.unst 9

.unstBLAD VAN DE HKUnummer 9: december 2007

COLOFON

.unst is een uitgave van de Hogeschool voor de Kunsten

Utrecht. Het blad verschijnt tweemaandelijks en wordt

gratis verspreid onder studenten, medewerkers en relaties

van de HKU.

Hoofd- & eindredactie Edwin Verhoeven

Redactie Astrid de la Fuente, Johan Kuhlmann,

Maud Lazaroms, Fanny de Ruiter, Rick Steggerda,

Karin Veenendaal

Verder werkten mee Marcella Das, Hanneke Hendrix,

Lambertha Souman, Elfie Tromp, Fokke Uiterwaal,

Tim Veenstra

Fotografie Patrick van de Luijtgaarden

Cover Marnix Goossens

Illustraties Leon Martakis

Ontwerp Studio Vrijdag

Druk Printec Offset, Kassel

Oplage 4000 ex.

Advertenties Bureau van Vliet, Postbus 20,

2040 AA, Zandvoort, T (023) 571 47 45

Reacties Postbus 1520, 3500 BM Utrecht, T 030 233 22 56

[email protected]

www.hku.nl/unst

Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder

voorafgaande toestemming van de HKU.

. redactioneel

VerslavingIk verhuisde naar Utrecht om Nederlandse Taal en Letterkunde te studeren en vond er weinig aan. Vooral

op taalkunde knapte ik af. Zinsanalyse voor wiskundigen kregen we, geneuzel over klemtonen en zwakke

werkwoorden, en een vak over zakelijke communicatie.

Ook in de vaderlandse literatuur, waarvoor ik was gekomen, vond ik mijn muze niet. De stichtende woorden

van domineesdichters maakten weinig vreugde in me los en bovendien werd net als op de middelbare school

streng vastgehouden aan een vaste leeslijst. Dat lezen op commando maakte de beleving van literatuur voor

mij morsdood.

Ik overwoog profwielrenner te worden en stond op het punt mijn stufi op te zeggen toen het lot Will van Peer

ten tonele voerde. Van Peer was een kleine, perfect gesoigneerde man met golvend grijs haar en een onweer-

staanbare overtuiging in zijn stem. Hij had een vriendelijk en intelligent gezicht, waarin twee blauwfonkelende

ogen gretig en geamuseerd de wereld in keken.

In zijn gastcollege maakte Van Peer van literatuurwetenschap een religie. Hier kwam alles samen: filosofie,

psychologie, stromingen in de kunst, kritiek op de tijdgeest. En dat alles onttrokken aan meesterlijke romans

over seks, dood en liefde. Binnen een kwartier was duidelijk: Van Peer ging ervoor zorgen dat ik bleef studeren.

Ik haalde mijn prop en schoof na de zomervakantie aan bij de literatuurwetenschappers. Een les van Van Peer

was voor mij als een enerverende avond stappen. Ik verbaasde mezelf: drie romans per week las ik, en de

personages in die romans werden een onderdeel van mijn leven. Iedereen in de klas voedde zich met de

verslaving die Van Peer verspreidde en vooral bij de groepsvoordrachten haalden we alles uit de kast.

Deze man, die met zoveel eruditie en plezier zijn vak onderwees en voor ons twee keer per week vanuit

België naar Utrecht reed, maakte van studeren weer een missie.

Van Peer was niet perfect. In mijn eindexamenjaar vertrok hij naar een beroemde universiteit in Amerika,

waardoor hij in Utrecht geen scripties zou begeleiden. Anders was ik vast cum laude afgestudeerd.

Edwin Verhoeven

Wat heb je geleerd dat typerend is

voor de HKU?

Nostalgische trip na historische

overdosis

‘Laat mij alsjeblief naar die school

mogen’

Studeert Anne in 2010 Design for

Change aan de Mariaplaats?

Vanaf een eiland kun je prima

samenwerken

Rolf van Eijk wil de wereld veranderen

3

4

8

10

14

20

. inhoudsopgave

3

Wat is je mooiste herinnering aan de HKU?De illegale EMMA-feestjes. Het laatste jaar was echt fan-tas-tisch. Hard werken, mooie dingen maken, veel leren en… veel feesten. We hadden allemaal een pasje, zodat we ’s nachts en in het weekend door konden werken. Dat deden we natuurlijk heel braaf. Op een gegeven moment bracht je meer tijd door op de HKU dan thuis. De lange avonden doorwerken zijn een paar keer uit-gemond in heftige feezies. Overdag loodsten we via de achterkant kratten bier naar binnen. De muziekstuden-ten reserveerden de grote speakers van de uitleen, dj’s namen hun platen mee, vj’s waren in de weer met projecties en uiteindelijk ging het los! De laatste trein vanuit Hilversum vertrok best vroeg, dus bleven de meesten in hun lokaaltje slapen (of ze bleven wakker, dat kon ook). Ik weet nog goed dat ik me nogal verant-woordelijk voelde voor de chaos die er ontstond. We hadden het feestje namelijk – heel handig – op een donderdag gegeven. De volgende ochtend wisten we dus dat we Rachid of Ina tegen het lijf zouden lopen. De eerste die we met onze zatte hoofden tegenkwamen was een schoonmaker. Hij vond het zo grappig dat wij nog aan het feesten waren, dat hij ons wilde helpen met de schoonmaak. Wat een mazzel! Alles zag er uiteindelijk weer netjes uit, maar ik denk dat de bierlucht nog wel een week is blijven hangen…

Heb je een motto over kunst?Iedereen is kunstenaar.

Wat heb je geleerd dat typerend is voor de HKU?Ik heb geleerd dat je er zelf uit moet halen wat er in zit. Als je zelf niet gemotiveerd of gepassioneerd bent tijdens je studie, kun je net zo goed naar huis gaan. Ik ben veel zelfverzekerder geworden door de HKU. Als 18-jarig meisje kwam ik met een Kunstbende-filmpje binnen en uiteindelijk ging ik trots met mooie films en programma’s weer naar huis. Verder denk ik dat dit een hele bijzondere studie is geweest. Ik wist dat ik iets met film wilde doen – ik wilde eigenlijk cameravrouw worden – dus het was of de filmacademie of AVM. Ik ben blij dat ik het laatste heb gedaan, omdat je veel vrijheid kreeg om jezelf op meer-dere vlakken te ontwikkelen en samen kon werken met studenten van andere disciplines.

Voor wie binnen je vakgebied heb je bewondering?Tim Burton en Michel Gondry zijn fantastische film-makers. De verschillende stijlen verrassen me telkens opnieuw. Niet dat ik fictiefilms maak, maar toch… Tegenwoordig ben ik naast regisseuse van reportages ook presentatrice. Iemand die ik in dat vakgebied erg bewonder is Matthijs van Nieuwkerk. Ik vind het mooi dat hij – na al die jaren presenteren – zijn nieuwsgierig-heid en onbevangenheid nog steeds weet te behouden.

Wat is je belangrijkste tip aan huidige studenten?Maak er zelf iets moois van, irriteer je zo min mogelijk aan zaken die niet goed geregeld zijn en… Geniet!

Evelien Bosch Studie aan de HKU: Audiovisual Media, European Media

Master of Arts (EMMA) • Afgestudeerd in: 2003 • Huidig werk:

Sinds oktober 2007 presentator Mambapoint tv (NCRV). Eerder

presenteerde Evelien onder andere voor MTV News en MTV Cool

Politics en werkte ze als verslaggever voor BNN.

Wat is je mooiste herinnering aan de HKU?Het seminarprogramma met beeldend kunstenaar Berend Strik en grafisch ontwerper Mart. Warmerdam – met een ‘.’ achter zijn voornaam. We kregen een fantas-tische opdracht: een stuk zeep en een briefje waarop in het Duits Een overslagplaats voor nieuwe dromen en oude tragedies stond. Een hilarische situatie, vanwege het volstrekt onduidelijke beginpunt. Ik bedacht me dat als zij me het stuk zeep overhandigden als een ‘probleem’, ik het hen ook kon overhandigen als een ‘oplossing’. Zeep kan verschillende betekenissen hebben. Voor de winkelier is het een bron van inkomsten, voor de ander een wasmiddel en voor mij in dit geval ‘de oplossing’. Ik vond dat ook mooi passen bij het woord ‘overslag’ op het briefje: de verandering van ‘probleem’ naar ‘oplossing’. En dus gaf ik slechts het stuk zeep terug. Berend vond het fantastisch, maar Mart. wilde het niet aannemen. Hij vond het idee niet onaardig, maar zijns inziens was een idee alleen niet genoeg: als grafisch ontwerper had ik het idee beeldend moeten maken. Dit commentaar heb ik als uitermate zinnig ervaren en is me altijd bijgebleven. Een jaar geleden kwam ik Mart. weer tegen en heb ik hem de zeep alsnog teruggeven. Hij moest er hartelijk om lachen.

Wat is je motto?Ik vind het belangrijk goed te begrijpen wat ik aan het doen ben. Buiten dat ik de feitelijke inhoud van een opdracht wil snappen, zoek ik intimiteit met de opdrachtgever. Door persoonlijke gesprekken doe ik nog meer onderzoek naar de eigenlijke aard van de opdracht.

Wie uit je studententijd zou je graag nog eens willen terug willen zien?Hierbij denk ik meteen aan Fred Hoekstra. Hij maakte deel uit van een groep mensen met wie ik gedurende de studie veel omging. Een paar jaar geleden is hij op een gewelddadige manier om het leven gekomen. Bij wijze van eerbetoon wil ik hem hier noemen.

Wat heb je geleerd dat specifiek is voor de HKU?Op de HKU wordt duidelijk dat je zelf heel veel kan. Er heerst een heel ondernemend klimaat. Je werkt er niet aan de hand van een klassieke school, maar meer vanuit de realiteit en de beroepspraktijk. Dit maakt het artistiek gezien misschien een wat minder experimentele opleiding, maar zorgde er wel voor dat ik na mijn studie meteen klaar was om voor mezelf te beginnen.

Voor wie binnen je vakgebied heb je veel bewondering?Dan noem ik weer Mart. Warmerdam. Hij leerde me dat een eigen stijl niet zozeer een visuele stijl is, maar meer een mentaliteit. Dit sprak me aan omdat een specifieke visuele stijl moeilijk verenigbaar is met grafisch ontwer-pen: je hebt immers altijd te maken met een opdracht van buitenaf. Door Mart. besef ik dat producties er op visueel niveau heel verschillend uit kunnen zien, maar wel kunnen voortkomen uit dezelfde mentaliteit. En daar-door toch een eigen stijl kunnen kenmerken.

Welke tip geef je mee aan huidige HKU-studenten?Wees nooit voorzichtig! Juist van het maken van fouten kun je leren.

Herman van Bostelen Studie aan de HKU: Grafische Vormgeving • Afgestudeerd in: 1996 •

Huidig werk: Eenmanszaak. Ontwerpt affiches en boekomslagen

voor de culturele sector en is samen met de Designpolitie en

Lesley Moore onder de naam Gorilla verantwoordelijk voor

de dagelijkse beeldcolumn in de Volkskrant.

Studeren aan de HKU is ontdekken waar jouw passie en kwaliteiten liggen. Voor jezelf helder

krijgen wat je visie op het vak is. Evelien Bosch, Herman van Bostelen, Edo Brunner, Martijn van

Duivenboden, Esther Gerritsen, Leon Giesen, Marnix Goossens, Titus-Tiel Groenestege, Wouter

Hamel, Jeroen Hofs, Maarten Hoogenhuis, Jiska Jacobs, Juul Jacobs, Eric Koller, Tania Kross, Fons

Schiedon, Erik Snel, Otto Tausk, Marina Toeters en Gwyneth Wentink vertellen hoe ze dat deden.

tekst Marcella Das, Maud Lazaroms fotografie Patrick van de Luijtgaarden

Kies, doe & die for it!

4

We lopen er tegenaan dat de buitenwacht niet weet wat we wel en niet te bieden hebben. En sterker nog, het lijkt erop dat de medewerkers en studenten het zelf ook niet weten. Een van de hulpmiddelen om duidelijkheid te verschaffen over wat we doen en hoe we het doen is het geven van een overzicht hiervan in boekvorm.1

tekst Lambertha Soumanfotografie Daisy Komen (boven), Dea Rijper (Philippe Hirschhorn), Carel Richel (Wanda Reumer), Marco Borggreve (‘Krekel en Mier’)

Na deze aankondiging door het College van Bestuur in mei 1993, laat de glossy gebonden uitgave nog zo’n anderhalf jaar op zich wachten. Maar acht jaar na de fusie, op 1 januari 1995, hebben de faculteiten van de HKU dan toch iets wat hen bindt: een boek met drie zwarte i’s op het omslag die verwijzen naar de gezamen-lijke speerpunten: internationalisering, innovatie en interdisciplinair onderwijs. Veel plaatjes, weinig tekst en natuurlijk tweetalig. Wie het boek ongeveer in het midden openslaat stuit op Douglas Coupland’s definitie van ‘Historical Overdosing’: ‘To live in a period of time when too much seems to happen. Major symptoms include addiction to newspapers, magazines and TV news broadcast.’ 2 Wie niet bang is voor een historische over-dosis, merkt dat zo’n papieren tripje back to the future de nodige verrassingen oplevert.

identiteitSpeerpunten bedenken is één ding, maar hoe breng je ze in praktijk?‘In dit eerste Studium Generale komt de relatie tussen

de kunstdisciplines aan de orde omdat de inhoudelijke verantwoording van de fusie tussen de kunstacademie, de akademie voor expressie en de drie muziekopleidingen in 1987 nog nooit is uitgewerkt. Waarom zijn juist deze opleidingen met elkaar gaan samenwerken, wat hebben ze met elkaar te maken? Een lezingencyclus leek de beste vorm om die inhoudelijke relatie verder uit te werken.’ 3 We schrijven september 1990. Aan het woord is Hildegard de Graaf, een van de organisatoren van het Studium Generale. De ‘kunstacademie’ is de Akademie voor Beeldende Kunsten Utrecht, de ‘akademie voor expressie’ is de Akademie voor Expressie door Woord en Gebaar en de ‘drie muziekopleidingen’ zijn het Utrechts Conserva-torium, het Nederlands Instituut voor Kerkmuziek en de Nederlandse Beiaardschool. Op 1 januari 1987 gaan zij samen op in de Stichting Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. Zeven jaar later lijkt de volgende fusiegolf zich aan te dienen. De Hogeschool van Utrecht wordt gevormd. Uit het redactioneel van hoofd Communicatie Rinda Bosker in het HKU-blad (februari 1994), mogen we opmaken dat er serieus is overwogen een grootschalige Utrechtse

