Toetsing Ladder voor duurzame verstedelijking’

Toetsing

‘Ladder voor duurzame verstedelijking’

Combibad De Vliet - Leiden

Gemeente Leiden

Vestiging Oosterhout Beneluxweg 125 4904 SJ Oosterhout T: +31 (0)162 48 75 00 www.croonenburo5.com

Vestiging Maastricht Wim Duisenbergplantsoen 21 6221 SE Maastricht T: +31 (0)43 325 32 23 [email protected]

Toetsing

‘Ladder voor duurzame verstedelijking’

Combibad De Vliet - Leiden

Gemeente Leiden

Datum:

11 april 2016

Projectgegevens

ADV01-0253534-01D

Omschrijving Team Projectleider Vrijgave

Advies Roel Dekker /

Wout Berkers Ron Visscher

Verantwoording ‘ladder voor duurzame verstedelijking’ Combibad De Vliet – Leiden Gemeente Leiden

CroonenBuro5

Inhoud

1 Inleiding 1

2 Bepalen regionale vraag naar ruimte (trede 1) 3

2.1 De ontwikkeling 3

2.2 Beleidskader 4

2.3 Kwantitatieve analyse 6

3 Bouwen binnen bestaand stedelijk gebied (trede 2) 13

3.1 Inleiding 13

4 Bouwen buiten bestaand stedelijk gebied (trede 3) 15

5 Conclusie 17


CroonenBuro5

1

1 Inleiding

Bij het opstellen van de Sportnota in 2012 is discussie gevoerd over de toekomst van de

zwembaden in Leiden. De discussie betreft het al dan niet openblijven van twee van de

drie Leidse zwembaden. Het gaat hierbij om het overdekte zwembad ‘Vijf Meibad’ en het

openluchtzwembad ‘De Vliet’. Aanvankelijk was het voorstel om op de huidige locatie het

Vijf Meibad te vernieuwen en uit te breiden en bij dit uitgangspunt nader te onderzoeken

of instandhouding van zwembad De Vliet op termijn exploitatietechnisch en financieel

haalbaar en wenselijk is.

Nadat de Sportnota voor de inspraak door het college is vastgesteld, zijn er veel

inspraakreacties ontvangen met een oproep aan de politiek om zwembad De Vliet open

te houden. Bij de definitieve besluitvorming over de sportnota eind 2012 heeft de raad

besloten het bestaande 50 meter bad en een ligweide van zwembad De Vliet te

behouden en een onderzoek te starten naar mogelijke realisatie van een combibad bij

zwembad De Vliet. Het haalbaarheidsonderzoek voor deze voorziening is in 2013

gestart, waarbij is onderzocht of een overdekt zwembad op de locatie van De Vliet kan

worden gerealiseerd. Hiermee ontstaat het zogenoemde Combibad De Vliet.

Het onderzoek omvatte de technische haalbaarheid, drie varianten voor ruimtelijke

inpassing op bestaand terrein en de effecten op de exploitatie van het nieuwe Combibad.

De uitkomsten van deze eerste stap van het onderzoek zijn in beeld gebracht eind 2013

en boden een reëel toekomstperspectief voor de realisatie van een Combibad De Vliet.

Figuur 1: mogelijke inpassingslocaties Combibad De Vliet

Op 1 oktober 2012 is in het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) de ‘ladder voor duurzame

verstedelijking’ als motiveringseis opgenomen. Doel van de ladder voor duurzame ver-

stedelijking is het bereiken van een goede ruimtelijke ordening via optimale benutting


CroonenBuro5

2

van de ruimte in stedelijke gebieden. Het Rijk wil met de introductie van de ladder vraag-

gerichte programmering bevorderen. De ladder beoogt een zorgvuldige afweging en

transparante besluitvorming bij alle ruimtelijke en infrastructurele besluiten, waaronder

een herziening van het bestemmingsplan.

Eerste vraag is of de ontwikkeling van het combibad een nieuwe stedelijke ontwikkeling

betreft. Dit bepaalt namelijk of een toetsing aan de ladder voor duurzame verstedelijking

vereist is. De definitie voor stedelijke ontwikkeling die het Ministerie van Infrastructuur

en Milieu hanteert in de ‘Handreiking Ladder voor duurzame verstedelijking’ is als volgt:

‘ruimtelijke ontwikkeling van een bedrijventerrein of zeehaventerrein, of van kantoren,

detailhandel, woningbouwlocaties of andere stedelijke voorzieningen’. Voorzieningen in

de categorie ‘sport’ en ‘recreatie’ behoren volgens de handreiking tot de categorie ‘an-

dere stedelijke voorzieningen’. Voorliggende ontwikkeling betreft een verplaatsing en uit-

breiding van maximaal 500 m2 voor de wedstrijdbassins. Een deel van het plangebied

ligt op een locatie waar het vigerende bestemmingsplan geen bebouwing toestaat. Dit

leidt tot de conclusie dat voorliggend plan, hoewel het deels om een verplaatsing gaat,

geldt als nieuwe stedelijke ontwikkeling en onderbouwing middels de ladder noodzake-

lijk is.

