UITVOERINGSPROGRAMMA 2019GEZOND LEVEN, GOED LEVENOSS

MEEDOEN MENTALE VEERKRACHT

GEZONDHEIDS-VERSCHILLENVERKLEINEN

GEZONDE LEEFSTIJL

ZOÖNOSEGEZONDE FYSIEKE

LEEFOMGEVING

Gezondheid draait om veerkracht: het vermogen om te kunnen gaan met veranderingen in de lichamelijke en geestelijke conditie.

ACTIVITEITEN ACTIVITEITEN ACTIVITEITEN ACTIVITEITEN ACTIVITEITEN ACTIVITEITEN

2

INLEIDINGIn het gezondheidsbeleid ‘ Gezond leven, goed leven’ 2018-2021 zijn 6 thema’s ge-

noemd waar we extra interventies op inzetten. Elk jaar stellen we een uitvoeringsplan

op hoofdlijnen op. In samenwerking met o.a. de GGD, Sport Expertise Centrum, Brabant

Zorg en Ons Welzijn geven we uitvoering aan de verschillende thema’s. Ook komen

verschillende acties terug op verschillende beleidsterreinen zoals jeugd en onderwijs,

groen en milieu, sport en bewegen, veiligheid, werk en inkomen etc..

DOELSTELLINGGezondheid draait om veerkracht: het vermogen om te kunnen gaan met veranderingen

in de lichamelijke en geestelijke conditie.

LANDELIJK PREVENTIEAKKOORDHet Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport sluit een Nationaal Preventieak-

koord met verschillende partijen om samen gezondheidsproblemen aan te pakken. Het

Nationaal Preventieakkoord zet in op drie thema’s: roken, overgewicht en problematisch

alcoholgebruik. De drie thema’s schaden de gezondheid en leiden tot gezondheidsver-

lies en vaak tot ziekte. In het uitvoeringsprogramma zijn de drie thema’s opgenomen.

POSITIEVE GEZONDHEIDIn het gezondheidsbeleid hebben we positieve gezondheid als uitgangspunt benoemd.

Positieve gezondheid is je eigen regie kunnen voeren en het vermogen om je aan

te passen aan de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven. Binnen

Maasland (gemeente Bernheze en gemeente Oss) hebben we een kerngroep positieve

gezondheid. Aan de kerngroep nemen o.a. deel Zorggroep Synchroon, Pantein, Ons

Welzijn, Brabant Zorg, SEC, GGD en de gemeenten Bernheze en Oss. In 2019 staat het

volgende centraal: Positieve gezondheid is a way of life!. De kerngroepleden stellen

een plan van aanpak op om uiteindelijk zo ver te komen dat Positieve gezondheid a

way of life! is.

ALGEMENE VISIE & WERKWIJZE

3

MEEDOEN

ACTIVITEITEN

Centering Pregnancy (verloskundige zorg) en Centering Parenting (jeugdgezondheidszorg), Centering is een nieuw model voor verloskundige zorg (centering pregnancy) en jeugdgezondheidszorg (centering parenting) waarbij in plaats van één op één controles zorg wordt aangeboden in de groep. We willen de fysieke en mentale gezondheid van moeder en kind borgen. Zowel verloskundige praktijk Ridderhof als Nova werken met dit concept. In 2018 is gebleken dat de kosten hoger zijn dan het traditionele consultatiebureau. De GGD gaat kijken om dit model kostenneutraal aan te bieden.

DOELInwoners doen mee in de samenleving met als gevolg een positieve invloed op het gebied van gezondheid.

Gezondheidsvoorlichting voor ouderenWe vinden het belangrijk dat ouderen voorlichting krijgen over gezondheid. De GGD benadert ouderenorganisaties in verschillende kernen-wijken voor voorlichting. In de kern Geffen vindt een theatervoorstelling over gezondheid voor ouderen plaats.

