RUIS

3Examenvragen Communicatie

Intrapersonele communicatie

1. Welke zijn de kenmerken van de intrapersonele communicatie? (FT)

Enerzijds is er de neurofysiologie, die de werking en de functies van het zenuwstelsel onderzoekt. Het gaat hier vooral over de zelfbesturing van het eigen lichaam. We noemen dit ook de biochemische communicatie.Anderzijds is er de psychologie. Dit betreft al de processen die verband houden met waarneming-, denk- en leerprocessen. De aandacht wordt gericht naar ‘informatieverwerking’ waarbij kleine gesprekjes worden gevoerd binnen één persoon.

2. Waartoe kan zelfspraak in de sportpraktijk een bijdrage leveren? (FT)

Zelfspraak kan sporters helpen zich gerichter te focussen bij bepaalde uitvoeringen, om afleidingen uit de omgeving te negeren of ook om emoties te managen.

3.Op welk basisprincipe is de rationeel emotieve therapie gebaseerd? (FT)

Het RET is gebaseerd op het 5G-schema van Ellis, die verwijst naar Gebeurtenis, Gedachten, Gevoelens, Gedrag en Gevolg.

4.Illustreer a.d.h.v. een voorbeeld dat je begrijpt op welke manier RET in de sportcoaching kan worden ingezet.

Interpersonele communicatie

5.Geef schematisch weer hoe basiscommunicatie verloopt. (FT)

Boodschap

Zender Ontvanger

Feedback

6.Wat is typisch voor een interpersonele communicatie?(AS)

Deze is de communicatie tussen zender en een ontvanger, waarbij elk van hen een verschillende menselijke identiteit uitmaken, dit belet evenwel niet dat zij steeds van rol kunnen wisselen, Bv in het gesprek, de dialoog. Indien tijdens het gesprek de gedachtestructuur van beide partijen(zender en ontvanger min of meer parallel verloopt, zal dit de efficiëntie van de communicatie in belangrijke maten bepalen.

7.Waarin verschilt inter- van intrapersonele communicatie?(AS)

Interpersonele communicatie is de situatie waarbij er meer mensen betrokken zijn. Intrapersonele communicatie is de situatie waarbij we slechts 1 betrokken persoon zien.

Intergroepscommunicatie

8.het onderscheid tussen een team en een groep heeft slechts weinig invloed op het verloop van het communicatieproces. Welk element is echter wel bepalend voor de communicatie en dus ook voor de interne samenhang in de groep? (AS)

Goede communicatiestructuren zijn bepalend voor de interne samenhang van de groep en voor een efficiëntie van de gedragingen van de groep.

9.Met welke moeilijkheden wordt een trainer-jeugdsportcoördinator geconfronteerd wanneer hij het woord neemt als vertegenwoordiger van het team t.a.v. het bestuur of omgekeerd van het bestuur t.a.v. het team?

10.Welke communicatiestromen ken je en waardoor kenmerken ze zich? (AS)Formele communicatie: Is de communicatie die verloopt volgens het formele organisatienetwerk, zoals vergaderen, verslagen, memo’s en officiële wedstrijdverslagen

Informele Communicatie: Komt voort uit het informele netwerk als een geheel van sociale relaties, dat spontaan ontstaat wanneer mensen contact met elkaar hebben, Sporters spreken over allerhande dingen die met de sportclub en de omgeving samenhangen.

Verticale communicatie: Is de communicatie tussen medewerkers die op verschillend hiërarchisch niveau dezelfde afdeling werkzaam zijn, zo kunnen we tussen trainer en sporter bij momenten ook spreken van verticale communicatie, deze verticale beweging verloopt in twee richtingen tussen coach en sporter

Horizontale communicatie: Wanneer er communicatie plaatsvindt tussen mensen die op dezelfde niveau binnen een organisatie werkzaam zijn, spelers onderling voeren een horizontale communicatie, trainers onderling ook, zo ook de verschillende medewerkers die het terrein onderhouden.

Neerwaartse communicatie: Ook wel topdown genoemd, ontvangen onderschikten richtlijnen van hun hierarchische oversten, Topdown communicatie wordt toegepast om onder andere doelen aan te kondigen, informatie te geven over strategische keuzes en om problemen onder aandacht te brengen.