18 voetnoten bij het HKU-imperium

5

instelling voor hoger onderwijs te vormen waarin ook de HKU zou zijn ondergebracht. Zij schrijft: ‘De HKU heeft zich bewust buiten het nieuwe imperium gehouden. Financieel en organisatorisch is dat niet bepaald de veiligste weg. De HKU koos ervoor haar eigen identiteit als kunsthogeschool hoog te houden en niet op te gaan in een vergaarbak aan opleidingen. De eigen fusieperikelen van zeven jaar geleden liggen velen nog vers in het geheugen.’ 4

fusieperikelenDe drie instituten brengen hun eigen overhead mee. Waar dat toe leidt, wordt duidelijk in februari 1992 bij een speciale uitgave van het personeelsblad voor perso-neel én studenten. CvB-voorzitter Bert Groenemeijer: ‘Vijf jaar geleden zijn we gefuseerd en toen hebben we een decentrale beheersstructuur afgesproken. Dat betekent dat elke faculteit z’n eigen administratieve organisatie behield [...] en daaroverheen nog eens een centraal apparaat. [...] Financieel kon dat toen nog net en bovendien wilde men niet anders maar anno 1992 is daar geen geld meer voor.’ Hij constateert nog een probleem: ‘Er zijn te veel “informele” budgethouders, mensen die buiten de directies om verplichtingen aangaan. [...] De strenge regels waaraan de dienst financiën en beheer extern is gebonden staan haaks op de cultuur in de hogeschool.’ 5

cultuurverschillenDé cultuur in de hogeschool? Bestaat die eigenlijk wel? Om interfacultaire (lees: interdisciplinaire) projecten mogelijk te maken wordt hogeschoolbreed een jaarrooster ingevoerd met een kernprogramma van twee keer zestien weken, elk gevolgd door een keuzeprogramma van vier weken: direct na de kerstvakantie en vlak voor het eindexamen. Het rooster veroorzaakt grote opschudding bij de Faculteit Muziek. Peter Stotijn (docent contrabas bij de Faculteit Muziek en solo-bassist bij het Residentie-orkest) uit in februari 1992 zijn zorgen: ‘In de praktijk komt 32 weken overeen met 32 lessen van een uur. Krankzinnig weinig als je dat met het voormalig Oostblok vergelijkt. Als er een vacature is bij het Residentie-orkest, is het merendeel afkomstig uit het voormalig Oostblok. Met die open grenzen moet je je concurrentiepositie goed in de gaten houden.’ 6

Jan Kruls, lid van het Stichtingsbestuur, benoemt de cultuurverschillen in zijn afscheidsinterview (december 1997) als volgt: ‘Een belangrijk verschil tussen de faculteiten blijft de onderwijsvorm. [...] De ene faculteit kent meer groepsonderwijs dan de andere. Bij het muziekonderwijs bijvoorbeeld is er vooral sprake van een één-op-één-situatie.’ 7 Tien jaar later kunnen we in het jaarverslag over 2006

lezen dat projectonderwijs een steeds prominentere plaats inneemt op de HKU en dat ernaar wordt gestreefd dit op alle faculteiten in te voeren.8

De Faculteit Kunst, Media & Technologie (geboren ná de fusie, op 1 januari 1989) had als eerste faculteit een projectenbureau, in 1994 opgezet door Julia von Graevenitz. Bij haar afscheid in december 1997 zegt ze: ‘Als het projectenbureau echt het stokpaardje van de hogeschool is, waarom hebben alle faculteiten dan nog geen projectenbureau? Schande! Je moet niet alleen een veilige omgeving creëren want studenten hebben ook confrontatie nodig. De school is nu een viskom, maar studenten hebben dat niet door.’ 9 Inmiddels hebben alle faculteiten een projectenbureau.

ambitieAls het boek verschijnt waarin we zowel de buitenwacht als onszelf vertellen wat we te bieden hebben, heeft de Faculteit Kunst, Media & Technologie 4 afstudeerrichting-en en twee Master of Arts-opleidingen in samenwerking met buitenlandse instituten.10 Wie de jongste opleidingen-gids doorbladert ziet dat alle faculteiten sindsdien nieuwe afstudeerrichtingen in de aanbieding hebben. We zijn gegroeid! Niet tot ieders genoegen. ‘Je moet de boel klein houden. O, met deze opmerking ga ik me niet geliefd maken. De HKU is gefocust op groei. Dat staat de kwaliteit in de weg,’ aldus Henri Lucas in 2002 toen hij afscheid nam als hoofd van de afdeling Grafisch Ontwerpen.11 ‘Groot is niet het belangrijkste. Kwaliteit is belangrijker’ stelt Marieke Lauwrier, het huidige hoofd Communicatie in een kennismakingsinterview in oktober van datzelfde jaar.12 Hoe ver moet onze ambitie reiken? Op 27 maart 1991 bezocht de toenmalige minister van Onderwijs, Jo Ritzen, de HKU. ‘Over de onderzoekstaak van hogescholen, een onderwerp dat door de studenten wordt aangesneden, is de minister duidelijk: fundamen-teel onderzoek is voorbehouden aan de universiteiten...’ 13 ‘Inmiddels zijn we een Engelse universiteit’ meldt Bert Groenemeijer in december 2004.14 De HKU heeft een Centrum voor Onderzoek en de samenwerking met de Universiteit Utrecht is een feit in de Professional School of the Arts Utrecht en de Faculteit der Kunsten. Klaas Hoek (docent cultuurgeschiedenis aan de Faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving) verwoordt de kloof tussen kunstenaars en wetenschappers zeer treffend tijdens een estafettedebat, dat 6 november 1996 werd gehouden ter gelegenheid van de oprichting van het Centrum voor Onderzoek: ‘Wat is theoretische arbeid? Het hoeft zich toch niet in taal af te spelen?’ En collega Rommert Boonstra (docent Fotografische Vormgeving) meldt dat onderzoek voor hem samenvalt met het maken van lange wandelingen in de natuur. Dat was elf jaar geleden. Zijn we de Universiteit Utrecht inmiddels wat nader gekomen?

1 Informatieblad 10, mei 1993

2 HKU Boek, 1994, pagina 57

3 Informatie, personeelsblad, september 1990, nr. 1

4 HKU-blad, nr. 2, 3e jaargang, februari 1994

5 Informatie, februari 1992, nr. 3

6 HKU-blad, nr. 2, 3e jaargang, februari 1994

7 Personeelsblad, nr. 19, december 1997

8 2006 opgetekend. Jaarverslag 2006.

9 i-5, nr. 6, jaargang 3, december 1997

10 HKU Boek, 1994

11 Personeelsblad, nr. 45, april 2002

12 Personeelsblad, nr. 47, oktober 2002

13 Informatie, juni 1991, nr. 5

14 Personeelsblad, nr. 57, december 2004

informatievoorzieningWat een historische overdosis had moeten worden, laat slechts iets zien (met nadruk op de i) van 20 jaar HKU. De drie i’s zijn uitgebreid tot vijf, met ‘informatisering’ en ‘intercultureel’. De in 1991 gestarte afstudeerrichting Interaction Design was de eerste afstudeerrichting aan de HKU die haar afgestudeerden met een ingenieurstitel naar huis mocht sturen. De Interfaculteit (letterlijk een faculteit tússen de andere faculteiten), die onder andere de budgetten voor interdisciplinaire projecten beheerde, verdween ten gunste van de Faculteit Kunst en Economie. Informatievoorziening blijft een probleem. Geen enkel magazine haalde de leeftijd van de HKU. Informatie (personeelsblad), Informatieblad (dubbelgevouwen A3’tje voor het personeel), HKU-blad (voor personeel én studen-ten en qua vormgeving vergelijkbaar met .unst), i-5 (tweemaandelijks magazine voor personeel, studenten én externe relaties; twee van de zes nummers per jaar zijn Engelstalig), #0 (hekje nul, een apart studentenblad omdat i-5 te veel een propagandablaadje zou zijn gewor-den vanwege de externe relaties) 16, een Personeelsblad, en nu is er .unst: één blad voor personeel, studenten én externe relaties. Hoe lang zou het duren voor ook dit blad wordt bestempeld als een propaganda blaadje?

Inspraak. Gevoelig punt. Op de uitnodiging ‘BRAAK RAAK’, in het HKU-blad van oktober 1993, om twee blanco vellen te vullen, kwam onvoldoende respons. Geen Braaknummer dus. Hebben we te weinig lef of laten we ons intimideren? 17 Inspelen op allerlei door Den Haag bepaalde regels? Het zal ongetwijfeld nodig blijven. Invoering van nieuwe systematieken of onderwijs-modellen? Dat is vast niet voorbij. Inkrimping wegens de zoveelste door het ministerie opgelegde bezuiniging? Irritatie over de kloof tussen artistiek leiderschap en de bureaucratische zakelijkheidscultuur zoals voormalig directeur Ton Hartsuiker die uitte in 1991? 18 Interim-situaties? We kunnen vast niet zonder. Instroombeleid? Dat moet! Studenten vormen ons bestaansrecht. Identiteit? Hebben we die inmiddels als HKU? Hoe innig zijn de faculteiten na twintig jaar verbonden? Ik vermoed dat we ons vooral één voelen bij rampen (het afbranden van het Gebouw voor Kunsten & Wetenschappen in 1988) of het overlijden van collega’s. Kunnen we ook innig verbonden feesten? Doen! Wie weet is het ons laatste lustrumfeestje als HKU. Iets vergeten? Te veel om op te noemen ... (O ja: ‘Gefeliciteerd!’)

6

15 i-5, nr. 6, jaargang 2, december 1996

16 Personeelsblad, nr. 27, oktober 1998

17 HKU-blad, nr. 7, 2e jaargang, oktober 1993

18 Informatie, oktober 1991, jaargang 4, nr. 1

Een jonge Najib Amhali samen met Jeffrey Spalburg in de

voorstelling ‘Krekel en Mier’ (1994). Foto: Marco Borggreve

BKV-studenten achter de eerste

generatie Macs op de HKU

Wanda Reumer richtte de Akademie van

Expressie door Woord en Gebaar (de huidige Faculteit

Theater) op. Hier reikt zij de Wanda Reumer Prijs

uit aan het STUT Theater (1987).

Masterclass (1993) van de befaamde violist Philippe Hirschhorn

op Het Utrechts Conservatorium. Foto: Dea Rijper

Wat is je mooiste herinnering aan de HKU?Ik vind het moeilijk één specifiek moment te noemen, maar ik genoot intens van de studiereizen, zoals naar Berlijn of Barcelona. Dan namen we de studie even wat minder serieus, maar het feesten des te meer.

Wie uit je studententijd zou je graag nog eens terug willen zien?Dennis Langenhuizen, een gastdocent financieel management. Dit vond ik een van de vervelendste vakken. Dennis werkte bij ING en alles wat hij vertelde draaide om geld. Ik trok dat niet, want in mijn ogen moest het gaan over wat er op het podium gebeurt. Nu ik directeur ben bij Gigant merk ik dat het ook hier voor 80 procent om geld draait. Ik zou met Dennis graag nog eens over financiën praten.

Wat heb je geleerd dat typerend is voor de HKU?Verder kijken dan je neus lang is. We leerden dat je niet alleen je handje moet ophouden voor subsidie, maar ook moet onderzoeken wat je zelf kunt bijdragen aan een gezond financieel beleid van een onderneming. Bijvoor-beeld met sponsoren. Er lag een grote nadruk op strategisch inzicht, iets wat Giep Hagoort heel goed onderwees tijdens het vak strategisch management. Ik heb daar nog iedere dag profijt van. Ik zie Giep als een enorme aanwinst voor de culturele kern van Nederland en dus voor de HKU. Dit had ik op geen enkele andere opleiding mee kunnen krijgen.

Wat is je motto?Dit heb ik ook van Giep Hagoort. Resultaten op lange termijn zijn ambitie en resultaten op korte termijn zijn prestaties. Je moet weten waar je op de lange termijn heen wil en dat kun je met prestaties op de korte termijn bereiken.

Voor wie binnen je vakgebied heb je bewondering?Voor Giep dus. Ik hoorde dat hij inmiddels ook professor is aan de Universiteit Utrecht...

Wat is je belangrijkste tip aan huidige studenten?Denk goed na over wat je wil en wat je aan de culturele sector kunt toevoegen. Er heerst krapte op de arbeids-markt; daarom moet je goed naar buiten brengen wat je doel is. Ga elke ochtend voor de spiegel staan en denk: Een nieuwe dag. Wat wil ik vandaag bereiken?

Martijn van DuivenbodenStudie aan de HKU: Arts and Media Management • Afgestudeerd

in: 2001 • Huidig werk: Directeur Podium en Filmtheater Gigant

Wat is je mooiste herinnering aan de HKU?De begintijd. Het allereerste jaar, waarin de hele schrijfopleiding uit maar met één klas bestond. Na een halfjaar wilde men de opleiding verdelen in twee richtingen: dramaschrijven en literaire vorming. Wij wilden nog niet kiezen en dat bespraken we met een docent. Hij zei: ‘Ik ga het even overleggen.’ Hij kwam weer terug: ‘We vinden het een goed plan. Het kiezen voor een richting wordt een halfjaar uitgesteld.’ We mochten met alles meedenken.

Wie uit je studententijd zou je graag nog eens terug willen zien?Ik zie eigenlijk nog genoeg mensen uit die tijd.

Wat heb je geleerd dat typerend is voor de HKU?Oh jongens... Dat het allemaal niet zo moeilijk hoeft te zijn.

Wat is je motto?Dat je altijd het meest persoonlijke moet cultiveren. Het is alleen maar interessant omdat jij de enige bent die dat zou kunnen maken. In die zin bestaat er ook geen concurrentie. De manier waarop jij kijkt en denkt is interessant, omdat een ander dat nooit zou kunnen denken en zeggen. Gehoorzaam zijn aan je eigen materiaal!

Voor wie binnen je vakgebied heb je bewondering?Virginia Woolf. Als ik iemand bewonder of als iemand mij inspireert, is het omdat die persoon iets schaamte-loos doet. Bijvoorbeeld in het schrijven; te lang uit-wijden over iets, de bestaande regels negeren, iets proberen te beschrijven waarvan je je af kunt vragen of dat wel te beschrijven is. Schaamteloos, daar houd ik van.

Wat is je belangrijkste tip aan huidige studenten?Veel dingen zien, veel lezen en veel meemaken. Je onderbewuste slaat dat op en daardoor kun jij uit meerdere patronen kiezen. Die keuzes maak je dan onbewust, maar je moet eerst al die patronen tot je nemen door heel veel stukken te lezen en te zien. En daardoor gaat het verder ‘vanzelf ’. Zo werkt het brein. Structuren opslaan en leren kennen. Leren dat, dat wat je doet, klopt. In dat lees- en kijkproces moet je zoveel mogelijk je eigen interesses volgen.

Esther GerritsenStudie aan de HKU: Schrijfopleiding, afgestudeerd bij

Dramaschrijven (1995) en bij Literaire Vorming (1996) •

Huidig beroep: Schrijver

7

Edo BrunnerStudie aan de HKU: Acteursopleiding • Afgestudeerd in: 1995 •

Huidig werk: Acteren / presenteren


Wat is je mooiste herinnering aan de HKU?Eentje die mij altijd bij zal blijven is de les “beweging” om negen uur ’s ochtends. Een paar vrienden en ik gaven daar niet heel veel om en kwamen regelmatig direct vanuit de kroeg binnenwandelen. En het viel niet eens op dat wij daar beschonken rondjes stonden te draaien.

Wie uit je studententijd zou je graag nog eens terug willen zien?Ik zie nog heel veel mensen uit mijn klas, zoals Harm van Geel of Izaira Kersten. Er zijn maar een of twee klasgenoten die ik helemaal niet meer tegenkom.

Wat heb je geleerd dat typerend is voor de HKU?Te acteren op een manier die goed bij mij past, namelijk vanuit een fysieke speelstijl. Ik denk dat dat heel goed werkt bij jonge mensen. Net als zoveel jonge studenten, was ik erg bleu toen ik aan mijn studie begon. Om dan vanuit een psychologische herinnering een scène te spelen terwijl je daar in principe niet de emotionele bagage voor hebt, dat werkt niet. Ik was erg blij dat die fysieke speelstijl mij werd aangedragen.