Nieuwe stedelijke ontwikkelingen dienen te worden gemotiveerd aan de hand van drie

opeenvolgende stappen. De stappen bewerkstelligen dat de wens om een nieuwe ste-

delijke ontwikkeling mogelijk te maken, nadrukkelijk wordt gemotiveerd en afgewogen

met oog voor de ruimtevraag, de beschikbare ruimte en de ontwikkeling van de omgeving

waarin het gebied ligt.

In deze notitie wordt de voorgestane ontwikkeling van Combibad De Vliet getoetst aan

de ‘ladder voor duurzame verstedelijking’. De drie treden komen in afzonderlijke para-

grafen aan bod. Benadrukt dient te worden dat het gaat om drie opeenvolgende trappen,

zo is toetsing aan trede 2 pas aan de orde als aan trede 1 wordt voldaan en trede 3 is

relevant als niet voldaan kan worden aan trede 2. Om een compleet beeld te geven,

wordt ingegaan op alle treden.

Tot slot wordt geconcludeerd of er op basis van beschikbare gegevens wordt voldaan

aan de motiveringsvereisten en worden er aanbevelingen gedaan over het vervolgtraject.


CroonenBuro5

3

2 Bepalen regionale vraag naar ruimte

(trede 1)

Trede 1 is bedoeld om de regionale ruimtevraag (kwantitatief én kwalitatief) voor stede-

lijke ontwikkelingen te bepalen. Dit betreft wonen, werken, detailhandel en overige ste-

delijke voorzieningen. Wanneer de regionale ruimtevraag in beeld is, kan worden beoor-

deeld of een voorgenomen stedelijke ontwikkeling voorziet in een actuele regionale be-

hoefte.

2.1 De ontwikkeling

Voorliggend plan omvat het ontwikkelen van een combibad (toevoeging binnenbad) op

de locatie van het huidige buitenbad De Vliet. In het ‘Kaderbesluit Combibad De Vliet’ is

vastgesteld dat het plangebied na realisatie ervan moet voldoen aan de volgende func-

tionele eisen:

1. Binnenzwemmen:

waterpolo wedstrijden op (inter)nationaal topsportniveau.

kortebaan zwemwedstrijden (25-meter wedstrijden) op nationaal niveau.

instructiezwemmen, doelgroepzwemmen, recreatiezwemmen, onderwaterhoc-

key en synchroonzwemmen.

2. Buitenzwemmen:

langebaanzwemmen en waterpolo en het bad blijft geschikt voor instructie-

zwemmen, doelgroepzwemmen, recreatiezwemmen, schoonspringen 1- en 3

meterplank en synchroonzwemmen.

recreatieweide

Het combibad moet een regionale functie krijgen door middel van het faciliteren van

topsport mogelijkheden. Afstemming tussen de gemeente en de Koninklijke Neder-

landse ZwemBond heeft er toe geleid dat gezien de huidige situatie in Nederland een

accommodatie geschikt voor nationale wedstrijden en -evenementen (B-accommodatie)

het meest voor de hand ligt.

In de eerder uitgevoerde haalbaarheidsstudie is geconcludeerd dat onderstaande ont-

wikkeling de beste wijze voor ruimtelijke inpassing is;

Een wedstrijdbassin (34,58 x 25 m, diepte 2,0 m) die plaats biedt aan;

o 8 wedstrijdzwembanen

o 10 trainingszwembanen

o 2 waterpolotrainingsvelden

o waterpolowedstrijdveld

o inclusief keerwand en beweegbare bodem.

gecombineerde horeca en verenigingsruimte;


CroonenBuro5

4

De ontwikkeling van het Combibad De Vliet bestaat hiermee uit de bouw van een nieuw

binnenzwembad (34,58x25), kleedruimten, een tribune met 350 zitplaatsen en onder-

steunende horeca, inclusief de renovatie van het bestaande buitenbad met behoud van

de ligweide.

Het nieuwe bad betreft een vervanging van het verouderde ‘Vijf Meibad’, een binnen-

zwembad met klein instructiebad. De ontwikkeling die getoetst wordt, is derhalve een

verplaatsing en uitbreiding van een bestaand zwembad (Vijf Meibad) naar de locatie van

buitenzwembad ‘De Vliet’. De uitbreiding betreft een vergroting van het binnenzwembad

van 487,5 m2 naar maximaal 977,5 m2. De uitbreiding betreft maximaal 490 m2.

Het vigerende bestemmingsplan staat nevenfuncties zoals ondersteunende horeca, tri-

bunes en parkeergelegenheid toe. Deze functies vormen puur een ondersteunende func-

tie aan het combibad en het is derhalve niet noodzakelijk om deze als zelfstandige func-

ties in de toetsing mee te nemen.

