tussen God en mensen tussen mensen - Kerknet...Vuurplekken zijn een uitgelezen kans om zo veel...

1

VUURPLEKKEN

We doen al enkele jaren ons best om met elkaar te “groeien in geloof”.

Nadat we, in het jaar van het CREDO, de inhoud van ons geloof hebben

verkend, wordt het nu tijd om te proeven hoe we Jezus’ liefde aan ons

kunnen laten gebeuren. In ons bisdom mogen we de komende twee

werkjaren de onvermoede schatten van de sacramenten (opnieuw)

ontdekken: in zijn sacramenten raakt God ons zodanig aan, dat wij

opnieuw geboren worden en geroepen om sacrament voor de wereld te

zijn.

Het gaat bij vuurplekken om ontmoeting; niet zo maar een

onbeduidende ontmoeting, wel een ontmoeting die verbondenheid

tussen God en mensen laat zien en verbondenheid tussen mensen

creëert of bevestigt. Deze ontmoetingen kunnen gebeuren met enkelen

of in een grote groep.

We denken daarbij aan:

� een toevallige samenkomst van mensen die geïnteresseerd ingaan

op een uitnodiging;

� mensen die regelmatig samenkomen in een geloofsgroep;

� een groepje catechisten of jongerenbegeleiders die aan verdieping

willen doen;

� een parochieteam dat aan het begin van een vergadering bewust

Gods woord wil laten klinken;

� enzovoort…

Vuurplekken zijn een uitgelezen kans om zo veel mogelijk mensen bij uw

geloofsactiviteit te betrekken. Iemand kan zorgen voor de aankleding van

de ruimte (tafels en stoelen goed geschikt, Bijbel met kaars en kruisbeeld

centraal, enz.). Een ander kan de beeldmeditatie of Bijbeltekst lezen. Nog

iemand kan de zang inzetten. Mensen kunnen gevraagd worden om het

gesprek bij de opdrachten te begeleiden…

2

Deze brochure wil u helpen om zulke vuurplekken te organiseren rond

het jaarthema “Opnieuw gebOren wOrden”.

Ze bestaat uit twee delen:

− hulpmiddelen om het verhaal van Nikodemus te ontdekken

− beeldmeditatie bij de affiche van het jaarthema, korte

opdrachten en gebedsmomenten om telkens één van de vijf rode

draden, die de sacramenten verbinden, te ontdekken.

Op de website http://www.kerknet.be/bisdomhasselt/ vind je bijkomend

materiaal.

Het parochievicariaat

September 2010

3

EVANGELIEGESPREK – GEBED: GEBOREN UIT WATER EN GEEST

Joh 3, 1-21

Ter Inleiding

WAAROM JOH 3, 1-21, HET GESPREK VAN JEZUS MET NIKODEMUS, ALS UITGANGSPUNT?

“Opnieuw geboren worden – leven vanuit de sacramenten”, zo luidt de

titel van de Verklaring van de bisschoppen van België met het oog op de

komende twee jaar.

Doorheen de sacramenten, een wonder samenspel van woorden en

gebaren, komt God de mens tegemoet. Daar gebeurt het geheim van

Gods liefde aan ons. Daar komt de gave van Christus’ Geest ons leven

vernieuwen. Daar gebeurt een tweede geboorte: een geboorte “uit water

en Geest” (Joh 3, 5) zoals Jezus het in de nacht aan Nikodemus

verduidelijkte. “Als je het échte geluk – het Rijk Gods – wil vinden”, zei

Jezus hem, “dan moet je opnieuw geboren worden” (Joh 3, 3).

Nikodemus begreep het niet meteen.

Begrijpen wij het? Hoe kunnen mensen opnieuw geboren worden?

En wat is daarbij het geheim van die heilige tekens die wij sacramenten

noemen?

Laten wij de rijkdom van het gesprek van Jezus met Nikodemus

ontdekken. Wellicht zal het ons brengen tot onderling gesprek en gebed.

EEN AANBOD VAN EVANGELIEGESPREK EN GEBED

Vuurplekken ontstaan daar waar wij Gods Woord delen en biddend

samen zijn. Uitgaande van het gesprek van Jezus met Nikodemus (Joh 3,

1-21) reiken wij aan:

− een leidraad voor evangeliegesprek � en gebed

− een gebedsviering �

4

I. LEIDRAAD VOOR EEN EVANGELIEGESPREK – JEZUS EN NIKODEMUS

− het evangelieboek ligt open op Joh 3, 1-21 �

− er is een kruisbeeld aanwezig

− er brandt een kaars

(Nikodemus gaat vanuit de nacht naar het licht)

◊ Wij beluisteren Joh 3, 1-21

Iedereen beschikt over de tekst.

Er zijn twee mogelijkheden:

− één persoon leest luidop de volledige evangelietekst of

− de evangelietekst wordt in dialoogvorm gelezen

(3 personen: verteller, Jezus, Nikodemus)

1 Er was onder de Farizeeën iemand die Nikodemus heette.

Hij behoorde tot de voornaamsten van de Joden.

2 Eens kwam deze in de nacht bij Jezus en zei: "Rabbi, wij weten dat Gij van

Godswege als leraar gekomen zijt, want niemand kan die tekenen doen

die Gij verricht als God niet met hem is."

3 Jezus gaf hem ten antwoord "Voorwaar, voorwaar, Ik zeg u: als iemand

niet wedergeboren wordt kan hij het Rijk Gods niet zien."

4 Nikodemus zei tot Hem: "Hoe kan een mens geboren worden als hij al oud

is? "Kan hij soms in de schoot van zijn moeder terugkeren en opnieuw

geboren worden?"

5 Jezus antwoordde: "Voorwaar, voorwaar, Ik zeg u: als iemand niet

geboren wordt uit water en geest kan hij het Rijk Gods niet binnengaan.

6 "Wat geboren is uit het vlees is vlees en wat geboren is uit de Geest is

geest.

7 "Verwonder u niet dat Ik u zei: gij moet opnieuw geboren worden.

8 "De wind blaast waarheen hij wil; gij hoort wel zijn gesuis maar weet niet

waar hij vandaan komt, en waar hij heen gaat; zo is het met ieder die

geboren is uit de Geest."

9 Nikodemus gaf Hem ten antwoord: "Hoe kan dat geschieden?"

10 Daarop zei Jezus weer: "Gij zijt een leraar van Israël en weet dat niet

eens?

11 "Voorwaar, voorwaar, Ik zeg u: Wij spreken over wat Wij weten, en Wij

5

getuigen van wat Wij gezien hebben maar onze getuigenis aanvaardt gij

niet.

12 "Wanneer ge zelfs niet gelooft als Ik u spreek over dingen die op aarde

reeds bekend zijn, hoe zult gij dan geloven als Ik u spreek over dingen die

nog in de hemel verborgen zijn?

13 "Nooit is er iemand naar de hemel opgeklommen, tenzij Hij die uit de

hemel is neergedaald, de Mensenzoon.

14 "En deze Mensenzoon moet omhoog worden geheven zoals Mozes eens

de slang omhoog hief in de woestijn,

15 opdat eenieder die gelooft in Hem eeuwig leven zal hebben."

16 "Zozeer heeft God de wereld lief gehad dat Hij zijn eniggeboren Zoon

heeft gegeven, opdat al wie in Hem gelooft niet verloren zal gaan maar

eeuwig leven zal hebben.

17 "God heeft zijn Zoon niet naar de wereld gezonden om de wereld te

oordelen, maar opdat de wereld door Hem zou worden gered.

18 "Wie in Hem gelooft wordt niet geoordeeld, maar wie niet gelooft is al

geoordeeld, omdat hij niet heeft geloofd in de Naam van de eniggeboren

Zoon Gods.

19 "Hierin bestaat het oordeel: het licht is in de wereld gekomen, maar de

mensen beminden de duisternis meer dan het licht, omdat hun daden

slecht waren.

20 "Ieder die slecht handelt, heeft een afschuw van het licht en gaat niet

naar het licht toe uit vrees dat zijn werken openbaar gemaakt worden.

21 "Maar wie de waarheid doet gaat naar het licht, opdat van zijn daden

moge blijken dat zij in God zijn gedaan."

◊ Toelichting – Persoonlijke reflectie – Gesprek

Stap na stap ontdekken wij de rijke inhoud van Joh 3, 1-21.

Na een korte inleiding waarin de opbouw van deze evangelietekst wordt

geschetst, volgen vijf tekstblokjes die ieder een belangrijk aspect ervan

belichten.

Deze inhoudelijke duidingen zijn van de hand van vic.-gen. Jaak Janssen.

Zij kunnen een belangrijke hulp zijn bij het “zien” van de bedoeling achter

Jezus’ woorden. Na elke toelichting voorzien we een moment van

persoonlijke reflectie om ten slotte te komen tot een onderling gesprek

over de rijkdom van dit evangelie en zijn band met onze beleving van de

6

sacramenten. Het korte gebedsmoment op het einde kan ook los van het

evangeliegesprek worden gebruikt.