Heb je een motto over kunst?Ik vind het moeilijk om te bepalen wanneer iets kunst is. Ik denk dat elke (kunst)discipline in zijn kern een ambacht is. Wanneer je dit ambacht beheerst, is het mogelijk om op een dag zoiets als kunst te maken.

Voor wie binnen je vakgebied heb je bewondering?Voor Jan Decleir. Vooral omdat hij zijn ambacht, het acteren, op bepaalde momenten kan ontstijgen. Daar-door kijk ik niet meer naar de mens die toevallig op het toneel staat, maar meer naar een totaal. En denk ik: “Wow”.

Wat is je belangrijkste tip aan huidige studenten?Ja: maken! Vroeger zat ik vaak in de kroeg met vrienden te brainstormen. Praten over ideeën en zo je geest scherp houden. Zo ontwikkel je een mening en ideeën over wat je later wil doen. Probeer die plannen zoveel mogelijk echt te verwezenlijken. Je moet als student ondernemen, naar buiten treden en je vak uitoefenen.

tekst Marcella Das, Maud Lazaroms, Tim Veenstrafotografie Patrick van de Luijtgaarden

8

Gijsje Kooter doet in 1992 auditie voor de theateropleiding van de HKU, waar ze in een les van Nirav Christophe (hoofd Dramaschrijven) met het schrijfvak in aanraking komt. Het schrijven vindt ze leuk, terwijl het haar bedoe-ling is actrice te worden. In de wandelgangen spreekt Nirav haar aan: ‘Kom volgende week bij ons auditie doen, we beginnen met de Schijfopleiding!’ Gijsje besluit op zijn uitnodiging in te gaan.

groepsgevoel‘Natuurlijk was hij ook zieltjes aan het winnen, maar ik voelde me toch vereerd. Een paar dagen later zit ik te luisteren naar een zenuwlijerig jazzmuziekje van Charles Mingus. De bedoeling is de muziek en je gemoedstoestand te gebruiken om iets te schrijven. Ik loop op een treinrails. Ik blijf lopen, lopen en lopen, zolang de muziek doorgaat. Dus dat schrijf ik. In een andere les vraagt Frederice van Faassen (hoofd Literaire Vorming) om een werkelijkheids-ervaring zo precies mogelijk op te schrijven. Ze vertelt: “Ik fietste vanmorgen op de Berlagebrug. Het waaide nogal hard en ik moest echt op mijn trappers staan en midden op de brug stond ik heel even stil. Hoe zou je zo’n moment noemen?”’‘De volgende dag zit ik bij de PTT postcodes in te tikken. In stilte bid ik: Laat mij alsjeblieft naar die school mogen. Ik ben dan 25. Een paar maanden later stap ik de klas binnen. Een zeer diverse klas, zowel in ervaring als leeftijd: de jongste is 18 en de oudste, pak hem beet, 35. Het is een interessante mix die ook nog eens goed op elkaar inwerkt. De jonkies trekken zich op aan de levens-ervaring van de ‘ouderen’ die veelal in het amateurcircuit aan het werk zijn, terwijl laatstgenoemden verbijsterd zijn over het gebruik van techniek van de jongeren. Al snel wordt mij en de anderen duidelijk dat we een

unieke functie vervullen; het welslagen van de Schrijfop-leiding hangt net zo zeer van Nirav en Frederice af als van ons. Nirav creëert een enorm groepsgevoel door te zeggen: “Als jullie afstuderen, dan vertrek ik ook.” Zo komt het dat we heel kritisch zijn op nieuwe docenten. Directe inspraak hebben we natuurlijk niet, maar als iemand in onze ogen niet voldoet, dan maken wij diegene het leven zo zuur dat de hoofden wel besluiten om hem of haar weg te sturen. Of ons ervan proberen te overtui-gen dat het wel goede docenten zijn. Frederice maakt het zelfs uit met een docent die haar geliefde is.’‘Ook toetsen wij de filosofie van de school, die heel beknopt inhoudt dat ‘de persoon achter de schrijver er niet toe doet’. In de praktijk blijkt er weinig ruimte te zijn voor persoonlijke problemen van studenten. Hoewel het me soms te ver gaat en ik in de bres spring voor klasgenoten, ervaar ik deze filosofie als werkbaar. Natuurlijk is niet alles leuk. Waar we tijdens de audities nog schreven op muziek, moeten wij nu al bewegend schrijven. Rollend door een lokaal klanken, woorden en zinnen uiten, die door een ander worden opgeschreven. Hoewel ik Nirav op handen draag, vind ik dit bewegen maar niets. Hij antwoordt: “Je moet openstaan voor dingen waarvan je op het eerste gezicht misschien denkt dat je er niks van leert.” Ik neem dat van hem aan en ervaar in de jaren erna dat je overal tekst vandaan kunt halen.’ verliefd ‘Dan is daar ineens een nieuwe docent: Pieter Vrijman. Na de eerste memorabele les zijn we allemaal verkocht en een paar zelfs hopeloos verliefd. Pieter komt binnen met een draagbare platenspeler. Rustig installeert hij alles, zet de naald in de groef en liedjes van Bertolt Brecht op muziek van Kurt Weill vullen het lokaal. Pieter begint te dansen en de liedjes ter plekke in het Nederlands te vertalen. Hertalen heet dit vak. Pieter heeft me geleerd buiten mijn kaders te denken en daar ook naar te handelen. Dat alles kan op het toneel, als je je bewust bent van het mechanisme dat je hanteert. Als iemand in de les zegt dat ie niks heeft met Drie Zusters van Tsjechov reageert hij getroffen: “Maar iedereen heeft zijn eigen Moskou; jouw blik op de wereld is een onder-werp.” Pieter speelt met zijn lessen en uitspraken een bepalende rol in mijn ontwikkeling als toneelschrijver.’‘In juli 1996 is het dan zover: ik studeer af. Sindsdien ben ik aan de slag als toneelschrijver, voor zowel ama-teurs als professionals, voor zowel kinderen, jongeren als volwassenen; publiek en doelgroep doen er voor mij niet toe. Aan de HKU ben ik ook nog verbonden, als docent. Blijkbaar voel ik me nog steeds, gelukkig, een beetje verantwoordelijk. Dat gaat niet meer weg.’

Wegbereiders en proefkonijnen

Gijsje Kooter, Eva van der Molen en Wiel Seuskens behoren alledrie tot de eerste lichting afgestudeerde HKU’ers. Hoe kijken zij terug op hun tijd als HKU-student? Wie inspireerde hen? En welke band hebben ze op dit moment nog met de HKU?

tekst Rick Steggerda & Elfie Trompillustraties Leon Martakis

9

Eva van der Molen is wellicht de ultieme HKU’er. Al sinds de oprichting maakt de HKU in allerlei gedaanten deel uit van haar leven. Van der Molen studeerde in 1989 af aan het Conservatorium, hoofdvak Piano. In 1991 behoorde ze tot de eerste lichting studenten die hun bachelor in Kunst & Media Management behaalden. Uiteindelijk voltooide zij ook de masteropleiding MA AMMEC (MA Art & Media Management in a European Context), in 2005. Tussendoor werkte Van der Molen op freelance basis op alle faculteiten van de HKU. Sinds 1 september 2007 is ze voorzitter van de Faculteit Theater.

De liefde bracht Eva van der Molen als 18-jarige eerst naar Parijs en vervolgens naar Griekenland. Haar passie voor de piano nam ze mee. ‘Door de lessen van buiten-landse docenten ben ik muzikaal in die tijd gegroeid, maar aan mijn techniek ontbrak nog veel. Toen de liefde bekoelde, besloot ik terug te gaan naar Nederland.’ Via haar oude pianodocente kon ze voorspelen bij Herman Uhlhorn, die op dat moment hoofdvakdocent aan het

Utrechts Conservatorium was. ‘Ik wilde eigenlijk niet naar Utrecht, dat kleine provinciestadje. Maar ik wilde wel per se les van Herman Uhlhorn. Hij kon me de techniek bijbrengen die ik miste, daar was hij fenomenaal in. Ik denk dat hij van iemand met drie vingers nog een goede pianist kon maken.’

werkveld‘De fusie van het Conservatorium en de andere Utrechtse kunstvak-opleidingen vond plaats tijdens mijn studie. Ik heb er niet veel van gemerkt. Het werd daarna wel mogelijk om Kunst & Mediamanage-ment te volgen, dat was namelijk een interfacultair programma. Van der Molen zag veel medestuden-ten van het Conservatorium in het

bekende zwarte gat vallen. ‘Ik heb altijd het idee gehad dat de straat geplaveid is met pianisten. Naar klassiek geschoolde musici zoals mijzelf is nu eenmaal niet veel vraag. Ik zag mezelf ook niet tot het einde der dagen pianoles geven. Realisme deed me besluiten om verder te studeren.’Van der Molen wist dat ze een organisatorische kracht bezat en koos daarom voor Kunst & Media Management. ‘Daar moest ik een motivatiebrief voor schrijven. De eerste zin van mijn brief was: De opleiding en ik zijn voor elkaar gemaakt.’‘Wat ik me vooral herinner, is het informele contact tussen de docenten en leerlingen. Alles was kleinschali-ger. In de tijd dat ik als studieleider en later vicevoorzit-ter bij Kunst en Economie werkte, is de opleiding sterk geprofessionaliseerd. Er is tegenwoordig een krachtig didactisch concept – dat was er in mijn studententijd absoluut niet. Je hebt nu het probleemgestuurd onder-wijs, het projectmatige karakter dat veel meer op de werkrealiteit lijkt en de externe opdrachtgevers.

Als student word je veel meer voorbereid op de realiteit van het werkveld.’‘Ik vond het een weelde om blokken van drie uur te krijgen. Op het Conservatorium had je soms één uur les en was je de rest van de week zelfwerkzaam. Bij Management kon je destijds gewoon achterover leunen en allerlei interessante informatie over je heen laten komen. Daarnaast kregen we twee keer per maand een actualiteitenoverleg, waarin een docent met ons de ontwikkelingen in de kunst en media besprak. Een soort discussiegroep over het hedendaagse kunstklimaat.’

zielHaar eerste stage liep Van der Molen bij het Radio Blazers Ensemble. ‘Ik vond het verschrikkelijk om in plaats van muzikant manusje van alles te worden. Zo moest ik bijvoorbeeld heel hoornspelend Nederland opbellen toen er plots een hoornist ziek werd. Gaandeweg realiseerde ik me wel dat ik op het raakvlak tussen maken en organiseren wilde werken. Giep Hagoort, inmiddels hoogleraar Kunst en Economie, was toen mijn stagebegeleider. Ik ben hem zeer dankbaar: hij heeft mij kansen gegeven waarvan ik dacht er nog niet aan toe te zijn. MAPA (Moving Academy for Performing Arts – red.) is daar een voorbeeld van. Samen met directeur Ide van Heiningen zette ik projectmatig trainingstrajecten uit voor theatermakers en kunstenaars in Oost-Europa. Met die trainingen sloegen we een brug tussen artistieke waarden en organisatorische vaardigheden. Het hielp erg dat ik ook een muzikant was: ik werd gezien als ‘een van hen’. Kunstenaars zijn vaak toch bang dat management betekent dat ze hun ziel moeten verkopen. Terwijl het gewoon een kwestie van logisch nadenken is: Wat wil je, en hoe kun je dat bereiken?’

Wiel Seuskens is begin jaren ’80 al intensief met computers en programmeren bezig. Een echte studie op dit gebied is er nog niet en daarom maakt Seuskens er noodgedwongen een doe-het-zelf-studie van. In 1988 verandert dat: hij wordt gevraagd om met twee anderen proefkonijn te zijn bij de opstart van de opleiding Beeld- en mediatechnologie op de Faculteit Kunst, Media & Technologie.

voorsprongIn de praktijk betekende dat instromen in het vierde jaar. De drie jaar ervoor studeerde Seuskens in de avonduren in Utrecht grafische vormgeving. ‘Ik was toen werkloos en studeren in de avond was goedkoper. Je kreeg gewoon een uitkering, plus een vergoeding voor je studie.’Naast zijn avondstudie grafisch werkte Seuskens overdag als werkplaatsassistent bij Ad Wisman, de huidige collegevoorzitter van de HKU. ‘Hij bestierde een zaaltje met computers, of beter gezegd: kasten met kabels. Omdat ik in mijn vrije tijd al wat had zitten klooien, vond Ad het een goed idee om mij aan te stellen. Zo ben ik met programmeren begonnen; je moest wel, want op deze kasten stond helemaal niets. En aangezien er niet veel mogelijk was, had je het allemaal vrij snel door. Toen men de studie Beeld- en mediatechnologie wilde beginnen, bleek ik, inmiddels 34, een geschikte kandidaat voor het proeftraject.’‘Samen met Klaas Rowaan en Lucia Happel – beide afkomstig van de Academie in Rotterdam – vormde ik de eerste lichting en het eerste afstudeerjaar. Wij hadden een voorsprong op de klassen die volgden; alle drie hadden we al enige ervaring met computers. Je werd aangenomen op basis van tekeningen, schetsen en schilderijen. Belangrijk was het hebben van kunstzinnige ideeën en beeldende kwaliteiten. Computerkennis, zo was de redenatie, kon wel aangeleerd worden – creativiteit niet.’‘Daar zaten we dan een jaar lang, achter onze Cubicoms en Amiga. Ieder deed zijn eigen ding: een beetje grafisch, 3D-en of programmeren. Er kon nog niet zoveel en

iedereen was aan het ontdekken wat er wél kon of wat jij kon. Ik zat dag in en dag uit te programmeren in C, een programmeertaal. Echt les kregen we eigenlijk niet; bij knelpunten konden we wel de hulp van docenten inroepen. Voor mij was dat vooral Ad Wisman. Klaas en Lucia hadden een band vanuit Rotterdam, ik werkte en studeerde met Ad. We waren collega’s en gelijken; van een docent-leerling-verhouding was nauwelijks sprake. Sterker nog, na verloop van tijd was ik zover met program-meren dat Ad mij niets meer kon leren. Toen werd een jongen uit Delft ingehuurd om mij verder les te geven.’

doorbloedingOndertussen assisteerde Seuskens Wisman bij computer-lessen aan zowel eerstejaars- als tweedejaarsstudenten mode, architectuur en grafische vormgeving. ‘Ik ontwik-kelde mij ook didactisch en kreeg een breed inzicht in wat mensen nodig hebben. Het stelt mij tot op de dag van vandaag in staat om techniek om te zetten in klare taal, waar mensen mee aan de slag kunnen. Daarmee noem ik, nu ik zo terugblik, meteen mijn belangrijkste les: commu-nicatie. Hoe goed of slecht het ook gaat, je moet er altijd met collega’s en klanten over praten. Als een project bijvoorbeeld niet zo goed loopt, ben je snel geneigd minder te communiceren, omdat je bang bent. Later komt het toch uit en dan heb je de poppen aan het dansen.’‘Zo bezien wekt het geen verbazing dat ik enkele jaren na het ontvangen van mijn diploma (1989 – RS) docent werd aan de HKU. Na een jaar of vijf ben ik voor commerciële bedrijven gaan werken, die zich bezig hielden met internetbetalingen en het plaatsen interactieve content op websites. Na weer een periode van vijf jaar kreeg ik een baan bij het Nederlands Instituut voor Mediakunst. Het is mijn filosofie dat je minstens twee jaar ergens moet werken om van nut te zijn, maar dat na vijf jaar nieuwe

mensen zullen zorgen voor een betere doorbloeding. Anders roest het bedrijf vast.’Seuskens is nu 52 en vrijwel losgezongen van de HKU. Af en toe gaat hij nog eens naar een eindexamenexpositie of een lezing van een student die hij les heeft gegeven. In zijn werk probeert hij het beeldende aspect van zijn opleiding weer meer op te pakken, binnen het kader van zoekprogramma’s en websites. Daarnaast is hij zich qua werk wellicht aan het heroriënteren. Seuskens werkt sinds 2002 bij het Nederlands Instituut voor Mediakunst. Volgens onze berekeningen komt dat algauw neer op een periode van vijf jaar...

