiekamer is bij het MCD niet de deur naar huis, maar naar de opname-afdeling, waar de dieren na een operatie als het nodig is een aantal dagen kunnen herstellen. De opname-afdeling biedt 24-uurszorg en er is altijd een dierenarts aanwezig. Eigenlijk is dat heel normaal, maar in tegenstelling tot een humaan ziekenhuis, lijkt het bij dieren meer regel dan uitzondering dat ze thuis herstellen.” Sjollema ziet het als een vooruitgang dat dieren op deze manier

geholpen kunnen worden en ziet ook dat de dieren dit herstel nodig hebben. Als specialist ziet hij zijn patiënten regelmatig bij controles. “Het beste herstel heeft nu eenmaal tijd nodig”, legt hij uit.

ZwerfdierenIn het Medisch Centrum voor Dieren worden vooral gezelschapsdieren behandeld, maar een enkele keer staat er ook een vogel of een ander wild dier voor de deur. “Deze wijzen we uiteraard niet naar de uitgang, we bieden hulp”, vertelt Sjollema. De wilde dieren komen vaak via de dierenambulance bij de spoedkliniek van het MCD terecht. De spoeddierenartsen onderzoeken en behandelen de dieren gratis. Sjollema vindt dat een mooi initiatief en hoopt dat dit de komende jaren voortgezet kan worden. “Afgelopen jaar is er namens MCD een symbolische cheque overhandigd aan de wethouder Dierenwelzijn, Laurens Ivens, voor alle Amsterdamse zwerfdieren. Symbolisch, omdat we de dieren kosteloos helpen.”

Dierverzekering verplichtenDe kosten voor operaties en specialistische ingrepen kunnen hoog oplopen. Soms zo hoog dat een eigenaar van een dergelijke ingreep afziet. Sjollema vindt dit moeilijk om te zien: “Iedere keer dat dit gebeurt, is er één te veel”, vindt hij. “Wij hebben er niet

Over Bart SjollemaBart Sjollema groeide op op Curaçao en is al zijn hele leven gek op dieren. Sinds hij kan tillen, heeft hij een kat op zijn arm, aldus de chirurg. “Katten hebben je hart of niet. Ik kan me nog goed herinneren hoe ik op mijn derde mijn eerste kittens mocht uitzoeken, katten fascineren me.” Naast drie katten zorgt hij thuis ook graag voor zijn twee honden, zijn konijnen, cavia’s, kippen en binnenkort schapen. In 1980 studeerde Sjollema af als dierenarts en specialiseerde hij zich als chirurg. Hij is mede-oprichter van de eerste specialistenkliniek in Amsterdam in 1989 en in 1995 vormde hij samen met andere specialisten de Dierenarts Specialisten Amsterdam, waaruit later het Medisch Centrum voor Dieren voortkwam.

Medische beeldvorming tilt de diergeneeskunde naar een hoger niveau

-

Een kat met aangeboren hernia diafragmatica (middenrifbreuk). Links het gesloten middenrif, rechts (voor de ingreep) de darmen in de borstholte.


vaak mee te maken, maar de verwijzende dierenarts komt er wel regelmatig mee in aanraking. Ik vind dat het verzekeren van dieren verplicht gesteld moet worden om dergelijke gevallen te voorkomen. Wanneer iemand de keuze maakt om een dier te nemen, heeft hij de verantwoording om er voor te zorgen en het te laten behandelen indien dit nodig is. Wij zijn als mensen verantwoordelijk voor het welzijn van het dier. En dat er nu eenmaal kosten zijn verbonden aan de zorg voor een dier is – helaas – onvermijdelijk.”

Passievol helpenDe drang om dieren te helpen heeft Sjollema zijn hele leven al. Toch was hij niet altijd van plan dierenarts te worden. “Ik ben er eigenlijk bij toeval ingerold”, vertelt hij. “Achteraf zie ik wel dat ik altijd degene was die met mijn moeder meeging naar de dierenarts als een van onze dieren iets had en de liefde voor dieren was ook altijd al

heel groot. Maar dierenarts worden was niet zo vanzelfsprekend. Na een biologieles op de middelbare school waarbij mijn biologiedocent de ingewanden van een dode hond liet zien, was ik zo onder de indruk dat ik biologie ben gaan studeren. Maar de bloemen en planten was ik al snel zat. Na het eerste jaar moest ik er van mezelf mee stoppen en wat anders gaan doen. Via

Doe mee aan deKledingactie!Word inzamelpunt voor kleding, textiel en schoenen en help zo dieren in nood.

De netto opbrengst is 100% voor jouw organisatie. Meedoen is eenvoudig. Informeer snel naar de voorwaarden en start het nieuwe jaar goed.

Meer weten? Neem contact op met Janine Steenhuizen

[email protected]

“Dankzij de kledingactie van DierenLot kunnen wij

nog meer dieren redden!”

Ga voor meer informatie naar DierenLot.nl/kledingactie of neem contact op met 0183 - 563 912

DIE-0425_206x122_Kleding_01.indd 1DIE-0425_206x122_Kleding_01.indd 1 11-03-21 09:5711-03-21 09:57

mijn moeder, die me meenam naar de man van mijn nicht – die als dierenarts op de universiteit werkte, kwam ik op het idee om dierenarts te worden.” Na zijn studie besloot Sjollema zich te specialiseren in weke delen chirurgie. Het was de beste beslissing ooit. “Dit vak past bij mij en ondanks dat ik 67 ben, stop ik er voorlopig nog niet mee”, zegt hij met een brede lach op zijn gezicht.

Een röntgenfoto van een kat waar in een SUB ( systeem geplaatst is.

Assistente Carole met een chirurgische patiënt.


MELDPUNT 144

Sinds 2011 kan iedereen terecht bij het nummer 144 om een melding te maken van een

dier in nood. Dankzij dit meldpunt zijn de afgelopen tien jaar ontelbaar veel zaken rondom

dierenmishandeling en –verwaarlozing aan het licht gekomen. Christa en Vivian zijn

Taakaccenthouders bij Meldpunt 144 en geven ons een kijkje achter de schermen.

Wanneer je in de media leest of hoort over het mishandelen of verwaarlozen van dieren,

is de kans groot dat dit is begonnen met een telefoontje naar Meldpunt 144. Via dit nummer kun je contact krijgen met het meldpunt voor dierenmishandeling en –verwaarlozing. Christa en Vivian werken allebei al zo’n acht jaar voor het Meldpunt 144. Hun rol is het ondersteunen van de centralisten en de portefeuillehouders. Zij onderhouden contacten met ketenpartners, verzorgen opleidingen en ze zorgen dat de protocollen goed in de systemen staan. Meldpunt 144Bij het meldpunt kun je terecht voor zowel spoedeisende meldingen als zaken die geen spoed hebben, maar wel aandacht vereisen.

144, red een dier!EEN KIJKJE BIJ HET MELDPUNT

“Wij zijn het meldpunt voor alles wat met dierenmishandeling of verwaarlozing van dieren te maken heeft. Bij een spoedmelding kunnen wij de melder direct doorverbinden met bijvoorbeeld de politie, brandweer of een dierenambulance”, legt Christa uit. “Bij zogenaamde ‘later’-meldingen, dat zijn meldingen waar niet direct iemand ter plaatse hoeft, maar waar wel actie op ondernomen moet worden, kunnen wij deze doorsturen naar de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA), de Landelijke Inspectiedienst Dierenbescherming (LID) of de Taakaccenthouder Dieren (Dieren binnen Criminaliteit en Gebieds Gebonden Politiezorg (DCG) – Voorheen Dierenpolitie).” Omdat het meldpunt nauw contact met de (keten)partners onderhoudt, hebben we een lijst met dierenambulances en informatie. “Het is belangrijk dat die lijst goed bijgehouden wordt”, legt Vivian uit. “Wij doen bijvoorbeeld jaarlijks een grote controle om te zien of de telefoonnummers en andere informatie nog correct zijn. Zo staat er onder andere of een ambulancedienst 24/7 bereikbaar is, of dat er voor ’s nachts wellicht een ander nummer is. Als er wijzigingen zijn binnen de ambulancedienst, is het belangrijk dat we dat direct horen van de organisaties. Zo kunnen wij er voor zorgen dat de helemaal lijst up-to-date blijft en we direct de juiste organisatie kunnen inschakelen.” Vivian legt uit dat dit, zeker nu in de tijd van de coronacrisis, erg belangrijk is. “Door de coronacrisis merken we dat er bij veel ambulances afspraken veranderen, maar er ook

veranderingen zijn in de samenstellingen van het personeel. Het is voor ons heel belangrijk dat deze wijzigingen direct worden doorgegeven.” Ook benadrukt Christa het belang dat organisaties zich bij hen bekend maken. “Wij hebben veel contact met grote partijen, zoals bijvoorbeeld Stichting DierenLot, maar er zijn ook particuliere ambulancediensten. Die zijn voor ons lastiger te vinden. Om onze lijst zo uitgebreid mogelijk te maken, is het belangrijk dat zij zich bij ons aanmelden.” Tien jaar Dit jaar bestaat het meldpunt tien jaar. In de afgelopen tien jaar zijn er ontelbaar veel meldingen voorbij gekomen. “We merken dat steeds meer mensen ons weten te vinden”, vertelt Christa. “Ik heb het dan niet alleen over de telefoon, maar ook via onze andere kanalen zoals ons Facebook- en Twitteraccount krijgen we steeds vaker meldingen binnen.” Vivian benadrukt dat dit ook punten zijn waar binnen Meldpunt 144 veel aandacht aan besteed wordt. “Via deze kanalen willen we mensen voorlichten, maar hen ook laten weten dat we daar altijd beschikbaar zijn voor ze en ze hier ook met vragen of meldingen terecht kunnen.” MisverstandenEr is nog wel eens sprake van een misverstand rondom het Meldpunt. Daarom moet hier helderheid in worden geschept. “Mensen bellen soms naar het verkeerde nummer”, vertelt Vivian. “Er wordt dan gebeld naar 114. Dat ligt misschien in de lijn der verwachting van 112 en 113, maar

Het is voor de centralisten belangrijk om op de hoogte te blijven van veranderingen bij organisaties. Zo blijft de lijst up-to-date.


Hoe doe ik een melding? Je kunt op verschillende manieren een melding maken bij Meldpunt 144. Dit kan in de eerste plaats door te bellen met 144, maar ook via www.politie.nl. Het is goed om te weten dat je bij het doen van een melding de mogelijkheid hebt om zonder gegevens te melden. Voor de partners is het wel nodig om gegevens van de melder te hebben zodat zij bij vragen contact op kunnen nemen en de melder kunnen voorzien van een terugkoppeling.

Daarnaast is het team van Meldpunt 144 ook te bereiken via sociale media: Facebook: Meldpunt 144Twitter: @Meldpunt144

ons nummer is toch echt 144, daar kun je ons bereiken.” Een ander misverstand is dat vanuit het Meldpunt 144 zelf agenten of inspecteurs ter plaatse gaan. “Mensen denken vaak dat wij van de dierenpolitie zijn”, vertelt Christa. “Wij als meldpunt zijn beheersmatig ondergebracht bij de politie maar zijn een meldpunt voor de LID, politie

en de NVWA en de Dierenambulances. Wij sturen een melding door naar de politie, brandweer of één van de ketenpartners en wij bepalen niet of en wanneer er iemand naar die melding toe gaat. Dat kan ook niet, want wij hebben geen inzage in de planning van de ketenpartners. Bij een spoedmelding zetten wij die door naar politie, brandweer

144, red een dier!of dierenambulance en proberen we de noodzaak zo goed mogelijk over te brengen.”

Impactvol werkChrista en Vivian werken beide zo’n acht jaar bij Meldpunt 144. Het is voor hen beiden zeer betekenisvol werk. Christa legt uit waarom: “Hoewel je zelf niet ter plaatse gaat, kun je echt wat betekenen voor het dier en voor de eigenaar. En daarnaast is er nog een hele wereld die achter het dierenleed schuilgaat. Je ziet steeds vaker dat dierenleed gekoppeld is aan andere soorten van geweld, zoals huiselijk geweld of kindermishandeling of bijvoorbeeld georganiseerde misdaad.” Vivian beaamt dat. “Wat dat betreft zijn wij echt een mooie voordeur naar die zaken”, vertelt zij. “Er zijn hele onderzoeken naar gedaan en het blijkt dat de stap om dierenmishandeling te melden voor veel mensen kleiner is dan het melden van zware criminaliteit. Mensen vinden het minder belastend om een melding te doen over dierenmishandeling, maar zijn vervolgens wel bereid als ze dit gedaan hebben om ook over eventuele andere zaken die spelen te praten.” Vivian legt uit dat veel grote zaken die in de media zijn verschenen, bij het meldpunt aan het licht zijn gekomen. “Voor ons is dat heel waardevol. Het laat zien dat ons werk effect heeft! We willen dan ook echt iedereen op het hart drukken om een melding te maken als ze ergens mee zitten, want het kan er toe leiden dat erger leed bespaard blijft.”

Een team van centralisten is 24/7 bereikbaar om meldingen aan te nemen en door te schakelen naar de juiste partner

Facebook Twitter

http://www.politie.nl

KATTEN EN PREDATIE

“Je kunt met diervriendelijke

opties ver komen om de

kleine populatie weidevogels te beschermen”

Prof. Dr. Ir. Chris Smit

De kat als predator van de weidevogel?De kat wordt regelmatig aangewezen als de schuldige in de afname van de

weidevogelpopulatie in ons land. Maar, is dit wel zo simpel te stellen? Volgens

adjunct hoogleraar Chris Smit (RUG) zitten daar nog wat haken en ogen aan. Hij

vertelt meer over predatoren, de afnemende weidevogelpopulatie en de nood

aan grondig onderzoek.

Chris, als adjunct hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen geef je les, maar doe je daarnaast ook onderzoek naar zaken als biodiversiteit en predatoren. Waar kijk je dan allemaal precies naar? “We kijken onder andere naar de terugkomst van de wolf, dat is nu natuurlijk een hot item. Maar al langere tijd kijken we ook naar het effect van katten en dan vooral verwilderde katten, op het ecosysteem. Dit gaat dan niet alleen om de invloed van katten op vogels, maar op hun invloed op het gehele ecosysteem. Dit is ontstaan vanuit Schiermonnikoog. Vanuit de Rijksuniversiteit Groningen hebben we daar een fantastisch veldstation. We gaan hier vaak met de studenten naartoe om vanuit daar onderzoek te doen naar de vegetatie-ontwikkeling en biodiversiteit op het eiland. De aanname toentertijd was

dat er op Schiermonnikoog geen sprake was van grondpredatoren. Hierdoor zou het eiland rijk zijn aan allerlei soorten vogels en dan met name grondbroeders, zoals de leeuwerik en de graspieper. Maar was dat eigenlijk wel zo? Waren er op het eiland geen grondpredatoren? Overal lagen kattendrollen en het verhaal ging al langer de ronde dat op het eiland op verschillende plekken verwilderde katten zaten. In de jaren 80 zijn die al eens gemonitord. Wij hebben dat 30 jaar later herhaald en het aantal verwilderde katten vastgesteld op zo’n 50 individuen. Uit deze studies bleek ook dat het aantal katten op het eiland nagenoeg gelijk is gebleven en de populatie dus ook stabiel lijkt te zijn. We hebben toen ook een dieetstudie gedaan. Door heel veel keutels uit te pluizen, hebben we bepaald wat die katten dan eten. Door een aantal katten te zenderen, hebben wij toen ook

bekeken waar en hoe zij zich op het eiland bewogen. Het onderzoek was eigenlijk om een heel simpele en fundamentele vraag te beantwoorden: Hoe zit zo’n voedselweb in elkaar?”

