Trouw woensdag3april2013 21 podium - Tilburg University · Dit alles ongetwijfeld om de...
1
21 Hulp en handel gaan wél samen tom denktank Nu veel details over de inhuldiging inmiddels bekend zijn, is voor mij de meeste lol er wel af. Geen uniform voor de nieuwe koning. Al zijn voorgangers zijn in mili- tair uniform ingehuldigd, maar nu moet het natuurlijk weer anders: de strijdkrachten zijn tenslotte ook al ‘uit- gekleed’. Geen vaartocht door de grachten in de ko- ningssloep, terwijl er geen mooiere wereldwijde promo- tie van Amsterdam en Nederland mogelijk is. Kan niet: te gevaarlijk. Wonderlijk dat een voetbalelftal wel zon- der problemen door de grachten kan varen. Kamerleden die weigeren om hun eed te herhalen, stel je voor: dat is tenslotte traditie en daar moet je princi- pieel dus wel tegen zijn. En net als in 1980 zullen we dwars door de uitzending van de inhuldiging heen wel weer getrakteerd worden op impressies van alle plaat- sen in de stad waar tegen de monarchie geprotesteerd mag worden. Dit alles ongetwijfeld om de ‘diversiteit’ van onze samenleving onder de ogen van een wereld- wijd publiek te brengen. Nederland op z’n smalst. M. Lindeman Beverwijk Ook een denktank insturen? [email protected] Inhuldigingsmoe Marinus Verweij directeur ICCO Farah Karimi van Oxfam Novib ziet weinig heil in het combineren van buitenlandse handel en ontwikke- lingssamenwerking (Podium, 28 maart). Volgens haar is het ongepast dat bedrijven gelden krijgen uit ont- wikkelingsbudgetten, waarmee ze el- ders hun inkomsten kunnen vergro- ten. De combinatie van handel en hulp is delicaat. Eigenbelang is wellicht de drijfveer achter onze handelspoli- tiek, maar niet primair bij ontwikke- lingssamenwerking. Die spanning zal altijd blijven, maar alsnog zijn er genoeg aanknopingspunten om han- del en hulp elkaar te laten verster- ken. Er zit toekomst in samenwer- king tussen ngo’s en bedrijven die maatschappelijk verantwoord (wil- len) ondernemen, om doelen te be- reiken op het gebied van bijvoor- beeld duurzame economische groei, voedselzekerheid en tegengaan van klimaatverandering. Inspringen op mogelijkheden in ontwikkelingslanden, op een sociaal verantwoordelijke manier, is hier nog nauwelijks ingeburgerd en al he- lemaal niet bij het Nederlandse mid- den- en kleinbedrijf, zo bleek uit re- cent onderzoek. Maar liefst 70 pro- cent van de ondernemers heeft be- langstelling voor internationaal maatschappelijk verantwoord onder- nemen. Zij hechten veel waarde aan verbetering van de leef- en werkom- standigheden van producenten en hun werknemers. Precies op dat punt kunnen ngo’s een belangrijke rol spelen om duur- zaam ondernemen in ontwikkelings- landen te bevorderen. Ze beschikken over lokale netwerken, expertise over het ondernemersklimaat en hebben kennis van financieringsmo- gelijkheden voor de vaak risicovolle investeringen in ontwikkelingslan- den met onzekere terugverdienmo- gelijkheden. Dit soort samenwerking werpt wel degelijk vruchten af. Redactie Podium Trouw, Postbus 859, 1000 AW Amsterdam Telefoon 020-5629444 E-mail: [email protected] Podium is een vrijplaats voor discussie. Artikelen tellen maximaal 650 woorden, Brieven maximaal 150. Alle stukken zijn op persoonlijke titel. De redactie behoudt zich het recht voor bijdragen te weigeren, te redigeren of in te korten. Bijdragen worden ook via internet, databank of anderszins verspreid. Eventuele auteursrechten blijven be- rusten bij de schrijver. Inzendingen graag voorzien van naam, adres en telefoonnummer, ook de e-mails. woensdag 3 april 2013 Trouw Een ingrijpende gebeurtenis leidt niet vanzelf tot PTSS Slachtoffers behandelen als passief en hulpeloos miskent de werkelijkheid, en is in strijd met hun belang. Zij zijn vaak weerbaarder dan gedacht wordt. Peter van der Velden en Peter van Loon hoogleraar victimologie Universiteit Tilburg; directeur adviesbureau Van Loon Crisis Stress Trauma Het beeld is hardnekkig: het meema- ken van nare, ingrijpende gebeurte- nissen is hetzelfde als een ‘trauma’ oplopen en in de slipstream daarvan zal bijna als vanzelf een posttrauma- tische stressstoornis (PTSS) ontstaan. Goed voor de ’trauma-industrie’, maar