Inleiding

Het verhaal: 3,1-21: v. 2 Nikodemus komt in de nacht

v. 21: Wie de waarheid doet, komt tot het licht

Twee delen: 3,1-10: dialoog: v. 2 wij weten dat u een leraar zijt

v. 10 u bent een leraar en dit weet u niet

3,11-21: monoloog: Wij – u: je hebt de indruk dat Jezus

niet meer tot Nikodemus spreekt,

maar tot de christelijke gemeenschap,

tot de lezer.

Een voortgang in het verhaal a.d.h.v. de formule:

“Voorwaar, voorwaar, ik zeg u”.

v. 3: “Voorwaar, voorwaar, ik zeg u: als iemand niet (opnieuw)

geboren wordt van omhoog…”: de nieuwe geboorte: hoe?

v. 5: “Voorwaar, voorwaar, ik zeg u: als iemand niet geboren wordt

uit water en geest…”: hoe?

v. 11: “Voorwaar, voorwaar, ik zeg u: wij spreken over wat wij weten

en wij getuigen van wat wij hebben gezien,…”: de

menswording: openbaring van Gods liefde, die redt (licht en

oordeel).

Telkens wordt de aandacht van de lezer (of de hoorder) gevraagd:

er volgt een belangrijke uitspraak.

1. ’s Nachts

De nacht heeft vele betekenissen:

− het tijdstip, waaraan de idee van het anonieme gekoppeld is;

− de paasnacht (cf. 2, 23: viering van het paasfeest);

en vele betekenisvelden:

− symbool voor duisternis, dood, verraad, onheil…

− doorgang (passage – pascha) naar licht: het verlangen naar licht.

Symbool voor “L’homme du désir”.

7

− rust en kalmte om het mysterie van God te bespreken en te

bemediteren. Tijdstip om de Schrift te bestuderen (Thora).

Nikodemus komt niet alleen ’s nachts, hij komt ook uit de nacht. Uit de

nacht komt hij naar het licht, dat Jezus is (cf. vv. 19-21). “Wat uit vlees

geboren is, is vlees en wat uit God geboren is, is geest” (v. 6). Hij

incarneert het verlangen naar leven, om eens alles te komen zeggen en

zo leeg geworden, zich te laten vullen door woorden van leven.

Uit de nacht treden naar het licht toe, lijkt een beslissende beweging te

zijn. Ze is continu nodig, ze vraagt openheid voor het licht en het zich

niet willen opsluiten in de nacht. De tragiek kondigt zich aan: de mens

laat zich vlug pakken door de krachten van de nacht (cf. het verraad van

Judas, Joh 13, 30).

2. Je moet “opnieuw / van omhoog” geboren worden (v. 3)

Nikodemus zegt: “We weten dat U als leraar van Godswege gekomen

bent. Geen mens kan die tekenen verrichten die U doet, wanneer God

niet met hem is”: connaître.

Jezus zegt zeer direct: “Alleen wie opnieuw / van omhoog geboren wordt,

kan het koninkrijk van God zien”: naître.

En dit is verrassend: “Il ne s’agit pas de connaître, mais de naître” (E.

Leclerc). Het Rijk Gods (v. 3!) is niet zozeer een kennis, maar een leven!

M.a.w. het is geen kwestie van weten, maar van opnieuw geboren

worden. Wat Nikodemus niet verstaat, is dat “anothen”, “opnieuw”, ook

betekent: van boven uit. Een mens moet vanuit God geboren worden,

dat is de nieuwe geboorte! Leven in en met God… .

De nieuwe geboorte sluimert in de mens en wordt zeer dikwijls wakker.

Mensen dromen van echt leven als ze jong en oud zijn (“Heb ik echt

geleefd?”) Jezus’ woord bevat wijsheid. Mensen vergeten vaak geboren

Tijd voor persoonlijke reflectie �

Wat treft je in deze toelichting?

� .......................................................................................................

� .......................................................................................................

� .......................................................................................................

8

te worden. Zij zijn dikwijls aan het sterven zonder ooit echt te zijn

geboren of omdat ze nooit echt geboren zijn. En Jezus laat aanvoelen: je

kunt het zelf niet bewerken. Je hebt God (omhoog) nodig…

“Van omhoog”: Hoe? Hoe kan dat? Vragen van Nikodemus (v. 4) én van

de mens.

3. Je moet geboren worden uit water en geest (v. 5)

Ook bij deze woorden klinken vele betekenissen door.

a Water en Geest verwijzen naar het scheppingsverhaal (Gn 1, 2): “De

Geest van God zweefde over de wateren”. De verwijzing hiernaar

roept op: een nieuwe schepping staat te gebeuren.

b Water en Geest verwijzen naar Ez 36, 25-37: “Ik zal u met zuiver

water besprenkelen en u zult rein worden… Ik zal u een nieuw hart

geven en een nieuwe geest in u uitstorten…” Opnieuw gaat het om

een nieuwe schepping, maar meer geïnterioriseerd: een nieuw hart,

een nieuw leven.

c Water is een element van leven, alhoewel ook destructief soms.

Maar de Geest is als de adem die doet leven. Hij maakt het water

vruchtbaar. Degene die de Geest beweegt is God. Maar zoals de

mens niet weet waar de wind vandaan komt (v. 8), zo is de wereld

van God waaruit de Geest komt ontoegankelijk voor de mens.

Beiden samen – water en Geest – roepen op dat de mens met een

hart van vlees geroepen is tot een geestelijk of goddelijk leven, een

leven vanuit en met God.



� .......................................................................................................

� .......................................................................................................

� .......................................................................................................

9

d Water en Geest roepen heel duidelijk ook het doopwater op,

waardoor de mens nieuw leven ontvangt en een nieuwe mens

wordt.

In ieder sacrament komt in woorden en gebaren Gods liefde naar

ons toe. In ieder sacrament is het de Heer Jezus zelf die ons

tegemoet komt. In ieder sacrament is er de heilige Geest die de

ontvanger van het sacrament anders wil doen leven: vanuit de

Geest, vanuit God, in en met Jezus! In de sacramenten moeten wij

Christus’ liefde aan ons laten gebeuren. Wij mogen ons door de

sacramenten laten veranderen en vernieuwen, als bij een tweede

geboorte. In de sacramenten wordt de geboorte “uit water en

geest” in ons bezegeld.

Geboren worden uit water en Geest… Het is een geschenk van God.

Het is een uitnodiging zichzelf niet te nemen als de meester van zijn

bestemming, maar zijn bestemming uit de handen van God te

ontvangen. Hiermee zet Jezus zich in de lijn van de profeten (cf. de

verwijzing naar Ezechiël). Daarom kan hij zeggen: “We spreken over wat

wij weten en wij getuigen van wat wij gezien hebben” (v. 11).

Nikodemus verstaat het niet. “Hoe kan dit geschieden?” (v. 9). Met heel

zijn weten en heel zijn onderricht geraakt hij er niet. M.a.w. Jezus laat

aanvoelen dat Nikodemus de Schrift (de profeten) eigenlijk niet verstaat:

“We spreken over wat we weten en we getuigen van wat we hebben

gezien en toch nemen jullie ons getuigenis niet aan” (v. 11).

M.a.w. hier begint een nieuwe boodschap te klinken, hier begint een

nieuwe openbaring die over Nikodemus heen, niet alleen tot Israël is

gericht, maar tot elke lezer (de monoloog).

Tijd voor persoonlijke reflectie “


� .......................................................................................................

� .......................................................................................................

� .......................................................................................................

10

4. Het geheim van de nieuwe geboorte (v. 13)

Het antwoord wordt gegeven in v. 13: “Alleen Hij die uit de hemel is

neergedaald, is naar de hemel opgestegen: de Mensenzoon”. Eigenlijk

zegt dit vers dat geen mens naar de hemel kan opstijgen. Niemand kan

op eigen kracht opklimmen naar God. Maar God kan wel tot de mens

komen. En daarin zit het geheim van de nieuwe geboorte: de geboorte

tot het nieuwe leven van omhoog gebeurt door de komst in de wereld

van het leven dat in de Vader is, m.a.w. door de incarnatie, de

menswording van Jezus Christus. De grenzeloze liefde van God heeft

gestalte gekregen in Jezus Christus. Hij is de incarnatie op aarde van

Gods liefde en leven. Daarmee begint de nieuwe geboorte van de mens.

“Zoveel immers heeft God van de wereld gehouden, dat Hij zijn

eniggeboren Zoon heeft weggeschonken, zodat al wie in Hem gelooft,

niet verloren gaat, maar eeuwig leven bezit” (v. 16). Dit is het

hoogtepunt van het gesprek. Aan het begin staat de mateloze liefde van

God voor de wereld. Die liefde is het startpunt. Uit die liefde komt de

zending van de Zoon voort: God wil zijn liefde en zijn leven aan de mens

doorgeven, aan elke mens. Maar die liefde en dat leven zijn puur aanbod.

