Updates in dermatologie - Mtouchmtouch.be/wp-content/uploads/2017/08/SKIN-CARE-WEB.pdf · 22-7-2017...

31
22-7-2017 1 Updates in dermatologie Dr. Sven Lanssens Menu van vandaag 1/ huidkanker 2/ Psoriasis 3/ Urticaria 4/ Acute verwondingen Menu van vandaag 1/ huidkanker 2/ Urticaria 3/ Atopisch eczeem 4/ Acute verwondingen De zon en de huid Verbranden Euromelanoma

Transcript of Updates in dermatologie - Mtouchmtouch.be/wp-content/uploads/2017/08/SKIN-CARE-WEB.pdf · 22-7-2017...

22-7-2017

1

Updates in dermatologie

Dr. Sven Lanssens

Menu van vandaag

1/ huidkanker

2/ Psoriasis

3/ Urticaria

4/ Acute verwondingen

Menu van vandaag

1/ huidkanker

2/ Urticaria

3/ Atopisch eczeem

4/ Acute verwondingen

De zon en de huid

Verbranden Euromelanoma

22-7-2017

2

Hoe kijken bij jezelf…Waar moet je naar zoeken: 3 grotetypes

Actinische keratose Actinische keratose

Actinische cheilitis Actinische keratose

• Lokale therapie: – Cryotherapie

• Veld therapie:

– Imiquimod

– 5-FU

– Photodynamisch therapie

– Acitretine

– Ingenol mebutate

22-7-2017

3

Reacties behandeling- imiquimod Reacties behandeling- Ingenol mebutate

Reacties behandeling- Ingenol mebutate Reacties behandeling- Ingenol mebutate

Photodynamische therapie Ziekte van Bowen

22-7-2017

4

Spinocellulair carcinoom Spinocellulair carcinoom

3 grote typesBasocellulair carcinoom– verschillende types

Basocellulair carcinoom Basocellulair carcinoom

• Eerste lijn:• Heelkunde

Andere opties:

Imiquimod

5-FU

Photodynamische therapie

Vismodegib

22-7-2017

5

Reacties op behandeling- imiquimod Non-Melanoma Skin Cancer – Red flags

• Zonbeschadigde huid

• Nieuw (traag) groeiend letsel

• Frequent bloedend/korstje

• ‘Het wil maar niet genezen’

3 grote types Melanoma

Melanoma Melanoma

22-7-2017

6

Melanoma Lentigo maligna

Risico op invasief melanoom in de VS

1950 1980 1985 1993 2000 2004 2017 2020

1/600

1/250

1/150

1/100

1/74

1/65

1/50

1/40

Presentation Rigel D, AAD 2017

Risico op invasief en in situ melanoom US: 2017

invasive melanoma invasive + in situ melanoma

1/25

1/50

Presentation Rigel D, AAD 2017

Meer dan eenAmerikaan sterftelk uur tengevolge van

melanoom

Presentation Rigel D, AAD 2017

Melanoma

• Eerste lijn: – heelkunde

• Bij metastasering:

– Interferon

– DTIC

– Ipilimumab

– Vemurafinib

22-7-2017

7

Voornaamste risico factoren huidkanker Voornaamste risico factoren huidkanker

Voornaamste risico factoren huidkanker Voornaamste risico factoren huidkanker

Voornaamste risico factoren huidkanker

Het probleem is…

UV

22-7-2017

8

Land met de meeste huidkankers?

2/3

Waarom?

Verband zonexpositie

Skincancer.org

Verband zonexpositie

Paulson et al, JAAD 2011

Spectrum

22-7-2017

9

UVB is 20 maal gevaarlijker…

…. maar we worden aan 20 maal meer UVA blootgesteld

Bescherming

Bescherming met zonnecrèmes Stabilisatie filtersJAAD, 2013

SPF? UVA?

22-7-2017

10

What SPF should we use?

SPF: a matter of blocking and passing through

SPF Blocks UVB UVB gets

through

30 96,7% 3,3%

50 98% 2%

100 99% 1%

x3

Presentation Wang, S; AAD 2017

Te weinig smeren blijft een probleem

Ou-Yang et al, JAAD, 2012

Hoge factor om te compenseren

Frequent smeren om te compenseren

Green et al, J Clin Oncol 2011

Kunnen we het aantal melanomen terugdringen door zonnecrème te smeren?