het geeft eenzijdig en slechts beperkt weer hoe mensen werkelijk reageren op zeer ingrijpende gebeur- tenissen. De afgelopen weken waren er weer diverse nieuwsberichten over PTSS. Het ging over familieleden van Mari- anne Vaatstra, over politieagenten die hun PTSS mogelijk alsnog als be- roepsziekte erkend krijgen en over Dutchbat-veteranen die een schade- loosstelling eisen voor de in Bosnië opgelopen trauma’s – en dan met na- me voor niet ontvangen nazorg. Vooropgesteld: rampen, misbruik, oorlogservaringen, geweld en derge- lijke leveren voor veel mensen onuit- wisbare ervaringen op. Echter, de ge- volgen van dergelijke gebeurtenissen zijn op korte, middellange en lange termijn enorm verschillend. Onderzoek en praktijk tonen dat meestal slechts een kleine minder- heid van de slachtoffers langdurige psychische problemen ontwikkelt. De meeste mensen herstellen binnen afzienbare tijd en beschikken over voldoende veerkracht. Van de groep die langdurige en ernstige klachten ontwikkelt, heeft een deel PTSS. Meestal in combinatie met andere klachten als depressie, aanpassings- problemen, verhoogd middelenge- bruik, woede en agressie, terugge- trokken gedrag. Door alleen te richten op de term ‘trauma’ en de diagnose PTSS, doe je veel mensen tekort, zeker als het gaat om erkenning van hun klachten als beroepsziekte. Enerzijds omdat getroffenen die géén PTSS ontwikke- len, toch getraumatiseerd kunnen zijn. Anderzijds doordat PTSS door veel meer factoren wordt bepaald dan alleen de gebeurtenis zelf. Verrassend genoeg blijkt de ernst van het gebeurde veel minder te ver- klaren of iemand PTSS ontwikkelt dan de nasleep. Veel hangt af van de sociale steun die iemand kreeg na af- loop en zeker ook van nieuwe bron- nen van stress die al dan niet met de gebeurtenis te maken hebben. Door de berichtgeving over allerlei tragische incidenten dreigt in de pu- blieke opinie een verwrongen beeld te ontstaan: ‘schok is trauma is PTSS’. Ondertussen is nog een andere op- vallende ontwikkeling gaande. Om diverse reden is er politiek en maat- schappelijk veel aandacht voor men- sen in geüniformeerde beroepen, omdat zij geconfronteerd kunnen worden met schokkende gebeurte- nissen. Toen wij zelf onderzoek de- den naar het welzijn van agenten, bleken zij echter grosso modo psy- chisch niet minder gezond te zijn dan bijvoorbeeld bankemployees. Maar die conclusie leverde soms geë- motioneerde reacties op, met als boodschap: ‘Ontken en bagatelliseer niet het leed van agenten’. Erken- ning van leed lijkt inmiddels belang- rijker dan erkenning van en waarde- ring voor prestaties. In het verlengde daarvan: in de me- dia verschenen vorig jaar berichten waarin expliciet werd gemeld dat een politieagent suïcide had ge- pleegd. Uiteraard een dramatische gebeurtenis. Maar als een boekhou- der suïcide pleegt, zal de impact niet verschillen. Echter, daarover ver- schijnen geen berichten. De sugges- tie van dergelijke nieuwsberichten over agenten is niettemin krachtig: de suïcide heeft te maken met ‘het agent zijn’, want zij worden immers meer dan andere beroepsgroepen ge- confronteerd met ingrijpende ge- beurtenissen. Daarmee lijkt de cirkel rond. Keerzijde van het beeld ‘schok is trauma is PTSS’ is dat getroffenen passiviteit wordt aangepraat. Als ie- mand kampt met PTSS wordt gemak- kelijk gesteld dat ‘de zorg heeft ge- faald’ of dat er onvoldoende zorg is geboden. De onvermijdelijke PTSS wordt hiermee gecombineerd met de bood- schap dat slachtoffers niets kunnen doen dan wachten tot de zorgcavale- rie hen opmerkt. Een verkeerd sig- naal: het is van groot belang dat slachtoffers zelf aan de bel trekken bij aanhoudende klachten, boven- dien zijn slachtoffers in de regel juist heel weerbaar. Hen behandelen als passief en hulpeloos miskent de wer- kelijkheid, en is in strijd met hun be- lang. ‘Schok is trauma is PTSS’ wordt dan een self-fulfilling prophecy en daarmee is niemand gebaat, zeker de slachtoffers niet. Dutchbat-soldaten in VN-kamp Pleso bij Zagreb, 1995. FOTO ANP ‘Schok is trauma is PTSS’, is een verwrongen beeld podium
Transcript of Trouw woensdag3april2013 21 podium - Tilburg University · Dit alles ongetwijfeld om de...
