Updates in dermatologie - Mtouchmtouch.be/wp-content/uploads/2017/08/SKIN-CARE-WEB.pdf · 22-7-2017...
Transcript of Updates in dermatologie - Mtouchmtouch.be/wp-content/uploads/2017/08/SKIN-CARE-WEB.pdf · 22-7-2017...
22-7-2017
1
Updates in dermatologie
Dr. Sven Lanssens
Menu van vandaag
1/ huidkanker
2/ Psoriasis
3/ Urticaria
4/ Acute verwondingen
Menu van vandaag
1/ huidkanker
2/ Urticaria
3/ Atopisch eczeem
4/ Acute verwondingen
De zon en de huid
Verbranden Euromelanoma
22-7-2017
2
Hoe kijken bij jezelf…Waar moet je naar zoeken: 3 grotetypes
Actinische keratose Actinische keratose
Actinische cheilitis Actinische keratose
• Lokale therapie: – Cryotherapie
• Veld therapie:
– Imiquimod
– 5-FU
– Photodynamisch therapie
– Acitretine
– Ingenol mebutate
22-7-2017
3
Reacties behandeling- imiquimod Reacties behandeling- Ingenol mebutate
Reacties behandeling- Ingenol mebutate Reacties behandeling- Ingenol mebutate
Photodynamische therapie Ziekte van Bowen
22-7-2017
4
Spinocellulair carcinoom Spinocellulair carcinoom
3 grote typesBasocellulair carcinoom– verschillende types
Basocellulair carcinoom Basocellulair carcinoom
• Eerste lijn:• Heelkunde
Andere opties:
Imiquimod
5-FU
Photodynamische therapie
Vismodegib
22-7-2017
5
Reacties op behandeling- imiquimod Non-Melanoma Skin Cancer – Red flags
• Zonbeschadigde huid
• Nieuw (traag) groeiend letsel
• Frequent bloedend/korstje
• ‘Het wil maar niet genezen’
3 grote types Melanoma
Melanoma Melanoma
22-7-2017
6
Melanoma Lentigo maligna
Risico op invasief melanoom in de VS
1950 1980 1985 1993 2000 2004 2017 2020
1/600
1/250
1/150
1/100
1/74
1/65
1/50
1/40
Presentation Rigel D, AAD 2017
Risico op invasief en in situ melanoom US: 2017
invasive melanoma invasive + in situ melanoma
1/25
1/50
Presentation Rigel D, AAD 2017
Meer dan eenAmerikaan sterftelk uur tengevolge van
melanoom
Presentation Rigel D, AAD 2017
Melanoma
• Eerste lijn: – heelkunde
• Bij metastasering:
– Interferon
– DTIC
– Ipilimumab
– Vemurafinib
22-7-2017
7
Voornaamste risico factoren huidkanker Voornaamste risico factoren huidkanker
Voornaamste risico factoren huidkanker Voornaamste risico factoren huidkanker
Voornaamste risico factoren huidkanker
Het probleem is…
UV
22-7-2017
8
Land met de meeste huidkankers?
2/3
Waarom?
Verband zonexpositie
Skincancer.org
Verband zonexpositie
Paulson et al, JAAD 2011
Spectrum
22-7-2017
9
UVB is 20 maal gevaarlijker…
…. maar we worden aan 20 maal meer UVA blootgesteld
Bescherming
Bescherming met zonnecrèmes Stabilisatie filtersJAAD, 2013
SPF? UVA?
22-7-2017
10
What SPF should we use?
SPF: a matter of blocking and passing through
SPF Blocks UVB UVB gets
through
30 96,7% 3,3%
50 98% 2%
100 99% 1%
x3
Presentation Wang, S; AAD 2017
Te weinig smeren blijft een probleem
Ou-Yang et al, JAAD, 2012
Hoge factor om te compenseren
Frequent smeren om te compenseren
Green et al, J Clin Oncol 2011
Kunnen we het aantal melanomen terugdringen door zonnecrème te smeren?
Kunnen we het aantal melanomen terugdringen door zonnecrème te smeren?