De Hogeschool voor de Kunsten Utrecht ontwikkelde zich de afgelopen twintig jaar tot een toonaangevende kunsthogeschool met vele gezichten en onderscheidt zich onder meer met unieke studierichtingen, bijzondere alumni en ambitieuze toekomstdromen. In vogelvlucht ziet dat er zo uit.

Van fusie naar Freak Out!

5 GEBEURTENISSEN IN HET

GEBOORTEJAAR VAN DE HKU

(BRON: WIKIPEDIA)

15 februari - Iraanse regering neemt

aanstoot aan grap Rudi Carrell

Een politieke grap van de Nederlands-

Duitse showmaster Rudi Carrell loopt

uit de hand als de Iraanse regering

aanstoot neemt aan het zogenaamd

werpen van damesslips en bh’s naar

de Iraanse geestelijk leider Khomeini.

28 mei - Paniek op het Rode Plein

De 19-jarige West-Duitser Mathias

Rust landt met een sportvliegtuigje

op het Rode Plein in Moskou. Het lek

in de verdediging van het luchtruim

van de Sovjet-Unie dat hierdoor aan

het licht komt, leidt tot het ontslag van

een aantal hooggeplaatste Russische

militairen. Rust wordt tot vier jaar

werkkamp veroordeeld.

11 juni - IJzeren Dame voor 3e keer

Prime Minister

De Conservatieven winnen de parle-

mentsverkiezingen in het Verenigd

Koninkrijk. Margaret Thatcher wordt

voor een derde termijn als premier

benoemd. Zij is de enige Britse premier

die dit in de 20e eeuw haalt.

19 oktober - Kelderende koersen

veroorzaken bijna mondiale crisis

De beurskrach van ‘87 op Zwarte

Maandag doet beleggers sidderen.

Nooit eerder daalden de koersen

wereldwijd op één dag met meer dan

20%. Door adequaat monetair

ingrijpen leidde deze beursmalaise

niet tot een recessie in de reële

economie, en mon-diale crisis zoals

dat in 1929 het geval was.

9 december - Start Palestijnse

opstand tegen de Israëlische

militaire bezetting

Begin van de Palestijnse intifada

op de door Israël bezette Westelijke

Jordaanoever en Gazastrook. De eer-

ste Intifada duurde tot ongeveer 1993.

5 REDENEN OM AAN DE HKU

TE GAAN STUDEREN

1. De stad Utrecht

Een van de grote voordelen van

studeren aan de HKU is de centrale

ligging van de stad Utrecht. Een stad

bovendien waar cultureel veel te

beleven valt, denk aan Tivoli, de

Parade, Centraal Museum, Louis

Hartlooper Complex, Festival aan

de Werf. En dan zwijgen we nog over

de vele kroegen en eetgelegenheden.

2. Unieke studierichtingen

De HKU is de enige kunsthogeschool

die de studies Urban Interior

Architecture, Design for Virtual

Theatre and Games, de schrijfopleiding

Writing for Performance aanbiedt.

Niet vreemd natuurlijk voor een

kunsthogeschool die ook op het gebied

van studierichtingen innovatief is.

3. Masteropleidingen

De HKU kent inmiddels een ruim

aanbod van kwalitatief hoogstaande

masteropleidingen. Na een bachelor

kun je verder studeren en de verdie-

ping opzoeken die je wellicht tijdens

je bachelor gemist hebt.

4. Sterke praktijkgerichtheid

De HKU onderscheidt zich door een

grote inzet op onderwijs dat nauw

aansluit bij de praktijk. Dit wordt

onder andere vormgegeven via de

facultaire projectenbureau’s, docenten

die zelf praktiserend kunstenaar zijn

en door de seminars.

5. Promotiemogelijkheden

De HKU biedt samen met de

Universiteit Utrecht onder de noemer

Faculteit der Kunsten promotiemoge-

lijkheden voor zowel kunstenaar-

onderzoekers als academici. Zo kan

een kunstenaar bijvoorbeeld promo-

veren door het schrijven van een

wetenschappelijke reflectie op zijn/

haar oeuvre.

5 BEZOEKEN VAN BEROEMD-

HEDEN

1. Hedy d’Ancona gaf op 22 september

1999 aan de toenmalige Interfaculteit

een openingscollege over Europees

cultuurbeleid, als startschot voor de

nieuwe masteropleiding Arts and

Media Management in a European

Context (MA AMMEC).

2. Prins Willem Alexander en

Prinses Máxima waren op 14 novem-

ber 2001 gast van Het Utrechts

Conservatorium en woonden daar

onder andere een modeshow bij.

3. Jan Wolkers gaf op 25 mei 2000

een lezing op de Faculteit Beeldende

Kunst en Vormgeving, waarin hij

vertelde hoe zijn werkzaamheden

als beeldhouwer en schrijver elkaar

beïnvloeden.

4. Majoor Bosshardt (in juni 2007

op 94-jarige leeftijd overleden) kwam

tot 7 jaar geleden regelmatig op de

Faculteit Theater. Na haar bezoeken

aan de Janskerk dronk zij regelmatig

koffie in de kantine bij Mary van

Baaren.

5. Peter Greenaway bezocht op 30

januari 2003 de Faculteit Kunst,

Media & Technologie. Hij gaf er een

lezing over zijn multimedia-project

The Tulse Luper Suitcases.

5 MISVERSTANDEN OVER DE HKU

1. De HKU zit alleen in Utrecht

Onwaar voor zowel de stad als de

provincie Utrecht. Hilversum ligt

immers in Noord-Holland. Het feit

dat de Hogeschool voor de Kunsten

UTRECHT afdelingen in Amersfoort

en Hilversum heeft, leidt ook na

twin-tig jaar nog regelmatig tot

gefronste wenkbrauwen.

2. HKU staat voor Hong Kong

University

Wie enkele jaren terug googlede op

HKU, vond als eerste de site van de

Hong Kong University. Inmiddels niet

meer. Voor wie toch geïnteresseerd is

in onze buitenlandse naamgenoot:

www.hku.hk

3. De HKU is een onderdeel van

de Hogeschool Utrecht

Dat zou de HU misschien wel graag

willen...

4. De HKU is een afdeling van peni-

tentiaire inrichting Wolvenplein

Een telefoonnummer dat tegenwoor-

dig van de HKU is, behoorde jaren

geleden toe aan de gevangenis bij het

Griftpark. Hoewel het aantal foutieve

telefoontjes terugloopt, is de stroom

bellers voor de bajes nog altijd niet

opgedroogd.

5. De HKU wil nooit samenwerken

Misverstand dat uit de begintijd van

de HKU dateert. Eind jaren ’80

werden de Nederlandse kunstoplei-

dingen door de overheid gedwongen

te fuseren.

De instellingen die de HKU vormden

waren toen net vrijwillig samenge-

gaan; een verdere fusie vond de HKU

niet gewenst. Nog altijd heeft de HKU

de naam niet te willen samenwerken,

ondanks nauwe relaties met meer dan

200 externe instellingen in binnen- en

buitenland.

DE 5 POPULAIRSTE

HKU-OPLEIDINGEN VAN 2007

Vijf faculteiten, tientallen bachelor-

opleidingen, duizenden aanmeldingen.

Welke opleiding is het populairst?

Moeilijk te zeggen, want de ene faculteit

biedt een tiental opleidingen, terwijl de

andere faculteit de studenten allemaal

aan dezelfde bacheloropleiding laat

beginnen. Uitgesplitst per faculteit

zijn dit de opleidingen met de meeste

aanmeldingen in 2007: (NB. dit is dus

niet het aantal studenten dat daadwer-

kelijk gaat studeren, maar dat graag aan

de HKU zou willen studeren).

1. Faculteit Theater: 475 aanmeldin-

gen voor de opleiding Acting.

2. Faculteit Kunst & Economie:

457 aanmeldingen voor de opleiding

Art & Economics. Het eerste jaar voor

studenten Art & Economics is voor

iedereen in principe hetzelfde.

3. Faculteit Kunst, Media &

Technologie: 309 aanmeldingen

voor de opleiding Audiovisual Media.

4. Faculteit Beeldende Kunst &

Vormgeving: 293 aanmeldingen

voor Graphic Design.

5. Faculteit Muziek: 98 aanmeldingen

voor de opleiding Zang, Jazz & Pop.

DE 5 MEEST VOORKOMENDE

NAMEN VAN HKU-STUDENTEN

1: Anne (30 keer)

2. Niels (29 keer)

3. Jeroen (27 keer)

4. Maarten/Tim (26 keer)

5. Laura (24 keer)

DE 5 MEEST VOORKOMENDE

NATIONALITEITEN OP DE HKU

1. Nederland (3304 studenten)

2. Spanje (38 studenten)

3. Duitsland (28 studenten)

4. België (20 studenten)

5. Groot-Brittannië / Zuid-Korea

(12 studenten)

Andere landen die op de HKU vertegen-

woordigd zijn: Japan, Mexico, Verenigde

Staten, Frankrijk, Griekenland, China,

Polen en Rusland.

5 GEWAARDEERDE EIGENSCHAP-

PEN VAN DE HKU-STUDENT

1. zoekt de samenwerking met andere

disciplines

2. zet ambitie om in daden

3. conceptueel denker

4. zelfstandige werker

5. cultureel ondernemer

5 GEKOZEN BEROEPEN NA

EEN HKU-DIPLOMA

1. Directeur landelijk evenementen-

bureau (Master of Arts in Arts and

Media Management in a European

Context)

2. Acquirerend redacteur kinderboeken-

uitgeverij (Bachelor of Theatre,

Schrijfopleiding, Literaire Vorming)

3. Componist voor de media (Master of

Arts in Composition in Contexts)

4. Ontwerper van zweef- en vlieginstal-

laties (Bachelor of Design, Fashion

Design)

5. Dirigent koor en/of orkest (Bachelor

in Music, hoofdvak directie en

bijvakken piano en trompet.

tekst Fokke Uiterwaal, Karin Veenendaal, Edwin VerhoevenMet dank aan iedereen die aan dit overzicht heeft meegewerkt!

5 HKU-MEDEWERKERS MET EEN

DOCTORSTITEL

1. Jan IJzermans. Bestuursvoorzitter

van de Faculteit Kunst, Media &

Technologie en SKO Lector Muziek-

ontwerp. Hij promoveerde in 2007 aan

de Universiteit van Amsterdam op de

centrale rol die muziek speelt in

zuidelijk Centraal-Afrika.

2. Giep Hagoort. Lector Kunst en

Economie op de Faculteit Kunst en

Economie. Hij promoveerde in 1998

aan de Universiteit Nyenrode op het

onderwerp ‘Strategisch management

in de culturele sector’. In 2006 werd

Hagoort benoemd tot hoogleraar aan

de Faculteit der Kunsten van de

Universiteit Utrecht (vakgebied

Kunst en Economie).

3. Henk Slager. Hoofd van de master-

opleidingen Fine Art en Design en

lector Artistiek Onderzoek op de

Faculteit Beeldende Kunst en

Vormgeving. Hij promoveerde in

1989 aan de Universiteit van

Amsterdam in de kunstfilosofie.

4. Ellis Visch. Beleidsmedewerker

Onderzoek, Onderwijs en Kwaliteits-

zorgzaken. Zij promoveerde in 1989

aan de Universiteit Utrecht op klem-

tonen en ritme in natuurlijke taal.

5. Marinka Copier. Hoofd van de Utrecht

School of Art and Technology aan de

Faculteit Kunst, Media & Technologie.

Zij promoveerde in 2007 aan de

Universiteit Utrecht op de rol van

online gaming in het dagelijks leven.

5 DOOR HKU’ERS GEWONNEN

PRIJZEN IN 2007

1. 7 november: Alumnus Fine Art

Sebastiaan Verhees wint de PUG-prijs

(Provinciaal Utrechts Genootschap

voor Kunsten en Wetenschappen).

2. 28 september: Tijdens het Nederlands

Film Festival neemt Steven Wouter-

lood de Talent&Pro Award (prijs voor

beste eindexamenfilm van een

audiovisuele opleiding in Nederland)

voor zijn film Los in ontvangst.

3. 11 mei: Suzanne Reindersma,

vierdejaarsstudent Docent Drama,

wint met haar voorstelling Naima &

Latifa de Forum Jongerenprijsvraag.

4. 11 juni: Jasper Stam wint het

Internationaal Beiaard Concours

in Amersfoort.

5. 20 oktober: Alumnus 3D Design

Manon Juliette de Bruijn ontvangt

voor haar project Feliz! de eerste

Toon van Tuijl Designprijs.

5 INTERNATIONAAL OPERERENDE

HKU-ALUMNI

1. Janine Jansen (violiste)

Studeerde in 1998 met de hoogste

onderscheiding af aan Het Utrechts

Conservatorium. Ze stond sindsdien

op alle belangrijke concertpodia ter

wereld, van Buenos Aires tot Tokio

en van Amsterdam tot New York.

2. Claudy Jongstra (ontwerpster)

Studeerde in 1989 af aan de opleiding

Modevormgeving. Heeft inmiddels

haar eigen bureau Studio Claudy

Jongstra, waarmee ze vilttoepassin-

gen maakt voor kunst, architectuur en

mode. Ze ontwierp onder andere voor

restau-rants, vliegvelden, hotels en

casino’s, in landen als Frankrijk,

Duitsland, Engeland en de Verenigde

Staten (New York, San Francisco,

Las Vegas).

3. Viviane Sassen (fotografe)

Studeerde in 1996 af aan de fotogra-

fieopleiding van de Faculteit

Beeldende Kunst en Vormgeving.

Woonde als kind in Afrika en maakt

daar nu veel van haar vrije werk.

Exposeerde daarnaast in Parijs en

Keulen en werkt(e) voor Japanse en

Duitse opdrachtgevers.

4. Bas Ording (interface designer)


Interaction Design van de Faculteit

Kunst Media & Technologie. Werkt

sinds 9 jaar als User Interface

Designer voor Apple in San Francisco

en stond daar aan de basis van Mac

OSX.

5. Patricia van den Akker (project-

manager)


Kunst- en Mediamanagement.

Woont sinds 1996 in Londen en werkt

daar momenteel als executive project

manager bij CIDA (Cultural

Industries Development Agency).

5 STUDIES DIE HET NIET GERED

HEBBEN

De HKU is trendsetter op het gebied

van onderwijsinnovatie. Zij was

bijvoorbeeld de eerste kunsthogeschool

die een volwaardige Gameopleiding

verzorgde. Soms liep de HKU erg ver

voor de troepen uit en was zij ‘te’

vernieuwend. De volgende studies zijn

nooit gestart, tussentijds opgeheven of

hebben onder een andere naam een

doorstart gemaakt.

