Toen ik hem een half jaar geleden

tegenkwam, had hij het leven van

bon vivant afgezworen.

“Ik doe nu veel aan sport,” zei hij,

“om m’n spieren te ontwikkelen. En

ik ben op dieet – heel streng. Ik

probeer ook te stoppen met roken;

da’s evident. En alcohol hoef ik niet

meer; dat vertroebelt de geest. Ik

doe nu aan yoga en ik drink

kruidenmengsels.

Als ik helemaal fit ben, dan zoek ik

me een lief. En dan wil ik kinderen.

En misschien een eigen zaak.”

Vandaag las ik z’n overlijdensbericht

in de krant. Een verkeersongeval, zei

z’n familie, en dat hij de laatste tijd

uitsluitend met z’n gezondheid was

bezig geweest.

Iesja

Bij de cover:

Rood op wit getekend, gezondheid

“Een mens moet bidden voor

een gezonde geest

in een gezond lichaam”,

verklaarde de Romein Juvenalis.

“Wees goed voor je lichaam,

zodat de ziel er graag gaat wonen”,

zei Teresa van Avila,

karmelietes, mystica en heilige.

Khalil Gibran schreef:

“Ik werd opnieuw geboren

toen mijn ziel en mijn lichaam

elkaar lief kregen

en een huwelijk aangingen.”

De Indianen zien het zo:

"Je lichaam bergt alle her-inneringen,

is de plek der plekken

waar stof stof omarmt:

energie, geest, bewustzijn.

Het heelal huist in je lichaam.

Je lichaam is een tempel."

“Weet u niet dat uw lichaam

een tempel is van de heilige Geest,

die in u woont en

die u ontvangen hebt van God,

en weet u niet dat u niet van uzelf bent?”

Aldus Paulus in de eerste Korintiërsbrief.

Op de webstek van moslima Yamina Amfra

staat te lezen: "Natuurlijke gezondheid is

de tendens om in elke situatie

en in elk mens die je ontmoet,

het goede te zoeken.

Het maakt je gelukkig

omdat je je zo ‘schoon en licht’,

zo vol energie voelt."

Beeldrijke ‘wijsheden’

die tot nadenken stemmen.

Al eeuwen zijn mensen

van alle culturen gefascineerd

door hun welzijn en welbevinden,

door de eenheid, de balans

en de harmonie

tussen lichaam en geest / ziel.

Onze tijd focust daarbij extra

op de link tussen gezondheid

en spiritualiteit.

Gezondheid scoort hoog

in de hitparade van de dingen

waarmee mensen bezig zijn.

Ook bij jou?

Een onderwijsEen onderwijs --

nieuwjaarswensnieuwjaarswens

Wat ik je wens:Wat ik je wens:

vormingvorming

van de hele mensvan de hele mens

gezond verstandgezond verstand

een vrolijk harteen vrolijk hart

handen uit de mouwenhanden uit de mouwen

voeten op de grondvoeten op de grond

alles met matealles met mate

verbondenverbonden

met hemel en aardemet hemel en aarde

wederkerige liefdewederkerige liefde

zonder voorwaardezonder voorwaarde

de hemel op aardede hemel op aarde

Een gezond en Een gezond en

gelukkig nieuwjaar!gelukkig nieuwjaar!

Gezondheid staat meestal heel hoog in het Gezondheid staat meestal heel hoog in het

wensenlijstje, wanneer we elkaar een gelukkig wensenlijstje, wanneer we elkaar een gelukkig

nieuwjaar toewensen. Gezondheid en geluk zijn geen nieuwjaar toewensen. Gezondheid en geluk zijn geen

synoniemen, maar we voelen intuïtief aan dat ze wel synoniemen, maar we voelen intuïtief aan dat ze wel

aardig wat met elkaar te maken hebben. Wat aardig wat met elkaar te maken hebben. Wat

bedoelen we precies wanneer we bij het begin van bedoelen we precies wanneer we bij het begin van

een nieuw jaar een nieuw jaar Proost! Proost! zeggen? zeggen? Foto: Mia Verbanck

v.u. Andreas Janssens,

Katholiek Onderwijs Vlaanderen,

Guimardstraat 1,

1040 Brussel

Jaargang 31

nummer 5

januari 2016

Proviand voor onderweg

Een verademing voor onderwijsmensen

Maandelijkse inspiratiebron

in de rubriek Leeftocht van pastoraal.katholiekonderwijs.vlaanderen

Impressies zijn welkom op

identiteit_kwaliteit@katholiekonderwijs.vlaanderen

Als de redactie van Leeftocht zich in een thema verdiept, stelt ze zich de volgende vragen:

wat betekent het voor mezelf? wat betekent het voor het onderwijs? wat leren de leerlingen mij erover? wat heeft het met de (hedendaagse) cultuur te maken? hoe inspireren het christelijk geloof en christenen mij daaromtrent? wat heeft de Bijbel erover te zeggen?

Met die vragen als leidraad kan elke lezer desgewenst zijn eigen variant van Leeftocht in elkaar puzzelen.

Een greep uit de oefening van enkele Leeftochtlezers

Ik heb niet alles in eigen handen. Ik bid voor en hoop op

een goede gezondheid.

