teusdensvefledenUlßß

maart 1985 - nummer 29

uit eijsdens verleden

uitgave van de stichting eijsdens verledenmaart 1985 - nummer 29

InhoudsopgaveVan de redactie ...................... 3

Schokkers op de MaasRia Huynen ............................ 4

Aantekeningen bij de doop-, huwelijks-en overlijdensregisters van Breust-Eijsden in de Staatse tijd (1656-1795)Deel |i| (slot)W.A.J. Munier ......................... 14

Kroniek 1974H.J.G. Wijnands ....................... 19

Kent U ze nog? ..................... 24

Van de redactie

ln nummer 26 las u op de bladzijden 16en 17 over een grote brand die op 24 juni1828 in Eijsden woedde. Ons bestuurslidde heer J. Warnier diepte onlangs uit zijndocumentatie een uittreksel op van eenbrief, gedateerd 16 november 1828 en ge-nummerd 463, afkomstig uit het gemeente-archief betreffende de nasleep van dezetreurige Sint Jansdag. Daarin verzoekt deburgemeester aan de Minister van Binnen-landse Zaken te Brussel een beloning teverstrekken aan enkele betrokkenen. Deweduwe van Renler Paquay. die met zesminderjarige kinderen achterbleef, wordtvoorgedragen, alsmede Jan Rouschop,die zich opgeofferd heeft om zijn medebur-gers te redden en daardoor voor het levenverminkt is. Bij de laatste speelde ook mee,dat hij van zijn arme ouders weinig konverwachten. Uit de brief blijkt tenslotte nogdat ook twee geestelijken, onder wie kape-laan Klercks, die overigens inmiddels be-noemd is tot pastoor te Noorbeek, zich bij-zonder onderscheiden hebben en volgensde burgemeester voor een beloning in aan-merking komen. We wilden u deze aanvul-ling niet onthouden.

Inmiddels ligt het eerste nummer van1985 voor u. Uit een ver verleden leest udaarin voor de derde en laatste keer van dehand van W.A.J. Munier over de min of meerChristelijke wijze waarop katholieken enprotestanten met elkaar omglngen.

Uit een minder ver verleden is eenboeiend verhaal van Ria Huijnen over deschokkers op de Maas opgenomen. Me-nigeen zal zich de sfeervolle aanblik vandeze schepen op het water herinneren.

Uit een recent verleden hebt u van onsnog de kroniek over het jaar 1974 tegoed,verzorgd door H.J.G. Wijnands.

Daarnaast zijn er nog de bekende, min ofmeer vaste rubrieken, zodat het aanbod almet al weer zo gevarieerd mogelijk is.

Nu nog een zakelijk punt. Het bestuurvan de Stichting Eijsdens Verleden heeftbesloten om per 1 maart 1985 de prijs vanlosse nummers „Uit Eijsdens Verleden" teverhogen van f 5,- naar f 6,- per stuk(dubbelnummers vanf 10,- naarf 12,-).Door deze prijsverhoging, die onvermijdelijkis geworden om de inkomsten en uitgaven

van de Stichting in de toekomst in even-wicht te houden, wordt het des te aantrek-kelijker om begunstiger te worden van deStichting Eijsdens Verleden. Immers voorde prijs vanf 25,- per jaar ontvangt u allenummers van dat jaar (vier in getal) thuis inbrievenbus en mist u dus geen enkel num-mer, terwijl de prijs maarf 1,- hoger ligt(portokosten, enveloppen, etc.). Wacht udus niet langer en wordt begunstiger vande Stichting Eijsdens Verleden. Neemdaarom direkt kontakt op met de voorzittervan de stichting, R. Huijnen, Cramignon-straat 27, tel. 1563, de secretaris, R. Boers-ma, Kerkstraat 13, tel. 2324, of de penning-meester, H. Wijnands, Breusterstraat 30,tel. 3712.

Tot slot nog iets wat van groot belang isvoor het toekomstige onderzoek naar degeschiedenis van Eijsden. Het parochie-archief van Breust-Eijsden wordt momen-teel onder verantwoordelijkheid van hetStadsarchief te Maastricht toegankelijk ge-maakt. Het resultaat daarvan zal binnen-kort een uitvoerige inventaris zijn die eenprima handleiding vormt voor verder histo-risch onderzoek in Eijsden. Het merkwaar-dige is echter, dat in het archief massa'szeer oude stukken te vinden zijn vanaf circa1600 tot en met de eerste helft van de ne-gentiende eeuw, maar dat vanaf omstreeks1860 tot 1960 nauwelijks stukken bewaardzijn. Vrijwel alles uit deze periode is spoor-loos. ln de pastorie is niets, in de kerk vanBreust is niets en in de kerk van Eijsden isniets! Het is daarom, dat we mede namensde pastoor en de overige leden van hetkerkbestuur een dringend beroep doen opu om dit archiefgedeelte op te sporen. Hetgaat doodeenvoudig om brieven, notulen,rekeningen enzovoort die misschien bij eenvroegere secretaris van het kerkbestuurzijn achtergebleven of wellicht in veiligheidzijn gebracht bij de afbraak van de vroegerepastorie in Breust in de jaren zestig. Het iswerkelijk van groot belang, dat deze stuk-ken alsnog te voorschijn komen. Als u ietsmeer weet geeft u dan even een seintje aande pastoor of iemand van Eijsdens Verle-den. U bewijst er én de parochie én de Eijs-dense historie een grote dienst mee!

Eijsden, maart 1985.

Schokkers op de Maas in Eijsden

ln de afgelopen tweejaar heeft Ria Huijnen,medewerkster van de Stichting EijsdensVerleden, een poging gedaan zoveel moge-lijk gegevens te verzamelen betreffende deschokkers die eertijds op de Maas voerenom vis te vergaren. Door gesprekken encorrespondentie met enkele personen isze tot het hiervolgende verhaal gekomen,waarin diverse citaten uit die gesprekkenen brieven verwerkt zijn. Menigeen zal bijlezing met weemoed terugdenken aan die„goede", oude tijd.

De redactie

De schokkers waren een vertrouwd beeldop de Maas bij Eijsden. Een van de laatstewas de schokker van Huub van Strien, dievan 1932 tot 1962 in Eijsden was. Huub(Hubertus) van Strien was geboren in hetBrabantse Klundert op 27-12-1892 als zoonvan Hubertus van Strien en Maria Schuur-mans. Op 13-1-1926 huwde hij met HelenaJosephina Maria Barthels. Hij overleed teMaastricht op 28-5-1980.

De schokker zoals H. van Strien sr. hem kochtin 1911. De kajuit heeft hij laterze/faangebracht.

Mevrouw van Strien - „Madame is goedgenoeg", zegt ze - woont nu in Maastricht,maar wel nog steeds op diezelfde schokkerwaarmee in Eijsden gevist werd. Zij ver-telt over haar leven, dat zij grotendeels open nabij de Maas doorbracht en nog door-brengt. Geboren is ze in Smeermaas (ge-meente Lanaken, in België) op 15-10-1901.Het gezin van haar ouders telde zes kinde-ren. Vader werkte bij het baggerbedrijfClosset te Maastricht. ln het begin van deEerste Wereldoorlog (1914-1918) werd hunhuis in brand gestoken. De burgemeestervan Lanaken werd gezocht omdat hij lidwas van de burgerwacht. Ten onrechte ver-moedde men dat hij zich in een van de hui-zen in hun buurt verscholen had. Men wildedoor al die huizen in brand te steken hemdwingen te voorschijn te komen. Het ge-beurde op een zondagmorgen. Ze warennet uit de kerk en zaten aan tafel spek en eite eten. „Moeder had nog net tijd om hetkleine broertje uit de wieg te halen en in dekinderwagen te leggen." Dan vluchtten zijhet huis uit, de grens over. De kleren dieze droegen waren hun hele bezit. Bij eenoom, die vlak over de grens woonde, kre-gen ze voor een nacht onderdak. Er wasgeen plaats, omdat hij al meerdere Belgi-

Toos van Strien op bezoek bij haar vader. Detweede van links is Bert van Strien. Naast Toosstaat haar vader, Hubertus van Strien.

sche vluchtelingen in zijn huis opgenomenhad.

