Opm

aak:

Pix

el:ID

, cre

atie

ve g

rafis

che

vorm

gevi

ng e

n dr

ukw

erk,

Rot

terd

am

Illus

trat

ies:

Aah

!Com

ics

| Illu

stra

tiesh

op, R

otte

rdam

Pixe

l:ID

| C

reat

ieve

Gra

fisch

e vo

rmg

evin

g, w

ww

.pix

elid

.nl

1

Sam

Sam

www.nieuwsbegrip.nl

VAKANTIEBOEK 2015

B&

2

Zoek het rijtje woorden dat hieronder staat in de

woordzoeker. Streep de gevonden woorden door.

Let op:

De woorden staan van boven naar beneden, van links

naar rechts en schuin in de woordzoeker. Een letter kan

bij meerdere woorden gebruikt worden. De woorden

kunnen ook achterstevoren staan!

Heb je alle woorden gevonden en doorgestreept?

Dan blijft er een korte zin over.

Schrijf de zin hier op:

BIOSCOOP

CARAVAN

COMPUTEREN

FEEST

HOTEL

KAMPEREN

LOGEREN

PATAT

SLIPPERS

TENT

TRIPJES

VAKANTIEHUIS

VAREN

VRIENDEN

VRIJETIJD

WANDELEN

WATERIJS

WINKELEN

ZONNEBRIL

ZONNEN

Welkom!De vakantie is weer begonnen. Sam en Suus gaan er samen op uit. Ga ook mee en help Sam en Suus met verschillende opdrachten en spelletjes.

Z O N N E N A V A R A C J L N E R E P M A K O P S V E N E R E G O L O S N R R T A T A P I O J W E I E I O E P R C I A S L E T P J H B S R N E I E N U T P E O E D J F E K D P E N I T E P E I V N E M N B A L I E K A B I N O T W E R S J R E N W Z C V N T T R E D I J S I U H E I T N A K A V

Sam

Woordzoeker

3

Op de volgende bladzijden vind je wat opgaven uit Nieuwsrekenen. Nieuwsrekenen is rekenen

met het onderwerp van Nieuwsbegrip. De rekenopgaven in dit vakantieboek hebben te maken

met Donald Duck.

Al heel lang is de Donald Duck een populair weekblad in Nederland. Dit jaar bestaat het

tijdschrift 63 jaar en nog steeds wordt het door heel veel mensen gelezen. De Donald Duck gaat

voorlopig dus nog niet met pensioen.

In 1952, toen de eerste editie uitkwam, kreeg je hem gratis bij de Margriet, een

vrouwentijdschrift dat ook nu nog bestaat. Later dat jaar kon

je de Donald Duck voor 15 cent per week lezen. Dat zou

nu omgerekend 0,07 eurocent zijn!

Tegenwoordig kost het blad € 2,50 in de winkel en

€ 1,89 als je een jaarabonnement hebt.

Rekenen in Duckstad!

OPGAVE 1

1a

1b

1c

Hoeveel kostte de Donald Duck per jaar in 1952?

Hoeveel ben je nu per jaar kwijt als je de

Donald Duck elke week in de winkel koopt?

Hoeveel goedkoper ben je per jaar uit als je een jaarabonnement neemt in plaats van elke

Donald Duck los in de winkel te kopen?

Een vrolijk weekblad

4

Het Amerikaanse tijdschrift Forbes heeft een lijst uitgegeven met daarin de rijkste fictieve

(verzonnen) personen ter wereld. In 2011 was Dagobert Duck nog de rijkste eend ter wereld.

Gek genoeg stond Dagobert in 2012 niet meer in de lijst. Govert Goudglans, zijn grote rivaal,

heeft al het geld van Dagobert Duck gewonnen in een wedstrijd die zij hebben gehouden.

Dagobert verklaarde dat Govert vals gespeeld had en dat hij het er niet bij liet zitten. Inmiddels

staat hij dus gelukkig weer op nummer 1…

Hieronder zie je delen van de Forbeslijst van 2011 en 2012.

OPGAVE 2 Dagobert Duck, de rijkste eend ter wereld?

2a

2b

2c

Hoeveel geld had Govert Goudglans voordat hij al het geld van Dagobert Duck won?