Ze kunnen ontvangen worden. Dat is het antwoord van de mens: heb

geloof. Geloven in de Zoon is geloven in de liefde van God die van de

wereld houdt: het is zich ervoor openen, de liefde ontvangen, zich erdoor

laten “vullen” en “inspireren” (het werk van de Geest!) en de

levenwekkende kracht ervan ervaren: eeuwig leven.

Dit alles wordt mooi samengevat in v. 17: “Want God heeft zijn Zoon niet

naar de wereld gezonden om de wereld te (ver)oordelen, maar om door

Hem de wereld te redden” .

Een prachtige openbaring, een prachtige verkondiging!

− We hebben gezien: Jezus wordt bij God geplaatst: in de hemel

(vv. 11-12).

− Jezus is mens geworden (v. 13).

− Jezus is omhoog geheven op het kruis (v. 14).

− De kernzin: v. 16: “Zozeer heeft God… liefgehad…”

− Om te redden (v. 17).

11

M.a.w. Jezus komt van God. Hij is meer dan een leraar van Godswege

(v. 2), Hij is de “eniggeboren Zoon” (v. 16). Die Jezus vraagt “geloof”

(v. 18): ontmoeting met het mysterie van Jezus die het kan mogelijk

maken dat een mens opnieuw geboren wordt.

Besluit

Als lezer van Joh 3, 1-21 word je op de piste gezet van het geloof in de

mateloze en grenzeloze liefde van God, die zo ver gaat dat Hij niet

aarzelt zijn Zoon te geven tot op het kruis en in de dood. Geloven is geen

kwestie van weten (connaître), maar van naître: opnieuw en van boven

uit geboren worden tot een leven met (in ) Jezus.

De Vader bemint grenzeloos de mens. Jezus geeft zich tot op het kruis en

de Geest maakt een nieuw leven mogelijk, dit van een kind van God. Je

weet niet hoe het gebeurt en waar het vandaan komt… (v. 8).


Herken je de boodschap van Jezus aan Nikodemus in je eigen leven?

Misschien voelt iemand zich aangesproken om hierover te getuigen.

Hoe probeer ik te leven in en vanuit God? Nemen de sacramenten

die ik (heb) ontvang(en) hierbij een belangrijke plaats in?

...........................................................................................................

...........................................................................................................

...........................................................................................................

12

◊ Gebed

Na de uitwisseling komen we tot gebed. We reiken verschillende

mogelijkheden aan of een combinatie ervan.

− Wie het evangeliegesprek leidt, heeft zelf voor een afsluitend

gebed gezorgd.

− Wie wenst verwoordt een persoonlijke bede.

− Wij bidden samen het Onze Vader.

− Wij bidden onderstaand gebed.

Afwisselend (A) allen en voorganger(V)

A. God, open ons hart

opdat wij opnieuw worden geboren.

V. God,

Gij die Nikodemus kende,

Gij kent ook ons.



V. Wij danken U

omdat Gij ons wilt ontmoeten

in Jezus Uw Zoon.



V. Gij die één en al Liefde zijt,

maak dat wij meer en meer gelijken op Jezus, Uw Zoon.



13

V. Opdat wij nog meer “van boven uit”,

“vanuit God” zouden leven.



V. Opdat de Geest in ons mag waaien zoals de wind:

we weten niet vanwaar hij komt en waar hij heen gaat.



V. Omdat wij nog meer willen leven vanuit “het hemelse”.

Omdat wij ons willen richten naar het licht dat Jezus Christus zelf is.


opdat wij opnieuw worden geboren. Amen.

14

II. GEBEDSVIERING – OPNIEUW GEBOREN WORDEN

�

Inleiding – Kruisteken

Naar het voorbeeld van Nikodemus gaan ook wij naar Jezus.

Zoals Nikodemus zijn wij zoekende mensen met vele vragen en een diep

verlangen naar echt geluk. Jezus wijst Nikodemus – maar ook ons – de

weg naar een leven in en met God: “Alleen wie opnieuw geboren wordt,

kan het koninkrijk van God zien” (Joh 3, 3).

Laten wij ons in dit moment van gebed toevertrouwen

aan de rijkdom van Gods Woord.

Laten wij Jezus’ woorden aan Nikodemus

dankbaar in ons hart ontvangen.

Daartoe willen wij samen zingen, danken en loven

in de naam van de Vader, de Zoon en de heilige Geest.

Amen.

Lied: “Here Jezus, om uw woord” ZJ 809

15

2 Ons gevoel en ons verstand

zijn o Heer zo zonder klaarheid,

als uw Geest de nacht niet bant,

ons niet stelt in ’t licht der waarheid.

’t Goede denken, doen en dichten

moet Gij zelf in ons verrichten.

3 O Gij, glans der heerlijkheid,

licht uit licht, uit God geboren,

maak ons voor uw heil bereid,

open hart en mond en oren,

dat ons bidden en ons zingen

tot de hemel door mag dringen.

16

Psalm 63, 2 -9 Wij bidden alternerend (V) voorganger, (A) allen.

Zoals Nikodemus is ook de psalmist in de nacht op zoek naar God.

Antifoon Als ik waak in de nacht, God, ben ik bezig met U.

Uw heerlijkheid wil ik aanschouwen.

V. U bent mijn God, ik zoek naar U,

mijn ziel heeft dorst naar U,

mijn lichaam smacht naar U,

dor als een land dat snakt naar water.

A Zo kijk ik naar U uit in uw heiligdom,

uw kracht en uw heerlijkheid wil ik aanschouwen.

V Uw liefde is mij liever dan leven,

mijn lippen zingen van U.

A Zo wil ik U prijzen mijn leven lang,

met geheven handen uw naam herhalen.

V. Dan heb ik de weelde die mijn hart begeert

en juichen mijn lippen van U.

A Zelfs op mijn bed moet ik aan U denken;

als ik waak in de nacht ben ik bezig met U.

V Want U bent altijd mijn helper geweest,

in de schaduw van uw vleugels was ik opgetogen.

A Mijn ziel hangt aan U, wil dicht bij U zijn,

Uw rechterhand zal mij blijven vasthouden.

V. U bent mijn God, ik zoek naar U,

mijn ziel heeft dorst naar U.

A Eer aan de Vader, de Zoon

en de heilige Geest.

17

V Zoals het was in het begin en nu en altijd

en in de eeuwen der eeuwen. Amen.

Antifoon Als ik waak in de nacht, God, ben ik bezig met U.

Uw heerlijkheid wil ik aanschouwen.

Evangelie: Het gesprek van Jezus met Nikodemus (Joh 3, 1–21)

Ter inleiding

Nikodemus is een vooraanstaande onder de farizeeën. Hij “weet” wie

Jezus is: een leraar gezonden van Godswege. Toch “kent” hij Jezus niet

van binnenuit. Nikodemus komt naar Jezus toe “in de nacht”: is hij

misschien een mens zoals wij allemaal, op zoek naar woorden van eeuwig

leven en leeft hij in de hoop dat Jezus hem die zal geven?

Zonder zelfs de kans te krijgen om zijn vraag te stellen, maakt Jezus hem

meteen duidelijk dat “alleen wie opnieuw geboren wordt, het Koninkrijk

Gods kan zien”. Geloven is immers niet zozeer een “kennis” maar een

“leven”. Het is geen kwestie van “weten” maar van “opnieuw” of beter

“van boven uit” geboren worden. Met heel zijn weten en onderricht

begrijpt Nikodemus niet dat “opnieuw” hier wil zeggen “vanuit God”

geboren worden, dat is de nieuwe geboorte! Een nieuw leven in en met

God!

Evangelielezing Joh 3, 1-21 Jezus en Nikodemus (zie blz. 4)

Er zijn twee mogelijkheden:

− één persoon leest luidop de volledige evangelietekst of

− de evangelietekst wordt in dialoogvorm gelezen (3

personen: verteller, Jezus, Nikodemus)

18

Acclamatie: “Uw woord is een lamp” ZJ 7d

Stilte – Ter overweging

Jezus heeft vandaag ook voor mij een belangrijke boodschap: door zijn

menswording is God volledig tot bij de mensen willen komen. Die

grenzeloze liefde van God voor de wereld staat helemaal aan het begin.

Uit die liefde komt de zending van zijn Zoon voort. Dit alles mogen wij

geloven. Geloven in de Zoon is geloven in de liefde van God die zozeer

van de mensen houdt dat Hij zijn eniggeboren Zoon heeft gegeven opdat

wij allen zouden “leven”. Voor die liefde mogen wij ons hart openen, wij

mogen ons erdoor laten inspireren en vullen. De heilige Geest zal ons

hiertoe zijn bezielende kracht schenken.