Ik mag gelukkig wonen in een land waar de

gezondheidszorg heel goed is.

Niet alleen voor mezelf maar ook voor de mensen

rondom mij is het belangrijk dat ik gezond ben.

Nadenken over gezondheid kleurt mijn houding t.a.v.

‘inclusief onderwijs’.

De aanwezigheid van sommige kinderen op school

herinnert mij dagelijks eraan dat gezondheid geen

evidentie is.

Alles moet snel gaan en dat maakt een mens ziek. Er is

tijd nodig om rust in te lassen.

In de ogen van leerlingen zijn gezondheidstopics iets

voor ouderen. Het is niet hip genoeg om daar in de

puberteit mee bezig te zijn. Uit zichzelf doen ze dat

niet. Voor mij als lerares is het een reden te meer om er

in mijn lessen nadrukkelijk de aandacht op te vestigen.

Liefde staat centraal in

het christelijk geloof. Dat

heeft ook betrekking op jezelf. Als je jezelf niet graag

ziet, kun je ook de anderen niet graag zien. Pas

wanneer je jezelf goed voelt, kun je je aandacht voluit

aan een ander schenken.

Een gezond lichaam is de springplank om je optimaal in

te zetten voor je naaste.

Wat brengt armoede op het vlak van gezondheid

teweeg?

We hebben ons lichaam gekregen als drager van ons

leven. Door het goed te verzorgen, drukken we

daarvoor onze dankbaarheid uit. Dat zijn we aan onze

Schepper verschuldigd.

Matig leven is een passend antwoord op onze

overvloedige consumptiemaatschappij.

(Dank aan Ingrid Audooren, Lesley

Heylens en Christine Verbustel)

Bij welk richtsnoer voor

gezond leven kom jij dan

deze maand uit, beste

lezer?

Laat je je bevindingen aan

de redactie weten? Via de

website geeft zij die

inspiratie door aan velen.

jaargang 31

nummer 5

januari 2016

G e e f m i j , H e e r , e e n g oe d e s p i j s v e r t e r i n g G e e f m i j , H e e r , e e n g oe d e s p i j s v e r t e r i n g e n o ok i e t s om t e v e r t e r e n .e n o ok i e t s om t e v e r t e r e n .

G e e f m i j e e n g e z on d l i c h a a mG e e f m i j e e n g e z on d l i c h a a m e n h e t n oo d z a k e l i j k e g oe d e h u m e u r e n h e t n oo d z a k e l i j k e g oe d e h u m e u r o m d a t z o t e h ou d e n .o m d a t z o t e h ou d e n .

G e e f m i j e e n e e n v ou d i g e g e e s t G e e f m i j e e n e e n v ou d i g e g e e s t d i e a l w a t g oe d i s k oe s t e r td i e a l w a t g oe d i s k oe s t e r t e n n i e t s n e l b a n g w o r d t e n n i e t s n e l b a n g w o r d t b i j h e t z i e n v a n h e t k w a a d ,b i j h e t z i e n v a n h e t k w a a d , m a a r m a n i e r e n v i n d t o m a l l e s m a a r m a n i e r e n v i n d t o m a l l e s w e e r o p z i j n p l a a t s t e z e t t e n .w e e r o p z i j n p l a a t s t e z e t t e n .

G e e f m i j e e n z i e l d i e g e e n v e r v e l i n g , G e e f m i j e e n z i e l d i e g e e n v e r v e l i n g , g e m o p p e r , g e z u c h t e n g e k l a a g k e n tg e m o p p e r , g e z u c h t e n g e k l a a g k e n t e n o ok g e e n b u i t e n s p or i g e s p a n n i n g e n o ok g e e n b u i t e n s p or i g e s p a n n i n g i n g e v ol g e d i e s p e l b r e k e r m e t d e n a a m ‘ i k ’ .i n g e v ol g e d i e s p e l b r e k e r m e t d e n a a m ‘ i k ’ .

G e e f m i j , H e e r , z i n v o or h u m or .G e e f m i j , H e e r , z i n v o or h u m or .

G u n m i j d e g e n a d e G u n m i j d e g e n a d e o m t e g e n e e n g r a p t e k u n n e n , o m t e g e n e e n g r a p t e k u n n e n , o m i n h e t l e v e n w a t b l i j d s c h a p t e on t d e k k e no m i n h e t l e v e n w a t b l i j d s c h a p t e on t d e k k e n e n d i e m e t a n d e r e n t e k u n n e n d e l e n .e n d i e m e t a n d e r e n t e k u n n e n d e l e n .

T h o m a s M or eT h o m a s M or e

( 1 4 7 8( 1 4 7 8 -- 1 5 35 )1 5 35 ) E i g e n v e r t a l i n gE i g e n v e r t a l i n g

Gezondheid:

elkaar bloed geven

Ben Sira, auteur van het Bijbelboek Wijsheid van Jezus Sirach, was zelf leraar. Hij gaf onderricht in wijsheid. Over gezondheid schrijft hij dit:

Beter een arme die gezond en sterk van gestel is dan een rijke die lichamelijk een wrak is. Gezondheid en een goed gestel gaan al het goud te boven. En een sterke geest is beter dan onmetelijke rijkdom. Geen rijkdom is meer waard dan een gezond lichaam. En er is geen blijdschap die de vreugde van het hart te boven gaat. (30,14-16)

De auteur stelt het zeer scherp: een sterk gestel en een sterke geest zijn een onmetelijke rijkdom. Hij voegt er nog een extraatje aan toe: de vreugde van het hart.