1. Ambient Experience Design

2. Scientific Visualisation

3. Industrial Design and Robotics

(opgegaan in Intelligent Product

Design)

4. Design Technology (opgegaan in

Intelligent Product Design)

5. Media Design Product

5 MOGELIJKE NIEUWE

HKU-STUDIES

1. Styling

Tijdens de Studiebeurs en voorlich-

tingsronden is er elk jaar veel vraag

naar styling. De meeste bezoekers zijn

dan ook teleurgesteld als blijkt dat

Interior Architecture niet gaat over

‘In Holland staat een huis’. Wellicht

een gat in de markt.

2. Dans

Als de HKU ook deze kunstdiscipline

aanbiedt, is zij de meest volledige

kunsthogeschool van Nederland.

Dan kan de leus ‘Alle kunstopleiding-

en behalve dans’ geschrapt worden.

3. Design for Change

Een interdisciplinaire opleiding

waarin alleen producten worden

gemaakt vanuit een geëngageerd

oogpunt.

Steeds meer mensen kiezen immers

voor duurzaamheid en kopen bewust

producten die van eerlijke materialen

gemaakt zijn. Als HKU neem je als

onderwijsinstelling met een dergelijke

opleiding een duidelijk en belangrijk

standpunt in.

4. Algemene dj/vj-opleiding

Nederland heeft een reputatie hoog te

houden als het gaat om internationaal

gewaardeerde dj’s en vj’s. De HKU

kan zorgen voor een goede doorstroom

op dit gebied. In beide vakken valt

bovendien een aardige boterham te

verdienen.

5. Design for Virtual Visual Verbal

Video and Development

Aan de invulling van deze nieuwe

trendsettende studierichting wordt

nog druk gewerkt. De eerste

studenten kunnen naar verwachting

in 2010 worden aangenomen...

5 DOOR HKU-COLLEGEVOORZIT-

TER AD WISMAN BEOEFENDE

KUNSTDISCIPLINES

1. Fotografie

2. Computervormgeving

3. Zeefdrukken

4. Interface ontwerp

5. Programmeren

5 MEDEWERKERS DIE HET

LANGST IN DIENST ZIJN BIJ

DE HKU, OF ÉÉN VAN HAAR

VOORLOPERS

1. Jan Tempelman (Faculteit BKV),

sinds 1 augustus 1971

2. Marja Vinkenburg (Faculteit

Theater), sinds 1 december 1971

3. Ron Velthuijsen (Faculteit BKV),

sinds 1 november 1972

4. Eugenie Ditewig-Bruigom

(Faculteit Muziek),

sinds 1 november 1972

5. Bernadette Dister (Faculteit BKV),

sinds 1 oktober 1973

5 GEWAARDEERDE EIGENSCHAP-

PEN VAN DE HKU-DOCENT

1. Uitvoerend/praktiserend kunstenaar

2. Verwacht een persoonlijke inbreng

van de student

3. Inspirator en gids

4. Kan ook zakelijk zijn

5. Ontstijgt de grenzen van het vak

5 DROOMLOCATIES VOOR 1 HKU

1. Kromhoutkazerne: zou ideaal zijn,

maar de slag om het terrein verloor

de HKU helaas van Defensie

2. Leidsche Rijn: volgens Utrecht het

toekomstig centrum van Utrecht

3. Pastoe Fabriek: prachtlocatie met

een achtergrond van design

4. De Uithof: een logische keuze,

want al het onderwijs zit er

5. De Mariaplaats: een ultieme

droomlocatie – zoals de Universiteit

Utrecht droomt over het Janskerkhof,

droomt de HKU over de Mariaplaats

5 CENTRALE STUDENTEN- EN

PERSONEELSBLADEN

1. HKU-blad (8 nummers, 1992-1994)

2. i-5 (24 nummers, 1995-1998)

3. Personeelsblad

(60 nummers, 1996-2005)

4. #0 (hekje nul) (22 nummers,

1999-2005)

5. .unst (vanaf maart 2006)

5 AFFICHES VOOR

HET HKU FESTIVAL

1. 1997 (eerste HKU Festival)

2. 2001

3. 2002

4. 2003

5. 2004 (flyer modeshow)

12

Wat is je mooiste herinnering aan de HKU?Aan de uitjes heb ik de beste herinneringen. Ik weet nog dat we voor een seminar in België waren, met docent Bert van Goethem. Hij had voor ons een soort jeugdherberg geregeld, echt in the middle of nowhere. Dus vierden wij ‘s avonds feest met de stereo op tien. Toen kwam de opzichtster polshoogte nemen: haar mond viel open van verbazing toen ze ons op de tafels zag dansen. Normaal logeerden er alleen brave kinderen die met hun verrekijkers naar vogels kwamen kijken...

Wie uit je studententijd zou je graag nog eens terug willen zien?De mensen die ik wil zien, die zie ik nog steeds. Niet dat er mensen zijn die ik niet wil zien. Maar er is ook niet specifiek iemand die ik wel weer eens zou willen terugzien.

Wat heb je geleerd dat typerend is voor de HKU?Ik zou niet zeggen dat ik specifiek iets geleerd heb. Het gaat meer om het feit dat je daar was, op de HKU, en dat je zorgt dat je uit jezelf haalt wat erin zit. De school of de docent kan daarin een sturende factor zijn. Wij hadden drie docenten: Bert Koenderink, Robert Boonstra en Corinne Noordenbos. Het rare was dat ze allemaal in iets anders les gaven. Je kon voor je afstuderen niet voor een richting kiezen maar had een totaalpakket – wat ik eigenlijk niet zo’n slimme actie vond. Als een bepaalde richting je meer ligt, kun je daar volgens mij het best al je energie in steken. Aan de andere kant: het is vormend onderwijs en het is nooit weg om zo’n diversiteit te hebben.

Heb je een motto over kunst?Echt een motto heb ik niet. Ik vind het belangrijk dat je naar een kunstwerk kunt blijven kijken. Kunst moet blijven prikkelen, niet te eenduidig zijn. Eigenlijk wil er niet volledig grip op kunnen krijgen.

Wat is je belangrijkste tip aan huidige studenten?Wees jezelf. En ga voor wat jij interessant vindt.

Marnix Goossens Maakte het coverbeeld voor deze .unst.

Studie aan de HKU: Fotografische Vormgeving •

Afgestudeerd in: 1996 • Huidig werk: Beeldend kunstenaar

Wat is je mooiste herinnering aan je schooltijd?Die is eigenlijk van vlak erna. In de laatste twee jaar van onze studie mochten we zelf groepen samenstellen. Ik zat in Beest. We zijn meteen na het afstuderen met Beest in een oude Mercedesbus door Europa gaan reizen en verdienden ons geld met straattheater.

Wie uit je studententijd zou je graag nog eens terug willen zien?Els van Engelen en Annemarie Koningsburg. Daar zaten we mee in Beest. Bavo Galama zat er ook in, maar die kom ik nog regelmatig tegen.

Wat heb je geleerd dat typerend is voor de Akademie?De belangrijkste les die ik leerde, is om dat wat je wilt om te zetten in daden. Zoals bijvoorbeeld bij de uitzon-deringsprocedures. Het derde en vierde jaar had een vast programma. We schreven alsmaar brieven aan het bestuur, waarin we goed motiveerden waarom we bepaalde dingen wel of niet wilden. Bijna alles werd gehonoreerd. Het gaf een goed gevoel dat je dingen naar je hand kunt zetten. Dat is me altijd bijgebleven.

Wat is je motto over kunst?Dat kunst vanzelfsprekender is dan je denkt. Het is altijd en overal. Het komt uit dezelfde bron als waarom mensen bijvoorbeeld hun huis in bepaalde kleuren schilderen. Een creatie om een gevoel gestalte te geven. In de kunst is dat alle kanten opgegaan, maar heeft diezelfde oorsprong. Daarom is kunst dichterbij dan mensen vaak denken.

Voor wie binnen je vakgebied heb je bewondering?Steven Spielberg en Picasso. Wat is mijn vakgebied eigenlijk?

Wat is je belangrijkste tip aan huidige studenten?Die gaat over wat ik zelf tijdens het begin van mijn studie heb ervaren, en later ook wel in de praktijk. Het heeft deels met mijn karakter te maken, maar is volgens mij voor veel mensen herkenbaar: dat je heel lang kunt nadenken over hoe je iets moet doen, voordat je het daadwerkelijk gaat doen. Maar: het hoe dient zich aan in het doen. Je moet gewoon beginnen en dan merk je vanzelf hoe het moet.

Titus Tiel GroenestegeStudie aan de Akademie van Expressie door Woord en Gebaar

(voorloper van de Faculteit Theater): Docent Drama •

Afgestudeerd in: 1981 • Huidig werk: Theatermaker

Wat is je mooiste herinnering aan de HKU?(lange stilte)Eentje?(lange stilte)In het basisjaar gingen we naar zee. Voor het vak waarvoor je in een blok klei moest slaan met een stok: ruimtelijke vorming. Ik weet niet precies meer wat we verder gingen doen, want ik was verliefd op een meisje uit de klas. Ik heb een foto van haar gemaakt waarop ze danst op het strand.

Wie uit je studententijd zou je graag nog eens terug willen zien?Vooral Pol van Bovenberg en Jan Ketelaars, in de rol van docent. Mijn op één na mooiste herinnering is namelijk hoe zij lesgaven. Ze zijn allebei clublid (Leon Giesen heeft een soort fanclub - red.) en daarom zie ik ze af en toe, maar het zijn meer vrienden geworden.

Wat heb je geleerd dat typerend is voor de HKU?Niks. Ik heb heel veel geleerd op de HKU, maar dat had ik ook op andere plaatsen en van andere mensen kunnen leren. Omdat ik altijd gestimuleerd werd om te doen wat ik wilde, werken aan de dingen die me echt bezighielden.

Wat is je motto over kunst?Kunst vind ik lastig, omdat het mij niet boeit of iets kunst is of niet. Mij interesseert alleen of het voor mijzelf waar of niet waar is. In mijn werk zoek ik antwoorden op de vragen waar ik mee worstel. Of het kunst is of niet, mag iemand anders bepalen.

Voor wie binnen je vakgebied heb je bewondering?Wat is mijn vakgebied? In het hoesje van mijn nieuwe cd spreek ik mijn bewondering uit voor een aantal van mijn voorbeelden in de muziek. Ik hou veel van het eigen werk van Daniel Lanois en vind Brian Eno ook geweldig. Beiden maken zij heel mooi een eigen wereld. Ik heb het gevoel dat zij altijd heel trouw proberen te zijn aan zichzelf en hun eigen weg zoeken, wars van wat anderen doen.

Wat is je belangrijkste tip aan huidige studenten?Het doen, gewoon echt doen! Proberen om plezier in het maken op te zoeken.

Leon GiesenStudie aan de HKU: Audiovisuele Media (AVM) •

Afgestudeerd in: 1991 • Huidig werk: Filmmaker, muzikant en

verhalenverteller.

Wat is je mooiste herinnering aan de HKU?Dat is een moeilijke vraag. Misschien de toelatings-cursus. Ik kwam van het atheneum en had totaal geen ervaring met kunst. Ik dacht dat alles mogelijk was en trad de wereld nog met een zekere onbevangenheid tegemoet.

Wie uit je studententijd zou je graag nog eens terug willen zien?Ik heb nog vrij veel contact met de HKU, bijvoorbeeld met stagiaires van KMT. En verder kom ik bijvoorbeeld bij mijn optredens nog steeds oude bekenden tegen.

Wat heb je geleerd dat typerend is voor de HKU?Kom maar op met alle informatie, dacht ik toen ik er begon. Schriftjes open, pennetjes ernaast, oren open. Het grappige was: die info kwam helemaal niet. Daardoor heb ik geleerd dat je je passie in jezelf moet zoeken, dat het vanuit jezelf moet komen. En dat als je echt gaat voor vernieuwingen in kunst, je vanuit je eigen idealen, je eigen visie, moet werken.

Heb je een bepaald doel voor ogen?Wat ik erg belangrijk vind, is dat de massa de tools krijgt om zich uit te drukken. Vroeger was het zo dat bedrijven de tools hadden om te communiceren met de massa. Dat is inmiddels omgedraaid: de massa krijgt, of maakt, de tools om met de massa te communiceren. Die democratisering van media vind ik een erg belang-rijk punt.

Voor wie binnen je vakgebied heb je bewondering?Ik vind mensen an sich niet interessant, en wat uit mensen voortkomt is eigenlijk ook verwaarloosbaar interessant. Als iemand getalenteerd is of lef heeft kan het zeker spannend zijn, maar alleen voor een bepaald moment. Wel interessant vind ik de structuren die ontstaan als mensen bij elkaar komen, zaken die één persoon overstijgen. Het internet zoals het nu is bijvoorbeeld. Dat verbaast me, dat vind ik leuk om zo mee te maken.

Wat is je belangrijkste tip aan huidige studenten?Dat je jezelf toestaat om vanuit een anarchie van ideeën te werken, en te kijken wat er dan ontstaat: neem die vrijheid en kijk wat je dan creëert.

Jeroen Hofs (Eboman)Studie aan de HKU: Beeld- en Mediatechnologie (BMT) •

Afgestudeerd in: 1995 / 1996 • Huidig werk: Zelfstandig “sampler”;

conceptontwikkelaar, softwareontwikkelaar

Wat is je mooiste herinnering aan de HKU?In 1995, ik was derdejaars Rechten, kwam ik in contact met een clubje studenten van de Interfaculteit. Zij wilden de grootste ansichtkaart ter wereld maken. Ik raakte betrokken bij de organisatie en vond het onwaarschijnlijk gaaf dat we na de eerste presentatie op de HKU direct een kantoorruimte kregen aan de Lange Viestraat. Met een eigen faxnummer. Alles kon en werd geregeld – dat kende ik helemaal niet van mijn stoffige rechtenstudie. Daar ben ik kort daarna mee gestopt en heb alles op alles gezet om aan de Inter-faculteit te mogen studeren.

Wie uit je studententijd zou je graag nog eens terug willen zien?Marketingdocente Gillian MacDonald. Zij probeerde ons te leren denken vanuit het product en dat als gegeven te verkopen. Niet maken wat de markt wil, maar in je ‘eigen ding’ geloven. Alleen op die manier kun je iets met hart en ziel doen. Klinkt heel logisch, maar veel marketing is gericht op wat de markt wil.

Voor wie binnen je vakgebied heb je bewondering?Joop van den Ende. Het is hem gelukt om driekwart van Nederland naar musicals te laten gaan. Of je ze mooi vindt of niet – ze zitten professioneel in elkaar, zijn tot in de puntjes verzorgd en staan als een huis!

Wat is je belangrijkste tip aan huidige studenten?Veel jonge studenten denken door hun opleiding te weten hoe ze een evenement of tv-programma moeten maken. Ze stralen uit: ‘Dat doe ik wel ff ’. Terwijl ze nauwelijks praktijkervaring hebben en al hun kennis uit de boeken komt. Inmiddels heb ik een paar stagiaires de kans gegeven om mee te lopen. Mijn ervaring is dat niemand zin heeft in de rotklussen en dit leidt steeds weer tot discussies. Slechts een enkeling kan ik aan het verstand brengen dat het essentieel is om die rotklussen te doen, juist om te weten dat je er in producties rekening mee moet houden. Zelf heb ik vier jaar lang alleen maar rotklussen gedaan en aan iedere potentiële werkgever laten zien dat ik enthousiast ben en van aanpakken weet. Daaruit bouw je a. ervaring op en b. blijkt je passie voor het vak. Dat vind ik het allerbelangrijkst in mensen die vanuit hun studie aan de slag willen.