Jezus is veel meer dan “een leraar van Godswege”, zoals Nikodemus het

zo mooi verwoordde. Hij is één en al liefde en roept Nikodemus, maar

ook mij, op om Hem te volgen. Als christen mag ik de andere liefhebben

met diezelfde liefde die Jezus eigen is.

19

Geloof is geen kwestie van “weten” maar van “opnieuw” en dan wel “van

boven uit” geboren worden tot “een nieuw leven met en in Jezus”.

Elke christen wordt uitgedaagd om vanuit en voor God te leven.

Voorbede

V. God,

Gij die mateloze Liefde zijt,

Gij luistert naar ons gebed.

− Voor allen die, zoals Nikodemus,

op zoek zijn naar de zin van hun leven.

Voor de vele jongeren op zoek naar God

op de Wereldjongerendagen, in Taizé… .

Voor hen die niet meer kunnen geloven in een God die Liefde is.

God, open hun hart

opdat zij opnieuw worden geboren.

Antwoordrefrein

− Voor allen die zich voorbereiden

om een sacrament te ontvangen.

Dat zij ontvankelijk mogen worden voor God

die hen met zijn liefde wil tegemoet komen.

God, open hun hart

opdat zij opnieuw worden geboren.

20

Antwoordrefrein

− Voor ons, christenen vandaag,

dat wij, ondanks moeilijkheden en tegenstand,

blijven geloven in God die Liefde is.

God, open ons hart


Antwoordrefrein

− Opdat ons hart meer en meer moge gelijken

op het liefdevolle hart van Jezus.

God, open ons hart


Antwoordrefrein

− Gelegenheid tot het uitspreken van persoonlijke intenties

…

21

God, open ons hart


Antwoordrefrein

V. Bidden wij, één van hart en geest,

het gebed dat Jezus zelf aan zijn leerlingen leerde.

Onze Vader ….

Gebed

V God,

hoezeer verlangen wij te leven vanuit en met U.

Uit liefde voor ons hebt Gij ons uw enige Zoon geschonken.

Ieder van ons roept Gij op om in zijn voetspoor te gaan.

Beziel ons met uw heilige Geest.

Houd ons wakker voor uw Woord.

Versterk in ons het geloof in het eeuwige leven.

A. Amen

Zending en zegen

V.: Jezus’ weg is geen lieflijk en gemakkelijk pad.

Soms is het een beproeving, een kruisweg.

Het is echter wel deze weg die ons brengt

tot een nieuw en vol leven

vanuit en in God.

22

Ik vraag mij wel eens af wat er achteraf met Nikodemus is gebeurd.

Het lijkt alsof de woorden van Jezus voor Hem een nieuwe wereld, een

nieuw leven openden. De evangelist Johannes vernoemt hem opnieuw bij

Jezus’ begrafenis: “Nikodemus, hij die indertijd ’s nachts naar Jezus

gekomen was, was ook daar. Hij had een mengsel meegebracht van mirre

en aloë”( Joh 19, 39).

Zou Nikodemus Jezus’ woorden van nieuw en eeuwig leven dan toch

hebben begrepen…?

En ik? Durf ik voluit leven vanuit de heilige Geest?

Moge God die één en al Liefde is

ons zijn Geest van kracht en bezieling schenken

om elke dag opnieuw vanuit en in God te leven.

Moge Hij ons daartoe zegenen

de Vader, de Zoon en de heilige Geest.

Amen.

Lied: “Jezus, U bent het Licht” - Taizé

24

V I JF RODE DRADEN VERBINDEN DE SACRAMENTEN

VIJF RODE DRADEN!

Wat Jezus in zijn leven deed (dopen, met mensen eten, zieken sterken…),

gebeurt vandaag ook nog, in het bijzonder in de sacramenten.

Wanneer we op onze levensweg een sacrament ontvangen, ontmoeten

we Jezus op een bijzondere wijze: Hij doet vandaag aan ons wat hij

vroeger aan de mensen in Israël deed. Elk sacrament toont dat op zijn

eigen wijze. Tegelijkertijd zien we dat al die sacramenten

gemeenschappelijke kenmerken hebben.

We herkennen vijf rode draden die de sacramenten met elkaar verbinden

namelijk:

− God wil ons ontmoeten.

− Christus’ liefde laten gebeuren.

− Broze gebaren en weerloze woorden.

− Opnieuw geboren worden, overgaan van dood naar leven.

− Het sacrament brengt "Sjaloom", het verandert de ontvanger.

Elk van deze rode draden kan op drie manieren verkend worden door:

− een beeldmeditatie bij de affiche van het Jaarthema. �

− getuigenissen, foto’s, opdrachten, enz. �

− te bidden met behulp van de Verklaring van de bisschoppen

van België. ��

HOE GEBRUIKEN?

Beeldmeditatie, opdrachten en gebedsmoment kun je apart of

gecombineerd gebruiken. Bijv. voor:

− een korte bezinning:

de beeldmeditatie of het gebedsmoment

− een uitgebreider gebedsmoment:

de beeldmeditatie én het gebedsmoment

− een geloofsavond:

de beeldmeditatie én opdrachten én het gebedsmoment

25

NODIGE MATERIALEN?

Op de website van de dienst parochieopbouw vind je de verschillende

materialen die je nodig hebt. De eenvoudigste wijze om daar te geraken:

http://www.kerknet.be/bisdomhasselt/, tik bij de zoekfunctie

“vuurplekken” in en volg de link.

26

I. SACRAMENTEN… GOD WIL ONS ONTMOETEN

God zond ons zijn Zoon

27

SACRAMENTEN… GOD WIL ONS ONTMOETEN

Beeldmeditatie

�

Het fresco op de jaarthema-affiche komt uit de Chorakerk in Istanbul.

Met de symboliek van de Oosterse kerken vertelt het ons over de

verrijzenis van Jezus.

Laten we de beelden van deze muurschildering rustig bekijken.

Centraal zien we Jezus in een wit gewaad.

Wit is voor schilders uit de oosterse traditie

de kleur van het licht,

de kleur van het goddelijke.

Zou de schilder willen zeggen:

“Doorheen Jezus zien we Gods licht, Gods heerlijkheid, schijnen.”?

Niet alleen Jezus’ gewaad is wit.

Hij is helemaal omgeven door een ovaal van stralend wit licht.

Het stralende witte licht van God omhult Jezus helemaal.

Opvallend is dat er nergens een schaduw te zien is op de schildering.

Dat hoeft ook niet! Want het goddelijke licht schijnt ons tegemoet “van

achter” het fresco. Het wil dus ook ons aanraken.

Doorheen Jezus schijnt dat licht tot bij ons.

We mogen ons erdoor laten verlichten.

Er zijn zoveel momenten dat we dat licht mogen ontvangen.

Zo vaak mogen we ons geraakt weten door Hem.

Denk maar aan het lezen van woorden uit het evangelie;

aan ontmoetingen met andere mensen;

aan de sacramenten die we mogen ontvangen.

Telkens weer schijnt Gods licht

doorheen Jezus tot ons.

Het laat ons zien waar het op aan komt.

Het brengt ons helderheid en helpt ons.

28

SACRAMENTEN... GOD WIL ONS ONTMOETEN

Een rode draad verkennen

� WAT?

Alle sacramenten tonen ons op één of andere wijze dat God ons wil

ontmoeten. Met een aantal stellingen, getuigenissen en fragmenten uit

de Verklaring van de bisschoppen van België ontdek je hoe deze rode

draad in elk van de sacramenten zichtbaar wordt.

MATERIAAL van de WEBSITE!

Op http://www.kerknet.be/bisdomhasselt/ tik je rechtsboven de

zoekterm “vuurplekken” in en volgt de link.

Je klikt de rode draad aan die je wilt verkennen. Het PDF-bestand print je

uit, één opdracht per blad.

HOE?

Midden op een tafel liggen de babbel- en de actiekaarten, de fragmenten

uit de Verklaring van de bisschoppen van België, de foto’s en/of

voorwerpen.

Beurtelings neemt een deelnemer één attribuut met bijpassende

opdrachtkaart en leest voor wat er moet gebeuren. Jullie voeren samen

de opdracht uit. Onderstaand kader vat de opdrachten kort samen.

Vraag/bedenking

Jezus, oersacrament

Bekijk de voorwerpen

God deed al het mogelijke om de mens te

ontmoeten. Hij zond zijn Zoon naar ons.

Doopsel

Uit de Verklaring van de

bisschoppen van België

Met welke woorden zeggen de bisschoppen van

België dat God ons wil ontmoeten?

29

Vormsel Actiekaart

Olie dringt overal in, tot in het centrum.

Olie maakt soepel, olie heelt, balsem ruikt

aangenaam.