Kunnen we het aantal melanomen terugdringen door zonnecrème te smeren?

All melanomas invasive melanomas

sunscreen as usual

dialy sunscreen

1 1

0,5

0,27

Green et al, J Clin Oncol 2011

22-7-2017

11

Rol van de apotheker

• Educatie hoe een zonnecrème te gebruiken

• Vergeet de lippen niet

• Sensibiliseer over huidkanker

• Detecteer in een vroeg stadium

• Vind de ‘ideale zonnecrème’ voor Uw patiënt

• Motiveer om de behandeling vol te houden

Menu van vandaag

1/ Huidkanker

2/ Psoriasis

3/ Urticaria

4/ Acute verwondingen

Psoriasis: niet 1 aandoening

Huidziekten.nl

Huidarts.nl

Psoriasis: nagelaantasting

Mddk.com

Huidziekten.nl

Psoriasis: erytrodermie en koëbner

Escholarship.org

Huidziekten.nl

Impact op kwaliteit van leven

Rapp et al, JAAD

22-7-2017

12

Impact op kwaliteit van leven

Novartis

More than meets the eye

Aurangabadkar, IJDVL, 2013

F. Nestlé, NEJMPathofysiologie Pathofysiologie

F. Nestlé, NEJM

Pathofysiologie

INFLAMMATIE VERSNELDE HUIDDELING

Behandelingen

Topische corticosteroïdenVitamine d- analogen

Topische immunomedulatorenteerpreparaten

MethotrexaatCyclosporine

AcitretineFumaarzuur

UVB

PUVA

TNF a- inhibitorenInterleukine inhibitoren

PDE4 remmer

22-7-2017

13

INFLAMMATIE VERSNELDE HUIDDELING

VITAMINE D – ANALOGENACITRETINE

CORTICOSTEROIDEN, TOPISCHE IMMUNOMEDULATOREN,

TEERPREPARATEN, METHOTREXAAT, CYCLOSPORINE, FUMAARZUUR, UVB/PUVA, SMALL MOLECULES,

BIOLOGICALS

Hoe een behandeling kiezen?

TYPE PSORIASISDikke vs dunne plaques

Uitgebreid vs beperkt…

LOCATIE PSORIASISLichaam

Behaarde hoofdhuidGenitaal

TYPE PATIENTCo-morbiditeiten

Co-medicatieJob

Zwangerschapswens

….

Plaque psoriasis Lokale therapieën

KLASSE DCI Specialiteiten Te onthouden

Dermocorticoïden Taperen: niet plots stoppen – risico flare

Na applicatie de handen goed wassen (tenzij handen te behandelen zijn!)

Sterkte aangepast aan locatie

Galeniek aangepast aan locatie

Zeer sterk Clobetason p,

Betamethason dp

Clarelux, Clobex, Dermovate,

Diprolene, Diprosone

Dikkere letsels, fors inflammatoir

Matig sterk tot sterk Amcinonide, betamethason v,

diflucortilon, fluticasone p,

hydrocortison b,

methylprednisolone a,

mometason f, Clobestason b,

flumetason p, triamcinolone a

Advantan, Amicla, Betnelan V,

Cutivate, Elocom, Locoïd, Nerisona,

Delphi, Eumovate, Locacortene

Applicatie op het gezicht, de plooien

Licht Hydrocortison a Cremicort, Panocort Idem (weinig van toepassing bij psoriasis

Lokale therapieën

KLASSE DCI Specialiteiten Te onthouden

Corticosteroïden + salicylzuur

Bethamethason +

Salicylzuur

Flumethason p + Salicylzuur

Diprosalic

Locasalen

Psoriasis met sterke hyperkeratose

Bij zuigelingen en jonge kinderen vermijden

Niet associëren met vit. D-analogen

Vit. D-analogen Tacalcitol Curatoderm Lichte tot matige plaque psoriasis

CI: Calciummetabolisme

(Niet gebruiken bij kinderen jonger dan 12 jaar)

Corticosteroïden + Vit. D-analogen

Bethamethason dp +

Calcipotriol

Dovobet

Xamol

(Niet gebruiken bij kinderen jonger dan 12 jaar)

Verschillende galenieken!

Psoriasis capitis

Huidziekten.nl

Huidarts.nl

22-7-2017

14

Psoriasis guttata

Huidziekten.nl

Huidarts.nl

PUVA

PUVA

(Psoralenen + UVA)

Methoxsalen Mopsoralen Niet gebruiken jonger dan16 jaar

Teratogeen

CI: Lichtgevoelige huidziekten, ernstige nier- en leverinsufficiëntie.