13

Wat is je mooiste herinnering aan de HKU?Ik denk de eerste keer dat ik een workshop kreeg van Mark Murphy, een jazzzanger uit Amerika. Ik zat net in het basisjaar en wist nog niks van jazz of van standards. Mark Murphy was heel streng en heel enthousiast. Terwijl ik zong, maakte hij met aanwijzingen een soort arrangement voor het liedje. Toen heb ik het één keer gezongen en hij zei meteen: ‘Okay, A plus!’. Dat was het gaafste moment. Hij gaf me de zekerheid dat als ik erg mijn best zou doen, ik ook wel iets met jazz zou kunnen.

Welke binding heb je nog met de HKU?Ik heb geen actieve binding meer met de HKU. Wel heb ik al mijn zangdocenten genoemd in de credits bij mijn cd. Sommige van hen kom ik af en toe wel eens tegen in het circuit. Verder heb ik Eva Kieboom op de HKU leren kennen; met haar heb ik een theatertour gedaan.

Wat heb je geleerd door aan de HKU te studeren?Wij leerden om stijlbeheersers te worden van jazz, pop en soul… maar niet wat nou je eigen ding is. Technisch gezien heb ik heel veel opgestoken, doordat ik vier of vijf jaar lang mijn stem heb getraind. Een soort fitness voor de stem, waardoor ik nu ook veel aan kan. ’s Middags optreden, en ’s avonds, en de volgende ochtend meteen een radioshow. Het belangrijkste wat ik níet geleerd heb, is wat nou het beste bij míj past. Ik ben op de HKU nooit echt gestimuleerd om eigen nummers te gaan schrijven, terwijl ik daardoor nu een cd heb kunnen maken.

Wie uit je studententijd zou je graag nog eens terug willen zien?Tomoko Makuuchi zou ik wel nog eens willen horen zingen. Ik heb haar na mijn tijd op de HKU nooit meer zien optreden. Op een zangpresentatie zong zij iets met een hele mooie ijle hoge stem, een lichte sopraan, niet zo dramatisch, en dat maakte toen veel indruk op me. Ik heb haar trouwens nooit gesproken.

Wat is je belangrijkste tip aan huidige studenten?Wees niet te braaf en schrijf je eigen liedjes. Anders kom je nooit van je conservatoriumsound af.

Wouter HamelStudie aan de HKU: Lichte Muziek, zang •

Eindexamenconcert in 2001, scriptie niet voltooid •

Huidig werk: Singer-songwriter


Maarten HogenhuisStudie aan de HKU: Arts and Media Management • Afgestudeerd in:

2001 • Huidig werk: Manager van de afdeling evenementen van de

Goede Doelen Loterijen (Postcode, Bankgiro en Sponsor Loterij)

tekst Marcella Das, Maud Lazaroms, Fanny de Ruiter, Tim Veenstra, Edwin Verhoevenfotografie Patrick van de Luijtgaarden

1414

1987 – Ajax wint de Europa Cup II. Gerrit Jan Heijn wordt ontvoerd. De Aanslag krijgt een Oscar. Prins Willem Alexander gaat in Leiden geschiedenis studeren. En de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht wordt opgericht. .unst sprak drie oudgedienden over hun herinneringen aan de fusietijd.

tekst Karin Veenendaalillustratie Leon Martakis

Niet klagen maar bouwen

De Hogeschool voor de Kunsten ontstond 20 jaar geleden uit een fusie tussen diverse kunstonderwijsinstellingen. De Akademie voor Expressie door Woord en Gebaar, de Academie Beeldende Kunsten, het Utrechts Conservato-rium, het Nederlands Kerkinstituut en de Nederlandse Beiaardschool ondertekenden het fusieverdrag en gaven deels hun identiteit op ten gunste van de HKU.

‘Wij wisten dat de fusie de enige manier was om te overleven’Docente tekenen/schilderen Margreeth Kortekaas heeft in feite twee fusies achter de rug. Allereerst was er het samengaan van de Amersfoortse kunstacademie voor beeldende vorming – de eerste Nederlandse dagopleiding voor docenten handenarbeid – met het Utrechtse Artibus.

Vervolgens werd de Faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving als een van de drie faculteiten binnen de HKU opgericht. Kortekaas kan zich geen grote ophef herinneren rondom de bekendmaking van de fusieplannen. Integendeel, de meeste mensen waren zich volgens haar bewust van de noodzaak ervan. ‘Die hele kleine opleidingen hadden geen bestaansrecht meer. Wij wisten dat de fusie de enige manier was om te overleven. Interdisciplinariteit bood ook kansen. Samengaan is goed; het zorgt voor dynamiek, ook al schuurt die soms. Er zijn nog steeds afdelingen die het liefste eilandjes blijven. Maar er zitten glazen schotten tussen waar je doorheen kunt kijken.’ Niet alleen de organisatie werd de afgelopen 20 jaar zakelijker en efficiënter, Kortekaas zag ook het onderwijs

flink veranderen. ‘Kunstonderwijs was destijds sterk docentgericht: de docent fungeerde als een soort rolmodel die zijn fascinaties en bevlogenheid uitdroeg. Er waren nauwelijks leerdoelen en leerlijnen beschreven. Het huidig onderwijs is minder persoonsgebonden en veel meer op het beroep gericht. Dat was voorheen haast bijzaak. Het is allemaal concreter en meetbaarder geworden.’De student maakte een vergelijkbare ontwikkeling door. De ‘eeuwige student’ bestaat niet meer. Kortekaas: ‘Studenten van nu zijn leergieriger, daadkrachtiger en meer op hun beroep gericht. Uit noodzaak, want ze moeten veel meer in een veel kortere tijd. Vroeger had je studenten die met hun derde beroepsopleiding bezig waren zonder ooit iets in de praktijk te brengen. Veel meer gericht op zelfontplooiing dan op een beroep. De beurzen gingen tot in het oneindige door. In zekere zin was het luilekkerland. Die tijd is allang voorbij.’Het idee van een campus met alle faculteiten bij elkaar lijkt Kortekaas geen onlogische volgende stap voor de HKU. ‘Je ziet in de kunst al dat veel disciplines elkaar flink overlappen. Ook de gebouwen zijn er aan toe om achtergelaten te worden.’Samen gehuisvest worden op een terrein is volgens Kortekaas echter geen garantie voor interdisciplinariteit. ‘De afdelingen worden, niet onbegrijpelijk, gekenmerkt door protectionistisch gedrag. Men wil in eerste instantie de kwaliteit van de eigen opleiding waarborgen. Er is geen tijd en geld voor veel uitstapjes, maar interdiscipli-naire samenwerking komt pas goed van de grond als dat er wel is, en niet als het van het kernprogramma af moet.’Waar Kortekaas zich vreselijk druk over kan maken, zijn de bezuinigingen die in de loop van de twintig jaar zijn doorgevoerd. ‘Ik heb nu minder contacturen voor twee klassen dan ik vroeger had voor één examenklas. En de klassen van nu zijn bovendien groter. Het is een ander verhaal, maar het neemt wel heel erg het zicht weg op alle positieve ontwikkelingen.’

‘Geen grote protesten, wel het nodige gemopper’Iemand die de fusie ook heeft meegemaakt is Gretha Hengst, hoofd Acteursopleiding van de Faculteit Theater. Ook Hengst moet behoorlijk graven in haar geheugen. Ze kan zich geen grote protesten herinneren, wel het nodige gemopper. ‘Ik kwam halverwege de jaren ‘80 vanuit de Theaterschool Amsterdam naar Utrecht. Ik herinner me veel nostalgie naar een tijd die ik niet had meegemaakt. Een tijd waarin het allemaal veel menselijker was en veel creatiever. Er werd veel ge-klaagd.’ Volgens Hengst zag men aanvankelijk weinig heil in de fusie. Voor haar veranderde dat door een bezoek aan de ateliergebouwen van de academie. ‘Ik ging naar het ateliergebouw aan de Vlampijpstraat en voelde het meteen: “Er gaat iets gebeuren”.’ De toegevoegde waarde van alle kunstdisciplines samen werd haar door dit bezoek op slag duidelijk. ‘Er kwam ruimte voor een nieuwe dimensie. Kunstvakonderwijs dat gestoeld was op een professionele en gedisciplineerde houding, waar vakmatigheid belangrijk is en waar je niet klaagt maar bouwt.’ Het veelgehoorde geluid dat de HKU ondanks de fusie nog steeds uit eilanden bestaat waardoor er nauwelijks samenwerking is, legt Hengst resoluut naast zich neer. ‘Onzin. Eilandjes zijn helemaal niet erg. Vanaf een eiland kun je prima samenwerken. Als je inhoudelijk weet wat je wilt, komen verbindingen vanzelf tot stand. Ik zie het als een cultuur van mogelijkheden. Het idee van alle facultei-ten op een campus vind ik dan ook ouderwets en onzinnig in deze tijd met alle moderne communicatiemiddelen. Dat Hilversum (de Faculteit Kunst, Media & Technologie – red.) naar Utrecht komt is een logische stap, maar laat de rest alsjeblieft verspreid over de stad blijven. Ik kan

me wel voorstellen dat we van ruimtes wisselen. Ik zie meer in een soort nomadenbestaan waarbij studenten tijdelijk elders logeren.’Het beeld van de vooral op zelfontplooiing gerichte opleiding van 20 jaar geleden herkent ook Hengst. Zij ziet echter wel een kentering. ‘Er vindt weer een soort synthese plaats. Die oude academie met zijn menselijke maat komt weer om de hoek kijken.’Volgens Hengst zijn het niet zozeer de studenten, maar juist de docenten die zijn veranderd. ‘Jonge docenten opereren veel meer vanuit de moderne brede praktijk. Ze zijn cultureel ondernemer en op meerdere vlakken actief. De school is niet meer hét ding waar ze zich aan verbinden. Dat vind ik goed, maar het is nog even zoeken hoe ik hier het beste op in kan spelen.’

‘Je wordt bewust op afstand gehouden’In tegenstelling tot Kortekaas en Hengst is docent Bert van den Brink een stuk kritischer over de ontwikkelingen binnen de HKU. Van den Brink begon ooit als student aan de HKU – in 1976 werd hij toegelaten bij piano klassiek – en is na zijn studie in 1982 op eigen verzoek weer aan-genomen’. Tegen de tijd dat de fusie een feit is, werkt Van den Brink vijf jaar voor Het Utrechts Conservatorium. Nog steeds geeft hij twee dagen per week les. ‘Ik ben een soort meubelstuk.’ Voor Van den Brink is de begintijd van de HKU vooral een herinnering aan een hectische tijd. ‘Op 13 maart 1988 brandde het K&W-gebouw af. Daardoor moesten we overal in de stad lesgeven. Je sjouwde van hot naar her. Vrese-lijk.’ Verder kan Van den Brink zich niet veel herinneren van de fusie. Het was volgens hem niet iets wat erg leefde op de werkvloer of bij de studenten. ‘Een baan aan het Conservatorium is voor de meeste mensen een part time job. Dat is meteen ook een wezenlijk probleem: de binding is niet zo heel erg sterk en grote beslissingen gaan groten-deels langs je heen. Onze studenten zijn ook niet bezig met de HKU: ze komen studeren aan het Conservatorium en willen les van een bepaalde docent.’Dat de fusie veel heeft opgeleverd ziet Van den Brink niet. ‘Mijn grootste kritische kanttekening – die overigens niet alleen de HKU maar de maatschappij in het alge-meen betreft – is de managerscultuur die hier met name de laatste tien jaar heerst. Je wordt bewust op afstand gehouden. Maar managers zijn geen deskundigen. Er wordt veel te weinig gekeken naar de emotie en de inhoud en veel te veel naar de pragmatiek.’ Iets anders waar Van den Brink zich danig over opwindt, is de ‘verhipping’ binnen de HKU. ‘Ze verzinnen telkens weer iets nieuws dat hip is. Voor je het weet houd je een spijkerbroekenopleiding over. Modegrillen houden nooit stand. Pianospelen blijft pianospelen. Een student moet vanuit degelijk vakmanschap en maatschappelijk bewustzijn een eigen profiel kunnen ontwikkelen.’ Dat Van den Brink nog steeds verbonden is aan de HKU, heeft alles met die studenten te maken. ‘Ook al is alles strenger en zakelijker geworden, lesgeven is nog steeds boeiend. Studenten zijn – net als ik – anders dan 20 jaar geleden. Het maatschappelijk bewustzijn en ook de visie op het vak is sterker ontwikkeld. Ze zijn zakelij-ker, maar het is ook een generatie die zich niet zo snel zorgen maakt. Het ouderwetse buffelen, bergen beklim-men en verzetten is blijkbaar uit de tijd.’Content is Van den Brink ook met het huidige faculteits-bestuur, dat volgens hem veel dichter bij de medewerkers staat. ‘Met hen heb ik een goed contact. Er is een omslag naar iets meer integratie.’ Het feit dat er weer Utrechts Conservatorium op alle ramen van de faculteit prijkt, is voor Van den Brink het levende bewijs dat de afstand minder groot is geworden.

Houdgreep

Ik hou niet van recepties, ik hou niet van huwe-lijksfeesten (en eigenlijk ook niet huwelijken an sich, maar goed: dat is weer een ander verhaal), maar bovenal hou ik sinds die lentedag in mei niet van jubileums.Mijn trauma ontstond tijdens het zilveren huwelijksfeest van mijn ouders. Ik was tien.

Nee, wacht. Het begon een aantal jaren eerder. Het begon in de gang voor de huiskamer van mijn oma’s bejaardentehuis. Als ik op zondag-middag met mijn vader op bezoek ging, zaten er in die gang altijd drie dikke demente dames op een houten bankje. Die dames hadden het voorzien op kleine blonde meisjes. Ik was een klein blond meisje. Met twee staart-jes. Als de klapdeuren van de gang opensloegen, probeerde ik me meestal achter de benen van mijn vader te verschuilen. Maar de dames zagen me altijd.‘Wat een lief klein meisje!’, werd er dan al van ver gebruld, waarna ik zonder pardon op schoot getrokken werd en overladen werd met dikke natte zoenen.Verfrommeld bereikte ik vervolgens de huis-kamer, waar ik van mijn oma een koetjesreep, een vijfguldenmunt en een aai kreeg.‘Nee, niets bijzonders’, zei mijn moeder bij de bakker toen er naar de zilveren bruiloft die er aan zat te komen gevraagd werd. ‘Gewoon gezellig thuis.’Een zilveren huwelijksfeest in Limburg. Dit jubileum was zo’n bejaardenhuisgang op zondagmiddag in het groot. En in het lang. Ik moest een jurk aan, terwijl mijn broers gewoon buiten zoals altijd met de buurjongens in de boom hingen. ‘We houden het klein’, vertelde mijn moeder me. ‘En jij loopt rond met de koffiepot.’Ik was eringeluisd.En zo kwam het dat ik, met een thermoskan met pomp in de hand, van de ene houdgreep in de andere werd getrokken. Ooms met snorren, tantes met snorren, buurvrouwen met zware parfums, buurmannen die ik oom moest noemen en oudtantes die ik überhaupt nog nooit gezien had. Ons huis veranderde in een soort Verdun, waarin ik door een open veld van de ene loopgraaf naar de ander moest rennen terwijl de mortieren me om de oren vlogen.Eenmaal tegen schemering mocht ik me eindelijk buiten bij mijn broers voegen. ‘Jij komt die boom niet in!’, riepen ze. ‘Je hebt een jurk aan!’Mijn moeder kwam in de deuropening naast me staan en sloeg een arm om me heen. ‘Gezellig hè, Han’, zuchtte ze terwijl ze naar de jongens keek.