All melanomas invasive melanomas
sunscreen as usual
dialy sunscreen
1 1
0,5
0,27
Green et al, J Clin Oncol 2011
22-7-2017
11
Rol van de apotheker
• Educatie hoe een zonnecrème te gebruiken
• Vergeet de lippen niet
• Sensibiliseer over huidkanker
• Detecteer in een vroeg stadium
• Vind de ‘ideale zonnecrème’ voor Uw patiënt
• Motiveer om de behandeling vol te houden
Menu van vandaag
1/ Huidkanker
2/ Psoriasis
3/ Urticaria
4/ Acute verwondingen
Psoriasis: niet 1 aandoening
Huidziekten.nl
Huidarts.nl
Psoriasis: nagelaantasting
Mddk.com
Huidziekten.nl
Psoriasis: erytrodermie en koëbner
Escholarship.org
Huidziekten.nl
Impact op kwaliteit van leven
Rapp et al, JAAD
22-7-2017
12
Impact op kwaliteit van leven
Novartis
More than meets the eye
Aurangabadkar, IJDVL, 2013
F. Nestlé, NEJMPathofysiologie Pathofysiologie
F. Nestlé, NEJM
Pathofysiologie
INFLAMMATIE VERSNELDE HUIDDELING
Behandelingen
Topische corticosteroïdenVitamine d- analogen
Topische immunomedulatorenteerpreparaten
MethotrexaatCyclosporine
AcitretineFumaarzuur
UVB
PUVA
TNF a- inhibitorenInterleukine inhibitoren
PDE4 remmer
22-7-2017
13
INFLAMMATIE VERSNELDE HUIDDELING
VITAMINE D – ANALOGENACITRETINE
CORTICOSTEROIDEN, TOPISCHE IMMUNOMEDULATOREN,
TEERPREPARATEN, METHOTREXAAT, CYCLOSPORINE, FUMAARZUUR, UVB/PUVA, SMALL MOLECULES,
BIOLOGICALS
Hoe een behandeling kiezen?
TYPE PSORIASISDikke vs dunne plaques
Uitgebreid vs beperkt…
LOCATIE PSORIASISLichaam
Behaarde hoofdhuidGenitaal
…
TYPE PATIENTCo-morbiditeiten
Co-medicatieJob
Zwangerschapswens
….
Plaque psoriasis Lokale therapieën
KLASSE DCI Specialiteiten Te onthouden
Dermocorticoïden Taperen: niet plots stoppen – risico flare
Na applicatie de handen goed wassen (tenzij handen te behandelen zijn!)
Sterkte aangepast aan locatie
Galeniek aangepast aan locatie
Zeer sterk Clobetason p,
Betamethason dp
Clarelux, Clobex, Dermovate,
Diprolene, Diprosone
Dikkere letsels, fors inflammatoir
Matig sterk tot sterk Amcinonide, betamethason v,
diflucortilon, fluticasone p,
hydrocortison b,
methylprednisolone a,
mometason f, Clobestason b,
flumetason p, triamcinolone a
Advantan, Amicla, Betnelan V,
Cutivate, Elocom, Locoïd, Nerisona,
Delphi, Eumovate, Locacortene
Applicatie op het gezicht, de plooien
Licht Hydrocortison a Cremicort, Panocort Idem (weinig van toepassing bij psoriasis
Lokale therapieën
KLASSE DCI Specialiteiten Te onthouden
Corticosteroïden + salicylzuur
Bethamethason +
Salicylzuur
Flumethason p + Salicylzuur
Diprosalic
Locasalen
Psoriasis met sterke hyperkeratose
Bij zuigelingen en jonge kinderen vermijden
Niet associëren met vit. D-analogen
Vit. D-analogen Tacalcitol Curatoderm Lichte tot matige plaque psoriasis
CI: Calciummetabolisme
(Niet gebruiken bij kinderen jonger dan 12 jaar)
Corticosteroïden + Vit. D-analogen
Bethamethason dp +
Calcipotriol
Dovobet
Xamol
(Niet gebruiken bij kinderen jonger dan 12 jaar)
Verschillende galenieken!
Psoriasis capitis
Huidziekten.nl
Huidarts.nl
22-7-2017
14
Psoriasis guttata
Huidziekten.nl
Huidarts.nl
PUVA
PUVA
(Psoralenen + UVA)
Methoxsalen Mopsoralen Niet gebruiken jonger dan16 jaar
Teratogeen
CI: Lichtgevoelige huidziekten, ernstige nier- en leverinsufficiëntie.