Hun huis was afgebrand, maar het „bak-kes" in de tuin was gespaard gebleven endaarin lagen nog broden. 's Avonds gingvader terug om die broden te halen. Toenhij op de terugweg de zak met broden overeen heg gooide, werd ervanuitSmeermaasop hem geschoten. „Wat hebben we toeneen angst gehad."

Oom wist in Bosserveld in Maastrichteengroot weiland, waarin een stal en een leeg-staand huis stonden. Dat werd hun tehuistot het einde van de oorlog. De kinderengingen in Caberg naar school en toen deoorlog afgelopen was verhuisde het gezinweer naar Smeermaas.

Mijnheer Huub van Strien, geboren in1892, was de zoon van een visser. Er warenvier zonen en vier dochters. Van de achtkinderen leeft nog één dochter (* 1909).

Foto: Drs. A. Smeets, 1960.

Zijn vader Hubertus van Strien, geborenop 25-7-1856 in Hoog en Laag Zwaluwe(Noord-Brabant) viste op het Hollands Diepen langs de kust. Al vroeg nam hij zijn zo-nen mee om te leren vissen. Moeder bleefmet de rest van het gezin aan wal. Zij woon-den in een zogenaamd dijkhuis. Na een dagof drie, vier was er meestal genoeg vis ge-vangen en keerden de mannen weer naarhuis terug.

Hoewel alle zonen door hun vader meewerden genomen op het schip, zijn dejong-ste vrij vroeg andere wegen opgegaan. Al-leen de twee oudste, Bert en Huub, blevenhet vak trouw. Zij werden al heel jong eropuitgestuurd. Samen op één schip. Ze visteno.a. op de Rijn en later ook op de Maas in debuurt van Venlo, Belfeld en Steijl.

Noten:

1 Zijroef: deel van eenschuit dat als woningdienst doet.

De huidige schokker van mevrouw vanStrien in Maastricht werd in 1911 gekochtdoor Hubertus van Strien sr. (* 1856). Om-streeks 1915-1916 verkocht hij hem aan zijnzoon Huub. Bert van Strien had toen eenkleine houten botter. Hun vader verhuisdemet de rest van het gezin naar Heusden(Noord-Brabant) waar hij een hotel begon.Hierover vertelt zijn kleinzoon Kees vanStrien (zoon van Bert van Strien): „Mijngrootvader en grootmoeder (vaderszijde)waren vooruitziende mensen en ook zeerspaarzaam. Toen de mogelijkheid zichvoordeed werd er een zaak in de horeca ge-kocht. Als kleine kinderen gingen we al opvakantie naar Heusden in "Het Wapen". lnonze ogen enorm groot met een café, eenbiljartzaal, een toneelzaal, een sociëteit enverschillende kamers. ln een van de kamerszou Napoleon l nog gelogeerd hebben! Erwas een veranda met een mooie tuin, daarwerd gezamenlijk thee gedronken.

Mijn grootouders hadden de bedoelinghun toekomst veilig te stellen. Met kermis-sen en andere feesten in het stadje werd dehele familie gemobiliseerd om mee te hel-pen de zaak te runnen. Het hotelbedrijf isvóór de W.O. l steeds meer bergaf gegaan.Uiteindelijk was Heusden een vrij stil stad-je. Door de opkomst van de scheepswerfende zeilsport op dat deel bij de Maas leekeven een opleving te komen maar uiteinde-

Hotel/café "Het Wapen van Amsterdam" teHeusden (N.B.).

lijk was niet te ontkomen aan verkoop,waarschijnlijk in het begin van de oorlogs-jaren of kort daarvoor.

ln de Eerste Wereldoorlog voeren de bei-de broers met hun schip de Maas op totSmeermaas. Daar leerde Bert van Strienzijn vrouw kennen. Ze trouwden in 1916 engingen op de botter wonen. De botter wasvolgens hun zoon Kees zo klein, dat zijnmoeder, die toch niet groot was, er voor-over gebogen van ging lopen. ln september1921 kocht Bert een groter schip, de MariaJohanna, waarmee hij in 1924 naar Eijsdenkwam.

Hierover vertelt Kees van Strien het vol-gende. „Het schipwas een eiken botter, ge-bouwd in Monnikendam. Het vaartuig hadeen lengte van 15,28 meter, een breedte van5,12 meter en 18 ton waterverplaatsing. lkherinner me vaag hoe we, getrokken dooreen sleepboot, de Maas opvoeren tot aande toen nog werkende sluis van St. Pieter.Er was toen nog geen beweegbaar deel inde Sint-Servaasbrug en er was veel stroomin de Maas tussen de pijlers. Via het Kanaalnaar Luik kwamen we bij Visé weer op deMaas en afzakkend naar Laag Caestert in hetpachtgedeelte. Er lagen daar toentertijdtwee andere vissersschepen, namelijk vanMartens en Kitsen. leder beviste een deelvan de breedte van de Maas. De Maria Jo-hanna was een mooi schip en werd goedonderhouden. We woonden althans voor-lopig nog in het vooronder. Later bouwdemijn vader met hulp een zogenaamde zij-roet

Foto: Drs. A. Smeets, 1960.

4.„\\

_„\\\Nwmwwmm`w

www"'Wwä'Éf'øfl/ffí”

, /y/ß„ ff/“Wy/ff,

1%/Wf//fø , /jí/øaf/

Behalve zoon Kees was er ook nog doch-ter Rie. Zij gingen beide in Eijsden naarschool. Bij hoog water logeerden de kinde-ren bij L. Wolfs in Laag Caestert, omdat hetdan niet mogelijk was om de kinderen iede-re dag weer per "sloep" van de schokkernaar de wal te brengen om naar school tegaan.

ln 1934 verkocht Bert van Strien zijnschokker aan de heer Kitsen uit de Sprie-menstraat in Eijsden. Het was crisis en devangst liep steeds meer terug door de ver-vuiling van de Maas door het Luikse indus-triebekken. Hij zelf ging werken bij Rijks-waterstaat, eerst in Vreeswijk en daarna inStein.

Huub van Strien ontmoette zijn toekom-stige vrouw in Smeermaas. Volgens me-vrouw Van Strien op een zondag bij hetnaar de kerk gaan. Zij trouwden in 1926 enwaren het eerste paar, dat in de Sint Huber-tus-kerk van Bosserveld in Maastricht inhet huwelijk trad. Omdat Huub van Striennu een vrouw had die hem bij het werkhielp, kreeg de tot dan aanwezige knechtzijn ontslag. Ook was het huwelijk aanlei-ding om het schipeen nieuwe naam te ge-ven. De oude naam „Neeltje" werd er afge-krabd en mijnheer van Strien schilderde erde naam van zijn_vrouw op „Helena".

De bewoners van de Helena kregen geenkinderen. „Wij hebben er nooit bij stil ge-staan, waarom er geen kinderen kwamen.Als ze komen is het goed en als ze niet ko-

Gnclcttwuwd:

Smec'zmazá.

gtcuådfln.

v- ~' was ,wga

ü'fctycna fßcußtcfå ft'

en 11

üfußczlfuó Oan stralen. š

mudzfijßwoftwßßinfl 13 ganuaxi 4926.

men is het ook goed. Soms werden daar weleens opmerkingen overgemaakt, maar danantwoordden we met:"We hebben geengoede melkboer of geen goede bakker"."De Schokker heeft nu, anno 1985, water enelektriciteit aan boord en ook een T.V.-an-tenne. Water moesten ze vroeger halen bijeen pomp in de weilanden langs de Maas.Als de boeren merkten dat de pomp ge-bruikt was, haalden ze wel eens de zuigereruit, maar na met de eigenaar gepraat tehebben kon er weer gepompt worden. Laghet schip kort bij de bebouwde kom, dankregen ze drinkwater van de bewoners vande Maaskant.