In 2012 staat de draak Smaug uit ‘De Hobbit’ op de eerste plaats in de lijst. Hoeveel biljoen

dollar heeft hij meer dan Govert Goudglans?

In 2011 stond Smaug ver onder Dagobert Duck in de lijst. Wat is het verschil in vermogen

(geldbezit) tussen Dagobert en Smaug in dat jaar?

2011 2012Personage

Dagobert Duck

Carlisle Cullen

(uit Twilight)

Smaug

(draak uit De Hobbit)

Bruce Wayne

(Batman)

Meneer Monopoly

Bezit in dollars

44,1 biljoen

36,2 biljoen

8,6 biljoen

7 biljoen

2,6 biljoen

Personage

Smaug (draak uit De Hobbit)

Govert Goudglans

Carlisle Cullen (uit Twilight)

Bruce Wayne (Batman)

Meneer Monopoly

Bezit in dollars

62 biljoen

51,9 biljoen

36,3 biljoen

6,9 biljoen

2,5 biljoen

5

Disneyland Parijs

Een plaats waar bekende Disneyfiguren zoals

Donald Duck te zien zijn, is in Disneyland Parijs.

Sommige Disneyfiguren zijn al heel oud: Mickey

en Minnie Mouse zijn geboren in 1928, Pluto in

1932, Donald Duck in 1934 en Kwik, Kwek en

Kwak in 1938.

Er zijn ook jongere Disneyhelden: Buzz Lightyear

komt uit 1995 en prinses Elsa is geboren in 2013.

Het hele gebied van Disneyland is wel 19 km²

groot. Dat is zo’n 20% van de totale omvang van

Parijs. In het Disneygebied staan onder andere

de themaparken, hotels en een golfterrein. Het

Disneypark zelf is 566 000 m² groot.

OPGAVE 3

3a

3b

3c

Hoeveel jaar is Mickey Mouse ouder dan

Donald Duck? En dan Elsa?

Wat is de oppervlakte van Parijs?

Hoeveel keer ongeveer past het

Disneypark in het hele gebied van

Disneyland?

Schat je antwoord.

6

Zoek de 14 verschillen

Sam

Sam

7

Wat weet je nog over de onderwerpen uit de lessen Nieuwsbegrip van dit jaar? Schrijf de

antwoorden op de vragen in de vakjes. Als je alle vragen goed hebt verschijnt in de dikgekleurde

vakjes een woord.

Plaatje bij vraag 2

1. Wat voor soort winkel is V&D?

2. Welke vogel werd het meeste geteld tijdens de Tuinvogeltelling? Je ziet

hem onderaan deze pagina op een afbeelding.

3. Uit welk land komt Malala, de winnaar van de Nobelprijs voor de vrede?

4. In welk werelddeel brak de besmettelijke en gevaarlijke ziekte ebola uit?

5. In welke stad in Zeeland is de zeeheld Michiel de Ruyter geboren?

6. Welke oranje groentesoort zien we veel bij Halloween?

Het antwoord is:

Nieuwsquiz

1.

2.

3.

4.

5.

6.

8

OPDRACHTWelk schilderij is jouw favoriet en waarom?

Bekijk de drie schilderijen hieronder. Schrijf daarna op de volgende

bladzijde een korte overtuigende tekst over jouw favoriete schilderij.

Uit de Kunst

1. Vincent van Gogh – Sterrennacht (1889)

3. Johannes Vermeer –

Meisje met de parel (1666)

2. Karel Appel – Smile (1950)

9

In een overtuigende tekst geef je je mening: je zegt wat je ergens van vindt. Je zegt in een

overtuigende tekst ook waarom je dat vindt. Je noemt dat een argument. Door argumenten te

geven wordt je mening duidelijker en kun je anderen overtuigen om het met je eens te zijn.

Om je mening op te schrijven kun je deze woorden gebruiken:

- Ik vind …

- Mijn mening is…

Om argumenten op te schrijven kun je bijvoorbeeld deze woorden gebruiken:

- want, omdat, een reden is dat…

- mijn belangrijkste argument is…

- een andere reden waarom ik dit vind is…

- verder, ook…

Aan het einde van de tekst schrijf je nog een keer heel duidelijk je mening.

