UPDATE BESTUURSPROCES-

RECHT

Update Bestuursprocesrecht9 juli 2014

Sofie van der Meulenwww.axonadvocaten.nl

PROGRAMMA

• Centrale begrippen Awb (Algemene wet bestuursrecht)

• Voorbereiding van besluiten

• Bestuurlijke voorprocedures

• Beroep

• Voorlopige voorziening

ALGEMENE WET BESTUURSRECHT

Centrale wet: Algemene wet bestuursrecht (Awb)

• Definitiebepalingen: H1

• Bestuurlijke besluitvorming: H2-H4

• Handhaving: H5

• Rechtsbescherming: H6-H8

• Klachtbehandeling: H9

• Bepalingen over bestuursorganen: H10

Aanvullend (lex generalis) op bijzondere wetten (lex specialis)

CENTRALE BEGRIPPEN

Bestuursorgaan (art. 1:1 Awb)

• A-organen: van een krachtens publiekrecht ingesteld rechtspersoon

(gemeenteraad, B&W, PS, GS, ministers)

• B-organen: (rechts)persoon of college met openbaar gezag bekleed

(garage met APK-keuringsbevoegdheid)

CENTRALE BEGRIPPEN

Belanghebbende (art. 1:2 Awb)

‘Degene wiens belang rechtstreeks bij het besluit betrokken is’

• Wie? Geadresseerde, derdebelanghebbende, bestuursorgaan,

rechtspersoon (t.b.v. collectieve belangen)

• Wanneer derdebelanghebbende? O.P.E.R.A.

Objectief bepaalbaar

• Niet louter emotioneel belang

Persoonlijk (bijzonder, individualiseerbaar) belang

• Onderscheidend t.o.v. ander(en)

Eigen belang – AB 2003, 304

Rechtstreeks betrokken belang

• Geen afgeleid belang (o.g.v. contractuele relatie, tenzij tegengesteld

belang) – ABRS 13-1-2010, AB 2010,84 en AB 2008, 343

Actueel belang

• Geen vrees voor de toekomst

Relevantie: Alleen een belanghebbende kan een aanvraag doen en

rechtsmiddelen aanwenden tegen een besluit.

CENTRALE BEGRIPPEN

Collectieve belangenbehartigers (art. 1:2 lid 3 Awb)

Rechtspersonen die:

• Ideële of collectieve belangen

• Krachtens statutaire doelstellingen en

• Blijkens feitelijke werkzaamheden

(niet alleen procederen)

• In het bijzonder behartigen

(voldoende specifiek)

CENTRALE BEGRIPPEN

Besluit (art. 1:3 Awb)

‘Schriftelijke beslissing van een bestuursorgaan, inhoudende een

publiekrechtelijke rechtshandeling’

Besluiten:

• Beschikkingen

• Besluiten van algemene strekking

• Bestuurlijke rechtsoordeel (bij uitzondering een besluit)

• Afwijzing aanvraag (art. 1:3 lid 2 Awb)

• Van rechtswege verleende beschikking (4:20b lid 2 Awb, alleen bij

wettelijk voorschrift bepaald)

Gelijkstelling voor wat betreft bezwaar en beroep:

• Weigering beslissing te nemen (art. 6:2 sub a Awb)

• Niet tijdig nemen van een besluit (art. 6:2 sub b Awb)

Relevantie: reikwijdte Awb

VOORBEREIDING VAN BESLUITEN

Algemene beginselen van behoorlijk bestuur

Procedureel:

• Zorgvuldige voorbereiding (art. 3:2, afdeling 3.3, 3.4, 4.1.1 en 4.1.2 Awb)

• Motivering (art. 3:46/3:50 en 3:47/3:48 Awb)

• Belangenafweging (art. 3:4 lid 1)

• Rechtszekerheidsbeginsel

• Verbod van vooringenomenheid (art. 2:4 Awb)

Inhoudelijk:

• Zorgvuldigheid en evenredigheid (art. 3:4 lid 2)

• Verbod détournement de pouvoir (art. 3:3 Awb)

• Rechtszekerheid

• Vertrouwensbeginsel

• Gelijkheidsbeginsel

AANVRAAG

• Indieningsvereisten (art. 4:2 en 4:4 Awb)

• Buiten behandeling laten onvolledige aanvraag (art. 4:5 Awb)

• Versnelde afdoening herhaalde aanvraag (art. 4:6 Awb)

• Hoorplicht aanvrager (art. 4:7, 4:8, 4:11 en 4:12 Awb)

! let op toepasselijkheid afdeling 3.4 Awb; de Uniforme Openbare

Voorbereidingsprocedure i.v.m. afwijkende regels

• Beslistermijn: 8 weken, tenzij anders bepaald (art. 4:13 Awb)

• Inwerkingtreding en bekendmaking besluiten (art. 3:40, 3:41 en 3:42

Awb)

BESLISTERMIJN EN DWANGSOM

• Overschrijding beslistermijn: beroep tegen niet-tijdig beslissen (art. 6:2

sub b jo. 7:1 Awb)

• Dwangsom bij niet tijdig beslissen (art. 4:17 e.v.)