Het vissenDe palingvangst was de voornaamste

bron van inkomsten. Als er soms "gewone"vis gevangen werd, was dat een extraatje.Kees, de zoon van Bert van Strien, herinnertzich zelfs dat er zalm gevangen werd. Bijnormale waterstand werden de netten's nachts uitgeworpen. Vele nachten werder ook niets gevangen. Het vissen gebeur-de doormiddel van de kuil2, een net in devorm van een groot vlindernet maar dantussen de 10 en 15 meter lang. Naargelangde stroomsterkte, dus bij sterke was of re-gelmatige afvoer, werd het net aangepast.

De broers Bert en Huub van Strien.

De kuil lag in uitgezette stand (de visstand)evenwijdig aan het schip; aan de voorzijdeopengehouden door twee uithouders3 diedwars op het schip stonden waarvan éénuithouder tot op de bodem van de Maaswerd neergelaten terwijl de andere uithou-der dan net boven de wateroppervlakte was.Door de grote snelheid van het water dre-ven paling en andere vis naar detaps toelo-pende fuik.4 Bij hoge waterstanden gebeur-de het wel dat de fuik om het half uur werd op-gehaald. De Maas is een regenrivier; wanneerhet in Frankrijk en België dus veel regende,had dat onmiddellijk zijn invloed op de wa-terstand en de hoeveelheid afvoer. De bes-te tijd om te vissen was bij stijgend water.Dan kwam er gedurende twee à drie wekenveel paling af. Na het vissen werden de net-ten aan de mast te drogen gehangen. Meneervan Strien maakte en boette de netten zelf.Er was altijd werk aan boord. Onder het dekvan het schip is de ruimte in vier bakkenverdeeld, die onderling met elkaar doorronde openingen in verbinding staan. ln dezijkanten van de schokker zijn dezelfdeopeningen, zodat er voortdurend schoonMaaswater door de bakken met levende visstroomt. Als er genoeg vis gevangen was,werd er een brief geschreven naar de koop-lui in „Holland". Onder anderen meneerWijnbelt uit Woudrichem en een meneerdeJode. Zij kwamen dan de Maas opvaren metmotorboten, voorzien van een bun5, om devangst van de diverse vissers op te halen.De heer de Jode kwam later in Venlo wo-nen. De afstand Venlo-Eijsden was veelkorter en tijd was ook toen geld. Concur-rentie van Deense handelaren speelde toeneen grote rol. Niet alle vis werd levend ge-houden, een gedeelte werd in kisten metzout gedaan. Die kisten werden per schipopgehaald, later ook per vrachtauto. Dezepaling was bestemd om gerookt te worden.Daarna kwamen zuurstofbakken waarin depaling levend vervoerd kon worden.

Paling werd ook geleverd aan verschil-lende hotels in Maastricht. Eerst werd dezeaan boord schoongemaakt, vervolgens ge-

Huub van Strien aan het werk.Foto: Drs. A. Smeets, 1960.

wogen, in wit papier gepakt, nog eens ineen krant gewikkeld en dan in een tas ofsloop gedaan en vervolgens door mevrouwvan Strien per fiets bij de klanten in Maas-tricht afgeleverd. Natuurlijk werd er ookaan particulieren verkocht. iedere klantwas welkom. De visserij in de Maas werdgepacht voor zes jaar. Aan België moestook pacht betaald worden. „Toch mochterniet gevist worden in de Maas aan de Belgi-sche kant," zegt mevrouw van Strien ver-ongelijkt. De vissers wisselden geregeldvan ligplaats. Je moest voortdurend op destroming van het water letten. Toen hetechtpaar Huub van Strien in 1932 met deHelena naar Eijsden kwam, lagen er op deMaas van Zuid naar Noord de volgende

Kuil: zakvormig visnet,treknet dat over degrond sleept, sleepnet.Uithouder: houder omhet visnet uitgestrektte houden.Fuik: korfvormig, overkoepels gespannen, ineen punt toelopendvisnet.Bun: viskaar = visbakmet gaatjes, vismand.

10

.f

g5 .

schokkers: Martens en Bert van Strien inCaestert, Kaai met twee schokkers tegen-over defamilie Willems aan de Trichterweg,Jules (Père) Warnier en Kitsen bij de vroe-gere vuilnisstortplaats aan de Trichterwegen tenslotte Huub van Strien in Oost bij deGronsvelder Krub. ln Caestertviste men totaan de grens met Visé.

OntspanningDe zondag was de rustdag. Te voet ging

het echtpaar dan naar de Hoogmis van tienuur in de kerk van Breust. Na de Mis gingenze samen een borreltje drinken. Eerst bijBlanche, nu Amrobank, hoek Breuster-straat-Kapittelherenstraat, dan bij Colla(Jacobs) in de Kerkstraat, nu Huub Vran-ken, Kerkstraat 4, en het laatst bij Fien(Greune Mèrt), hoek Diepstraat-Graaf de

"Père" Warnier aan het boeten.Foto: Drs. A. Smeets, 1960.

Geloeslaan, café Schuyren-Geurten. Als zethuis kwamen was het tijd voor het middag-eten, daarna genoten ze van de heerlijkerust op het water. Vaak gingen ze ook nogeen eind fietsen „tot Luik of zo." Ook als ereen dag niets te vissen was, werd er vaakeen fietstocht gemaakt.

ln Caestert was het zomers erg gezelligals er bij de schokker gezwommen werd.De zwemmers en zwemsters kwamen danaan boord en er werd dan heel wat gela-chen en gepraat. Mevrouw van Strien zegtdat ze zelf zwemt „als een steenl'. ln de pe-riode dat de schokker in Caestert lag washet op de zaterdagavonden vaak feest. Ju-les (Pére) en Louis Warnier waren toen hunburen op het water. Die avonden werden deene week op de schokker van Van Strien ende andere week op die van Warnierdoorge-bracht. Van de partij waren dan ook FransFonsaer (Diepstraat), Joseph Henquet(Prins Hendrikstraat), Antoine Spauwen(Beezepool), Jan Spauwen, fruithandelaaren de heer Vercauteren, de toenmaligerentmeester van het kasteel. Er werd voordrank gezorgd en mevrouw Van Strien bak-te paling.

Als 's zomers hun familie op bezoekkwam, was het ook feest. Bronkzondag be-leefden ze, net als de Eijsdenaren, alshoogtijdag.

Tweede Wereldoorlog (1940-1945)Bij het uitbreken van de oorlog in 1940

evacueerde het echtpaar van Strien naarMesch, waar het een week bleef. Daarnawas het nog een tijdje in de kelder bij „deontvanger" aan het Withuis samen met defamilies Martens en Van der Cruys.

Tijdens de oorlog wilden de Duitsers eenbrug over de Maas slaan door de schokkersvan Jules Warnier, Jan Kaai en Huub vanStrien naast elkaar voor anker te latengaan. Het lukte niet omdat de waterstandvan de Maas te laag was. Huub van Strienwerkte gedurende de oorlog bij Rijkswater-staat. Hij voer dan enkele dagen met eenboot mee om langs de Maasoevers stenen

te leggen om het afkalven van de oevers tevoorkomen. Hij was pas een dag weg toenmevrouw Van Strien een granaat onder deschokker zag liggen. Dat waren spannendedagen. Zij durfde het schip niet te verlaten,bang dat dat te veel beweging zou veroor-zaken. En wat zou er gebeuren als het waterhoog werd en „dat ding" los zou schieten?Eindelijk was haar man terug. Heel voor-zichtig heeft hij de bom „vrij" gemaakt.„Steentje voor steentje frutselde hij weg."Vervolgens bracht hij het projectiel persloep naar het kasteelpark en waarschuw-de toen de Mijnopruimingsdienst. Wat eenopluchting toen hij weer op het schip en bijHelena terug was. De bom werd pas na tiendagen gedemonteerd.