Hierbij kun je deze woorden gebruiken:

- Dus…

- Daarom…

Schrijf nu in een korte overtuigende tekst welk schilderij je het mooist of leukst vindt en waarom.

Probeer in je tekst de lezer (bijvoorbeeld je vader of moeder) te overtuigen van jouw mening.

Ik vind het schilderij van het mooist omdat…

UitlegSam

!

Wil je leren hoe je verschillende soorten teksten kunt schrijven? Doe dan de Nieuwsbegrip Schrijflessen.

10

Het is onmogelijk om jezelf te kietelen. Zelfs

als je heel gevoelig bent voor kietelen, kan

je jezelf nog niet kietelen. Dit komt omdat de

hersenen het gekietel kunnen voorspellen,

bijvoorbeeld doordat je met je vingers naar

de plek beweegt waar je wilt gaan kietelen.

Omdat je hersenen van tevoren weten wat

er gaat gebeuren en op welke plaats, zal je

er nooit zo op reageren als wanneer iemand

anders je zou kietelen.

Bessen bestaan uit een pit (het zaadje)

met daaromheen het zachte vruchtvlees.

Bij de meeste bessen zit het gif niet in het

vruchtvlees maar in de pit zelf. Vogels slikken

de bes helemaal door. De pit wordt in de

buik van de vogel niet verteerd, maar blijft

heel. Later poept de vogel de giftige pit weer

uit. Mensen kunnen deze giftige bessen niet

eten. Onze maag verteert niet alleen het

vruchtvlees maar ook de pit. Zo komt het gif

in ons lichaam en worden we ziek.

Van alle soorten snoep is drop in Nederland

het populairst. Meer dan twintig procent

van alle verkochte snoep is drop. Daarbij

gaat het om alle soorten bij elkaar, zoals

boerderijdrop, muntendrop, honingdrop,

laurierdrop, Engelse drop, dropsleutels,

trekdrop, zoute schuinen etc. Nederlanders

zijn er dol op! Op een goede tweede plaats

komt kauwgom. Winegums, fruitgums,

gomballen en andere snoepjes met ‘gom’

staan op de derde plaats.

In het bloed van mensen zitten stoffen die

vrouwtjes nodig hebben om eitjes te kunnen

maken. Mannetjesmuggen overleven met de

nectar van muggen.

Bij vrouwen is ongeveer de helft van het

lichaam water. Bij mannen is dat nog iets

meer, zo’n 65%. Een lichaam van een baby

bevat zelfs nóg meer water: wel 75%! Dit

betekent dus dat iemand die 40 kilo weegt, uit

ongeveer 20 tot 26 liter water bestaat. Elke

dag raak je een deel van al dat water kwijt.

Bijvoorbeeld als je moet zweten tijdens het

sporten of als het warm weer is. Ook raak

je een deel van het water kwijt via je plas.

Daarom moet je genoeg drinken.

Wist je dat…

Sam

… vogels niet ziek worden van giftige bessen?

… je jezelf

niet kunt kietelen?… drop het lievelingssnoep is

van Nederlanders?

… alleen vrouwtjesmuggen

prikken?

… je voor de helft

uit water bestaat?

11

In een rebus worden plaatjes gebruikt om woorden uit te beelden. Maar je moet iets in het woord

veranderen zodat er een nieuw woord ontstaat. Bijvoorbeeld een letter in een andere letter

veranderen, een letter toevoegen of een letter weghalen. Kun jij deze rebus oplossen?

Welke zin krijg je als je alle woorden achter elkaar plakt?

Kun jij deze raadsels oplossen?

Rebus

Raadsels

(dit woord blijft zoals het is)

-e

u = n k = z

+k

+et i = e-g

d = fw = m

-ub

Welke letter van het alfabet kun je drinken?

Ik zit vol met gaten

maar kan toch als

geen ander water

vasthouden.

Wat ben ik?

Zeg mijn naam en ik

verdwijn. Wie ben ik?

Dit donkere ding gaat altijd

met je mee. Soms zie je het,

soms niet. De ene keer zie

je het links van je, de ander

keer rechts, dan voor je en

dan weer achter je. Wat is

dit mysterieuze ding?