- Schriftelijke ingebrekestelling

- Dwangsom verbeuren: 2 weken na einde beslistermijn + schriftelijke

ingebrekestelling

BESTUURLIJKE VOORPROCEDURES

• Bezwaar (H 6 Awb, art. 1:5 Awb)

• Administratief beroep

Bezwaar

• Verplicht alvorens beroep kan worden ingesteld tenzij o.a.:

- UOV is toegepast (afdeling 3.4 Awb)

- Bijlage I Awb

- Beroep tegen niet tijdig nemen besluit

- Beslissing op bezwaar

• Geen schorsende werking (art. 6:16 Awb) -> ! Voorlopige voorziening

(art. 8:81 Awb)

BEZWAAR

• Wie? Belanghebbenden

• Wat? Besluit

• Hoe? (art. 6:5 Awb) -> niet aan voldaan? Niet-ontvankelijk (art. 6:6 Awb)

• Binnen zes weken na bekendmaking (art. 6:7 Awb) of prematuur (art.

6:10 Awb)

• Bij verkeerd bestuursorgaan? (art. 6:15 Awb, doorzendplicht)

• Indienen nadere stukken? Tot 10 dagen voor hoorzitting (8:58 Awb).

• Hoorzitting (art. 7:2 Awb)

Wat staat er centraal?

Volledige heroverweging van het bestreden besluit (art. 7:11 Awb)

! Ex nunc

BEROEP

• Besluit vatbaar voor bezwaar/beroep? Art. 8:1 jo 7:1 Awb.

• Welke rechter bevoegd?

• Eerste aanleg: Bestuursrechter rechtbank

• Hoger beroep: CRvB, CBb of ABRvS

• Toetsing: ex tunc

• Passeren gebreken: art. 6:22 Awb (zonder schending zelfde uitkomst? -

> passeren)

‘Artikel 8:69

1. De bestuursrechter doet uitspraak op de grondslag van het

beroepschrift, de overgelegde stukken, het verhandelde tijdens het

vooronderzoek en het onderzoek ter zitting.

2. De bestuursrechter vult ambtshalve de rechtsgronden aan.

3. De bestuursrechter kan ambtshalve de feiten aanvullen.’

Ambtshalve toetsing: kwesties van openbare orde (bevoegdheid en

ontvankelijkheid)

Let op: art. 6:13 Awb: Onderdelenfuik. In beroep zijn alleen nieuwe

gronden tegen hetzelfde besluitonderdeel toegestaan.

BESTUURLIJKE LUS

• Artikelen 8:51a tot en met c en 8:80a en b Awb

Een nieuw besluit door het bestuursorgaan op verzoek van de rechter.

• Informele lus: art. 8:68 Awb (schorsing en heropening onderzoek)

• Judiciële lus: art. 8:113 lid 2 Awb

RELATIVITEITSVEREISTE

Per 1 januari 2013 – geldt niet in bezwaar!

‘Artikel 8:69a

De bestuursrechter vernietigt een besluit niet op de grond dat het in strijd is

met een geschreven of ongeschreven rechtsregel of een algemeen

rechtsbeginsel, indien deze regel of dit beginsel kennelijk niet strekt tot

bescherming van de belangen van degene die zich daarop beroept.’

UITSPRAAKBEVOEGDHEDEN

• Onbevoegdverklaring rechtbank

• Niet-ontvankelijkverklaring van het beroep

• Ongegrondverklaring van het beroep

• Gegrondverklaring van het beroep

(Art. 8:70 Awb)

Oordeel proceskosten: art. 8:75 Awb (voor bezwaar zie art. 7:15 Awb)

Gegrondverklaring?

• Gehele of gedeeltelijke vernietiging van het bestreden besluit

• Wel of geen vernietiging van rechtsgevolgen

• Opdracht aan bestuursorgaan om een nieuw besluit te nemen of

bepalen dat uitspraak in de plaats treedt van het vernietigde besluit (of

deel daarvan)

VOORLOPIGE VOORZIENINGArtikel 8:81 Awb

• Spoedeisend belang

• Connexiteitseis: er moet bezwaar gemaakt zijn of administratief beroep

zijn ingesteld

Mogelijkheden:

• Gehele of gedeeltelijke schorsing van het bestreden besluit

• Tijdelijke schorsing voor bepaalde tijd

• Voorlopige maatregelen

Verval voorlopige voorziening: art. 8:85 Awb

Tegelijkertijd uitspraak in bodemzaak: art. 8:86 Awb (kortsluiten)

Versnelde behandeling: art. 8:52 Awb

Vereenvoudigde behandeling: art. 8:54 Awb

NIEUWE ZAAKSBEHANDELING

• Streven naar finale geschilbeslechting (art. 8:41a Awb)

• Comparities en regiezittingen

VRAGEN?

Sofie van der Meulen

Axon Advocaten

Piet Heinkade 183

1019 HC Amsterdam

+31 88 650 6500

+31 6 53 44 05 67

sofie.vandermeulen@axonlawyers.com

www.foodhealthlegal.com

@FoodHealthLegal

www.axonlawyers.com