Aan de slag met teamcoaching 1

Hoofdstuk 1: Systeemdenken als belangrijkste kader

De hier-en-nu situatie (1.6)Eén van de belangrijkste vaardigheden van een teamcoach is het kunnen spelen met eninspelen op de hier-en-nu situatie » kan alleen als coach gelooft dat essentie zich altijd in dehier-en-nu situatie afspeelt (ongeacht waar mensen het over hebben en wat hun probleem ookis).

Het hier-en-nuVerleden is herinnering.Toekomst is fantasie.Feitelijke werkelijkheid = hier-en-nu » hierin doe je zaken, bepaal je condities om jouw nabijeen verre toekomst te waarborgen, ben je gelukkig of vergeet je gelukkig te zijn » of dat lukt isafhankelijk van:

Hoe alert je omgaat met je omgeving.Hoe alert je omgaat met de relaties, waar je afhankelijk van bent.In hoeverre je verantwoordelijkheid neemt voor de situatie waarin je je bevindt.In hoeverre je je doel vasthoudt.Je voorspellend vermogen.

Hier-en-nu situatie is enige moment waarin je de keuze (beslissing ten aanzien van eigenwereldbeeld en een actie) kunt maken te veranderen of niet » keuze alleen gemaakt als er eenactie op volgt.

Als coach stuur je in de hier-en-nu situatie op:anderen bewust maken van dit procesinzicht gevenleren zien van huidige drempels tot veranderen en het eigen gedrag hieriner woorden aan geven

Als laatste stap:een bewuste keuze maken.

Loslaten van de controleGrote lijn is dat coach het gedrag van groep in hier-en-nu situatie koppelt aan vraagstellingvan de groep en inschat of het team daarmee de gewenste situatie bereikt » groep kan hetwaarschijnlijk niet op eigen kracht, want ze hebben coachingsvraag » omgedraaid:met hetgedrag wat ze nu laten zien, zetten ze zichzelf klem » antwoord op ‘Hoe zetten wij onszelfklem?’ heeft de groep eerst nodig om tot dit inzicht te komen.

Teamcoach is alert op communicatiepatronen » ‘Wat gebeurt er nu en wat zegt dat over devraagstelling?’ » de hier-en-nu situatie zal antwoord opleveren en daarmee beweging invraagstelling.

Wil coach proces onder controle houden door te structureren? » te veel sturen van de hier-en-nu situatie » geen zich op patronen en de groep ook niet » belemmering leerproces van groepen voorkomen van beweging in denkmodellen.

Teamcoach geeft ruimte aan groep om verantwoordelijkheid te nemen voor eigeninteractieproces en daarmee ook voor eigen denkpatroon.

Aan de slag met teamcoaching 2

Enige controle die coach heeft is de ervaring en het vertrouwen vanuit de uitgangspunten vansysteemdenken dat de oplossing zich vanzelf aandeint (in de vorm van e manier waarop degroep zichzelf klemzet.Door de controle los te laten en je meer te richten op het interactieproces neemt degezamenlijke controle op de hier-en-nu situatie toe.

Samenvatting, zie bladzijde 68/69.

Hoofdstuk 2 Hulpmiddelen bij het observeren van groepsprocessen

Het vier componenten model als meetlat (2.2)TGI-model = Thema Gecentreerde Interactie-model; ontwikkeld door Duitse filosoof RuthCohn. Model goed toepasbaar in organisaties; met het TGI-model kun je met afstand kijkennaar de verschillende gebieden waar coach, manager en medewerkers aandacht aan behoren tebesteden; model geeft manoeuvreerruimte om prioriteiten te bepalen waar de betrokkenenzich op kunnen richten; het model kan als raamwerk worden gebruikt.

TGI-model bevat vier componenten die elkaar beïnvloeden:

1. HET: de taak, het eindresultaat.2. IK, de hoofdpersoon: het individu, de groep als systeem, de coach.3. DE ANDER: collega’s, het team.4. DE GLOBE: de omgeving, de visie van de organisatie.

Zie bladzijde 72.

Alle componenten zijn belangrijke elementen om evenveel aandacht aan te besteden »bepalen welke rollen moeten worden vervuld in een team en om te weten waarop kan wordengecoacht. De kunst is een balans te bewaren tussen de verschillende componenten.Interactie is de onderlinge wisselwerking (taak, manager, medewerkers onder invloed vanorganisatie) » beïnvloeden elkaar voortdurend en wederzijds.

Groepsprocessen die spelen voortdurend bespreekbaar gemaakt » bereiken van punt vanverzadiging » als er echt iets is wordt hier niet meer naar gekeken » doods leren; tegenhangeris levend leren: taak wordt geoptimaliseerd door deelnemers actief te betrekken » erkennenvan zelfstandigheid en autonoom zijn van ieder persoon.Er is sprake van een relatieve autonomie: als individu en als groep maak je tegelijkertijd deeluit van de omgeving, waaraan je je niet kunt onttrekken. Ieder mens en iedere groep moetvoor zichzelf een evenwicht weten te vinden tussen afhankelijkheid en onafhankelijkheid.Cohn stelt dat de autonomie van de mens groter kan worden als hij optimaal gebruik maaktvan de interactie » grondregels:

Wees je eigen leider‘jezelf leiden’ door naar binnen te kijken (bewust worden van eigen gevoelens,gedachten en wensen) en buiten jezelf (bewust worden van afhankelijkheid vananderen en hun afhankelijkheid van jou).Storingen hebben voorrangBij het naar binnen en buiten kijken is het belangrijk prioriteiten te geven aan wat jouen anderen hindert, aan wat jou en andere bezighoudt.

Aan de slag met teamcoaching 3

Als een of meer gevoelens (irritaties, vreugde of verdriet) nadrukkelijk aanwezig zijn,belemmeren ze bij het uitvoeren van de taak.De timing bij het melden van storingen is wel van belang, Voorafgaand aan hetmelden van een storing kun je je afvragen hoe noodzakelijk het is voor jezelf en/of detaak om uiting te geven aan elementen die storen.

Spelregels voor interactieTwee belangrijkste spelregels:

1. Wees je eigen voorzitter!2. Meld storingen!

Afgeleide regels hiervan:3. Let op het non-verbale gedrag4. Maak een onderscheid tussen willen en moeten5. voorkom stopwoordjes als veel, altijd, gewoon6. Praat in termen van ik in plaats van je als je het over jezelf hebt7. Geef waarnemingen van gedrag en maak duidelijk welk effect ze op je hebben. Wees

voorzichtig met persoonlijke interpretaties.(uitleg, zie bladzijde 74 en 75).