Welke plant is dodelijk

als je er te lang onder zit?

Ik ben van jou, maar andere mensen gebruiken het meer dan jezelf. Wat ben ik?

12

De Nederlandse Krokettenoorlog (2012 - ?)

De kroket is een typisch Nederlandse snack die in ons land wordt gefabriceerd door slechts een

klein aantal bedrijven. De concurrentie tussen deze bedrijven is zo heftig dat er zelfs over een

krokettenoorlog wordt gesproken.

Kroketten in soorten

De kroket – de klassieke vleeskroket voor

alle duidelijkheid – is een van de populairste

Nederlandse snacks. Waarom is de kroket

zo populair? Omdat je hem op verschillende

manieren kunt eten: los, bij de maaltijd, of

op een broodje. Iedere kroketfan heeft zijn

eigen voorkeur. Wat we in ieder geval zeker

weten, is hoeveel kroketten er in Nederland

gefabriceerd worden. Dat zijn er namelijk 300

miljoen (in 2012).

Producenten van kroketten

Wie maakt die kroketten? In

Nederland opereren twee echt grote

krokettenproducenten. Ze heten Ad van

Geloven en Royaan, twee namen waarvan

je waarschijnlijk nooit gehoord hebt. Maar

Ad van Geloven maakt Mora-snacks en

Royaan is van de Kwekkeboom- en Van

Dobbenkroketten. En die namen klinken de

Nederlandse kroketliefhebber waarschijnlijk

heel bekend in de oren. Ze bereiden trouwens

niet beide dezelfde kroket. Ad van Geloven

maakt de slagerskroket, die uit draadjesvlees

bestaat en vooral geliefd is in Zuid-Nederland,

terwijl de banketbakkerskroket, met een

vulling van blokjes vlees in een romige ragout,

bekend is van Van Dobben.

De oorlog

Ad van Geloven wil groter worden. In 2012

wilde hij Royaan overnemen, maar dat kon niet

doorgaan omdat de NMa er een stokje voor

stak. Van de NMa mochten Ad van Geloven

en Royaan alleen samengaan als de Van

Dobben-kroketten uit de supermarkten zouden

verdwijnen. Want anders zou het bedrijf zo

groot worden dat er geen concurrenten meer

zouden zijn. Dat zou op een monopolie gaan

lijken en dat is nadelig voor klanten.

Luxe kroketten

Nu gooit Ad van Geloven het over een andere

boeg. Hij brengt luxe kroketten en extra grote

bitterballen op de markt onder de naam

‘Bourgondiër’. Daarvan hoopt hij er zo veel van

te verkopen dat hij een nog grotere concurrent

wordt van Royaan. Verder wil hij ook in het

Verre Oosten snacks gaan verkopen. De

krokettenoorlog is dus nog niet afgelopen…

Bronnen: www.z24.nl, www.marnixcollege.nl, europa-nu.nl, wikipedia, www.rijksoverheid.nl

NMa:

De NMa (Nederlandse Mededingings

Autoriteit) let op of er geen oneerlijke

concurrentie in Nederland ontstaat.

Bedrijven mogen bijvoorbeeld niet

onderling afspreken voor welke prijs ze

iets verkopen. Ook wil de NMa voorkomen

dat een product in Nederland maar bij één

bedrijf te koop is. Als maar één bedrijf een

product verkoopt heet dat een monopolie.

(De NMa heet sinds 1 april 2014 ACM.)

13

Vragen over de tekst

Ad van Geloven

Van Dobben

Ad van Geloven

Royaan

Mora

Van Dobben

Kwekkeboom

In de tekst kom je verschillende namen tegen: Ad van Geloven, Royaan, Mora, Van

Dobben, Kwekkeboom. Wie hoort bij wie? Vul het schema verder in. Er kan ook een

hokje leeg blijven.

2a 3a

1

2b

3b

2c

De tekst gaat over concurrentie tussen

krokettenfabrikanten. Bij bijna elk

product zijn er bedrijven die elkaar

beconcurreren.

Welke concurrenten zijn er op de markt

van speelgoedwinkeliers?

Welke Nederlandse concurrenten heeft

de Efteling als pretpark?

Doe je aan sport? Wie is dan je grootste

concurrent?