God wil ons ontmoeten, diep in ons wezen.

Zijn Geest wil ons soepel maken, helen en

aangenaam doen ruiken.

God is als geurige olie!

Eucharistie

Een getuigenis

God roept in alle gewone dingen deze diaken

om Hem te ontmoeten in de liturgie.

Biecht

Bekijk het schilderij

Vele schilders beeldden Jezus uit die zijn leerling

de voeten waste. Hij buigt zich en veegt het stof

van de voeten van de leerling. Hij wast het vuil

weg met Zijn liefde. Dat deed Hij bij zijn

leerlingen, dat wil Hij ook bij ons doen.

Ziekenzalving

Foto’s

Bekijk deze foto’s rustig. Ze tonen wat

er gebeurt bij een ziekenzalving.

Hoe tonen deze woorden en gebaren jou dat

God ons wil ontmoeten?

Huwelijk



Wat zeggen jou deze woorden van de

bisschoppen van België?

Wijding tot het ambt



Hoe verwoorden de bisschoppen van België dat

God ons wil ontmoeten?

Wij, sacrament

Babbelkaart

Babbel samen over de stelling op de

babbelkaart.

30

SACRAMENTEN... GOD WIL ONS ONTMOETEN

Gebedsmoment

�

Dit werkjaar klinkt sterk door, hoe de sacramenten ons helpen groeien in

geloof. Ze tonen ons stuk voor stuk hoe God ons wil ontmoeten, met ons

wil op weg gaan.

In “Opnieuw geboren worden” vertellen de bisschoppen van België

hierover op allerlei wijzen. We beluisteren enkele fragmenten, nemen

een moment van stilte en loven en danken God voor zijn aanwezigheid in

ons leven met het lied “Heer, onze Heer” (ZJ 540).

Laten we ons in dit gebedsmoment openstellen voor onze God

die we noemen: + Vader, Zoon en heilige Geest.

Amen.

“Opnieuw geboren worden” nr. 4

“De filosoof werd geen christen door de aanvaarding van de christelijke

leer. Het volstond niet dat hij “ja” zei tegen de leer.

Jezus moest ook nog “ja” zeggen: tegen hem namelijk.

Jezus moest de kans krijgen om hem zijn liefde te schenken.”

STILTE - PERSOONLIJKE OVERDENKING

� Lied: ZJ 540 – 1

Heer, onze Heer, hoe zijt Gij aanwezig

en hoe onzegbaar ons nabij.

Gij zijt gestadig met ons bezig,

onder uw vleugels rusten wij.

31


“… Van die liefde (van God) vormt Jezus het onderpand en de waarborg.

In profaan Latijn heet een waarborg: sacramentum. Dat is bij ons in het

Westen de benaming geworden. Garantie van Gods liefde in Jezus: dat

bieden ons de sacramenten.”


� Lied: ZJ 540 – 2

Gij zijt niet ver van wie U aanbidden,

niet hoog en breed van ons vandaan.

Gij zijt zo mens’lijk in ons midden

dat Gij dit lied wel zult verstaan.

GEZAMENLIJK GEBED

Ik begaf me naar U op weg,

maar ik zag, dat U me reeds tegemoet kwam.

Ik wilde U zeggen: Ik heb U lief,

maar ik hoorde U reeds fluisteren: Je bent mijn geliefde.

� Melodie “Toi, tu nous aimes” (Taizé)

God, U bent liefde, bron van het leven (3x) -

Ik wilde U om vergeving vragen,

maar ik werd gewaar, dat U me reeds lang had vergeven.

Ik wilde U “Vader” noemen

maar ik hoorde U roepen: “Mijn kind!”

32

� God, U bent liefde, bron van het leven (3x)

Ik verlangde ernaar in U te leven,

maar ik ontdekte, dat U leeft in mij.

Mijn God, ik zal nooit de eerste zijn.

Ligt misschien daarin mijn geluk verborgen?

U gaat steeds voor mij uit, om ook achter mij aan te komen.

� God, U bent liefde, bron van het leven (3x)

God, U die liefde bent, wil ons zegenen,

U die we noemen

+ Vader, Zoon en heilige Geest.

Amen.

33

II. SACRAMENTEN… CHRISTUS’ LIEFDE LATEN GEBEUREN

Je laten vastgrijpen door Jezus

net als deze mens

34

SACRAMENTEN… CHRISTUS’ LIEFDE LATEN GEBEUREN

Beeldmeditatie

�




Jezus staat op dit fresco niet als een onbewogen toeschouwer. Neen.

Hij richt zich naar de mensen die in het dodenrijk zijn.

Hij richt zich naar Adam en Eva

die nog met één voet in hun graf staan.

Hij grijpt hun uitgestoken hand

en trekt hen uit dood en duisternis

naar nieuw leven, in het volle licht.

Niet alleen Adam en Eva zijn de gelukkigen.

Ook wij mogen ons laten aanraken door de verrezen Heer;

ook wij mogen ons getrokken weten uit dood en ellende;

ook wij mogen opgaan naar nieuw leven in het volle licht met Hem;

ook wij mogen opnieuw geboren worden… uit water en Geest.

De schilder heeft dit duidelijk gemaakt in de kleur van de kleren van de

man en de vrouw.

Het valt op dat beiden een blauw onderkleed dragen.

In de oosterse schilderkunst staat blauw voor de kleur van het

menselijke.

Adam en Eva zijn niet alleen de eerste mensennamen die we in de Bijbel

tegenkomen, zij staan ook symbool voor wie wij zijn: mensen door God

geschapen. Het blauwe onderkleed geeft deze menselijkheid perfect aan.

Door de aanraking met Jezus krijgen ze een andere kleur bovenkleed.

Adam draagt een wit bovenkleed.

Door ons te laten raken door God

krijgen we een voile van goddelijk wit over ons heen.

We delen in het goddelijke licht.

De aanraking door Jezus verlicht ook ons.

35

Maar er gebeurt nog meer aan ons, dat zien we bij Eva.

Het bovenkleed van Eva is rood, de kleur van koningen en keizers.

Door ons in alle nederigheid door hem te laten aanraken,

delen we in zijn Koningschap.

Ons laten aanraken door Jezus brengt heel wat in beweging:

Onze menselijkheid krijgt een goddelijke voile.

We mogen zelfs delen in zijn Koningschap.

Dit wondere mysterie gebeurt aan ons,

telkens als we ons laten aanraken.

Heel bewust laten we ons raken wanneer we

het water van het doopsel ontvangen.


gezalfd worden met chrisma bij het vormsel.


brood en wijn ontvangen

telkens als we in zijn naam samen komen.


in woord en gebaar mogen horen “uw zonden zijn u vergeven”.

Heel bewust laten we ons raken wanneer

Gods zegen over ons komt als we trouwen of gewijd worden.


gezalfd worden als we ziek zijn.

36

SACRAMENTEN... CHRISTUS’ LIEFDE LATEN GEBEUREN


�

WAT?

Alle sacramenten moedigen ons aan om Christus’ liefde aan ons te laten

gebeuren. Met een aantal stellingen, getuigenissen en fragmenten uit de

Verklaring van de bisschoppen van België ontdek je hoe deze rode draad

in elk van de sacramenten zichtbaar wordt.






HOE?



voorwerpen.




Vraag/bedenking

Jezus, oersacrament

Getuigenis uit de Bijbel

In de tijd dat Jezus leefde, hebben velen

ervaren hoe deugddoend het was

Zijn liefde aan zich te laten gebeuren.

Doopsel Getuigenis

Ook jij bent gedoopt.

Wat vind je van de zienswijze

van deze persoon?

37

Vormsel



Vormelingen laten Christus’ liefde aan zich

gebeuren. Hoe klinkt dat in dit fragment van de

Verklaring van de bisschoppen van België?

Eucharistie

Foto’s bekijken

Mensen openen hun handen om de heilige

communie te ontvangen. Zij willen Christus’

liefde laten gebeuren.

En jij?

Biecht

Actiekaart

Durf jij je laten dragen… ook door Christus’

liefde?

Ziekenzalving

Actiekaart

Wat betekent “gezalfd worden”? Kan het voor

jou uitdrukken dat Christus’ liefde aan je

gebeurt?

Huwelijk

Babbelkaart


babbelkaart.


Getuigenis

Wat treft jou?

Wij, sacrament

Actiekaart

Laten wij samen de icoon van de vriendschap

vormen.

38

SACRAMENTEN... CHRISTUS’ LIEFDE LATEN GEBEUREN

Gebedsmoment

�

Laten we hier samen zijn in de naam van

+ de Vader, de Zoon en de heilige Geest.

Amen.

God wil ons zijn liefde schenken, Hij wil ons ontmoeten.

Daar mogen we heel blij om zijn.

Tegelijkertijd moeten we goed beseffen

dat we die liefde maar gewaar worden,

als we die liefde aan ons laten gebeuren.