Opwaartse communicatie: De zogenaamde Bottom-up communicatie, rapporteren medewerkers aan de hiërarchisch meerderen aan de hand van eigen rapporten, waarbij verzocht wordt eveneens suggesties over te brengen

Diagonale communicatie: Vindt plaats tussen mensen die op verschillende niveaus en op verschillende afdelingen werkzaam zijn, Diagonale communicatie kan zowel bottom-up als topdown gericht zijn en gaat dwars door of over verschillende niveaus en departementen (bv sporters, trainers en bestuursleden) in tegenstelling tot verticale communicatie valt deze communicatievorm niet samen met de gezagrelatie, Diagonale communicatie is nodig om als organisatie dezelfde visie en handelswijze te blijven handhaven, Het is belangrijk dat alle afdelingen binnen een organisatie op één lijn zitten en ook op één lijn blijven, om dat te kunnen bereiken is regelmatig werkoverleg uiterst belangrijk voor een organisatie

Massacommunicatie

11.Waarin verschillen een groep, menigte, publiek en massa van elkaar? Geef voor elk van deze collectiviteiten een vb. ter illustratie. (AS)

Groep: Is eerder klein van omvang, de leden van de groep kennen elkaar en zijn zich bewust van de gemeenschappelijke kenmerken die hen tot groepsleden maken, zij delen dezelfde waarden en hebben onderlinge relaties die stabieler zijn in de tijd. Vb een jongerenclub is wat dat betreft een groep, Wanneer de leden indirect onderling afhankelijk zijn van elkaar om hun doelen te bereiken spreekt men van een vast team

Menigte: Is groter, maar bevindt zich nog steeds binnen een beperkte specifieke ruimte, Verder is de menigte duidelijk en kan je niet verwachten dat ze ooit nog samen optreedt met exact dezelfde samenstelling, zo kan je deze leden wel in eenzelfde soort ’stemming’ zien verkeren,Vb zoals een publiek van een volleybalwedstrijd, maar verder zit er geen structuur in en zijn er weinig wetmatigheden, Het gedrag van deze menigte is meestal emotioneel-wedstrijd volgend -en irrationeel

Publiek : Is zeer groot en verspreid, Het ontstaat naar aanleiding ven één of ander gebeuren in de openbare actualiteit Vb Zo heeft de dag van de trainer’ van de Vlaamse trainersschool zijn publiciteit en bekendmaking gericht op een bepaald publiek, dit publiek is wijdverspreid en de leden die in verband worden gebracht met trainerschap, sport en de Vlaamse trainersschool.

Massa : In theorie nog ruimer, meer heterogeen van samenstelling en ruimtelijk gezien nog meer verspreid, de massa heeft geen zelfbewustzijn, geen zelfidentiteit en is niet in staat op de een of ander georganiseerde manier een bepaald doel te verwezenlijken, toch vertoont de massa vaak een min of meer homogeen gedrag, de televisiekijkende massa is deel zelf bepalend wie bereikt wordt door bepaalde boodschappen, Louter en alleen al door aard van de boodschap, Vb niet iedereen is gek van Formule 1, Deze sport wordt door een specifieke massa gemaakt, wat hun gedrag min of meer gelijkend / homogeen maakt.

12.Wanneer voldoet een communicatieproces aan de kenmerken van een massacommunicatie? Illustreer je antwoord a.d.h.v. een vb. (AS)

Enerzijds: wanneer het de bedoeling is een boodschap tot potentieel iedereen door te laten dringen.

Anderzijds: Wanneer de vorm van de boodschapoverdracht ertoe leidt dat iedereen deze boodschap kan waarnemen, hoewel ze niet noodzakelijkerwijze voor iedereen bestemd is.

Het is dan ook makkelijker om bij massacommunicatie te spreken vanuit het standpunt van de zender, de zender stuurt dan ook een boodschap, met de intentie niemand uit te sluiten, ook al zou de boodschap meer bepaald voor de ene of andere categorie van mensen bestemd zijn.