Ad van Geloven wil in het Verre Oosten

snacks gaan verkopen.

Welke landen liggen in het Verre Oosten?

Noem er minstens twee.

Welke snacks zou jij verkopen in het

Verre Oosten?

14

Een lekker kroketje

Met Nieuwsbegrip Financieel leer je

meer over onderwerpen die met geld

te maken hebben. De lessen zijn gratis

te downloaden voor scholen die een

Nieuwsbegripabonnement hebben.

5

4

6

Hoeveel kroketten eet de gemiddelde Nederlander ongeveer per jaar? (Afronden op een

heel getal, zonder cijfers achter de komma.)

Wanneer vond op de Nederlandse markt de grootste groei plaats?

Tussen 2011 en 2012

Tussen 2012 en 2013

Met hoeveel procent is de Belgische krokettenmarkt gegroeid van 2011 naar 2013?

(Afronden op hele procenten, zonder cijfers achter de komma.)

In de tekst heb je kunnen lezen dat de Nederlandse bevolking heel graag een kroket eet.

De bijna 17 miljoen inwoners van Nederland eten ongeveer 300 miljoen kroketten per

jaar.

De Nederlandse markt is ondanks de crisis gegroeid van € 868 miljoen in 2011 naar

€ 946 miljoen in 2012 en vervolgens naar € 968 miljoen in 2013.

In België is de krokettenmarkt gegroeid van € 343 miljoen in 2011 naar € 365 miljoen in

2012 en € 382 miljoen in 2013.

Bron: www.ssz.nl

15

Hieronder zie je foto’s van de onderwerpen van Nieuwsbegrip van dit jaar. Weet jij nog welke foto

bij welk onderwerp hoort? Zet de letter van de juiste foto bij het juiste onderwerp. Als je het goed

doet lees je (van boven naar beneden) een woord dat te maken heeft met de vakantie!

Fotoquiz

Letter:

Val van Berlijnse muur 25 jaar geleden

Ontsnapte cobra in Nederland

200 jaar Prinsjesdag

Tyfoon op de Filippijnen

Tuinvogeltelling

Vogelgriep in Nederland

Bosbranden in Australië

C

G

PI

AM

N

16

Recept voor wortelkoekjes(12 stuks)

Ingrediënten

1 bos worteltjes

25 gram bieslook

75 gram gezouten

cashewnoten

3 eieren

50 gram bloem

6 eetlepels olijfolie

peper

Duur 35 minuten

Bereidingswijze

• Trek het groen van één bos worteltjes en

snijd een stukje van de boven- en onderkant

van de worteltjes. Rasp de worteltjes en doe

ze in een grote kom.

• Knip de verse bieslook boven de kom in

stukjes. Maal de gezouten cashewnoten

in een keukenmachine. Doe die ook bij de

worteltjes met een beetje peper.

• Laat de oven warm worden op 150º C. Doe

drie eieren en 50 gram bloem in een andere

kom.

• Mix het met een garde glad en doe het bij de

wortelmix. Roer alles met een lepel door.

• Maak je handen een beetje nat. Neem een

handje wortelmix en kneed allemaal koekjes

van ongeveer 6 cm. Door je natte handen

plakt het niet.

• Verhit 6 eetlepels olijfolie in een koekenpan

en leg er zo veel mogelijk koekjes in. Bak de

koekjes ongeveer 3 minuten aan de ene en 3

minuten aan de andere kant.

• Haal ze uit de pan en leg ze in de oven zodat

ze nog even warm blijven. Bak ondertussen

de overgebleven koekjes op dezelfde

manier.

UitlegIn een instructietekst krijg je aanwijzingen om iets te doen. De instructies moet je

goed lezen, om te weten wat je moet doen of hoe je iets moet doen.

Een instructietekst heeft vaak korte

zinnen, die beginnen met een instructie-

woord. Hierdoor weet je snel wat je moet

doen. Bijvoorbeeld:

- Pak …

- Neem …

- Leg …

Er zijn verschillende soorten

instructieteksten. Bijvoorbeeld:

- een gebruiksaanwijzing

- een handleiding

- een recept

- regels

- tips en adviezen

Wil je meer leren

over de verschillende

tekstsoorten? Doe dan de

leesles Andere tekstsoort

op Nieuwsbegrip XL.