Zich niet blootstellen aan de zon
Een zonnebril dragen gedurende de volgende 12 uur en dekkende kleding gedurende de volgende 24 uur
KLASSE DCI Specialiteiten Te onthouden
Wat met matige tot ernstige psoriasis?
Escolarschip.org
Systeemtherapie
KLASSE DCI Specialiteiten Dient onthouden te worden
Antitumor METHOTREXAAT
(foliumzuuranaloog)
Methotrexaat,
Ledertrexate,
Emthexate, Metoject
(Uitsluitend voor gebruik bij volwassenen)
Noodzaak van effectieve anticonceptie
1x/week.Suppletie met foliumzuur, maar niet gelijktijdig, minstens
5mg/weekVitamine B12 spiegel!
Immunomodulatoren CICLOSPORINE Neoral, Sandimum De bloeddruk controleren
Een goede mondhygiëne aanraden om hypertrofie van
het tandvlees te voorkomen Rekening houden met de aanwezigheid van ethanol
De orale oplossing verdunnen in een glas met koud water
De orale oplossing kan tot twee maanden na opening
worden bewaard
synthetisch derivaatvan vit. A
ACITRETINE Neotigason CI: Zwangerschap en borstvoeding
ernstige nier- en leverinsufficiëntie, ernstige
hyperlipidemieRegelmatige controle van de leverfunctie en het
lipidengehalte(Het dragen van contactlenzen afraden)
Niet zwanger worden tot 2 jaar na stop behandeling!!
Opgelet met interacties
Werkzaambestanddeel
Aanvullendgeneesmiddel
Risico van interactie Behandeling
Methotrexaat ASA (indien M > 20 mg/week)
Trimethoprim Probenecidum
Verhoogde hematologische
toxiciteit van methotrexaat
Een andere pijnstiller, antibioticum of
anti-jicht middel gebruiken
Ciclosporine Aliskiren, ACEi, ARB, NSAIDs
Dabigatran en ander NOAC
Statines
Sint Janskruid,
Stiripentol
nefrotoxiciteit
Bloedingsdiathese
Rhabdomyolyse
Daling concentratie CsA
Stijging concentrale CsA
Ander bloeddrukverlagend middel
ACITRETINE Tetracyclines
Vit A en andere retinoïden
Alcohol
Intracraniële hypertensie
Hypervitaminose A verhoogd
risico op teratogeniciteit
Een ander antibioticum gebruiken
Niet associëren met vit. A
Geen alcohol drinken tijdens de
behandeling
EfficacySnelheid Veiligheid
22-7-2017
15
Meer specifieke behandelingen
F. Nestlé, NEJM
Biologicals in psoriasis
Nestlé et al, NEJM, 2009
Remicade ® Humira ® Enbrel ® Stelara ®Cosentyx ®Taltz ®
SecukinumabIxekizumab
Anti-interleukin-17
Human monoclonal
anti IL17A
Effect biological op de kwaliteit van leven
Medscape Education
Snelheid van werkenLangley. N Engl J Med 2014; 371:326-338
Pathofysiologie psoriasis artritis
Nograles et al, Nature Clinical Practice Rheumatology, 2009
Pathofysiologie IBDFava and Danese, World J Gastroenterol. 2011 February 7; 17(5): 557-566
22-7-2017
16
EfficacySnelheid Veiligheid
FAQ biologicals
• Zwangerschap?
• Maligniteiten?
• Infecties?
• Vaccinaties?
• Electieve chirurgie?
Zwangerschap
Zwangerschap – FDA
Yaser et al, J Reumatol 2010; 37, 9-17
Zwangerschap – placentaire transfer
Kane and Acquah, Am J Gastroenterol 2009; 104:228 – 233
maligniteiten
22-7-2017
17
Maligniteiten – intrinsiek risico inflammatoire ziekten
Hanuksela-Svahn et al, JID 2000; 114: 857
Maligniteiten – invloed biologicals
Wolfe and Michaud, Arthritis & Rheumatism, 2007; 56: 2886-2895
infecties
Infecties – invloed anti-TNFa
Bongartz et al, JAMA 2006;295: 2275-2285
Infecties – lokalisaties
Dixon et al, Arthritis and Rheum., 2006; 54: 2368-2376
Infecties - huid
Herpes simplex
Herpes zoster
Verrucae vulgares
Impetigo
Tinea corporisErysipelas
22-7-2017
18
vaccinaties
Vaccinaties - overzicht Rahier et al, Rheumatology 2010;49:1815–1827
Vaccinaties - richtlijn
Rahier et al, Acta Gastroenterol Belg. 2010 73(1):41-5.