De laatste tijd wordt er veel discussie gevoerd rondom de rol van katten bij predatie en dan vooral bij predatie van weidevogels. Lijkt het zo dat hier steeds meer om te doen is of komt er daadwerkelijk meer oog voor dit probleem? “Het verhaal van de katten en predatie speelt natuurlijk al langere tijd. Verwilderde katten, boerderijkatten en huiskatten zijn er al veel langer en hebben ook al veel langer een effect op het ecosysteem. Dat er nu zo veel om te doen is, heeft alles te maken met het feit dat de weidevogelpopulatie, en überhaupt de biodiversiteit in het agrarisch systeem, de afgelopen tijd enorm is gekelderd en nog steeds achteruit gaat. Daarmee is de interesse in de rol van katten toegenomen, want de aanname is dat zij een behoorlijke impact hebben, ook op de afname van weidevogels. We weten namelijk dat katten op jaarbasis miljoenen prooidieren eten, waaronder ook vogels als musjes en muizen. Toch is hun aandeel in de afname van weidevogels nog niet met zekerheid te stellen, omdat dit gek genoeg nooit goed gekwantificeerd is.”

Over Chris SmitChris Smit is adjunct hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Zijn dagen zijn voor een deel gevuld met lesgeven, maar het andere deel van de tijd doet hij onderzoek. Zijn onderzoeksgroep heet Ecologie en Natuurbeheer. Dit zijn tevens de onderwerpen die hij onderzoekt. Samen met een team van promovendi houdt hij zich onder andere bezig met onderzoek naar ecosystemen, biodiversiteit, vegetatie-ontwikkeling en predatoren.

#SAMENVOORDIEREN 21


KATTEN EN PREDATIE

Nu zijn er naast katten en andere predatoren nog wel meer dingen te bedenken die een rol spelen in de afname van de weidevogelpopulatie, toch? “Uiteraard ja. Het is dan ook een heel complex verhaal. Als we specifiek naar de weidevogelproblematiek kijken en de ontwikkelingen in het agrarische landschap en de biodiversiteit, is predatie daar slechts één van de spelers in. Mogelijk op dit moment wel een belangrijke speler. Maar het achterliggende probleem is natuurlijk hoe wij met ons landschap zijn omgegaan bij de intensivering van de landbouw. Dat is het probleem. In de jaren ‘70 en daaromheen was het landschap bulkend van de biodiversiteit. Weilanden vol

bloemen en insecten. Het hele voedselweb was rijk aan allerlei organismen. Dat was een veel gezondere situatie. Maar door de intensivering van de landbouw is dat zo ontzettend uitgedund dat er in heel het voedselweb nog maar een paar spelers aanwezig zijn. Er hoeft dan ook maar iets te gebeuren of dat hele systeem raakt ontwricht. Je krijgt dan te maken met plagen van het één of het ander. In dat super verarmde landschap moeten die paar weidevogels die er nog over zijn

ook een plek vinden. Als daar dan ook nog predatoren bij komen kijken, is hun kans om te overleven klein. De predatoren op zich zijn dan ook niet het oorspronkelijke probleem, maar wel iets wat nu speelt en veel invloed heeft. De intensivering van de landbouw is het oorspronkelijke probleem. Momenteel is er in Nederland slechts zo’n 10% van het aardoppervlak voor de natuur. Daartegenover staat dat wel 60% van ons land gebruikt wordt voor landbouw. Er is dus maar heel weinig ruimte

Kuikens in het land? Poes in de mand!

Het ontbreekt helaas nog aan concrete cijfers over de rol die katten spelen in de afname van weidevogels. Chris Smit hoopt snel te starten met een onderzoek naar deze cijfers.


voor natuur, zeker als je dit vergelijkt met andere Europese landen. Dit lijkt mij dan ook het moment om daar iets aan te doen en gelukkig zijn daar steeds meer goede initiatieven voor. Steeds meer boeren staan open voor verandering en voor natuur-inclusieve landbouw. Het is lastig, dat begrijp ik, want er heerst, zeker onder de oudere generatie, ook een zekere trots. Maar, het zal echt anders moeten.”

Ondanks dat er nog geen concrete cijfers zijn, wordt de kat genoemd als speler in de afname van weidevogels. Waar komt dit vandaan?“Er zijn aanwijzingen die hier op zouden kunnen wijzen, maar het ontbreekt aan duidelijk bewijs dat dit ook echt zo is. Er worden, vooral ‘s nachts, veel zwervende katten gezien in weidevogelgebieden, waar dan vervolgens ook weidevogels, en dan met name de kuikens hiervan, gepredeerd zijn. Dit lijkt een simpele optelsom, maar dit is eigenlijk zwak en indirect bewijs. Het feit dat daar veel katten rondlopen, wil namelijk niet zeggen dat zij ook de oorzaak zijn van die afname. Er zijn cameravalstudies die bijvoorbeeld een inschatting maken van het aantal katten in een gebied, maar het ontbreekt op dit moment aan simpele studies die op heterdaad laten zien wat een kat nu echt doet. Momenteel ben ik dan ook bezig met het opstellen van een plan om dit te onderzoeken. Er zijn verschillende mogelijkheden om dit te doen. Zo kun je met heel geavanceerde trackingsystemen zowel de weidevogels als predatoren heel precies volgen. Je kunt dan in cijfers uitdrukken of zwerfkatten, verwilderde katten of boerderijkatten verantwoordelijk zijn voor de predatie van weidevogels en zo ja, om welk aandeel het dan gaat. Je kunt daarnaast poepanalyses doen, zoals we ook op Schiermonnikoog gedaan hebben. We weten daardoor hoeveel muizen of vogels een kat gegeten heeft en we kunnen zelfs door naar het DNA te kijken ook soorten onderscheiden. Maar het gekke is, dat we van huis- en zwerfkatten vrij goed weten welke soorten ze in de urbane omgeving eten, terwijl we dat niet weten van weidevogels. Het is dus erg belangrijk dat dit onderzoek er komt, ook al is het vrij complex en kostbaar. De uitkomst van

zo’n onderzoek kan je namelijk ook helpen met het treffen van bepaalde maatregelen. De complexiteit van het verhaal zit hem vooral in het feit dat predatie veelal ‘s nachts gebeurt. In veel gebieden heb je in de nacht ook te maken met andere predatoren, zoals vossen en marters en overdag zijn er weer roofvogels zoals buizerds en dergelijken. Soms zijn alle predatoren samen verantwoordelijk en kun je er niet één aanwijzen. Tot nog toe is wel bepaald dat predatie veelal plaatsvindt op de kuikens, minder op eieren of volwassen vogels. Op het moment dat de kuikens uit het ei komen, zijn er tal van predatoren. Het is daarom goed om in kaart te brengen wie waarvoor verantwoordelijk is.”

Stel dat katten deels verantwoordelijk zijn voor predatie en er worden maatregelen getroffen om die predatie terug te dringen, aan welke maatregelen kun je dan denken? “Er zijn verschillende oplossingen mogelijk en gelukkig zijn er ook al veel goede initiatieven. Hier in de buurt heb je bijvoorbeeld “Kuikens in het land? Poes in de mand!”, waarbij mensen hun kat binnenhouden als er kuikens geboren zijn. Dit is zeker in het agrarische gebied heel doeltreffend, vooral ‘s nachts. Overdag zijn weidevogels, als ze met veel zijn, meestal wel in staat om predatoren als roofvogels weg te jagen, maar ‘s nachts zijn ze kwetsbaar. Het is daarom heel effectief om je kat, zeker ‘s nachts, binnen te houden.”

Volgens Chris Smit zou het een droom zijn als een deel van de landbouwgrond kan worden teruggegeven aan de natuur


KATTEN EN PREDATIE

Een kat binnen houden kan effectief zijn, maar is dat wel wenselijk voor de kat? Katten die gewend zijn om altijd buiten te komen, kunnen ongewenst gedrag vertonen als je ze plots binnenhoudt.“Zoals gezegd, er is een keur aan mogelijkheden. Dit gaat van je kat altijd binnen houden tot minstens een belletje of kraag om doen. Een kraag blijkt overigens nog effectiever te zijn dan een belletje. Daarnaast kun je er ook voor kiezen om je kat enkel ‘s nachts binnen te houden of hem te houden in een ommuurde tuin. Er is veel discussie rondom dit onderwerp en ik begrijp dat je een kat die altijd buiten komt, niet van de ene op de andere dag binnen kunt houden, maar het is wel iets om in de toekomst rekening mee te houden. Mocht je nu een kat hebben die komt te overlijden en mocht je een nieuwe kitten nemen, dan kun je deze wel trainen om binnen te leven, al is het maar ‘s nachts. Er zijn legio voorbeelden van situaties waarin dit goed gaat. In de regel zullen er veel katten zijn die kunnen wennen aan een binnenleven. Niet op de korte, maar wel op de lange termijn. Ik was laatst bij een groep kattengedragsdeskundigen, waar dit onderwerp ook werd aangesneden en één van hen vertelde mij dat het echt

een doorn in het oog is dat katten maar worden doorgefokt op het uiterlijk en niet op gedrag. Zou er meer naar gedrag gekeken worden, dan zou je dit daar ook in mee kunnen nemen. Ook is er de mogelijkheid om katten aan te lijnen, wat niet wil zeggen dat ik vind dat geen enkele kat meer los mag lopen, maar voor sommige katten kan aanlijnen wel een optie zijn. Er zijn genoeg mensen met bepaalde dure raskatten die dit sowieso al doen om te voorkomen dat hun kat gestolen wordt of gevaar loopt. En ten slotte kan ik er gewoon echt niet bij dat katten niet standaard gechipt en goed geregistreerd worden. Dit is bij honden al verplicht, maar als je het mij vraagt moet dit bij katten ook echt gebeuren. Je vangt de kat, brengt hem terug naar zijn eigenaar en als hij niet gechipt is, en dus niet geëigend, dan kan hij naar de opvang. Dat lijkt me een goede aanpak.” De zogenaamde TNRC (Trap, Neuter, Relocate & Care) aanpak is ook gericht op het terugdringen van zwerfkatten, hoe sta je hier tegenover? “Dat vind ik een hele goede aanpak, waarbij het mijns inziens wel belangrijk is dat goed wordt gekeken naar waar deze katten herplaatst of teruggeplaatst worden. Zet

de katten in elk geval niet terug op plekken waar kwetsbare weidevogels voorkomen. Laat ik ook vooropstellen dat het punt niet zo zeer is dat er katten rondlopen in ons land, maar de dichtheid is een probleem. Er wordt vaak een vergelijking gemaakt met andere predatoren, maar die komen in veel lagere dichtheid voor dan katten. Daarom is het wegvangen en steriliseren van die katten ook zo’n goede oplossing. Omdat je daarmee die ongeremde groei stopt en de dichtheid omlaag brengt.”

Nu kun je je ook afvragen of er andere plagen zullen toenemen als je katten wegvangt. Is daar iets over bekend? “We hebben een literatuurstudie gedaan om te zien wat hier al over bekend was en veel argumenten zijn te weerleggen. Ratten zullen waarschijnlijk niet toenemen, die populatie wordt niet gereguleerd door katten omdat ratten vrij groot zijn en daarom niet vaak door katten gegeten worden. Muizen zouden mogelijk kunnen toenemen, maar dan heb je het over veldmuizen en niet over huismuizen.”

Aan welke predatoren kunnen we naast katten nog meer denken? Er wordt ook regelmatig gesproken over vossen. Hoe kunnen we daar het beste mee omgaan? “Als je een kleine populatie weidevogels hebt en deze wilt beschermen tegen predatoren, kun je met diervriendelijke opties een heel eind komen. Vergeet niet dat deze predatoren, zoals vossen maar ook marters, ook dieren zijn met een bestaansrecht, die vaak genoeg ook op de rode lijst staan. Het afschieten van deze dieren is in mijn ogen een laatste redmiddel dat nu heel makkelijk gebruikt wordt. Ook hier is het onderzoek dat we willen gaan doen weer belangrijk. Alleen als je beschikt over de cijfers kun je kijken of maatregelen überhaupt wel zinnig zijn.”

Er is veel discussie rondom de natuur, ook vanuit de overheid en politiek. Denk je dat de natuur in ons land in evenwicht is? En is dit iets waar de overheid zich mee moet bemoeien? “Zoals gezegd is er in ons land maar weinig ruimte. Wil je alle diversiteit, dus alle typen landschappen zoals heidegebieden,

De populatie van weidevogels zoals de grutto en de kievit staat de laatste jaren onder druk


bossen en dergelijken, behouden, dan zul je daar iets aan moeten doen. Maar idealiter zou je niet ingrijpen in de natuur. Natuurbeheer is iets wat je zo min mogelijk wilt doen, de natuurlijke processen zouden sturend moeten zijn. Maar voor natuurlijke processen, zoals bijvoorbeeld het openhouden van een heidegebied, heb je veel ruimte nodig. Bijvoorbeeld om eens een keer een brand plaats te laten vinden of bomen te laten omvallen. Die ruimte hebben we niet, in tegenstelling tot andere landen om ons heen. Als je grotere gebieden had, dan waren dat soort

dingen van nature wel gebeurd. Omdat hier zo weinig ruimte is, is natuurbeheer simpelweg gewoon nodig. Dat heeft niet alleen te maken met een esthetische wens. We zijn het ook verplicht vanwege de Europese natuurbeschermingswetten. We zijn nu eenmaal verantwoordelijk voor het in stand houden van een aantal landschapstypen. Als je ingrijpt, wil je dit zo min mogelijk en op een natuurlijke manier doen. Maar om bepaalde soorten in stand te houden, is het wel nodig. De kleinschalige agrarische landschappen, waar er in ons land veel van waren, zijn

door de mens gemaakte systemen waar diersoorten zich langzamerhand aan hebben aangepast. Hier is beheer zeker nodig. We proberen dus om alle biodiversiteit te behouden in slechts 10% van het landschap. Dat landschap staat zeker in deze tijd van de coronacrisis ook nog eens zwaar onder druk door recreanten die de massaal de natuur intrekken, maar ook door de stikstofdepositie en alle effecten van het menselijk gebruik er om heen. De druk op dat kleine stukje natuur is in deze tijd zo enorm groot, groter dan voorheen. Het zou echt een droom zijn als we een deel van die landbouwgrond kunnen omplanten en bij de natuur weten te betrekken. Dat is niet alleen goed voor de recreanten die van de natuur willen genieten, maar ook voor de klimaatdoelstellingen en voor de dieren die er in onze natuur leven. Helaas is zoiets makkelijker gezegd dan gedaan, maar hoe mooi zou dat toch zijn!”

Vacatures binnen je dierenorganisati e?Dierenverzorgers, schoonmakers, wandelaars, chauff eurs, bestuursleden, fi nanciële administrati e en vele anderen. Ze zijn onmisbaar!

Heb je een vacature en zie je deze graag snel vervuld?Plaats het bij DierenLot op de nieuwe vacaturepaginawww.dier.nu/bf/vacature/plaatsen

Best druk zo in je eentje?Zorg dat je niet kopje-onder gaat.

Nieuw!

DIE-0425_206x122_Eendje_01.indd 1DIE-0425_206x122_Eendje_01.indd 1 11-03-21 09:5911-03-21 09:59

Momenteel is er in Nederland slechts zo’n 10% van het

aardoppervlak voor de natuur


MELDPUNT

Sommige ziektes kunnen zich snel verspreiden en van dier overspringen naar mens. Dit kan

veel ellende met zich meebrengen en daarom geldt er voor bepaalde ziektes een meldplicht.

Voor andere vogels dan pluimvee zijn de volgende ziektes aangifteplichtig: papegaaienziekte

(psittacose), pseudo-vogelpest (Newcastle Disease) en de vogelpest (Aviaire Influenza).

Er zijn voor zowel mensen als verschillende diersoorten bepaalde ziektes die op de lijst van aangifteplichtige ziektes

staan. Volgens de wet gaat het daarbij om dierziektes die zich snel kunnen uitbreiden, ernstige schade kunnen berokkenen aan de betrokken diersoort en niet of niet volledig kunnen worden voorkomen of bestreden met normale bedrijfsmiddelen. In andere gevallen kan het ook gaan om een verdrag of besluit van een volkenrechtelijke organisatie of het kan zijn dat de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport oordeelt dat de ziekte een ernstig gevaar vormt voor de volksgezondheid. Het is daarom van belang om een aangifteplichtige ziekte zo snel mogelijk te melden om de negatieve gevolgen van een uitbraak te beperken.