17

Hieronder staat een zin. Maar deze zin is nog niet af. Jij hebt de opdracht om deze zin op een zo

leuk, grappig of origineel mogelijke manier af te maken. De schrijver van de beste slagzin wint

een megataart voor de hele klas!

Bedenk een slagzin en win een megataart!

Stuur je slagzin voor 1 juni 2015 naar prijsvraagnieuwsbegrip@cedgroep.nl

Vergeet dit er niet bij te zetten:

• je naam

• je leeftijd

• de naam van je school

• het adres van je school

• in welke groep je zit

• dat je meedoet met de slagzin voor

het ‘Vakantieboek niveau B’

In week 24 maken we bekend wie er gewonnen heeft!

Nieuwsbegrip doe ik elke week...

18

Verboden in te kleuren

19

Woordzoeker

Rekenen in Duckstad

Opgave 1

1a.

1b.

1c.

Opgave 2

2a.

2b.

2c.

Opgave 3

3a.

3b.

3c.

Nieuwsquiz

Rebus De zin die overblijft is: Ik hoef mijn wekker niet te zetten.

Ongeveer 33 tot 35 keer

(566 000 m² = 0,566 km². 19 km² ÷ 0,566 km² is ongeveer 33 tot 35 keer).

Ongeveer 95 km² (19 km² is 20% van de oppervlakte van Parijs. 100% van de

oppervlakte van Parijs is dan 5 x 19 km² = 95 km²).

Mickey is 6 jaar ouder dan Donald Duck en 85 jaar ouder dan Elsa.

(Mickey komt uit 1928, Donald komt uit 1934 en Elsa komt uit 2013. 1934 - 1928 = 6

en 2013 - 1928 = 85)

1 35,5 biljoen (44,1 biljoen – 8,6 biljoen = 35,5 biljoen)

0,1 biljoen (62 biljoen – 51,9 biljoen = 10,1 biljoen)

7,8 biljoen (51,9 biljoen – 44,1 biljoen = 7,8 biljoen)

€ 31,72 (een jaar los in de winkel kopen kost € 130. 52 weken x € 1,89 als

abonnementsprijs = € 98,28. € 130 - € 98,28 = € 31,72)

€ 130,- (52 weken x € 2,50 = € 130,-)

€ 3,64 of fl 7,80, dit is het bedrag in ouderwetse guldens. (52 weken x € 0,07 = € 3,64

of 52 weken x 15 cent = fl 7,80)

De zin die overblijft is:

Joepie ik ben vrij.

Antwoorden

Sam

1.

2.

3.

4.

5.

6.

WARENHUIS

HUISMUS

PAKISTANAFRIKA

VLISSINGENPOMPOEN

20

Raadsels

Nieuwsbegrip

Financieel

1.

2a.

2b.

2c.

3a.

3b.

4.

5.

6.

Fotoquiz het woord is: camping

11%

tussen 2011 en 2012

18 kroketten

eigen antwoorden.

o.a. China, Cambodja, Korea, Thailand, Vietnam, Japan, Filippijnen.

Eigen antwoord van de leerlingen

Attractiepark Slagharen, Avonturenland Hellendoorn, Walibi World, Duinrell,

Toverland, Drievliet, Plopsaland Coevorden, Julianatoren

Bart Smit, Intertoys, Blokker,Toys2Play, Marskramer, Toys ‘R Us

Ik zit vol met gaten maar kan toch als geen ander water vasthouden. Wat ben ik?

een spons

Zeg mijn naam en ik verdwijn. Wie ben ik?

stilte

Dit donkere ding gaat altijd met je mee. Soms zie je het, soms niet. De ene keer zie

je het links van je, de ander keer rechts, dan voor je en dan weer achter je. Wat is dit

mysterieuze ding?

je eigen schaduw

Welke letter van het alfabet kun je drinken?

T (thee)

Ik ben van jou, maar andere mensen gebruiken het meer dan jezelf. Wat ben ik?

je naam

Welke plant is dodelijk als je er te lang onder zit?

een waterlelie

Antwoorden

Ad van Geloven

Mora

Royaan

KwekkeboomVan Dobben