Basistraining laaggeletterdheidScholing voor professionals, vrijwilligers en wijkbewoners + aanbod in beeld. In maart 2019 geven we in de wijk Ruwaard de eerste aftrap om op een gezamenlijke manier aan de slag te gaan met laaggeletterdheid. Bestaande uit een scholing voor alle zorgprofessionals in de wijk rondom het signaleren van laaggeletterdheid en het doorverwijzen van deze groep richting passend aanbod. Dit aanbod brengen we in kaart en delen we met de zorgprofessionals in de wijk. Tevens organiseren we een thema-avond voor de wijkbewoners en vrijwilligers in de wijk om bewustwording rondom laaggeletterdheid te vergroten.

Na de aftrap volgen er in de loop van het jaar andere gezamenlijke workshops gericht op het aanscherpen van communicatievaardigheden met laaggeletterden en het bieden van gepaste voorlichtingsmaterialen en andere communicatiemiddelen aan deze doelgroep. Doel: professionals en vrijwilligers in de wijk kunnen op een passende manier zorg en ondersteuning bieden aan laaggeletterden in de wijk. Door ze naar het juiste aanbod door te verwijzen kunnen zij zich ontwikkelen en hun eigen gezondheidsvaardigheden vergroten.

ZiekteverzuimAchter schoolverzuim schuilt vaak andersoortige problematiek. Door te weten wat de oorzaken van het ziekteverzuim zijn, kunnen we de leerlingen beter begeleiden. Zodat de leerlingen zo snel en goed mogelijk (weer) naar school kunnen gaan.M@zzel is een methode om het frequent ziekteverzuim aan te pakken. De leerplichtambtenaar, de scholen, andere zorgpartners en de GGD bespreken de casussen m.b.t. het frequent ziekteverzuim op voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs. In Bernheze maakt het basisonderwijs ook deel uit van de methode M@zzel. We proberen op termijn vroegtijdig schoolverlaten te voorkomen en daarmee een goede kans om deel te nemen aan de maatschappij te vergroten.

thema’s4

MEEDOEN

Sociaal vitaalBij sociaal vitaal richten we ons op bewegen, gezonde leefstijl en participatie voor ouderen (65+). Het doel is: het bevorderen van gezond ouder worden, zowel lichamelijk (fysieke conditie) als sociaal (sociale vaardigheden) en mentaal (mentale weerbaarheid, veerkracht).De interventie van sociaal vitaal bestaat uit een jaar lang deelnemen aan beweeglessen, gegeven door een daarvoor opgeleide trainer, en een aanbod van 6 leefstijlmodules. De ouderen leren over omgaan met depressie, eenzaamheid, gezonde voeding etc.. Tijdens de beweeggroepen leren de ouderen hoe ze zelf na afloop (na een jaar) de groep bijeen kunnen houden en nieuwe leden kunnen trekken.

Voorlichting migrantenIn de loop van 2019 geeft o.a. de GGD cursussen en eenmalige voorlichtingsbijeenkomsten aan wijkbewoners met een migratie-achtergrond. Uit gesprekken met wijkbewoners is gebleken dat zij behoefte hebben om over bepaalde onderwerpen op het gebied van zorg en welzijn uitleg te krijgen en met elkaar te praten. Thema’s zijn onder andere mantelzorg bij migranten, wat en waarom van bevolkingsonderzoeken, somberheid/depressie, vaccinaties.

thema’s5

MENTALE VEERKRACHT

ACTIVITEITEN

Stevig ouderschap,Het gaat hier om een preventief ondersteuningsprogramma voor gezinnen met een pasgeborene, ter voorkoming van opvoedingsproblemen. Op basis van een ingevulde vragenlijst vindt een screening plaats op mogelijke risico’s bij het opvoeden. Bij gezinnen die een verhoogd risico hebben, wordt een interventie aangeboden bestaande uit zes huisbezoeken. GGD geeft in 2019 extra aandacht aan Stevig ouderschap. Omdat in 2018 de cijfers van deelname tegenvielen. Wellicht had dit te maken met het niet retourneren van ingevulde vragenlijsten.

DOELVersterken van en bijdragen aan mentale veerkracht en zingeving (van jong tot oud).