PapegaaienziekteEén van de aangifteplichtige ziektes bij vogels is de papegaaienziekte (psittacose). Papegaaienziekte is een vorm van longontsteking en het wordt veroorzaakt door een bacterie (Chlamydia psittaci). Deze bacterie kan bij vogels voorkomen, vogels die deze bacterie bij zich dragen, kunnen het vervolgens weer overdragen op mensen. De bacterie komt voor in oogvocht, snot en uitwerpselen van de vogels en mensen kunnen besmet raken door inademing. Dit kan gebeuren door contact met dode vogels of door contact met de veren van

Aangifteplichtige ziektes bij vogels

een zieke vogel. De naam doet vermoeden dat het hierbij enkel om papegaaien gaat, maar ook parkieten, pluimvee, duiven, eenden, kalkoenen, kanaries en andere vogels kunnen de bacterie bij zich dragen, zelfs zonder dat ze zichtbare klachten

hebben. Het wordt daarom aangeraden om een vogel die als huisdier gehouden gaat worden, preventief te testen op de papegaaienziekte. Een recent voorbeeld laat zien waarom preventief testen en op tijd melden zo belangrijk is. Tussen

Niet alleen papegaaien kunnen besmet raken met de papegaaienziekte, maar ook parkieten, pluimvee, duiven, eenden, kalkoenen, kanaries en andere vogels kunnen de ziekte oplopen.


november 2019 en maart 2020 was er in ons land namelijk een uitbraak van deze ziekte. Zo’n 66 Nederlanders zijn daarbij besmet geraakt met de papegaaienziekte. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu is daarom een onderzoek gestart om de bron van deze uitbraak te achterhalen. Er zijn namelijk 66 Nederlanders met de ziekte vastgesteld, maar het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) vermoedt dat het echte aantal besmettingen een stuk hoger ligt. Dit komt omdat de symptomen van de ziekte bij mensen uiteenlopend zijn. Sommige mensen hebben nergens last van, maar andere mensen krijgen griepachtige verschijnselen en moeten opgenomen worden in het ziekenhuis. Er kan zich zelfs een longontsteking of bloedvergiftiging voordoen. Het is overigens niet altijd duidelijk dat het gaat om de papegaaienziekte, omdat er bij een longontsteking niet altijd onderzoek wordt gedaan naar de onderliggende aanleiding. De papegaaienziekte komt voornamelijk voor bij papegaaiachtigen en bij duiven. Sommige vogels met deze ziekte vertonen maar weinig ziekteverschijnselen, terwijl andere vogels ernstig ziek zijn. Mensen worden door deze dieren meestal besmet door inhalatie. Mensen hebben veelal weinig symptomen of hebben last van enkele griepverschijnselen. Vermoed je dat je de papegaaienziekte hebt opgelopen? Ga dan

altijd naar de huisarts om het vast te laten stellen. Deze kan dan antibiotica geven.

Symptomen die (kunnen) voorkomen bij vogels met de papegaaienziekte:

Vocht uit oog en neus Gebrek aan eetlust Diarree Ineengedoken zitten

Symptomen die (kunnen) voorkomen bij mensen met de papegaaienziekte:

Hoge koorts Hoofdpijn Spierpijn Longontsteking

Pseudo-vogelpestEen volgend voorbeeld van een aangifteplichtige ziekte bij vogels is pseudo-vogelpest (ook wel Newcastle disease genoemd). Dit is een ziekte die voornamelijk voorkomt bij kippen, kalkoenen, kwartels, kanaries, duiven en struisvogels, maar ook papegaaiachtigen, eenden en ganzen kunnen besmet raken met pseudo-vogelpest. Maar vrijwel alle soorten vogels zijn gevoelig voor deze ziekte. Deze ziekte kan net zoals de papegaaienziekte door zieke vogels overgedragen worden op mensen die in directe aanraking zijn geweest met een besmette vogel. Besmetting kan veroorzaakt worden door contact met besmette dieren of via drinkwater dat gebruikt is door een

Aangifteplichtige ziektes bij vogels

dier met pseudo-vogelpest. Wageningen University & Research (WUR) heeft een uitgebreid ziektebeeld van de pseudo-vogelpest opgesteld. De verschijnselen van pseudo-vogelpest lopen namelijk erg uiteen en zijn afhankelijk van de vogelsoort en de leeftijd van de vogel.

Enkele voorkomende symptomen van pseudo-vogelgriep:

Lichte ademhalingsproblemen Tijdelijk verlies van voeropname Minder eieren leggen Acute luchtwegproblemen Groene diarree (bij oudere dieren) Zenuwverschijnselen (draainekken)

VogelpestDe vogelpest (Aviaire Influenza) is de gevaarlijke variant van vogelgriep. Volgens het WUR kunnen mensen die in aanraking komen met een besmette vogel ernstige infecties oplopen. Daarbij bestaat volgens het WUR de vrees dat het virus zodanig verandert dat het zich steeds makkelijker onder mensen kan verspreiden. Dat houdt in dat het kan leiden tot een wereldwijde epidemie, oftewel een pandemie. Momenteel hebben we al lange tijd te maken met een andere pandemie en daarom kan iedereen zich voorstellen waarom het zo belangrijk is om zulke ziektes onder controle te houden. De vogelpest komt voornamelijk voor bij kippen, kalkoenen, zwanen,

Sommige vogels met een besmettelijke ziekte vertonen weinig tot geen ziekteverschijnselen.

Papegaaienziekte en (pseudo-)vogelgriep kunnen worden overgedragen op mensen.

Een symptoom van pseudo-vogelpest bij dieren is onder andere lichte ademhalingsproblemen.


MELDPUNT

ganzen, buizerds, eenden en duiven, maar ook onder andere fazanten, ooievaars, eksters en roofvogels kunnen de ziekte oplopen. De symptomen van vogelpest zijn wisselend; sommige dieren hebben weinig ziekteverschijnselen en andere vogels zijn erg ziek. Enkele symptomen kunnen zijn: rare bewegingen, met vleugels slaan, blauwgekleurde ogen, moeilijke ademhaling en lusteloosheid. De enige manier om vogelpest vast te stellen is in het laboratorium. Dit kan ook bij vogels die geen verschijnselen of andere verschijnselen vertonen. Neem hierbij altijd het zekere voor het onzekere, want ook vogels zonder verschijnselen kunnen vogelgriep dragen en besmettelijk zijn. Momenteel lopen de slachtoffers van vogelgriep nog steeds op. In het noordoosten van Friesland zijn er zo’n 10.000 wilde dieren met vogelgriep, maar de ziekte vormt in heel ons land

een probleem. Daarom heeft Stichting DierenLot samen met Wildopvang.nl een analyse gemaakt door bij zo veel mogelijk dierenambulances en vogelopvangcentra te vragen hoeveel dode en levende slachtoffers van vogelgriep zij hebben gehad, hoeveel daarvan zijn geëuthanaseerd en hoe hoog de extra dierenartsen materiaalkosten waren. Daaruit bleek dat dierenambulances sinds de uitbraak tot nu toe gemiddeld te maken hebben gehad met zo’n 26 levende slachtoffers met verschijnselen van vogelgriep per organisatie, waarvan de meeste dieren geëuthanaseerd zijn. Dit kost gemiddeld zo’n € 25 per dier. Dat betekent grofweg een kostenpost van € 500 per organisatie aan dierenartskosten, plus de kosten voor de ritten. Stichting DierenLot en Wildopvang.nl hebben naar aanleiding van de verzamelde data berekend dat de kosten voor beschermingsmiddelen nog veel hoger

zijn dan de dierenartskosten: zo’n € 1.000 per vogelopvangcentrum om optimale quarantainemaatregelen te regelen. In sommige gevallen ondersteunt de gemeente het dierenasiel en de dierenambulance, maar dat is niet altijd het geval. Stichting DierenLot zet zich in om geld te regelen vanuit de Gemeenschappelijke Regeling GGD of uit de Natura 2000 potjes bij provincies en het Rijk. Inmiddels heeft het ministerie van LNV een eenmalige tegemoetkoming in de kosten van € 50.000 toegezegd.

Verschil pseudo-vogelpest en vogelpestPseudo-vogelpest en vogelpest, de namen zijn bijna hetzelfde en ook de ziektes an sich hebben veel van elkaar weg. Toch zijn er verschillen tussen de twee ziektes. De symptomen lijken op elkaar, maar het grote verschil is volgens het WUR als volgt: bij pseudo-vogelpest kan de nek

Wat te doen bij vogelgriep?Voor pluimveebedrijven zijn er richtlijnen die zij moeten opvolgen bij een uitbraak van vogelgriep, maar wat moet je als dierenhulpverlener of als gemeente doen wanneer er een nog levende vogel gevonden wordt met verschijnselen van vogelgriep of vogelpest? Stichting DierenLot heeft handvatten hiervoor ontwikkeld. Voor medewerkers van de dierenambulance is het van belang om goed te handelen in geval van een zieke vogel, ongeacht welke soort, die mogelijk vogelgriep of een andere besmettelijke ziekte heeft.

Pak alle vogels altijd met handschoenen aan en draag een mondkapje. Was en desinfecteer na iedere vogel je handen en de gebruikte materialen, ook je kleding. Gooi handschoenen weg in een gesloten plastic zakje. Werk hierbij volgens de Handleiding voor het opruimen van dood gevonden wilde (water)vogels van de NVWA. Plaats vogels niet samen in hokken of in ambulances. Hierdoor kunnen gezonde vogels tijdens het vervoer geïnfecteerd raken en later in een opvangcentrum ziek worden. Tussen patiënten door dient de auto goed gereinigd en gedesinfecteerd te worden. Wees alert op ziekteverschijnselen. Wanneer je een vogel aantreft die typische verschijnselen vertoont, vervoer deze dan niet. Het beste is het ter plaatse te laten euthanaseren. Indien niet mogelijk, breng het dier dan naar een dierenarts voor euthanasie. Neem bij twijfel eerst contact op met een vogelopvangcentrum. Wees alert op groepjes dode of zieke dieren. Maak bij 3 of meer zieke of dode watervogels op één locatie of meer dan 20 dode niet-watervogels op één locatie melding bij de NVWA. Dat kan via het Landelijk meldpunt voor dierziekten. Meld lagere aantallen dood gevonden wilde vogels ook bij het Dutch Wildlife Health Center, zowel om een zo goed mogelijk indruk te krijgen van de impact van vogelgriep op wilde vogelpopulaties, als om mogelijk getest te worden op besmetting met vogelgriep via dit formulier: www.dwhc.nl/meldingsformulier.


gaan verdraaien als gevolg van problemen met het zenuwstelsel. Dit gebeurt bij de ‘normale’ vogelpest niet of in mindere mate. Nog een verschil: bij pseudo-vogelpest zijn er voornamelijk problemen met het zenuwstelsel, de luchtwegen en het darmstelsel. Bij vogelpest gaat het veelal om problemen met de luchtwegen en tevens het darmstelsel. Het WUR benadrukt dat beide ziektes mensen kunnen besmetten, maar dat de vogelpest gevaarlijker kan zijn. Dit komt omdat mensen die besmet raken met pseudo-vogelpest last krijgen van verkoudheid en eventueel een keelontsteking. De symptomen bij vogelpest zijn ernstiger en dit kan zelfs dodelijk zijn. Vaccinatie van pseudo-vogelpest is bij grote pluimveebedrijven wettelijk verplicht, waardoor de ziekte zich minder snel kan verspreiden in Nederland.

Landelijk meldpuntOok niet geheel onbelangrijk: wat moet je doen als je als medewerker van de dierenambulance, als houder van vogels of wanneer je in je vrije tijd een (wilde) vogel tegenkomt die vermoedelijk één van de aangifteplichtige ziektes heeft? Het is dan belangrijk om met het dier naar de dierenarts te gaan zodat de arts onderzoek kan doen naar het dier en eventueel kan bevestigen dat het om een aangifteplichtige ziekte gaat. Samen met de dierenarts dien je

de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) in te schakelen. De NVWA heeft een landelijk meldpunt dat te bereiken is op het telefoonnummer: (045) 546 31 88. Wanneer het zieke dier van jezelf is en je geen melding maakt, ben je medeverantwoordelijk voor de verspreiding van de dierziekte. De NVWA heeft met het ministerie van Economische Zaken besloten dat er bij een eerste overtreding allereerst een waarschuwing wordt gegeven. Mocht je later als eigenaar (en dierenarts) weer de fout in gaan dan hangen er consequenties aan vast.

Mogelijke oplossingenNaast het op tijd melden van zieke vogels bij het Landelijk meldpunt zijn er nog meer mogelijke oplossingen te bedenken voor bovengenoemde ziektes. Professor Thijs Kuiken van de Erasmus Universiteit opperde al eens dat dieren in een opvang wellicht ingeënt kunnen worden tegen vogelgriep. Daarnaast overleeft volgens Professor Thijs Kuiken een deel van de besmette dieren met vogelgriep in de natuur het. De zieke dieren maken antistoffen aan en de overlevingskans is volgens hem rond de 50 procent bij onder andere eenden. De ziekteduur is gemiddeld slechts zeven dagen zonder extra behandeling. Dit zou betekenen dat je de dieren simpelweg goed moet scheiden van andere slachtoffers en je hygiënisch te werk moet gaan. Dan

kunnen dieren er met normale verzorging grotendeels weer bovenop komen. Het grote voordeel: niet alle dieren met verdachte verschijnselen hoeven dan per definitie geëuthanaseerd te worden. Als het aan Stichting DierenLot ligt, moet er vooral ook goed worden samengewerkt met het NVWA, ministerie, dierenhulpverleners, gemeenten, provincies, wetenschappers en andere stakeholders. Onder andere om voorlichting te geven aan het brede publiek. Leg mensen uit wat te doen bij het aantreffen van een vogel met ziekteverschijnselen. Ook moeten er geformaliseerde protocollen komen voor beroepsgroepen en organisaties die met natuurdieren te maken hebben. Daarbij moet worden vastgesteld wie waarvoor verantwoordelijk is. Euthanasie moet beter georganiseerd worden. Er dient een landelijk netwerk van dierenartsen te komen die bij in het wild levende dieren ingezet kunnen worden. De veiligheidsrisico’s moeten worden ingebed. En vaccinaties moeten verder worden ontwikkeld en onderzocht. Ten slotte is het volgens Stichting DierenLot ook belangrijk om de mogelijkheden voor wildopvang goed vast te leggen. Met al deze maatregelen en oplossingen moet het probleem rondom (aangifteplichtige) ziektes beperkt worden. Dit komt niet alleen ten goede van de mens en de dierenhulpverleners, maar vooral ook van de dieren.

Een symptoom van pseudo-vogelpest is een verdraaide nek.

Vogels die besmet zijn met vogelpest hebben veelal problemen met de luchtwegen en het darmstelsel.

30 #SAMENVOORDIEREN

FAUNAVERVOLGING

“Ik zie slechts het topje van de ijsberg”

Een vos of buizerd, maar ook een duif of vis, Peter van Tulden

heeft ze allemaal al eens op zijn tafel gehad. De ‘handtamme’

versie, zoals hij zelf met een knipoog zegt. Peter heeft een

bijzondere functie, waar hij ons geanimeerd over vertelt.

Net buiten Lelystad ligt Wageningen Bioveterinary Research. Dat is een mond vol, maar het is dan ook een heel

bijzondere plek. Hier wordt onder andere onderzoek gedaan naar besmettelijke dierziekten, zoals mond- en klauwzeer of de huidige uitbraak van het vogelgriepvirus. “Deze plek is centraal in het land gelegen, maar tegelijk ook ver weg van andere bedrijven met dieren. Dat heeft te maken met het feit dat hier onderzoek gedaan wordt naar zeer besmettelijke dierziekten,” vertelt Peter van Tulden, werkzaam bij het centrum als onderzoeker. Hij voegt daar meteen aan toe dat de kans vrijwel nihil is dat het ooit mis zou gaan. “Er is echt alles aan gedaan om dat te voorkomen, maar uitsluiten kun je het helaas nooit.” Het afgelopen jaar was het op deze plek een drukte van jewelste. Ook hier werd de uitbraak van het coronavirus nauwlettend in de gaten gehouden en onderzocht. “We hebben het er erg druk mee gehad. Denk bijvoorbeeld aan de uitbraak van het virus onder nertsen. We hebben het afgelopen jaar meegedraaid in de diagnostiek, er zijn hier veel testen uitgevoerd. De PCR-testen zijn ons dan ook niet onbekend”, vertelt Peter.