Electieve chirurgie
Electieve chirurgie – postoperatieve complicaties
Tauseef et al, World J Gastroenterol 2012 January 21; 18:197-204
Wisselende resultaten!
Wachttijd biologicals
Biological wachttijd
Infliximab (Remicade ®) +/- 4-6 weken
Etanercept (Enbrel ®) +/- 2 weken
Adalimumab (Humira ®) +/- 6-8 weken
Ixekizumab (Talz ®) +/- 9 weken
Ustekinumab (Stelara ®) +/- 12 weken
Secukinumab (Cosentyx ®) +/- 20 weken
22-7-2017
19
Besluit (1)
• Zwangerschap• Bij voorkeur stop, doch indicatie afhankelijk• Vermoedelijk geen probleem
• Maligniteiten• Verhoogde kans op huidkanker jaarlijks dermatologische
follow-up noodzakelijk• Geen biologicals tot 5 jaar disease-free
• Infecties• Verhoogde kans op infecties• Vnl huid- en longinfecties (TBC!)
Besluit (2)
• Vaccinaties:• Geen levende vaccins
• Electieve heelkunde:• Stoptijd productafhankelijk
Small molecules Apremilast (Otezla ®)
Schafer P. Biochemical Pharmacology, Volume 83, Issue 12, 2012, 1583 - 1590
ApremilastPapp. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2013 Mar;27(3):e376-83
Wat kunnen jullie doen?
PSORIASIS IS BEHANDELBAAR
PSORIASIS IS MEER DAN
EEN HUIDZIEKTE ALLEEN
WEES WAAKZAAM VOOR
OPPORTUNISTISCHE
INFECTIES
22-7-2017
20
Luister
•Ga idealiter naar een rustiger en vertrouwelijker omgeving
Herformuleer
•Controleer of de vraag begrepen is.
Stel vragen
•Met WHHAM
Geef raad
•En informeer
Wat kunnen jullie doen? PSORIASIS IN DE APOTHEEK
W•Wie? Voor WIE is het?
H•Hoelang? Sinds wanneer hebt u last van psoriasis?
H•Hoe? Hoe zien de plaques eruit? Waar zitten de plaques?
A•Actie? Hebt u al iets gedaan, of hebt u een dokter gezien?
M
•Middelen? Gebruikt u andere geneesmiddelen? Hebt u last van andere aandoeningen of klachten?
PSORIASIS IN DE APOTHEEK
W• Wie? Voor WIE is het?
Kinderen
• Controleer de voorschriften (dosis gewicht/leeftijd)
Vrouwen
• Onderzoek een eventuele wens van zwangerschap• Controleer het gebruik van goede anticonceptie
Mannen
• Heb aandacht voor de verzwegen invloed op de levenskwaliteit
PSORIASIS IN DE APOTHEEK
W• Voor WIE is het?
H• Hoelang? Sinds wanneer hebt u last van psoriasis?
Golvende verloop psoriasis.- Wat is de frequentie van de opflakkeringen?
- Hoe evolueert het?- Onder welke omstandigheden treedt de psoriasis op?
- gedurende een periode van verhoogde stress
- start nieuwe medicatie- na een infectie
….
PSORIASIS IN DE APOTHEEK
W• Voor WIE is het?
H• Hoelang? Sinds wanneer hebt u last van psoriasis?
H• Hoe? Hoe zijn de plaques er uit? Waar zitten ze?
- Hoe zien de plaques eruit?- Waar zitten ze?
- Hebt u last van jeuk?- Heeft het invloed op uw dagelijkse leven?
IS DE DIAGNOSE DOOR EEN ARTS GESTELD?
PSORIASIS IN DE APOTHEEK
W •Wie? Voor WIE is het?
H •Hoelang? Sinds wanneer hebt u last van psoriasis?
H •Hoe? Vertel me over uw symptomen.
A •Actie? Hebt u al iets gebruikt?
- Al topica gebruikt- Vroeger reeds behandeld geweest voor psoriasis?
22-7-2017
21
PSORIASIS IN DE APOTHEEK
W•Wie? Voor WIE is het?