Verbale communicatie

13.Waarmee dient de coach rekening te houden om doelgericht te communiceren met de sporter(s)?(AS)

Coach dient inzicht te hebben in twee termen die telkens de kop opsteken: Donatie en Connotatie

14.Waarom is het belangrijk dat een coach weet welke denotatie en connotatie er aan zijn boodschap wordt gegeven?

15.Waarin ligt het verband tussen connotatie, denotatie en communicatie? Geef a.d.h.v. een vb. aan dat je het onderscheid tussen denotatie en connotatie begrijpt.

16.Luisteren geldt als basis voor een goede communicatie. Welke zijn de vier luisterniveaus en waarin onderscheiden ze zich van elkaar? (FT)

Cosmetisch luisteren: Doen alsof er wordt geluisterd. Bvb. Door vermoeidheid of door vaak zelfde opmerking te herhalenLuisteren op gespreksniveau: Hier ligt de aandacht bij de ander, maar ook bij wat je zelf zegt en denkt te zullen zeggen.Gericht luisteren: Er wordt gericht geluisterd en men gaat erop in door bvb. Vragen te stellen of een opmerking te maken.Diep luisteren: Hierbij wordt het bewustzijn van de luisteraar volledig op de ander gericht. Ook luisteren naar wat niet gezegd wordt.

17.Wat houdt echt luisteren naar wat iemand te vertellen heeft in? (FT)

Een goede luisteraar wordt gevraagd zijn aandacht te kunnen vasthouden, hoofd- van bijzaken te kunnen onderscheiden, gepast kunnen reageren op wat gezegd wordt.

18.Welke zijn de aandachtspunten voor non-verbaal aandachtgevend gedrag? (FT)

1= Oogcontact verzorgen. 2= Gebaren gebruiken. 3= Lichaamshouding en –positie.

19.Welke voordelen biedt het geven van gevoelsreflecties tijdens een gesprek tussen coach en sporter? (FT)

Hij zal zich begrepen voelen en merken dat zijn gevoelens ernstig worden genomen. Als de trainer dit goed hanteert zal hij de speler kunnen opluchten.

20.Wat houdt parafraseren in en wat tracht je ermee te bereiken? (FT)

Parafraseren is het kort en bondig herhalen wat iemand net tegen je gezegd heeft. Dit zal helpen om te toetsen of je alle ontvangen informatie goed hebt begrepen en onthouden.

21.Wat tracht men te bereiken met het samenvatten van een gesprek? (FT)

Het doel hiervan is om het gesprek wat te structureren en duidelijk te ordenen enerzijds. Anderzijds ga je zo ook na of je alle ontvangen informatie goed hebt begrepen.

22.Met welke richtlijnen houd je rekening wanneer je een gesprek wil samenvatten? (FT)

a. Hou het beknoptb. Blijf bij het onderwerpc. Gebruik je eigen woordend. Gebruik begrijpelijke taale. Formuleer het als ‘ik-boodschap’

23.Welke zijn de valkuilen bij het gericht luisteren? Hoe kan je deze valkuilen vermijden? (FT)

Onvoldoende luisteren: kan als oorzaak hebben dat er te weinig tijd wordt gemaakt om te luisteren, maar het kan ook persoonsgebonden zijn: Type 1. Trainers met een drukke agenda zullen van sommige gesprekken denken dat het tijdsverlies is. Type 2. Trainers die onzeker zijn van zichzelf en die tijdens het gesprek al een gepast antwoord zoeken, waardoor ze niet meer aandachtig luisteren naar wat nog gezegd wordt. Type 3. Trainers die overtuigd zijn van hun eigen kennis en al ‘lang’ een oplossing hebben voordat het gesprek nog gedaan is. Zij horen zichzelf ook liever praten dan anderen.Beoordelend luisteren: Hier vormt men nog tijdens het gesprek een oordeel over wat gezegd wordt. Het verhaal van de sporter kan dan verstoord door opmerkingen die de trainer vanuit zijn oordeel kan maken.Vooringenomen luisteren: Hier gaat men door vooroordelen/veronderstellingen rekening wordt tijdens een gesprek selectief aandachtig zal zijn voor bepaalde uitspraken.

24.Wat is het belang van communicatie en hoe verhelp je als coach inadequate communicatie?