Project Wilde FaunaPeter doet ook onderzoek naar dierziekten, maar daarnaast onderzoekt hij nog meer. Als beheerder van het project Wilde Fauna onderzoekt hij doodsoorzaken van dieren in de natuur. “Dat project begon in 1975, als het toenmalige project Vogelsterfte. Daar was de Vogelbescherming toen nog bij betrokken. Inmiddels is dat project uitgebreid en versplinterd. Nu vallen in theorie alle dieren in de natuur onder dit project.” Peter legt uit dat zijn werk heel divers is. “Ik vervul deze functie nu 12 jaar en het is een erg brede functie. Het gaat om onderzoek naar sterfte bij wilde dieren. Dat kan variëren van enerzijds dierziekten, maar zeker ook illegale praktijken als vergiftiging, afschot en allerhande vormen van trauma. Het is één van de meest langlopende projecten hier.” StroperijJe ziet in de media met enige regelmaat berichten voorbij komen over stroperij. Maar je vraagt je dan toch af of dat echt hier in Nederland gebeurt. Je denkt eerder aan de savanne of de tropen waar zogenaamde trophy hunters op foto’s poseren met hun geschoten dieren. Peter legt uit dat de term stroperij wat misverstanden met zich

PETER VAN TULDEN ONDERZOEKT DODE DIEREN

#SAMENVOORDIEREN 31

meebrengt. “Er wordt vaak gesproken over stroperij, maar in de meeste gevallen is hier echter geen sprake van. Van stroperij vind je de slachtoffers immers niet. Die worden namelijk niet achtergelaten, maar mee naar huis genomen. Ze worden bijvoorbeeld opgezet of geconsumeerd, maar bij stropers zie je zelden dat het dier wordt achtergelaten. Je ziet het heel soms wel gebeuren. Bij vissen is sprake van illegale visstroperij. Maar je vindt zelden een wild zwijn of edelhert dat het slachtoffer is van stroperij, daar is gewoon veel minder zicht op.”

FaunavervolgingWat veel vaker voorkomt, is het doden om het doden. De juiste term daarvoor is faunavervolging. Het gaat hier dan om het illegaal doden of vergiftigen van een dier. In sommige gevallen mogen boeren of jagers zelf legaal een dier doden, mits zij hier een vergunning voor hebben. Veel vaker zien we echter gebeuren dat dieren op illegale wijze aan het eind van hun leven komen. De voorbeelden hiervan zijn heel uiteenlopend. “Dat klinkt hard, maar eerlijk gezegd, is dat alles waar mensen maar last van kunnen hebben. Je kunt het zo gek niet bedenken, maar het gaat van een duivenhouder die last heeft van een havik die in de buurt cirkelt tot een kippenboer die last heeft van een vos.

Daarnaast zijn er ook nog notoire figuren. Ik heb wel eens een zaak meegemaakt van een man die al veertig jaar lang roofvogels vergiftigde. Het interesseerde hem simpelweg niet. Hij liep tegen de lamp omdat hij op beeld stond. Zelfs daar probeerde hij nog een draai aan te geven, maar daar is hij gelukkig niet meer mee weg gekomen.” Je zou je kunnen afvragen als mensen willens en wetens iets illegaals doen, zoals het vergiftigen of afschieten van een dier, waarom ze het lijk dan niet beter wegmoffelen. “Het is een kronkel die ik zelf ook niet snap”, reageert Peter. “De mensen die dit doen, lijken daar totaal niet bij stil te

staan. Ze willen dat dier dood hebben, daar gaat het ze om. Maar de rest lijkt hen niet te interesseren.” In sommige gevallen kan een vondst van het slachtoffer leiden tot de dader, maar in de praktijk blijkt dit meestal niet het geval. “Mensen doen dit immers niet in hun eigen achtertuin. Althans, daar ga je dan vanuit.” Peter legt uit dat er vaak een heterdaad nodig is om een dader te pakken, maar dat het onderzoek dat hij doet, wel kan leiden tot een dossier. Het kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat een gebied beter gemonitord wordt of dat er na verloop van tijd een dader gevonden wordt. In principe is faunavervolging iets wat overal in ons land voorkomt. “Er zijn alleen niet overal correcte cijfers van en daarnaast verschilt het ook per gebied. In het buitengebied zullen bijvoorbeeld vossen of roofvogels vaker het slachtoffer zijn, maar in de steden kunnen dit bijvoorbeeld ook duiven zijn. Het zou mooi zijn als er een manier komt waarop al deze gevallen in kaart gebracht kunnen worden. Dan zouden we een compleet beeld hebben van de situatie in ons land en kunnen we wellicht ook beter actie ondernemen”, legt Peter uit. Want, hoewel hij natuurlijk wel een database heeft van de zaken die hij behandelt, komen niet alle incidenten bij hem terecht en gaat er dus ook flink wat data verloren, waardoor niet

precies duidelijk is hoe groot het probleem daadwerkelijk is. ProcesIn principe zou iedereen, ook een particulier of jij als dierenhulpverlener, een dier kunnen aanmelden voor onderzoek bij Peter. “In de praktijk ontvang ik de meeste dieren van de bekende opsporingsinstanties zoals de boa’s, boswachters en politie. Zij willen dan graag uitzoeken wat de doodsoorzaak is, om zo te kijken of er strafrechtelijke mogelijkheden voor vervolging zijn of dat een bepaald gebied onder verscherpt toezicht kan komen te staan.” Als een dier

Maak altijd een melding bij verdachte situaties

Peter onderzoekt overleden dieren om hun doodsoorzaak te achterhalen

binnenkomt voor onderzoek bij WBVR zit daar altijd een brief bij. In de brief staat veel informatie, zoals details over de vindplaats en de vermoedelijke doodsoorzaak. “Ik lees die brief wel, maar leg de informatie die daarin staat daarna naast mij neer. Als ik een dier onderzoek, ga ik er blanco in. Het zou niet voor het eerst zijn dat er wordt uitgegaan van een vergiftiging en dat de doodsoorzaak toch iets heel anders blijkt te zijn.” Vervolgens is het tijd voor de sectie. Peter werkt van buiten naar binnen en onderzoekt daarbij nauwkeurig het hele dier. “Je hoopt dan tot een conclusie te komen, maar het is zeker niet gezegd dat dit altijd lukt.” Na de sectie brengt Peter weer verslag uit aan de instantie die het dier bij hem bracht. “Het is vervolgens aan deze instantie om vervolgstappen te ondernemen. Meestal word ik daarvan wel goed op de hoogte gehouden wanneer dit een vervolg krijgt.”

Zwaarder straffenHoewel op delicten als het illegaal afschieten of het vergiftigen van natuurdieren flinke straffen staan, worden dit soort misdrijven in de praktijk zelden écht zwaar gestraft. “Het gebeurt helaas vaak dat de zaak wordt afgedaan met een boete van enkele tientjes”, vertelt Peter. Hij vertelt dat hij menig zaak in de rechtbank heeft zien stuklopen

doordat de rechter deze te gecompliceerd vond en de zaak snel wilde afwikkelen. “Hoe dit soort zaken afloopt, verschilt enorm per rechter. Heb je een rechter die milieukennis heeft en die bereid is om hier iets meer tijd en aandacht in te steken, dan heb je kans op een serieuze straf. Maar helaas is dit niet altijd het geval.” Peter geeft aan dat er wat dat betreft ruimte is voor verbeteringen en dat hier in Nederland misschien wel iets te makkelijk mee om wordt gegaan. “Je hebt het formeel gezien over delicten waar gevangenisstraffen

op staan. Deze straffen worden zelden opgelegd, maar daarnaast zijn de boetes die uitgeschreven worden vaak ook laag en niet afschrikwekkend genoeg. Maak die boetes dan een stuk hoger, laat het effect hebben.” Peter legt uit dat je van een zaak al snel een optelsom kan maken. “Neem bijvoorbeeld een vergiftiging, dit gebeurt negen van de tien keer met oude, inmiddels verboden,

landbouwbestrijdingsmiddelen. Die mag je in de eerste plaats al niet in je bezit hebben, dus daarmee overtreed je de wetten rondom gewasbeschermingsmiddelen. Punt twee is dat je een beschermd dier doodt. Punt drie, je schaadt het dierenwelzijn. Combineer die verschillende feiten met elkaar en je hebt een flinke zaak, waar je ook echt iets mee kunt. Mijns inziens zou daar echt harder tegen opgetreden moeten worden.” Peter is er overtuigd van dat de dieren die hij tijdens zijn werk te zien krijgt, slechts het topje van de ijsberg vormen wat dit probleem betreft.

“De slachtoffers van stroperij worden al bijna nooit gevonden en daarnaast weet je gewoon zeker dat niet alle dode dieren gevonden worden óf dat ze op deze manier onderzocht worden.” Onbewust Naast het bewust doden van een dier is er ook nog de mogelijkheid dat een dier

Project Wilde Fauna is een van de meest lang lopende projecten hier

In het buitengebied wordt met regelmaat illegaal gejaagd

32 #SAMENVOORDIEREN

FAUNAVERVOLGING

onbedoeld om het leven komt. “Soms hebben mensen als doel een bepaald dier te vergiftigen, bijvoorbeeld een vos of buizerd. Ze leggen voer met gif neer en zorgen ervoor dat de hoeveelheid gif ruimschoots voldoende is. Ze willen immers dat het dier waar ze last van hebben daar wel aan komt te overlijden. Het probleem hier is dat dit voer vaak nog blijft liggen, ook als het dier al dood is. De kans is groot dat zich dan andere dieren hier ook aan te goed doen en zo komen onbedoeld natuurdieren, maar ook huisdieren om het leven. Daarnaast is het ook zo dat een vergiftigd dier wat niet wordt opgeruimd als aas kan dienen voor andere aaseters. Op deze manier kan ook doorvergifting plaatsvinden.” Ook legt Peter het begrip onbedoelde doorvergiftiging uit. “Mensen leggen dan muizenkorrels of rattengif neer. De muis gaat hier niet altijd dood aan, maar wanneer een roofvogel vervolgens achter elkaar vier van die muizen met gif opeet, komt de roofvogel wel aan zijn einde. Het doden van de roofvogel is dan niet de intentie geweest, maar is wel een ongewenst gevolg hiervan.” Om dit soort dingen te kunnen voorkomen, zou volgens Peter beter gekeken moeten worden naar de samenstelling van de betreffende middelen. “Ook is het belangrijk dat mensen zich bewust worden van het feit dat dit kan gebeuren.” Wat bewustzijn betreft, heeft Peter goede hoop. “Je merkt, zeker nu met de coronacrisis, dat steeds meer mensen de natuur in gaan en de natuur leren waarderen. We hebben de natuur nodig, in alle facetten. Daarom denk ik dat dit soort zaken, als stroperij en faunavervolging, meer aan het licht komen en dat steeds meer mensen er op inspringen. En, hoewel dit iets is van alle tijden, hoop ik dat het door hogere straffen en meer bewustzijn, in de toekomst wel minder zal worden.”

WIL JE MEER WETEN?BELUISTER ONZE PODCAST.(SCAN DE CODE MET JE CAMERA)

Tips voor dierenhulpverlenersDierenhulpverleners zijn meestal als eerste ter plekke bij een dier in nood. Het maakt dat zij veel mee krijgen en zien van wat er in het veld gebeurt. Hoewel Peter alleen overleden dieren onderzoekt, heeft hij nuttige tips voor medewerkers in het veld: • Maak altijd een melding• Kijk goed naar de symptomen en de omgeving• Deel kennis en ervaringen met elkaar

“Wanneer dierenhulpverleners een natuurdier redden dat vermoedelijk het slachtoffer is geworden van vergiftiging of een andere vorm van faunavervolging, is het belangrijk dat zij dit melden.” Overleden dieren komen soms bij Peter terecht en worden dan geregistreerd, maar wanneer een dier wordt teruggeplaatst, waarbij het vermoeden was dat hij ziek of gewond is geraakt door een verdachte situatie, is het belangrijk om dit altijd te melden. “Meld dit bijvoorbeeld bij de politie, gemeente of gebiedsbeheerder”, vertelt Peter. “Misschien lijkt het in eerste instantie of er niets met je melding gedaan wordt, maar als er voldoende meldingen opstapelen, zal er reuring komen en kan er op den duur iets mee gedaan worden.” Wanneer in een bepaald gebied bijvoorbeeld steeds vaker vergiftigde of gewonde dieren worden gevonden en dit ook wordt bijgehouden, zal het een reden zijn om het gebied onder verscherpt toezicht te zetten. Dan het tweede punt, eveneens erg belangrijk, zo zegt Peter. “Ik heb helaas iets te vaak zien gebeuren dat een hond tijdens een wandeling de struiken in dook, ergens van at buiten het zicht van het baasje, vervolgens terug kwam en even later last kreeg van een epileptische aanval. Althans, het wordt dan vaak afgedaan als een epileptische aanval. Maar deze symptomen komen sterk overeen met die van een vergiftiging.” Peter raadt dierenhulpverleners aan om zo goed mogelijk rond te kijken op de plaats waar het dier gevonden wordt en om veel informatie in te winnen, bij zowel het baasje als ook omstanders. “Geef deze informatie altijd mee aan de dierenarts. Misschien kan er dan tijdig een juiste behandeling gegeven worden en kan het dier gered worden.” Ten slotte adviseert Peter om kennis en ervaringen te blijven delen tussen de verschillende dierenambulances en -opvangcentra onderling. “Dat delen van ervaringen is erg waardevol, daar wordt iedereen wijzer van en het zorgt er voor dat in de toekomst hopelijk adequater gehandeld kan worden.” Wil je een dier aanmelden voor onderzoek bij Peter van Tulden? Dit kan via Wageningen Bioveterinary Research.

Onbedoeld kunnen ook huisdieren gif binnenkrijgen

en hier ziek van worden

#SAMENVOORDIEREN 33

34 #SAMENVOORDIEREN

SPECIALE GIFT

De Nationale Postcodeloterij steunt Stichting DierenLotStichting DierenLot vierde afgelopen jaar naast hun 15-jarig bestaan ook het

record aantal donateurs. Met ruim 250.000 donateurs zijn ze een van de grootste

dierenhulporganisaties in Nederland. Het nut van deze stichting gaat naast

hun donateurs ook niet ongemerkt voorbij aan de Nationale Postcodeloterij, zij

steunen de stichting dit jaar met een gift van maar liefst 1 miljoen euro.

Directeur Jan Krol is heel dankbaar met dit mooie steunbedrag van 1 miljoen euro, hij ziet het enorme

bedrag van de Nationale Postcodeloterij als hulp, maar ook als blijk van waardering voor

de stichting en het werk dat gedaan wordt door de vele dierenhulporganisaties en hun vrijwilligers. De gift is een ongeoormerkt bedrag, dat wil zeggen dat ze het geld niet specifiek voor een doel hoeven te gebruiken. Hoe het geld ingezet gaat worden, is nog

niet helemaal bekend, maar het zal gebruikt worden om projecten te steunen op het snijvlak van hulp aan dieren in nood, natuur en mensen. Gemotiveerde vrijwilligers zijn onmisbaar voor hulp aan dieren in de problemen. Door het vrijwilligerswerk voor dieren te stimuleren en te zorgen dat zij hun werk kunnen doen, kunnen er meer dieren gered worden. Ook het mogelijk maken van seniorenopvangen, waar senior honden en katten worden opgevangen en bezocht kunnen worden door hun veelal ook senior baasjes die niet meer voor ze kunnen zorgen, behoort tot de wensen. Een ding is zeker, het geld komt allemaal ten goede aan het doel: het helpen van dieren in nood.