De dagen vóór de bevrijding in septem-ber 1944 brachten ze door in de kelder vanFien Geurten in de Dorpstraat, thans CaféGreune Mert in de Diepstraat en een nachtwaren ze samen met de famile Geurten inde kelder bij de overburen van Fien, de fa-milie Huijnen.

De schokker, die Bert van Strien verkochthad aan de heer Kitsen, werd tijdens dezeoorlog in brand geschoten. Gelukkig waser niemand aan boord, want van het houtenschip bleef alleen de mast over. Toen de be-schieting plaats vond lag de schokker op deMaas tegenover de familie Willems aan deTrichterweg.

Enkele bewoners van Caestert op bezoek bij deFamilie van Strien. (Kent u de namen ?)

Huub en Helena van Strien op Bronkzondag1959 in Eijsden.

Tijdens de oorlog lag de schokker vanHuub van Strien in Caestert. Na de oorlogkwamen de in Caestert ingekwartierdeAmerikaanse militairen netals de Eijsdena-ren in de buurt van de schokker zwemmen.Daarna genoten ze evenals de Eijsdensezwemmers van de vriendelijke gastvrijheidvan de bewoners van de Helena.

Vertrek uit Eijsden

De visvangst op de Maas ging langzaammaar zeker achteruit. De baggermolenskwamen hoe langer hoe meer in hun „vaar-water". „Van pachtrecht trok men zichniets aan en je moest maar zien hoe je dekost verdiende", aldus mevrouw Van Strien.

Tot zijn 69e jaar bleef Huub van Strienvissen, waarvan de laatste jaren op de Maasaan de Trichterweg. Toen, in 1962, vertrokde Helena naar Maastricht.

Achttien jaar woonden ze in Maastricht,toen Huub van Strien ziek werd en overleedin het ziekenhuis St. Annadal. Hij werd 87jaar.

Mevrouw Van Strien mist haar man erg,

11

dacht dan ook eerst niet op de schokker teblijven wonen. Zij _waren 54 jaar getrouwden door hun leven en werk op het schip ergop elkaar aangewezen. Doordat de meesteandere vissers o.a. Kitsen, Martens en War-nier, na het vissen naar hun huis in hetdorpgingen, woonden de Van Striens „afgele-gen". Maar samen genoten zij van de rusti-ge en vredige stilte. „Ik heb me nooit ver-veeld, wij hadden het goed samen." Verve-ling kent ze ook nu nog niet. Er is altijd welwat te doen. Nog pas heeft ze de schokkerde jaarlijkse onderhoudsbeurt gegeven.Het dek en de hele buitenkant heeft ze ge-verfd. Om de buitenkant te verven gaat zemet de sloep rondom de schokker, die 15meter lang en 5 meter breed is. „Ik heb detijd en als ik moe ben ga ik rusten."

Onopvallend verdwenen de schokkersvan de Maas. Door de ontgrinding werd devaargeul te diep voor de palingvangst. Devervuiling van het Maaswater had een na-

Mevrouw van Strien die nog steeds op de schok-ker woont in Maastricht. Foto.l Ria Hui/nen, 1984.

De schokker op zijn huidige ligplaats, het af-voerkanaa/ in Bosserveld, Maastricht.Foto.' Ria Hui/nen, 1983.

12

delige invloed op planten en vissen. Hetloonde niet meer met vissen de kost te ver-dienen. Giftlozingen in de zeventigerjarenveroorzaakten grote vissterfte. ln 1974 plaat-ste Rijkswaterstaat een meetponton op deMaas om de kwaliteit van het water voort-durend te controleren. Maar het vissen vanpolsdikke paling, zalm en elft6 lijkt voor-goed voorbij. Van de schokkers, die al jarenhet Maaslandschap van Eijsden sierden isalleen de Helena als een drijvend monu-ment overgebleven.

6 Elft: soort rivierharing;in Eijsden bekend on-der de naam „meivis".

L__

“4.0

Tenslotte

Metdankvoordegege-vens vershekt doorine-vrouw Helena van Strien-BanheßteMaaänchtende heer Kees van Striente Zwolle.

SCHOKKER

Foto.'Drs. A. Smeets, 1960.

Een schokker is een vissersvaartuig meteen oplopend, vooruitspringend voorschipmet één mast, oorspronkelijk afkomstigvan Schokland, het vroegere eiland in devoormalige Zuiderzee.

Een botter is een vissersboot, een houtentweemansschip met lage achtersteven enéén mast, voornamelijk gebruikt op devoormalige Zuiderzee en is genoemd naarKlaas Botter van Marken (± 1800).

Beide vissersvaartuigen werden gebruiktop ondiepe wateren, vooral op de Zuider-

ii/__...i

KOTTER

zee voor de haringvangst. De haring ver-dween na de afsluiting van de Zuiderzee enin 1966 streken ook de laatste bottersen schokkers de zeilen. Honderden jarenhadden ze in weer en wind gevaren en ge-vist. Een drietal organisaties zet zich nu invoor het behoud van oud-Nederlandse zeil-schepen, te weten: Vereniging Botterbe-houd, Landelijke vereniging tot behoud vanhet zeilend bedrijfsvaartuig en de Federatieoud-Nederlandse zeilschepen.

Flia Huijnen

BOTTER

13

Aantekeningen bij de doop-, huwelijks- enoverlijdensregisters van Breust-Eijsden in de

Hoeveel animositeit binnen de kleinehervormde gemeente werd gekoesterd tenaanzien van alles wat rooms was, wordtvoor ieder die kennis neemt van de ver-slagen van de kerkeraadsvergaderingengauw duidelijk. Soms manifesteerde zichdie animositeit ook in kleinigheden in deregisters van de gemeente. Daarvan hierter afsluiting een tweetal voorbeelden. Op16 januari 1761 presenteerde zich het vol-gende paar voor de ondertrouw:

„Johannes Overhoff, geboortig vanMaastricht met Maria Roesop, geboortigvan Caster onder Eijsden."

De registratie werd van de volgende aan-tekening voorzien:

„Alsoo de Bruidegom van de Protestant-sche of Luterse Religie is, de Bruid egtervan de Roomsche, soo moeten de procla-matien van zes tot zes weken gaen; heb-bende de Bruidegom bij hand-tastinge be-loofd aan de Predikant, Ouderling en Dia-ken, dat alle kinderen uit dit aenstaendehuwelyk voortkomende sonder uitsonde-ring van sexe in de Protestantsche Religiesouden worden opgevoed, ten minste nietin de Roomsche."1_25De laatste zinsnede wordt niet minder danviermaal dik onderstreept, kennelijk omduidelijk te maken, dat dat wel het erg-ste was, wat denkbaar was. Dat was doorde gemaakte afspraak duidelijk voorko-men. Ook in dit geval werd met de gevoe-ligheid van de roomse bruid op geen enkelemanier rekening gehouden. Het paar werdop vertoning van een losbrief van Maas-tricht, vermoedelijk van de Lutherse predi-kant, op 12 april 1761 in Eijsden ge-trouwd.126 Er zijn verder geen bijzonder-heden over opgetekend, ook niet in de ver-slagen van de kerkeraadsvergaderingen,zodat men mag veronderstellen, dat deechtelieden zich aan de afspraak gehoudenhebben.127

Op een navrante wijze treden de bedoel-de sentimenten aan het licht in de lotge-vallen van Anna Maria Nolens, waarvanwe op de bladzijden 9 en 10 van Uit Eijs-dens Verleden nr. 26 (juli 1984) al meld-den, dat zij op de kerkeraadsvergaderingvan 27 december 1776128 door de censuurwerd getroffen wegens de schande die zijover de hervormde gemeente en haar fa-