De actuele regionale behoefte naar een combibad voor zowel (top)sport als recreatief

gebruik dient aangetoond te worden.

2.2 Beleidskader

Van het voorliggend ontwikkelingsplan moet worden beoordeeld of er wordt gehandeld

naar gelang de regionale behoefte. Een inventarisatie van de relevante beleidskaders is

hier een eerste aanzet toe.

2.2.1 Sportnota gemeente Leiden- Verleiden tot bewegen 20-12-2012

Op 20 december 2012 heeft de gemeenteraad in Leiden de ‘Sportnota Verleiden tot

bewegen’ vastgesteld. De belangrijkste doelstelling is dat meer Leidenaren gaan sporten

en bewegen. Om dit doel te bereiken, heeft de gemeente 3 ambities geformuleerd:

1. Leiden zorgt voor voldoende en kwalitatief goede sportvoorzieningen;

2. Leiden ondersteunt haar verenigingen zodat ze sterk zijn en naast hun sportieve

functie ook een maatschappelijke functie vervullen;

3. Leiden stimuleert dat inwoners meer sporten en bewegen, met speciale aan-

dacht voor de stimulerende werking van topsport.

Voor het waarmaken van deze ambities zet de gemeente Leiden in op het verbeteren

van de sportaccommodaties in de gemeente. De sportaccommodaties binnen de ge-

meente Leiden verkeren over het algemeen in redelijke staat, maar zijn wel verouderd.

Met betrekking tot de zwemaccommodaties heeft de gemeente vastgesteld dat de aan-

wezige zwembaden niet meer voldoen aan de eisen van tegenwoordig en daarom is een

investering in modernisatie, renovatie en vervanging noodzakelijk.

In eerste instantie werd vanwege de verouderde staat overwogen om zwembad De Vliet

te sluiten. Na de vaststelling van de Sportnota heeft de gemeente Leiden echter veel

inspraakreacties ontvangen waarin werd gepleit voor handhaving van De Vliet. Hierdoor

wordt in voorliggend onderzoek nagegaan of zwembad De Vliet middels toevoeging van


CroonenBuro5

5

een overdekt wedstrijdbassin gehandhaafd kan blijven. Hierbij wordt door de gemeente

een combinatie van topsport en breedtesport nagestreefd, omdat het stimuleren van

topsport een positief effect heeft op de breedtesport.

2.2.2 Beleid TOPzwemmen Nederland 2014-2016 KNZB

De KNZB heeft in haar topsportbeleid een duidelijke hiërarchie gecreëerd tussen de ver-

schillende sportfaciliteiten in Nederland.

Figuur 2: Infrastructuur Topsport KNZB

In deze structuur heeft de KNZB de zwemsportaccommodaties in Amsterdam, Eindhoven

en Heerenveen drie nationale trainingscentra aangewezen voor de nationale senioren

selectie. In het verlengde hiervan zijn door de KNZB diverse regionale talentencentra

aangewezen voor de ontwikkeling van talenten in de verschillende topsportdisciplines

binnen de zwemsport. Hierin is Leiden door de KNZB aangewezen als Waterpolo Oplei-

ding Centrum (WOC) voor de regio West. WOC Regio West organiseert een programma

met het doel de sporters van alle verenigingen in de Regio op een hoger niveau van het

waterpolo in het algemeen te brengen. Dit geldt voor alle enthousiaste, getalenteerde

sporters van alle verenigingen uit de regio, waarbij de sporters naast de trainingen bij de

clubs extra opleiding en talentontwikkeling krijgen in het regionale trainingscentrum

(RTC) in Leiden.

Na afstemming met de KNZB heeft de gemeente Leiden besloten om de voorliggende

ontwikkeling van Combibad De Vliet te realiseren in het kader van de volgende top-

sportambities:


CroonenBuro5

6

Topsportambitie voor waterpolo

Het nieuwe zwembad voldoet met een afmeting van 35x25,4 meter aan de aange-

scherpte eisen voor waterpolo, ook voor (inter)nationale competitie- en bekerwedstrij-

den. Gezien het feit dat er door de KNZB geen A-accommodatie aangewezen is voor wa-

terpolo en gezien de grote toeschouwerscapaciteit van het Pieter van den Hoogenband

Zwemstadion (>3.000 zitplaatsen) in Eindhoven, is het - mede gelet op het beschikbare

budget - voor Leiden realistisch te kiezen voor een B-accommodatie. Deze moet de vol-

gende wedstrijden kunnen faciliteren:

Wedstrijdniveau nationaal:

Competitie: hoogste klasse (eredivisie) inclusief play-off wedstrijden.

Beker: bekerfinale.

Wedstrijdniveau internationaal:

Interlandwedstrijden heren en dames.

Europese wedstrijden (eerste ronden).

Tribune-capaciteit.