Vrijwilligers met afstand tot de arbeidsmarktNaast dieren, helpt stichting DierenLot indirect ook mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. Bij de verschillende organisaties die stichting DierenLot ondersteunt, werken bijvoorbeeld veel vrijwilligers met een Wajong-uitkering. Daarnaast gaan ook veel senioren weer met plezier aan de slag bij allerlei dierenhulporganisaties. De vele vrijwilligers doen het werk vaak met veel passie en ze krijgen door dit vrijwilligerswerk een

15 jaar Stichting DierenLotStichting DierenLot zet zich al ruim 15 jaar actief in voor dierenhulporganisaties in Nederland. Intussen rijden er zo’n 170 dierenambulances in Nederland en zijn er honderdduizenden dieren gered. Directeur Jan Krol geeft aan dat dit alles te danken is aan de vele donateurs die zij de afgelopen jaren mochten ‘verwelkomen’, dat de teller begin dit jaar op 250.000 stond, was voor hem zelf ook een echte mijlpaal. “Ik had dit 15 jaar geleden niet durven dromen”, geeft hij aan. Stichting DierenLot begon in 2005 als de DierenLoterij, waarbij mensen loten konden kopen waarvan de opbrengst naar Stichting DierenLot ging. Vanaf 2006 meldde zich de eerste donateur en is de stichting ook actief donateurs gaan werven. Met het geld steunen ze dierenhulporganisaties in Nederland met als doel hulpeloze dieren helpen. Ze bieden steun door middel van geld, maar ook door dierbenodigdheden of dierenambulances aan te bieden. Stichting DierenLot heeft ruim 240 Erkende DierenLot Beneficianten. Dit zijn lokale dierenhulporganisaties die zich aangemeld hebben bij Stichting DierenLot om steun te kunnen vragen als dit nodig is. “Wij zien dat er nood is, maar om doelgericht en efficiënt hulp te kunnen bieden en het geld daar te brengen waar dit het hardst nodig is, is het belangrijk dat een stichting zelf een steunaanvraag bij ons doet”, legt Jan Krol uit.

Jan Krol, Directeur Stichting DierenLot

#SAMENVOORDIEREN 35

De Nationale Postcodeloterij steunt Stichting DierenLot

gevoel van nut en voldoening. Op die manier is Stichting DierenLot van groot maatschappelijk belang. Dit belang is de Nationale Postcodeloterij niet ongemerkt gebleven. De steun van 1 miljoen euro komt dus zowel aan dieren als aan mensen ten goede.

#samenvoordierenKenmerkend voor Stichting DierenLot is het samenbrengen van allerlei dierenhulporganisaties. Jan Krol: “In Nederland zijn er veel verschillende dierenhulporganisaties. Met onze acties en kanalen proberen we de stichtingen samen te brengen, zodat ze van elkaar kunnen leren, samen kunnen werken en op die manier nog meer dieren kunnen helpen.” Krol ziet daarnaast vaak dat vrijwilligers van een stichting niet van het bestaan van de andere stichtingen af weten, terwijl deze soms om de hoek zitten. “De dierenhulporganisaties hebben het simpelweg te druk met hun doel: dieren helpen”, verklaart hij. Een overkoepelende organisatie als Stichting DierenLot brengt deze versnippering aan dierenhulporganisaties in Nederland samen,

zodat er nog meer dieren geholpen kunnen worden. Hun motto #samenvoordieren proberen ze op die manier letterlijk in de praktijk te brengen. Stichting DierenLot heeft de samenwerking de afgelopen jaren onder andere gerealiseerd door het organiseren van de landelijke bijeenkomsten en congressen, het opzetten van de kennisacademie en het uitbrengen van dit vakblad en het publieksblad #samenvoordieren.

Beter geholpenDoor het samenwerken en delen van kennis is de dierenhulpverlening in Nederland de afgelopen jaren mede door Stichting DierenLot tot een hoger niveau getild. “Naast de hoeveelheid dieren, is ook de manier waarop het dier geholpen wordt verbeterd. Dieren worden nu beter geholpen, waardoor de kans op overleven groter is”, legt Jan Krol uit. Naast stichtingen die zich inzetten voor gezelschapsdieren ondersteunt Stichting DierenLot ook organisaties die zich hard maken voor natuurdieren in Nederland. Een thema dat de afgelopen jaren ook steeds belangrijker is geworden

met het oog op een beter milieu en gezonder klimaat.

SteunJane van den Berg, hoofd donateurs, fondsenwerving, marketing en communicatie bij Stichting DierenLot geeft aan dat zij al een aantal jaren steunaanvraag bij de Nationale postcodeloterij deed. “Ook wij als stichting moeten zelf onze fondsen werven en dus vragen om hulp”, legt ze uit. (Lees meer over fondsen werven op pagina 44). Vaak kreeg ik een ‘nee’, maar in 2017 werden we al verrast met een bedrag van € 500.000,- en nu werd onze aanvraag dubbel en dwars beloond met maar liefst 1 miljoen.” Jane van den Berg is in een feestelijke stemming, net als alle andere medewerkers bij stichting DierenLot: “Het is zeker een hoogtepunt binnen onze stichting”, reageert Jan Krol. “Een hoogtepunt waar we enorm dankbaar voor zijn, net zoals al onze trouwe donateurs; want zonder hen is onze steun voor dieren in nood niet mogelijk.”

De eerdere gift van de Nationale Postcodeloterij werd omgezet in droomcheques voor de verschillende dierenhulporganisaties. Dierenhulporganisaties kunnen deze cheques omzetten in het realiseren van een droomproject binnen hun stichting.

Stichting DierenLot ontvangt 1 miljoen euro

steun van Nationale Postcodeloterij

Jane van den Berg, Hoofd donateurs, fondsenwerving en communicatie.

Dankzij u.

We komen ook op plekkenzonder postcode.

Ieder dier heeft recht op een dierwaardig bestaan. Zo ook Shyra.

Nog steeds worden ook in Nederland dieren zomaar gedumpt of

achtergelaten. Dankzij Stichting DierenLot is Shyra opgevangen bij

een van de 250 lokale hulporganisaties. Bovendien rijden 170

dierenambulances door het hele land om deze dieren naar hun

tweede kans te brengen.

Stichting DierenLot is één van de meer dan honderd organisaties die

wij dankzij onze deelnemers kunnen ondersteunen. Dit jaar ontving

Stichting DierenLot een eenmalige schenking van € 1 miljoen. Sinds

de oprichting van de Postcode Loterij in 1989 hebben we al ruim

€ 6,2 miljard aan goede doelen kunnen schenken. Samen voor een

betere wereld: postcodeloterij.nl

Adv_StichtingDierenlot_230x280_P4744_02.indd 1Adv_StichtingDierenlot_230x280_P4744_02.indd 1 21-03-2021 20:4421-03-2021 20:44

#SAMENVOORDIEREN 37

DIERENAMBULANCE VIANEN

Door als organisatie te professionaliseren, kun je steeds verder ontwikkelen en uitbreiden.

Daar weten Gerrit de Boom en Paula Huijskes van Dierenambulance Vianen en omstreken

alles van. Enkele jaren geleden hebben zij de organisatie geprofessionaliseerd en dat heeft

ze tot nu toe al veel gebracht. Gerrit en Paula vertellen er over.

Dierenambulance Vianen en omstreken is ontstaan in 1997. De organisatie is destijds opgezet door een paar dames

die zijn begonnen met een ambulance in Vianen. In de loop der jaren is de organisatie steeds verder uitgebreid. Naast Vianen kwamen ook Vijfheerenlanden, Culemborg en Gorinchem erbij. Twee jaar geleden werd het gebied uitgebreid met de gemeente Molenlanden en vorig jaar kwam daar Hardinxveld-Giessendam bij. Naar verwachting sluit volgend jaar ook de gemeente West Betuwe zich nog aan bij de organisatie. Daarmee groeit het werkgebied van Dierenambulance Vianen en omstreken. En niet alleen het werkveld wordt groter, ook de organisatie groeit en ontwikkelt.

Professioneel bestuur“Een paar jaar geleden hebben we onszelf de vraag gesteld wat we willen met de dierenambulance. Willen we blijven zoals we zijn? Dan word je op een gegeven moment overgenomen. Of willen we een mooie en professionele organisatie worden die op eigen benen staat?”, vertelt Gerrit. “Daar hoefden we niet lang over na te denken en dus zijn we een andere weg ingeslagen waarbij uitbreidingen horen. We zijn overgestapt naar een professioneel bestuur met mensen uit het zakenleven. Het bestuur is nu losgekoppeld van de werkvloer.

Dierenambulance Vianen legt de lat steeds hoger

Gerrit de Boom en Paula Huijskens checken samen een gevonden buizerd.


DIERENAMBULANCE VIANEN

Onder het bestuur zitten vier operationeel coördinatoren die het contact vormen met alle vrijwilligers. Zij staan dus als het ware tussen het bestuur en de vrijwilligers in.” Momenteel heeft Dierenambulance Vianen en omstreken zo’n 60 vrijwilligers en in de toekomst willen ze dit uitbreiden naar 80 vrijwilligers. Zelf zijn Gerrit en Paula echte allrounders. Paula: “We doen de centrale, we rijden op de bus, we coördineren de hele gang van zaken. Ik doe zelf ook dierverzorging en rittenadministratie.” Gerrit leidt daarnaast ook nog mensen op en hij stampt de procedures erin bij de mensen. “We proberen het met elkaar als een heel leuk team vol te houden. Natuurlijk is het druk, maar we hebben heel veel goede vrijwilligers om ons heen die ons fantastisch helpen. Door een hecht én echt team is het werk gewoon heel leuk. We proberen er dan ook vooral de lol in te houden, want dat is belangrijk!” Gerrit en Paula benadrukken dat dit nog meer van belang is naarmate je gaat groeien als organisatie. “Zonder alle vrijwilligers zijn wij nergens en zonder een aantal mensen die de kar trekken, zijn die vrijwilligers weer nergens. We hebben elkaar dus heel hard nodig en je bent pas een goede organisatie wanneer niemand onmisbaar is. Met een groeiende organisatie moet je wel alert blijven. De neuzen van het team moeten dezelfde kant op wijzen”, legt Gerrit uit.

CoronaNet zoals andere organisaties hebben ze bij de Dierenambulance Vianen en omstreken ook te maken met de coronamaatregelen en dat zit ‘m met name in de werkwijze. In eerste instantie mocht er nog maar met één persoon op de ambulance gereden worden. Momenteel mag er weer met twee personen gereden worden. Gerrit: “We mogen nu ook

officieel doorrijden tijdens de avondklok, want ook dieren hebben zorg nodig. We merken wel dat de drukte nu meer overdag is dan ‘s avonds omdat er dan minder mensen op straat zijn. We krijgen in de avond nog wel spoedjes vanuit de politie. We hebben ook meer te maken met loslopende huisdieren, zoals honden en katten. Dit is indirect een gevolg van corona omdat mensen veel meer thuis zijn. De poort staat dan bijvoorbeeld vaker open of er wordt vergeten de deur goed dicht te doen.” Gerrit en Paula verwachten dat het de komende tijd alleen maar drukker zal worden, omdat het voorjaar de drukste periode van het jaar is. En die drukte is dit jaar al vroeg begonnen, vanwege de zachte winter en het mooie voorjaar.

Overleden huisdier of eigenaarHet helpen van jonge dieren zoals vogeltjes en kittens tijdens het voorjaar is natuurlijk dankbaar en mooi werk. Helaas zijn er ook meer gecompliceerde zaken waar de dierenambulance voor wordt ingeschakeld. Paula vertelt dat het altijd lastig blijft wanneer het om dode huisdieren gaat, zeker als er kleine kinderen in het spel zijn. “Ja, dat blijft verdrietig. We proberen de mensen en vooral de kinderen er altijd bij te betrekken. Samen met de kinderen maken we bijvoorbeeld een cadeautje voor het huisdier. Daarna nemen we de kinderen mee in de dierenambulance en we geven ze een kleurplaat. Je merkt dat het verdriet bij kinderen vaak van kortere duur is en dat dit soort dingen helpt om de gedachte van de kinderen ergens anders op te brengen. Wel vinden we het belangrijk dat mensen, en ook kinderen, de dood van hun huisdier goed verwerken.” Gerrit vult haar aan met een mooi voorbeeld. “We hadden ooit een vrouw en ze zei dat we haar overleden huisdier maar

gauw moesten meenemen. Tegen de kinderen zou ze zeggen dat het dier weggelopen was. Wij hebben haar toen gevraagd om dit niet te doen. Als het kind er namelijk later achterkomt dat je hierover liegt, dan ben jij een leugenaar en dat krijg je nooit meer goed gepraat”, vertelt hij. “Later kregen we van die vrouw een bedankje. Ze was ons dankbaar dat wij dit tegen haar hadden gezegd, want ze had er zelf niet zo over nagedacht. Kortom, je bent er niet alleen voor het dier, maar ook voor het gezin erachter. Kinderen moeten leren dat de dood bij het leven hoort en dat je als mens ook vaak je huisdier overleeft.” Bij Dierenambulance Vianen en omstreken sturen ze na zo’n incident ook altijd achteraf nog een rouwkaartje en dat wordt door de mensen heel erg gewaardeerd. Het komt natuurlijk ook wel eens voor dat de situatie zich andersom voordoet: een huisdiereigenaar komt te overlijden. In dat geval wordt de dierenambulance meestal gebeld door familieleden of door de politie. Samen met het dierenasiel komt de dierenambulance tot een oplossing voor het dier dat niet in alle gevallen zomaar opgevangen kan worden door familie, vrienden of buren. Het dierenasiel kijkt vervolgens of het dier herplaatst kan worden. Gerrit en Paula vertellen dat er ook wel eens mensen bij hen aankloppen om alvast het een en ander vooraf te regelen. “Dit zijn mensen die bang zijn dat ze hun huisdier niet overleven. Ze vragen dan aan ons of wij ervoor kunnen zorgen dat het dier goed terechtkomt na overlijden. We maken een afspraak met deze mensen en we geven ze drie telefoonnummers mee. Dit zijn niet de telefoonnummers van de centrale, maar van personen die voor dit soort situatie klaarstaan. Als meneer of mevrouw dan naar het ziekenhuis gaat of thuis komt te overlijden, dan kunnen politie, een arts of familie en vrienden naar het telefoonnummer bellen. In dat geval hebben wij dan alles al geregeld voor het dier.”

EfficiëntieOm al hun werkzaamheden goed uit te kunnen voeren, is er een goede samenwerking met de betrokken gemeenten nodig. Gelukkig heeft Dierenambulance Vianen en omstreken goed contact met alle gemeenten. Zij krijgen vanuit de

Paula met een ingezameld bedrag voor de organisatie.

Gerrit redt een kat uit de boom die er zelf niet meer uit weet te komen.


verschillende gemeenten geen subsidie, maar een substantiële bijdrage per inwoner. Wat vooral helpt om lange vergaderingen en veel papierwerk te voorkomen, zijn de lange contracten die ze met de gemeenten hebben afgesloten. Gerrit: “Wij bieden verschillende pakketten met taken aan. We hebben zelfs een pakket waarbij we een gemeente kunnen ontzorgen op het gebied van dierziektes. Dit betekent dat je als gemeente niet incidenteel eens in de pakweg vier jaar een hoge kostenpost krijgt voor bijvoorbeeld de vogelgriep, maar dat dit al ingedekt is. Het voordeel van zo’n contract is dat wij meer vaste inkomsten hebben en de gemeente verzekerd is tegen extra rekeningen, ongeacht wat er ook gebeurt.” Efficiëntie, zo min mogelijk papierwerk en zekerheid. Daar houden Gerrit en Paula van en daarom proberen ze dat zo veel mogelijk door te voeren binnen de organisatie. Niet alleen door middel van de contracten met de gemeenten, maar ook door een efficiënte werkwijze te hanteren. Dit heeft ertoe geleid dat Dierenambulance Vianen en omstreken per jaar 7200 ritten kan rijden en dit aantal blijft groeien. Vorig jaar heeft de organisatie geen enkele rit hoeven overslaan. Ze zijn dag en nacht, 24/7, bereikbaar voor spoedgevallen. Om dit allemaal zo goed mogelijk te laten verlopen, is het systeem voor de ritten geautomatiseerd. De chauffeur van de dierenambulance kan eenvoudig op een tablet invoeren om wat voor melding het gaat, welke diersoort, waar ze naartoe gaan et cetera. “Dit werkt niet alleen fijn, maar het scheelt ook nog eens heel veel formulieren per jaar. Durf duurzaam te denken! Als je het optelt, kom je op 21.000 a4’tjes per jaar. Dat is serieus geld en een belasting voor het milieu”, zegt Gerrit.