Verder in zijn boek vult hij dat nog aan met twee andere elementen voor een gelukkig leven: goed voedsel (30,18-20) en een goede stemming (30,21-25).

Gezondheid van lichaam en geest, een vreugdevol hart, voedzame kost en een goed humeur: dat is zijn recept. Wie met die elementen het dagelijkse leven kruidt, krijgt een Bijbelse stipnotering om in de hitparade van tevreden mensen terecht te komen.

Kan jouw school oefenterrein voor dat veelbelovende programma zijn?

Veerkracht: sleutel voor gezond leven

Veerkracht of resilience is de capaciteit om terug in ‘vorm’ te geraken na een tegenslag. In de magazinereeks ‘Leven – wat er echt toe doet’ rond levensvragen in dialoog met het christelijk geloof verscheen in 2015 de uitgave Veer-kracht. Survival 21ste eeuw? Het magazine verkent vanuit een spirituele invalshoek het fenomeen veerkracht en gaat erover in dialoog met diverse experten en veldwerkers.

“Veerkracht betekent niet dat we alles aankunnen, maar net dat we broosheid en kwetsbaarheid opnieuw een plaats leren geven.” (Dirk De Wachter)

Mentale problemen hebben een fysieke weerslag

en kunnen lichamelijk ziek maken.

Omgekeerd beïnvloedt een lichamelijke ziekte

ook het geestelijk welbevinden.

Sommigen zijn natuurtalenten;

zij slagen er spontaan in

een gezonde balans te vinden en te bewaren

en leven in een omgeving die dat stimuleert.

Voor anderen is het moeilijker

of wordt het moeilijker gemaakt.

In de broosheid van het bestaan

kan een mens ertoe komen,

zelfs bij ziekte, tegenslag of lichamelijk ongemak,

een krachtige spirituele bron aan te boren

en een ‘gezond’ evenwicht te vinden.

Ieder mens is kwetsbaar.

Wie zal durven zeggen:

mij zal het niet overkomen?

Dat inzicht maakt een mens begripvol

voor wie het moeilijker heeft,

nodigt uit om niet aan de kant te gaan staan,

maar om schouder aan schouder, zij aan zij,

een arm aan te bieden

aan wie door de knieën dreigt te gaan

of het noorden kwijtgeraakt.

Zulke mens ontmoeten

op een moeilijke levensweg

maakt een wereld van verschil.

Diep van binnen weet eenieder

dat gezondheid bovenal een geschenk is.

Een gelovige ervaart het als een zegen.

Dat beseffen kan een bron

van grote dankbaarheid zijn.

Lichaam en geest in een liefdevolle omgevingLichaam en geest in een liefdevolle omgeving

Een gezonde geest en een gezond lichaam hangen samen. Dat is geen modern inzicht, zelfs in de oudheid wist men het al. Ook vandaag ondervinden mensen het aan den lijve. Om zich helemaal gezond te weten, is een evenwicht van lichamelijke en geestelijke factoren nodig. Een gulden regel is: alles met mate. Bovendien is gezond zijn ook een relationeel gebeuren.

Onderwijzen in de kunst van het gezonde leven

Dat triumviraat van lichaam, geest en sociale omgeving heeft de school voor ogen wanneer ze vanuit haar eigen project een gezond leven nastreeft. In een visietekst en servicedocument is dat voor het katholiek onderwijs in Vlaanderen uitgewerkt: Een gezondheidsbeleid op een katholieke school.

Voor de Grieken was de belangrijkste taak van de artsen niet ziekten te genezen, maar onderwijs te geven in de kunst van het gezonde leven, zo stelt de bekende benedictijner auteur Anselm Grün in Het kleine boek van het goede leven. Vervult de school die onderwijstaak vandaag? Als je in overeenstemming met je natuur leeft, dan leef je gezond. Tot die menselijke natuur behoort volgens Grün ook dat een mens verder kijkt dan zichzelf, zoekt naar wat hem overstijgt. Ontvankelijkheid voor God is daarom een gezondhouder.

Peter van Gool sj stelt het in Ignis Webmagazine als volgt. “Wat de ziel goed doet, zijn dit soort vitaminen:

ervaringen die verwondering en dankbaarheid wekken;

liefdevolle aandacht;

stilte die vrede brengt;

inspirerende ontmoetingen, niet alleen met mensen, maar ook met natuur, met schoonheid.

Door dit soort voeding groeit ontroering en heimwee naar datgene wat in de traditie het transcendente genoemd wordt. Wel zaken overigens waarvoor de mens van de nieuwe tijd bang is, bang als voor een zwart gat. Maar wie zorgt dat dit soort energie wordt uitgezonden?”