21
Hulp enhandel gaanwél samen
tom denktank
Nu veel details over de inhuldiging inmiddels bekendzijn, is voor mij de meeste lol er wel af. Geen uniformvoor de nieuwe koning. Al zijn voorgangers zijn in mili-tair uniform ingehuldigd, maar nu moet het natuurlijkweer anders: de strijdkrachten zijn tenslotte ook al ‘uit-gekleed’. Geen vaartocht door de grachten in de ko-ningssloep, terwijl er geen mooiere wereldwijde promo-tie van Amsterdam en Nederland mogelijk is. Kan niet:te gevaarlijk. Wonderlijk dat een voetbalelftal wel zon-der problemen door de grachten kan varen.Kamerleden die weigeren om hun eed te herhalen, stelje voor: dat is tenslotte traditie en daar moet je princi-pieel dus wel tegen zijn. En net als in 1980 zullen wedwars door de uitzending van de inhuldiging heen welweer getrakteerd worden op impressies van alle plaat-sen in de stad waar tegen de monarchie geprotesteerdmag worden. Dit alles ongetwijfeld om de ‘diversiteit’van onze samenleving onder de ogen van een wereld-wijd publiek te brengen. Nederland op z’n smalst.M. Lindeman BeverwijkOok een denktank insturen? [email protected]
Inhuldigingsmoe
Marinus Verweijdirecteur ICCO
Farah Karimi van Oxfam Novib zietweinig heil in het combineren vanbuitenlandse handel en ontwikke-lingssamenwerking (Podium, 28maart). Volgens haar is het ongepastdat bedrijven gelden krijgen uit ont-wikkelingsbudgetten, waarmee ze el-ders hun inkomsten kunnen vergro-ten.De combinatie van handel en hulp
is delicaat. Eigenbelang is wellicht dedrijfveer achter onze handelspoli-tiek, maar niet primair bij ontwikke-lingssamenwerking. Die spanningzal altijd blijven, maar alsnog zijn ergenoeg aanknopingspunten om han-del en hulp elkaar te laten verster-ken. Er zit toekomst in samenwer-king tussen ngo’s en bedrijven diemaatschappelijk verantwoord (wil-len) ondernemen, om doelen te be-reiken op het gebied van bijvoor-beeld duurzame economische groei,voedselzekerheid en tegengaan vanklimaatverandering.Inspringen op mogelijkheden in
ontwikkelingslanden, op een sociaalverantwoordelijke manier, is hiernog nauwelijks ingeburgerd en al he-lemaal niet bij het Nederlandse mid-den- en kleinbedrijf, zo bleek uit re-cent onderzoek. Maar liefst 70 pro-cent van de ondernemers heeft be-langstelling voor internationaalmaatschappelijk verantwoord onder-nemen. Zij hechten veel waarde aanverbetering van de leef- en werkom-standigheden van producenten enhun werknemers.Precies op dat punt kunnen ngo’s
een belangrijke rol spelen om duur-zaam ondernemen in ontwikkelings-landen te bevorderen. Ze beschikkenover lokale netwerken, expertiseover het ondernemersklimaat enhebben kennis van financieringsmo-gelijkheden voor de vaak risicovolleinvesteringen in ontwikkelingslan-den met onzekere terugverdienmo-gelijkheden. Dit soort samenwerkingwerpt wel degelijk vruchten af.
Redactie Podium Trouw, Postbus 859, 1000 AW AmsterdamTelefoon 020-5629444 E-mail: [email protected]
Podium is een vrijplaats voor discussie. Artikelen tellen maximaal650 woorden, Brieven maximaal 150. Alle stukken zijn op persoonlijketitel. De redactie behoudt zich het recht voor bijdragen te weigeren,te redigeren of in te korten. Bijdragen worden ook via internet,databank of anderszins verspreid. Eventuele auteursrechten blijven be-rusten bij de schrijver. Inzendingen graag voorzien van naam, adres entelefoonnummer, ook de e-mails.
woensdag 3 april 2013Trouw
Een ingrijpende gebeurtenisleidt niet vanzelf tot PTSSSlachtoffers behandelen als passief en hulpeloos miskent de werkelijkheid,en is in strijd met hun belang. Zij zijn vaak weerbaarder dan gedacht wordt.