25.Welke zijn de kenmerken van een functionele communicatie? (FT)

f. Weten waarom je de communicatie aangaat: wat is uw doel en dat van de sporters in dit overleg?

g. Aandacht hebben voor het gericht vormgeven aan het overleg, zodat de kansen op een goede beslissing gerespecteerd blijven.

h. Zorgen dat het overleg een goede oplossing voor de situatie biedt, waarbij alle partijen bereid worden gevonden om deze oplossing om te zetten in daden en resultaten.

26.Hoe organiseert een trainer praktisch een gericht teamoverleg?(AS)

Om het overleg goed te starten is er in de plaats een duidelijke introductie nodig waarin het belang van het overleg duidelijk wordt gekaderd, omdat je als trainer niet kan verwachten dat de spelers gelijk weten wat van hen wordt verwacht, ga je best gestructureerd te werk.

Splits het team in homogene groepen: Op die manier zet je leden van het team in groepjes samen waarbij de specifieke rollen min of meer gelijklopend zijn. Op die manier kan het groepje in een minioverleg stappen zodat de minder sterke persoonlijkheden niet sprakeloos worden nadat iemand van de meer prominente leden een mening heeft geformuleerd. Geef als trainer eveneens aan op welke basis deze opleiding is gebeurd: Op welke manier vermijd je onnodige speculaties. Geef eveneens aan hoeveel tijd er voorzien is voor elke taak: Ga nadien verder met eigenlijke teamoverleg:

27.Welke zijn de valkuilen met betrekking tot teamoverleg? Hoe kan je die valkuilen vermijden?(AS)

Door 3 overlegmomenten te plannen per seizoen: Bij aanvang, ergens in het midden, en naar het einde toe van het seizoen

Door de overlegmomenten reeds bij aanvang van het seizoen vast te leggen, loop je veel minder het risico dat het overleg wordt ervaren als crisisoverleg, de spelers zullen minder het gevoel krijgen dat het een inderhaast bijeengeroepen overleg is.

28.Welke zijn de basisregels die een trainer hanteert bij het geven van informatie en advies? Wat zijn de voordelen van het hanteren van elk van deze basisregels?

29.Welke zijn de aandachtspunten waarmee je als trainer rekening kan houden bij het geven van feedback?(AS)

Aandachtpunten: Feiten ,ervaringen of interpretatie Gedrag, liever dan persoon Concreet en specifieke gedrag Doseer feedback Let op met eenzijdige feedback Reik wegen naar verbetering aan Houd rekening met het incasseringsvermogen Houd contact met de ontvanger Plan een goede timing.

30.Welke drie niveaus kan men onderscheidt in het geveen van feedback? (FT)

i. Frequentie van voorkomen: Occasionele fouten waar weinig tot geen bijsturing nodig is of structurele fouten die terugkeren die aangepakt moeten worden in een feedbacksessie.

j. I.f.v. de doelstellingen: Kortetermijn naar aanloop van bvb. Een belangrijk tornooi of Langetermijn om, continu, de richting van de sporter te bepalen.

k. Bruikbaarheid = centrale criterium bij feedback! Informatie moet voor de ontvanger de mogelijkheid bestaan om te veranderen op het punt waarop de feedback gericht is; lichaamslengte is niet controleerbaar voor de sporter.

31.Welke goede reden bestaat er om het geven van feedback tijdelijk uit te stellen. (FT)

In een kwetsbare periode zal een speler minder goed omgaan met feedback. Dit geldt ook wanneer een ploeg een zeer goed resultaat neerlegt en geen oor heeft voor nuttige tips en/of adviezen die de coach nodig acht.

32.Wat is de rol van de trainer in de begeleiding van ouders en de communicatie op dat gebied? (FT)

De trainer moet optimale ondersteuning bieden aan de sporter en ze motiveren.De initiatiefase: Motiveren door plezier te beleven.De ontwikkelingsfase: Didactische aspecten van de sport meer uitwerken bij de sporters.De vervolmakingsfase: Emotioneel gebonden zijn aan de vooruitgang en de sportbeleving van de sporter.33.Op welke manier kan de trainer de communicatie aanpassen aan verschillende oudertypes?