Zich niet blootstellen aan de zon

Een zonnebril dragen gedurende de volgende 12 uur en dekkende kleding gedurende de volgende 24 uur

KLASSE DCI Specialiteiten Te onthouden

Wat met matige tot ernstige psoriasis?

Escolarschip.org

Systeemtherapie

KLASSE DCI Specialiteiten Dient onthouden te worden

Antitumor METHOTREXAAT

(foliumzuuranaloog)

Methotrexaat,

Ledertrexate,

Emthexate, Metoject

(Uitsluitend voor gebruik bij volwassenen)

Noodzaak van effectieve anticonceptie

1x/week.Suppletie met foliumzuur, maar niet gelijktijdig, minstens

5mg/weekVitamine B12 spiegel!

Immunomodulatoren CICLOSPORINE Neoral, Sandimum De bloeddruk controleren

Een goede mondhygiëne aanraden om hypertrofie van

het tandvlees te voorkomen Rekening houden met de aanwezigheid van ethanol

De orale oplossing verdunnen in een glas met koud water

De orale oplossing kan tot twee maanden na opening

worden bewaard

synthetisch derivaatvan vit. A

ACITRETINE Neotigason CI: Zwangerschap en borstvoeding

ernstige nier- en leverinsufficiëntie, ernstige

hyperlipidemieRegelmatige controle van de leverfunctie en het

lipidengehalte(Het dragen van contactlenzen afraden)

Niet zwanger worden tot 2 jaar na stop behandeling!!

Opgelet met interacties

Werkzaambestanddeel

Aanvullendgeneesmiddel

Risico van interactie Behandeling

Methotrexaat ASA (indien M > 20 mg/week)

Trimethoprim Probenecidum

Verhoogde hematologische

toxiciteit van methotrexaat

Een andere pijnstiller, antibioticum of

anti-jicht middel gebruiken

Ciclosporine Aliskiren, ACEi, ARB, NSAIDs

Dabigatran en ander NOAC

Statines

Sint Janskruid,

Stiripentol

nefrotoxiciteit

Bloedingsdiathese

Rhabdomyolyse

Daling concentratie CsA

Stijging concentrale CsA

Ander bloeddrukverlagend middel

ACITRETINE Tetracyclines

Vit A en andere retinoïden

Alcohol

Intracraniële hypertensie

Hypervitaminose A verhoogd

risico op teratogeniciteit

Een ander antibioticum gebruiken

Niet associëren met vit. A

Geen alcohol drinken tijdens de

behandeling

EfficacySnelheid Veiligheid

22-7-2017

15

Meer specifieke behandelingen

F. Nestlé, NEJM

Biologicals in psoriasis

Nestlé et al, NEJM, 2009

Remicade ® Humira ® Enbrel ® Stelara ®Cosentyx ®Taltz ®

SecukinumabIxekizumab

Anti-interleukin-17

Human monoclonal

anti IL17A

Effect biological op de kwaliteit van leven

Medscape Education

Snelheid van werkenLangley. N Engl J Med 2014; 371:326-338

Pathofysiologie psoriasis artritis

Nograles et al, Nature Clinical Practice Rheumatology, 2009

Pathofysiologie IBDFava and Danese, World J Gastroenterol. 2011 February 7; 17(5): 557-566

22-7-2017

16

EfficacySnelheid Veiligheid

FAQ biologicals

• Zwangerschap?

• Maligniteiten?

• Infecties?

• Vaccinaties?

• Electieve chirurgie?

Zwangerschap

Zwangerschap – FDA

Yaser et al, J Reumatol 2010; 37, 9-17

Zwangerschap – placentaire transfer

Kane and Acquah, Am J Gastroenterol 2009; 104:228 – 233

maligniteiten

22-7-2017

17

Maligniteiten – intrinsiek risico inflammatoire ziekten

Hanuksela-Svahn et al, JID 2000; 114: 857

Maligniteiten – invloed biologicals

Wolfe and Michaud, Arthritis & Rheumatism, 2007; 56: 2886-2895

infecties

Infecties – invloed anti-TNFa

Bongartz et al, JAMA 2006;295: 2275-2285

Infecties – lokalisaties

Dixon et al, Arthritis and Rheum., 2006; 54: 2368-2376

Infecties - huid

Herpes simplex

Herpes zoster

Verrucae vulgares

Impetigo

Tinea corporisErysipelas

22-7-2017

18

vaccinaties

Vaccinaties - overzicht Rahier et al, Rheumatology 2010;49:1815–1827

Vaccinaties - richtlijn

Rahier et al, Acta Gastroenterol Belg. 2010 73(1):41-5.