Hanneke Hendrix,derdejaars Writing for Performance

15

Niet klagen maar bouwen

16

Wat is je mooiste herinnering aan de HKU?Ik heb vele mooie herinneringen, maar als ik er één moet uitkiezen, dan kies ik voor het project van gastdocent Ted Noten. Hij gaf onze klas de opdracht een sieraad te maken waaraan een mens, of een ander levend wezen, over 100.000 jaar zou kunnen achter-halen in welke tijd we leefden. Ik had een heerlijke klas en iedereen had een heel eigen handschrift: de opdracht leverde een hele mooie reeks aan ver-schillende sieraden op. Toch vonden we allemaal dat er nog iets ontbrak aan het project: we wilden dat het meer betekenis kreeg. We hebben toen een expo geregeld in galerie Ra in Amsterdam en een bijzondere officiële afsluiting bedacht voor ons project. Voor de afsluiting hebben we alle sieraden in twee grote roestvrijstalen schalen gelegd, die we aan elkaar hebben dichtgelast. Vervolgens zijn we door de Amster-damse grachten naar een meer gevaren, waar we alle sieraden in die schalen naar de bodem hebben laten zinken. We hadden zeemeerminnen aan boord die troosteloze liederen zongen en natuurlijk hoorde daar alcohol bij om de pijn te verzachten.

Wie uit je studententijd zou je graag nog eens terug willen zien?Met sommige studiegenoten heb ik nog wel eens contact of spreek ik wat af. Buiten hen zou ik niet echt iemand kunnen noemen. Toch lijkt het me leuk om eens met mijn klas van toen een les te volgen bij Jan (Tempel-man) of Marcel (Alberts) of Renate (Volleberg): dezelfde setting maar waarin iedereen iets (eigen)wijzer is!

Wat heb je geleerd dat typerend is voor de HKU?Ik heb geleerd of ervaren dat het belangrijk is je eigen handschrift te vormen en dat daar op de HKU ook de tijd voor is. Als je die tijd ervoor neemt, vind je je handschrift ook.

Voor wie binnen je vakgebied heb je bewondering?Om heel eerlijk te zijn bewonder ik niemand. Ik hou me niet zo bezig met wat anderen doen, maar ik kan wel weer intens genieten van de dingen die andere hebben gemaakt. Zo soms ook van mijn eigen werk: als ik goed werk heb afgeleverd, is het niet meer alleen van mij maar van iedereen.

Wat is je belangrijkste tip aan huidige studenten?Werk hard, wees zeker van wat je maakt en verdedig het zover als je kunt. Accepteer ook kritiek en maak dan iets anders of verbeter je verhaal. Verlies in elk geval nooit uit het oog dat werk en het verhaal zich gelijk-waardig moeten gedragen. Kijk met vier ogen, die van jezelf en die van een ander!

Juul JacobsStudie aan de HKU: 3D Design • Afgestudeerd in: 2002 •

Huidig werk: Vormgever

Wat is je mooiste herinnering aan je schooltijd?Het vriendjes-bier-circuit aan de bar van de Faculteit Theater: als je de juiste mensen kende, kon je standaard de hele avond gratis drinken. Vaktechnisch gezien: ik heb door mijn opleiding de kans gehad om met Dirk Tanghe te werken, en dat vond ik erg speciaal.

Wie uit je studententijd zou je graag nog eens terug willen zien?In onze groep ging uiteindelijk ieder zijn weg. Maar met sommigen heb ik nog wel contact, bijvoorbeeld met Noël van Santen en Audrey Bolder.

Wat heb je geleerd dat typerend is voor de HKU?Vooral de fysieke speelstijl, die is ons erg goed bijge-bracht. Ik heb tijdens mijn studie heel intens ervaren dat onze invulling, of onze ingang, echt iets anders is dan method acting. Over die fysieke speelstijl worden veel grapjes gemaakt: Speel eens een wortel dan! Maar kijk, ik heb dat geleerd: ik heb geleerd hoe je een wortel moet spelen. En ben daar juist erg blij mee, met die kern van dat fysieke spel. Dat je inderdaad begrijpt hoe een wortel denkt.

Heb je een motto over kunst?Absoluut: er helemaal voor gaan. En: doe het goed of doe het niet. Ik heb bijvoorbeeld eens iemand tijdens een voorstelling in het gezicht gelikt. Dan is er geen ruimte voor een ‘waarom?’. Dat heeft die voorstelling op dat moment nodig en daarom moet je die impuls volgen.

Voor wie binnen je vakgebied heb je bewondering?Waardenburg en De Jong. Die hebben dat ook, die gaan er helemaal voor.

Wat is je belangrijkste tip aan huidige studenten?Het is natuurlijk een algemeen motto, maar toch: uitdagen is belangrijk. Het doorbreken van die zesjes-cultuur, het jezelf niet zo makkelijk maken. Je grenzen blijven opzoeken en erdoorheen gaan.

Eric Koller Studie aan de HKU: (Docerend) Theatermaker, specialisatie

Komedie • Afgestudeerd in: 1997 • Huidig beroep: Cabaretier

Wat is je mooiste herinnering aan de HKU?In mijn tweede jaar maakte ik deel uit van SEMODA, waarmee ik seminars, de open dag en assessments organiseerde voor Kunst en Economie. Als werkruimte kregen we van school een lokaal, dat geen ramen maar wel gezellige banken en vergadertafels had. Ik heb goede herinneringen aan deze periode, omdat we de organisatie samen voor elkaar hebben gekregen. Wat heb je geleerd dat typerend is voor de HKU?De HKU is voor mij een springplank. Je wordt als student losgelaten in het werkveld, maar hebt ook een vangnet van medestudenten, docenten en tutoren. Door deel te nemen aan projecten voor professionele opdrachtgevers, voel ik me nu zelfverzekerder over mijn eigen kunnen. Ik ben ook ontzettend blij dat ik voor mijn stage in Costa Rica voor de Nationale Universiteit kon werken. Samen met een medestudente heb ik voor de Escuela de Arte y Comunicación Visual de beleidsdocumenten voor een beginnende kunstgalerie geschreven.

Heb je een motto over kunst?Als student kunstmanagement bekijk ik de kunstsector meer als manager dan als kunstenaar. Het unieke van kunstuitingen maakt het onmogelijk om te managen volgens het boekje: daarom vind ik het zo leuk om in deze sector te werken. Voor wie binnen je vakgebied heb je bewondering?Voor Derk Blijleven (voorzitter Faculteit Kunst en Economie) en Vincent van den Elshout (voormalig hoofddocent Event Management). Derk Blijleven is voor mij de drijvende kracht achter de opleiding. Hij heeft hoge verwachtingen van zijn studenten, wat hen motiveert om zichzelf te blijven verbeteren. Vincent van den Elshout gooit mijn gedachtes altijd in de war, waardoor ik word aangespoord om verder te denken. Ik zou willen dat ik meer van zijn inventiviteit en bezieling in me had. Wat is je belangrijkste tip aan huidige studenten?Je bepaalt zelf hoeveel je uit je studie haalt. Pak de kansen om uit te zoeken wat je leuk vindt en waar je goed in bent. Daarnaast mag je als student nog fouten maken. Dus: durf risico’s te nemen!

Jiska Jacobs Studie aan de HKU: Bachelor of Art and Economics, Event Manage-

ment • Afgestudeerd in: 2007 • Studeert momenteel aan de HKU voor

haar Master of Arts in Arts Management

Wat is je mooiste herinnering aan de HKU?Er is een moment met wijn en sterrenhemel dat me bij is gebleven.

Wie uit je studententijd zou je graag nog eens terug willen zien?Nederland is klein, ik zal echt moeten emigreren om geen oud-studenten of docenten meer tegen te komen.

Wat heb je geleerd dat typerend is voor de HKU?Op het moment dat je op de academie zit, besef je niet dat het een eenmalige kans is. Mijn ervaringen op de academie varieerden van heel goed tot vrij slecht. Ook die slechte horen er gewoon bij. Ik heb vier jaar kunnen besteden aan het ontdekken van mijn interesses, het ontwikkelen van mijn talenten en experimenteren. Zonder dat je daarop wordt afgerekend: je carrière of inkomsten hangen er immers niet vanaf en dat maakt de situatie uniek.

Wat is je motto over kunst?Ik zag laatst een prachtige film die diepe indruk op me maakte. Ik dacht: hier zou niemand een recensie over moeten schrijven. Als iemand het een mooie film vindt, laat diegene dat dan niet proberen uit te leggen. En als iemand hem niet mooi vindt, laat diegene er dan gewoon niets over zeggen. Bij film – bij kunst – gaat het uiteindelijk toch om een persoonlijke connectie: het moet je emotioneel raken. Hoewel het in de toegepaste vakken anders ligt, streef ik er toch naar om mijn opdrachten zo uit te voeren dat iemand erdoor geraakt wordt.

Voor wie binnen je vakgebied heb je bewondering?Ik heb een sterke voorliefde voor mensen die hun eigen agenda hebben en daar een platform voor vinden. In Nederland zie ik dat bij Harmen Liemburg. Door de jaren heen heeft hij heel consistent en aandachtig gewerkt aan een eigen beeldtaal. Je ziet dat hij zich dat proces volledig eigen heeft gemaakt en over de hele wereld mensen vindt die daar bij aansluiten. Zijn thema’s, zijn proces en zijn projecten zijn in tune. Zo komt zijn werk precies terecht op de plaatsen die het recht doen.

Wat is je belangrijkste tip aan huidige studenten?Gebruik je studietijd om je werk te ontwikkelen en je persoonlijke thema’s en interesses te vinden. Zorg dat je weet waar je goed in bent. Besef vanaf het moment dat je de academie verlaat, dat wat jij kunt slechts waarde heeft als je weet hoe je een opdrachtgever daarmee kan helpen. Het kan even duren voordat je dat systeem gaat waarderen. En: vermijd te allen tijde de woorden “artistieke integriteit”.

Fons Schiedon Studie aan de HKU: Bachelor of Design, Illustration • Afgestudeerd

in: 2002 • Huidig werk: Regisseur, ontwerper, art-director, illustrator

Wat is je mooiste herinnering aan de HKU?Het moment na de selectie (om verder te mogen gaan met acteren/regie – red.) aan het einde van mijn eerste jaar. Samen met een aantal klasgenoten kreeg ik te horen dat wij door waren. Wij zijn toen zo ontzettend enthousiast de trap afgestormd naar de kantine, dat we volgens mij geen trede hebben geraakt.

Wie uit je studententijd zou je graag nog eens terug willen zien?Met een aantal mensen uit mijn studietijd die in de theaterwereld werken, heb ik nog een goed contact. Bijvoorbeeld met Gabby Bakker (actrice bij aluin), Frank Meijers (mede-oprichter aluin), of Isabella Chapel (actrice bij De Appel). De meeste mensen van toen spreek ik sowieso nog wel; Utrecht is wat dat betreft ook niet zo groot.

Wat heb je geleerd dat typerend is voor de HKU?Ik kan het natuurlijk moeilijk vergelijken met andere opleidingen. Maar als ik voor mezelf spreek: ik kom uit een degelijk Nederlands, hervormd middenstands gezin en als protestants jongetje op een theateropleiding leer je over het theatrale, over het denken in beelden – terwijl protestanten van huis uit toch meer met het woord hebben. Daarnaast ben ik ook veel minder dogmatisch geworden: theater vraagt toch veel meer om een oprechte leugen dan een waarheid.

Voor wie uit je vakgebied koester je bewondering?Ik heb altijd bewondering voor Gerardjan Rijnders gehad - en deed in mijn derde jaar bij hem een kijk-stage. Naast dat ik zijn kwaliteiten als schrijver bewonder, vind ik het interessant om te zien hoe hij met acteurs werkt. Bovendien regisseert hij naast zelfgeschreven werk ook klassiekers, een combinatie die ik zelf ook erg spannend vind. Jan Ritsema was voor mij ook een inspirerende figuur. Met name de mate waarin hij de persoonlijkheid van de acteur opzocht vond ik erg interessant. Wat is je belangrijkste tip aan huidige studenten?Het is natuurlijk een cliché, maar daarom niet minder waar: onderzoek alles en behoud het goede.

17

Wat is je mooiste herinnering aan de HKU?Mijn eerste orkestproject, ‘The Rake Progress’. Ik zat in het tweede jaar. Het was als het ware de eerste rol die ik kreeg, dus dat blijft je bij.

Wie uit je studententijd zou je graag nog eens terug willen zien?Monique Cremers, die op de administratie werkte. Weet je waarom? Ik kwam uit Curaçao om in Utrecht toelating doen. Ik wist nog niets natuurlijk. Helemaal niets. Ik sta aan de balie en zeg: ‘Hallo, ik ben Tania Kross’. ‘Hé! Jij bent Tania uit Curaçao!’ antwoordde Monique. Ik voelde me zó welkom. Dat was een bepa-lend moment voor mij. Hier moest ik gaan studeren, want deze mevrouw kende mij. Het had zo’n persoon-lijke sfeer, dat was toch wel erg belangrijk voor mij.

Wat is het belangrijkste dat je op de HKU leerde?Ik denk de operaklas. Ik was uiteraard niet de enige op het Conservatorium die zangles had. Maar een paar mensen daarvan mogen naar de operaklas. Ik heb er drie jaar in gezeten, en het geeft net die dimensie die je nodig hebt om volledig te kunnen functioneren als operazangeres. In je stemgebruik, maar ook in het leren dat je stem slechts een onderdeel van het geheel vormt. Voor wie binnen je vakgebied heb je bewondering?Cecilia Bartoli, vanwege haar uiterst gedreven passie.

Wat is je belangrijkste tip aan huidige studenten?Een belangrijk verschil tussen mensen die wel en niet doorbreken, is dat de eerste groep volgens mij een beetje naïef is… Ik ben zo iemand die zo naïef is om te denken dat het altijd goed zal gaan. Ik ben een geboren optimist en laat me niet snel beïnvloeden. Geniet gewoon van wat je doet en dan komt het allemaal goed.

Tania KrossStudie aan de HKU: Voortgezette Kunstopleiding Muziek •

Afgestudeerd in: 2001 • Huidig beroep: Mezzosopraan

Erik SnelStudie aan de HKU: Vrije studierichting regie • Afgestudeerd

in: 1992 • Huidig beroep: Regisseur (onder andere voor zijn eigen

groep aluin)


tekst Marcella Das, Fanny de Ruiter, Tim Veenstrafotografie Patrick van de Luijtgaarden

18

Ook voor u als docent aan hogeschool of universiteit is de vakantie ten einde. U mag er weer ‘fris tegenaan’ en voor u het weet, zit u dus weer tot over uw oren in het werk. Tenzij er natuurlijk iets structureel verandert, maar hoe zou dat moeten? Krijgt u soms een assistent? Geloof het of niet, maar dat gaat inderdaad gebeuren. U

krijgt gratis en voor niets een assistent die het u héél mak-kelijk gaat maken. Hoe? Surf naar:rechtopeenassistent.nlen merk hoe u al direct na kennis making sneller, gestruc-tureerder en kwali tatiever werkt. De naam van uw assi-stent? SURFgroepen! Veel van uw collega’s kunnen er nu al niet meer buiten!