De minimale norm voor een B-accommodatie is 250 zitplaatsen. Om in de toekomst voor

nationale evenementen (finaleronde play-off, bekerfinale) meer kans op toewijzing te

verkrijgen, adviseert de KNZB van een capaciteit van minimaal 500 tot 750 zitplaatsen

uit te gaan. Dit hoeven niet allemaal vaste zitplaatsen te zijn.

Ambitie voor kortebaan zwemmen (25 meter)

Afstemming met de KNZB heeft geresulteerd in de realistische ambitie om een B-accom-

modatie te realiseren voor kortebaan zwemmen. Deze moet de volgende wedstrijden

kunnen faciliteren:

Wedstrijdniveau nationaal: NK.

Tribunecapaciteit: aangezien waterpolo op het hoogste landelijke competitieniveau wordt

beoefend, zijn de hierbij behorende eisen leidend.

Ambities voor de buitenaccommodatie

Renovatie van het 50-meter buitenbad, instructie- en peuterbad is de ambitie met daarbij

het behoud van de recreatieve ligweide. Gestreefd wordt hierbij zoveel mogelijk de huidige

(karakteristieke) bebouwing van het buitenbad te behouden.

De gemeente Leiden kiest met deze ambities bij herontwikkeling van De Vliet voor een

realistische benadering die wel aansluit bij het topsportbeleid van de KNZB.

2.3 Kwantitatieve analyse

Vooropgesteld is het feit dat het in eerste instantie voorgenomen besluit van de ge-

meente Leiden om over te gaan tot het sluiten van zwembad De Vliet op veel weerstand

stuitte onder de inwoners van de stad een belangrijke indicatie dat er vraag is naar deze


CroonenBuro5

7

voorziening op de huidige locatie van De Vliet. ‘De ‘ladder’ vereist echter een meer ge-

detailleerde kwantitatieve analyse van de regionale behoefte voor zwembaden. Deze kan

worden bepaald door landelijke kengetallen uit de ‘Zwemmonitor 2012’ te analyseren

en daarnaast de huidige lokale situatie inzichtelijk te maken.

2.3.1 Zwemmonitor 2012 – Mulier instituut

De Zwemmonitor is onderdeel van het project 'Waterdicht' dat het Mulier Instituut uit-

voert in opdracht van de Vereniging Sport en Gemeenten (VSG). Waterdicht is gestart om

enerzijds de ontwikkeling te volgen in de zwemvaardigheid van kinderen in het primair

onderwijs en anderzijds om de aanbodzijde van de zwembranche in kaart te brengen.

De eerste publicatie van de Zwemmonitor, geeft inzicht in het aantal zwembaden in Ne-

derland, typen zwembaden en kenmerken van bassins van zwembaden. Ook verschaft

het rapport een korte blik op ontwikkelingen rondom de druk op het zwemwater en de

openstelling van zwembaden.

Kenmerken Nederlandse zwembaden

Het totaal aantal bassins in Nederland bedraagt ruim 3.300. Meer dan de helft van

zwembaden (58%) beschikt over twee of meer bassins. 14 procent van de zwembaden

beschikt zelfs over vier of meer bassins. Gemiddeld gezien zijn de meeste bassins te

vinden bij zwembaden in sportparken/sportcomplexen en bij solitaire zwembaden. De

gemiddelde oppervlakte van een bassin is 144 m2. De grootste bassins zijn opnieuw te

vinden bij zwembaden in sportparken/sportcomplexen en bij solitaire zwembaden, die

veelal behoren tot de openbare zwembaden. Verder blijkt dat de grootste bassins te vin-

den zijn in de combizwembaden, gevolgd door de openluchtzwembaden. Een bassin kan

meer dan één functie hebben. De meeste bassins (84%) worden gebruikt voor recreatief

zwemmen, gevolgd door instructiezwemmen (38%). Slechts ca. 13% van de bassins in

Nederland is geschikt om als wedstrijdbad in de verschillende disciplines te gebruiken.

Het totaal aantal zwembaden in Nederland is in de afgelopen 15 jaar licht gedaald. Op

dit moment is voor ongeveer elke 11.000 inwoners één zwembad aanwezig. In Zuid-

Holland is dit aantal aanzienlijk lager, namelijk 1 zwembad per 19.000 inwoners.

De gemeente Leiden telt ca. 122.000 inwoners. Dit zou betekenen dat er gezien het

provinciaal gemiddelde in Leiden ongeveer ruimte bestaat voor 6 zwembaden.

Een ander kerncijfer is dat er landelijk ca. 3,7 zwembaden per 100 km2 aanwezig zijn.

De zwembaden liggen echter niet gelijkmatig over Nederland verspreid. Dit hangt nauw

samen met de bevolkingsdichtheid per provincie. Gemeten naar oppervlakte kennen

Limburg, Zuid-Holland en Noord-Brabant relatief het meeste aantal zwembaden.

Voor Zuid-Holland geldt dat er ca 5,6 zwembaden per 100 km2 zijn. De gemeente Leiden

zou op basis van haar oppervlakte van ca 22 km2 (excl. water) ruimte moeten kunnen

bieden aan ongeveer 1,5 zwembaden.