Electieve chirurgie

Electieve chirurgie – postoperatieve complicaties

Tauseef et al, World J Gastroenterol 2012 January 21; 18:197-204

Wisselende resultaten!

Wachttijd biologicals

Biological wachttijd

Infliximab (Remicade ®) +/- 4-6 weken

Etanercept (Enbrel ®) +/- 2 weken

Adalimumab (Humira ®) +/- 6-8 weken

Ixekizumab (Talz ®) +/- 9 weken

Ustekinumab (Stelara ®) +/- 12 weken

Secukinumab (Cosentyx ®) +/- 20 weken

22-7-2017

19

Besluit (1)

• Zwangerschap• Bij voorkeur stop, doch indicatie afhankelijk• Vermoedelijk geen probleem

• Maligniteiten• Verhoogde kans op huidkanker jaarlijks dermatologische

follow-up noodzakelijk• Geen biologicals tot 5 jaar disease-free

• Infecties• Verhoogde kans op infecties• Vnl huid- en longinfecties (TBC!)

Besluit (2)

• Vaccinaties:• Geen levende vaccins

• Electieve heelkunde:• Stoptijd productafhankelijk

Small molecules Apremilast (Otezla ®)

Schafer P. Biochemical Pharmacology, Volume 83, Issue 12, 2012, 1583 - 1590

ApremilastPapp. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2013 Mar;27(3):e376-83

Wat kunnen jullie doen?

PSORIASIS IS BEHANDELBAAR

PSORIASIS IS MEER DAN

EEN HUIDZIEKTE ALLEEN

WEES WAAKZAAM VOOR

OPPORTUNISTISCHE

INFECTIES

22-7-2017

20

Luister

•Ga idealiter naar een rustiger en vertrouwelijker omgeving

Herformuleer

•Controleer of de vraag begrepen is.

Stel vragen

•Met WHHAM

Geef raad

•En informeer

Wat kunnen jullie doen? PSORIASIS IN DE APOTHEEK

W•Wie? Voor WIE is het?

H•Hoelang? Sinds wanneer hebt u last van psoriasis?

H•Hoe? Hoe zien de plaques eruit? Waar zitten de plaques?

A•Actie? Hebt u al iets gedaan, of hebt u een dokter gezien?

M

•Middelen? Gebruikt u andere geneesmiddelen? Hebt u last van andere aandoeningen of klachten?

PSORIASIS IN DE APOTHEEK

W• Wie? Voor WIE is het?

Kinderen

• Controleer de voorschriften (dosis gewicht/leeftijd)

Vrouwen

• Onderzoek een eventuele wens van zwangerschap• Controleer het gebruik van goede anticonceptie

Mannen

• Heb aandacht voor de verzwegen invloed op de levenskwaliteit

PSORIASIS IN DE APOTHEEK

W• Voor WIE is het?

H• Hoelang? Sinds wanneer hebt u last van psoriasis?

Golvende verloop psoriasis.- Wat is de frequentie van de opflakkeringen?

- Hoe evolueert het?- Onder welke omstandigheden treedt de psoriasis op?

- gedurende een periode van verhoogde stress

- start nieuwe medicatie- na een infectie

….

PSORIASIS IN DE APOTHEEK

W• Voor WIE is het?

H• Hoelang? Sinds wanneer hebt u last van psoriasis?

H• Hoe? Hoe zijn de plaques er uit? Waar zitten ze?

- Hoe zien de plaques eruit?- Waar zitten ze?

- Hebt u last van jeuk?- Heeft het invloed op uw dagelijkse leven?

IS DE DIAGNOSE DOOR EEN ARTS GESTELD?

PSORIASIS IN DE APOTHEEK

W •Wie? Voor WIE is het?

H •Hoelang? Sinds wanneer hebt u last van psoriasis?

H •Hoe? Vertel me over uw symptomen.

A •Actie? Hebt u al iets gebruikt?

- Al topica gebruikt- Vroeger reeds behandeld geweest voor psoriasis?

