TOC for Education Nederland (TOC = Theory of Constraints) De TOC methodiek voor...
-
Upload
gerda-verlinden -
Category
Documents
-
view
218 -
download
0
Transcript of TOC for Education Nederland (TOC = Theory of Constraints) De TOC methodiek voor...
TOC for Education Nederland(TOC = Theory of Constraints)
De TOC methodiek voor veranderingsprocessen geeft op drie vragen antwoord:
Wat willen we veranderen?
Waarin willen we het veranderen?
Hoe brengen we de verandering tot stand?
Wat is het doel van het onderwijs?
Onze jongeren voorbereiden op hun latere leven in
de maatschappij als productieve en verantwoordelijke
volwassenen .
Dat is de ambitie van leraren
Wat willen we verbeteren in het onderwijs?
Wat moet er veranderen?
Wat zijn de problemen die ons, ondanks alle ontwikkelingen in het onderwijs belemmeren in het
bereiken van dit doel?
Is het misschien zo dat veel leerlingen:
.. niet weten hoe ze hun problemen moeten oplossen?
.. alleen memoriseren in plaats van te begrijpen wat er onderwezen wordt?
.. wat ze leren niet kunnen toepassen op andere situaties?
Is het misschien zo dat veel leerlingen:
.. niet het belang zien van wat ze leren voor hun huidige en latere dagelijkse leven?
.. geen verantwoordelijkheid nemen voor gevolgen van hun daden?
.. moeten voldoen aan allerlei toetsingseisen wat heel veel energie en tijd van hen vraagt?
en dat leerkachten intussen:
… moeten voldoen aan verwachtingen om te voorzien in de leer- en vormingsbehoeften van
alle leerlingen,
…. en tegelijkertijd de vereiste leerstof aan te bieden?
… moeten werken met het “nieuwe leren”, terwijl blijkt dat jongeren nog zelf niet in staat zijn de
verantwoordelijkheid te nemen die daarin van hen verwacht wordt?
Kort samengevat:
Leerkrachten willen graag voorzien in alle leer-en vormingsbehoeften van de leerlingen, maar
Het ontbreekt hen aan de middelen om zowel daarin te voorzien als de vereiste leerstof te behandelen.
Weergegeven in een Conflict Diagram ….
Het dilemma van de leerkrachten ….
Voorzien in leer- en vormingsbehoeften van de leerlingen
Niet voorzien in leer- en vormingsbehoeften
van de leerlingen
De leerlingen geven wat ze nodig hebbenvoor hun ontwikkeling
De vereiste leerstof aan bod laten komen
Hun leerlingen goed voorbe-reiden op hun latere leven
WENSENBEHOEFTEN
Geen wonder dat veel leerkrachtenonder druk staan …..
Aan de ene kant voelen ze dat ze alle leerlingen
moeten bereiken.
Aan de andere kant is het gewoon niet mogelijk,
als ook de vereiste leerstof behandeld moet worden.
Kan deze realiteit wel worden veranderd?
Waarom denken we dat we heel veel tijd en energie
moeten besteden om te voorzien in de behoeften
van alle leerlingen?
Is dat, omdat we sociale vaardigheden en denk-
vaardigheden tegelijk met (academische)
kennis moeten onderwijzen?
Of omdat leerlingen niets willen doen en de
leerkrachten zich dan maar meer moeten
inspannen om de leerlingen te motiveren?
Of is het omdat leerkrachten en leerlingen niet weten HOE ze het moeten aanpakken?
Waarin moet het dan veranderen?
Wat we nodig hebben is een effectieve manier om kinderen te leren zelf actief te denken.
Dat moet zo eenvoudig te leren zijn dat het niet ten koste van de lestijd gaat.
We hebben simpele en praktisch inzetbare middelen nodig,
die aan leer- en vormingsbehoeften van leerlingen tegemoet komen en gemakkelijk te gebruiken zijn
om de lessen effectiever te maken
Hoe is zo’n verandering te realiseren?
Door……
een stel eenvoudige en toch krachtige
denk- en communicatie middelen!
Met deze middelen moeten leerlingen in staat zijn:
- problemen te onderkennen, vast te stellen en
verstandige oplossingen te bedenken,
- effectief informatie te analyseren in de leerstof,
i.p.v. alleen uit het hoofd te leren,
- prestaties op bestaande tests te verhogen.
- gevolgen van activiteiten en ideeën te doordenken.
- op eigen initiatief deze middelen zo toe te passen op hun beslissingen, dat ze op een
verantwoordelijke en productieve manier in de maatschappij staan.
Denk- en communicatiemiddelen die ……….
- eenvoudig te leren en toe te passen zijn.
- woord en beeld gebruiken,
- multisensorisch zijn te maken,
- werken, onafhankelijk van leeftijd, culturele achtergrond of politieke verschillen,
- uitgaan van socratische vraagtechnieken om
leerlingen zich kennis en oplossingsvaardigheden
eigen te laten maken.