Uit cijfers van het CBS blijkt dat Leiden na Den Haag de dichtstbevolkte gemeente van

Nederland is, dus is het wat dat betreft verantwoord om van een behoefte aan 2 à 3

zwembaden uit de gaan.


CroonenBuro5

8

De verwachting is dat het tweede combibad tevens een regionale markt zal gaan bedie-

nen op basis van deze cijfers. Gezien de huidige bezoekersaantallen van de zwembaden

lijkt dit ook aannemelijk.

2.3.2 Regionaal aanbod

De mogelijkheden voor ontwikkeling van voorliggend plan zijn afhankelijk van de huidige

situatie. Leiden beschikt volgens de nota op dit moment over drie zwembaden. Te weten:

Zijl

Betreft een 25 meter wedstrijdbinnenbad met een buitenbad, beiden uit 1976. In 2003

is een recreatiebad en een tweede 25 meter wedstrijdbad bijgebouwd. Het bad is vrijwel

het gehele jaar met uitzondering van 6 weken in de zomer elke dag open. Het buitenbad

is vier maanden van de zomer geopend. Het buitenbad trekt echter relatief weinig be-

zoekers.

De Vliet

De Vliet is een openluchtbad uit 1964 met een wedstrijdbad van 50 meter, een recrea-

tiebad en een baby/peuterbad. De bezoekersaantallen van De Vliet zijn seizoensafhan-

kelijk, waardoor de omvang hiervan schommelt. Het huidige streefgetal van het zwem-

bad is 65.000 bezoekers per jaar. Dit streven wordt wisselend gehaald, maar over het

algemeen maakt De Vliet een stabiele indruk.

De Vlietzone is aangeduid in de structuurvisie als toekomstig ontwikkelingsgebied. Hier

heeft de gemeenteraad wel aangegeven dat de sportfaciliteiten behouden moeten blij-

ven. Vanuit de ruimtelijke ontwikkeling is transformatie van De Vlietrandzone in de toe-

komst gewenst. Voor De Vliet is bepaald dat voldaan kan worden met een renovatie.

Vijf Meibad

Het Vijf Meibad bestaat uit een zwembad met een lengte van 25 meter met een beweeg-

bare bodem en een klein instructiebad van 5 bij 15 m2. Het bad is 30 jaar oud en zal bij

realisatie van voorliggend plan gesloopt worden. Renovatie was voor dit bad niet aan de

orde. Het bad heeft beperkte gebruiksmogelijkheden en staat herontwikkeling van het

omliggende gebied in de weg.

Het Vijf Meibad voorziet het zuidelijke deel van de stad in de behoefte en is goed bezet

met activiteiten, zowel overdag als ’s avonds door verschillende type verenigingen. Bij

realisatie van een Combibad op de locatie van De Vliet zal dus een verplaatsing van deze

activiteiten plaatsvinden. Het betreft hier een verplaatsing die de reistijd met maximaal

5 minuten kan vergroten. Naar verwachting zullen de bestaande activiteiten dan ook

naar het nieuwe bad mee verplaatsen.

In onderstaand overzicht is de door de gemeente Leiden uiteengezet welke ontwikkelin-

gen er plaats vinden bij de overige zwembaden in de regio.


CroonenBuro5

9

(Ontwikkelingen) zwembaden in de regio

Oegstgeest: Renovatie van zwembad poelmeer. Aanbesteding is gestart.

Katwijk: realisatie vervangende nieuwbouw Aquamar. Het 50-meter binnenbad

wordt vervangen door een 35x25,4 wedstrijdbad, aangevuld met een multifunc-

tioneel bad (25x12,5) en recreatiebad (375 m2 + 100m2 peuter/kleuterbad)

Het buitenbad wordt gesloopt en hiervoor komt in de plaats een waterspeel-

plaats. Oplevering is naar verwachting 2019.

Leiderdorp: Subtropisch zwembad De Does (geen ontwikkelingen)

Voorschoten: Binnenbad Het Wedde (geen ontwikkelingen)

Zoeterwoude: Buitenbad Haasbroek (geen ontwikkelingen)

Dit overzicht leert dat het buitenbad in Katwijk een andere functie krijgt, waardoor de

marktruimte voor het buitenbad van De Vliet toeneemt. Katwijk valt net als Leiden bin-

nen het WOC Regio West, waardoor beide gemeentes faciliteiten moeten realiseren die

geschikt zijn voor de ontwikkeling van topsporters. Binnen de regio worden vraagstukken

omtrent recreatievoorzieningen vooral lokaal bekeken en is er geen regionaal overleg.

2.3.3 Analyse kwantitatieve vraag

De regionale behoefte van voorliggend plan richt zich zowel op de recreatieve functie,

als op de breedtesport- en topsportfunctie in de verschillende verenigingen.