We zullen Gods liefde pas ervaren, als we ervoor openstaan.

Laten we daarom zingen en bidden

dat we ons toevertrouwen aan de Heer,

want dat is goed (Bonum est confidere in Domino) (Taizé).

� Bonum est confidere in Domino,

bonum sperare in Domino.


“In het Grieks noemt men geheimen “mysteria” en dat is tot op vandaag

de term waarmee onze Oosterse zusterkerken de sacramenten

benoemen. Terecht, want ze onthullen het geheim van Gods liefde en

laten het werkzaam worden.”


39




“… Sacramenten laven ons met Gods liefde. Zij vormt de bron van ons

geloof. In het jaar van het credo verkenden wij de inhoud van dat geloof.

Maar dat is niet het einddoel. We moeten Christus’ liefde aan ons laten

gebeuren. Het eerste wat we te doen hebben, is deze gave te ontvangen.”





“… Volgens de Schriften ontstaat zij waar de leerlingen geloof hechten

aan het evangelie van Jezus' verrijzenis. Daar laten wij de doorgang van

dood naar leven aan onszelf gebeuren. Daar komt Christus persoonlijk

aanwezig: door zijn kracht in de sacramenten.”




40


“… De exodus van duister naar licht en van dood naar leven wil niet enkel

verteld worden in schriftlezingen. Hij wil niet enkel herkend worden in de

homilie. Hij wil niet enkel beaamd worden in gebed. Hij wil opnieuw aan

jou gebeuren en je – met zijn Zoon – en in de gemeenschap van zijn Kerk

ten leven wekken.”


LAAT ONS TOT SLOT SAMEN BIDDEN

Open ons hart, Heer God,

voor de liefde die door Christus tot bij ons komt,

voor zijn hoop en verwachting

dat zijn liefde onder ons zal wonen.

Leer ons zien met ons hart, Heer God,

zodat wij ontdekken

hoe Jezus Christus ons tegemoet treedt.

Amen.

41

III. SACRAMENTEN… BROZE GEBAREN EN WEERLOZE WOORDEN

Jezus reikt mensen de hand - bevrijdt

42

SACRAMENTEN... BROZE GEBAREN EN WEERLOZE WOORDEN

Beeldmeditatie

�




Jezus’ verrijzenis is een actief gebeuren in verschillende stappen,

zoals we ook bidden in het CREDO:

“Neergedaald ter helle,

de derde dag verrezen uit de doden”.

Het fresco beeldt Christus uit in zijn neerdaling ter helle.

Hij daalt af naar het donkere, naar het dodenrijk,

helemaal onderaan de schildering.

Dat dodenrijk is met sterke deuren vergrendeld.

Grote sloten en sleutels houden het dicht.

Jezus echter vertrappelt deze zware poorten.

Hij breekt de sloten. Ze liggen onder de poorten.

Ook de sleutels liggen kriskras onder de poorten.

Jezus vernietigt de poorten van het dodenrijk

en staat als overwinnaar bovenop die poorten.

Bij zijn verrijzenis doet Hij opnieuw

wat Hij gedurende heel zijn leven op aarde heeft gedaan.

Hij daalt af tot het dodenrijk.

Hij reikt de mensen de hand.

Hij tilt hen uit hun graf.

Zelfs de dode, helemaal omzwachteld, onderaan het fresco,

komt in beweging.

Jezus bevrijdt mensen.

Jezus helpt mensen weg uit de macht van het kwaad,

van de dood,

om hen nieuw leven te schenken,

43

om hen opnieuw geboren te laten worden.

“Dode, dode, sta op…!”

Word nieuw!

Word nieuw geboren!

In elk sacrament zie je ook die beweging.

Jezus brengt mensen tot nieuw leven.

Doopsel Gods levenbrengende water stuwt ons voort

om te leven als christenen.

Vormsel Gods energie geeft kracht als olie

om te blijven kiezen voor Christus’ weg.

Eucharistieviering Brood en wijn om dagelijks te kunnen leven als

Jezus, de Christus.

Huwelijk Gezegend om als man en vrouw elke dag

nieuw te zijn voor elkaar, zoals Jezus het

bedoelt.

Wijding tot het ambt Gods overvloed aan olie om voor te gaan en te

bidden, te spreken en te horen,

als Gods hulp uitverkoren.

Biecht Woord en gebaar zeggen:

uw zonden zijn u vergeven, ga heen en zondig

niet meer.

Ziekenzalving Olie ten teken van liefde, voor allen die lijden,

ten dode toe strijden: dit teken van kracht, een

licht in de nacht.

Eenvoudige symbolen van water, zalf, brood en wijn,

eenvoudige symboolhandelingen als zegening, handoplegging,

tonen hoe Jezus naar ons reikt en ons een nieuw en vol leven wil

schenken.

Hij wil ons uit dood tot nieuw leven brengen.

44



�

WAT?

Alle sacramenten tonen met broze gebaren en weerloze woorden hoe

God met ons begaan is. Met een aantal stellingen, getuigenissen en

fragmenten uit de Verklaring van de bisschoppen van België ontdek je

hoe deze rode draad in elk van de sacramenten zichtbaar wordt.






HOE?



voorwerpen.




vraag/bedenking

Jezus, oersacrament

Getuigenis uit het evangelie

Jezus sprak en handelde. Op zich niets

bijzonders! En toch hadden zijn woorden en

daden groot effect. Misschien ken je nog zulke

verhalen uit het evangelie.

Doopsel Babbelkaart


babbelkaart.

45

Vormsel Getuigenis

Wat vertelt deze getuige jou?

Eucharistie Actiekaart

Een eenvoudig gebaar “brood delen” wil ons

iets over Jezus vertellen. Wat vertelt het jou?

Biecht Bekijk de foto’s

Bekijk deze foto’s rustig. Ze tonen wat er

gebeurt bij een biecht.

Hoe zijn, voor jou, deze woorden en gebaren

broos en weerloos?

Ziekenzalving



Hier klinkt de eenvoud van woord en gebaar

door.

Wat is hier broos en weerloos volgens jou?

Huwelijk

Bekijk de foto’s

Bekijk deze foto’s rustig. Ze tonen wat

er gebeurt bij een huwelijkssluiting.

Hoe zijn, voor jou, deze woorden en gebaren

broos en weerloos?




Welke broze gebaren en weerloze woorden zie

je bij het sacrament van de wijding?

Wij, sacrament

Bekijk de foto’s

Deze foto’s laten christenen in actie zien. Hoe

tonen ze, volgens jou, dat mensen sacrament

zijn voor elkaar in alle broosheid en

weerloosheid?

46


Gebedsmoment

�

God heet ons welkom telkens weer, wie we ook zijn of hoe we ons ook

voelen. In Gods Huis zijn er zoveel tekenen van aandacht en liefde voor

ons, voor elk moment van ons leven, voor elke gebeurtenis. Het

belangrijkste is het besef dat God ons bemint! Om die liefde zichtbaar en

tastbaar te maken, heeft God fijne uitvindingen gedaan. Het zijn tekenen

van zijn liefde: sacramenten! De bisschoppen van België getuigen dat

sacramenten “doelen op het grote wonder dat God zich met zijn

schepping inlaat en haar doet delen in zijn genade”. Het zijn “broze

gebaren en weerloze woorden” die het “mysterie van Gods liefde”

onthullen.

Laten we mijmeren bij enkele fragmenten uit de Verklaring van de

bisschoppen van België en hierrond bidden in de stilte van ons hart

in de naam van + de Vader, de Zoon en de Heilige Geest.

Amen.

Heer, ik ga even mijn ogen sluiten zodat ik U kan zien.

Ik ga het even stil maken zodat ik U kan horen.

Ik ga even mezelf vergeten zodat ik U kan liefhebben.

Ik wil zingen om U te ontdekken.

� Lied: ZJ 566

Hoe is uw naam, waar zijt Gij te vinden,

eeuwige God, wij willen U zien.

Geef ons vandaag een teken van liefde.


“In het hart van het christelijke geloof staat de ontmoeting met de Heer.

Die verbondenheid hebben wij niet in de hand. … Voor Gods komst kun je

47

eigenmachtig niets bewerkstelligen. Er moet iets aan jou gedaan worden.

Dit gebeurt doorheen een wonder samenspel van woorden en gebaren

dat wij sacramenten noemen.”

PERSOONLIJKE OVERDENKING

� Lied: ZJ 566





“In broze gebaren en weerloze woorden krijgen we “deel aan Gods eigen

wezen” (2 Pe 1, 4). … We zien dat het duidelijkst in doopsel, vormsel en

eucharistie. Daar worden wij herboren. In de verrezen Heer krijgen wij

deel aan Gods levensgeest en maken wij de overgang van duister naar

licht, van dood naar leven. We treden binnen in een nieuwe

gemeenschap. We krijgen een voorsmaak van Gods liefde, waar ooit de

hele schepping in zal delen. Op andere momenten van ons bestaan krijgt

de ontmoeting met God de vorm van herstel na zonde of bij ziekte: dan is

er het sacrament van de verzoening en de ziekenzalving. En tot slot zijn er

de sacramenten van het huwelijk en de wijding: zij maken het leven zelf

tot teken van Christus’ liefde en bouwen de Kerk op als zijn

gemeenschap.”