14

milie had gebracht. Dat haar familie hiereen bijzondere rol heeft gespeeld blijktuit wat we weten over de achtergrond vandeze gebeurtenis. Op de bewuste verga-ring kwam een brief van de beschuldigdezelf in behandeling, waarin zij beschreef,hoe zij bezoek had gekregen van een twee-tal knechten van het kasteel, die bij haarwat gedronken hadden en haar plotselinghadden overmeesterd, waarbij zij door éénvan de twee, zoals zij zelf verklaarde „naveel worstelinge" was verkracht „waardoorik thans mij in een zwangere staat bevin-de."129 Zij had het sindsdien bij haar broeren zus, bij wie zij inwoonde, helemaal ver-bruid. Deze drongen er op aan, dat zij naarLuik zou verdwijnen, waar de man die vooreen en ander verantwoordelijk werd ge-steld, woonde, om het kind daarter wereldte laten komen. Zij dreigde daardoor in ho-ge nood te komen, omdat zij daar niet vanwilde horen. Zij motiveerde dit aldus:„Maar wijl ik gereformeerd, ja een lidmaatvan de gereformeerde gemeinte zijnde, nietkan overgaan om mijn religie te versaake,en tot de roomsche godsdienst over tegaan, ook niet geneege zijnde mijn vrugtter wereld zijnde van mij af te geeve om ineen of ander rooms klooster te worde op-gevoet, ja ook niet genege zijnde om metdat rooms manspersoon te trouwe en roomste worden, en mij meterwoon te Luijk neerte zetten."Zij deed daarom een dringend beroep opde kerkeraad haar te hulp te komen en haarbij te staan in het verwerven van het recht-matig aandeel bij de komende „deijlingeder meubilen en andere nagelatene goede-ren van mijn ouwdere welke ik met mijnbroeder moet deijle en den staat des boe-dels vereffenen."

Hoewel de ongelukkige vrouwtijdens de-zelfde vergadering met de censuur getrof-fen werd, verwierf zij de lof van de kerke-raad „weegens haare goede sentimente ombij haer godsdienst te blijve alsook haervrucgt daer bij te bewaare". Met het ver-zoek om hulp bij de netelige zaak van deboedelscheiding voelde men zich duidelijkonthand. Besloten werd een afvaardigingte sturen naar de schout om deze daaroverte polsen, terwijl op de broer een beroepgedaan werd om zijn zuster voorlopig nog

staatse tijd (1656-1795) Deel lll (slot)maar in huis te houden. De predikant zelfnam op zich om hiervoor te zorgen. Dekerkeraad vond het dan ook vooralsnogniet nodig enige voorziening te treffen voorhet geval de arme vrouw op straat gezetzou worden. Wel zou men de bewusteknecht op het kasteel aanspreken en hemwijzen op zijn plicht „tot draging der noo-dige kraamkoste".Over de afloop van deze tragische zaakzijn we slechts spaarzaam geinformeerd.Het kind kwam in ieder geval nog inEijsden ter wereld en werd daar ook ge-doopt.130 De over de vrouw uitgesprokencensuur werd op 15 september 1778 opge-heven verklaard.131 Zij is enkele jaren latermet haar kind naar Den Haag vertrok-

ken,132 nadat haar familie volledig met haarhad gebroken. Vele jaren later blijkt uit eenschrijven van de boekhouder van de diako-nie van de Hervormde Gemeente in DenHaag van 14september 1792, dat zij en haarkind armlastig waren en ondersteuning ge-noten.133 De Hervormde Gemeente vanEijsden werd verzocht voor de helft van debedeling, die haar ten deel viel, op te ko-men. Dat verzoek werd ingewilligd. Toeneen jaar daarop, na de dood van haar broer,haar alsnog een gedeelte van de erfeniswerd toegekend, moest dit voor de helft inde kas van de diakonie in Den Haag, voorde andere helft in die van Eijsden gestortworden ter vereffening van wat beide dia-konieën voor de vrouw en haar kind ge-daan hadden.134 Daarmee willen we dit re-laas beëindigen.

Tot slot nog een enkele opmerking overde overgang van het Staats naar het Fransbewind. Op bladzijde 12 van Uit EijdensVerleden nr. 26 (juli 1984) maakten we mel-ding van het laatste geval waarin een hu-welijk in Eijsden dubbel geregistreerdwerd. Het was een huwelijk, dat op1 april en4 april 1796 werd gesloten voor de predikanten de pastoor. De Fransen waren toen al eni-ge tijd de bezettende macht in Eijsden enzelfs de inlijving van ons gewest bij de FranseRepubliek had reeds plaats gevonden.Kennelijk was het de macht der gewoontedie in de dubbele registratie bleef door-werken. Of gebeurde het zo, omdat men ineen plaats als Eijsden niet wist hoe het an-ders aan te pakken en had men er zelfsgeen behoefte aan iets te veranderen? Weweten het niet. Wel weten we, dat ai op16 november 1794135 een besluit was uit-gegaan van de „representanten van hetvolk" in Maastricht, waardoor het sluitenvan een huwelijk en het opmaken van ge-boorte- en overlijdensakten door de ma-gistraat mogelijk gemaakt was in de doorde Fransen bezette gebieden. Dat was on-getwijfeld de doorwerking van de bekendewet op de burgerlijke stand die op 20 sep-

De kerktoren van Breust in 1888.Uit: De monumentenbeschr/jving van Zuid-Limburg, door W. Marres en J.J.F. W. van Agt,'s-Gravenhage 1962.

15

tember 1794 in de Franse Republiek vankracht was geworden.136 Officieel werd de-ze eerst op 12 juli 1796137 ook voor het de-partement van de Nedermaas van kracht ver-klaard. Voordien was het echter krachtenshet genoemde besluit mogelijk gemaaktvan de voordelen daarvan te profiteren enin een stad als Maastricht werd erdruk ge-bruik van gemaakt. Elders gebeurde datook, maar kennelijk nog niet in Eijsden.Daar hield men zich in feite aan een anderepassage uit het besluit van 1794, dat voorgevallen, waarin dergelijke verzoeken niettot de magistraat werden gericht, de be-doelde akten voor de „dienaren der Gods-dienst" konden passeren, zonder dat dezeop enigerlei wijze daarin gehinderd moch-ten worden.

Na 12 juli 1796 veranderde dit ook inEijsden. Het ging met de nodige aarzelin-gen gepaard, wanneer we letten op de ge-gevens die ons ter beschikking staan in dekerkeljke registers.138 ln het trouwregistervan de roomse parochie wordt dan vooreen huwelijk dat op 11 oktober 1796139 voorde pastoor werd gesloten geconstateerd,dat aan de wettelijke eisen was voldaan.Dit werd aangetekend met de formule:„servatis servandis coram municipalitateMosae Trajectensis et coram municipalita-te in Eijsden servatisque servandius de moresolito". Het is niet helemaal duidelijk, waaromhet bewuste paar zich voor de municipaliteitvan Maastricht presenteerde. Misschienwerd het daar te verstaan gegeven, dat mendaarvoor in Eijsden zelf terecht kon. Feit is,dat bij de daarop volgende huwelijken diein de roomse trouwregisters werden opge-genomen, simpelweg werd aangetekend:„servatis observandis coram agente” of„coram municipalitate in Eijsden" of „co-ram municipalitatibus", en andere kleinevarianten.140 ln de tweede helft van 1797verdwijnen dit soort aantekeningen enwerd volstaan met de registratie van die za-ken, die door de kerkelijke overheid warenvoorgeschreven. De burgerlijke en kerke-lijke huwelijkssluiting werden steeds meeronderscheiden zaken, die vielen onder ge-scheiden verantwoordelijkheden. De we-derzijdse verhoudingen tussen de beideoverheden werden trouwens vanaf 1797steeds meer ontregeld door de kerkvijan-

16

.x

Zicht op de kerk vanmal/ge gemeentehuis,

Eijsden vanuit het voor-circa 1938.

dige politiek van de nieuwe machthebbers.Eerst vele jaren later, d.w.z. omstreeks1809, nam de toen aangetreden nieuwepastoor de gewoonte aan bij de registratievan de echtparen, die overeenkomstig devoorschriften van Trente voor hem ge-trouwd waren, aan te tekenen: „servatisquede utroque jure servandis" of „servatisquede more tum de jure canonico tum de jurecivili".1*"1