Het totaal aantal zwembezoeken in Leiden schommelt per jaar, wat vermoedelijk voor-

namelijk het gevolg is van weersomstandigheden. Over het algemeen heeft het gehele

aanbod een vrij stabiel bezoekersniveau.

Vergeleken met de meest actuele landelijke bezoekersaantallen (CBS statline 2012)

scoren de Leidse baden wisselend omtrent de hoeveelheid bezoekers.

Zwembad Zijl kent goede bezoekerscijfers met 240.465 bezoekers in 2012 te-

gen ca. 200.000 landelijk. In 2015 is het aantal bezoekers wel iets gedaald.

Het Vijf Meibad scoort gemiddeld met 118.000 bezoekers in 2015 tegen ca.

116.000 landelijk. Niet duidelijk is of het dalende bezoekersaantal een lande-

lijke trend volgt of een dalende populariteit van het Vijf Meibad aangeeft.

Zwembad De Vliet scoort goed voor een buitenzwembad. Het aantal bezoekers

was hier in 2012 zelfs 62.000 tegenover 33.000 landelijk. Richting 2015 is het

aantal bezoekers nog verder gestegen.


CroonenBuro5

10

Wat betreft het totaal aantal bezoekers van zwembaden bestaat er in Leiden in totaal

een bovengemiddelde vraag. Gezien de ligging van beide zwembaden en de verdeling

van de bezoekers kan worden gesteld dat zwembad de Zijl Noord-Leiden bedient en het

Vijf Meibad en De Vliet gezamenlijk het zuidelijke deel van de stad. Dit is ook terug te

zien in de verdeling van de bezoekersaantallen. De Zijl ontvangt jaarlijks tussen de 55%

en 60% van de zwembadbezoekers in Leiden, het Vijf Meibad en De Vliet ontvangen

gezamenlijk jaarlijks tussen de 40% en 45% van de bezoekers.

Figuur 3: Ligging Leidse Zwembaden

Recreatief

Een zwembadbezoek kan meerdere doelen hebben. In het kader van de ruimtelijke on-

derbouwing van voorliggend plan wordt allereerst de recreatiebehoefte nader toegelicht.

De meest recente gegevens die hierover beschikbaar zijn, hebben betrekking op 2012.

In dat jaar betrof het aantal recreatieve zwembadbezoekers 221.158. Hiervan was 58%

van de bezoeken aan De Zijl, 15% in het Vijf Meibad en 27% in de Vliet, wat wederom

duidt op de noord-zuid verdeling van het bedienen van de regionale vraag, zoals eerder

beschreven is. Hierbij moet opgemerkt worden dat De Vliet als buitenbad niet het gehele

jaar in gebruik is.

Bezoekers 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Zwembaden

de Zijl 231.826 232.500 240.465 240.759 240.759 221.644

Vijf Meibad 118.431 112.684 118.000 106.398 102.977 108.934

De Vliet 74.734 55.251 62.000 70.834 70.061 70.392

Totaal Leiden 424.991 400.435 420.465 417.991 413.797 400.970

De Zijl

De

Vliet

Vijf Mei

bad


CroonenBuro5

11

Zwemsport faciliteiten

Voorliggend plan onderscheidt de regionale vraag binnen de zwemsport in breedtesport

en topsport.

Breedtesport

Leiden kent drie zwemverenigingen die actief zijn in de zin van breedtesport. Ten eerste

is dat ’De Zijl Zwemsport’, die gebruikt maakt van zwembad De Zijl. Daarnaast is er LZ

1886, die op dit moment gebruik maakt van het Vijf Meibad. De derde vereniging is de

studentenvereniging Aquamania. Alle verenigingen bieden ruimte voor zowel het wed-

strijdzwemmen als waterpolo.

Het totaal aantal bezoeken met betrekking tot zwemverenigingen in Leiden bedroeg in

2012 (meest recente gegevens) 131.970. Hiervan waren er 67.970 in De Zijl, 62.000

in het Vijf Meibad en 2.000 in De Vliet. De Vliet en het Vijf Meibad vertonen een relatief

stabiele ontwikkeling, voor De Zijl loopt het aantal bezoeken met betrekking tot de breed-

tesport terug.

Topsport

Uit het kaderbesluit Combibad De Vliet is gebleken dat het bedienen van de regionale

vraag wat betreft topsport het meest kansrijk is wanneer deze is gericht op waterpolo.

De vereniging ZVL speelt in de Eredivisie, het hoogste niveau in Nederland. ZVL is een

combinatie van de Leidsche waterpoloverenigingen De Zijl Zwemsport en LZ1886, wat

duidt dat in topsportverband de Leidse krachten gebundeld worden. Dit heeft zijn vruch-

ten afgeworpen, gezien het feit dat ZVL in 2014 Nederlands kampioen is geworden.