Dingen van mensen gedaan krijgen

34.Illustreer a.d.h.v. een vb. het verschil tussen overreden en overtuigen. (AS)

Overreding: De argumenten van de club of trainer worden gebruikt.Overtuigen: Trainer zal proberen de argumenten waarvan de sporter zelf evenaart dat ze in zijn voordeel spelen.

35.Welke vormen van machtsmisbruik gebruiken trainers om van hun sporters dingen gedaan te krijgen? Geef een Vb. (FT)

1 Fysieke dwang: “Zolang jullie niet stil zijn laten we de ballen in de ballenzak!”2 Economische sancties: De trainer en of het bestuur kan een speler beboeten (inhouden van zijn

loon) voor het natrappen van een tegenstrever.3 Overredingskracht/uitsluiting : “Als je niet luistert, mag je gaan douchen!”

36.Welke voorwaarden dienen vervuld te zijn om overtuiging mogelijk te maken? (FT)

Enerzijds moet de trainer weten welke de doelen zijn van de sporter.Anderzijds is het belangrijk de doelstellingen van de sporter en die van de club/trainer op elkaar af te stemmen.

Overtuigen

37.Om een sporter te overtuigen via een zakelijke boodschap, houd je als coach best rekening met enkele richtlijnen. Welke zijn de vier richtlijnen? (AS)

1 Houd de boodschap logisch, duidelijk en begrijpelijk2 Zorg voor een logische volgorde3 Kom tot de kern van de zaak, draai er niet omheen4 Breng het verhaal boeiend en aantrekkelijk, houd de aandacht van de ontvanger

38.Geef en verduidelijk de vier aspecten die aan elk communicatieboodschap zijn verbonden.(AS)

1 Het zakelijk aspect: hier gaat het over feitelijke informatie, de inhoud van het gesprek. 2 Expressieve aspect: wat en hoe een zender communiceert, gaat uit van de zender. 3 Relationele aspect: gaat over de onderlinge posities die de zender ten opzichte van de ontvanger inneemt. 4 Appellerende aspect: dit is uiteindelijk de essentie van communiceren om te overtuigen.

39.Welk onderscheid bestaat er tussen een expliciet appellerende en een verborgen appellerende boodschap? (FT)

Bij een expliciet appellerende boodschap zal de trainer zijn boodschap duidelijk overbrengen, vb. “leg alle ballen naast de kegel”. Een verborgen appellerende boodschap zal eerder onduidelijk zijn en de kans is groot dat er verwarring ontstaat bij de spelers, vb. “we zullen die ballen zeker niet nodig hebben voor deze oefening”.

40.Welke vuistregels zal een coach hanteren wil hij zijn boodschap duidelijk bij de sporter overbrengen, m.a.w. zoals hij de boodschap heeft bedoeld? (FT)

- Eigen doelstellingen voor ogen hebben- Proberen de aandacht van de ontvanger te richten op jouw onderwerp- Gebruik maken van de argumenten van je gesprekspartner- Regelmatig vragen stellen- Breng je boodschap duidelijk- Blijf ter zake- Probeer duidelijk samen te vatten

41.Welke drie stappen doorloopt de trainer met zijn team (of sporter) om een probleem op te lossen en op die manier te overtuigen? (AS)

1 Wat zijn de problemen Vb er is te weinig geld in de clubkas, IK krijg te weinig speelminuten, Ik heb ruzie met de’pointguard’ van het team2 Welke doel schuilt er achter het probleem Vb Fundraising doen voor de club, Meer speelgelegenheid, dat de ruzie wordt opgelost.3 Wat is de eerste stap op weg naar het doel Vb Wie heeft wafelijzer, Uitleg vragen aan de coach, Aanspreken pointguard.

42.Welk effect heeft het stellen van ‘waaromvragen’ bij de communicatie over een probleem? Wat is een betere aanpak? (FT)

Bij het stellen van ‘waaromvragen’ zullen de spelers met nog meer problemen worden geconfronteerd. Een betere aanpak zoals in Stap 1: de coach zal voor zichzelf alle denkbare problemen op een stuk papier noteren in één kolom om zo een brainstormfase te creëren.