H•Hoelang? Sinds wanneer hebt u last van psoriasis?
H•Hoe? Hoe zien de plaques eruit? Waar zitten de plaques?
A•Actie? Hebt u al iets gedaan, of hebt u een dokter gezien?
M
•Middelen? Gebruikt u andere geneesmiddelen? Hebt u last van andere aandoeningen of klachten?
- Gebruik beta blockers- Last van gewrichten, nachtelijke rugpijn
- …
Menu van vandaag
1/ Huidkanker
2/ Psoriasis
3/ Urticaria
4/ Acute verwondingen
urticaria urticaria
Max 24u op dezelfde plaats
Courtesy prof. Lapeere130
Impact van urticaria op de kwaliteit van leven
Zuberbier et al. Expert Rev. Clin. Immunol. Early online 2014, 1-10
SLECHT
GOED
22-7-2017
22
Classificatie urticaria
ACUUTMinder dan 6 weken
CHRONISCH SPONTAANNiet induceerbaar
FYSISCHInduceerbaar
CHRONISCHMeer dan 6 weken
Fysische urticaria
Courtesy prof. Lapeere
Maurer M, et al. Allergy 2011;66:317–30; Adapted from: Beltrani VS. ClinRev Allergy Immunol 2002;23:147–69
50% geneest binnen de 6 maanden
20% geneest binnende 3 jaar
20% geneest binnen5 tot 10 jaar
<2% behoudtsymptomen
> 25 jaar
Courtesy prof. Lapeere
Verloop urticaria
Urticaria Anno 2016 136
Niet-immunologische activatie Immunologische activatie
C5a
Neuropeptiden (stress, inspanning)
Infecties
Opiaten (morfine, codeine)
Histamine vrijzetters(geneesmiddelen, voedingsstoffen)
TCR
T-Lymphocyt
IgG
IgE + allergeen
CIC
Coagulatie eiwitten (thrombine, FVIIa)
CD88
TLR FcεRI
FcγR
PAR
Nosbaum et al. Annales de dermatologie et de vénéréologie 2014; 141: S559-S564
Courtesy prof. Lapeere
Activatie mastcel….
22-7-2017
23
Na 3 tot 6 uurProstaglandines
Leukotriënen
Na 6 uurProductie van cytokinen,
chemokinen, recruteringvan inflammatoire cellen
Onmiddellijke reactieDegranulatie: Histamine
137
Immunologische of niet-immunologische activatie
Nosbaum et al. Annales de dermatologie et de vénéréologie 2014; 141: S559-S564
Courtesy prof. Lapeere
Antihistaminica
Anti-leukotriënenCiclosporin, MTX, dapsone
Mastcelstabilsatoren
(Ketotifen)
…leidt tot degranulatieBehandeling
Add cyclosporin A, leucotrien receptor antagonist
Second generation anti H1 x 4Not better after 4 weeks
Second generation H1-blockerNot beter after 2 weeks
Exacerbation: 3 – 10 days course of systemic corticosteroids
Zuberbier et al, 2014
Weiler et al. Ann Intern Med. 2000; 132: 354
Geen plaats voor 1e generatie antiHIS
Church al. Allergy 2010 ;65: 495
Geen plaats voor 1e generatie antiHIS
CD88
TLR
C5a
Neuropeptiden (stress, inspanning)
Infecties
Opiaten (morfine, codeïne)
Histaminevrijzetters(geneesmiddelen, voedingsstoffen)
Coagulatie-eiwitten (thrombine, FVIIa)
PAR
Urticaria Anno 2016 142
Nosbaum et al. Annales de dermatologie et de vénéréologie 2014; 141: S559-S564
FcεRI
IgG
Binding van IgE aan de
activerende receptor
FcεRI
Auto-immuniteit
(40% van CU)
binding van anti IgE-IgG of
anti receptor-IgG (FceRI)IgG
IgE
Courtesy prof. Lapeere
Auto-immune factor?