Nieuw onderkomenOm uiteindelijk nog beter werk te kunnen verzetten, zijn Gerrit en Paula en het bestuur op zoek naar een eigen onderkomen. Momenteel zijn ze bezig met een pand in Culemborg, waar ze hopen een eigen opvang neer te kunnen zetten. “Dit past wel bij ons streven, want we hebben onszelf als doelstelling gesteld dat we binnen vijf jaar bij de beste vijf dierenambulances van Nederland willen

horen. Het streven is hoog, maar zo’n stabiele thuisbasis zal daar een grote bijdragen aan leveren.” Met een eigen plek heeft de dierenambulance meer ruimte en hierdoor kunnen ze dieren iets langer hulp bieden. Vogels en zoogdieren die maar twee of drie dagen hulp nodig hebben, kunnen ze dan zelf houden in plaats van direct naar de Toevlucht in Amsterdam te brengen. Paula: “Zo’n transport levert weer stress op voor een dier. Bovendien rijden we nu soms twee keer per dag heen en weer naar Amsterdam. Dat zal met een eigen ‘honk’ minder nodig zijn.” Minder transport scheelt niet alleen voor de dieren zelf, maar ook voor het desbetreffende dierenasiel. Momenteel moeten Gerrit en Paula soms tot wel twee keer per nacht een eigenaar van het dierenasiel uit bed bellen. Wanneer ze in de toekomst een tussenopvang hebben, is dat niet meer nodig. Daar zullen de mensen van het dierenasiel erg blij mee zijn. Ook hameren Gerrit en Paula nog maar eens op het chippen van huisdieren. Het kan niet vaak genoeg benadrukt worden. “We komen vaak verwonde dieren tegen zonder chip of met een chip die slecht of niet geregistreerd is. Wij rijden dan met het dier naar de dierenarts, waar we in sommige gevallen moeten beslissen om het dier in te laten slapen. Als de eigenaar erbij zou zijn, kan diegene zelf de beslissing maken en er ook daadwerkelijk bij zijn om afscheid te nemen van het dier. Dit bespaart enorm veel verdriet en uiteindelijk ook geld”, vertellen ze. “Wij kregen vannacht nog een melding van de politie. Er was een loslopende hond zonder chip. Als die hond gewoon een chip had, dan had ik hem gelijk thuis kunnen brengen. Dat scheelt veel tijd en ritten. Bovendien lopen die mensen misschien ook wel te zoeken naar hun hondje”, vult Gerrit aan.

AllroundNaast het verlenen van eerste hulp aan gewonde en gevonden dieren en het opvangen van dieren waarvan de eigenaar is overleden, neemt Dierenambulance Vianen en omstreken nog meer taken op zich. Zo bieden zij taxiritten aan om huisdiereigenaren met hun huisdier naar de dierenarts te brengen. Reguliere taxi’s vervoeren meestal geen dieren en taxichauffeurs hebben geen tijd om bij de dierenarts te wachten om het dier en baasje weer thuis te brengen. Dierenambulance Vianen doet dit wel. Ook halen ze dode huisdieren op en in de gemeenten Vijfheerenlanden en Gorinchem rijden zij ook uit voor andere dode, inheemse huisdieren, zoals vogels, egels en zwanen. Ook is het mogelijk om vangkooien te plaatsen voor dieren die moeilijk te benaderen zijn, zoals wilde of verwilderde dieren. Dierenambulance Vianen en omstreken assisteert daarnaast politie, brandweer en deurwaarders in situaties waar deze hulpverleners verantwoordelijk zijn, maar waarbij dieren betrokken zijn. Ook zijn zij opgenomen in de rampenplannen van enkele gemeenten en indien gewenst assisteren ze Rijkswaterstaat. Verder geeft de dierenambulance presentaties op alle scholen en dagverblijven in het werkgebied. Om al deze taken te volbrengen, krijgen ze steun van de gemeenten en van Stichting DierenLot. Met deze samenwerking is Dierenambulance Vianen en omstreken erg blij.

Kijk voor meer informatie op: www.dierenambulancevianen.nl

Bij de Dierenambulance krijgen ze ook te maken met bevers.

De medewerkers zijn er niet alleen voor het dier maar ook voor de baasjes.

http://www.dierenambulancevianen.nl

40 #SAMENVOORDIEREN

FONDSENWERVING

Fondsenwerving; zo pak je het aanFondsenwerving is van levensbelang voor je stichting. Je moet immers ergens

geld vandaan halen om je doel te bekostigen. Hoe pak je fondsenwerving op

de juiste manier aan? Jane van den Berg, hoofd donateurs, fondsenwerving,

marketing en communicatie van Stichting DierenLot vertelt ons meer.

Fondsenwerving begint met je verhaal op orde hebben”, opent Jane het gesprek. “Wanneer je weet waarvoor je het doet,

wat je doel is en waarom mensen jouw doel moeten steunen, wordt het gemakkelijker om mensen en instellingen om geld en hulp te vragen”, legt ze uit. “Eigenlijk ben je als fondsenwerver een soort verkoper. Geen verkoper van een fysiek product, maar verkoper van een goed doel.” Het verschil is natuurlijk dat ‘de koper’ of in dit geval de donateur er niets tastbaars voor terugkrijgt. Toch heb je volgens Jane als fondsenwerver wel degelijk iets terug te geven aan de donateur: “Wanneer jij laat weten dat hun geld goed besteed wordt, krijgen ze hiervan een goed gevoel. Dus ook hiervoor is het heel belangrijk om te weten wat jouw verhaal of doel is, alleen op die manier kun jij je doel goed verkopen en kun je aan de slag met fondswerven.”

Case for supportEen van de eerste stappen is het op papier zetten van jouw verhaal. Jane geeft drie pijlers om zo’n verhaal op papier te stellen. Ze noemt het ook wel de ‘Case for support’: *Wat heb ik nodig?*Waarom heb ik het nodig?*Waarom zouden mensen moeten geven?Aanvullend noemt ze de vragen; wat doen wij als organisatie en wat maakt ons uniek? Jane: “Als je de antwoorden op deze vragen op papier zet, heb je een goed verhaal voor jezelf en naar de buiten toe.”Medewerkers van Stichting DierenLot in actie voor het goede doel.

#SAMENVOORDIEREN 41

Doneerfunctie op de websiteZodra je je verhaal op orde hebt, is het goed om eens kritisch naar je website te kijken. Als stichting is het belangrijk om een duidelijke doneerfunctie op de homepage te hebben. Jane: “Je moet het mensen vooral niet ingewikkeld maken, het moet toegankelijk zijn om te geven, anders haken mensen snel af.” Er bestaan eenvoudige modules om een doneerfuncties op de website te implementeren. Dit kan bijvoorbeeld met een paymentservice als Molly of door gebruik te maken van een platform als Geef.nl. Geef.nl houdt iets van de donaties in, maar volgens Jane is dat maar vijf procent, zeker de moeite waard dus.

Maak het geven toegankelijk“Net als een doneerfunctie op je website het gemakkelijk en toegankelijk maakt om mensen te laten geven, is het ook belangrijk om het geven aantrekkelijk te maken door als stichting een ANBI-status te hebben. Dit maakt giften van donateurs aftrekbaar bij de belasting en het doet je stichting betrouwbaar en professioneel overkomen. Veel mensen geeft het ook een veilig gevoel als een stichting een ANBI-status heeft, je verhaal wordt hierdoor dus nog beter. Het aanvragen van een ANBI-status doe je gemakkelijk via de website van de belastingdienst.”

Laat je verhaal horenZodra je verhaal op papier staat, je een website met doneerfunctie hebt en je stichting een ANBI-status heeft, is het tijd

om je verhaal te laten horen. “Niemand komt jou zelf opzoeken om geld te geven, je moet er altijd om vragen en dus van je laten horen. Vragen om hulp of geld is het eigenlijk het belangrijkste aspect van fondsenwerving; zonder vragen, gebeurt er niets”, vertelt Jane. “De manieren waarop je je verhaal kunt laten horen zijn legio”, gaat ze verder. “Je kunt bijvoorbeeld via social media berichten delen over jouw stichting en verwijzen naar de website waar mensen donaties kunnen geven of donateur kunnen worden. Maar je

kunt ook bij particulieren of bedrijven langs gaan om je verhaal in het echt te vertellen. En daarnaast behoren tv-spots, e-mails, brieven of telefoontjes natuurlijk ook tot de opties. Welke manier voor jou werkt, is afhankelijk van dat wat bij jouw organisatie en jou als persoon het beste past. Bij een grotere organisatie kun je wellicht verschillende manieren toepassen, omdat er verschillende mensen werken met allemaal hun eigen kracht. Goed kijken naar de verschillende krachten en talenten van vrijwilligers of werknemers is dus ook heel belangrijk. Als je de juiste manier van communiceren ofwel fondsenwerven kiest, weet je zeker dat het verhaal bij mensen aankomt en je er profijt van hebt.”

Laagdrempelig communicerenIn je communicatie vertel je natuurlijk je verhaal, laat je je doel zien, maar is het ook belangrijk om altijd te verwijzen naar de manier waarop mensen kunnen doneren. Ook hierin is het volgens Jane heel belangrijk om dit heel laagdrempelig te houden. Ze geeft als voorbeeld de campagne van Stichting DierenLot waarin er donateurs geworven worden voor € 1,85 per maand. “We laten de meest toegankelijke optie via onze kanalen

Vermogensfondsen aanschrijvenNaast donateurs werven, kun je ook vermogensfondsen aanschrijven. Dit zijn organisaties die geld beleggen om goede doelen mee te steunen. Stichting DierenLot is ook een fonds dat je kunt aanschrijven voor financiële hulp of goederen (zoals diervoer). Bij Stichting DierenLot komen Erkend DierenLot beneficianten in aanmerking voor hulp. Je kunt de aanvraag doen via de website.

Kijk voor meer informatie op www.dier.nu, hier kun je ook de informatie vinden hoe je Erkend DierenLot beneficiant kunt worden. Heb je vragen n.a.v. de informatie op de website? Neem dan contact op via [email protected]. Hier kun je ook een lijst opvragen met de namen en contactgegevens van onder andere vermogensfondsen zoals Het Waardige Dier, ABRI voor dieren en anderen.

Geslaagde actieStichting DierenLot organiseerde de afgelopen twee jaar The Christmas Challenge, waarbij ze hun beneficianten opriepen allemaal op een ludieke manier naar Arkel te komen voor hun stichting. Afgelopen jaar liep een vrouw van Zwolle naar Arkel, mensen vinden het leuk om hiervoor te geven, omdat iemand ook echt in actie komt. Veel mensen geven dan om de persoon, maar het geld komt wel allemaal terecht bij het goede doel. In 2020 kwamen ruim 60 dierenhulporganisaties in actie, in totaal werd er jaar € 177.000,- opgehaald. Een geslaagde actie dus. Kijk voor meer informatie op www.arkelchristmasstation.nl

http://www.arkelchristmasstation.nl


FONDSENWERVING

Eigenlijk zijn fondsenwervers een soort verkopers van

het goede doel.

zien, maar geven op onze website natuurlijk wel aan dat je ook voor een hoger bedrag donateur kunt worden. Op deze manier spreek je een grotere doelgroep aan, dan wanneer je begint met werven vanaf € 10,00. Laat dus in eerste instantie een laag bedrag zien en deel op je website ook de hogere opties, bijvoorbeeld € 2,00, € 5,00, € 7,00 of € 10,00. Je zult zien dat er mensen voor het laagste bedrag kiezen, maar ook veel voor de tussenweg gaan en donateur worden voor € 5,00 of € 7,00 per maand.”

Acties organiserenNaast het inzetten van verschillende kanalen, zijn acties ook altijd een heel geslaagde manier van fondsenwerven. “Op deze manier kun je ook anderen in actie laten komen voor jouw doel, het is namelijk onmogelijk om alles zelf te doen”, legt Jane uit. “Daarnaast ontstaat door anderen actie te laten voeren voor jouw stichting meer bekendheid voor jouw doel en worden er heel veel mensen bij betrokken. Je kunt denken aan het organiseren van een markt, benefietconcert; maar ook sponsorlopen zijn altijd erg succesvol.” Jane geeft als tip om ook eens bij grotere bedrijven in je omgeving aan te kloppen. “Denk bijvoorbeeld aan een school in de omgeving. Wanneer er op een school een actie georganiseerd wordt, weet je zeker dat er veel mensen bij betrokken zijn. Natuurlijk is een wisselwerking in dit geval heel leuk, ga bijvoorbeeld eens met de dierenambulance langs bij de school en vertel de leerlingen over het werk van jouw stichting. Op die manier werf je naast geld, ook hulp; bijvoorbeeld in de vorm van vrijwilligers. Want ook dat is een manier van fondsenwerving”, legt Jane uit. “Het hoeft echt niet altijd alleen geld te zijn, hulp is net zo belangrijk voor je stichting en voor het doel.”

Online actiesNaast fysieke acties, kun je mensen ook via internetplatformen zoals Facebook of Geef.nl actie laten voeren voor jouw stichting, vooral in tijden van COVID-19 is dit een heel goed alternatief. “Je kunt mensen bijvoorbeeld via Facebook verjaardagsinzamelingsacties laten doen of actie laten voeren via de website Geef.nl. Maar ook hiervoor geldt dat je wel moet laten weten dat dit mogelijk is, anders

Laat mensen op een duidelijke manier zien hoe ze jouw stichting kunnen helpen, dit hoeft niet enkel met geld te zijn. Vrijwilligers zijn ook nodig.

Wat is fondsenwerving?Fondsenwerving is het geheel aan activiteiten dat goede doelen ondernemen om aan middelen te komen om hun doelstellingen te kunnen realiseren. Dit kan geld zijn maar ook in de vorm van goederen of diensten zoals vrijwilligerswerk.


weten mensen het niet en niemand gaat uit zichzelf geld aan je geven. Bij dergelijke acties is de keuze aan goede doelen enorm, dus wanneer iemand niet weet dat jouw doel er tussen staat, vinden ze je nooit.”

Houd je volgers op de hoogte“Naast het communiceren van de mogelijkheden hoe mensen jouw stichting kunnen helpen, is het ook belangrijk om jouw volgers (bijvoorbeeld via Facebook of mail) en donateurs op de hoogte te houden van de ontwikkelingen binnen de stichting, laat zien wat er met het geld gebeurt, dat is belangrijk voor mensen. Zo weten ze dat het geld goed terechtkomt. Daarnaast is het ook goed om te laten zien hoe het werk er bij jullie stichting aan toe gaat, breng eens een vrijwilliger in

beeld en laat zien waarom vrijwilligers het werk doen. Op die manier kun je mensen wellicht inspireren om ook vrijwilliger te worden. Je volgers en donateurs op de hoogte houden kan net als fondsenwerven via heel veel kanalen en op heel veel manieren, ook hiervoor geldt: zoek een manier die het best bij jouw stichting en bij jou past.”

Bedankt!“Last but not least: vergeet je donateurs niet te bedanken. Het is niet normaal dat je zomaar iets krijgt. Dus laat zien wat je met het geld doet en hoe dankbaar je hiervoor bent.” Volgens Jane is dit naast het vragen van geld en middelen één van de belangrijkste onderdelen als het om fondsenwerven gaat.