22-7-2017

21

PSORIASIS IN DE APOTHEEK

W•Wie? Voor WIE is het?

H•Hoelang? Sinds wanneer hebt u last van psoriasis?

H•Hoe? Hoe zien de plaques eruit? Waar zitten de plaques?

A•Actie? Hebt u al iets gedaan, of hebt u een dokter gezien?

M

•Middelen? Gebruikt u andere geneesmiddelen? Hebt u last van andere aandoeningen of klachten?

- Gebruik beta blockers- Last van gewrichten, nachtelijke rugpijn

- …

Menu van vandaag

1/ Huidkanker

2/ Psoriasis

3/ Urticaria

4/ Acute verwondingen

urticaria urticaria

Max 24u op dezelfde plaats

Courtesy prof. Lapeere130

Impact van urticaria op de kwaliteit van leven

Zuberbier et al. Expert Rev. Clin. Immunol. Early online 2014, 1-10

SLECHT

GOED

22-7-2017

22

Classificatie urticaria

ACUUTMinder dan 6 weken

CHRONISCH SPONTAANNiet induceerbaar

FYSISCHInduceerbaar

CHRONISCHMeer dan 6 weken

Fysische urticaria

Courtesy prof. Lapeere

Maurer M, et al. Allergy 2011;66:317–30; Adapted from: Beltrani VS. ClinRev Allergy Immunol 2002;23:147–69

50% geneest binnen de 6 maanden

20% geneest binnende 3 jaar

20% geneest binnen5 tot 10 jaar

<2% behoudtsymptomen

> 25 jaar

Courtesy prof. Lapeere

Verloop urticaria

Urticaria Anno 2016 136

Niet-immunologische activatie Immunologische activatie

C5a

Neuropeptiden (stress, inspanning)

Infecties

Opiaten (morfine, codeine)

Histamine vrijzetters(geneesmiddelen, voedingsstoffen)

TCR

T-Lymphocyt

IgG

IgE + allergeen

CIC

Coagulatie eiwitten (thrombine, FVIIa)

CD88

TLR FcεRI

FcγR

PAR

Nosbaum et al. Annales de dermatologie et de vénéréologie 2014; 141: S559-S564

Courtesy prof. Lapeere

Activatie mastcel….

22-7-2017

23

Na 3 tot 6 uurProstaglandines

Leukotriënen

Na 6 uurProductie van cytokinen,

chemokinen, recruteringvan inflammatoire cellen

Onmiddellijke reactieDegranulatie: Histamine

137

Immunologische of niet-immunologische activatie

Nosbaum et al. Annales de dermatologie et de vénéréologie 2014; 141: S559-S564

Courtesy prof. Lapeere

Antihistaminica

Anti-leukotriënenCiclosporin, MTX, dapsone

Mastcelstabilsatoren

(Ketotifen)

…leidt tot degranulatieBehandeling

Add cyclosporin A, leucotrien receptor antagonist

Second generation anti H1 x 4Not better after 4 weeks

Second generation H1-blockerNot beter after 2 weeks

Exacerbation: 3 – 10 days course of systemic corticosteroids

Zuberbier et al, 2014

Weiler et al. Ann Intern Med. 2000; 132: 354

Geen plaats voor 1e generatie antiHIS

Church al. Allergy 2010 ;65: 495

Geen plaats voor 1e generatie antiHIS

CD88

TLR

C5a

Neuropeptiden (stress, inspanning)

Infecties

Opiaten (morfine, codeïne)

Histaminevrijzetters(geneesmiddelen, voedingsstoffen)

Coagulatie-eiwitten (thrombine, FVIIa)

PAR

Urticaria Anno 2016 142

Nosbaum et al. Annales de dermatologie et de vénéréologie 2014; 141: S559-S564

FcεRI

IgG

Binding van IgE aan de

activerende receptor

FcεRI

Auto-immuniteit

(40% van CU)

binding van anti IgE-IgG of

anti receptor-IgG (FceRI)IgG

IgE

Courtesy prof. Lapeere

Auto-immune factor?

