5/10/2018 Suzanne Toc Middel - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/suzanne-toc-middel 1/4deember 2008

 Veranderingen in de

bewegwijzering van de Nederlandse wegen

Rijkswaersaa is bezig me enkele verandering in

de bewegwijzeringsbrden langs de wegen. Hier

zijn vr de aumbilisen visueel vrdelen De

afgelpen jaren heef de vrmgeving van de brden

al enkele gre veranderingen ndervnden.

Utrecht

UtrechtA 15

Suzanne Lommers

5/10/2018 Suzanne Toc Middel - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/suzanne-toc-middel 2/42  toc deember 2008“De nieuwe pijlen staan op

de Duitse manier, ze wijzenomhoog

De bekende blauwe borden langsde wegen worden vernieuwd.Dit gaat de komende vijftien

  jaar gebeuren tijdens het reguliere on-derhoud. De grootste verandering zijnde pijlen, die wijzen niet langer naarbeneden maar omhoog. Uit een pilot

  van FileProof blijkt dat deze aanpass-ing zal leiden tot een betere doorstroom

een veiliger rijgedrag. Er is een nieuwsymbool voor een knooppunt ontwik-keld. Ook komen aanwijzingen van rec-reatiegelegenheden op aparte borden testaan. Er zal op die nieuwe borden ook gebruikt worden gemaakt van logischereknooppunten. Van een lijnbenadering naar een netwerkbenadering. Dit allessluit beter aan bij de vormgeving van hetEuropese wegennet.De vernieuwingen zijn volgens Rijkswa-terstaat hard nodig. Veel weggebruikershebben moeite met alle informatie dieop hen afkomt als ze in de auto zitten.Gemeenten en bedrijven vragen steeds

  vaker om vermeldingen op de borden,de hoeveelheid informatie neemt dusalleen maar toe. Benzinepompen, pret-parken, hotels, tegenwoordig staat er

erg veel aangegeven. De weggebruikers‘zien door de bomen het bos niet meer’.Teveel informatie op de borden leidt totonveilig rijgedrag. Dorothe Elst rijdt ie-dere dag met de auto naar haar werk enkan dit beamen. ‘Op wegen die ik kenrijd ik op de automatische piloot, maarals ik de weg moet zoeken met behulp

  van de borden mis ik vaak een afslag.’

Het doel van de bewegwijzering is omweggebruikers op een veilige en helderemanier naar hun plaats van bestem-ming te begeleiden. Bovendien blijkt uitonderzoek dat de informatie op de bor-den beter afgestemd kan worden op dedoelgroep. Op dit moment is de infor-matie op de borden niet goed te onder-scheiden op mate van belangrijkheid. Enmet het tegenwoordige vele gebruik vande navigatiesystemen moeten de bordenook aangepast worden.

Draai van de pijlOp de huidige borden van de wegenworden afslagen aangegeven door een‘vallende’ pijl. Deze pijl wijst voor de au-tomobilist niet heel gemakkelijk en du-idelijk de afritten en splitsingen aan. Depijl op de nieuwe borden wijst omhoog.Marion Brijus van Verkeer en Water-staat: ‘De nieuwe pijlen staan eigenlijk op de Duitse manier, ze wijzen omhoog.Zo kunnen de mensen in de auto beterzien hoeveel rijbanen er zijn en zijn deafslagen duidelijker aangegeven. ’ De

nieuwe vormgeving van der dubbelzinnig, automobdirect waar zij aan toe zijwerken de navigatiesystemeen omhoog wijzende pijl,ing van de borden zal hiegaan komen. Er zal ook heid gemaakt worden in aborden, zogenaamde voor

besliswegwijzers. Het abord komt 1200 meter vostaan, hierop staat de naamen het afritsymbool. Het anieuw ontwikkeld en geeft

 van te voren aan dat er eaankomt. Er komt een nibool wat ook al internatiowordt, de verkeerssituatiebegrepen worden door Na 600 meter volgt een vwaarop een pijl met aftakafrit staat en ook de volgenhierop vermeld. Aan het uitrit blijft, zoals in de oubesliswegwijzer staan.

ANWB invloedDe borden die nu veranhebben een redelijke ges

  ANWB verzorgde vanafwegwijzering van de weglanden was dit meestal doverheid, het was uitzondin Nederland door een pganisatie gebeurde. De A

in bewegwijzeringeranderingen

5/10/2018 Suzanne Toc Middel - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/suzanne-toc-middel 3/4deember 2008

  voor een vrij uniforme bewegwijzer-ing, in feite hadden zij een soort mo-nopoliepositie verkregen. Hier kwamrond 2000 een eind aan, de rijksover-heid nam de taak over omdat dit op degrond van Europese wetgeving een taak 

 van hun was en zij dit weer uit moes-ten besteden. Rijkswaterstaat heeft debewegwijzering van rijkswegen op dit

moment aanbesteed aan Tebodin. Te-bodin maakt echter gebruik van eenwelbekende onderaannemer, ANWBBewegwijzering. Ook bij vele andereoverheden heeft ANWB nog steeds debewegwijzering in handen.

Voor de vormgeving en het plaatsen vande borden bestaan regels, de RichtlijnBewegwijzering. Dit is alleen niet eendocument dat bindend is verklaard, deoverheden zijn dus eigenlijk vrij om zichhier wel of niet aan te houden. Op dezemanier zijn veel er veel borden in hetontwerp Redesign gekomen. Redesign

is een ontwerp van de ANWB wat oor-spronkelijk de standaard bewegwijzer-ing zou worden in Nederland maar ditproject is uiteindelijk door Rijkswater-staat afgeblazen. Deze borden kwamenniet geheel overeen met de Richtlijn

 van de overheid. Toch heeft de overheider niet veel aan gedaan toen de ANWBde borden plaatsten. Wellicht uit onbek-endheid met de regels van de Richtlijnof door het vertouwen wat zijn hebben

in de ANWB zelf. Een aantal jaren zijner op de wegen verschillende stijlen in deborden ontstaan, maar Rijkswaterstaatliet het hier niet bij zitten. Sinds 2006zijn zij bezig geweest met het ontwik-kelen van een nieuwe stijl bewegwijz-ering, dit is de stijl die op het momentdoorgevoerd gaat worden door het heleland. De vormgeving van deze stijl bor-

den is dezelfde als de Redesign borden,de verandering zitten voornamelijk in deinformatieverwijzing.

De Redesign vormgevingDe ANWB produceert de borden dielangs de wegen staan niet zelf, wel rege-len zij de productie, plaatsing en beherenzij de borden in opdracht van Rijkswa-terstaat. Zo gaf de ANWB voor de Re-design stijl het ontwerpbureau NPK de-sign de opdracht de vormgeving van dewegwijzers te verzorgen. Zij ontwierpende grafsche indeling van de handwijzer,het kader waarbinnen de tekst staat, de

 vorm en de plaatsing van de pijl, en de vorm en grafsche details van de mast .Gerard Unger heeft voor de Redesignstijl een nieuw lettertype ontworpen.In opdracht van de ANWB mocht hetnieuwe lettertype niet te sterk afwijken

  van het Amerikaanse lettertype dat  voorheen gebruikt werd op de borden.In het verleden hebben grafsch vorm-gevers waaronder Jan de Bons en PaulMijksenaar behoorlijke kritiek gegeven

De typografe van Unger

Gerard Unger heeft de typograe ontworpen die o

de huidige wegwijsborden. Drie keer ‘Amstedam‘,

het Cc, het Ee en het nieuwe alfabet van Unger. D

kleine details te veranderen zou de woordherkenning

woordvorming en leesbaarheid erop vooruit gaan.

Duidelijk is te zien dat de leesbaarheid is verbeterd

er ruimte is bespaard.

5/10/2018 Suzanne Toc Middel - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/suzanne-toc-middel 4/44  toc deember 2008

op de Amerikaanse letters die de ANWBgebruikte voor de borden. Volgens de

 vormgevers was het lettertype ongeschikt

 voor het Nederlands en deugde de spat-iering niet, wat het onleesbaar zou mak-en. De ANWB sloeg deze kritiek in dewind en gaf Gerard Unger de opdrachtzijn letters op het Amerikaanse lettertypete baseren. De ANWB was daarnaast ook nog bezorgd dat de Nederlandse wegwi-

  jzers behoren tot het beeld van Neder-land. Met het sluiten van de grenzen zietde automobilist de wegwijzers als eersteherkenning van Nederland, en dit wildede ANWB graag zo houden.Een eis van de ANWB was dat het let-tertype geautomatiseerd was en op decomputer ontworpen moest worden.Het systeem waarmee de ANWB zijnborden ontwierp bleek niet te matchenmet het systeem wat gebruikt wordt voorhet ontwerp van letters. Met een versie

1. De uigave ‘Aanpassen bew

van he Miniserie van Verkee

nder he prje van A naar

websie e verkrijgen.

2. Zie vr meer infrmaie

nwerppres van Unger ‘N

fabrikaa Indusriele vrmgev

1997

3. op de websie van Rijkswais de flder ‘Nieuwe bewegw

ausnelwegen‘ e dwnlad

vind u meer infrmaie ver d

Referenties

gaat omhoogDe pijl

“We zijn al 500 jaar bezigde leesbaarheid van dedrukletter te verbeteren

De nieuwe brden

zullen p een andere

afsand van de afslag

kmen e saan als de

ude. Di me zrgen

vr meer rus een

een verzihelijkere

verkeerssiuaie.

  van een lettertype die wel op zijn sys-teem aansloot heeft Unger de ANWBletter terugontworpen, hij noemde dit

‘alfabet 0’.Unger wilde proberen om deleesbaarheid van de letter te vebeteren.‘Een lastige klus, want we zijn al 500 jaarbezig om de leesbaarheid van de druklet-ter te verbeteren. Grote verbeteringenzijn dus zeldzaam.’ aldus Unger zelf.Door kleine details te veranderen zoude woordherkenning, woordvorming enleesbaarheid erop vooruit gaan.

  Aantrekkelijkere letters zullen ontstaanen er kan typografsch ruimte bespaardworden, zo kunnen er langere plaatsna-men op de borden komen te staan.Om dit doel te bereiken voerde Ungerzeven stappen uit. Hij verandere onderandere de diktes van bepaalde punten inde letters of bepaalde horizontale of ver-ticale delen. Ook heeft hij alle binnen-

 vormen van de letters, zoals Unger datzelf noemt, ‘uitgegraven’ en ‘wat materi-aal’ in de hoeken van de binnenvormengesloten. Na twee leesbaarheidsproeven,onafhankelijk van elkaar uitgevoerd,bleek dat de nieuwe letter in vergelijking met de oude letters (in het zelfde corps)een 9% grotere leesbaarheid opleverde.

wijzen