WIL JE MEER WETEN OVER FONDSENWERVING?

BELUISTER ONZE PODCAST.(SCAN DE CODE MET JE CAMERA)

DIERVOER & -BENODIGHEDEN...

GRATIS!Meer weten over hoe het in

z’n werk gaat? Neem contact op! [email protected]

Je leest het goed: GRATIS!Dat laat je toch niet lopen!Verkrijgbaar voor Erkend

DierenLot Benefi cianten

DIE-0425_206x122_Diervoer_01.indd 1DIE-0425_206x122_Diervoer_01.indd 1 16-03-21 09:1216-03-21 09:12

Jane van den Berg

Vragen is het belangrijkste aspect van fondsenwerven.

44 #SAMENVOORDIEREN

IN GESPREK MET DE KNMVD

‘Goede identificatie & registratie is belangrijk voor mens en dier’De Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde maakt zich hard voor

de belangen van de dierenartsen en bevordering van de diergeneeskunde in Nederland.

Wij gaan met hen in gesprek over actuele zaken, zoals de chip- en registratieplicht en

Covid-19 met betrekking tot huisdieren. Michelle van der Gracht, dierenarts en veterinair

beleidsmedewerker bij KNMvD, vertelt.

Waarom is het chippen en registreren van dieren zo belangrijk?“Allereerst is het door chippen en registreren mogelijk dieren snel te traceren. Daarnaast is het chippen en registreren van landbouwhuisdieren van belang bij uitbraken van dierziekten en om veilig voedsel te garanderen. Op het moment dat er sprake is van een dierziekte waar mensen ook ziek van kunnen worden, bijvoorbeeld via voedsel, dan kun je via het uitlezen van de chip precies achterhalen waar deze dieren terecht zijn gekomen in de voedselketen. Ook leidt het tot betere diergeneeskundige zorg en dus meer dierenwelzijn. Als een gewond of ziek dier wordt gevonden, is dankzij de chip de eigenaar sneller te achterhalen. Chippen en registreren van specifiek katten vermindert het aantal zwerf- en asielkatten. Voor honden geldt dat het een aanzienlijke bijdrage kan leveren aan het tegengaan van illegale handel.”

Jullie zouden graag een wettelijk verplichte chipplicht voor katten zien, waarom? “Als alle huiskatten (inclusief de uit de huiskat geboren kittens) verplicht gechipt worden, ontstaan er geen zwerfkatten meer

door de huiskatten. De eigenaar kan dan snel en gemakkelijk worden opgespoord. Hierdoor worden vermiste en gevonden katten eerder met de eigenaar herenigd. Dat is al helemaal belangrijk bij zieke en gewonde katten die door een snelle hereniging goede diergeneeskundige zorg krijgen. Met een verplichte chip is straks elke huiskat, weggelopen of gedumpt, te herleiden tot een eigenaar en krijgen we minder opvangen zwerfkatten. Een eigenaar wordt zo aanspreekbaar op zijn verantwoordelijkheden zoals de zorgplicht voor zijn kat en het kunnen verhalen van gemaakte kosten van bijvoorbeeld opvang in een dierenopvangcentrum of door de kat veroorzaakte schade. Daarbij levert een chipplicht inzicht in het aantal katten dat daadwerkelijk in Nederland voorkomt, dat blijft nu bij schattingen.”

Denken jullie dat een castratieplicht het zwerfkattenprobleem op zou lossen? “Castratie van katers en poezen op jonge leeftijd is aan te raden als permanente geboorte beperkende maatregel. Deze ingreep is medisch verantwoord. De KNMvD is vooralsnog niet voor een wettelijke castratieverplichting, hier is meer onderzoek voor nodig.” (Zie kader).

Demissionair minister van LNV Carola Schouten maakte op 2 februari 2021 bekend dat er door twee gemeentes gestart gaat worden met een pilot voor een chipplicht bij katten. Wat vinden jullie hiervan?“Wij vinden het jammer dat de minister niet gekozen heeft voor een landelijke chipplicht. Katten houden zich niet aan gemeentegrenzen. Met een landelijke chipplicht kunnen veel meer zoekgeraakte katten herenigd worden met hun baasje en belanden zij niet (onnodig) in het asiel. Katten die op straat moeten overleven, hebben het vaak zwaar. Ze lijden honger,

De KNMvD pleit voor een landelijke chip- en registratieplicht voor alle katten. Dit kan het zwerfkattenprobleem helpen oplossen.

#SAMENVOORDIEREN 45

worden ziek of raken gewond. De poezen krijgen twee of drie kittennesten per jaar, wat uitputtend is. Maar ondanks het uitblijven van de landelijke chipplicht helpen wij, samen met Stichting Zwerfkatten Nederland en Stichting DierenLot graag de gemeenten om van de pilot een succes te maken. Wij stellen voor om, net als in de gemeente Texel, door de gemeente en derden betaalde chipacties te organiseren. Daar werden alle inwoners van Texel uitgenodigd om hun kat kosteloos te laten chippen én te registreren. Bijna 500 katten kwamen met hun baasje langs en werden in twee middagen gechipt. Hiermee was dit event een groot succes. Samen met Stichting Zwerfkatten Nederland en Stichting DierenLot hebben we een gezamenlijke persreactie geschreven op de pilot, je kunt dit in zijn geheel lezen op onze website.”

Bij honden is chippen al een aantal jaren verplicht, wat heeft dit tot nu toe betekend voor bijvoorbeeld de hondenhandel?“Door het vorige identificatie & registratiesysteem (I&R) is een groot aantal honden en hun houders in beeld, maar dit systeem is/was ontoereikend om

frauduleuze hondenhandel op te sporen en te voorkomen. Een houder van een hond was verantwoordelijk om de hond binnen zeven levensweken te laten chippen. De bijbehorende registratie moest plaatsvinden binnen acht weken na de geboorte van de hond. Dit betekende veelal dat de houder (fokker/handelaar) de eerste registratie van de hond zou moeten doen. In de praktijk kwam het zelden voor dat fokkers de registratie deden. Hierdoor bleven de (foute) fokkers buiten beeld. De handel in honden

was niet transparant, waardoor het vaak niet mogelijk was voor toezichthouders om misstanden in de handel terug te leiden tot individuele fokkers of handelaren. Ook is gebleken dat het eenvoudig was voor buitenlandse fokkers om aan Nederlandse chips en paspoorten te komen, waardoor buitenlandse pups gemakkelijk konden worden aangemerkt als Nederlandse pups. Dit is problematisch, omdat kopers hierdoor misleid worden. Ze denken een Nederlandse pup te kopen die overeenkomstig de regelgeving gechipt, geregistreerd en gevaccineerd is en die zij rechtstreeks bij de Nederlandse fokker halen. Van buitenlandse pups is het bekend dat zij vaak op een te jonge leeftijd naar Nederland komen, niet (juist) gevaccineerd zijn, te lijden hebben onder het soms lange transport en vaak niet goed gesocialiseerd zijn. Het is straks direct duidelijk waar de hond vandaan komt. En van wie de hond een chip en paspoort kreeg.”

Hoe werkt het nieuwe I&R systeem?“Met het nieuwe I&R systeem dat in de loop van 2021 in gaat, wordt de hele keten zo goed mogelijk in beeld gebracht. Enkele voorbeelden van de nieuwe

Per 21 april 2021 komt er een strengere I&R voor paardachtigen. Binnen twaalf maanden na de geboorte moeten paarden - met uitzondering van wilde paarden- in het systeem worden gezet.

Vroege castratieplicht, waarom niet, waarom wel?

Bij gebrek aan een goed alternatief wordt castratie gezien als enige definitieve methode voor geboortebeperking bij katten. Castratie is een ingreep die gepaard kan gaan met complicaties. In Nederland worden de meeste katers en poezen op ongeveer 6 maanden leeftijd gecastreerd, dit te laat om geboortebeperking echt in te dammen. Er zou dus een vroege castratieplicht opgesteld moeten worden om het zwerfkattenprobleem echt aan te pakken. Maar is een vroege castratieplicht wel goed? Het KNMvD geeft voors en tegens.

Waarom nietDe Federation of Veterinarians of Europe (FVE) geeft aan dat kittens jonger dan 8 weken een verhoogd risico hebben op com-plicaties en raadt de ingreep voor de leeftijd van 8 weken af. Om een wetenschappelijk onderbouwd standpunt in te nemen over castratie tussen een leeftijd 2 en 4 maanden (zoals gebruikelijk in het Verenigd Koninkrijk, Belgie, de Verenigde Staten en Australie) is meer onderzoek nodig. De dierenarts moet in samenspraak met de client een afweging maken wat de optimale leeftijd is voor castratie van het individiuele dier.

Waarom welGezien het zwerfkattenprobleem is castratie op jonge leeftijd (2 tot 4 maanden) van zwerfkatten te rechtvaardigen. Het doel; het terugdringen van de problemen rond zwerfkatten en asieldieren, weegt zwaarder dan de mogelijke risico’s die aan vroege neutralisatie verbonden zijn. Castratie voor een leeftijd van 8 weken moet uit diergezondheidsoverwegingen worden afgewezen. Bij diereigenaren is uiteraard het uitsluiten van de kans op nakomelingen eveneens een belangrijke reden om te kiezen voor vroegtijdige castratie. Het castreren van gedomes-ticeerde katten vóór de eerste krolsheid draagt ook bij aan het beperken van het zwerfkattenprobleem. Stichting DierenLot en Stichting Zwerfkatten Nederland roepen al lange tijd op tot het navolgen van de Vlaamse castratieplicht die inhoudt dat katten gecastreerd moeten worden voordat ze 5 maanden oud zijn. Hiermee kan veel onnodig dierenleed voorkomen worden en de overlast van zwerfkatten teruggedrongen worden. De eerste resultaten een jaar na invoering laten zien dat deze maatrege-len tot 30% minder asielkatten heeft geleid.


regels (let op: dit is niet volledig, het zijn enkele voorbeelden).*Fokkers en importeurs moeten zichzelf

straks registreren bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Zij krijgen dan een Uniek Bedrijfsnummer (UBN). Dit geldt ook voor particuliere hondenhouders, zelfs als ze maar één keer een nestje hebben. Dit UBN is nodig om de hond(en) te registreren.*Alleen geregistreerde chippers en dierenartsen mogen chips bestellen, dus er is geen tussenhandel meer mogelijk.*Het EU-dierenpaspoort wordt verplicht voor alle (nieuw geboren en geïmporteerde) honden, dus ook wanneer een hond niet de grens overgaat.*Dieren mogen met ingang van de nieuwe wetgeving alleen nog worden gechipt door geregistreerde chippers. Dit betekent dat de chipper uit de anonimiteit komt.*Als dierenarts moet je het chipnummer en het nummer van het uitgegeven paspoort registreren. Handhavende instanties krijgen daarmee ook veel meer informatie tot hun beschikking. Dit helpt hen bij de handhaving.”

Welke verbeterpunten zien jullie in de identificatie en registratiesysteem van honden om illegale hondenhandel tegen te gaan? “Op Europees en nationaal niveau wordt weten regelgeving ingezet om de illegale handel met puppy’s uit binnen- en buitenland tegen te gaan. Maar helaas is dit nog zeer fraudegevoelig. Het nieuwe I&R-systeem zorgt voor een betere controle op

IN GESPREK MET DE KNMVD

De KNMvD over COVID-19Hoe kijken jullie naar het coronavirus in relatie tot besmettingen hond/kat?“Er zijn door de onderzoekers van het katten- en hondenonderzoek geen aanwijzingen gevonden die duiden op besmettingen van mensen door katten of honden. En uit de voorlopige onderzoeks-resultaten blijkt dat de kans gering is dat je het virus overdraagt op je huisdier als je zelf besmet bent. Desondanks is het ver-standig om bij verdenking van COVID-19 het contact met je huisdier te beperken (niet laten likken en knuffelen, aaien mag wel). Als iemand in het gezin positief is getest op het coronavirus, moeten de huisdieren ook in quarantaine. Dit betekent dat de kat niet naar buiten mag en de hond alleen kort, en aangelijnd, uitgelaten mag worden. Voor katten die (voornamelijk) buiten leven kan overwogen worden de kat tijdens de quarantaineperiode zo veel mogelijk buiten te houden.”

Hoe weet je of een dier last heeft van corona?“Er is nog veel onduidelijkheid over de symptomen van huisdieren met een coronabesmetting. Mocht je huisdier ziek worden na contact met een coronapatiënt, raadpleeg dan je eigen dierenarts.”

Zijn er al resultaten te delen van het onderzoek waarnaar je verwijst?“Uit het onderzoek naar SARS-CoV-2 (seve-re acute respiratory syndrome) infecties bij katten en honden, dat in juli dit jaar onder andere door de faculteit Diergeneeskunde is gestart en nog tot medio 2021 doorloopt, is een aantal tussentijdse resultaten te melden. Er zijn in drie deelonderzoeken monsters onderzocht uit drie groepen katten en twee groepen honden. In de eerste studie zijn monsters onderzocht van katten en honden uit huishoudens van COVID-19 patiënten. Hier testten zes van de 144 katten en eveneens zes van de 149 honden PCR (polymerase chain reaction) positief. Bij onderzoek van deze dieren,

Strengere I&R voor paardenhouderijOp dit moment wordt nog niet geregistreerd wie de houder of eigenaar van het paard, de pony, ezel of muilezel is, maar per 21 april 2021 gaat dit veranderen en komt er een database van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) die gaat beheren welke paarden waar gehouden worden. Elk paard moet binnen twaalf maanden na de geboorte - met uitzondering van wilde paarden - in het systeem worden gezet. Bron: lto.nl

drie weken later, testten de dieren bijna allemaal PCR negatief. Het aantal katten en honden met antistoffen in COVID-19-posi-tievehuishoudens was respectievelijk 28 en 20. De katten en honden zijn waarschijnlijk besmet geraakt door COVID-19 patiënten in het huishouden.In een tweede studie zijn monsters van katten en honden onderzocht die zijn ingestuurd door dierenartsenpraktijken. Deze dieren hadden geen bekende link met een COVID-19 patiënt. Twee van de 70 onderzochte katten en twee van de 97 onderzochte honden hadden antistoffen; geen enkel dier uit deze groep testte PCR positief. In de derde studie zijn katten onderzocht in enkele asiels. Van de asiel-katten waren er vier katten met antistoffen van de in totaal 216 onderzochte katten. Er zijn geen asielkatten positief getest in de PCR. Er zijn door de onderzoekers van het katten- en hondenonderzoek geen aanwijzingen gevonden die duiden op besmettingen van mensen door katten of honden.”

Met het nieuwe I&R systeem voor honden, wordt de hele keten zo goed mogelijk in beeld gebracht.


de hondenhandel doordat de hele keten in beeld wordt gebracht.”

Hoe zouden jullie een chip-en registratieplicht ingericht willen zien via de dierenartsen? “De KNMvD pleit (nog steeds) voor het alleenrecht voor dierenartsen om te chippen. Behalve dat het inbrengen van een chip feitelijk een diergeneeskundige handeling is, zijn er handelingen binnen het proces die uitsluitend door een dierenarts mogen en kunnen worden uitgevoerd (afgeven paspoort, vaccineren, inschatten leeftijd). Dit betekent dat alleen dierenartsen in staat zijn om van A tot Z te waarborgen dat illegale praktijken zoveel mogelijk worden tegengegaan. De dierenarts is dé expert en autoriteit op het gebied van I&R bij de hond. Nu wordt het chippen ook gedaan door een dierenarts of beroepsmatige chipper, maar kunnen de fokkers of importeurs zelf de registratie doen bij een aangewezen databank. ”

Bij welke dieren lijkt jullie een chipplicht nog meer nuttig? “Vooral voor katten. De KNMvD heeft voor de gezondheid en het welzijn van katten in Nederland in 2019 een standpunt ingenomen waarbij zij pleit voor een landelijke chip- en registratieplicht voor alle katten.”