Hoezeer inmiddels ook de verhoudingtussen de beide kerken in een plaats alsEijsden veranderd waren, moge tot slot blij-ken uit een gemengd of ongelijk huwelijkdat op 10 april 1804 werd gesloten142 tenoverstaan van de toenmalige pastoor Tho-mas Knapen.143 Het was het huwelijk vanHenricus Josephus Roosen, commissaire dudirectoire exécutif près la municipalité du can-ton d'Eijsden en onder meer nog burge-meester van Breust (van 1814 tot zijn over-lijden op 18 mei 1818), een rooms-katho-liek die reeds van 1790 af als openbaar no-taris te Eijsden werkte, met Anna PetronellaRohler, dochter van een hervormd en in-vloedrijk man van het oude regiem, Johan-nes Rohler, voorlezer en schoolmeester inEijsden. Dit gemengde huwelijk werd ge-sloten met een plechtige dispensatie, dieverleend was door de eerste napoleonti-sche bisschop van Luik, Mgr. J.E. Zaepf-

fel144 en in een plechtige akte van 14 maart1804 vastgelegd. De akte werd in de La-tijnse en de Franse versie volledig in hettrouwregister opgenomen.145 Daarin wer-den een aantal speciaal voor de protestant-se bruid zeer ingrijpende voorwaardenvastgelegd, waaraan zij zich te houden had.De daarmee aangegane verplichtingen wer-den in de Franse versie als volgt omschre-ven:„Premièrement il est conditionné, quetous les enfans procréés des futurs epouxde leur mariage seront élevés dans la reli-

Grafsteen van geneesheer J. Roosen, broer vannotaris H.J. Roosen, op het kerkhof van Eijsden.Op de grafsteen staat de volgende tekst:"Aan den hoog geachten heer Johan Roosen, inleven geneesheer te Eysden, overleden den 28february 1833, zi/l deze grafsteen ter zi/ner eereen nagedachtenis gewijd door deszelfs vrienden.Hier rust de brave man als arts en mensch ver-heven, betreurd door iedereen in 't vreedzaamsomber graf. De Godheid schenk zijn ziel eeneeuwig zalig leven. Dit smeekt de erkent/ijk-heid de vriendschap voor hem af. "

Foto.' Giel Wolfs, 1979.

gion romaine catholique et apostolique, eten cas que le futurépoux vienne à décéderle premier, il est stipulé que la future épou-se laissera élever tous les enfans procréésde ce mariage n'ayant pas encore fait leurpremiere communion par les plus prochesparens du futur mari, jusqu'à l'âge de vingtdeux ans et la susdite Anne Rohler futureépouse a promis d'accomplir exactementet de tenir tout et que dessus comme yayant consenti et l'ayant accepté de safranche et libre volonté, renonçant en outreà toutes les formalités de justice pour an-nuller à l'avenir le présent contract."De toekomstige echtgenoot had zich metzijn kennis van het recht naar alle kanten envoor elke eventualiteit ingedekt.

Men kan ook hier slechts gissen naar degevoelens van de bruid, die toch ook metdit alles geconfronteerd werd en wellichtbij de besprekingen, die gevoerd haddentot de officiële aanvraag voor deze dis-pensatie, betrokken is geweest. Als vrouwen moeder kwam heel de werkeljkheid vande verschillende geloofsovertuiging kei-hard op haar af. Naar haar geloofsgemeen-schap toe kwam deze regeling neer op eenvolkomen omkering van de verhoudingen,die gedurende de Staatse tijd van krachtwaren geweest. Op dat moment was er algeen predikant meer om eventueel tegende aangegane verplichtingen te proteste-ren. De kleine Hervormde Gemeente inEijsden had kort na elkaar de twee predi-kanten, die zij enige tijd tevoren nog hadgehad, verloren en het zou nog een aantaljaren duren voordat er een nieuwe be-noemd kon worden.146

Een andere bijzonderheid valt nog op inde verleende dispensatie. ln de Latijnsetekst ervan komt de volgende passagevoor: „Qui formas legales coram praetorecivili jam dudum impleverunt". De „qui"zijn dan de beide echtlieden. De formulewil zoveel zeggen, dat zij, om het met onsjargon te zeggen, al lang voor de wet ge-trouwd waren. De betekenis van het „jamdudum" wordt dan intrigerend. Bij naderonderzoek bleek, dat het bewuste paar alop 11 messidor an 6, dat wil zeggen op29 juni 1797, voor de magistraat in Eijsdenwas getrouwd.147 De nog maar korte ge-schiedenis van de burgerlijke stand geeft

17

al direct een voorbeeld te zien van eengrote afstand tussen het kerkelijk en bur-gerlijk huwlijk. Ofde Hervormde Gemeenteals zodanig veel moeite heeft gehad om aande totaal veranderde omstandigheden tewennen, laat zich bij gebrek aan gegevensniet met voldoende nauwkeurigheid vast-stellen. Wel is er een aanwijzing voor, datde bruid van 1796 in haar eigen kring alsvolwaardig getrouwd werd beschouwd,ook al had de Hervormde Gemeente geenenkele bemoeienis gehad met de officiëlesluiting van haar huwelijk. Zij komt in hetdoopregister van haar gemeente voor enwordt bij een doop van 13 oktober 1799 alsdoopgetuige vermeld onder de naam AnnaPetronella Roosen, gebooren Rohler. 148

Hoe van katholieke zijde het burgerlijkhuwelijk beschouwd werd, laatzich aflezenuit vorenvermelde akte. De vraag blijftslechts, waarom er zoveel tijd verlopen istussen de burgerlijke en kerkelijke sluitingvan het huwelijk en wat de reden is geweestvoor het echtpaar zich na zoveel jaren voorde pastoor te presenteren om de kerkelijkeinzegening van hun huwelijk alsnog te krij-gen. Naar het eerste kan men slechts gis-sen. Wat het tweede betreft moet men deverklaring ongetwijfeld zoeken in de om-standigheid, dat _toen die inzegening op10 april 1804 plaats vond, er een kind op

Noten:125 lb., 36.3 blz. 157.126 o.c.127 ln het geval er kinderen zijn gekomen, zijn zij

elders gedoopt. In de registers van beide ker- 136 Het belangrijkste deel van de wet is te vindenbij v.d. Venne, o.c., blz. 565-567.

omtrent. 137 v.d. Venne, o.c., blz. 10.128 Archief N.H. gemeente, inv.nr. lV, ff. 38-40. 138 Van Eijsden zijn voordejaren 1794-1796 de ker-

kelijke registers van R.K. zijde in tweevoud be-waard gebleven; het handschrift is hetzelfde, deaantekeningen vertonen kleine onderlinge ver-schillen; zie DHO 21.13 en 14.

van de N.H. gemeente. 139 lb., 21.13 blz. 39 en 21.14 blz. 30. 147 R.A.L., Tienjaarlijkse klappers op de registers

ken in Eijsden ontbreken alle gegevens hier-

129 Bij de brief staat: „Anna Maria Nolens heeft diteijgenhandig onderteekent mij present Johan-nes Cornelis Rohler, de voorlezer".