Peter van der Velden en Peter vanLoonhoogleraar victimologie UniversiteitTilburg; directeur adviesbureau VanLoon Crisis Stress Trauma
Het beeld is hardnekkig: het meema-ken van nare, ingrijpende gebeurte-nissen is hetzelfde als een ‘trauma’oplopen en in de slipstream daarvanzal bijna als vanzelf een posttrauma-tische stressstoornis (PTSS) ontstaan.Goed voor de ’trauma-industrie’,maar het geeft eenzijdig en slechtsbeperkt weer hoe mensen werkelijkreageren op zeer ingrijpende gebeur-tenissen.De afgelopen weken waren er weer
diverse nieuwsberichten over PTSS.Het ging over familieleden van Mari-anne Vaatstra, over politieagentendie hun PTSS mogelijk alsnog als be-roepsziekte erkend krijgen en overDutchbat-veteranen die een schade-loosstelling eisen voor de in Bosniëopgelopen trauma’s – en dan met na-me voor niet ontvangen nazorg.Vooropgesteld: rampen, misbruik,
oorlogservaringen, geweld en derge-lijke leveren voor veel mensen onuit-wisbare ervaringen op. Echter, de ge-volgen van dergelijke gebeurtenissenzijn op korte, middellange en langetermijn enorm verschillend.Onderzoek en praktijk tonen dat
meestal slechts een kleine minder-heid van de slachtoffers langdurigepsychische problemen ontwikkelt.De meeste mensen herstellen binnenafzienbare tijd en beschikken overvoldoende veerkracht. Van de groepdie langdurige en ernstige klachtenontwikkelt, heeft een deel PTSS.Meestal in combinatie met andereklachten als depressie, aanpassings-problemen, verhoogd middelenge-
bruik, woede en agressie, terugge-trokken gedrag.Door alleen te richten op de term
‘trauma’ en de diagnose PTSS, doe jeveel mensen tekort, zeker als hetgaat om erkenning van hun klachtenals beroepsziekte. Enerzijds omdatgetroffenen die géén PTSS ontwikke-len, toch getraumatiseerd kunnenzijn. Anderzijds doordat PTSS doorveel meer factoren wordt bepaalddan alleen de gebeurtenis zelf.Verrassend genoeg blijkt de ernst
van het gebeurde veel minder te ver-klaren of iemand PTSS ontwikkelt
dan de nasleep. Veel hangt af van desociale steun die iemand kreeg na af-loop en zeker ook van nieuwe bron-nen van stress die al dan niet met degebeurtenis te maken hebben.Door de berichtgeving over allerlei
tragische incidenten dreigt in de pu-blieke opinie een verwrongen beeldte ontstaan: ‘schok is trauma is PTSS’.Ondertussen is nog een andere op-
vallende ontwikkeling gaande. Omdiverse reden is er politiek en maat-schappelijk veel aandacht voor men-sen in geüniformeerde beroepen,omdat zij geconfronteerd kunnenworden met schokkende gebeurte-nissen. Toen wij zelf onderzoek de-den naar het welzijn van agenten,bleken zij echter grosso modo psy-chisch niet minder gezond te zijndan bijvoorbeeld bankemployees.Maar die conclusie leverde soms geë-
motioneerde reacties op, met alsboodschap: ‘Ontken en bagatelliseerniet het leed van agenten’. Erken-ning van leed lijkt inmiddels belang-rijker dan erkenning van en waarde-ring voor prestaties.In het verlengde daarvan: in de me-
dia verschenen vorig jaar berichtenwaarin expliciet werd gemeld dateen politieagent suïcide had ge-pleegd. Uiteraard een dramatischegebeurtenis. Maar als een boekhou-der suïcide pleegt, zal de impact nietverschillen. Echter, daarover ver-schijnen geen berichten. De sugges-tie van dergelijke nieuwsberichtenover agenten is niettemin krachtig:de suïcide heeft te maken met ‘hetagent zijn’, want zij worden immersmeer dan andere beroepsgroepen ge-confronteerd met ingrijpende ge-beurtenissen. Daarmee lijkt de cirkelrond.Keerzijde van het beeld ‘schok is
trauma is PTSS’ is dat getroffenenpassiviteit wordt aangepraat. Als ie-mand kampt met PTSS wordt gemak-kelijk gesteld dat ‘de zorg heeft ge-faald’ of dat er onvoldoende zorg isgeboden.De onvermijdelijke PTSS wordt
hiermee gecombineerd met de bood-schap dat slachtoffers niets kunnendoen dan wachten tot de zorgcavale-rie hen opmerkt. Een verkeerd sig-naal: het is van groot belang datslachtoffers zelf aan de bel trekkenbij aanhoudende klachten, boven-dien zijn slachtoffers in de regel juistheel weerbaar. Hen behandelen alspassief en hulpeloos miskent de wer-kelijkheid, en is in strijd met hun be-lang. ‘Schok is trauma is PTSS’ wordtdan een self-fulfilling prophecy endaarmee is niemand gebaat, zeker deslachtoffers niet.
Dutchbat-soldaten in VN-kamp Pleso bij Zagreb, 1995. FOTO ANP
‘Schok is trauma isPTSS’, is eenverwrongen beeld
podium