Depressiepreventie jonge moedersDe GGD is in het laatste kwartaal van 2018 gestart met een project om postpartum depressie beter te signaleren en voorkomen. De aanpak zetten we in 2019 voort. De aanpak bestaat uit:• Vroegsignalering.• Effectieve lokale interventies.• Goede doorverwijzing naar het

lokale aanbod.• Creëren van een lokaal netwerk van

professionals.De doelgroep betreft pas bevallen moeders. Uiteindelijke doel is dat alle hulpverleners (binnen de gemeente) die met de doelgroep werken beter en eerder signaleren. En dat de hulpverleners van elkaars interventies op de hoogte zijn om zo gaten in het interventie-aanbod te dichten. En dat we het taboe rondom het onderwerp doorbreken.

Depressie preventie bij de jeugdAfgelopen jaren is er Maasland breed veel geïnvesteerd in het aanbieden van STORM, een gezamenlijk project samen met GGZ, Ons Welzijn en het voorgezet onderwijs. Dit aanbod is nu door de GGD opgenomen in het basispakket Hart voor Brabant breed. In 2019 wordt een start gemaakt bij een flink aantal Middelbaar beroepsonderwijs scholen.

Seksuele gezondheidWij vinden het belangrijk dat het thema seksualiteit op een laagdrempelige manier bespreekbaar wordt gemaakt. Daarvoor organiseert de GGD verschillende lessen zoals tijdens de week van de lentekriebels en lessen over gendergelijkheid. Ook ondersteunt de GGD docenten bij dit thema. En besteedt de GGD aandacht aan grensoverschrijdend gedrag bij sportverenigingen.

WeerbaarheidHet is belangrijk dat we de weerbaarheid van jongeren bevorderen. De GGD geeft verschillende voorlichtingen om de weerbaarheid te bevorderen, zoals:• Omgaan met sociale media• Pesten en omgaan met groepsdruk• Seksuele gezondheidDe voorlichting richt zich zowel op jongeren als op ouders.

thema’s6

GEZONDHEIDS- VERSCHILLEN VERKLEINEN

ACTIVITEITEN

Gezond in de stad (GIDS)GIDS is een stimuleringsprogramma van Pharos en Platform 31 die samen met gemeenten en partners door middel van een subsidie van het ministerie van VWS de gezondheidsverschillen willen verkleinen. In de gemeente Oss hebben de GGD, Brabant Zorg, Sport Expertise Centrum en de gemeente de handen ineen geslagen. Voor de wijken Ruwaard en de Schadewijk voeren we verschillende acties uit. De GIDS-activiteiten in de Ruwaard voeren we uit onder de proeftuin Ruwaard.

DOELHet verkleinen van gezondheidsverschillen.

Gezondheidsactiviteiten speciaal voor nieuwkomersNieuwkomers zijn een risicogroep voor gezondheidsachterstanden. Daarom heeft de GGD extra aandacht voor deze doelgroep en zetten daar extra op in met bijvoorbeeld gezondheidsvoorlichting, opvoedondersteuning en lessen in gendergelijkheid en respect voor ISK-klassen.

Vitaal loket Ruwaard & SchadewijkHet Vitaal loket is een gratis inloopmoment in de wijk: op een laagdrempelige manier kunnen bewoners vragen stellen en toegang krijgen tot informatie, activiteitenaanbod, hulp, zorg die voor hen relevant is. Een groep professionals van verschillende organisaties bemant het vitaal loket. Zij begeleiden bewoners naar het juiste aanbod. En kijken of opvolging nodig is.Het vitaal loket is voor alle leeftijden. Werkwijze spreekuurhouders• Een gezamenlijke werkwijze: Met

één gezamenlijke aanpak (positieve gezondheid) treden we als één gezicht naar buiten richting de wijkbewoners.

• Het vraagmoment werkt op inloop. Wat moet het opleveren?• Samenwerking versterken tussen

professionals in de wijk + een koppeling tussen 1e lijns zorg en collectieve preventie (activiteiten).

• Door de bomen het bos weer zien voor bewoners: één gezicht + werkwijze vanuit professionele organisaties

• Ontlasten van de 1e lijns zorg. • Inzichtelijk krijgen waar de gaten

zitten in het (collectief) aanbod.