De TOC denk- en communicatiemiddelen:
Conflict Diagram
Logisch Diagram met negatieve en positieve tak (als 1, dan 2; als 2 en 2a, dan 3, enz.)
Ambitieus Doel Diagram
+
obstakels tussendoelen acties
Toc denkmodellen om de verandering te realiseren
Het conflictdiagram
Een denk- en communicatiemiddel om verandering te bewerkstelligen is
het Conflict Diagram Het diagram analyseert verschillen in een conflict en
is gericht op een activiteit of beslissing als oplossing
ervan.
Zo’n conflict kan intern zijn (hinken op 2 gedachten)
of extern (tussen twee of meer personen/partijen).
Het verlegt de aandacht van de wensen naar de behoeften en het gezamenlijk doel
Hoe en waarom verschilt het Conflict Diagram van de huidige praktijk? Een voorbeeld …..
Een onderwijzeres die vertrouwd is met het diagram,
besluit het toe te passen voor een probleem dat ze
heeft met haar dochter Sandra van 4 jaar, die haar
wil helpen het avondeten klaar te maken.
Maar haar moeder heeft haast en wil geen rommel in
de keuken.
Wat is het conflict?
Wat is ieders wens en wat zijn de achterliggende behoeften?
behoefte van Sandra ????
snel en zonder rommel eten
bereiden
moeder wil alleen het eten klaarmaken
Sandra wil moeder daarbij helpen
goede verstand-houding tussen beiden
BEHOEFTEN WENSEN
GEZAMENLIJK DOEL
Moeder denkt dat Sandra het belangrijk vindt om samen met haar wat te doen, maar dochter zegt:
“Ik wil dat pappa mij een grote meid vindt”
pappa trots op mij
snel en zonder rommel eten
bereiden
moeder wil alleen het eten klaarmaken
dochter wil moeder daarbij helpen
goede verstand-houding tussen beiden
BEHOEFTEN WENSEN
GEZAMENLIJK DOEL
Wat zijn de verschillen?
Hoe zal moeder gewoonlijk gereageerd hebben?
Misschien door te zeggen dat ze na het eten wel
wat samen met Sandra wil doen.
Zal dat zijn wat dochterlief belangrijk vindt?
Zou ze zonder het Conflictdiagram ook geweten
hebben wat haar dochter werkelijk nodig had en
een bevredigende oplossing gevonden hebben?
Jongeren houden zich waarschijnlijk beter aan besluiten die ze zelf hebben helpen nemen, omdat deze dan meer tegemoet komen aan
hun behoeften
In dit geval besloot de dochter uit zichzelf dat
ze haar ‘behoefte’ op een andere manier ging
invullen:
Ze ging een mooie tekening maken voor
pappa.
Toepassing Conflict Diagram op leerstof:
Elke zinvolle activiteit/ beslissing/conflict, beschreven in de leerstof kan worden geanalyseerd met het
conflict- diagram, op zo’n manier dat de leerlingen de relevantie zien voor hun eigen dagelijks leven.
Een voorbeeld uit de literatuur:
Oliver Twist in een dilemma hoe te overleven.
Dilemma Oliver Twist, zoals benoemd door leerlingen….
geld zien te krijgen
geen foute dingen doen, een zuiver geweten hebben
geen zakkenroller zijn
gaan zakken rollen
overleven
BEHOEFTEN WENSEN
GEZAMENLIJK DOEL
Oplossingen voor Oliver’s dilemma ….
Door leerlingen te vragen naar de logische relaties,
moesten ze conclusies trekken en zelf andere
oplossingen bedenken, bijv.
Moest Oliver per se zakkenroller worden
om aan geld te komen?
Antwoord:
Oliver dacht waarschijnlijk dat zakkenroller worden
de enige manier was om aan geld te komen, maar ..
hij kon ook ramen schoonmaken, op paarden
passen, kleding wassen, in een winkel werken,
pakjes dragen, ……
Met het Conflict Diagram leren leerlingen ….
- duidelijk hoofdzaken uit de tekst te halen en het verhaal kort te kunnen navertellen vanuit
herkenning en inleving.
- conclusies te trekken uit de tekst en eerder opgedane kennis en/of ervaringen.
Met het Conflict Diagram leren leerlingen (2)….
- een goede en logische manier van redeneren en
analyseren toe te passen om duidelijkheid te krijgen
over een situatie of een probleem.
- problemen vast te stellen en nieuwe oplossingen te
vinden die tegemoet komen aan wederzijdse
behoeften en het gezamenlijke doel.
Het Logisch Diagram van oorzaak en gevolg met een negatieve tak en een positieve tak
“Liever dan me te blijven zeggen wat ik wel of niet moet doen, wil ik dat je me leert hoe ik de
gevolgen van mijn handelingen of ideeën kan overzien”.