130 Het werd niet opgenomen in het doopregister

burg, dagtekenende van vóór de invoering vande Burgerlijke Stand, 's-Gravenhage 1953,blz. 10. 146 Ds. N. Vonk van de Nederduitse gemeente over-

leed op 14 oktober 1795; ds. A.S. Borel, predi-kant van de Waalse gemeente, was naar hetland van zijn geboorte Zwitserland gegaan omweer op krachten te komen; hij overleed er op5 mei 1805. Eerst in 1811 zou ds. A. Wierts vanCoehoorn in functie komen als predikant van degecombineerde gemeente Eijsden-Dalhem, ver-

komst was.149 Wellicht waren juist rond de-ze late zwangerschap de vragen gerezen,hoe het zou moeten gaan, wanneer hetkind ten doop gehouden zou worden enwas toen het moeizame proces van de vo-renomschreven dispensatie in gang gezet.Het kind werd geboren op 28 augustus1804 en onder de namen Cathérine JeanneGuijlhelme geregistreerd.150 Het werd ver-moedelijk kort daarna in de RK. Parochiegedoopt. Jammer genoeg kunnen we datniet met zekerheid vaststellen, omdat juistvoor dit jaar het doopregister ontbreekt.151Een aanwijzing in deze richting mag zekerontleend worden aan de akte van dispen-satie en uit het feit, dat een tweede envoorzover viel na te gaan laatste kind uit de-ze verbintenis enkele jaren later op 16 april1809, de dag zelf van zijn geboorte, werdgedoopt onder de namen ConstantinusJoannes Bartholomeus.152 Met de vermel-ding van deze gebeurtenis zijn we de be-grenzing in de tijd, die we ons in de aan-vang gesteld hadden, ruimschoots over-schreden. We besluiten daarom met nogeens op te merken, dat uit deze gebeur-tenissen blijkt, hoezeer de verhouding tus-sen de N.H. Gemeente en de R.K. Paro-chie als gevolg van het wegvallen van hetStaats regiem gewijzigd was.

W.A.J. Munier

Trouw- en Begraafboeken in de Provincie Lim- 145 Dit gebeurde na de dood van pastoor Knapendoor zijn opvolger Th. Vryens in DHO 21.15,blz. 128-129.

gelijk hs Regt.

131 Archief N.H. gemeente, inv.nr. IV, f. 50. 140 lb. en passim.132 Zij had ook in Den Haag vermoedelijk familie- 141

leden wonen; zie bijv. in de ledenlijst van de 142lb., 21.15 passim.lb., 21.15 blz.120. 148

N.H. gemeente Eijsden, waar van een Frederik 143 Hij was pastoor van Breust-Eijsden van 1771 149

Willem Nolens wordt aangetekend, dat hij op29 juli 1775 was ingekomen „met attestatie uit'sHageI De diaken Jacob Pieter Nolens liet op devergadering weten, dat „niemand van de famiel-

tot 1811, hoewel hij tijdens de hetze van de Fran- 150se autoriteiten tegen onbeëdigde priesters zich 151een tijdlang schuil heeft moeten houden en zijnwerk door anderen moest laten verrichten. 152

je den selve aantrok". 144 ln 1979 wijdde Alfred Minke uit Eupen een uit-

133 Een brief van de Haagse diakonie d.d. 14 sep-tember in extrenso in inv.nr. lV, f. 117.

134 Zie daarover het verslag van de vergadering van6 april 1794, ib., ff. 122-123.

135 Zie J.M. v.d. Venne, Beschrijving van de Doop-,

18

voerige studie aan deze bisschop en zijn be-stuur: Mgr. Zaepffel et la reorganisation con-cordataire du diocèse de Liege (1802-1808).l-ll (in handschrift in de Universiteitsbibliotheekvan Leuven).

van de burgerlijke stand van Eijsden, inv.nr. 33,f. 21.DHO 36.3, blz. 146.Het was het eerste kind.RAL., Tienjaarlijkse kleppers enz., f. 51.Zie Beschrijving enz., 63.64; de gegevens ont-breken van 1800-1805.DHO 21.15, blz. 36-37; de religie van de moederwordt niet meer vermeld. Vermelding verdienenhier nog de peter en de meter bij deze doop, dieals volgt geregistreerd staan: „Joannes Rous-schop pro praenobili ac generoso Domino Con-stantino Caesare Francisco Mauro GuilielmoComite de Geloës et Maria Anna Rietten".

Kroniek

Eijsden 1974

18 januari

De Belgische Eerste Minister Leburtondeelt mede dat de Belgische Regering eentelegram heeft ontvangen van de N.|.O.C.(Nationale Iraanse Olie Compagnie), waar-bij officieel wordt medegedeeld dat zij zichdefinitief heeft teruggetrokken uit hetlBRAMCO-project (de stichting van eenolieraffinaderij in het Belgische Ternaaientegenover Eijsden), op grond van het feit,dat de Belgische regering niet voor de ge-stelde fatale datum (15 januari) - als gevolgvan de felle en langdurige tegenstand vanNederlandse zijde met name van de bevol-king van Eijsden en omgeving onder lei-ding van het Eijsdense Aktieoomite SchoneMaasvallei - daarover een definitief besluitheeft kunnen nemen. Die Iraanse terug-trekking heeft o.m. tot gevolg dat het Bel-gisch Kabinet op 19januari zijn ontslag aande Koning heeft aangeboden; de B.S.P.-Ministers waren namelijk van mening datzijniet langer met hun collega's van de C.V.P.en de P.V.V. zouden kunnen samenwerken,omdat die laatsten -in strijd met het geslo-ten regeerakkoord - een tijdige beslissingomtrent het IBRAMCO-project zoudenhebben getraineerd; de nieuwe verkiezin-gen worden uitgeschreven voor zondag10 maart.

9 februari

Tijdens de galazitting van de carnavals-vereniging De Klèèflep in het gebouw vande Koninklijke Oude Harmonie van Eijsdenwordt de Gouden Cramignon 1974 uitge-reikt aan de heer Felix Meurders te Bunde,disc-jockey en radiopresentatorvan Hilver-sum lll.

15 februari

Overlijden van de heer H.J.J. van Calden-borgh, Dr. PoelsstraatSO, die van5septem-ber 1939 tot 1 augustus 1941 en van8 augustus 1946 tot 6 september 1949 lidvan de Raad der gemeente Eijsden is ge-weest; voorts is hij keizer geweest van deSchutterij St.-Sebastianus van Oost-Maar-land.

1 maart

50-jarig huwelijksfeest van het echtpaarTossings-Dodemont, Sint Jozefstraat 59.

16 maart

Vertrek en aankomst te Eijsden (Diep-straat) van de internationale wielerklassie-ker voor amateurs, genaamd De Hel van hetMergelland, georganiseerd doorde suppor-tersclub van Jo Maas, in samenwerking metde Tour- en Wielerclub Eijsden; winnaarwordt de Zeeuwsvlaming Toine van denBunder uit lJzenzijke.

i

19

23 maart

50-jarig huwelijksfeest van het echtpaarDuijsens-Schrijnemaekers, Hoogstraat 14.

29 maart

Opening van de door de schilders FonsLemmens uit Eijsden en Robert Franquinetuit Maastricht gehouden expositie in devoormalige paardestallen van het kasteelEijsden.

30 maart

Gezamenlijk concert van de KoninklijkeOude Harmonie van Eijsden en KoninklijkeHarmonie Sta-Cécile in het verenigingsge-bouw van eerstgenoemde harmonie.

20

ïlšåfiél

31 maart

Door een 1-1 gelijkspel tegen Hulsberg ishet eerste elftal van de VoetbalverenigingEijsden zeker van een plaats onder de eer-ste vier van de Tweede Klasse A van deK.N.V.B. en promoveert daardoor naar deEerste Klasse van de K.N.V.B.

5 aprilReceptie, georganiseerd door de carna-

valsvereniging De Krubbebieters van Oost-Maarland, bij gelegenheid van het feit dathaar tanzmariechen Maddy Wolfs, Parre-straat 12, op de op 24 maart in Stolberg(Dld.) gehouden Europese kampioen-schappen de Europese titel „Tanzmarie-chen" behaald heeft in de juniorenklasse6-12 jaar.

16 aprí/

Kandidaatstelling voor de verkiezing vande leden van de gemeenteraad. ln Eijsdenworden zeven lijsten ingeleverd met in to-taal 87 kandidaten.

28 april

Raadslid en oud-wethouder G.H.W. vande Berg, Hoogstraat 15, wordt i.v.m. zijn in1971 gevierd 25-jarig raadslidmaatschapbij gelegenheid van Koninginnedag onder-scheiden met de eremedaille in goud, ver-bonden aan de Orde van Oranje-Nassau; deburgemeester (in gezelschap van beide wet-houders en de gemeentesecretaris) reikt deheer Van de Berg de versierselen, behoren-de bij de Orde, te zijnen huize uit.