Activiteit wijkcentrum SchadewijkIn het wijkcentrum organiseren we verschillende activiteiten die bijvoorbeeld gericht zijn op eenzame en kwetsbare ouderen.

WandelrouteIn 2018 hebben we een wandelroute aangelegd in de Ruwaard. In 2019 willen we een wandelroute aanleggen in de Schadewijk. Door het introduceren van een wandelroute proberen we inwoners in beweging te krijgen.

Interventies binnen andere thema’sWe voeren binnen de verschillende thema’s interventies uit om de gezondheidsverschillen te verkleinen. De interventies zijn o.a.: Centering Pregnancy en Parenting, aanpak laaggeletterdheid, aanpak overgewicht, bewustwording rondom roken, bewustwording rondom alcohol, voorlichting migrantenzorg huisartsen Ruwaard.

thema’s7

GEZONDE FYSIEKE LEEFOMGEVING

ACTIVITEITEN

Sport en bewegenSport en bewegen levert een positieve bijdrage aan de gezondheid van mensen. We willen dat het Sport Expertise Centrum (SEC) in de gemeente Oss bijdraagt aan de bewustwording en gedragsverandering van onze inwoners, organisatie, instellingen en bedrijven op het gebied van gezonde leefstijl.

DOELEen omgeving die stimuleert tot bewegen en waarin het prettig leven is.

Interventies binnen andere thema’sWe voeren binnen de verschillende thema’s interventies uit om bewegen te stimuleren. Denk hierbij aan sociaal vitaal, het creëren van een wandelroute, fittesten, activiteiten Jongeren op gezond gewicht.

Operatie SteenbreekBeide gemeenten nemen deel aan operatie Steenbreek. Onderdeel hiervan is dat schoolpleinen groener worden. Een groen schoolplein brengt kinderen in contact met de natuur en nodigt uit tot spelen en ontdekken. Samen met de scholen zijn we actief om met behulp van de subsidie van de provincie de schoolpleinen te vergroenen.

OmgevingsvisieWe zoeken de nieuwe balans tussen wonen, gezondheid, werken en verblijven in het buitengebied in de op te stellen Omgevingsvisie. De GGD is hier een partner in zodat het aspect gezondheid meegenomen kan worden.

thema’s8

GEZONDE LEEFSTIJL

ACTIVITEITEN

Alcohol en drugs,We werken samen met de GGD en Novadic-Kentron aan de bewustwording en terugdringen van het alcohol- en drugsgebruik van de jeugd. Een overzicht van de activiteiten die in 2019 worden uitgevoerd:• Voorlichting aan professionals.

En daarbij aandacht voor o.a. vroegsignalering.

• Organiseren van informatieavonden. Doel is o.a. bewustwording bij ouders en jongeren. We merken dat bij ouders nog veel onbekendheid is over drugs. Het is belangrijk dat ouders zich realiseren welke verdovende middelen er zijn. En hoe ouders in gesprek kunnen met hun kinderen.

• Combinatiepakket HALT-GGD basisonderwijs. De lessen gaan over groepsinvloed en hoe jongeren daarmee om kunnen gaan. Groepsinvloed is een van de belangrijkste redenen waarom jongeren alcohol gaan drinken of drugs gaan gebruiken.

• Gezonde School Vignet alcohol, roken, drugs.

DOELBevorderen van een gezonde leefstijl.

Gezonde schoolEen gezonde school is een school die structureel aandacht besteedt aan gezondheid. We maken hierin onderscheid in voortgezet onderwijs, basisonderwijs en kinderopvang. In 2019 zetten we in op:• Ondersteuning van scholen bij het

aanvragen en behouden van Gezonde Schoolvignetten, in ieder geval de scholen die gebruik maken van het landelijk ondersteuningsaanbod 2019.

• Uitvoeren van activiteiten op de Gezonde School thema’s.