Topsport vereist een aanbod van voorzieningen die passen bij het niveau dat wordt na-

gestreefd. De norm voor het klaarstomen van een talent tot topsporter ligt volgens de

KNZB op 10.000 uur in een periode van 10 jaar. Dit vraagt een aanbod aan trainingsba-

den dat het voldoen aan deze eis mogelijk maakt. Op dit moment herbergt Leiden 3

trainingsbaden waarvan er 2 geschikt zijn voor wedstrijden volgens de norm van de

KNZB. Voorliggend plan leidt er toe dat één wedstrijdbassin wordt toegevoegd dat daar-

naast dienst kan doen voor 2 trainingsvelden. Hiermee wordt de mogelijkheid om aan

de norm van de KNZB te voldoen vergroot.

2.3.4 Analyse kwalitatieve vraag

In de sportnota van de gemeente Leiden is reeds vastgesteld dat Leiden in principe over

genoeg m2 zwemwater beschikt, maar dat het aantal recreatieve zwembezoeken achter-

blijft bij de landelijk gemiddelde. Volgens het Nationaal Platform Zwembaden stelt de

consument bovendien steeds hogere eisen aan de service en voorzieningen in zwemba-

den. Dit duidt erop dat de regionale vraag in Leiden vooral gericht is op het toevoegen

van kwaliteit in het aanbod zwemfaciliteiten.

In de sportnota 2012 heeft de gemeente vastgesteld dat de huidige zwemaccommoda-

ties niet meer voldoen aan de eisen die worden gesteld. Dit geldt voor zowel de

(top)sportfaciliteiten als het recreatieve gedeelte. Door middel van realisatie van het


CroonenBuro5

12

combibad De Vliet kan hierin een inhaalslag worden gemaakt. De Vliet trekt in de huidige

situatie voor een buitenbad al veel bezoekers vergeleken met het landelijk gemiddelde,

wat er op duidt dat er ook wat betreft het recreatieve buitenbad voldoende regionale

vraag bestaat.

Ook met het oog op de toekomst zijn zwemsportfaciliteiten van waarde voor de bevol-

kingsgezondheid binnen de gemeente Leiden. De bevolking in Nederland vergrijst en

hierop vormt Leiden geen uitzondering. Het CBS verwacht voor de gemeente Leiden dat

in de periode 2014-2040 het aantal 65+’ers aanzienlijk groeit. Volgens deze prognose

groeit deze bevolkingsgroep van 16.900 tot 28.400, een toename van ca. 11.500.

Ongeveer de helft van de 65+’ers sport nog actief. Zwemmen is naast wandelen en trim-

men binnen deze doelgroep een belangrijke tak van sport. Voor Leiden geldt blijkens de

Sportnota 2012 dat ouderen minder bewegen en sporten dan hun leeftijdsgenoten in de

rest van Nederland. Ouderen zijn een specifieke doelgroep voor sportstimulering, omdat

sporten de gezondheid bevordert, de maatschappelijke participatie vergroot en sociaal

isolement vermindert. Het draagt er aan bij dat ouderen langer zelfstandig kunnen func-

tioneren. Een kwalitatief goed aanbod zal daarom nieuwe mogelijkheden bieden voor

het bereiken en stimuleren van deze doelgroep.

Conclusie

Hoewel de dichtheid van de zwembaden in Leiden hoger lijkt dan overig Zuid-Holland

kan op basis van de landelijke kerncijfers gezegd worden dat er in Leiden nog geen

sprake is van overaanbod. Dit komt met name door de bevolkingsdichtheid van de ge-

meente. De totale bezoekersaantallen blijven voor alle zwembaden gelijk, wat duidt op

een stabiele regionale vraag. Daarnaast is ook een verdeling waarneembaar waarbij De

Zijl de markt bedient in het noorden van Leiden en De Vliet en het Vijf Meibad gezamen-

lijk het zuiden van de stad. De geplande ontwikkeling betreft een verplaatsing en be-

perkte uitbreiding van het Vijf Meibad op de locatie van buitenbad De Vliet. Er vindt

slechts beperkte vergroting van het aanbod plaats. De bestaande structuur blijft in

stand.

De verplaatsing en kwaliteitsverbetering van het Vijf Meibad in combinatie met een op-

waardering van de locatie van het zwembad De Vliet brengt een aanzienlijke kwaliteits-

verbetering van het aanbod met zich. Deze verbetering is noodzakelijk om aan de eisen

van de recreatieve bezoeker te kunnen voldoen, de breedtesport van voldoende facilitei-

ten te voorzien en de topsportambities van de gemeente waar te maken. Daarnaast biedt

de achterblijvende locatie van het Vijf Meibad mogelijkheden om via de vrijkomende lo-

catie een bijdrage te leveren aan de kwaliteit van het omliggende gebied.


CroonenBuro5

13

3 Bouwen binnen bestaand stedelijk ge-

bied (trede 2)

3.1 Inleiding

Trede 2 motiveert of de beoogde ontwikkeling plaats kan vinden binnen het bestaand

stedelijk gebied.