22-7-2017
24
Na 3 tot 6 uurProstaglandines
Leukotriënen
Na 6 uurProductie van cytokinen,
chemokinen, recruteringvan inflammatoire cellen
Onmiddellijke reactieDegranulatie: Histamine
143
Immunologische of niet-immunologische activatie
Nosbaum et al. Annales de dermatologie et de vénéréologie 2014; 141: S559-S564
Courtesy prof. Lapeere
Antihistaminica
Anti-leukotriënenCiclosporin, MTX, dapsone
Mastcelstabilsatoren
(Ketotifen)
Omalizumab(Xolair®)
IgE
Nieuwe therapeutische optie!Behandeling
Add cyclosporin A, leucotrien receptor antagonist, omalizumab
Second generation anti H1 x 4Not better after 4 weeks
Second generation H1-blockerNot beter after 2 weeks
Exacerbation: 3 – 10 days course of systemic corticosteroids
Zuberbier et al, 2014
Kaplan et al. J Allergy Clin Immunol 2013;132:101-9
Jeuk: -67%
(p<0,0001) vs baseline op week
12
Effect van omalizumab
Mauer et al, NEJM, 2013
Effect van omalizumab
Courtesy prof. Lapeere
SYSTEMISCHE TEKENEN:Koorts, artralgieën
>24u op dezelfde plaatsGenezen met verkleuring van de
huid
TEKENEN VAN SHOCK:Malaise, bloeddrukverlies, diarree,
ademhalingsproblemen
BLIJVENDE LAST ONDANKS 1 ANTIHISTAMINICUM
ANGIOEDEEM
Wanneer verwijzen naar specialist?Angioedema
22-7-2017
25
2 types angioedeem
Angioedeem
Histamine
Met(of zonder)
urticaria
bradykinine
Zonder(of met) urticaria
BMA
Bradykinine
Geen urticaria
HAE AAE ACEiARB
Bradykinin mediated angioedema Treatment and prevention BMA
URTICARIA IN DE APOTHEEK
W•Wie? Voor WIE is het?
H•Hoelang? Sinds wanneer hebt u last van urticaria?
H•Hoe? Hoe zien de kwaddels eruit? Waar zitten ze?
A•Actie? Hebt u al iets gedaan, of hebt u een dokter gezien?
M
•Middelen? Gebruikt u andere geneesmiddelen? Hebt u last van andere aandoeningen of klachten?
URTICARIA IN DE APOTHEEK
W• Wie? Voor WIE is het?
Kinderen
• Controleer de voorschriften (dosis gewicht/leeftijd)
Vrouwen
• Onderzoek een eventuele wens van zwangerschap
• Controleer het gebruik van goede anticonceptie
Mannen
• Heb aandacht voor de verzwegen invloed op de levenskwaliteit
22-7-2017
26
URTICARIA IN DE APOTHEEK
W• Voor WIE is het?
H• Hoelang? Sinds wanneer hebt u last van netelroos?
Verloop urticaria.- Wat is de frequentie van de opflakkeringen?
- Hoe evolueert het?- Hoe lang blijven de plekken staan?- Onder welke omstandigheden treden ze op?
- gedurende een periode van verhoogde stress - start nieuwe medicatie
- na een infectie….
URTICARIA IN DE APOTHEEK
W• Voor WIE is het?
H• Hoelang? Sinds wanneer hebt u last van urticaria?
H• Hoe? Hoe zijn de letsels er uit? Waar zitten ze?
- Gaat het gepaard met angioedeem- Gaat het gepaard met diarrhee, syncope of ademnood
CAVE: anaphylactische schok
URTICARIA IN DE APOTHEEK
W •Wie? Voor WIE is het?
H •Hoelang? Sinds wanneer hebt u last van urticaria?
H •Hoe? Vertel me over uw symptomen.
A •Actie? Hebt u al iets gebruikt?
- Al antihistaminicum gebruikt? Ging het hiermee beter?
URTICARIA IN DE APOTHEEK
W•Wie? Voor WIE is het?
H•Hoelang? Sinds wanneer hebt u last van urticaria?
H•Hoe? Hoe zien de plaques eruit? Waar zitten de plaques?
A•Actie? Hebt u al iets gedaan, of hebt u een dokter gezien?
M
•Middelen? Gebruikt u andere geneesmiddelen? Hebt u last van andere aandoeningen of klachten?