22-7-2017

24

Na 3 tot 6 uurProstaglandines

Leukotriënen

Na 6 uurProductie van cytokinen,

chemokinen, recruteringvan inflammatoire cellen

Onmiddellijke reactieDegranulatie: Histamine

143

Immunologische of niet-immunologische activatie

Nosbaum et al. Annales de dermatologie et de vénéréologie 2014; 141: S559-S564

Courtesy prof. Lapeere

Antihistaminica

Anti-leukotriënenCiclosporin, MTX, dapsone

Mastcelstabilsatoren

(Ketotifen)

Omalizumab(Xolair®)

IgE

Nieuwe therapeutische optie!Behandeling

Add cyclosporin A, leucotrien receptor antagonist, omalizumab

Second generation anti H1 x 4Not better after 4 weeks

Second generation H1-blockerNot beter after 2 weeks

Exacerbation: 3 – 10 days course of systemic corticosteroids

Zuberbier et al, 2014

Kaplan et al. J Allergy Clin Immunol 2013;132:101-9

Jeuk: -67%

(p<0,0001) vs baseline op week

12

Effect van omalizumab

Mauer et al, NEJM, 2013

Effect van omalizumab

Courtesy prof. Lapeere

SYSTEMISCHE TEKENEN:Koorts, artralgieën

>24u op dezelfde plaatsGenezen met verkleuring van de

huid

TEKENEN VAN SHOCK:Malaise, bloeddrukverlies, diarree,

ademhalingsproblemen

BLIJVENDE LAST ONDANKS 1 ANTIHISTAMINICUM

ANGIOEDEEM

Wanneer verwijzen naar specialist?Angioedema

22-7-2017

25

2 types angioedeem

Angioedeem

Histamine

Met(of zonder)

urticaria

bradykinine

Zonder(of met) urticaria

BMA

Bradykinine

Geen urticaria

HAE AAE ACEiARB

Bradykinin mediated angioedema Treatment and prevention BMA

URTICARIA IN DE APOTHEEK

W•Wie? Voor WIE is het?

H•Hoelang? Sinds wanneer hebt u last van urticaria?

H•Hoe? Hoe zien de kwaddels eruit? Waar zitten ze?

A•Actie? Hebt u al iets gedaan, of hebt u een dokter gezien?

M

•Middelen? Gebruikt u andere geneesmiddelen? Hebt u last van andere aandoeningen of klachten?

URTICARIA IN DE APOTHEEK

W• Wie? Voor WIE is het?

Kinderen

• Controleer de voorschriften (dosis gewicht/leeftijd)

Vrouwen

• Onderzoek een eventuele wens van zwangerschap

• Controleer het gebruik van goede anticonceptie

Mannen

• Heb aandacht voor de verzwegen invloed op de levenskwaliteit

22-7-2017

26

URTICARIA IN DE APOTHEEK

W• Voor WIE is het?

H• Hoelang? Sinds wanneer hebt u last van netelroos?

Verloop urticaria.- Wat is de frequentie van de opflakkeringen?

- Hoe evolueert het?- Hoe lang blijven de plekken staan?- Onder welke omstandigheden treden ze op?

- gedurende een periode van verhoogde stress - start nieuwe medicatie

- na een infectie….

URTICARIA IN DE APOTHEEK

W• Voor WIE is het?

H• Hoelang? Sinds wanneer hebt u last van urticaria?

H• Hoe? Hoe zijn de letsels er uit? Waar zitten ze?

- Gaat het gepaard met angioedeem- Gaat het gepaard met diarrhee, syncope of ademnood

CAVE: anaphylactische schok

URTICARIA IN DE APOTHEEK

W •Wie? Voor WIE is het?

H •Hoelang? Sinds wanneer hebt u last van urticaria?

H •Hoe? Vertel me over uw symptomen.

A •Actie? Hebt u al iets gebruikt?

- Al antihistaminicum gebruikt? Ging het hiermee beter?

URTICARIA IN DE APOTHEEK

W•Wie? Voor WIE is het?

H•Hoelang? Sinds wanneer hebt u last van urticaria?

H•Hoe? Hoe zien de plaques eruit? Waar zitten de plaques?

A•Actie? Hebt u al iets gedaan, of hebt u een dokter gezien?

M

•Middelen? Gebruikt u andere geneesmiddelen? Hebt u last van andere aandoeningen of klachten?