De ruimtevraag moet bij voorkeur worden opgevangen in het bestaand stedelijk gebied.

Dit kan door op lege plekken de ruimte ‘in te vullen’, een andere bestemming te geven

aan een gebied, door herstructurering van bestaande terreinen of door transformatie

van bestaande gebouwen of gebieden. Tot dit doel dient geïnventariseerd te worden wat

de potentiële ontwikkelingslocaties zijn en dient een inschatting gemaakt te worden van

de (financiële) haalbaarheid daarvan. In het geval dat de voorliggende vraag volledig

worden opgevangen binnen het stedelijk gebied, door lege ruimtes te benutten of, an-

dersom, ruimte vrij te maken, is de ladder succesvol doorlopen en is de motivering klaar.

3.2 Toetsing trede 2

Voorliggend plan betreft een herontwikkeling van het bestaande buitenbad De Vliet c.q.

verplaatsing/sloop van het Vijf Meibad. In het vigerend bestemmingsplan ‘Delftse Jaag-

pad’, vastgesteld op 22 januari 2013, wordt het plangebied aangeduid als bestaand ste-

delijk gebied. Dit geldt voor zowel de functiekaart als de kwaliteitskaart van het bestem-

mingsplan. De functiekaart geeft de gewenste ruimtelijke functies weer die in de struc-

tuurvisie zijn geordend, begrensd en vastgelegd als ruimtelijk beleid tot 2020. Op de

kwaliteitskaart staan daarnaast (globaal) zowel de bestaande als gewenste kwaliteiten

benoemd op regionale schaal.

Figuur 3: Feitelijke situatie plangebied


CroonenBuro5

14

De feitelijke situatie van het plangebied laat ook duidelijk een ligging binnen verstedelijkt

gebied zien.

De vrijvallende locatie van het Vijf Meibad leent zich goed voor transformatie naar woon-

gebied. Het bad staat nu als het ware verdere ontwikkelingen in de weg. Het gehele plan

wordt dus gerealiseerd binnen bestaand stedelijk gebied door intensivering van een be-

staande locatie en transformatie van de achterblijvende locatie. Dit project draagt daar-

mee juist bij aan een duurzame verstedelijking van de stad Leiden en voldoet daarmee

aan trede 2 van de ladder.


CroonenBuro5

15

4 Bouwen buiten bestaand stedelijk ge-

bied (trede 3)

Omdat herstructurering of transformatie van bestaand stedelijk gebied tot de mogelijk-

heden behoort om aan de regionale vraag te voldoen, is trede 3 niet aan de orde.


CroonenBuro5

16


CroonenBuro5

17

5 Conclusie

De gemeente van Leiden is voornemens doormiddel van herontwikkeling op de locatie

van buitenzwembad De Vliet een combibad te realiseren en als gevolg hiervan het Vijf

Meibad op te heffen. Om te beoordelen of er bij deze ontwikkeling sprake is van een

duurzame verstedelijking en daarmee een goede ruimtelijke ordening, is de ‘Ladder voor

Duurzame Verstedelijking’ doorlopen. Uit de beoordeling blijkt dat er sprake is van een

regionale behoefte aan de geplande zwemvoorziening.

Het totaal aantal (recreatieve) zwembezoeken in Leiden is stabiel en de verdeling van de

bezoekers over de verschillende zwembaden is constant. Bovendien tonen de kwantita-

tieve bezoekersaantallen een marktscheiding binnen Leiden aan. De Zijl voorziet de be-

hoefte van het noordelijke deel van de stad en het Vijf Meibad en De Vliet bedienen de

markt in het zuiden van Leiden. Voorliggend plan betreft een verplaatsing en kwaliteits-

verbetering van het Vijf Meibad naar het perceel van zwembad De Vliet. Realisatie van

het combibad heeft naar verwachting een beperkte invloed op de bestaande structuur.

Mogelijk zullen er ook bezoekers van zwembad De Zijl naar het combibad trekken, echter

heeft zwembad De Zijl voldoende bezoekersaantallen om deze verandering op te van-

gen.

De verplaatsing en kwaliteitsverbetering van het Vijf Meibad in combinatie met een op-

waardering van de locatie van het zwembad De Vliet brengt bovendien een broodnodige

kwaliteitsverbetering van het bestaande aanbod met zich. Dit geldt voor de recreatieve

behoefte, de breedtesport en de topsportambities van de gemeente Leiden. Daarnaast

biedt de achterblijvende locatie van het Vijf Meibad mogelijkheden om via de vrijko-

mende locatie een bijdrage te leveren aan de kwaliteit van het omliggende gebied.

De gehele ontwikkeling vindt plaats binnen het bestaande stedelijke gebied waarmee is

aangetoond dat wordt voldaan aan de uitgangspunten van een Duurzame Verstedelij-

king.

Toetsing Ladder voor duurzame verstedelijking’

Documents

Transcript of Toetsing Ladder voor duurzame verstedelijking’