RokenRoken is de belangrijkste vermijdbare oorzaak van ziekte en overlijden. Eén op de twee rokers sterft aan de gevolgen ervan; elk jaar zo’n 20.000 Nederlanders. Roken veroorzaakt ziekten als kanker, hart- en vaatziekten, luchtwegziekten, diabetes, ontstekingen, Alzheimer, staar en blindheid. Ook van meeroken kunnen mensen ernstig ziek worden en er aan doodgaan. Naast elke tabaksdode zijn er nog 20 personen die chronisch ziek worden door roken. Ondanks de dodelijke effecten van roken, rookt nog steeds 25 procent van de bevolking. Een groot deel begint al op zeer jonge leeftijd te roken en komt daar op latere leeftijd niet meer van af. Elke week raken honderden nieuwe kinderen er verslaafd aan.Het landelijke preventieakkoord gaat ook in op het thema Roken. Hierin worden verschillende interventies benoemd. In overleg met de GGD bekijken we welke interventies we kunnen uitvoeren.

thema’s9

GEZONDE LEEFSTIJL

Ketenaanpak overgewicht/gezond gewichtWe willen door met de ketenaanpak overgewicht 2019. Overgewicht is een steeds groter probleem. Naar verwachting heeft 62% van de Nederlandse bevolking in 2040 overgewicht.Zoals eerder aangegeven is overgewicht een thema in het landelijke preventie akkoord en het gezondheidsbeleid gemeenten Bernheze en Oss.De insteek van de gemeenten, SEC en GGD is dat we overgewicht liever voorkomen of in een vroeg stadium herkennen. Vandaar dat we investeren in fittesten en bewustwording bij professionals. Oftewel we zetten in op een brede kijk van overgewicht. Waarbij we naar het hele gezin kijken in plaats van alleen naar de groeicurves van het kind met overgewicht. Ook willen we dat professionals overgewicht eerder signaleren en bespreekbaar maken.

Jongeren op Gezond Ge-wicht (JOGG)De gemeente Oss is JOGG gemeente. Daarbij streven we naar een samenleving waarin kinderen en jongeren wonen, leren, recreëren en werken in een omgeving waar een gezonde leefstijl de normaalste zaak van de wereld is.Binnen het Sport Expertise Centrum werkt de JOGG-regisseur. Zijn taak is o.a. het borgen van de JOGG-aanpak binnen de gemeente Oss en faciliteert de samenwerking tussen de publieke en private partijen.

GewichtVerschillende interventies voeren we samen met de partners uit. Sommige interventies richten we op preventie en andere op het curatieve. De interventies vallen onder Jongeren op Gezond Gewicht (JOGG) en/of Ketenaanpak overgewicht.

thema’s10

ZOӦNOSE

ACTIVITEITEN

DOELVoorkomen en aanpakken van zoönose.

BeweegprogrammaHet college heeft in 2017 besloten om het beweegprogramma voor Q-koortspatiënten in 2018 en 2019 te financieren. Het beweegprogramma helpt bij de gezondheid van Q-koortspatiënten. In 2019 overwegen we of we het beweegprogramma blijven financieren.

Veehouderij en GezondheidGemeenten en GGD houden de ontwikkelingen met betrekking tot dierziekten nauwlettend in de gaten. Daar waar nodig vragen gemeenten ook advies aan de GGD wanneer het bijvoorbeeld gaat om het verstrekken van een vergunning.

Q-supportDe doelstelling van Q-support 2.0 is: Q-support 2.0 heeft op 1 mei 2021 de zorg voor de Q-koortspatiënten geborgd binnen de reguliere voorzieningen waarbij zowel de professionals als de patiënten kunnen terugvallen op een krachtig netwerk waar kennis en deskundigheid voorhanden is.Voor de gemeenten Bernheze en Oss geldt dat de consulenten opgeleid zijn om zorgvragen van o.a. Q-koortspatiënten in behandeling te nemen. Afgesproken is dat gemeenten vragen over Q-koorts kunnen stellen aan Q-support. En voor Q-koortspatiënten is het mogelijk om bij bijvoorbeeld een keukentafelgesprek ook een professional van Q-koorts uit te nodigen.

thema’s11