- Gebruik NSAIDs, ASA, codeïne preparaten
Menu van vandaag
1/ Huidkanker
2/ Psoriasis
3/ Urticaria
4/ Acute verwondingen
Wondzorg in de apotheekEen praktische aanpak
Met dank aan Dr. Sam Dekeyser
22-7-2017
27
Luierdermatitis
Urine hoge pH
UreaseAmmoniakCutane flora
Faeces: proteasen, lipasen
Te natte luier Maceratie
Candida albicans (gist)
IRRITATIEF ECZEEM
AanpakDroog houden
aangepaste luiers (betere absorptie) of frequentere verversing
Indrogen
lotions of schudmengsels
Herstellen barrière en anti-inflammatoir
protectieve crème/pasta
Zo nodig ook topisch corticoïd
licht tot matig sterk
Lookalikes
Actieve schilferende rand
Centrale regressie
Lookalikes
Voorkeur plooien
Genavelde papel
Wanneer verwijzen?
• Geen reactie op behandeling
• (erge) Jeuk
• Besmetting / ziek kind
• Twijfel / Andere diagnose waarschijnlijk
Casus 2
22-7-2017
28
schaafwonden
1e zorg: antisepsis!
Spoelen water (gruis), ontsmetten met breedwerkendantisepticumbv chloorhexidine, povidon-jood
Traumatische tattoo
Nazorg
Hydrogel + afdekkend verband
- herstellen vochtbalans
- anti-inflammatoir + pijnstillend
- licht anti-bacterieel
Alternatief:
- Schuimverband
- Hydrocolloid
- (alginaat)
Korstvorming vermijden: littekens!
- (littekens ~ diepte defect)
Wanneer verwijzen?
• Toenemende inflammatie / infectie
• Onverwacht beloop of verslechtering
Casus 3
22-7-2017
29
Snijwonden
Doorgaans met onzuiver instrument
spoelen noodzakelijk!
Ontsmetten
chloorhexidine of povidon-jood
Druk! bloeden stelpen
Gave wondranden?
Ondiepe, gezuiverde wonde, gave wondrand
Matig diep: - Zo mogelijk: hechtstrip
- Zo niet: secundaire opgroeimbv hydrogel, alginaat
Dagelijks wonde spoelen
Oppervlakkige wonden: Hydrogel
Oppervlakkig
Matig diep
Wanneer verwijzen?
• Diepte: vet, spierweefsel, bot, bloedvaten, … zichtbaar in de diepte?
• Onstelpbare bloeding
• Toenemende roodheid of pijn rondom: infectie?
Snijwond en hechtingen
Wanneer wordt er best gehecht?
• Diepe wonden (nazicht diepere structuren!)
• Als betere heling wordt verwacht
• Bloeding
Wanneer niet?
• Besmette wond -> wel medisch advies!
Hoe lang na trauma?
• Individueel te bepalen, geen ‘regels’
• Doorgaans mogelijk tot +/- 24u na wonde
• Langer in gelaat en scalp
Bijtwond
Hond, kat, mens…
Per definitie besmet!
Als huidbarrièredoorbroken:preventieve antibiotherapie
22-7-2017
30
Casus 4
Atrofie
Ecchymosen
Vroegere skin tears
Huidatrofie
• Chronische lokale of systemische corticoïden
• Orale anticoagulantia (o.a. warfarine)
• UV
• Veroudering
Huidatrofie
Therapie’ moeilijk
Huidversterkend / -ondersteunend:
- Regelmatige hydratatie: ureumhoudende producten
- Specifieke commerciële huidversterkende producten
Skin tear Skin tear
Epidermis + dermis verdunt
- verlies collagen structuur
- afname bloedvatwand kwaliteit
Behandeling:
- Antisepsis
- Repositie huidflapje
- Niet-inklevend gaas
- Verband meerdere dagen gesloten laten
22-7-2017
31
Wanneer verwijzen?
• Slechte heling of uitbreiding
• Inflammatoir / infectieus aspect
• Grote defecten
• Blijvend bloedverlies
Nog iets over hydrogels…
Hydrogel?
• Hydrogel = Watergebaseerde gel met polymeren
• Regeling vochtbalans: absorptie teveel, afgave te weinig
• Antibacterieel klimaat: lage pH
• Afkoelend effect pijnstilling
Wanneer gebruiken?
- Oppervlakkige tot matig diepe wonden- Oppervlakkige snijwonden
- Schaafwonden
- Lage graad brandwonden
- Granulatieweefsel beschermen
- Fibrinebeslag losweken
- Droge (zwarte) necrose debrideren
Contra-indicaties
- Duidelijk besmette wond huisarts / dermatoloog!
- Derdegraads brandwonden brandwondencentrum!