- Gebruik NSAIDs, ASA, codeïne preparaten

Menu van vandaag

1/ Huidkanker

2/ Psoriasis

3/ Urticaria

4/ Acute verwondingen

Wondzorg in de apotheekEen praktische aanpak

Met dank aan Dr. Sam Dekeyser

22-7-2017

27

Luierdermatitis

Urine hoge pH

UreaseAmmoniakCutane flora

Faeces: proteasen, lipasen

Te natte luier Maceratie

Candida albicans (gist)

IRRITATIEF ECZEEM

AanpakDroog houden

aangepaste luiers (betere absorptie) of frequentere verversing

Indrogen

lotions of schudmengsels

Herstellen barrière en anti-inflammatoir

protectieve crème/pasta

Zo nodig ook topisch corticoïd

licht tot matig sterk

Lookalikes

Actieve schilferende rand

Centrale regressie

Lookalikes

Voorkeur plooien

Genavelde papel

Wanneer verwijzen?

• Geen reactie op behandeling

• (erge) Jeuk

• Besmetting / ziek kind

• Twijfel / Andere diagnose waarschijnlijk

Casus 2

22-7-2017

28

schaafwonden

1e zorg: antisepsis!

Spoelen water (gruis), ontsmetten met breedwerkendantisepticumbv chloorhexidine, povidon-jood

Traumatische tattoo

Nazorg

Hydrogel + afdekkend verband

- herstellen vochtbalans

- anti-inflammatoir + pijnstillend

- licht anti-bacterieel

Alternatief:

- Schuimverband

- Hydrocolloid

- (alginaat)

Korstvorming vermijden: littekens!

- (littekens ~ diepte defect)

Wanneer verwijzen?

• Toenemende inflammatie / infectie

• Onverwacht beloop of verslechtering

Casus 3

22-7-2017

29

Snijwonden

Doorgaans met onzuiver instrument

spoelen noodzakelijk!

Ontsmetten

chloorhexidine of povidon-jood

Druk! bloeden stelpen

Gave wondranden?

Ondiepe, gezuiverde wonde, gave wondrand

Matig diep: - Zo mogelijk: hechtstrip

- Zo niet: secundaire opgroeimbv hydrogel, alginaat

Dagelijks wonde spoelen

Oppervlakkige wonden: Hydrogel

Oppervlakkig

Matig diep

Wanneer verwijzen?

• Diepte: vet, spierweefsel, bot, bloedvaten, … zichtbaar in de diepte?

• Onstelpbare bloeding

• Toenemende roodheid of pijn rondom: infectie?

Snijwond en hechtingen

Wanneer wordt er best gehecht?

• Diepe wonden (nazicht diepere structuren!)

• Als betere heling wordt verwacht

• Bloeding

Wanneer niet?

• Besmette wond -> wel medisch advies!

Hoe lang na trauma?

• Individueel te bepalen, geen ‘regels’

• Doorgaans mogelijk tot +/- 24u na wonde

• Langer in gelaat en scalp

Bijtwond

Hond, kat, mens…

Per definitie besmet!

Als huidbarrièredoorbroken:preventieve antibiotherapie

22-7-2017

30

Casus 4

Atrofie

Ecchymosen

Vroegere skin tears

Huidatrofie

• Chronische lokale of systemische corticoïden

• Orale anticoagulantia (o.a. warfarine)

• UV

• Veroudering

Huidatrofie

Therapie’ moeilijk

Huidversterkend / -ondersteunend:

- Regelmatige hydratatie: ureumhoudende producten

- Specifieke commerciële huidversterkende producten

Skin tear Skin tear

Epidermis + dermis verdunt

- verlies collagen structuur

- afname bloedvatwand kwaliteit

Behandeling:

- Antisepsis

- Repositie huidflapje

- Niet-inklevend gaas

- Verband meerdere dagen gesloten laten

22-7-2017

31

Wanneer verwijzen?

• Slechte heling of uitbreiding

• Inflammatoir / infectieus aspect

• Grote defecten

• Blijvend bloedverlies

Nog iets over hydrogels…

Hydrogel?

• Hydrogel = Watergebaseerde gel met polymeren

• Regeling vochtbalans: absorptie teveel, afgave te weinig

• Antibacterieel klimaat: lage pH

• Afkoelend effect pijnstilling

Wanneer gebruiken?

- Oppervlakkige tot matig diepe wonden- Oppervlakkige snijwonden

- Schaafwonden

- Lage graad brandwonden

- Granulatieweefsel beschermen

- Fibrinebeslag losweken

- Droge (zwarte) necrose debrideren

Contra-indicaties

- Duidelijk besmette wond huisarts / dermatoloog!

- Derdegraads brandwonden brandwondencentrum!