Het Logisch Diagram van oorzaak en gevolg met een negatieve tak en een positieve tak …..
De negatieve tak:
Een denk- en communicatiemiddel dat dient om
leerlingen het verband te laten ontdekken tussen hun
gedrag en mogelijke negatieve gevolgen daarvan,
deze te voorzien en te bedenken hoe ze die in voor
hen positieve zin kunnen veranderen door ander
gedrag.
Het Logisch Diagram van oorzaak en gevolg met een negatieve tak en een positieve tak (2)
De positieve tak:
Wordt gemaakt om een plan, een voorstel, een
aanpak te kunnen ‘verkopen’.
Om zichzelf te motiveren door zich bewust te worden
dat positief gericht gedrag ook positieve resultaten tot
gevolg heeft.
De negatieve tak stelt leerlingen in staat om …
- gevolgen van hun activiteiten en ideeën te
doordenken,
- verantwoordelijkheid te nemen om negatief gedrag
onder woorden te brengen en om te zetten in positief
gedrag.
De negatieve tak stelt leerlingen in staat om: (2)
- de verbanden te leggen in leerstof,
- gevolgen te benoemen en toe te passen op hun
eigen situatie.
Als een leerling zelf ontdekt wat de gevolgen zijn
van wat hij zegt of doet, werkt dat beter, dan hem
steeds te vertellen wat hij wel of niet moet doen.
Ambitieus Doel Diagram
Werkwijze:
- als je een doel hebt, kom je onderweg allerlei
drempels, obstakels, e.d. tegen.
- zet die in een logische volgorde; er ontstaat een
soort Probleemboom.
- zet gelijksoortige problemen bij elkaar, cluster ze.
Ambitieus Doel Diagram (2)
- zet alle problemen om in hun tegengestelde; je krijgt
een boom met tussendoelen.
- bedenk activiteiten om al deze tussendoelen
te bereiken.
- als dat lukt is het ambitieuze einddoel bereikt.
Een voorbeeld ……… geluidsoverlast Schiphol(cluster ‘vliegtuigen’ )
obstakels tussendoelen activiteitenaanpassen oudere motoren onrendabel
aanpassing motoren is rendabel
subsidie ombouw oudere motoren; hogere landings-kosten lawaaivliegtuigen
arme maatschappijen met ‘lawaaimakers’
maatschappijen hebben ‘stille’ motoren
vervangen oudere motoren
piloten geven vol gas bij opstijgen
piloten doseren gas bij opstijgen (90%)
aanbieden trainingen;
afstemming met opleidingscentra;
informeren piloten en maatschappijen over mogelijkheden vermindering lawaai
tijdens landen veelvul-
dig gasgeven/remmen
landen in glijvlucht met stationair toerental
daling over lange afstanden
snellere daling over korte afstand
Een voorbeeld ……… geluidsoverlast Schiphol(cluster ‘woningen en planologie’ )
obstakels tussendoelen activiteiten
huizen laten veel lawaai door bestaande woningbouw is nageísoleerd
maatregelen opnemen in groot onderhoudsplan;
Voorzien in subsidies voor maatregelen
nieuwe wijken dicht tegen Schiphol aangebouwd
nieuwbouw heeft boven-
wettelijke geluidsisolatie
leefbaarheid slecht meegewogen door planologen
nieuwbouwwijken zijn buiten vliegroutes gepland
ontwikkelen nieuwe geluidsmodellen; meewegen geluidsaspecten
enz. …..
Ambitieus Doel: Verhogen scores op meerkeuze leestoetsen …
obstakels tussendoelen activiteiten
1. de leestekst is te lang 1. tekst is korter gemaakt
1. verdeel de tekst met potlood in kleinere stukken
2. ik raak in de war en herinner me het vorige stuk niet meer
2. ik weet wat ik heb gelezen
2. zet aantekeningen in de kantlijn; vat elk stuk na lezen kort samen in eigen woorden (in gedachten)
3. alle antwoorden lijken hetzelfde
3. ik zie de verschillen tussen de antwoorden
3. onderstreep de echte verschillen in de antwoorden
Ambitieus Doel Diagram is te gebruiken door leerlingen:
- om obstakels te leren zien,
- om concrete activiteiten te bedenken en uit te voeren en zo de obstakels te
overwinnen.
- om planmatig hun doelen te behalen.
door leerlingen en leerkrachten:
- om gezamenlijke doelen te bereiken en leerstof te doordenken.
door directie en personeel:
- om schooldoelstellingen
te behalen.
door andere organisaties die doelen nastreven.
Ambitieus Doel Diagram is ook te gebruiken
Het grootste verschil met de gangbare praktijk..
leerlingen onthouden en gebruiken de hier beschreven leer- en
communicatiemiddelen.