� Lied: ZJ 566




48


“Jezus was Gods sacrament. De woorden die Jezus sprak en de daden die

Hij stelde, lieten mensen herboren worden. Bij Hem kon iedereen op elk

moment een nieuwe toekomst beginnen.”


� Lied: ZJ 566





“Om je nog dieper te raken, concentreert Gods Woord zich tot een

gebaar. Zo is het ook in je relaties: je kunt niet alles in woorden vatten. Je

genegenheid stijgt erboven uit. Je hebt tekens nodig om zelf aanwezig te

komen. Bij God gaat dat niet anders.”


Wij bidden samen

Met een dankbaar hart mogen we zeggen:

God, in alle omstandigheden van het leven,

wilt Gij naar ons toekomen

en ons bemoedigen en sterken!

Gij hebt ons zo lief!

Daarom mogen we U loven en danken,

Gij die onze sterkte zijt

+ de Vader, de Zoon en de heilige Geest.

Amen.

49

IV. SACRAMENTEN… OPNIEUW GEBOREN WORDEN

Dank zij Jezus’ hulp stapt de mens van

dood naar leven, hier heel letterlijk,

uit het graf

50

SACRAMENTEN… OPNIEUW GEBOREN WORDEN

Beeldmeditatie

�




Jezus daalde af in het dodenrijk.

Het dodenrijk is onderaan de muurschildering afgebeeld.

Je ziet de doodkisten links en rechts

en de met een lijkwade omzwachtelde doden helemaal onderaan in het

midden.

Jezus strekt beide armen uit en Hij helpt mensen opstaan uit hun graf.

Dankzij Hem komen ze recht. Ze worden als het ware opnieuw geboren.

Hij schenkt hun nieuw leven.

“Dode, dode, sta op…!” zo geeft Hij aan.

Word nieuw!

Word nieuw geboren!

In elk sacrament zie je ook die beweging: Jezus brengt mensen tot nieuw

leven. Ze veranderen wanneer ze een sacrament ontvangen.

Doopsel Gods levenbrengende water stuwt ons voort

om te leven als christenen.

Vormsel Gods energie geeft kracht als olie


Eucharistieviering Brood en wijn om dagelijks te kunnen leven

als Jezus, de Christus.

51


nieuw te zijn voor elkaar, zoals Jezus het

bedoelt.

Wijding tot het ambt Gods overvloed aan olie om voor te gaan en

te bidden, te spreken en te horen,


Biecht Woord en gebaar zeggen:

uw zonden zijn u vergeven,

ga heen en zondig niet meer.

Ziekenzalving Olie ten teken van liefde, voor allen die lijden,

ten dode toe strijden: dit teken van kracht,

een licht in de nacht.

Kortom, dit oude fresco vertelt ons een heel verhaal over wat Jezus met

ons doet.

Een ontmoeting met Hem verandert ons, brengt ons tot nieuw leven…

ook vandaag. De sacramenten laten het ons zien.

52



�

WAT?

Alle sacramenten helpen de mens over te gaan van dood naar leven, om

opnieuw geboren te worden. Met een aantal stellingen, getuigenissen en








HOE?



voorwerpen.




Vragen / bedenkingen

Jezus, oersacrament

Voorwerpen

Jezus helpt ons om het leven anders te zien, om

onze weg te vinden. Wellicht denk je aan

andere voorwerpen die vertellen hoe Jezus de

mens laat overgaan van dood naar leven.

Doopsel

Getuigenis


gebeurt bij een doopsel.

Hoe tonen zij dat de mens opnieuw geboren

wordt?

53

Vormsel



Hoe beschrijven de bisschoppen van België dat

mensen door sacramenten “opnieuw geboren”

worden?

Eucharistie Babbelkaart


babbelkaart.

Biecht Getuigenis

De dichter heeft het over de steen die breekt…

Zou een mens zich ook zo nieuw geboren

voelen na de biecht?

Ziekenzalving

Actiekaart

Huid die gezalfd is, ziet er weer mooi uit, voelt

weer fris en soepel.

Zou dat iets van “opnieuw geboren” kunnen

uitdrukken?

Huwelijk

Foto’s bekijken


gebeurt bij een huwelijk.

Valt het jou ook op hoe deze mensen stralen nu

zij onder de zegen van God bij elkaar horen?


Babbelkaart


babbelkaart.

Wij, sacrament

Getuigenis

Hoe werden deze christenen dankzij elkaar

“opnieuw geboren”?

54


Gebedsmoment

�

Sacramenten hebben alles te maken met opnieuw geboren worden,

met nieuw en ander leven ontvangen. Zo word je bij het doopsel

christen. Zo word je méér lichaam van Christus door in de eucharistie

te delen. Je wordt gesterkt door de heilige Geest in het vormsel. Door

de wijding en door het huwelijk sta je anders in de wereld. Door de

biecht en de ziekenzalving word je geheeld. We mogen ervoor bidden

om telkens nieuw te worden.

Maken we het daarom stil in ons hart om samen te bidden.

(korte stilte)

Laten we hier samen zijn in Zijn naam

+ In naam van de Vader, en de Zoon en de heilige Geest.

Amen.

Heer onze God,

wij bidden U, vernieuw ons.

Maak dat wij door de sacramenten

bewuster in de voetsporen van uw Zoon treden.

Laat ons naar lijf en ziel herboren worden

telkens als we U ontmoeten in de sacramenten.

Amen.

De bisschoppen van België gaven hun brochure de titel “Opnieuw

geboren worden”. Het lied “Vernieuw Gij mij, o eeuwig licht” drukt

dit mooi uit. We zullen in dit gebedsmoment de eerste strofe zingen.

Daarna klinkt een fragment uit de Verklaring van de bisschoppen van

België. Enkele mensen werden gevraagd dit te lezen.

In een moment van persoonlijke overdenking overwegen we bij

onszelf wat deze woorden ons zeggen.

Voordat het volgende fragment gelezen wordt, zingen we opnieuw

de eerste strofe van “Vernieuw Gij mij, o eeuwig licht”.

55

� Lied: ZJ 610

Vernieuw Gij mij, o eeuwig licht.

God, laat mij voor uw aangezicht,

geheel vervuld en rein,

naar lijf en ziel herboren zijn.


“… Sacramenten zijn vitaler dan we denken. … Daar komt de gave van

Christus’ Geest je leven vernieuwen. Daar wordt zijn liefde je deel. Daar

kom je thuis in de gemeenschap van Jezus' broeders en zusters. Daar gaan

je ogen open voor zijn verborgen aanwezigheid in heel de schepping.”


� Lied: ZJ 610


God laat mij voor uw aangezicht,




“Voelen wij de hunkering van veel mensen naar vernieuwing? Hoe kunnen

ze opnieuw geboren worden? Waar stromen de bronnen van vitaliteit? De

vragen klinken ook dringend binnen de Kerk. Hoe kunnen wij, christenen,

opnieuw geboren worden? Wat is het geheim van die heilige tekens die

wij sacramenten noemen? Hoe kunnen deze woorden en gebaren hun

kracht hervinden? Wat biedt de Heer ons daar aan en wat kan ons

antwoord zijn?”

56


� Lied: ZJ 610


God laat mij voor uw aangezicht,




“… Sacramenten laven ons met Gods liefde… We mogen ons erdoor laten

veranderen en vernieuwen, als bij een tweede geboorte.”


BIDDEN WE TOT SLOT SAMEN HET ONZEVADER

God, zoals een papieren vlieger in al zijn kleuren

de zwaartekracht overwint om te dansen met de wind,

zo roept Gij ons op om uit te stijgen boven onszelf,

de zwaartekracht van eigen egoïsme te overwinnen

en te leven in uw nabijheid.

Roep ons op, Heer,

vuur ons aan en laat ons dromen

van een verte die eeuwig is.

Amen.

57

V. SACRAMENTEN… OMMEKEER EN SJALOOM

Door de ontmoeting met Jezus

staat de mens op uit het graf

58

SACRAMENTEN… OMMEKEER EN SJALOOM

Beeldmeditatie

�




Jezus’ verrijzenis is een actief gebeuren in verschillende stappen,

zoals we ook bidden in het credo:

“neergedaald ter helle,

de derde dag verrezen uit de doden”.

De schilder wilde Jezus afbeelden tijdens zijn neerdaling ter helle, in het

dodenrijk.

Hij is afgedaald naar het donkere helemaal onderaan de schildering: het

dodenrijk.