Bas BakkerDocent Hogeschool van Amsterdam en directeur eStudio2

Kennisplatform wordt leeromgeving.

‘SURFgroepen draagt bij aan de exibilisering van onderwijs. Zelf werk ik veel met deeltijdstuden-ten, die door hun werk soms moeilijk de hoor- en werkcolleges kunnen bij-wonen en door de grote hoeveelheid samenwer-kingsprojecten sowieso al een volle agenda hebben. Dan is het handig dat zij via SURFgroepen vanaf hun werkplek of vanuit

huis kunnen samenwerken aan een project of een hoorcollege kunnen volgen. Als docent kan ik via SURFgroepen ook heel ef ciënt feedback geven. Het komt er eigenlijk op neer dat ik SURFgroepen beschouw als het idealemedium om kennis te de-len. En ik zie het als een uitdaging om van de ken-nis- en samenwerkingsom-geving SURFgroepen

een interessante, geïn-tegreerde leeromgeving te maken: een plek om lesstof op te slaan, cur-sussites te ontwikkelen, opdrachten in te leveren, te overleggen, te discus-siëren, noem het! En het mooie is, dat je van het kant-en-klaar product dat SURFgroepen is, al heel snel zo’n leeromgeving kúnt maken. De mogelijk-heden zijn legio!’

Elke docent heeft recht op een assistent!

unst-surfnet 071121.indd 1 21-11-2007 09:57:59

Bij ons hebben studenten meervoordeel!Nu een 2-jarig Hi € 20 Abonnement voor maar€ 16

per maand

SamsungU600

€0

En ook nog:• Betalen als je stufi

binnen is

• Je abonnement pauzeren als je voor studie/stage naar het buitenland gaat

Ga voor het voordelige Hi Studentenabonnement naar de Hi Winkel, hi.nl/studenten of bel 0800-0346

Kijk op hi.nl/studenten


Wat is je mooiste herinnering aan de HKU?Die aan de seminarperiodes: een weekje totale concentra-tie op een specifiek aspect van vormgeving en een goede kans om je kwaliteit te ontdekken. En heel recent mijn diploma-uitreiking. Het is leuk om te merken dat al je uren, dagen en maanden werk zeer gewaardeerd worden door de afdeling.

Wie uit je studententijd zou je graag nog eens terug willen zien?Docent Jack van Osnabrugge. Hij kon zijn studenten zo goed motiveren. Zelfs al kwam je aanzetten met een verschrikkelijk project of was je verdrietig; door zijn positieve benadering kon hij je weer trots laten voelen en haalde hij het beste in je naar boven.

Wat heb je geleerd dat typerend is voor de HKU?Binnen de afdeling Product Design krijg je veel vrijheid, zonder dat het zweverig wordt. Dit is een kwaliteit van de HKU, denk ik. Je mag alles doen wat je wilt, als je het maar op ieder moment kunt onderbouwen en verbeelden. Verder vond ik de theoretische en visuele onderzoeks-vaardigheden die ik bij Bibi Straatman leerde echt een aanvulling op het reguliere ontwerponderwijs.

Voor wie binnen je vakgebied heb je bewondering?De conceptuele, maar zeer esthetische ontwerper/wetenschapper Hussein Chalayan. Hij heeft de belang-rijke rol op zich genomen om acceptatie te creëren voor nieuwe ontwikkelingen (veelal op technisch gebied) en deze in de modewereld te integreren.Verder heb ik bewondering voor Lucy McRae, Despina Papadopoulos en Suzanne Lee. Zij zien een uitdaging in het aangaan van samenwerking met technici om daarmee innovatieve mode op de markt te brengen. Zelf hoop ik in de toekomst een intermediair te worden tussen modeontwerpers en technici en deze samenwerking te stimuleren.

Wat is je belangrijkste tip aan huidige studenten?Sta open en geniet van alle vrijheden binnen de HKU. Leer mensen van andere afdelingen kennen. Zo kun je veel beschikbare wegen onderzoeken en vervolgens – goed onderbouwd – je eigen weg bewandelen.

Marina Toeters Studie aan de HKU: Fashion Design • Afgestudeerd in: 2007 •

Huidig werk: Opzetten van een bedrijfje in conceptontwikkeling

en -visualisatie voor de mode-innovatiewereld.

Wat is je mooiste herinnering aan de HKU?Mijn eindexamens. Ik vind het erg leuk dat er veel familie en vrienden komen kijken en je je eigen programma kunt samenstellen.

Heb je nog een sterke binding met de HKU?Bij haast elk eindexamen ben ik jurylid, dat is al zo’n vier keer per jaar. Ook ben ik er regelmatig om te studeren. Ik heb ongeveer tien jaar op de HKU rond-gelopen. Al op mijn tiende begon ik aan het conserva-torium. In de speciale jongtalent-klas kreeg ik één keer per week harples en theorieles. In mijn middelbare schooltijd deed ik in drie jaar de Eerste Fase en in één jaar de Tweede Fase. Ik was klaar toen ik negentien was.

Wat heb je geleerd dat typerend is voor de HKU?Ik ben een uitzondering omdat ik zo jong afstudeerde. Toch is het ook dan de periode waarin je ontdekt wat je zelf wil. Je kunt tijdens je studie van alles uitproberen, met heel veel muzikanten om je heen. Je zoekt naar authenticiteit en je eigen passie en ontdekt zo waar je echt voor wilt gaan.

Wie uit je studententijd zou je graag nog eens terug willen zien?Ik ben nog vrij vaak op het Conservatorium en zie daar veel docenten en mede-studenten van vroeger. Als ik nog iemand anders graag zou willen terugzien, had ik die waarschijnlijk al gebeld!

Had je tijdens je studie een droom voor ogen?Het ging bij mij allemaal heel organisch. Tijdens mijn conservatoriumtijd deed ik mee aan het harpconcours in Israël: het belangrijkste concours dat ik heb gewonnen. Daarna ging ik naar New York en kreeg daar een management voor een aantal jaren. Mijn eindexamen viel daar een beetje tussenin. Voor wie binnen je vakgebied heb je bewondering?Ik vind Sting geweldig! Hij doet zoveel te gekke projecten. Ik houd ook heel erg van The Police en ben naar hun concert geweest. Een tijdje daarvoor had ik Sting in het Concertgebouw de liederen van Dowland horen zingen. Het is zo gaaf dat die man zo veel verschillende kanten van zichzelf laat zien. Elke cd is weer anders, dat vind ik echt inspirerend. Gwyneth Wentink

Studie aan de HKU: Jongtalentklas, Eerste en Tweede Fase harp

Afgestudeerd in: 2001 • Huidig beroep: Harpiste

19

Wat is je mooiste herinnering aan de HKU?Ik kreeg ooit een heel bijzondere vioolles van Philippe Hirschhorn, waar ik nog regelmatig aan terugdenk. Hij vertelde dat je niet alleen maar alles moet spelen zoals je denkt dat het hoort. Hoe je je eigen fantasiewereld kunt creëren, om dát vervolgens uit te drukken in noten. Een heel primaire en elementaire les die iedereen ooit moet leren. De indringende manier waarop Hirschhorn het zei raakte me erg.

Heb je nog een sterke binding met de HKU?Ja, ik ben er docent. Ik vind het erg leuk om nu les te geven aan het instituut waar ik zelf begonnen ben.

Wat heb je geleerd dat typerend is voor de HKU?Een soort zelfstandigheid. Als je echt wat wilt bereiken, moet je het uit jezelf halen. De HKU reikt je van alles aan, maar je moet zelf ergens voor gaan staan.

Had je ooit verwacht zo succesvol te worden?Nee, het is beter gegaan dan ik ooit had durven dromen. Elke keer als er een aanvraag binnenkomt, ben ik weer

verbaasd dat ze míj willen hebben. Het enige wat ik doe, is gewoon hard werken en het zo goed mogelijk proberen te doen.

Wie uit je studententijd zou je graag nog eens terug willen zien?Ton Hartsuiker (oud-directeur van Het Utrechts Conser-vatorium – red.). Ik heb heel goede herinneringen aan hem. Vooral in de periode dat ik er viool studeerde, voelde ik me erg welkom door hem. Een bijzondere man, met echt hart voor de zaak. Ik kreeg het idee dat ik op een belangrijk instituut zat, en voelde me tegelijkertijd erg op mijn gemak. Heel soms komt hij naar concerten, maar ik zou hem graag weer eens willen vertellen hoe het gaat.

Voor wie binnen je vakgebied heb je bewondering?Ik zit momenteel midden in een voorstellingenreeks van Romeo en Julia met het Nationaal Ballet. Als jongetje heb ik wel gedanst, maar voor mij als dirigent is het de eerste kennismaking met ballet. De manier waarop die dansers werken, daar heb ik zoveel respect voor! Het is zó hard werken en het is ontzettend moeilijk wat ze doen.

Otto Tausk Studie aan de HKU: Voortgezette Kunstopleiding Muziek / viool,

orkestdirectie • Afgestudeerd in: 2002 • Huidig beroep: Dirigent


tekst Marcella Das, Fanny de Ruiterfotografie Patrick van de Luijtgaarden

20

stadsnatuurHet plan voor een groener Overvecht is van Klaas Schotanus, net afgestudeerd aan de richting Urban Interior Architecture. Klaas noemt zichzelf ‘vrij’ gedreven. ‘Ik doe vaak 10 dingen tegelijk. Eigenlijk ben ik elk moment van de dag met mijn vak bezig. Als ik op straat loop vorm ik me al snel, soms onbewust, een mening over de openbare ruimte. Ik zie de mogelijkheden en de gemiste kansen. Het enige moment dat ik daar niet mee bezig ben, is als ik in het weekend met een goed biertje aan de bar zit.’ Klaas wil Overvecht groener maken door een soort stadsnatuur te ontwikkelen en daarmee de vergrijzing in tegels en asfalt tegengaan. Opvallend is dat hij voor de uitvoering en het onderhoud Staatsbosbeheer zou willen inschakelen, omdat daar meer geld en expertise op natuurgebied aanwezig is dan bij de gemeente.

In het dagelijks leven van Klaas neemt humor een belangrijke plek in. ‘Op straat, en dan bedoel ik de openbare ruimte op zich, zie ik weinig humor. In mijn ontwerpen is dat aspect altijd wel op een bepaalde manier aanwezig.’ (www.klaasschotanus.nl) spontanimatieJob Steggink studeerde af aan de opleiding Design for Virtual Theatre and Games. Hij ontwikkelde het concept ‘spontanimatie’: animeren op basis van improvisatie. Job wil op die manier het werkgebied en de creativiteit in het animeren vergroten. Voor zijn inzending voor de HKU Award gaf hij zichzelf drie opdrachten die hij verwerkte in een experiment. 1. Een mens transformeren in een dier. 2. Er daarna drie objecten aan toevoegen, verzonnen door iemand die het werk niet zag. 3. Een emotie in zijn anima-tie verwerken, ook ingebracht door een buitenstaander.

Werk van Job was al te zien op de nationale televisie. Zijn toekomstdroom: onafhankelijk filmmaker worden. Job: ‘Mentaal sta ik tijdens welke handeling dan ook op scherp om na te denken over concepten voor mogelijke animaties. Op momenten dat ik me niet in mijn vak verdiep, ga ik waarschijnlijk ergens anders in op. Een goed boek, dan-sen, een film, of gitaarspel. En als ik aan Bikram Yoga doe, want dat is zo intensief dat je niet eens de energie hebt om over iets na te denken.’ (www.jobsteggink.com)

kledencollectieAfgestudeerd 3D Designer Manon de Bruijn won eerder dit jaar al de Toon van Tuijl Designprijs voor haar project Feliz!, een onderdeel van haar kledencollectie voor de in Brazilië gevestigde ontwikkelingsorganisatie AMDF. Met deze collectie, getiteld Os Elos (de schakels), dingt ze mee naar de HKU Award. Manon: ‘Naar aanleiding van een project dat ik deed in een lederwerkplaats in Brazilië, kreeg ik het idee voor de kleden en de productie ervan. Ze zijn volledig van restleer en kunnen van a tot z worden geproduceerd door mensen met een lichamelijk en/of verstandelijk handicap. Daarmee kan ik een bevolkings-groep helpen die in Brazilië heel moeilijk aan werk komt.’Aan fair trade kleeft volgens Manon nog altijd een geitenwollensokkenimago. ‘Dat wil ik ontkrachten door te laten zien dat verantwoord ontwerpen ook heel mooi kan zijn. Als je deze kleden ziet, zie je kwaliteit. Ik wil dat de kleden niet per se worden gekocht door het verhaal erachter, maar omdat ze mooi en kwalitatief goed zijn.’(www.manonjuliette.nl)

Hemel boven HollandAls student Audio Visual Media raakte Rolf van Eijk tweeëneenhalf jaar geleden geïntrigeerd door de figuur Mohammed B. Hij ging op onderzoek en ontdekte dat Mohammed in minder dan twee jaar tijd van een maat-schappelijk welzijnswerker veranderde in een meedogen-loze moordenaar. Rolf: ‘Ik kwam er ook achter dat de islam niet de leidraad is geweest bij zijn veranderende karakter. Wat bracht Mohammed tot zijn daad? Met die vraag in mijn achterhoofd ben ik mijn inzending, de film Hemel boven Holland, gaan maken.Rolf heeft met zijn film een ander beeld willen geven van een door de media gedemoniseerd karakter: door de kijker informatie te verschaffen die de media het volk onthield. Rolf: ‘Uiteindelijk wil ik door middel van film de tijdgeest positief beïnvloeden. Met Hemel boven Holland hoop ik de polarisatie tussen autochtonen en de islamitische alloch-tone bevolking tegen te gaan. Het naïeve beeld dat je de wereld kunt veranderen leeft ook bij mij.’Na de uitreiking van de door hem gewonnen HKU Award laat Rolf ons weten: ‘Het was bijzonder om samen met de medegenomineerden in het zonnetje gezet te worden. Een gelukzalig gevoel overviel me na de toespraak van juryvoorzitter Huub Duyssens. Een heerlijke avond.’

HKU Award 2007 voor Rolf van Eijk Een groene openbare ruimte in Overvecht. Animeren zonder script of storyboard. Duurzame vloerkleden die door gehandicapten geproduceerd kunnen worden. Een film over de mens Mohammed B. Deze vier projecten van net afgestudeerde HKU’ers streden om de vierde HKU Award. De film won. Een paar dagen voor de uitreiking sprak .unst de vier genomineerden over hun inzending.

tekst Edwin Verhoeven fotografie www.good2b.com (Erik Meijers)

Stagedrive op Freak Out!De HKU sluit het lustrumjaar 2007 af met een cultureel slotfeest voor studenten en medewerkers. Onder de noemer Freak Out! worden de Utrechtse Central Studios omgetoverd tot een podium voor allerlei optredens van HKU-studenten en andere artiesten. Feestgangers die even aan de drukte willen ontsnappen, kunnen vanaf 22.00 uur in de Stagedrive een miniconcert bijwonen. Stagedrive is een tot huiskamer omgebouwde paardenwagen waar ongeveer tien bezoekers per keer een intiem optreden krijgen voorgeschoteld. Op 19 december kun je er ondere andere luisteren naar studenten van Het Utrechts Conservatorium.

LUSTRUMFEEST HKUWOENSDAG 19 DECEMBER CENTRAL STUDIOS UTRECHTZAAL OPEN: 21.00 UUR / AANVANG: 21.30 UUR

foto: Jorn Zijlstra

.unst 9

Documents

Transcript of .unst 9