GRATIS

KATTENBAKVULLING

Papier- of Houtkorrels

Nu óók GRATISverkrijgbaar voor Erkend DierenLot Benefi cianten

Katt enbakvulling nodig? Laat het ons weten!Contact: [email protected]

DIE-0425_206x122_Kattegrind_01.indd 1DIE-0425_206x122_Kattegrind_01.indd 1 22-03-21 11:2522-03-21 11:25

Vanaf 21 april 2021 wordt de identificatie en registratie (I&R) van paardachtigen in Nederland een stuk strenger, wat vinden jullie hiervan?“Ook die registratie is belangrijk om snel te kunnen handelen bij een dierziekte, of bij problemen voor de volksgezondheid.”

Over KNMvDDe Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde is een vereniging voor en door dierenartsen. De KNMvD komt op voor de belangen van de dierenarts en de bevordering van de diergeneeskunde. Ze werken samen aan oplossingen voor problemen die te groot zijn voor de individuele dierenarts, praktijk of keten. De KNMvD netwerkt en overlegt met partners, controlerende instanties en overheid. De KNMvD is de spreekbuis van dierenartsen in Nederland. Ze bewaken de kwaliteit en het imago van het beroep. Ook nemen ze standpunten in om duidelijk te maken waar ze als dierenartsen voor staan. Kijk voor meer informatie op www.knmvd.nl

Michelle van der Gracht, dierenarts en veterinair beleidsmedewerker bij KNMvD

http://www.knmvd.nl

48 #SAMENVOORDIEREN

HONDEN VANGEN

Hebbes!Wanneer je als dierenhulpverlener een melding krijgt dat er een hond losloopt en

verkeersgevaarlijk of gewond is, is het belangrijk om actie te ondernemen en de hond op

te halen. Maar hoe vang je eigenlijk een hond? Rosalinde Pols, coördinator opleidingen

bij Stichting Centrale Dierenambulance Amsterdam geeft tips.

Een hond hoort niet alleen op straat”, zegt Rosalinde stellig. “Als er een loslopende hond gesignaleerd wordt, moet daar

altijd iets mee gebeuren. Vangen is niet altijd direct nodig, behalve als het om urgente gevallen gaat.” Urgente gevallen zijn volgens Rosalinde wanneer het dier gewond is, erg in paniek is of wanneer hij los in de buurt van een drukke weg loopt. Als dit niet het geval is, is het goed om eerst de omwonenden te vragen of iemand de hond kent of weet wie de eigenaar is. In dat geval is het beter dat de eigenaar op de hoogte wordt gebracht en eerst een poging doet om het dier naar huis te halen. Dit kan veel stress bij de hond voorkomen.

Bereid je voorWanneer het om een urgent geval gaat en de hond gevangen moet worden, is

het belangrijk dat je goed voorbereid op pad gaat. “Honden vangen, is iets waar je verstand van moet hebben voor je er aan begint”, legt Rosalinde uit. “Loslopende honden zijn vaak bang; ze kunnen hierdoor onverwacht agressief reageren of enorm hard wegrennen. In beide gevallen bereik je niet je doel en breng je je eigen veiligheid, dat van het dier of van mensen in het verkeer in gevaar.” Rosalinde adviseert daarom altijd om met iemand met ervaring op pad te gaan. “Sowieso is het belangrijk om samen te werken bij het vangen van een hond. In groten getale op de hond afstappen moet je uiteraard wel voorkomen, daarmee maak je de hond alleen maar banger.”

Tips bij het vangen een hondZodra er een melding van een loslopende hond binnenkomt, is het zaak dit eerst te administreren. Rosalinde: “Noteer onder

andere altijd het ras en de plaats waar het dier gesignaleerd is. Wanneer er rond dezelfde tijd iemand belt dat hij/zij zijn hond kwijt is in dezelfde omgeving, kunnen deze twee aan elkaar gekoppeld worden.” Bij Dierenambulance Amsterdam raden ze de eigenaar ook altijd aan om direct een melding te maken bij Amivedi en mijndieriszoek.nl. “Ook via die weg kunnen de hond en eigenaar aan elkaar gekoppeld worden”, vertelt Rosalinde. “Als een eigenaar belt en zijn/haar hond is nog maar net weg, dan wachten we eerst op meer meldingen, wellicht kunnen we de hond en eigenaar op die manier herenigen, zonder te hoeven rijden. Als een beller een hond heeft gevonden, dan vragen we altijd of de hond vastzit, ergens binnen zit of losloopt, vervolgens gaan we op pad. Zodra je bij de hond arriveert, bekijk je allereerst zijn gedrag. Laat de hond zijn tanden zien? Dan laat je het over aan een hondengeleider of schakel je een professionele hondenvanger in. Bij Dogsearch Nederland werken bijvoorbeeld ervaren hondenvangers door het hele land, dus waarschijnlijk ook in jouw werkomgeving. Een hondenvanger inschakelen doe je om je eigen veiligheid te waarborgen. Is de hond benaderbaar? Dan kun je hem voorzichtig op je knieën zijwaarts benaderen. Kijk het dier nooit recht in de ogen aan en benader hem nooit van bovenaf, dit maakt de hond alleen maar bang. Lok de hond met snacks en houd altijd een sliplijn bij de hand, deze kun je zonder een hond aan te raken om de kop doen.” Rosalinde ervaart vaak dat, zodra een hond een lijn om zijn nek heeft, de hond ontspant. “Waarschijnlijk komt dit omdat honden in Nederland gewend zijn om een halsband te dragen. Uiteraard zijn er uitzonderingen.”

Tips voor de eigenaar bij vermiste hondMet deze tips help je de eigenaar op weg en zorg je voor een stukje rust. 1 Hond direct aanmelden bij Amivedi en mijndieriszoek.nl.2 Chip controleren op juistheid telefoonnummer.3 De chip van de hond op vermist zetten via de databank waar het dier bij

geregistreerd staat. Neem bijvoorbeeld contact op met het NDG (Stichting Nederlandse Databank Gezelschapsdieren).

4 Blijf op de plaats waar je je hond bent kwijtgeraakt, ga niet ver weg om je hond te zoeken. Vaak komt een hond weer terug naar de plek waar hij het laatst was.

5 Zet indien mogelijk de voordeur open met eventueel sterk ruikend voer in de gang, als de hond in de nabije omgeving van het huisadres vermist is. Wanneer de hond naar huis loopt, kan hij altijd naar binnen. Ook kan een open deur ervoor zorgen dat de hond van een grotere afstand ruikt waar hij moet zijn.

6 Geef de dierenhulpverlener een kledingstuk met jouw geur. Met jouw geur kan de dierenhulpverlener jouw hond gemakkelijker lokken. Vooral wanneer er gebruik gemaakt van een vangkooi is dit zeker aan te raden.

#SAMENVOORDIEREN 49

Andere manierenNatuurlijk zijn er ook andere manieren om een hond te vangen, maar het belangrijkste is volgens Rosalinde dat je de hond aanvoelt en zijn gedrag goed bestudeert. Dit is zowel voor jezelf als voor de hond van groot belang. Bij het vangen van een hond kun je ook een vangstok of vangkooi

gebruiken, maar Rosalinde ziet dit alleen als noodoplossingen.” Vooral bij het gebruik van een vangstok moet je goed weten wat je doet, als je het verkeerd gebruikt dan houdt de hond er een trauma aan over en dat wil je natuurlijk voorkomen. Rosalinde gebruikt de vangstok zelf liever niet meer sinds het eens fout ging bij het vangen van een

gestreste en onbenaderbare Jack Russel: “Ik gebruikte een vangstok, omdat de hond snel weggehaald moest worden en zijn tanden liet zien. Door de vangstok raakte hij zo in paniek dat hij zich klem draaide in het touw wat ik om zijn nek had gedaan. Super zielig. Vervolgens ben ik heel snel met hem gaan wandelen, toen ontspande hij en kon

Stap voor stap een hond vangen1 Kijk goed naar het gedrag/lichaamstaal van de hond2 Bekijk de omgeving, is er een drukke weg of uitgestrekt weiland?3 Overleg (voorbereiding is the key!) met je collega dierenhulpverlener hoe jullie te

werk gaan4 Schakel een professional in of ga zelf aan de slag5 Ga op gelijke hoogte van de hond zitten, weliswaar op afstand! Of blijf met je

armen over elkaar met je rug naar de hond toe staan als je het niet vertrouwt, bijvoorbeeld bij een onrustig blaffende hond

6 Benader de hond het liefst zijwaarts, heel rustig, langzaam en met veel geduld, probeer zo vertrouwen te winnen

7 Kijk de hond nooit recht in de ogen aan, maar kijk een beetje over of langs zijn kop8 Gebruik snoepjes om de hond te lokken9 Als je de hond aan je hand laat ruiken, doe dit dan met vlakke hand of vuist.10 Spreek de hond aan met rustige lage stem, of zing een liedje (Berend Botje)11 Maak gebruik van een sliplijn12 Besluit je om het dier vast te pakken, doe dit dan vanaf de zijkant bij de hals, zodat

de hond je niet kan bijten. Ga heel bewust te werk, want je hebt vaak maar een kans, dus denk goed na

13 Laat de hond een paar minuten even rustig bijkomen, bijvoorbeeld achter in de ambulance.

Piet Hellemans (dierenarts), Renée Hendriks (dierenartsassistente) en Rosalinde Pols (coördinator opleidingen) vormen samen team VET.

Rosalinde Pols met een op straat gevonden pup.

Foto

: Sas

kia

Bak

ker

Foto

gra

fie

ik een sliplijn bij hem om doen en een beetje vertrouwen winnen. Als de hond niet zo snel van de plek waar hij zat, weggehaald moest worden, had ik het waarschijnlijk anders aangepakt. Een hond naar een vangkooi lokken met lekker ruikend natvoer is wel een goede optie. Maar hier moet je de tijd voor nemen en dat hebben wij bij de dierenambulance niet altijd. In zo’n geval schakelen wij dan Dogsearch in”, legt de dierenhulpverleenster uit.

Stijging vermiste hondenRosalinde heeft het vangen van honden geleerd bij de dierenambulance, door ervaring, maar ook door kennis van de samenwerkende partners die lezingen hebben gegeven bij de dierenambulance. Dit soort lezingen zijn erg zinvol, want volgens Rosalinde is honden vangen echt iets wat je van de professionals moet leren. Ze is blij met de opgedane kennis en ervaring, want ze merkt dat loslopende honden een bijna wekelijks terugkerend fenomeen is. “Het komt in onze omgeving heel vaak voor dat een hond ontsnapt is of gewoon is gaan dwalen. En in een stedelijk gebied als

Amsterdam is dit heel gevaarlijk. De hond moet eigenlijk altijd zo snel mogelijk terug naar de eigenaar.” Daarnaast voorziet Rosalinde een stijging van loslopende honden voor de toekomst. Volgens haar kan de sterke stijging van import van buitenlandse honden ervoor zorgen dat er meer meldingen van vermiste en gevonden honden komen. “Er is een duidelijk verschil te zien in het gedrag tussen onze Nederlandse ‘huis’-hond en de buitenlandse rescuehond en broodfokhond. Deze honden zijn vaak niet of een stuk minder benaderbaar en ze vertonen vaak vluchtgedrag uit angst. Bij dit soort honden is het van cruciaal belang dat ze binnen de eerste uren van vermissing gevangen worden, want dan is het vangpercentage het grootst, omdat ze dan nog niet in hun overlevingsmodus zitten. Zodra ze weer die verwilderde blik over zich heen hebben, dan kan het dagen, weken of zelfs maanden duren voordat ze weer goed benaderbaar zijn.” Rosalinde adviseert in dergelijke gevallen altijd een professional in te schakelen.

Honden vangen op KaapverdiëHaar kennis en ervaring wil Rosalinde ook graag inzetten in het buitenland, ze gaat dit jaar met stichting ‘Een Hond Een Vriend’ naar Kaapverdië om daar honden te vangen om deze vervolgens te laten castreren. Rosalinde: “Natuurlijk is het honden vangen daar wel van een heel andere orde, dat gaat om vooral wilde honden die helemaal niet gewend zijn aan mensen. Ik kijk er enorm naar uit om dit te mogen doen. We werken daar voornamelijk met schepnetten en vangkooien.” Hoe ze zich voorbereid? Heel veel filmpjes kijken op Youtube, meelopen met professionele hondenvangers van de LID (Landelijke Inspectie Dienst) en Dogsearch Nederland én vooral niet bang zijn! Dat laatste is een tip die ze graag aan alle dierenhulpverleners mee wil geven: “Wees niet bang en bedenk waarvoor je de hond vangt. Ben je toch bang? Laat het dan aan een professional over. Eigen veiligheid en van het dier staat altijd voorop!”.

Meer weten over het project op Kaapverdië? Kijk op www.eenhondeenvriend.nl

50 #SAMENVOORDIEREN

HONDEN VANGEN

NIET doen bij een loslopende hond

Met een grote groep de hond proberen te vangen Roepen, dit mag alleen de eigenaar doen Over de hond heen buigen, dit voelt als agressie Een vangpoging in de buurt van een drukke weg Achter de vermiste hond aan rennen/fietsen Nooit insluiten waar het niet veilig is

WEL doen bij een loslopende hond

Op gepaste afstand de hond volgen zodat de hond het niet doorheeft

Gegevens eigenaar achterhalen Melding van vermissing noteren soort hond, beharing, kleur, geslacht, kleur halsband, bijzonderheden, etc. en doorgeven aan Amivedi/mijndieriszoek.nl

Vermissing plaatsen op social media Sliplijn meenemenWees voorzichtig met een gespannen hond, aai deze niet. Je herkent een

gespannen hond aan: gapen, lippen likken, trillen, haren omhoog, staart gespannen of tussen de benen.

http://www.eenhondeenvriend.nl

#SAMENVOORDIEREN 51

Debbie & Dirk Kunnen hun ogen niet geloven!

Voor alle beneficianten nog eens € 2.000,- En ook nog eens heel veel droomcheques!Het is misschien wel 1.500.000! Extra hé!

# samenvoordierenDankzij de gulle giften in 2020 kunnen er extra veel dieren geholpen worden!

Wat een geld he Debbie.Hoeveel is het wel niet?

Start óók met het inzamelen van mobiele telefoons & cartridges en help dieren in nood!

Meer weten? Kijk op DierenLot.nl!

NIEUW!DOE MEE!

Lever ook jouw oude mobieltje of cartridge in!Let op de grote Eeko inzamelboxen, ook bij jou in de buurt. Kijk voor alle inleverinformatie op www.DierenLot.nl

Inzamelbox aanvragen voor jouw dierenhulporganisatie of bedrijf? Meld je aan en wordt erkend inzamelpunt! Mail naar: [email protected]

& cartridges en help

Lever ook jouw oude mobieltje of cartridge in!

DIE-0425_206x122_Eeko_01.indd 1DIE-0425_206x122_Eeko_01.indd 1 11-03-21 10:0111-03-21 10:01

2 #SAMENVOORDIEREN #SAMENVOORDIEREN PB

Dierenhulpverlening draait om duizenden vrijwilligers die door weer en wind op pad gaan om dieren in nood te helpen. Wil jij ook eens

zo’n bikkel in het zonnetje zetten? Geef hem of haar nu op!

www.DierenLot.nl

19 mei 2021: Dag van de Dierenhulpverlener

#samenvoordieren

Iemand in gedachten? Nomineren doe je zo!Stuur de naam, naam organisatie, contactgegevens en dé reden

waarom jouw dierenhulpverlener in het zonnetje gezet moet

worden naar: [email protected]

Nomineer vóór 30 april 2021

DIE-0425_230x280_DVDDH_01.indd 1DIE-0425_230x280_DVDDH_01.indd 1 11-03-21 09:5511-03-21 09:55

VAKBLAD Dieren hulp verlening · Dieren beschermen, ik doe het mijn hele leven al. Daarom ben ik nu...

Documents

Transcript of VAKBLAD Dieren hulp verlening · Dieren beschermen, ik doe het mijn hele leven al. Daarom ben ik nu...