Links en rechts zie je doodskisten.

En helemaal onderaan – aan de voeten van Jezus – ligt een mens

gezwachteld in een lijkwade.

Dat dodenrijk is met sterke deuren vergrendeld:

grote sleutels en sloten houden het dicht.

Maar Jezus vertrappelt deze zware poorten.

Hij breekt de sloten, ze liggen onder de poorten.

Ook de sleutels van het dodenrijk liggen kriskras onder de poorten.

Hij vernietigt de poorten van het dodenrijk.

Jezus staat boven op die poorten, als overwinnaar.

Jezus strekt beide armen uit en Hij helpt mensen opstaan uit hun graf.

Dankzij Hem komen ze recht. Ze worden als het ware opnieuw geboren.

Hij schenkt hen nieuw leven

“Dode, dode, sta op…!”

Word nieuw!

Word nieuw geboren!

59

In elk sacrament zie je ook die beweging: Jezus brengt mensen tot nieuw

leven. Ze veranderen wanneer ze een sacrament ontvangen.

Doopsel Gods levenbrengende water stuwt voort om

te leven als christen.

Vormsel Gods energie als olie geeft kracht


Eucharistieviering Brood en wijn om dagelijks te kunnen leven

als Jezus, de Christus.


nieuw te zijn voor elkaar zoals Jezus het

bedoelt.

Wijding tot het ambt Gods overvloed aan olie om voor te gaan en

te bidden, te spreken en te horen,


Biecht Woord en gebaar die zeggen:

je zonden zijn je vergeven, ga heen en zondig

niet meer.

Ziekenzalving Olie ten teken van liefde; voor allen die lijden,

ten dode toe strijden: dit teken van kracht,

een licht in de nacht.

Dit oude Fresco vertelt ons een heel verhaal

over wat Jezus met ons doet.

Een ontmoeting met Hem verandert ons,

brengt ons tot nieuw leven… ook vandaag.

De sacramenten laten het ons zien.

60

SACRAMENTEN… OMMEKEER EN SJALOOM


�

WAT?

Sacramenten veranderen het leven van de ontvanger, brengen hem/haar

een diepe intense vrede. Met een aantal stellingen, getuigenissen en








HOE?



voorwerpen.




Vragen/bedenkingen

Jezus, oersacrament



Jezus ontmoet mensen. Ze veranderen. Welke

voorbeelden kun je hiervan geven? De

Verklaring van de bisschoppen van België kan je

daarbij zeker helpen.

Doopsel Getuigenis

Wat treft jou in dit getuigenis?

61

Vormsel Actiekaart

Hoe heb jij die handoplegging ervaren?

In hoeverre kan zo een handoplegging Gods

sjaloom uitdrukken?

Eucharistie



In de eucharistie worden wij lichaam van

Christus. Hoe verandert dit jou telkens als jij de

heilige communie ontvangt?

Biecht Babbelkaart


babbelkaart.

Ziekenzalving

Babbelkaart


babbelkaart.

Huwelijk

foto’s bekijken

Door het sacrament van het huwelijk

veranderen de partners én de mensen rondom

hen.

Hoe heb jij dat al ervaren?


Actiekaart

Vanuit Bijbelverhalen (s)preken tot mensen, dat

verandert een mens!

Wij, sacrament



Herlees deze tekst enkele malen.

Welke gedachten komen bij jou op bij het lezen

van deze tekst?

62

SACRAMENTEN... OMMEKEER EN SJALOOM

Gebedsmoment

�

Laten we hier samen zijn in de naam van + de Vader, de Zoon en de

Heilige Geest. Amen.

Wanneer we een sacrament ontvangen, willen we dat God zich op een

bijzondere wijze met ons bezig houdt. Dat vragen we, daarvoor bidden

we. Later ontdekken we dat we inderdaad aangeraakt zijn door God: we

staan anders in het leven. Het is als een licht, een vuur dat in ons begint

te branden en dat ons intens blij en vredevol maakt.

In de Verklaring van de bisschoppen van België komt dit meermaals ter

sprake. Luisteren we naar enkele fragmenten. Na een moment van stilte

kunnen we, al zingend, God vragen om ons te blijven verlichten, om zijn

vreugde in ons te laten groeien.


“De filosoof werd geen christen door de aanvaarding van de christelijke

leer. Het volstond niet dat hij “ja” zei tegen de leer. God moest ook nog

“ja” zeggen: tegen hem namelijk. God moest de kans krijgen om hem zijn

liefde te schenken. Die ontmoeting met de levende Heer heeft de filosoof

grondig veranderd. Hij stelde zich open voor Gods woord in de Schriften

en ging erop antwoorden in het gebed. Hij liet zich als catechumeen

inwijden in het geloof.”


63

� Lied: ZJ 818

Dat het licht in ons mag blijven branden,

't laaiend vuur, het dove niet.

God draagt ieder mensenkind op handen,

loof zijn naam met een vreugdelied.


“… De eucharistie heeft een veelzeggende naam. Wanneer we gedenken

wat God in zijn volk en vooral in zijn Zoon heeft gedaan en wat Hij nog

steeds doet, worden we anders. Onze geslotenheid, onze

oppervlakkigheid en ondankbaarheid (in het Grieks: a-charistia)

veranderen in hoop en dankbaarheid (eucharistia).”


� Lied: ZJ 818






“De wondere vereniging met Christus in de eucharistie ontstaat uiteraard

niet uit eigen kracht. Ze is maar mogelijk in de kracht van de Geest. …

Alleen Hij kan ons herscheppen zodat wij echt herboren worden. Dit is een

fundamentele verandering. Christenen worden dan zelf gebroken brood,

net als Christus.”

64


� Lied: ZJ 818






“Sacramenten geven niet louter een andere interpretatie over de wereld;

ze veranderen de wereld. De jonge Kerk stond erom bekend. … Alleen

vanuit dit wonder van breken en delen kunnen wij de snelle verspreiding

van het christelijke geloof verklaren.”


� Lied: ZJ 818





In de sacramenten mogen we Jezus ontmoeten op een bijzondere wijze.

Dankzij deze ontmoeting veranderen we: we zijn sterke en vreugdevolle

mensen. Laten we God hiervoor danken.

Heer God,

mijn doopsel en de herinnering hieraan

telkens als ik een kruisje met wijwater maak,

65

doen me beseffen dat U mij graag ziet.

Dank daarvoor.

�� Melodie: “El Senyor” (Taizé)

In de Heer vind ik heel mijn sterkte,

in mijn God de vreugdezang.

Gij die mijn bevrijding bewerkt,

op U vertrouw ik en 'k ken geen angst,

op U vertrouw ik en 'k ken geen angst.

Heer God,

iedere keer als ik de eucharistie vier,

besef ik dat U bij mij wilt zijn

en mij wilt sterken om in uw voetspoor te treden.

Dank daarvoor.







Heer God,

telkens bij de biecht ontdek ik,

dat U mij nieuwe kansen geeft.

Dank daarvoor.

66







Heer God,

Bij elk sacrament laat U weten

dat U bij ons bent.

Dank daarvoor.







Blijf bij ons, Heer,

+ als Vader, Zoon en Heilige Geest.

Amen.

68

INHOUDSOPGAVE

Vuurplekken......................................................................................................1

Evangeliegesprek – gebed: Geboren uit water en Geest...................................3

I. Leidraad voor een evangeliegesprek – Jezus en Nikodemus ................4

◊ Wij beluisteren Joh 3, 1-21 ................................................................4

◊ Toelichting – Persoonlijke reflectie – Gesprek...................................5

◊ Gebed ..............................................................................................12

II. Gebedsviering – Opnieuw geboren worden .......................................14

Vijf rode draden verbinden de sacramenten...................................................24

I. Sacramenten… God wil ons ontmoeten .............................................26

Beeldmeditatie ...................................................................................27

Een rode draad verkennen .................................................................28

Gebedsmoment..................................................................................30

II. Sacramenten… Christus’ liefde laten gebeuren .................................33

Beeldmeditatie ...................................................................................34


Gebedsmoment..................................................................................38

III. Sacramenten… Broze gebaren en weerloze woorden ........................41

Beeldmeditatie ...................................................................................42


Gebedsmoment..................................................................................46

IV. Sacramenten… Opnieuw geboren worden ........................................49

Beeldmeditatie ...................................................................................50


Gebedsmoment..................................................................................54

V. Sacramenten… Ommekeer en sjaloom...............................................57

Beeldmeditatie ...................................................................................58


Gebedsmoment..................................................................................62

Inhoudsopgave................................................................................................68

tussen God en mensen tussen mensen - Kerknet...Vuurplekken zijn een uitgelezen kans om zo veel...

Documents

Transcript of tussen God en mensen tussen mensen - Kerknet...Vuurplekken zijn een uitgelezen kans om zo veel...