23 mei

Viering van het honderdjarig bestaans-feest van de Koninklijke Oude Harmonievan Eijsden, in verband waarmee in de pe-riode van 24 mei tot en met 3 juni in eenfeesttent op het Veldje een groot aantal fes-tiviteiten plaats heeft. flgïël

Stemming ter verkiezing van de ledenvan de gemeenteraad, welke stemming hetvolgende resultaat heeft:

29 mei

Lijst 1 (H. Mertens) behaalt 2 zetels„ 2(G.H.W.v.d.Berg) „ 3 „„ 3(J.J.W.van Aubei) „ 3 „„ 4(M.L.Vranken) „ 2 ,i„ 5(M. Lemmens) „ 1 „„ 6(A.G.M.J.Wo|fs) „ O „„ 7(J.H. Debeij) „ 2 „

Totaal 13 zetels

3 juniVanuit de raadszaal van het Eijsdense ge-

meentehuis heeft van 7.15 uur tot 9.15 uurv.m. een rechtstreekse radio-uitzendingplaats van Hilversum | (Henk van Stipriaanvan de VARA), geheel gewijd aan de bevrij-ding van Eijsden op 12 september 1944.

14 juni

Jaarlijks personeelsfeest van de Konink-lijke Maastrichtsche Zinkwit Maatschappijmet 1 robijnen jubilaris en 13 zilveren jubi-larissen; de robijnen jubilaris, de heer Pier-re H. Wolfs, Witte Kastanjelaan 4, werd on-derscheiden met de eremedaille in brons,verbonden aan de Orde van Oranje-Nas-sau; de burgemeester reikt hem de versier-selen, behorende bij die onderscheiding,uit.

21

21 juni

Officiële opening door de burgemeestervan de op 22 april in gebruik genomen uit-breiding (twee nieuwe klaslokalen met eenaula voor gemeenschappelijke schoolacti-viteiten) van het gebouw der RK. schoolvoor G.L.O. „St Martinus", Breuster-straat 6.

9 augustus

ln de raadsvergadering van die dag wordtofficieel afscheid genomen van de op dins-dag 3 september niet meer terugkerendeleden van de Raad, namelijk mejuffrouwR.J.M.W. Bosch en de heren M. Lemmensen H. Mertens.

10 augustus

Officiële opening door de burgemeestervan het nieuwe voetbalterrein (met kleed-gebouw en kantine) van de Voetbalvereni-ging S.V.M.E. aan de Pisartlaan, welk ter-rein deel uitmaakt van het gemeentelijk„Sportpark lr. Mirland".

22

31 augustus

50-jarig huwelijksfeest van het echtpaarHaenen-Wolfs, Diepstraat 71.

De heerJ.L. van Reij, O.L. Vrouweplein 2,wordt in een buitengewone openbare ver-gadering van de Raad der gemeente Eijs-den gehuldigd bij gelegenheid van zijn 25-jarig raadslidmaatschap. Bij die gelegen-heid wordt hij onderscheiden met de ere-medaille in goud, verbonden aan de Ordevan Oranje-Nassau. Ook wordt op die dagofficieel afscheid genomen van de heer VanReijY aangezien hij op dinsdag 3 septemberniet meer als raadslid zal terugkeren, om-dat hij zich i.v.m. zijn leeftijd en gezond-heidstoestand niet meer herkiesbaar heeftgesteld. ln de periode van 1962 tot 1966 wasde heer Van Reij tevens wethouder.

3 septemberln de raadsvergadering van die dag wor-

den door de Gemeenteraad tot wethouderbenoemd de heren G.H.W. van de Berg enJ.J.W. van Aubel.

70 september

ln zaal Vranken-Straet, Kerkstraat4, vin-den de flnalewedstrijden plaats van de doorde Regionale Omroep Zuid en de Vereni-ging Veldeke georganiseerde dialectwed-strijden (de zgn. kazelcompetitie), waaraanwordt deelgenomen door de vier overblij-vende teams, namelijk die van Echt, Eijs-den, Geleen en Sittard. De teams van Echten Eijsden behalen elk vijf punten en wor-den aldus beide winnaar.

13 september

Atleten van de Atletiek-VerenigingA.V.`34 uit Maastricht ontsteken het, uitCaen (Normandië, Frankrijk) gehaald, be-vrijdingsvuur aan het oorlogsmonumentopde Vroenhof.

15 september

De Koninklijke Harmonie Sta-Cécile be-haalt op het bondsconcours te Mechelen(gemeente Wittem) in de superieure afde-ling een eerste prijs met 316 punten.

21 septemberOfficiële ingebruikneming door de bur-

gemeester van de met D.A.C.W.-subsldiegeheel gerestaureerde Diepstraat. ln hetkader van die opening vinden op 21 en22 september op de Diepstraat allerlei fes-tiviteiten plaats, waaruit de jaarlijks terug-kerende Diepstraatfeesten zijn gegroeid.

ilgïëi

9 decemberBij Koninklijk besluit van 5 december,

no. 6 wordt de heer J.A. Pierre J. Janssen,Sint Jozefstraat 75, benoemd tot Ridder inde Orde van Oranje-Nassau bij gelegen-heid van diens afscheid als ondervoorzittervan de Coöperatieve ZuivelverenigingCampina G.A. te Eindhoven en als voorzit-ter van het district Maastrichtvan Campina.Dat afscheid heeft plaats op maandag-avond 9 december in het Paviljoen te Heer.Bij dat afscheid reikt de burgemeester aande heer Janssen het ridderkruis van dieOrde uit.

11 december

Officiële opening van het gedeelte Eijs-den (Mariadorp) tot Cheratte (B) van deautosnelweg E-9 door de Nederlandse mi-nister van Verkeer en Waterstaat, drs. T.E.Westerterp, en de Belgische minister vanOpenbare Werken, Jean Defraigne.

H.J.G. Wijnands

23

Kent U ze nog?

Leo Lucassen;Zjang Goessen;

Wolfs;Vic van Aubel;Constant Flichelle;Theun Beijers;Zjirra Goessen;Nicolas Simons (Kläöske);

9. Louis Henquet;10. Zjeng Vliegen;11. Sjäöneke Jacobs;12. Zjeng Theelen;13. Zjozef Beijers;14. Joseph Spauwen;15. Hubert Wolfs (de Sjnijder);16. Zjang Theunissen (de Wiette van

Leechteberg);

Handboogschutteri/ Les Discíp/es de St.-Hubertopgericht in 1893. De schietbanen waren ge/e-gen achter het café Wilhelminastraat 67, waarter gelegenheid van het 25-/arig bestaansfeestin 1918 de foto werd gemaakt.

QNQWPQNT*

24

UIT EIJSDENS VERLEDEN

Een uitgave van de StichtingEijsdens Verleden

Redactie:

J. Warnier-HenquetR. BoersmaH. van HallR. HuijnenW. JeukensH. Wijnands

Vormgeving.'L. Jonkers

Druk.lDrukkerij Piters Eijsden

m

STICHTING EIJSDENS VERLEDEN

Secretariaat:Kerkstraat 13, 6245 CA Eijsden(tel. 04409-2324)

Bankrelatie:Rabobank - Eijsden, nr. 11.50.96590

Amrobank - Eijsden, nr. 45.29.76.022

A.B.N. Bank - Eijsden, nr. 57.62.18.952

Spaarbank Limburg - Eijsden, nr. 87.90.14369

Postrekening nr. 5683530

Wilt U het werk van de stichting financieel steunen, dankunt U dit doen door een bedrag te storten of over teschrijven op een van bovenstaande rekeningen, ondervermelding van naam en adres.Bij een minimale bijdrage van f 25,- (voor studerendenf 12,50) per kalenderjaar ontvangt U de driemaandelijkseuitgave 'Uit Eijsdens Verleden' gratis.

Overname van artikelen of afbeeldingen is uitsluitendtoegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie.