1

Identiteit en ethiek – intro

BOKS7 introductiecollege

C1.4 en J1.4

2014-2015

Timon Ramaker

Hello hello We’re at a place called Vertigo Lights go down and all I know Is that you give me something I can feel your love teaching me how Your love is teaching me how, how to kneel…

Welkom

• Timon Ramaker

• Getrouwd met Heidi, vader van Naomi,

Steijn en Rosalie

• Docent journalistiek en ethiek CHE

• Onderzoeker CHE/UvA

• Beroepscoach

Lucas 18

18 Een hooggeplaatst persoon vroeg hem: ‘Goede meester, wat moet ik doen om deel te krijgen aan het eeuwige leven?’ 19 Jezus antwoordde: ‘Waarom noemt u mij goed? Niemand is goed, alleen God.

20 U kent de geboden (…)

22 Toen Jezus dat hoorde, zei hij: ‘Nog één ding ontbreekt u (…)

IDENTITEIT EN ETHIEK

Welkom in de wereld van Boks 7

Literatuur en toets

• Week 9: Toetsweek

– C1: Schriftelijke opdracht (inleverbibliotheek)

– J1: Schriftelijke toets (zie rooster)

• SBU: 2,5 EC = 70 uur

• Participatie en interactie is verplicht.

• Dus: vervangende opdracht als:

– minder dan 80% aanwezigheid, en/of

– onvoldoende voorbereiding

• Herkansing: augustus

Toetsstof:

• Reader (via webshop)

• Media en religie, hs 1,

4-7

• Collegestof (Entree!)

incl. studietaken

(Bokshandleiding)!

2

Studieplanner week 1

• Thema hoorcollege: Introductie (Timon

Ramaker) • Studiestof: Meester e.a. (2014). Durf te denken. Amsterdam: Boom. p.43-62. ISBN

9789461052865

• Opdracht : Formuleer een informatieve vraag die je aan de docent of groepsgenoten wilt stellen.

• Thema werkcollege: Interculturele

communicatie (Ans Boersma) • Studiestof: Vossestein, J. (2004). Vreemd volk. Over gedrag in andere culturen, Amsterdam: KIT

Publishers, p.65-81. ISBN 9068325671

• 17 pagina’s

• Opdracht : Wat ben jij er voor een? Formuleer je identiteit na het lezen van de literatuur van deze

week.

•

Een écht goede professional

heeft:

• Speed-spar met buren en kom met een

minimaal 5 kenmerken…

Opzet: zie BOKS-handleiding

Dimensies

De professional die

verschil maakt:

verbinding persoon

en professie, soul &

role

Een goede professional heeft

1. zicht op zichzelf (=zelfkennis: o.a.

overtuigingen, waarden, competenties)

2. zicht op anderen (sociale

beroepsvaardigheden en interculturele

competenties)

3. zicht op de wisselwerking tussen zichzelf

en de ander (sociale psychologie,

maatschappelijke verantwoordelijkeid)

Het ijsbergmodel van

McClelland

http://www.wikifysio.nl/index.php/Ijsbergmodel

3

BOKS 7 in het curriculum

• Identiteit en ethiek I en II

– J1.4 en 2.4

– C1.4 en 2.4

• SBV in KT (en C2.2)

• Beroepsethiek ook in BOKS 1

• Relatie tot SLO NORMATIEVE

PROFESSIONALITEIT

kernbegrip

Liefde verboden op werkvloer

Relaties of intieme vriendschappen tussen

medewerkers op dezelfde afdeling zijn

voortaan taboe bij L1, de provinciale

omroep in Limburg. Verliefde collega’s

moeten zelf de keuze maken wie van de

twee vertrekt. Dat staat in de interne

richtlijn ‘(Affectieve) relaties op het werk’,

die onder het personeel is verspreid. De

maatregel gaat per 1 januari in.

Opdracht

Vorm tweetallen en bespreek de volgende

vragen. Noteer je antwoorden.

1. Benoem 1 of 2 spanningen (morele en

niet-morele)

2. Jij werkt bij L1 en wordt verliefd op

collega. Wat doe je? Waarom?

3. Een collega wordt overgeplaatst omdat zij

verliefd was op een collega. Je vindt dat

belachelijk. Wat doe je? Waarom?

Normatieve professionaliteit

persoon

beroep

Organisatie

Samenleving

Transcendente

kaders

Herken je

waardenconflicten

Kun je ze

benoemen

Kun je er mee

omgaan ETHIEK

Waarom doe ik wat ik doe?

4

Iedereen

heeft een

ethiek

Zichtbaar en

onzichtbaar

Bewust en

onbewust

Oog voor ethiek?

Normen

Deugden Waarden

samenleving

individu organisatie

Spanningen tussen domeinen… wat doe jij als…

Ethiek in een veranderende

wereld

• Persoonlijk

• Beroep

• Samenleving

– Modernisme > Postmodernisme

– Industriële > Netwerksamenleving

– Maakbaarheid > Duurzaamheid? ETHIEK

Wat definities

Wat is ethiek?

• Ethiek = reflectie op de moraal

• Moraal = geheel van morele

uitgangspunten waaraan wij onszelf en

anderen houden

– Bewust of onbewust

• Vaak door elkaar heen gebruikt…

Wat is goed?

• Moreel, immoreel, amoreel

• Descriptief en prescriptief

• Culturele gewoonte of eeuwige wet?

5

Kenmerken van moraal

– Menselijk gedrag

– Normatief (‘moeten’) • Morele verontwaardiging

– Alpartijdigheid: overstijgt individuele

– Gericht op iets dat ‘de moeite waard’ is:

het goede leven (=vakterm)

Ethisch gezichtspunt: - Geen vanzelfsprekendheden

- Argumenten!

Morele ABC

• Norm = waar je jezelf (en anderen!) aan

houdt (wat moet ik doen?)

• Waarde = wat je fundamenteel wenselijk

acht (wat vind ik belangrijk?)

• Deugden = goede karaktereigenschap

(wie wil ik zijn?)

Onderscheid morele van niet

morele normen en waarden!

Kun je het ABC verbinden met

de ijsberg?

ETHIEK

Morele ontwikkeling

Integriteit=

waarden

normen

deugden

Als wat je doet , is verbonden met wie je bent

Hoe ontwikkel ik

integriteit?

6

Hoe word ik een

professional met

guts?

Hoe ontwikkel ik

karakter?

Hoe ontwikkel ik

(professionele)

identiteit?

Critical experiences

Table: Model of Professional identity formation with three components if professional identity

Personality

Context/Social

structures

Situational

(self/profession):

support,

recognition,

opportunities for

professional

experience

Affective

(self/profession):

trust in efficacy

and

commitment/mot

ivation

Cognitive

(self/profession):

self-concept,

professional

ideology

Professional

identity

(multivoiced and

dynamic)

Critical

experiences

Dialogue(internal and external)

Professional identity formation

ETHIEK

zelfkennis

Wie ben ik?

• Zelfkennis:

– Talenten

– Overtuigingen en waarden

– Persoonlijkheid (BIG 5) en socialisatie

– Spiritualiteit/geloof

• Zelfkennis, geen navelstaren!

– Hoe groei jij in zelfkennis?

• Gesprek: Jij die mij ik maakt

7

Reflectieoefening:

waardenpiramide

Studietaak week 1

Johari-venster

Bekend aan jezelf Onbekend aan jezelf

Bekend aan anderen Open ruimte Blinde vlek

Onbekend aan anderen Verborgen gebied Onbekend gebied

Wat kun jij doen om jouw open

ruimte te vergroten?

ETHIEK

Verdieping: ethische theorie (stof week 1 en week 2)

Waarden en normen

De waarde van normen:

de drie ethische theorieën

Waarom?

• Drie belangrijke theorieën in geschiedenis

• Drie perspectieven/visies op wat goed is

• Aan deze theorieën kun je argumenten

ontlenen

Waarom zijn argumenten belangrijk?

Je morele principes/uitgangspunten

Jij Situatie

8

Drie morele perspectieven

Plichtsethiek

Deugdethiek Gevolgenethiek

Zie ook Vrij om te kiezen, hs. 7

1. Plichten 2. Gevolgen 3. Deugden

Plichtsethiek

Deontologie

(deon=plicht)

o.a. utilisme

Teleologie

(telos=doel)

Deugdethiek

(laatste jaren

opnieuw!

populair)

Focus op

handeling zelf

- plicht

Focus op

gevolgen

- gevolgen

Focus op de

handelende

- karakter

Intentie speelt

wel rol!

Gevolgen

worden

gewaardeerd!

Belang van

vorming en het

voorbeeld!

TOEPASSEN OP BEROEPSCASUS

Studieplanner week 2

• Thema hoorcollege: Psychologie –

persoonlijkheidstheorieën (Timo Jansen): • Studiestof: Heuvelman, Gutteling & Drossaert (2004). Psychologie. Amsterdam: Boom. blz. 219-

223, 225-226, 7 pp.

• Thema werkcollege: Ethiek - wat vind ik nu

echt belangrijk? (Timon Ramaker) • Studiestof: Ramaker, T. (2009). Vrij om te kiezen. Keuzes maken in een mediacultuur.

Zoetermeer: Boekencentrum. Blz. 51-57 (7 pagina’s)

• Opdracht : In dit hoofdstuk wordt gesproken over drie perspectieven op ethiek. Welke drie? Maak

een overzicht van de stromingen uit het in week 1 gestudeerde hoofdstuk over ethiek aan dit hand

van het schema van de drie perspectieven.